Zaharrakberrituz Egoera ekonomikoakkontsumo ohituretanaldaketa ekarri du 6-7

Jose Mari Nestar zapata konpontzaile urretxuarra lanean. MIRIAM LUKI

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

Ane Mujika 3 Iritzia 4-5Goiener kooperatiba 8-9Matxain eta Urdangarintrikitilariak 10 Azul Gonzalo 11Patrizio Etxeberia 1932 12

GOIBERRI

29. zenbakia. 2012ko irailaren 28a

GOIBERRI 03KATE MOTZEAn

«Gaizki nagoen bakoitzean, ‘Momo’liburua irakurtzen dut»

Ane Mujika EtxezarretaOrmaiztegiko Aintziñe okindegiko nagusia

Asier Zaldua OrmaiztegiAne Mujika Etxezarreta (Ordizia,1969) Donostian bizi da, bainaOrmaiztegin lan egiten du. Ain-tziñe okindegian, hain zuzen ere.Urte asko zeramatzan alor ho-netan lanean, eta denda ireki-tzea erabaki zuten. San Migeljaietan lan asko izango dute.Zaletasun bat.Kirola egitea. Korrika eta igeri-keta egiten dut batez ere. Bizi-kletan ere ibiltzen naiz, bainagutxiago.Oporretarako leku bat.Pirinioak. Aisa aldea asko gus-tatzen zait.

Liburu bat.Michael Enderen Momo. Gaizkinagoen bakoitzean irakurtzendut. Umetan irakurri nuen lehe-nengoz eta ordutik bost bat al-diz irakurri dut.Musika talde bat.Denetik entzuten dut, bainaeuskal musika atsegin dut ba-tez ere.Abesti bat.Mikel Laboaren Txoria txori.Inoiz ahaztuko ez duzun eguna.Nire seme-alaben jaiotze egu-nak.Amets bat.Lasaitasuna.

Janari bat.Zainzuriak maionesarekin.Edari bat.Ura.Jaso duzun oparirik bereziena.Nire alabak oparitutako lepo-koa. Babesa ematen duen begibat du.Gorroto duzuna.Gezurra.Goierriko txoko bat.Larraitz ingurua.Herriko alkate bazina....Jendea kalera ateratzeko aha-legina egingo nuke, eta herri-tarrek eskatzen dutena egitenahaleginduko nintzateke.

«Alkate izangobanintz, jendeakalera ateratzekoahalegina egingonuke»

ASIER ZALDUA

GOIBERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SLZuzendaria: Eskeine LegorburuKudeatzailea: Aloña LandaKoordinatzailea: Loinaz AgirreProdukzio arduraduna: Mikel AlbisuDiseinua eta banaketa:Bidera zerbitzuak. Berria TaldeaLege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak:Beasain:Oriamendi, 32. 20200.Urretxu: Barrenkale 13. 20700.Telefonoak:Beasain: 943-16 00 56Urretxu: 943-72 34 08

Webgunea:goiberri.hitza.infoPosta elektronikoa:goiberri@hitza.infoPublizitatea: 647 319 775 – azudaire@bidera.euBezero arreta / harpidetzak:902-82 02 01 – harpidetza@hitza.info

Diruz laguntzen duten erakundeak:Udalak: Altzaga, Arama, Itsasondo,Olaberria, Urretxu, Zerain etaZumarraga

04 GOIBERRIIRITZIA

Rufino Iraola Garmendia Idazlea

Derrigorrezezarritako erlijioarenondorioak

«Leheniketa behin,esanbeharkoserieanegindakokristau‘katolikoak’ginela»

er garen jaki-teko, zer gi-nen esatenhasiko naiz.Lehenik eta

behin, esan beharko serieanegindako kristau ‘katolikoak’ginela. Esan nahi dut ez genue-la izan inolako posibilitaterik er-lijioa hautatzeko. Gu munduraetortzerako, gurasoek eta gi-zarteak erabakita zeukaten zererlijio onartu beharko genuen.Frankismo garaia zen, estatukonfesionalean bizi ginen: ka-tolikoa, apostolikoa eta erro-matarra.

Gure erlijioa oinarritzen zen,batez ere, errituetan, manda-menduetan, errezoan eta zigo-rrean. Gauzak azaltzen zizkigu-ten bezala, bazirudien denokinfernurako sortuak ginela. Hitzbatean: beldurra, beldurra etabeldurra.

Azkenean, ok egiten duzu,desesperatzen zara, eta esatenduzu: «Honaino iritsi naiz, ezindut gehiago», eta dena zerrienaskara! Gero ideologia berriakdatoz: politika, herrigintza, kul-tur lana… Ez dira suzedaneoak,baina bai ordezkapen kon-tzienteak.

Berriro hasiUrteak pasatzen dira, eta bada-tor bigarren buelta. «Dimentsioerlijiosoa, hobeto esan, die-mentsio espirituala oso garran-tzizkoa duk», diozu zeure bu-ruari. Zerotik hasi nahi duzu; ez

da, ordea, posible. Bazterrerautzitako material zaharrez be-teriko biltoki handi bat daukagubarnean, dena nahasian;gehiena, zaborra; balio ez duenmateriala; baina badago baliolezakeenik ere. Bereizketa-lanaegin behar! Zerotik hastea bai-no zailagoa da, baina interes-garriagoa ere bai.

Zabor artean aurkitu dituzunmaterialekin eta zeuk aporta-tzen dituzun beste batzuekinhasten zara berriro almazenabetetzen, baina almazen horierabat hornitzeko ametsikgabe. Beti faltako da zerbait.Hori, ordea, ez da gizakiaren ga-bezia, gizakiaren izaera berabaizik.

‘Erlijio’ hitzak, guretzat, ‘uka-zioa’, ‘gurutzea’, ‘heriotza’...esan nahi zuen. ‘Herriaren opio’deitu zion Marxek. Nietzschekere gogor salatuko du, ‘bizitza-ren ukaziotzat’ zeukan erlijioa.Ez zuten arrazoi faltarik! Bainauste horren oinarria ez dago ezebanjelioan, ez Jesusengan;baizik eta ebanjelioa desitxura-tu izanaren ondorioan, eragitenzuen sufrimen eta giro itoga-rrian: bekatua, erruduntasuna,zigorra, infernuaren aipamenetengabea... Gaur egun imajinaere ez gaitezkeen punturainoiristen zen giro hori.

Egia aurkitzeko, egiazko erre-alitatearekin topo egiteko, libreegon behar du pertsonakapainduri sasi-erlijioso eta bel-dur klase guztietatik. Asko ida-

tzi da auskalo zenbat! Jainkoa-ren gainean, harengana hurbil-tzeko zer egin behar dugun.Baina beldurrez gabiltzan arteez daukagu zer eginik. Ilunaribeldur dionak maindireaz es-taltzen du burua, horrela salbudagoelakoan. Maindirea ken-tzean, ordea, berriro ere egoerabera.

Ibai batera bezala inguratubehar dugu Jainkoagana: oihansakon eta zabalean gaude, hanurrun ibaiaren murmurioa en-tzuten dugu, baina ezin garabertaraino iritsi. Jainkoarekingauza bera gertatzen zaigu: su-matzen dugu, kreazioa osoanmanifestatua dagoelako, bainainoiz ezin gara berarenganainoiritsi. Erlijioak ez du deusetara-ko balio, ibaiaren murmurioaentzuten laguntzen ez badigu,eta mundua hobetzeko balio ezbadu.

Ikuspegi berri horretatik,ebanjelio osoa dei bat da: ira-tzartzeko deia. Hori da klabea!Iratzartzeak esan nahi du Jesu-sek ikusi zuena ikusi eta harkbizi izan zuena bizitzea. Jesusekez zuen salbatu gizakia gure-tzeko heriotzarekin, baizik etabere bizi-estiloarekin. Mezuada inportantea, eta haren he-riotza ez zen izan bizitzaren on-dorioa besterik: agintari erlijio-so nahiz zibilei aurre egin, egiaaldarrikatu, gaixoak sendatu,pobreak defenditu... Dogmakaskatasunaren aurka daude,eta alde horretatik guztiz kalte-garriak dira.

Jesusekin eta mundu osoa-rekin bat eginik bizitzea, erreali-tate ez-separatu bezala. Horida Jainkoaren Erreinua, Jesu-sen ametsa. Literalismo bibli-koak, derrigorrez, fundamenta-lismo teologikora eramaten duagudo, eta, oro har, edozein fa-natismotara. Erlatiboa absolu-tizatzen da, eta norbere sines-tea egiarekin nahastu. Ez dagobaldintza hoberik intolerantziaerlijiosoak azaltzeko, egunotanikusten ari garen moduan edohistorian zehar gertatu den an-tzera.

Z

GOIBERRI 05IRITZIA

Lan kontuak tarteko, derbia gora derbia behera ibili gara asteosoan, eta hona ere, gure arteko elkarrizketa honetara, biharkopartida horrekin nator; Realaren eta Athleticen arteko neurketare-kin. Badakit, derbiak beti desberdinak direla. Halakoetan, denaorekatzen dela, eta detaile txikiek erabaki ohi dituztela mota ho-netako neurketak, baina iruditzen zait Reala bihar Anoetara mar-kagailuan aurretik dela iritsiko dela. Alegia, jokatzen hasi aurretik,bat eta huts irabazten ari dela. Bi kluben inguruan aspaldian so-matzen den giroagatik diot hori. Txuri-urdinen ingurua aspaldiko partez lasai dago. Jokin Aperri-

baik ataka zailean hartu zuen kluba. Bigarren Mailan, egoera gaiz-

toan, eta zor ugari zituela. Pixkanaka, ordea, apal-apal eta zarataaskorik gabe, lehengora ekarri du. Realak historikoki bere-bereakizan dituen ezaugarriak ditu berriz ere, eta lorpen hori, hein handibatean, egungo presidentearena da. Athleticen, berriz, uda partetik hona dena da zalaparta. Leza-

Arrazoi faltarik ez duzu Balentxi (behingoagatik bada ere).Derbira talde bakoitza nola iristen den garrantzitsua da, eta ukaezina da Reala pauso bat aurretik dela. Baina hori lasaitasunerakoarrazoia izanik, kezka eragiten didan zerbait ere bada, ez baitu ezerziurtatzen. Derbira nola iritsi ez, nola irteten den Reala, hori da ga-rrantzitsuena.Zeuk esan duzu, Reala eta Athletic-en arteko partiduek ez dute

besteekin zerikusirik. Edozer gerta liteke, iristen diren unea edozeindela ere, ez dago alde handirik bien artean. Hori aintzat hartuta,emaitzak, ez luke aparteko arazorik sortu behar etorkizunean, edo-zein dela ere.Baina, beldur nahiz ez dela hala izango, bereziki galduz gero. Ga-

raipen batek, 3 puntu eta zaleen miresmena ekarriko luke. Egunbatzuetarako poza, baina hortik aurrera lan asko egiteko. Porrotakaldiz, ekaitza, are gehiago orain bezala hobeto heltzen garela pen-tsatuz gero. Irabazi ezean, egun batzuetarako tristura ez, luzerakomiseria etor daiteke. Baina hori bakarrik ez, lehen ere aipatua dut

hemen, miseriatik bizi den bat baino gehiago zain dagoela, aukeranoiz etorriko zain. Montanierrek ez duela balio, garrantzirik ez diolaeman derbiari, halako edo bestelako jarri behar zuela... Jokalarien-tzat ere bai. Mailarik ez dute, jarrera ere exkaxa, bla, bla, bla...Horrek kezkatzen nau beste ezerk baino gehiago. Futbola pasioa

da, baina neurria hartu behar zaio. Irabaziz gero ezer ez eta festa,galdu ezkero egurra, eta lasaitasuna galtzeko arriskua. Derbian,galtzeko irabazteko baino gehiago dago.

bateta

bat

Asteko irudia

Jon Balentziaga

Igor Sarriegi

Josu Maroto

San MigeljaiakBihar ospatzen da San Migeleguna, eta Santua berabaino beste zerbait bururaazkarrago etortzen zaigungarai honetan, krisiaz ahaztueta jai giroaz gozatzekoaukera paregabea izangodugu, Altzaga, Gaintza,Ormaiztegi eta Lazkaoinguruan. Ondo pasa!

mako eraberritze lanen inguruan Marcelo Bielsaren haserreak piz-tu zuen sua. Fernando Llorentek ospa egiteko harturiko erabakiaetorri zen gero, eta amaitzeko, Javi Martinezen irteera. Iragan den-boraldian dena zen poza. Bizipozak, ordea, gutxi iraun du Bilbo al-dean. Kolpe latzak ez ezik, arrakastak barneratzen ere jakin eginbehar da, eta kasu honetan, Athletici iazko arrakastak gaina hartudiolakoan nago.

06 GOIBERRIASTEKO GAIA

Goierriko hainbat konpontzailek diotenez egoera ekonomikoak ez duberaientzako lan gehiago sortu; dena dela, eskaria aldatu da berdin zapatetanzein autoetan: bezeroak gero eta gehiago bere kasa moldatu nahi du.

Miriam Luki GoierriEgungo egoera ekonomikoa-gatik konpontzaileek lan gehia-go izan dezaketenaren hipote-siaren kontra, Goierriko hainbatkonpontzailek ez dituztela gau-za gehiago konpontzen adiera-zi dute. Zapata konpontzaileak,ibilgailu konpontzaileak, bizi-kleta konpontzaileak, etxetres-na elektriko konpontzaileak etaarropa konpontzaileak bat da-toz: ez dute gehiago konpon-tzen. Ezberdin konpontzendute.

Konpontzaileek egoeraz du-ten pertzepzioan errepikatzendiren ezaugarriak eta produktubakoitzari dagozkion ñabardu-rak daude. Guztiei konponketa-ren aurrekontua eskatzen dieteorain, lehen ez bezala. Guztiekbezeroari bere kasa konponke-ta egiteko asmoa antzemandiote modu batean edo beste-an.

Begoña Illarduy-k BeasaingoJokin Mujika bizikleta dendanlan egiten du. «Lehen txirrindu-lariak bere bizikleta konpon-tzen zekien arren, azken urteo-tan gurpiletako ganbara zuloakkonpontzeko adabakiak desa-gertuta ote zeuden galdetu di-gunik egon da». Dioenez, zuze-nean ganbarak aldatzeko joerahandia izan da. «Orain, bizikle-ta konpontzeko tresnak eros-ten ari dira berriz», azaldu du.

Ibilgailuetan aditua da AxierLasa. Olaberrian du konpon-tzeko tailerra, eta norberakbere autoaren konponketa egi-tea zaila dela dio. «Auto mo-dernoak konpontzeko ordena-

gailuak behar ditugu, eta ezdaude edozeinen eskura».Hala ere, Urretxuko Bertan tai-lerreko Jose Ramon Aierbeataundarrak zehaztu du geroeta gehiagotan entzuten dielabezeroei «lagun batek badakieta berak konponduko du»esaldia.

Etxetresna elektrikoen kon-pontzailea da Imanol Ormaza-bal. Ezkio Itsason duen pabi-lioian eta bezeroen etxeetanlan egiten du. Etxetresna ba-tzuk konpontzea baino, orain-dik ere, berria erosteak «mere-zi» duela dio, «prezioa ez dela-ko asko igo, aldatzekopromozioak egon direlako etakonponketa garesti ateratzendelako. Argi dago egun, denadagoela denontzat zailago».

Arroparen arloa ondo ezagu-tzen du Ana Sanchez jostunak.Konponketak egiteko dendadauka Urretxun. Sanchezi, az-kenaldian, behin baino gehia-gotan galdegin diote ea jostenikasteko eskolarik ezagutzenduen. «40 eta 50 urte bitartekoemakumeak dira, seme-ala-ben arropak konpontzeko gaiizan nahi dutenak». Goierrinjoste eskola bakarra ezagutzenduela dio, Goierri behean.

Zumarragan mertzeria dau-ka Nerea Mendizabalek. Joste-arekin erabat lotuta dago berejarduera. «Ez ditugu konponke-tak egiteko hariak eta zintak le-hen baino gehiago saltzen.Dena dela, norberak bere zo-rroa egiteko hariek sekulakoarrakasta izan dute. Zorroa ero-si ordez, norberak egiteko go-

goa zabaldu izan balitz beza-la».

Jose Mari Nestar zapata kon-pontzaileak urtebete egin duUrretxuko dendan lanean. «Niriez zait tokatu, baina aurreko ja-beak zapatak etxean konpon-tzeko osagaiak erostera dato-zenak badaudela esan dit».

Objektuen munduaKonpontzaileek, konpontzenduen produktuaren berezitasu-naren arabera, hainbat ñabar-dura egin dituzte. Bizikleta gu-txiago saltzen dute Jokin Muji-karen dendan, baina zaharrakgehiago konpontzen dituzte.«Garai batean zaharra zaharre-gia zela eta berria erosten zu-

ten zuzenean», dio Illarduy-k.Bizikleta zaharrak ganbaratikjaitsi, eta konpontzera erama-ten dituzte orain. Konpontzai-leentzat, ordea, zaila da piezakaurkitzea «jada ez dituztelakoegiten». Beste zerbait ere na-baritu dute dendan, «bizikletagarestienak eta merkeenaksaltzen ditugu oraindik ere. Fal-ta dena erdibidea da».

Autoak konpontzeko or-duan, «bakarrik behar-beha-rrezkoak diren matxurak» kon-pontzen dituzte orain. Aurrekourteetan, hobekuntzak egitenzituzten, eta «auto berria erra-zago erosten zen», dio AxierLasa mekanikoak. Aurrekontuaeskatzeko telefonoz deitzendute bezeroek, eta tailer bate-an baino gehiagotan eskatzendute aurrekontua, «merkeena-ren bila». Tailer txikien mese-detan, kontzesionario ofizialak

Zaharrak berri(tu)

«Bizikletagarestienak etamerkeenak saltzenditugu, falta denaerdibidea da»Begoña IllarduyBizikleta konpontzailea

«Aurreko urteetanautoeihobekuntzak egineta berria errazagoerosten zuten»Axier LasaAuto konpontzailea

izan dira, Lasaren ustez, «kalte-tuenak». Konponketak egitera-koan askoz gehiago begiratzendu orain bezeroak. Izan ere, ibilgailuak lanerako

beharrezkoak dira askorentzat.Hori da, hain zuzen, konponke-ta baldintzatzen duen faktorea:noraino den produktua ezin-bestekoa. Beharrezkotzat jo-tzen dira, adibidez, arropa gar-bigailuak. Ormazabalen arabe-ra, «matxuratuz gero,konponketa garestia bada be-rria erosten dute». Azken urte-otan ontzi garbigailua ere be-harrezko bihurtu dela sumatudute, «baina konponketak zai-lak dira eta bezeroek ez dioteteknikariari hain erraz deitzen,irteera eta matxuraren konpon-keta garesti ateratzen baita».

Muturrak argiagoArropa eta zapatak ohiturazkonpontzen dituen jende askodago. Sanchez jostunak dioe-nez, «emakume nagusiek jos-tunarekin harremana izan dute

betidanik, eta arropa birzikla-tzen dute». Gazteen joeragehiago da konpontzeko arro-pa berria eramatea; gazte ho-riek emakumeak dira, josteare-kin lotutako ia guztia bezala. Guztiek diruz justuago su-

matzen dute kontsumitzailea.Zaharra azkar berritzeko joeraegon den arren, joera hori iraul-tzen ari da, eta zaharrari etekingehiago atera nahi zaio orain.Dena erosteko edo enkarguzeskatzeko aukeraren aurrean,kontsumitzaileak berea kon-pondu eta egin nahi du kontsu-mitzaile izaerari eutsi ezinik.Muturrak argiago margotzendituen ingurumarian, batzuenkontsumo neurria batere alda-tu ez den bitartean, askorenaerabat jaitsi da. Bien bitartean,ezinbestekoa denaren eta ezdenaren arteko muga lekual-datzen ari da.

Arandia tailerra, Olaberrian,mekanikoa auto bat konpontzen.MIRIAM LUKI

GOIBERRI 07ASTEKO GAIA

08 GOIBERRIASTEKO GAIA

Kontsumitzen dugun energiaren inguruko hausnarketa egin eta gizarteariaukera berriak emateko asmoarekin jaio da Goiener kooperatiba. Energiaberriztagarriak merkaturatzea eta sortzea du helburu nagusi.

Josune Zarandona OrdiziaGoiener energia berriztagarriasortzeko eta merkaturatzekohelburuarekin jaiotako koope-ratiba da. Goierrin sortu daideia, denborarekin gorpuztuzdihoana. Lehenengo pausoakematen baino ez da hasi, bainaetorkizunari baikortasunez be-giratzen dio enpresaren arimaden Joanes Maizak. Gizarteakenergia kontsumoaren kulturaerrotik aldatu behar duela ustedute proiektu honetan sinistendutenek, eta horretara datoz.Etorkizuna kolore berdez mar-gotuta irudikatzen dute.

Kooperatiba momentuz, 32bazkidek osatzen dute, arlo ez-berdinetan aritzen diren profe-sionalak eta goi mailako tekni-kariak dira. Horietatik erdia bai-no gehiago goierritarrak.«Irabazi asmorik gabeko en-presa da gurea», azaldu duMaizak, energia berriztagarrienbitartez, «ekonomia lokala etasozialagoa bultzatzeko helbu-rua duena». Energia berrizta-garria sortzeko iturriak ezberdi-nak izan daitezke: eguzki pla-kak edo ur saltoak argindarrasortzeko, aerosorgailuak, bio-masaz baliatuta beroa sortze-

ko edo biogasa, hondakinetatiksortutako gasa argindar bihur-tzeko, adibidez.

Merkatua ireki behar daDena den, oraingoz Goienerrenhelbururik behinena, bazkideeienergia berriztagarria errazteada. «Gure kooperatibak merka-tu elektrikoan ziurtagiri berdeaduen energia berdea erosikodu, ondoren kontsumitzaileeisaltzeko». Horretarako, telefo-nia mugikorrean aurretik gerta-tu den bezala, jada badaudenazpiegitura elektrikoak baliatu-ko dituzte, energia erosleen

etxeetara helarazteko. Mo-mentuz, bazkideen artean pro-bak egingo dituzte, energia be-har den moduan iristen den alaez ikusteko. «2013ko udabe-rrian, energia Goierrira eta Eus-kal Herrira zabaltzeko moduanizatea espero dugu». Horreta-rako energia salduko dien bitar-tekari baten bila dabiltza mer-katuan. Komertzializagailu bateta sistema informatiko bat erejarri behar dituzte martxan ho-rretarako. Behin pauso hori gaindituta

etorriko da energia berriztaga-rria sortzeko lana. Horrek koo-

Goierri berdea

GOIBERRI 09ASTEKO GAIA

peratiba lantegi bat egitura-tzea suposatuko luke, «proiek-tu zehatzagoak aurrera eramanahal izateko». Sorkuntza insta-lazioak bi motatakoak izan li-tezke. Handiak, bazkide guztien

artean finantzatu beharrekoak,argindarra sortzeko ur saltobat, adibidez . Edo txikiagoak,familia baten autokontsumo-rako balio dezaketenak, teilatugainetan jar daitezkeen eguzkiplakak, kasu.

Enpresa berriei bultzadaGoiekik Goierriko garapenagentziak antolatzen duen En-presa Ekimen Berrien lehiake-tari esker eman zen ezagutzeraGoiener uztailean. Izan ere, ha-mabosgarren sariketa hone-tan, lehenengo saria irabazizuen proiektuetako bat izan da.

Maizak azaldu duenez,«martxan dauden mota hone-tako enpresak ezagutu ditutEuropan , eta hortik sortu zitzai-dan Euskal Herrian ere antzekozerbait sortzeko ideia. Maiza la-sartearra da izatez, baina Goie-rrin egin du lan betidanik, eta

bere ideia bideragarria izan zi-tekeela ikusita, Goiekirekin jarrizen harremanetan.

Maialen Sanchez, Goiekikoinkubategiko teknikaria da, etaenpresa munduan proiektu etaideia berriak bultzatzea «ezin-bestekoa» dela dio. Euskal He-rrian ez dago Goiener bezalakobeste enpresarik, eta «etorki-zuna duen proiektu bat delairuditu zitzaigun», esan du Eki-men Berrien lehiaketari errefe-rentzia eginez. Ideiak sustatze-ko osagairik garrantzitsuena«beharra» dela dio Sanchezek.«Balio erantsia eman behardiegu proiektuei, baldin etamunduko merkatuan lehiako-rrak izan nahi badugu»

Maizak garbi du, etorkizunaenergia berriztagarriena izangodela. Batetik, egun dagoen sis-tema energetikoa ez delako bi-dezkoa. «Guztiz zentralizatutadago, Espainian bost energiaenpresek dute hartuta merkatuosoa». Eta bestetik energiamerkea –orain arte erabili du-guna– amaitzear dagoelako,«energia sortzeko beste bide

batzuk aurkitu behar ditugu».Aipatutako arazoei irtenbideaemateko tresnak dira energiaberriztagarriak Maizaren hitze-tan, «ondo erabiliz gero, ingu-rugiroa zaintzen dutelako, etabertan enplegua sortzeko au-kerak eskaintzen dituelako».

Baina aurretik, gizarteankontsumitzen dugunaren ingu-ruko kultura aldaketa bat beha-rrezkoa dela deritzo, «aurrezte-az eta efizientziaz hitz egiteabeharrezkoa da». Behar dugu-na bakarrik kontsumitzen ikasibehar dugu, ahal den neurriangutxiago kontsumitzen dutenbitartekoak erabili eta bertako-ari lehentasuna ematen saiatu.

Gizarte aurreratuetan ener-gia eskaera gero eta handiagoadenean, energia iturrien etorki-zunari buruzko eztabaida area-gotu egin da. Erregai fosilak –petrolioa, gasa, ikatza– geroeta eskasagoak eta garestiago-ak dira, eta inoiz baino argiagodago gizarteak norabide alda-keta baten beharra duela, baibehintzat, etorkizuna berdezmargotu nahi bada.

Gero eta ohikoagoak dira eguzkiplakak Goierriko txokoezberdinetan. Joanes Maiza etaMaialen Sanchez, Goiekirenbulegoetan. GOIBERRI.

«Egungo sistemaenergetikoa ez dajustua, erabatzentralizatutadago»Joanes MaizaGoienerreko lehendakaria

«Balio erantsiaeman behar zaieideiei, merkatuanlehikorrakizateko»Maialen SanchezGoiekiko teknikaria

10 GOIBERRIGAZTEAK

Matxain eta Urdangarin:lotsa gutxi eta hatzak arinAsier Zaldua BeasainAnder Matxain eta Mikel Ur-dangarin trikitilari goierritarrekHitzaro Euskara ElkartearenOrdizia Kantuz ekimeneanparte hartu zuten asteartean.Gaintzako eta Beasaingo gaz-te hauek kontzertua eskainizuten Garagartza plazan. Due-la zazpi urte hasi ziren elkarre-kin saioak egiten eta ibilbidepolita osatzen ari dira.

Matxainek 20 urte ditu etaUrdangarinek 18 egingo ditu ur-tea amaitu aurretik. GaintzarraEuskal Filologia ikasten ari daGasteizen eta Beasaindarra,berriz, Filosofia Donostian.

Aspalditik ezagutzen duteelkar, euren gurasoak lagunakbaitira. Duela hamar bat urteMatxain soinua jotzen hasi zeneta Urdangarin, berriz, pande-roa. Koldo Iparragirre beasain-

darra izan zuten maisu. Gura-soek antolatutako bazkarie-tan hasi ziren elkarrekin jo-tzen. Oholtza gainera gutxitanigo dira eta gehien atsegin du-tena sagardotegietako giroada, baina gaztetxeetan etakuadrillen bazkarietan etaafarietan ere aritu izan dira.

Urdangarinek euren ezauga-rri nagusia naturaltasuna deladio. «Garen bezalakoak azal-

Ander Matxain eta Mikel Urdangarin, joan zen ostiralean Ordizian egin zuten kalejiran. ASIER ZALDUA

tzen gara. Lotsarik gabe. Natu-ral. Jendearekin harremanetanegotea gustatzen zaigu, etaplazagizonak gara».

Hori da, hain zuzen ere, bereustez trikitilari on batek beharduen ezaugarrietako bat. «Tri-kitilariak alaia izan behar dueta giroa sortzen jakin. Horre-taz gain, bere musika-tresnamenderatu behar du, noski»,aipatu du.

GOIBERRI 11MUNDUTARRAK GOIERRIN GOIERRITARRAK MUNDUAN

Ane Arrieta GabiriaAzul Gonzalo (Rosario, 1981)argentinarra da. Maitasunakekarri zuen Euskal Herrira, beresenar donostiarra ezagutzeraetorri zen lehenengo aldian.Gaur egun, Gabirian bizi da. He-rriko ostatuan lan egin baduere, gaur egun ikasten ari da. Zer asmorekin etorri zinen Eus-kal Herrira?Argentinan mutil euskaldunbat ezagutu nuen, eta hasierabatean, harekin egoteko asmo-arekin etorri nintzen. Bi hilabeteingururako etorri nintzen2008ko abuztuan. Ez nekienzer gertatuko zen. Hasieran Va-lentzian egon nintzen hilabeteinguru, bertan dudan osaba

txar xamarrak izan nituen ha-sieran, baina ari naiz euskarazikasten. Zailena, gainera, eus-kalkiak dira: ustez euskaraz ba-dakizunean, ondoko eskualde-ra joan eta ez diet askorik uler-tzen... Baina oso politairuditzen zait aniztasun hori.Zer ekarriko zenuke Argentina-tik?Ez zaizkit galdera horiek gusta-tzen. Herrialde bakoitzak di-tuen ezaugarriak zerbaitegatikditu; ez nituzke aldatuko.Argentinan ere hemengoa adi-nako krisialdi ekonomikoa ja-san zenuten...Bai, krisialdi hau baino handia-

goa ezagutu dut han, eta ez naugehiegi beldurtzen honek. He-rria krisialdi egoera honen aur-ka mugitzea da garrantzitsue-na: kalera atera beharra dagohorrelako uneetan.Oraingoz Goierrin geratzekoasmoa al duzu?Bai, gustura nago hemen. Se-narra eta biok ikasten ari garaorain eta ingurua gustatzenzait. Nork daki, behin hona etor-tzera ausartu banaiz, ez da hainzaila berriro beste nonbaiteramugitzea, hasi artekoa da...Baina ez, momentuz oso gus-tura nago hemen.

«Euskal Herrianaturazingururatuta dago,eta hori gustatzenzait»

«Herria krisialdiegoera honenaurka mugitzea dagarrantzitsuena:kalera atera»

Azul GonzaloArgentinarra Gabirian

«Herrialde bakoitzak dituen ezaugarriakzerbaitegatik ditu; ez nituzke aldatuko»

Azul Gonzalo bere senarrarekin. GOIBERRI

Babeslea

batekin, baina gero hona etorrinintzen. Zer da etorri zinenean gehienharritu zintuena?Egia esan ez nuen inguruarekingehiegi pentsatu etorri nintze-nean, berdintsu zitzaidan. Na-turaz inguratuta dagoela gus-tatu zitzaidan gehien: berdin danon bizi zaren, 15 minuturagehienez naturaz inguratutaegon zaitezke.Jende oso primitiboa dagoe-

naren mitoa ere ezaguna nuen,nire aitak ere hala esaten zidan,baina ez da horrela. Herri kiro-lak eta antzerakoak ez dira ba-sakeria; zentzuzkoa da horrela-ko ingurune batean halako kiro-lak sortzea, naturaz inguratuta

dagoelako eta lan egiteko mo-dutik etor daitezkeelako.Nolakoak iruditu zaizkizu eus-kaldunak?Jende itxiaren fama duzue, etatira, agian pixka bat bai; itxiabaino gehiago erreserbatuaesango nuke. Baina normalairuditzen zait pasa dituzuenegoeren ondorio izan daiteke... Eta euskara?Hizkuntzarekin esperientzia

12 GOIBERRIARGAZKI ZAHARRA

Asier Zaldua LegazpiGoiko argazkia Patrizio Etxebe-rria enpresari legazpiarrarenetxe aurrean atera zen 1932ko

lehen egunean. Etxeberriari (be-heko ilaran, erdian) omenaldiaegin zioten egun hartan.Agirre-Etxeberri 1924an

eraiki zuen Gillermo Eizagirrearkitektoak, eta 1951ko eta1960ko handitze lanak LuisAstiazaranek zuzendu zituen.

Etxeberria bertan bizi izan zen,1972an hil zen arte.Azkenaldian, Agirre-Etxeberri

zeresana ematen ari da: Etxebe-

rria sendiaren eskuetatik udala-ren eskuetara pasatu da, eta ho-nek parte hartze prozesua abianjarri du eraikina zertarako erabilierabakitzeko. Iraileko bigarrenasteburuan bertako ateak irekiziren herritarrek etxea barrutikezagutzeko aukera izan zezaten.

Patrizio Etxeberriari egindako omenaldia, 1932ko urtarrilaren 1ean. Legazpi elurtuta zegoen. EUGENIO AGIRREREN ARTXIBOA

PatrizioEtxeberriariomenaldia

GOIBERRI 13IBILBIDEA

UrtsumendipeanAbaltzisketak, Gaintzak eta Zaldibiakmuga egiten duten muinoaren magalabegiratoki dotorea da ibiltarientzat.

Iñaki Gurrutxaga GaintzaGaintzako herri kaskoa hartuko

dugu ibilbidearen abiapuntu-tzat, 427 metroko garaieran.Larraitz aldera doan bidea har-tu eta 400 bat metrora, Eiz-mendi baserri aldera har daite-ke Tourseko San Martinen ba-seliza bisitatzeko, nahiz etaegin beharreko ibilbidetik apar-

te geratu. Bidegurutze hori har-tu ezean, bideari segi eta bost

minutuan Oteginea (Oteñe)baserri-jatetxera iritsiko gara.Ibilbide laburragoa egin nahiizatera, jatetxearen aparkale-kua izan daiteke abialekua.

Parez pare Txindoki dugulaeta eskuin aldera –urrutiago–Aizkorri, bide ertzetik jarraituko

dugu, harik eta behi ustiategibat ikusi arte. Ordu erdi bat da-ramagu oinez. Haren ondoanirekitzen den bideari beherantzjarraituz –azti euri garaian, lo-katza sortzen baita–, hamarminutuan Arrue baserrira iritsi-ko gara, Zaldibiako lurretan.

Saturdiko azken baserriaArrue baserria eskubira utzita,Saturdiko auzoko Irizar goikoabaserrira garamatzan herri bidebaten arrastoak sumatuko di-tugu. Bost minutuan iritsikogara bertara, eta auzo horreta-

ko bidea ehun metrora dugu.Ordubete osatu dugu dagoe-neko. Bidegurutzera iristeanUrtsularre baserria ikusikodugu goian, Saturdiko auzokoazken baserria. Bostehun batmetro goraka eginez –aldapapikoa da– helduko gara berta-ra, eta Txindoki bertan dugulasentituko dugu. Gain horretatikbi minutuan jaitsiko gara Aiz-porraga (Aizporra) baserrira.

Eta Gaintzara itzultzeko batbaino gehiago dira ditugun au-

kerak. Aizporratik bertatik ba-dago bidea, baina atzera Urtsu-larrera igo, eta bidean pixka batbehera eginda, garai bateanEnirio-Aralar mankomunitate-ko ordezkariak elkartzen zirenSuegi baserria zeneko herri bi-dea erabil dezakegu.

Gaintzako Oteñe jatetxeko aparkaleku ingurutik Txindokik eta Aralarrek duten itxura. IÑAKI GURRUTXAGA

Gaintza-AizporraLuzera: 3 kilometro Denbora: Ordu eta laurden. Altitud max: 479 metro.Desnibela: 100 metro.Zailtasuna: Erraza

Irteera-Helmuga

Urtsularre

14 GOIBERRIGOIERRI IRUDITAN

Goierriko armarriak (III)

Zeraingo Jauregi dorretxearen armarria. XABIER LAZKANO Lazkaoko udaletxeko armarria. KOLDO EGIZALA

Ataungo Zubikoetako jauregiko armarria. JOSETXO ZUFIAURRE

Idiazabalgo Arimasagasti aundia dorretxekoarmarria. GUILLERMO URRESTARAZU

Goierriko armarrien argazkiak

bidali, goiberri@hitza.info

helbidera.Bidalitako argazkien

artean kamiseta zozkatuko dugu.

15 GOIBERRIGIDA

AholkuaBEZarenigoera

Zuzenki aholkularitzaLazkao

railaren le-henengo egu-netik, zenbaitzerbitzu etaproduktu ga-

restiagoak dira, BEZaren igoeradela eta. Beheko taulan dagoBEZ berriaren laburpena. Laburbilduz, kultura arloko

BEZa 13 puntu igo da, %8tik21era. Igoera horretan daudebaita ere, ileapaindegi eta hile-

ta zerbitzuak. Eskola materia-lean ere badira aldaketak. Ar-katzen, ezabagomen eta txo-rroskileroen prezioak adibidez,

I

Bez orokorra: %18tik 21era Bez orokorra: %8tik 21era Bez murriztua: %8tik 10era Bez oso murriztua: %4

Zerbitzuak Ileapaindegiak Ongarriak Ogia, zerealak, arrautzak, esnea,Arropa, oinetakoak Loradendak Elikagaiak irina, gazta, fruta, barazki, leka...Elektragailuak Dantzalekuak, zooak.. Eskola materialaArgia, telefonoa, gasa.... Zinema, antzerkia... Lurreko garraioa SendagaiakAutoak Hileta zerbitzuak Ura Liburuak eta prentsaItsasontziak Ostalaritza zerbitzuak Ibilgailu bereziakHegazkinak Gimnasioak Bitxiak eta larruzko gaiak (publikoak izan ezik) Akats fisikoak zuzentzeko Etxebizitza berria erosteaAltzariak aparailuak (betaurrekoak, (2012-12-31ra arte. Gero % 10)Tabakoa Ordaindu beharrekoa den muletak)Alkohola telebista digitalaTanpoiak Museo, arte galeria, pinakoteka,Eskola materiala (batzuk) Dentistak eta osasunarekin liburutegia, artxibategia eta

zerikusia duten zerbitzuak dokumentazio zentroak(gaixotasun arazotan ezik,adib: zirugia estetikoa)

BEZ-aren igoera Titularra bat bi edo hir

mantendu egin dira, BEZ oro-korrarekin. Testu liburuek BEZmurriztua dute. Baina eskula-netako materialak adibidez, 17

puntuko igoera izan du. Eskolazgain, etxean ere nabarituko daBEZ-aren igoera. Izan ere, argia,gasa, telefonoa... 3 puntu ga-restitu dira.Igoera guzti horiekin, beha-

rrezko gaietan, familia batek ur-teko 500 eta 1.000 euro gehia-go gastatuko du.

ProfesionalakProfesionalen atxikipenak ereigo egin dira. Irailaren 1era arte,fakturan %15eko atxikipenazuten; orain, %21ekoa. Profe-sionala berria bada, bi urte bai-no antzinatasuna gutxiagokoabada, %7tik %9ra pasako da.Azken batean, profesionaleidiru sarrera %6 jaitsiko zaie.