aiaraldea egunkaria 51. zenbakia

8/17/2019 Aiaraldea Egunkaria 51. zenbakia

1/32

_elkarrizketaANTONIO ALDAMA TEJADA

“Margolaritza dena daniretzat, denaeman dit”10 or.

Aiaraldekohamabostekaria

2016 /// Maiatzak 2 ///ASTELEHENA

51. zenbakia ///Doan ///

www.aiaraldea.eus

Laudio“Akordio historikoa”lortu dute EAJ etaEH Bilduk proiektuaskotarako 3. or.

Iritziak:NORBERTOALDAITURRIAGA 2. or.IRITZIGUTUNAK 2. or.KOLDOGILSANZ 7. or.MIKEL

AYLLON 10.orITZIARURKIJO 16. or

ERDITZEA: Gaur egun ospitaletan jaiotzen dira haur gehienak, baina badaude

erditzea etxean bizitzeko hautua egiten duten emakumeak ere 8-9 or.

Larruazabalgo batzarrak500 urte bete ditu

HEZKUNTZA

AIARALDEAN

GEHIGARRI

BEREZIA

Amurrio12.600.000aurrekontuaonartu dute UdalOsoko Bilkuran 3. or.


2/32


3/32

3 51. ZENBAKIA /// 2016ko maiatzaren 2a /// Aiaraldea

_herriz herriArtziniega

Artziniega eta Guardia hiribilduekturismo ibilbide komuna abiatu dute

Aiarako eta Arabar ErrioxakoKoadrilako turismo arloek etaArabako Foru Aldundiak euren in-darrak batu dituzte bisitari gehia-go eskuratzeko. Horretarako, ibil-bide berezia prestatu dute; Artzi-niega eta Guardia lotuko duena,hain zuzen.

Bi hiribilduak dira Arabako ipa-rraldean eta hegoaldean daudenazken herriak, eta nahiz eta 100

kilometro baino gehiagoko tar-tea egon euren artean, ezauga-rri eta kultura komunak dituzte:Erdi Aroko ondare historiko uga-ria eta zaindua eta ardo aparta.

Bertute horiek aintzat hartu-ta, ibilbide turistikoa garatu duteArabako aniztasuna goraipatze-

ko.Izan ere, proposamenak para-da emango du Gasteiz, Trebiñu

edo Añanako zenbait eraikin etaleku ezagutzeko.

Artziniegako ogibideakArtziniega eta Guardia hiri-

bilduen elkarlana ikusgai egon-go da maiatzaren 7an. GuardianDultzainero Eguna ospatuko dute

eta Artziniegak antzinako ogibi-de baten erakustaldia egingo dubertan.

ERREDAKZIOA I Aitor Aspuru Saez

Laudio

Laudioko bi udal talde garrantzi-tsuenek akordioa lortu dute hain-bat proiektu gauzatzeko. Besteakbeste, Antzokia Altzarraten egi-teko eta liburutegi berria ZubikoEtxera eramateko adostasuna

lortu dute.EAJ eta EH Bildu alderdiek “era-

kunde akordioa” gauzatu dute Lau-dioko hainbat proiektu estrategikoerdiesteko; indarrean dagoen le-gealdian eta etorkizunean. Horrekesan nahi du aurtengo aurrekon-tuen zirriborroa elkarrekin landuez ezik, asmoa daukatela besteerakundeetan (Arabako Foru Al-dundian edo Eusko Jaurlaritzan,esate baterako) jarrera bateratuaerakusteko.

Akordioaren ikurra Antzokiada. Bi alderdiek azaldu dute Al-tzarraten proiektua eraikitzekourratsak emango dituztela herri-tarren nahiak entzun ostean.

Biek nabarmendu dute kokapenhorrek betetzen duela laudioarrekeskatutakoa: 400 pertsona bai-no gehiagorentzako lekua, herri-gunean egotea (270 metro daudeHerriko Plazatik eta aparkalekuaketa tren geltokia alboan ditu) etaudalak ordaintzeko aukera izatea.

220.000 euro AntzokirakoBerez, aurtengo aurrekontuen

zirriborroan 220.000 euro bide-ratuko dituzte proiektua idazteko,aurreko ideiak ez baitu balio (15 mi-lioi eurokoa zen).

Juanma Ibarretxe EAJko zine-gotziak ziurtatu du legealdia bu-katu baino lehen Antzokia egindaegongo dela, baita “nahiko aurre-

ratuta” ere, proiektua inork bertanbehera utz ez dezan. Egitasmo ho-rri lotuta daude Zubiko Kurajon eta

Latiorron egin diren eta gauzatu-ko diren zenbait inbertsio (gelto-kiko tunela, adibidez). Esangura-tsuena Laudioko liburutegi berria-rena izango da; Zubiko Etxera era-man nahi baitute egungo zerbitzua

modernizatzeko; ikasgelak egite-ko, teknologia berriei garrantziaemateko, adinen araberako bana-keta zehazteko...

Printzipioz, 22.000 euro gas-tatuko dituzte eraikinaren irisga-rritasuna hobetzeko eta barrutikegokitzeko. Horrez gain, ZubikoEtxeko parkearen inguruak urba-nizatzeko eta erreformatzeko ere280.000 euro bideratuko dituzte.

Gainera, 2016-2017 Foru Planadela eta, Jose Matía-Zubiko Kura-jo kaleetako saneamendu eta ur-banizazio lanak erdietsiko dituzteeta aurten 594.000 euroko inber-tsioa beteko dute.

3.280.000 euroko inbertsioak2016ko udal aurrekontua

23.325.939 eurokoa da eta3.280.000 euroko inbertsioa egi-karitu nahi dute EAJk eta EH Bilduk.Aurrekoaz gain, hurrengoak izan-go dira inbertsio nagusiak. Ellaku-riko futbol zelaian belar artifizia-la jarriko dute futbol talde guz-tiek erabili dezaten. Horretarako600.000 euro erabiliko dituzte.

Ugarteko errepidea asfaltatze-ko 380.000 euro gastatuko dituz-te eta enplegua sustatzeko plane-tan 290.000 euro.

Irisgarritasun planarekin ja-rraituko dute Arrañon (200.000euro) eta Padel pistak eraikiko di-tuzte Gardean (185.000 euro).

Gainera, %15 igoko diete diru-laguntza herriko kultur eta kiroltaldeei.

“Akordio historikoa” lortudute EH Bilduk eta EAJkplan estrategikoetarako

Agerpen publikoa egin zuten alderdiek. Argazkia: aiaraldea.eus



4/32

Aiaraldea /// 2016ko maiatzaren 2a /// 51. ZENBAKIA4

_publizitatea


5/32


6/32


7/32


_jendartea

Koldo Gilsanz PSIKOLOGOA

_Hankamotz

Barkatu ez banaizjaikitzen

K oadro bat miretsi nahi

badut eta museoan

nire aurrean inor ba-

dago, pertsona ho-

rrek alde egin arte itxaroten

dut, irudia bere osotasunean

ikusi ahal izateko. Eskultura ba-

ten kasuan angelu guztiak mia-

tzen ditut, zirrikituetatik begira-

tu, textura ikusi…

Sortze prozesuan bezala, ar-

telan bat ikustea berarekin el-

karrekintzan sartzea da eta

horrek nigan sortzen duen es-

perientzia da niretzat balioa

duena.Objektua baino, nigan eragi-

ten duen erreakzio subjektiboa.

Kontaktu horretan sortzailea-

rekin harreman bat dago, eta

ni hor nabil, mezu ezkutua-

ren bila.

Gauza bera gertatzen zait

eleberri bat irakurtzean. Libu-

rua gustatu bazait eta epilogo

bat badago, ez zait bururatzen

hori ez irakurtzea; hori ere ar-

telanaren parte da.

Antza, zineman ez da kode

bera errespetatzen. Areto

gehienetan, film bat amaie-

rako letrak hasi bezain pronto

amaitzen da. Eta zer gertatzen

da, geroz eta ohikoagoa den

bezala, kredituen ostean beste

eszena batzuk badaude?

Beste kasu batzuetan,

nahiz eta eszena gehigarri-

rik ez egon, amaierako musi-

ka eta letrak artelanaren tem-

poaren parte inportantea dira.

Adibidez, Loreak edo Truman

pelikuletan azken gertakizu-

nen inpaktua asimilatzeko ba-

lio dute.

Horregatik, filma amaitu bai-

no lehen argiak piztu egiten ba-

dira, barkatu ez banaiz jaiki-

tzen.

Urduñan kokatua dago La-rruazabalgo herri-batzarra.Lau herrixkaz osatua dago: Len-doñogoiti, Lendoñobeiti, Belan-dia eta Mendeika. Batzar Admi-

nistratibo horiek bere funtzio-namendu eta arau propioak di-tuzte aspaldidanik. Hain diralege horiek zaharrak, ezen etamaiatzaren 4an 500 urte bete-ko baitira lehenbiziko aldiz ida-tziz jaso zirenetik.

Ustiapenen (1) kudeaketa, he-rrien arteko istiluak nola kon-pondu... ugariak dira ordenan-tza horietan jasotzen direnkontuak. Arauak ez betetzeko-tan ezartzen ziren isunak(2) erezehazten dituzte paperek.

Zentzu horretan, berezia daLarruazabal eta Urduñarenarteko harremana. “Beste he-rrietan udalerria bakarra daeta arau berdinak daude guz-

tientzat”, azaldu du Lendoño-beitiko auzokidea den Jose MariGutierrezek, “baina kasu hone-tan ez. Ordenantzek nekazari-tza ustiapen eremu bat zehaz-ten dute Larruazabalgo biztan-leentzako, eta Urduñak ezin dubertan eskua sar tu, adibidez”.

Gaur egun ere indarreanDuela bost mende idatzitako

ordenantza horiek, gainera, in-darrean jarraitzen dute orain-dik. Hori bai, murritzagoa dagaur egun duten eragina, Go-robel mendizerraren zati batkudeatzera mugatzen baitaLarruazabalgo herri-batzarra.“Nik txikitan gogoratzen dut bi-lerak egiten zituztenean auzokoguztiak joan behar zirela batza-rretara. Ez baziren joaten isu-nak izaten zituzten”, oroitu duGutierrezek.

Gaur egun ez da halakorikgertatzen. “Jende gehiena ezda batzarretara gerturatzen,bertan tratatzen diren gaiakoso jende zehatzaren intere-sekoak direlako”.

Egitarau anitzaHainbat ekintza egingo dira

aste honetan ordenantzen 500.urteurrena ospatzeko. Maiatza-ren 4an egingo da ekitaldi nagu-sia, 12:00etan Mendeikako Mikel

Deuna izeneko landan, bertanbiltzen baitzen herri-batzarra.Aurreratu dutenez, plaka bat

jarriko dute, eta Gernikako Ar-bolaren kimu bat landatu. On-doren, arratsaldean, Larruaza-bali buruzko liburua aurkeztu-ko dute Urduñako Alondegian.

“La comunidad de aldeas deOrduña. La junta de Ruzabal” daliburuaren izenburua, eta JoseIgnacio Salazar Arechaldek ida-tzi du. Duela zenbait urte plaza-ratu zuen beste liburu baten ga-rapena da.

Hurrengo egunetan ere hain-bat hitzaldi egongo dira. Maia-tzaren 12an, esaterako, Larrua-zabalen eta Bizkaiko noblezia-ren arteko harremana izangodute hizpide(3) , Alberto SantanaEzquerraren eskutik. Maiatza-ren 19an, berriz, hiribilduen etalur-komunitateen arteko harre-manaz mintzatuko da Juan Ma-nuel Gonzalez Cembellin. Az-ken hitzaldia Salazarrek eskai-niko du maiatzaren 20an. 1808-1936 bitartean Larruazabalenbizitako “garai aztoratuen” be-rri emango du ikerlariak. Hitzal-di guztiak Urduñako Alondegianizango dira.

Lendoñobeitiren antzinako irudi bat. Iturria: Jose Mari Gutierrez

ERREDAKZIOA I Txabi Alvarado Bañares

500 urte igaro dira Larruazabalgo herri-batzarrak bere funtzionamendu sistema etaarau propioak idatziz lehenbizikoz jaso zituenetik. Hori dela eta, hainbat hitzaldi eta ekitaldizosatutako urteurrena prestatu dute Urduñan.

Duela 500 urte jaso zituzten idatzizlehenbizikoz Larruazabalgo legeak

Gaur egunindarreanjarraitzen duteduela 500 urteonartutakoordenantzek,euren eraginamurriztu eginden arren

Hiztegi lagungarriaUstiapen (1) , nekazaritza edo

abeltzaintza eremu / Isun (2) , mul- ta / Hizpide (3) , gai moduan

EGITARAUA

Maiatzak 412:00 // Ekitaldi nagusiaMendeikan

12:30 // Belandiako elizarabisita

Maitzak 419:00 // “La comunidad dealdeas de Orduña. La juntade Ruzabal” liburuarenaurkezpenaAlondegian

Maitzak 1219:00 // Larruazabalgoetxe eta herrixken Bizkaikonobleziaren gaineko hitzaldiaAlondegian

Maitzak 1919:00 // “Hiribildu eta lurkomunitatea. Batera, bainanahastu barik”Alondegian

Maitzak 1919:00 // “Garai aztoratuakLarruazabalgo Herri-

batzarrean, 1808-1936”Alondegian


8/32


_erreportajea

Asko aldatu da umeak erditzekomodua azken hamarkadetan. Ho-rretaz asko daki Isabel Morenok.Urte asko daramatza berak Ur-duñan emagin moduan, amari le-kukoa hartuta. Ofizio gogorra zenemaginarena ume gehienak etxeanjaiotzen ziren garaietan. “Eguneko 24ordutan egon behar zinen prest. Ba-tzuetan, goizeko lauretan esnatzenzituzten, emakume bat erditzear ze-goelako”, azaldu du Morenok.

70. hamarkadan jazo(1) zen alda-keta. “Langileak Gizarte Seguran-tzan sartzen hasi ziren, eta menta-litate aldaketa gertatu zen”, oroitudu Urduñako emaginak. Gaur egun,oso gutxi dira euren etxeetan erdi-tzea erabakitzen duten emakumeak.Holandan eta iparraldeko beste he-rrialde batzuetan estatuak etxeanedo ospitalean erditzearen arteanaukeratzeko beta(2) ematen die haur-dun dauden emakumeei. Hemen, be-rriz, etxean erditu nahi duenak berepoltsikotik ordaindu behar izaten du.

Diruarena kenduta, baina, etxeanerditzeak ez du aparteko zailtasu-nik eragiten. “Emakumearen gorpu-tza prest dago bere kabuz erditzeon bat izateko”, Morenoren hitzetan.Aparteko arazorik aurreikusi ezean,“ospitalean erditzea bezain segurua”da etxean egitea. “Klinikak segurta-

sun gehiago eman dezake dituengiza eta teknologia baliabideenga-tik”, azaldu du emaginak, “baina as-

kotan horrek guztiak estres bat sor-tzen du, eta arazoak sortu daitezkehorrela”. Etxean, berriz, mugimen-du askatasun handiagoa dauka ema-kumeak eta, ondorioz, erditzea bereerritmoan eramateko aukerak han-diagoak dira.

Hala ere, Morenok aipatu du ospi-taleek “hirugarren aukera bat” ereeskaintzen dutela: erditze ez ho-rren interbenitu eta medikalizatubat izatearena. “Geroz eta gehiagodira mota horretako erditzeak es-katzen dituzten emakumeak”.

Aukerak aukera, amarena da az-ken hitza. “Bera da erditzearen pro-tagonista, eta bere desioak errespe-tatu behar dira”.

Erditzearen osteko pausoakBaina jaiotza hasiera baino ez

da. Erditzea pasata, biderkatu egi-ten dira umeari begira hartu beha-rreko hautuak: haurra nola elikatu,nola hezi, nola zaindu... mota horre-tako dudak konpartitu eta argitze-ko sortu zen 2014ko abenduan Lau-dioko edoskitze taldea. Handik gutxi-ra beste bat sortu zen, edoskitzeansortutako beste afera(3) batzuk tra-tatzeko: hazkuntza taldea.

“Lehen haurrak askoz modu ire-kiagoan hezten ziren, familia eta au-zokide sare batek lagunduta”, azal-

du du bi taldeen sustatzaileetako batden Esti Garmendiak. Baina sare horidesegiten ari da. “Gaur egun erditu

ostean etxera itzultzen diren amaaskok bakarrik ikusten dute eurenburua”. Horren aurrean “tribua sor-tzea” da bi talde horien helburua.“Bakarrik ez gaudela ikustea, sos-tengatzen gaituen sare bat dagoe-la sentitzea”.

Garmendiak azpimarratu du “el-karrekiko errespetuan” oinarrituta-ko taldeak direla. “Ama batek edoski-tzeari utzi eta haurrari biberoia ema-teko hautua hartzen badu ere, ara-zorik gabe etor daiteke”.

Hilean behin biltzen dira bi tal-deak, biak ala biak Laudioko Kul-tur Etxean. Edoskitzearena hilabe-teko azken larunbatean egiten da,11:00etatik 13:00etara. Hazkuntza-rena, berriz, hilabeteko hirugarrenostiralean, 17:00etatik 19.00etara.Orozkon ere sortu berri da antzekotalde bat, Amandre Emakume zir-kuluan parte hartzen duten hainbatemakumeren ekimenez. Hilero bil-tzen dira, ilargi betearen aurreko as-teazkenean, 10:30ean Kultur Etxean.

Ama ez izateko hautuaErditzeko modua soilik ez, erditze

kopurua ere nabarmen aldatu da az-ken hamarkadetan. “Gaur egun, due-la 40 urte baino lau aldiz txikiagoa dajaiotza-tasa Laudion eta Amurrion.Orozkon eta Urduñan, berriz, bi aldiz

txikiagoa da”, azaldu du Ixone Colla-do orozkoarrak. Master AmaierakoLana bukatu berri du berak, ezohiko

Geroz eta gehiago dira ahalik eta interbentzio eta medikalizazio gutxiago dituzten erditzeak nahi izaten dituzten emakumeak. Argazkia: Lee


Modu askotan jaio daitezke umeak: gehienek ospitaletan ikusten dute argia lehenbizikoz, baina badaude baita erebizitza etxean hasten dutenak. Erreportaje honetarako kontsultatutako pertsonak ados daude gauza batean: ezdagoela berez besteak baino hobeagoa den erditze-motarik. Amak zer erabakitzen duen, horretan datza gakoa.

70.hamarkadanpasa zirenerditzeakospitaletanizatera; orduraarte etxeanizaten zirengehienak

Erabakitzekoeskubidea,erditzetik

Laudio etaAmurrion laualdiz txikiagoada gaur egundagoen jaiotzakopuruaduela 40 urtezegoenarekinalderatuta


9/32

HEZKUNTZAAIARALDEAN

GEHIGARRI BEREZIABatxilergoa, Lanbide Heziketa eta Haurreskolak

Eskualdeko eskaintza hizpide


10/32

· e r r e p o r t aj e a ·

Entziklopediatik gaiak buruz ikastetik taldean proiektuak

garatzera. Hezkuntza sistemak aldaketa ugari izan ditu

azken hamarkadetan. Teknologia berrien merkaturatzeakirauli egin du ikasketa sistema.

HEZKUNTZAREN GARAPENA: ETENIK GABE HOBEKUNTZA BILA

Hezkuntza asko aldatu da

azken urteetan. Gizartea al-

datu den bezala, irakasteko

zein ikasteko moduak ere

irauli dira.

Aurreko mende hasiera-

tik, erlijio kristauak marka-

tu du hezkuntzaren nora-

bidea, baita Aiaraldean ere.

Laudion, Amurrion eta Ur-

duñan, eskualdeko ikastetxe

gehienak kongregazioek ku-

deatzen zituzten, apaizak eta

monjinak zirelarik irakasle.

Baina ba al zenekien Gerra

Zibilak hezkuntza prozesuaurtebetez moztu zuela Aia-

raldean? 1936tik 1937ra izan

zen hori.

Frankismo garaian hezike-

ta metodologia sinplea zen.

Ikasteko ‘Entziklopedia’ dei-

turiko eskuliburu bakarra era-

biltzen zuten ikasgeletan. Ira-

kasteko sistema errepikape-

nan oinarritzen zen, ikasleek

ikasgaiak buruz ikas zitzaten.

Hezkuntza sistema sexuaren

arabera ezberdina zen, nes-

kak eta mutilak klase edota

ikastetxe desberdinetan el-

kartzen zituzten.

Gaur egun, berriz, egoe-ra oso bestelakoa da. Fran-

kismo garaiaren ostean, he-

ziketa zabaldu eta ikastetxe

laikoaksortu ziren. Horretaz

gain, heziguneetan ikasleek

ikasgai desberdinak lantzen

hasi ziren.

Azkenaldian metodologiaberritzaile ugari sartu dituz-

te ikasgeletan, IKT teknolo-

gia berriei lotuak.

Metodologia berritzaileak

Liburu eta koadernoen gai-

nean lan egitetik, sarean lan

egitera pasa dira ikasleak XXI.

mendeko bigarren hamarka-

da honetan.

Ikasgela birtualetan ibiltzen

dira eta 2.0 munduan mur-

giltzen dira txikitatik. Gaine-

ra, ikasleen gaitasunetan oi-

narritutako irakaskuntza sis-

temak gailentzen ari dira. He-

ziketa moduak aurretik lan-tzen ez zituzten esparruetan

murgiltzen ari dira: taldean

lan egitea, proiektuen gara-

pena, elkarlana, autonomia,

kultura aniztasuna, etab.

Gaur egun irakastean bai-

no, hezitzean datza ikaste-

txeen lanak, ikasle bakoitza-

ren berezko gaitasunak in-dartzean.

Ikasleen

gaitasunetanoinarritzendiren heziketa

sistemakgailentzendira gauregungo

ikastetxeetan

XXI.mendekohezkuntzametodologiaberritzaileak

IKTetanoinarritzen

dira

Argazkia: Laudio LHUI


Aiaraldea /// 2016ko maiatzaren 2a /// 51. ZENBAKIA 2


11/32

P u b l i z i t a t e a

Gaur egungo ikasle gehienak eleanitzak dira, euskara

eta gaztelania ez ezik, atzerriko hizkuntzak ere txertatu

baituzte hezkuntza prozesuetan.

Elebitasunetik

eleaniztasunera

1791an Manuel Fernán-

dez de Orive Orozkoko bi-

karioa eta Laudioko apaizazenak idatzi zuenaren ara-

bera, garai horretako hez-

kuntza euskaraz eskain-

tzen zen Aiaraldean: “dok-

trina euskaraz irakasten da,

eskualdeko hizkuntza dena”.

Hala ere, euskarari ezarrita-

ko debekuak asko marka-

tu du euskal hezkuntzaren

historia. Urteetan zehar hez-

kuntza baliatu zuten euska-

ra desgertarazi eta gaztela-

nia nagusitzeko asmoz, ba-

tez ere Frankismo garaian.

Elebakarrak izatera behartu

zituzten urte horietan ikasi

zuten gehienak. Errepresio

horren ondorioa ezaguna

da: 70.hamarkadan euska-raren egoera oso larria zen

Euskal Herriko zati handi ba-

tean, lurraldearen hainbat

lekutan desagertzeko joe-ra nabaria izanik, Aiaraldea

kasu.Legez kanpoko hezike-

ta eskaintzen ibili ondoren,

1977an Laudio Ikastolak lor-

tu zuen legezkoa izatea eta

Amurrioko Aresketa ikasto-

la ere jaio zen. 1980 alde-

ra hasi zen D eredua eskual-

deko eskola eta institutu pu-

blikoetan ezartzen, hezkun-

tzan euskararen presentzia

indartzeko asmoz eta, on-

dorioz, horren erabilera sus-

tatzeko helburuarekin. Lau-

dio BHI, adibidez, orain dela

34 urte hasi zen hori eskain-

tzen. Elebitasuna indartzen

hasia zen eta ordutik, euska-

ra hutsezko heziketa eten-

gabe hazi da. EUSTATen da-tuen arabera, amaitzear da-

goen 2015-2016 ikastur-

te honetan, adibidez, EAEn

batxilergoa ikasten ari direngazteen %61ak D ereduaren

aldeko apustua egin du.

Txikitatik ere ingelesez

Alabaina, gaur egun, aus-

karaz harago doaz ikasleak.

Globalizazioaren garai ho-

netan, hizkuntzak ezagu-

tzeari geroz eta garrantzi

handiagoa eskaintzen die-

te enpresetan eta, hortaz,

formakuntzan ere aten-

tzio berezia jartzen diote

alor linguistikoari Eleaniz-

tasuna lortzeko lehenengo

pausuak Haur Hezkuntzan

ematen dituzte ikastetxee-

tan, batez ere ingelera lan-

duz. Baina badira 0-2 urte-

ren artean atzerriko hizkun-

tza lantzen duten hezigu-

neak ere. Hala ere, atzerriko

hizkuntzak lantzeko kez-

ka aspaldi hasi zen. 1934an,

II Errepublika garaian, Es-

tatuan onartu zuten Batxi-

lergorako Ikasketa Planaren

arabera, frantsesa irakasteaderrigorrezkoa zen.

Gaur

egungobatxilergoko

kasleen %61akD ereduan

ikastendu

80.hamarkadanhasi zen

lehenengozeskualdean D ereduaezartzen

Rocío Ezquerra

ARTZINIEGA LANGUAGESCHOOL

akademiako zuzendaria

Zergatik da hain garrantzi-tsua hizkuntzak ikastea?

Kultura bakoitzetik ikuspegi be-rezia ematen digulako. Hizkun-tza herri bakoitzaren ‘egiten ja-kinari’ lotuta dago. Herriak duenidentitatea ezagutzeko aukerada. Nire esloganak dioen mo-duan, ‘open your mind’, mun-dura zabaltzeko aukera eskain-tzen digute.

Zertan laguntzen du hizkun-

tzak jakiteak?

Ikasteko gaitasuna irauli egitendu. Gaur egun ez da soilik beha-rrezkoa espedientean laguntze-

ko hezkuntza, lanpostu bat lor-tzerako orduan elementu be-reuzgarria ere bada.

Noiz da momenturik onena

hizkuntzak ikasten hasteko?

Horren inguruan teoria desber-dinak daude, baina ni goiz ikas-ten hastearen aldekoa naiz, amahizkuntza eta Euskal Herriko hiz-kuntza den euskararekin batera.

Zer nabarmenduko zenukezure akademiako metodolo-

giatik?

Nire akademian metodolo-gia adina eta helburuen arabe-ra antolatzen da. Taldeak txi-kiak dira, 6 eta 7 pertsona ingu-rukoak. Haur Hezkuntzako tal-deetan, adibidez, jolas, irudi etaabestiak baliatuta ingelerarekinhartu emana sustatzen dugu.Lehen Hezkuntzako ikasleekhaien mailara egokituta daudenliburuak lantzen dituzte. DBHtikaurrera HEO edo Cambridgekotituluak lortzeko prestakuntzariekiten diogu. Ingeleraz ezer ez

dakiten pertsona nagusientzatere eskaintza dugu.

Urte hauetan motibatuta dato-rren jendearekin topo egin dut,baina baita behartuta datozenpertsonekin ere. Klase guztie-tan gogoak jarri eta esfortsuaegitea beharrezkoa da. Saiatzennaiz ikasle bakoitzari behar duenhori ematen.



12/32

· L a u d i o B H I ·

OLH ETA ERDI MAILAKO ZIKLOAK

Nola lagundu dizu

Laudio BHIk ikasiko du-

zuna erabakitzerakoan?

DBH3tik izan dut biologiagogoko, nire pasioa da.Ikastetxeak eskaini zituenhitzaldietan erizainen lana

deskubritu eta erabakiahartu nuen.Formakuntzaz gain, zer

eskaini dizu Laudio BHIk

urte hauetan?Aiaraldeko beste herri ba-tzuetako lagunak egiteko

aukera izan dugu eta ni-retzat behintzat oso abe-rasgarria izan da.

Nola erabaki duzu hori

ikasi nahi duzula?

Orientazio zerbitzuaren la-

guntzaz erabaki nuen inje-niaritza ikasi nahi nuela, betigogoko izan ditut zientziak.

Azkenaldian unibertsitateenwebguneetan galdezka ibi-li naiz gradu bikoitz hau to-

patu dudan arte.Nola laburtuko zenuke Lau-

dio BHIn igarotako garaia?Betidanik izan dugu oso giro

ona klaseetan. Kideekin ha-rreman polita egon da. Urtehauetan egin ditudan lagu-

nak dira onena.

Laguntza jaso duzu Lau-

dio BHIn ikasketak hau-

tatzeko?

Bai. Irakasleek aholkuakematen dizkizute ikasgaie-tan lortutako emaitzen ara-

bera, zurekin bat datozenikasketak gomendatzeko.Zer gogoratuko duzu Ins-

titutuan eman dituzun

urte hauetatik?

Gauza ugari! Latineko kla-sea, adibidez, bereziki go-

goko dut eta bertan ikasita-koa ez dut ahaztuko. Egin-dako lagunak ere nirekin

egongo dira beti, noski!

Laudio BHIk goi mailako ikasketen abaniko zabalari bide emateko beharrezko ikasgaiak ditu bere eskaintzan: Arteak, Zientziak eta Giza eta Gizarte Zientzia

batxilergoak. Gainera, eskualdean Arte batxilergoa egiteko aukera ematen duen bakarra da, horretarako espazio, tresneria eta irakasle profesionalak baititu.Ikasketa hauek euskaraz egiten dituzte, D ereduko eskaintza publikoa bermatuz. Aurten 200 ikasle inguru izan dituzte batxilergoan.

ETORKIZUNARI HELTZEKO

ESKAINTZARIK ZABALENA, GERTU

Gorane Añibarro Erizaintza

gradua

Miriam Millán Karakter izazioa eta

makilaje profesionala

Erlaitz Gómez Fis ika eta injeniarit za

elektronikoa

Eneko García Nazioartekoharremanak

Irene Barañano Itzulpengintza eta

interpretazioa

“Nerea gure

orientatzaileari

esker, erabaki dut

unibertsitatea

ez dela niretzat.

Horretaz aparte, goi

formakuntzarako

beste aukera oso on

batzuk daude”

“Pertsona moduan

asko hazi naiz

Institutuko garai

honetan”

“Institutuak saio

informatiboak

antolatu ditu

eta unibertsitate

eta ikasketa

zentroetara hainbat

bisita egin ditugu”

“Beti izango ditut

gogoan Institutuanezagutu ditudan

pertsonak eta

klasean egindako

lagunak”

Saad Daoudi

Ile apainketa z ikloko2.mailako ikaslea

Estetika eta edergintzaIle apainketa: edertasuna lanbideEstetika zikloko 1. mailan

dago Yaiza Álvarez. Atsegin

ditu astero herriko jendeare-

kin egiten dituzten tailerrak.

“Asko eskertzen dute gure

lana. Oso aberasgarria da,

benetako praktikak egiteko

aukera dugu eta”.

Lara Perrino, berriz, Bilbo-

ko Spa Jardines de Albian arida praktikak egiten, masaje

lanak burutzen. “Klase eta

tailerrez gain, teknika berri-

tzaileen erakustaldi ugari es-

kaini dizkigute puntako en-

presen eskutik”.

“Eguneroko egoera eta

arazoei aurre egin behar

izatea oso ona da ikasteko”.

Laudio BHIn jasoduen formakuntzatik

interesgarriena, tailerrakdirela uste du.

“Beste askoren artean, de-

pilazio saioak bereziki go- goko nituen”.

Praktikak etxetik gertu eginnahi zituela bazekien.

“Nire nahietara egokitzen

zen ileapaindegi bat topa-

tzen lagundu ninduten eta

kontsultatu genuen lehe-

nengotik baiezkoa jaso ge-

nuen”.

Saad Daoudik argi daukaikasten jarraituko duela.

Oinarrizko Lanbide Heziketako ile apainketa laguntzaileikasketak eginda, Saad Daoudi Amurrioko Izmara

ileapandegian praktiketan dago.



13/32

· L a u d i o B H I ·

IESLAUDIOBHIBIGARREN HEZKUNTZA IKASTETX

Zumalakarregi 3401400Laudio-Llodio(Araba)

Tfnoa. 94 672 00 86

Fax 94 672 26 19

Isasi bidea, 3

01400 Laudio-Llodio (Araba)

94 672 18 70

[email protected]

ENPLEGURAKO PRESTAKUNTZA

PROFESIONALTASUN ZIURTAGIRIAK

LANBIDEKO I KAS TAROAK

BATXILERGO ESKAINTZA ZABALA D EREDUAN

• ARTEAK • ZIENTZIAK • GIZA ETA GIZARTE ZIENTZIAK

LANBIDE HEZIKETA ZIKLOA B eta A EREDUAN

• ERDI MAILAKO ZIKLOA• PRAKTIKAK ENPRESETAN• ESTETIKA ETA EDERGINTZA• Ile-apainketarakolaguntzailea(OLH)

AURREMATRIKULAMaiatzaren 23tik ekainaren 3ra

• Informazio + www.laudioinstitutua.net

AURREMATRIKULAZABALIK Maiatzaren2tik > 12ra



14/32

· Z a r a o b e B H I ·

Batxilergoa eta LanbideHeziketaren arteko elkarlana

Batxilergoa eta heziketa

zikloen arteko harremana

indartze bidean daude Za-

raobe BHIn. Badira urteak

batxilergoan teknologia

ikasten duten ikasleek eu-

ren prestakuntza Lanbide

Heziketako ekipamendue-

taz baliatuz osatzen dutela.

Honela, ikasleek hainbat

ordu ematen dituzte urte-

ro tailer ezberdinak egiten,

klasean ikasitakoa praktika-

ra eramaten.

Ugariak dira saio hauen

adibideak: “Ikasgelan ma-

terialak aztertu badituzte,

laborategietan saiakuntzak

egiten dituzte probetak har-

tuta test ezberdinak eginez;

gelan makinei buruz hitz

egin badute, tailerretan eta

lanbide heziketako ikasleen

eskutik, makina horiek mar-

txan jarri eta fisikoki erabi-

li egiten dituzte; gelako ar-

belan zirkuito neumatikoak

ikusi eta orrian marraztu ba-

dituzte, automatismo taile-

rrean zirukuito horiek mon-

tatzeko eta probatzeko au-

kera dute”, azaldu du Iña-

ki Rodrigo Zaraobe BHIko

zuzendariak. “Eginez bene-

tan ikasten da”, adierazi dute

ikasleek.

FORMAKUNTZA ZABALA

NAZIOARTEAN ERREFERENTE

Fabriketan mantenu azterketakegiten dituzte ikasleek

Salerno-Amurrioikasleen trukaketa

Batxilergoko lehen maila-

koek nazioartean ikasle tru-

kaketak egiten dituztela da

Zaraobe Institutua bereiz-

ten duen proiektuetako bat.

Aurten, esaterako, Salerno-

ko Regina Margherita ikaste-

txeko ikasleekin trukea egin

dute. Guztira Zaraobe BHI-

ko 26 ikasle joan dira Italiara,

bi irakasleren laguntzarekin.

Ikasle bakoitza bere adine-

ko italiar baten etxean egon

da aste batez, eta bertako

kultura aberatsean murgil-

du da.

Kultur trukea helburu

Bidaiaren bidez, Euskal He-

rriko eta Italiako kulturak el-

karbanatu dituzte ikastetxeko

gazteek. Aztarna arkeologiko

ugari ikusi dituzte, Pompeya

eta Ercolano esaterako. Bai-

ta hainbat hiri polit ere: Na-

poli, Amalfi, Sorrento...Halaber, jatorrizko gastro-

nomia ezagutu dute, italie-

ra pixka bat ikasi, eta atze-

rrian beste ohiturak eta ba-

lioak daudela jakin.

Zaraobe Institutuko zuzen-

daritzaren arabera, garrantzi-

tsuena Italia hegoaldean la-

gun asko egin dituztela da.

”Ikasle guztiak itzuli dira po-

zaren pozez, esperientzia

oso baliagarria baita mun-

dua ikusteko, modu ez oso

garesti batean”, adierazi dute.

Italiarren bisita

Irailean italiarrak izango

dira Amurriora hurbildu-

ko direnak: “Orduan izango

dçugu gure kultura ezaguta-

razteko aukera, gure gastro-

nomia, paisajeak eta jendea

ezagutuko dituzte. Ziur gau-

de Aiara osoak harrera ezin

hobea egingo diela. Eta batek

daki, agian euskara ere ikas-

teko gogoa piztuko zaie guregonbidatuei. Arrivederci!”.

“Predictivo” programaren

bidez, eskualdeko enpre-

setan mantenu lanak egiten

dituzte Zaraobe BHIn. Hala,

gelan ikasitakoa aplikatzen

dute fabriketako makinak az-

tertuz. Era honetan, apara-

tuei analisiak egiten dizkiete,

tenperatura, bibrazioa, soi-

nua... egokia den edo ez jaki-teko. “Aurten, guztira, 15 ikas-

le inguruk parte hartu dute

programan. Nagusiki eskual-

deko enpresetan aritu dira.

Iaz, Tubos Reunidos eta

Inauxarekin abiatu zuten

praktika proiektu hau, bai-

na aurten beste bost enpre-

sa gehitu dira programa-

ra. “Helburua benetako ka-

suak aztertzea da, eta ikas-leak motibatzea.”

Halaber, mantenimendu

prediktiboa Europa maila-

ra hedatzeko elkarlana bila-

tzen ari da Zaraobe BHI. Egi-

tasmoari dagokionez, erre-

ferente bihurtzen ari da he-

zigunea. Oraintsu, esaterako,

Frantzian izan dira ikasta-

ro bat ematen hango ikas-

tetxeei proiektua eta espe-rientzia azaltzeko.



15/32

· Z a r a o b e B H I ·



16/32

LANBIDE HEZIKETAK

· L a u d i o L H U I ·

Lanbide Heziketa duala

duela 3 urte hasi zen ezar-

tzen EAEn eta martxan jarri

zenetik bere onarpena eten-

gabe zabaldu da. Programa

horretan ikasleak eta enpre-

sak dira onuradun nagusiak,

ikastetxean eskaintzen den

formakuntza eta enpresan

lortzen den espezializazioa

oso garrantzitsuak baitira

ikasleriaren etorkizunerako.

Abantaila ugari

Jorge Arévalo, LHko sail-

buruordearen iritziz, ekimen

horrek enpresa-lehiakorta-

suna eta kontratazioa hobe-

tzen ditu, “oso emaitza ona

ematen ari da. Hala eta guz-

tiz ere, oraindik bide luzea

dugu aurretik”.

Aurten, EAEko 759 ikasle,

494 enpresa eta 71 ikastetxeari dira parte hartzen forma-

kuntza eredu berritzaile ho-

rretan. Iaz parte hartu zu-

ten ikasleen %70ak ikaske-

tak amaitu eta berehala kon-

tratua lortu zuen; horietatik

%90 enpresa berean geratu

zirelarik.

Formakuntza mota ho-

nen beste abantaila bat da

ikasleek lortzen duten es-

perientzia oso esangura-

tsua dela.

Gainera, hori erabilgarriazaio enpresari ikaslea kon-

tratatzekorakoan prozesua-

ren ostean.

LH dualean parte hartzen

duten ikasleek soldata es-

kuratzen dute, Gizarte-Se-

gurantzan alta emanez.

Espezializazio handia

Ikasgeletan 1550-1650

ordu ematen dituzte ikasleek.

Enpresetan, aldiz, 800-3100

artean. “Beraz, ikasleek lor-

tzen duten prestakuntza era-

batekoa da”.

Laudioko Lanbide Hezike-

ta Udal-Ikastetxeak, forma-

kuntza mota horren alde-

ko apustua egin eta arrakas-

ta handiz eraman du aurrera.

Batxilergoan dauden ikas-

leei bi adar desberdin eskain-

tzen zaizkio: unibertsitateko

ikasketetara bideratua da-

goena eta lanbide-hezike-tako ikasketena.

Lanbide Heziketa duala:

lan merkaturako atea

Iaz LH dualeko

proiektuetan

parte hartu

zuten ikasleen

%70ak lan

kontratua lortuzuen ikasketak

amaitzean

“Gure helburua ziklo

guztietan LH duala

ezartzea da”

Zertan datza Lanbide

Heziketa dualak?

Ohiko praktikak baino as-

koz gehiago da. LHko zi-

kloek bi urteko iraupena

dute eta ikasleek bigarrenmailan enpresa batean ari-

tzen dira urtebetez, ekaine-

tik aurrera.

Ikastetxean ere aritzen

dira bitartean?

Bai. Irailetik martxora bi-

tartean 2. mailako ohiko

klaseak dituztenez, enpre-

san dauden ordu kopurua

murrizten da eta arratsal-

dez joaten dira lanera, 2-3

orduz.

Zeinek parte hartu de-

zake programan?

Ikasle orok. Enpresa ba-

koitzak bere eskaintza egi-

ten du eta prest dauden

ikasleen artean zerrenda

bat osatzen dugu. Enpre-

sak du, hala ere, azkenen-

go hitza.

Zein betebehar ditu

ikasleak duala egiten duen

bitartean?

Ikasle bakoitzari proiek-

tu bat ezartzen zaio, bete

beharreko minimo batzuk.

LHUIn zein enpresan tuto-

re bana du ikasleak eta hi-

lero bere aurrerapenen ba-lorazioa egiten dute.

Zeintzuk dira progra-

maren abantailak ikas-

leentzat?

Asko! Ikasten duzunaz

gain, urtebeteko esperien-

tzia lortzen duzu, eta hori

izan ohi da lana lortzera-

koan oztoporik handiena.

Bestetik, soldata eta koti-

zazioa jasotzea dago, da-

gokion langabezia-pres-tazioarekin. Eta, noski, en-

presan lana lortzeko au-

kera!

Zenbat ikasle daude LH

dualean?

Aurten hiru ikasle daude

LH dualean. Hurrengo ur-

terako 12 enpresen proiek-

tuak ditugu mahai gainean.

Gure helburua da gure for-

makuntza ziklo guztiek

programan parte hartze-

ko aukera izatea.

Aitor LarreaLHUIko praktiken eta programa dualaren

arduraduna



17/32

· L a u d i o L H U I ·



18/32

· L a u d io I k a s t ol a ·

Euskal curriculuma ardatz hezkuntza eredu

berritzailearen alde egiten duen Batxilergoa

Laudio Ikastolak bi batxi-

lergo mota eskaintzen ditu.

Batetik, “Zientziak eta Tek-

nologia” modalitatea dago,

eta bestetik, “Giza eta Gizar-

te-ZIentziak”. D ereduari ja-

rraiki, ikasketa guztiak eus-

karaz eta goizeko ordute-

gian egiten dituzte. Alabaina,

Batxilergo Eleanitza ikasteko

aukera luzatzen diete ikas-

leei, ohikoan gertatzen ez

den bezala frantsesa lantze-

ko parada ere emanez.

Hala, heziketa ibilbide des-

berdinak ikaslearen egoera

pertsonalari egokitzeko hain-

bat jarduera garatzen dituzte.

Esaterako, orientazioari, ga-

rrantzia handia ematen die-

te, ikasketekin jarraitzeko nola

unibertsitatean hala Lanbide

Heziketetan dagoen eskain-

tza ezagutzera emateaz gain,

aholkularitza pertsonalizatua

eskainiz eta gazteen helduta-suna eta autonomia nabar-

menduz. Horren adibide da,

besteak beste, Batxilergoko

ikasleei begira urtero antola-

tzen duten Orientazio Azoka.

Teknologia berriak

Bestalde, teknologia be-

rriak baliatzen dituzte irakas-

gaiak lantzerako orduan. Ho-

rretarako areto ezberdinak

egokitu ditu azken urteetan

Laudio Ikastolak.

Ikasleek egunerokoan da-

rabiltzaten materialari dago-

kionez ere, puntako tekno-

logiak dira nagusi.

Heziketa sisteman dago-kionez eredu berritzaileen

aldeko hautua egin du he-

ziguneak. Derrigorrezko Bi-

garren Hezkuntzan, adibidez,

Eki proiektua egitasmoa dute

ardatz, euskal curriculumari

bide emanez.

Gelaz kanpoko ekintzak

Horrez gain, eskolaz kan-

poko hainbat ekintza ere an-

tolatzen dituzte. Horien ar-

tean daude aisialdiko he-

zitzaile edo begirale izate-

ko ikastaroa edo EGA titu-

lua eskuratzeko formakuntza

saioak.

Laudio Ikastolak inguruko

herrietako ikasle ugari jaso-

tzen ditu: Amurrio, Arranku-

diaga, Ugao, Zeberio, Oroz-

ko... Haatik, garraio eta jantoki

zerbitzuak nabarmentzen du

hezigunea, janaria egunean

bertan eta jantokian presta-

tzen baitute sukaldariek, dieta

orekatuari eta elikagaiei arre-ta berezia jarriz.

Batxilergo

Eleanitzaz

gain, gelatik at

hainbat jarduera

eskaintzen

dituzte

Harreman sareak sor-tu eta sendotzeko hain-

bat dinamika egiten ditu-

zue. Zeintzuk?

AITOR: DBH 4.maila-ko ikasleentzako topa-ketak antolatzen ditu-

gu, egun oso bat irautenduen ekintza da. Amurrioeta Balmasedako ikasleaketortzen dira. Goizean ha-

rrera egiten diegu, eta tal-deak nahasteko jolas bategin ondoren herri kiro-

letan aritzen gara: soka-tiran, eski taulan, piñata-rekin, oihal batekin baloia jaurtitzen, zaku karreran...

GARTZENE: Helburuaelkar ezagutzea da, ani-matzea. Hamaiketakoa ere

prestatzen dugu.

Irakasleen laguntza ereizaten dugu. Egun politaizaten da, harremanak egi-ten ditugu, eta gero Insta-

grametik, whatsappetik...sare sozialetatik jarraitzendugu ezagutzen.

Zergatik aukeratu ze-

nuten Batxilergoa Lau-

dio Ikastolan egitea?

GARTZENE: Txikitatikegon garelako Laudio Ikas-tolan. 18 urte arte hemen

egongo gara.AITOR: Guretzako Lau-

dio Ikastola bigarren fami-lia bat da, hemen sortua.

GARTZENE: Ikasleen etairakasleen arteko harrema-na oso gertukoa da, bere-

zia.

Gartzene Gastaka eta Aitor Ayesta

Batxilergoko ikasleak

“Guretzako bigarren

familia bat da

Laudio Ikastola”



19/32




20/32


Laudio Txiki: Pikler sistemako

0-2 urtekoen sehaska

Laudio Ikastolako 0-3zikloa

da Laudio Txiki. Ez da edono-

lakoa, ordea. Izan ere, Buda-

pesteko Lócy eskolako haz-

kuntza sisteman oinarritutako

egiteko eran murgilduta dau-

de, horretarako beharrezko

formazioa jaso dutelarik. Hala

dio Izaskun Burdiain hezitzai-

leak.

Hazkuntza proposamena-

ren oinarrien baitan haurraren

mugimendu askea, kalitatez-

ko zaintza eta sozializaziora-

ko trantsizio baketsua nabar-

mentzen dira. Izan ere, haur

bat gai da ibili arteko motrizi-

tate guztia bera bakarrik erai-

kitzeko. Era honetan haur se-

guruak eta bere buruarengan

konfiantza dutenak sortzen

dituzte.

Kalitatezko zaintzaren baitan

jateko uneak, garbitzekoak, lo

egitekoak... mimoz, kontuz eta

gozo egiten dituzte, haurra-ren eta helduaren arteko lo-

tura une horietan estutu egi-

ten baita. Halaber, ume bakoi-

tzari bere erritmoan eta modu

baketsuan uzten diote sozia-

lizazioa garatzen.

Metodologiaren bilakaera

Lehendabiziko urteetan se-

gurtasuna eta konfiantza lan-

duz gerora estrategiak gara-

tzeko aukera gehiago dituz-

tela umeek uste dute Laudio

Txikiko irakasleek. Horregatik,

hiru eremu dituzte: Sehaska

gela, Katuka Gela eta 2 urte-

koena.“Laudio Txikiko egunero-

koa esplorazioan oinarritzen

da”. Horretarako, gelak talde

txikietan antolatzen dituzte,

eta material zein ontzi ezber-

dinak haurren eskura jarri. Ho-

rien artean daude zopa bolak,

gelatina, area, ikastolan bertan

egindako tenpera eta plasti-

lina... Laudio Txikiko kidearen

esanetan, era horretan, eten-

gabe aritzen dira esperimen-

tatzen haur txikiak.

Hezkuntzako lehen eta-

pan objektuak izaten dituzte

oinarri, hau da, desestruktu-

ratutako materiala: ontzi ez-

berdinak, kortxoak, kutxak...

Baita ipuinak, kuxinak, argaz-

ki albumak eta abar ere. Hala,

haurrek konparaketa, aukera-

keta, pilaketa, lerroetan gau-

zen antolaketa... lantzen dute.

Horrek eragin positiboa due-

la garbi du Izaskun Burdiainek:

“Uneoro hipotesi ezberdinak

eginez pentsamendua eraiki-tzen dute”.

Haurrak

segurtasuna

eta konfiantza

irabazteko

gela eta

jarduera

bereziak

dituzte

Laudio Txikiko funtziona-

mendua, kuotak zerbitzu

osagarriak eta bestelako in-

formazioa jasotzeko maia-

tzaren 6an, ostiralean, ate

irekien jardunaldia antolatu

dute. Interesa duten familiek17:30etik 20:00etara izan-

go dute lehen eskutik erai-

kina eta sistema pedagogi-

koa ezagutu eta bertako pro-

fesionalekin hitz egiteko au-

kera.

Informazio gehiago esku-

ratzeko 946726737 telefo-nora dei liteke.

ATE IREKIAK

ORDUTEGI ZABALA

8 edo 5 ordukoeskaintzaSehaska eta Katuka gela-

tan haurrak Ikastolan ematen

duen denboraren araberako

funtzionamendua dute Lau-

dio Txikin.

Familiek egun osoko jardu-

na, 8 ordu, eta jardun murriz-

tua, 5 ordu, aukera dezakete

familia eta haurraren beharren

arabera.

Haurraren egonaldia

07:30etik 18:30era bitarte-

ko tartean antolatzeko auke-

ra dute familiek . Zerbitzua-

ren kostua erabilpen maila bi

hauen arabera ezarrita dago.



21/32




22/32

Haurrek geroz eta ordu gehiago ematen dituzte

pantailei begira. Nolako ondorioak ekar litzake, ordea,

entretenimendua teknologiarekin lotzeak?

TEKNOLOGIEN ERAGINA HAURREN IZAERAN

Tabletak, telebistak, telefo-

no mugikorrak, ordenagai-

luak... Ugariak dira gailu tek-

nologikoek entretenimen-

durako eskaintzen dituzten

mezu, irudi edo jolasak. En-

tretenimendu fabrikek (Inter-

neta, bideo-jokoak...) zeharo

markatu dute jolasteko, ha-

rremantzeko eta dibertitze-

ko modua. Ikerketen arabera,

Lehen Hezkuntzako haurrek

bataz beste, 7.5 ordu ematen

dituzte egunean aisialdi bir-

tualari lotuta, etxeen %75ak

lo gelan du telebista eta

%50ak telebista piztuta iza-

ten du otorduetan. Horrek,

komunikazioa inkomunika-

zio bilakatu du, hitz egiteko

tarteak murriztuz eta norbe-

raren eta ingurukoaren eza-

gutza prozesua oztopatuz.

Ez, ordea, hori bakarrik.

Jolaserako teknologia apa-

ratuak behar izateak hau-

rren sormen ariketak gutxi-

tzea txikitzea ekarri du, bai-

ta desoreka fisiko zein fi-

siologikoak ere, gizentasu-

na kasu. Adituen esanetan,

arreta ahalmenean ere era-

gin handia dute gailuek, baita

koordinatzeko eta garatzeko

gaitasunean ere.

Halaber, izaeraren erai-

kuntzari dagokionean, jolasa

gailu teknologikoetan zen-

tratzeak haurrengan indibi-

dualismoa eta adikzioa sor-

tzen duela ohartarazi dute.

Ildo beretik, umeen mu-

gimenduetan, bizitasunean,

ikusmenean, gorputzeko

posturetan, jarreretan, erre-

ferente eta baloreetan... era-

gin handia dutela ohartarazi

dute. Finean, umearen izae-

ran eta eraikuntzan.

Pantailari lotutako en-

tretenimendua behar bai-

no gehiago baliatzeak hau-

rrengan adikzioak zein alte-

razioak ekar litzake, besteak

beste, atentzio eta lo ara-

zoak.

Hori dela eta, adituek

umeen jolas, sormen, ki-

rol eta lo denbora errespe-

tatu behar dela azpimarra-

tzen dute.

Neurriari dagokionez,

gehienez pantaila aurrean bi

ordu egotea gomendatzen

dute, eta teknologien erabi-

lera otorduetan, solasaldie-

tan edo familia arazoetan

saihesteko.

Jolasa gailu

teknologikoetan

zentratzeak

haurrengan

indibidualismoa

eta adikzioa

sortzen ditu,

sormena

mugatzeazgainera

Ikusmenean,

bizitasunean,

jarreretan,

barneratzen

dituzten

baloreetan...

eragin handia

dute pantailei

lotutako jokoek

· e r r e p o r t aj e a ·



23/32


24/32

JUANJO MARTÍNEZ

Juanjo Martínez ingeniari bilbotarrak 38 urte eman ditu Laudioko

Lanbide Heziketako Udal Ikastetxeko irakasle eta praktiketakoarduradun gisa. Maiatzaren 1ean jubilatu zen.

“Hobetzen jarraitzeko kezkaizan behar du pertsonak beti”

Nola eraldatu da LH az-

ken hamarkadetan?

1983an ikas-ekinezko

praktikak sartu zirenean for-

makuntzak transformazio

handia bizi zuen. Modulu

profesionalak ziklo deitzen

hasi ziren eta teknologia al-

detik ere iraultza izan zen.

Simuladoreetan egiten zi-

ren lanketak utzi eta beneta-

ko makinekin lan egiten hasi

ginen. Enpresetan ere prak-

tikak egiten hasi ginen.

Lanbideak ere aldatu dira.

Bai, hala da, baina gure LH

eskakizun berrietara egokitu

da. Azken hamarkadetan en-

presetatik gertu ibili gara. Prak-

tikei esker, formakuntzarekiko

geneukan ikuspegia asko al-

datu zen. Jada ez zen nahikoa

titulua lortuta ikasleak agur-

tzea, haiekiko geneukan eran-

tzukizuna ikasketak amaitu os-

tera ere zabaldu zen. Gaur ere

hala da, lan munduan dauden

ikasleek askotan jotzen baitute

zentrora hobetzen jarraitzeko.

Zer eskatzen dute gaurko

enpresek ikasleengandik?

LHn lortzen den forma-

kuntza lan munduan sartze-

ko nahikoa da, baina gehie-

nek 20 urte inguru dituzte. Zi-

kloan egindakoa hazten jarrai-

tzeko oinarri bat baino ez da.

Zeintzuk dira formakun-

tzak gaur dituen erronkak?

Ikasleak irakaslearen arreta

behar du, beraz, ikasle/ira-

kasle ratioa txikia izan behar

da.

Gainera, ikasleak eta ira-

kasleak aliatuak izan behar

dira lan-munduratzea lor-

tzeko. Arrakastaren gakoa

da hori. Irakasleak, gaine-

ra, teknologia berrienak izan

behar ditu eskura, formakun-

tza eguneratua eta errealita-

tearekin bat datorren hori es-

kaintzeko.

Nolakoa izan behar da

ikaslea arrakasta izateko?

Etengabeko formakuntza

lortzeko eta hobetzen ja-

rraitzeko kezka izan behar du

pertsonak beti. Formakun-

tzaz gain, taldean era eragin-

korrean lan egin behar du eta

egoera berrietara ondo ego-

kitzen jakin behar du.

EUSKARAZMATRIKULATU ZAITEZ EUSKARAZ, ZURE ESKU ERE BADAGO

“Ikasleak eta

irakasleakaliatuak izan

behar dira lan

munduratze

arrakastatsua

lortzeko”

“Ikasleek

lortzen dutenformakuntza

hazten

jarraitzeko

oinarri bat

baino ez da”


· k o n t r a ·


25/32


Esti GarmendiaLaudioko edoskitze taldea

“Ama asko bakarrik

sentitzen dira erdituostean, sarerik gabe”

gai bat jorratuz(4): ama izan nahi ezduten emakumeek jasaten dituztenpresioak. Colladoren ustez, emaku-meek “instituzio hurbilenetatik” ja-sotzen dituzte presio horiek. “Fami-lian, adibidez, etengabe galdetzenzaie emakumeei noiz duten haur-dun geratzeko asmoa, eta ‘ugalke-ta garaia’ pasatzen ari zaiela oharta-razten zaie”. Lagunartean ere ema-ten dira halakoak. “Lagun guztiek se-me-alabak izatea presio handia daumerik izan nahi ez duenarentzat”.

Hala eta guztiz ere, geroz etagehiago dira ama ez izatea erabaki-tzen duten emakumeak, eta amenbataz-besteko adina ere igotzen doapixkanaka. Amatasunaren kontzep-tua, baina, ez da horrenbeste aldatu.Zaintzan eta dedikazioan oinarrituta-ko papera izaten jarraitzen du. Da-tuetan oinarritu du Colladok baiez-

tapen hori: “eszedentzien % 97 ema-kumezkoek eskatzen dute, gizonez-koek % 3 baino ez. Figura idealiza-tua izaten jarraitzen du amarenak”.

Hiztegi lagungarriaJazo (1) , gertatu / Beta (2) , aukera

/ Afera (3) , kontu / Jorratu (4) , tratatu

Isabel MorenoUrduñako emagina

“Emakumearen gorputzaprest dago bere kabuzerditze on bat izateko”

Ixone ColladoGizarte laguntzailea

“Zaintzari eta dedikazioarilotua dago amaren figura,idealizatua dago oraindik”

Zer da erditze naturala? Zer duberezi?

Vega:Niretzako erditze natura-la batez ere da medikuntzak ez in-terbenitzea behar ez denean. Nikerditze prozesua zerbait instinti-boa izatea nahi nuen, gorputzaketa umeak behar duten erritmoajarraitzea, animalia guztiek egi-ten duten moduan. Horretan si-nisten dugu.

Gure lehenengo semea Guru-tzetan jaio zen. Esperientzia onaizan zen. Erditze plan batekin joanginen, eta medikuek oso ondoerrespetatu zuten eskatu genie-na. Hala ere, ikusi genuen bazeu-dela hurrengoetarako hobetu zi-tezkeen gauzatxo batzuk. Ni la-saiago nengoen etxean erditzea-ren ideiarekin. Etxera datozenemagina batzuekin hitz egin ge-nuen eta horrela hasi ginen pro-zesuarekin.

Zergatik erditu etxean ospita-lean erditu ahal badaiteke?

Altube: Asko dira etxean jaio-tzearen abantailak. Guri familiabezala onura pertsonal ugari eka-rri dizkigu, eta ugariak dira horre-lako prozesuek jendarteari eka-rriko lizkiokeen abantailak. Duelaurte batzuk agian bai, baina orainez dugu uste erditze modu bat

beste bat baino hobea denik. Hauizan da gurea.Vega:Laguntzailearen papera

ere garrantzitsua da etxeko erdi-tzean. Niretzako hori izan zen la-guntzarik handiena: Xabi egotea.Han zegoen bera, kontrakzio ba-koitzean laguntzen. Mina pasa-tzen zenean hurrengo egune-rako bazkaria prestatzera joa-ten zen. Umeak ere inguruan zeu-den, jolasten, gosaltzen... Ema-ginek umeekin jolasten pasatzenzuten denbora; erditzea ondo joa-nez gero, berez, ez dutelako ezeregin behar.

Altube: Polita da ikustea nolabatzuetan ezer ez egitea zela ga-rrantzitsuena. Emaginak sofa-tik behatzera(1) mugatzen zirensarritan(2) , eta hori soilik egitea-rekin Maite lagundua sentitzenzen. Oso polita izan zen ikustea,Izar jaio zenean (goizeko zortziaketa bost minututan), nola zeu-den gure beste bi semeak gosal-tzen. Maitek bere espazioa izateaeta ni haien alboan egotea altxo-rra izan da.

Egon daiteke etxean erditzeaarriskutsuagoa edota mingarria-goa dela pentsatzen duenik. Halauste duzue zuek?

Vega:Mina etxean zein ospita-lean erdituta egon daiteke; bizi du-zun egoeraren araberakoa da.Ospitalean lehen semeaz epidu-

ralik gabe erditu nintzen, eta minaizan nuen. Baina klinika bateanzaudenean uhal batzuk jartzen

dizkizute, eta makina bati lotu-ta zaude. Horrek zaildu egiten dumina kudeatzea. Etxean, berriz,mugitu zaitezke, bainuontzi batduzu... badituzu baldintza batzukerditzea erraztu egiten dutenak.

Horregatik guztiagatik, nik ezdut uste etxean min handiagoasentitzen duzunik. Alderantziz,

etxean hobeto kudeatu dezake-zu mina.

Baina Gizarte Segurantzak ezditu mota honetako erditzeak ba-besten.

Altube: Hautu pertsonal eta fa-miliarra izan zen etxean erditzea.Bakoitzak libreki zein prozesu bizinahi duen hautatzea, hori da nire-tzat erditze naturala. Polita litza-teke ama bakoitzak erabakitzenduen moduan bizi ahal izatea erdi-tzea, etxean edo ospitalean izan.

Gaur egungo errealitatea daoso ama gutxik erabakitzen dute-la etxean erditzea, hainbat arra-zoi medio. Nire ustez, errespeta-tu beharreko hautua da hori. Guk

diru bat inbertitu behar izan ge-nuen etxean erditzeko hautua egi-teko, eta oso harro gaude horre-taz. Nik pribilegio bat bezala ikus-ten dut gaur egun etxean eta fa-miliartean erditzea.

Vega:Emaginek kontatu izandigute, berez, gastu handiagoadakarrela ospitalean erditzeaketxean erditzeak baino. Etxeanbaino askoz material gehiago era-biltzen da klinikan. Etxean erdi-tzearena, beraz, askoz merkea-goa izan ahalko litzatekeen proze-su bat da.

Etxean erditzea handiagoa denzerbaiten parte dela uste duzue,ez??

Vega:Hazkuntzaren aferan(3) oso murgilduak gaude. Umeakguri gauza asko irakasteko datoz.Eurekin gabiltza, etengabe ikas-ten.

Altube: Komenigarria litzatekeerditze naturalaren aldarria jen-darte hau pairatzen ari den besteafera batzuekin lotzea. Sistemaekonomikoaren esklaboak garagaur egun, eta erditzearen kontuahorri kontra egiteko modu bat be-zala ikusten dut. Lana bizitzarenazpitik jartzea. Umeekin egotea,umeez disfrutatzea, bizitzaz go-zatzea, bere esklabo izan gabe.

ERDITZE NATURALA

“Etxean erditzea ez da beste aukera batzuk bainohobea edo txarragoa, gure hautua izan da” MAITE VEGA (Getxo, 1979) eta XABIER ALTUBE (Laudio, 1977) Laudion bizi dira, eta hiru seme-alaba dituzte. Ospitaleanizan zuten lehena, baina hurrengo biak etxean jaio dira, gurasoek hala erabakita.


“Mina etxeanzein ospitaleanerdituta egondaiteke”

“Laguntzailearenpapera eregarrantzitsua da

etxeko erditzean”

“Bakoitzaklibreki hautatuahal izatea zerprozesu bizi nahiduen, hori daerditze naturala”

Hiru seme-alaba dituzte Maite Vegak eta Xabier Altubek. Argazkia: aiaraldea.eus

Hiztegi lagungarria

Behatu (1) , ikusi / Sarritan (2) , maiz,askotan / Afera (3) , kontu


26/32


_kultura

MikelAyllon IDAZLEA

_Kamerinoa

Gure alde

B urumakur helduda Mari aldagela-

ra. Normalean bai-

no are burumaku-

rrago, esan nahi dut. Ipurdia

bere aulkitxoaren gainean

erortzen utzi du.

Galdetu beharrik gabe

hasi zait kontatzen bere

abailduraren arrazoia:

-Ez dakit, Mikel, igual pro-

blema nik daukat; igual ez

nuke horren erretxina izan

behar. Mundu guztiak nahi

badu, zergatik ibili behar dut

nik beti haize-kontra? Jen-

deari “zer” eta “zenbat” bes- terik axola ez badio, zerga-

tik hasi behar dut nik beti

“nola”, “zergatik”, “zertara-

ko”, “norekin” edo “noren-

tzat” galdetzen? Igual ara-

zoa ni naiz, sinetsita nagoe-

lako merezi dugula kultu-

ra sortzeko, kultura ulertze-

ko, kultura interpretatzeko,

kultura ukitzeko, kultura bizi-

tzeko espazio ireki bat eta ez

eszenatoki bat eta bostehun

butaka, diruak programatu-

tako espektakuluak ikuste-

ko. Igual ni naiz arazoa, pen-

tsatzen dudalako merezi dugula denon amets zatiz erai-

ki daitekeen leku inperfektu

bat eta ez hormigoi zati zu-

rrun bat, sekula aterik ixten

ez duen leku bat behar du-

gula eta ez supermerkatu

baten ordutegia daukan era-

kusleiho bat. Ez dakit. Igual

ez nuke sekula gehiago aho-

rik ireki behar.

-Ni ere...

Baina ez naiz ausartu ezer

esatera. Erratza hartu eta

hantxe utzi dut Mari aul-

kitxoan eserita, burua es-

kuen artean ezkutatuta, txiki-txiki.

Laurogei urte baino gehiago di-tuzu, baina ez diozu pintatzea-ri utzi.

Noski jarraitzen dudala margo-tzen! Lehen baino askoz gutxiago,baina jarraitzen dut. Lehen bazeu-

den egunak zeintzuetan 10-12 ordupasatzen nituen pintatzen. Orainezin naiz bi orduz jarraian egon,besoak huts egiten didalako. Ma-kil bat erabiltzen dut besoa sos-tengatzeko.

Erritmoa bai, baina zure koa-droek jorratzen dituzten gaiak ezdira asko aldatu.

Ez dut gai zehatzik. Denetarikegiten dut nik, bodegoia izan ezik,pintura mota hori ez baitzait inoizgustatu. Orain dela gutxi BilbokoItsasadarra Itsas Museoan itsa-sadarrari buruzko erakusketa bategin dut, baina baditut Laudio, Ber-meo, Delika edota Aiarako koa-droak ere (tailerrean dituen koa-

droak seinalatzen ditu). Deneta-rik dago.

Eta eskualdeko paisaia bat au-keratu beharko bazenu, zein hau-tatuko zenuke?

Laudion bazeu-den pintatzekolauzpabost auzopolit. Gaur egundesagertuakdaude.

Antzinako diapositibak era-biltzen dituzu koadroak egiteko.Gaur egungo errealitatea ez dakoadrotan azaltzeko modukoa?

Gaur egungo paisai gehienak ezdira margotzeko egokiak, ez dute

antzinako paisaiek zuten kalitatekromatikoa.

Ibilbide luzea egin duzu orainarte. Nola hasi zinen bide hori egi-ten?

Askotan kontatu izan dut isto-rio hau. Anai bat daukat, ni bainohamar urte gazteagoa dena. Ga-bonetan belen batzuk egiten niz-kion. Egurrez tailatu eta margo-tu egiten nituen. Egun batean nireaitaren lagun bat etorri zen, Bil-botik. Belenak ikusi zituenean gal-detu zuen: “Nork egin du hau?”.“Nik”, erantzun nion. Margotzea-ri ekin behar niola esan zidan or-duan. Pintatzeko materiala ekarrizidan eta Biarritz tabernaren pare-

ra eraman ninduen. Etxe zahar etapolit batzuk zeuden han. Marraz-kiaren zirriborro bat egin eta osa-tzeko esan zidan. Eta horrela hasinintzen. Dakidan guztia nire kabuzikasitakoa da. Erabat autodidaktanaiz ni. Etengabe margotuz garatudut trebetasuna(1).

Ordutik gaur egun arte bi-lakaera handia egin duzulauste duzu?

Eboluzio handia izan da,aspektu guztietan. Ma-rrazketan nahiko tre-bea izan naiz beti, eta ezdut arazorik izan. Nire koa-droen kolorea, baina, osoezberdina zen duela biz-

pahiru urte. Begi-lausoen opera-zio bat egin nuen eta horrek era-bat aldatu zuen nire koloreekikopertzepzioa. Orain askoz argitasunhandiagoarekin margotzen dut.Margotzeko gaiak ez ditut inoiz fal-

tan izan. Gai berriak topatzeko be-rezko sena izan dut.

Margolari izango ez bazina zerizango zinatekeela uste duzu?

Zorigaiztoko bat! Pinturak denaeman dit niri, dena da niretzat.Arazoren bat nuenean tailerreraetorri eta berehala desagertzenzitzaidan.

Beste erakusketarik egiteaduzu buruan?

Erakusketen afera guztia niresuhia(2) ari da antolatzen, ez dut nikkontrolatzen. Nik ez dut ia umore-rik horrelako kontuekin aritzeko.Ez dakit zenbat erakusketa gehia-go egin ahalko ditudan, lurpera-

tzailearen baimenarekin jarraitzenbaitut margotzen.

BIDEOA: Antonio

Aldamaren taile-

rrera bisita

PINTURA

“Gaur egungo paisaiak ez dira koadroetanirudikatzeko modukoak” ANTONIO ALDAMA TEJADAk (Laudio, 1934) bizitza osoa darama oihal zurietan paisaia koloretsuak osatzen. Makinabat erakusketa egin ditu. Azkena, Bilboko Itsasadarra Itsas Museoan. Bere tailerreko ateak ireki dizkigu.

“Laudionbazeudenmargotzekopolitak zirenlauzpabostauzo. Gaur egun,desagertuakdaude”

“Dakidanguztia nirekabuz ikasitakoada, erabatautodidakta naiz”


Hiztegi lagungarriaTrebetasuna (1) , abilezia

/ Suhia (2) , seme-ala- baren bikotea /


27/32


28/32


_kirolaKOMUNITATEA

Garaitu gabekotaldea izatenjarraitzen du CDUrduñak

Bizkaiko kopako irabazleakizan arren, Urduñako neskekIbarsusira bidaiatu zutenpartida irabazteko asmoz.Etxeko taldea markagailuanaurreratzea lortu zuenhamaikagarren minutuan,

Ekiñek korner baten ondoriozbere atean gola sartubaitzuen. Hala ere, gorritxoekez zituzten besoak jaitsi, etahainbat minutu geroagoMaitanek berdinketaren golagauzatu zuen, area kanpotikegindako jaurtiketa batenostean. Tierryk zuzendutakotaldea baloiaz jabetu zen etaatsedenaldira joan aurretikTxitik atzelariak abiadurabiziz atzean utzi eta gero,atezaina driblatu zuen etamarkagailuko bigarren golaeskuratu zuen horrela.Bigarren zatian partida apurbat berdindu zen nahiz etagorritxoen aldetik arriskuaegon. Dena den, Urduñakoekez zuten arazorik izan eta

markagailua 1-2 geratu zen.Urduña garaitu gabeko

taldea izaten jarraitzen duBizkaiko kopa bukatzekopartida bakarra geratzendenean.

Nerea MonasterioEspainiakotxapeldunordeoinarrizko gazteetan

Aresketa Taldeko oinarrizkogazte gimnastak BanakakoEspainiako OinarrizkoTxapelketan lehiatu zireniragan ostiralean, Gijonen.Nerea Monasteriok ariketabikaina egin zuen eta bigarrenpostua eskuratu zuen. IreneEsparza ere bertan arituzen eta 72. postuan sailkatuzen. 178 gimnasta egon zirenguztira.

+info: Argitaratu zure kirol

taldeari buruz-

ko edukiak aia-

raldea.eus-eko

komunitatea-

ren leihoan

Nola ikusi zenuten zuen burualigako azkenengo partidan?

Casas: Gasteizko Presentaciónde María taldearen aurkako par-tida izan zen. Talde hori zen, ha-siera batean, zailenetarikoa. Ba-

nakako defentsan presioa egitendute, fondotik. Hasieratik amaie-rara arte menderatu genuen, ba-genekien haien defentsari nolaeraso egin, baloia mugitzen. Par-tidan nagusi izan ginen. 15 puntu-ko aldearekin hasi ginen, gero 25eta 30 puntuko aldea ere lortugenuen. Beherakada izan genuen,baina 25 puntuko aldea manten-du genuen eta horrela etorri zengaraipena.

Liga irabazi eta kategoriaz igozarete. Ondo ospatuko zenuten!

Jiménez: Bai. Amaieran taldeargazki bat atera genuen, eta gu-rasoekin beste bat. Aldageleta-ra joan ginenean ekipajeekin eta

guzti busti ginen, dutxetara sar-tu ginen, eta gero entrenatzaileakere sartu ziren xanpainarekin!Oso ondo pasatu genuen, argaz-ki piloa atera genituen,bideoak ere. Oso po-lita izan zen. Azkenpartida ere lehe-nengo momen-tutik menderatugenuen. 30 pun-tuko aldea(1) ere-lortu genuen.

Nolakoa izan da garaipen horilortzeko bidea?

Jiménez:Ez da erraza izan. Az-ken finean, taldean gutxi gara etanabaritzen da entrenamendue-tan. Gainera, beste taldeek ere

lehenengo mailara igo nahi zuten.Borrokan ibili gara denbora luzez.

Udako geldiunearen ondo-ren, nola ikusten duzue hurrengodenboraldia?

Casas: Ilusioarekin, baina fi-txaketak egin behar ditugu. Lanegiteko gogoa duten pertsonakbehar ditugu, kirola egiteko go-gotsu daudenak. Taldea aurre-ra ateratzeko jendea behar dugu.Gutxienez zortzi pertsona beharditugu. Taldekideetako baten batkanpora joango da ikastera etataldea txikitu egingo da. Beraz,beharbada, ezingo dugu taldeaaurrera atera. Fitxaketak beharditugu. Bidea ez da erraza izango.

Zaleen berotasuna gertu izanduzue.

Casas: Eskerrak jo-kalarien amei, bes-te talde batzuetakoentrenatzaileei, klu-beko beste jokala-riei... hemen, har-mailetan (2) egon di-relako, etxean to-

pera animatzen.Turutekin,

bonboe-

kin, tronpetekin, zarata toperaegiten, aurkako taldeak jaurtiketalibre bat egin behar zuen bakoi-tzean zarata eginez huts egin ze-zan eta guri saskiratzeak lortzenlaguntzen. Horregatik guztiaga-

tik, mila esker eurei.

Nola baloratzen duzue, oroko-rrean, taldeak egindako lana?

Casas:Nire aldetik oso positi-boa izan da. Batzuetan, azterke-tengatik, lau bakarrik etortzen zi-ren entrenatzera. Baina ehune-ko ehunean entrenatu dugu, par-tidari begirako gauzak lantzen.Oso positiboki baloratzen dugu,beraz.

Jiménez:Bai, oso positiboa izanda. Entrenamenduetara eto-rri gara ahal izan dugun guztie-tan, eta mutilekin entrenatzenere asko ikasi dugu. Nagusiagoakdira eta indar handiagoa dute etahaiekin entrenatzean asko ikas-

ten dugu.

Noiz entrenatzen duzue?Jiménez:Astero entrenatzen

dugu. Astelehen, asteazken etaostiraletan, ordu eta erdiz. Ba-tzuetan guk bakarrik eta bestebatzuetan mutilen taldearekin.

Denboraldi berriari begira, be-raz, fitxaketa berriak egin behardituzue.

Jiménez:Bai, bilatzen ditugu.Beste gauza bat da lortzea. Izanere, ikasketekin eta lanarekin zai-la da. Entrenatzeko denbora iza-tea ez da erraza.

Casas:Bai, aprobetxatu nahidugu jendeari esateko etor dai-tezela gurekin jokatzera, gogo-tsu, lan egin eta ikasteko go-goekin. Esan bezala, jendeabehar dugu taldea aurreraateratzeko. Gure kategoriazorrotza da eta horretan jo-

katzeko gogoak behar di-tugu. Hurrengo urteantaldea aurrera ateratze-ko jendea behar dugu.

BIDEOA:

Zaraobe Saski-

baloi taldeari el-

karrizketa

SASKIBALOIA

“Lehenengo mailara igotzeko borrokan ibiligara denbora luzez; ez da bide erraza izan”SORAYA JIMÉNEZ (Amurrio, 1996) eta ÁLVARO CASAS (Amurrio, 1988) Zaraobe saskibaloi taldeko emakumeseniorren pibota eta entrenatzailea dira. Irailetik aurrera arituko da taldea, aurrenekoz, lehenengo mailan.

“Zaleakharmailetanegon dira toperaanimatzen;turutekin,bonboekin,tronpetekin,zarata toperaegiten!”

“Hurrengourtean taldeaaurreraateratzeko jendea

behar dugu”

ERREDAKZIOA I Ainhoa Basarrate Astobiza

Hiztegi lagungarria

Aldea (1) , diferentzia / Harmai- la (2) , ikusleak esertzeko tokia


29/32


_kirola

AIARAKO I. DUATLOIA: Aiarako lehen duatloia egin zuten iragan igandean

Arespalditzan, San Prudentzio jaietan. Iñaki eta Josu Isasi anaiek lortuzuten lehen postua, gainontzeko parte hartzaileei zortzi minutuko aldeaateraz. Argazkia: Iñaki Isasi Taldea.

Gualdetxu MBT Taldeak “UrduñaHiria Gau Martxa” prestatu du lau-garren urtez. Hilaren 14an izangoda proba, Otxomaio jaien baitan.

Ekimen berezia egiteko asmozeta, bide batez, jaiaz beste moduzgozatzea dagoela erakusteko sor-tu zen lasterketa, eta dagoenekoederto erakutsi dute, urterik urteragero eta jende gehiago animatzendelako parte hartzen. Aurten ere

hiru ibilbide izango dira hirian hasieta Larruazabaleko basabideetanbarrena: bi mendiko bizikletan ibil-tzekoak (29 km eta 17 km), eta bes-te bat korrika egitekoa (12,5 km).

Denak abiatuko dira Foru plaza-tik 22:00etan eta parte-hartzaileguztiek aurreko linterna eta mugi-korra eraman beharko dute, bai etakaskoa eta atzeko argi gorria bizi-kletan doazenek.

TXIRRINDULARITZA

Festa eta kirola uztartuko ditu

Gualdetxu MBTk antolatutakoGau Martxak, Otxomaioetan

Trail modalitatea gehitu diote gaueko BTT martxari. / aiaraldea.eus

ERREDAKZIOA I Xabi Zalbide Etxeberria

“BERDINTASUNAGATIK BORROKAN” JARDUNALDIAK: Laudiokoemakume kirolarien ikusgarritasuna sustatzeko egun osoko jardunaldiakantolatu zituen Altzarrate Kirol Elkarteak larunbatean. Herriko hainbatkirol taldek hartu zuten parte ekimenean. Argazkia: aiaraldea.eus

MENDI-TXIRRINDULARITZA

Julen Latorrek2. postua lortudu Erandiokolasterketan

ERREDAKZIOA IJulen Latorre txirrindulariak es-

pero baino emaitza hobeak lortuzituen Erandioko mendi txirrindula

lasterketan. 23 urte azpiko katego-rian 2. postua eskuratu zuen eta eli-te kategorian seigarrena izan zen.

BORROKA ARTEAK

Aratz Garmendiak brontzezko

domina lortu du EspainiakoFull Contact Txapelketan

Aratz Garmendia. / aiaraldea.eus


Brontzezko domina lortu zuenAratz Garmendiak Espainiako FullContact Txapelketan, Salamancan,hain zuzen.

Hiru borroka izan zituen Okondo-ko borrokalariak eta indartsu hasizuen lehiaketa. Izan ere, 40 segun-dutan KO bitartez gailendu zen. Fi-nalerdietan, ordea, puntuetan gal-du zuen. 71 kilo azpiko kategorianaritu zen kirolaria eta nahiz eta do-mina etxera ekarri, ez da oso pozik

geratu. Aitortu duenez, lehia gogo-rrena finalerdikoa izan zen. Gainera,iaz 2. postuan bukatu zuen.


30/32


_Herriko plaza

_denborapasak

Itziar / PauleUgartekoen partez zorionak be-

launaldi berriko nagusi zein txikia-ri!!

Senideak

Markel / IgoneZorionak arrankudiagarrei Lau-

dioko lehengusu eta senideon par-tez!!

Etxekoak

Asier Zorionak Asier, zure lagunen

partetik. Ea noiz joaten garenarrantza egitera!

Lagunak

GALTZAGORRIAK02.19-03.20San Prudentzio pozik egongo li-tzateke zurekin! Danborra jo bai,baina ikasketetan eta etxean lanneketsua egiten zabiltza. Danbor-jolea baino, etxeko buru-joleazara! azkenean maite dituzunaknazkatu eta orain eskaintzen dizu-ten laguntza galduko duzu!

LAMIA04.21 - 05.20Zeinek esan zizun bizikidetzaerraza zenik? Gaizki pasatzen arizara bestearen ohitura txarrakjasaten ez dituzulako baina beti

bestearen akatsak ikusteko joeradaukazu. Burugogorrak gara etagureak ezin ditugu ikusi, normalada hasiera zaila izatea, lasai egon!

BASANDERE06.21 - 07.20Beldurrak kikiltzen zaitu, izuakizua elikatzen du. Baina ikara gain-ditzen dugun unea ez al da atse-gina? Gure burua ausart ikus-ten dugunean egoerei aurre egi-ten ikasten dugu eta horrek onu-rak dakartza, beldurrak txikitzenikasten dugulako.

JENTILAK08.22 - 09.22Iragana aldaezina da eta geroamisterio bat, oraina ez al da nahi-koa zuretzat? Gauero aztertu eza-zu egunean bizi izandako guztia eta

momentu onak gogoratu. Izan ere,ez al da bizitzako helburu garran-tzitsu bat egunero zoriontasunapur bat irabaztea?

MARI10.23 - 11.22Liluratuta zaitu pertsona berri ho-rrek. Liluratuta egotea polita da,baina lilura ez da beti maitasuna-ren seinale. Pixkanaka hazten doansentimendua da maitasuna, kontuzibili liluraren efektuarekin, orainametsa dena gero sufrimenduaizan daiteke eta.

SUGAAR12.20 - 01.19Zure burua maitatzeko unea hel-du da. Heldu da zure buruan ba-karrik pentsatzeko momentua. Ezlagundu besteak zoriontsu izaten

eta egin behar duzun guztia. Inorkez dio zure buruari zuk eman ahaldiozun adina emango. Saiatu!

TARTALO01.20 - 02.18Zure urtebetetzean lagun askofaltan izan dituzu? Benetako la-gunak ez al dizute urrunetik eu-ren sentimenduak adierazi?Ziur baietz! Argi eduki zein ondoospatuko dituzun urteak zurebueltan, zure zain egongo dirahemengoak!

HERENSUGE03.21-04.20Ez zara inoiz konformatzen.Asetze falta horrekin gauzahandiak lortuko dituzu. Hala ere,orain daukazuna baloratzen

ikasi beharko zenuke. Esfortzuguztien osteko saria ospatzenikasi behar da. Meritu handia daorain arte lortu duzuna!

BASAJAUN05.21 - 06.20Zure lurra zein den ahaztual duzu? Bidaiak antolatzendituzun bakoitzean betiatzerrira joateko joera daukazu.Ezagutzen al dituzu EuskalHerriko txoko berezi guztiak?Ziur ezetz, asteburuko planakere ez daude gaizki, probatu!

GAUEKOAK07.21 - 08.21Kontuz ibili bide okerretikeraman zaitzaketen erabakiekin.Polita da orain sentitzen arizarena baina kontu handiarekin

ibili beharko zenuke, zure kontraegin dezake eta. Ez hitz politeibakarrik kasu egin, ekintzak diraerrealitatea islatzen dutena.

AKERBELTZ09.23 - 10.22Tira, ez da zure unerik onenabaina orain zaila dena geroerrazagoa izango da, garaihonetan gauza asko ikasikodituzu, zure burua lasaitu etaondo antolatzen, adibidez.Ez izan beldurrik zailtasunei,oztopoak gaindituko dituzu!

ZIRIPOT11.23 - 12.20Zoragarria etxeko tximinia be-rria? Zergatik ez etxe berriakeskaintzen dizun plazeraz go-zatu eta lagunei afari gozo batprestatu? Urrun dago zure ur-tebetzea. Baina zergatik ez os-patu egun eder hori orain?

_horoskopoa

_agurrak

DENBORAPASEN SOLUZIOAK

Sudoku, hitz-gurutzatu eta hitz gezidunen soluzioak web-guneanikusgai:http://www.aiaraldea.eus/users/denborapasak

ZAILAERRAZA

@_Argitaratu zuk zeukzorion-agurrakaiaraldea.eus atarian,nahierara!

Zorion-agurrentzako txoko berezia prestatudugu sarean. Erabili nahi? Egin zaitezaiaraldea.eus atariko komunitateko erabil-tzaile eta argitaratu maite dituzun horientza-ko zorion agurrak nahi duzunean eta nahiera-ra! Guk sare sozialen bidez zabalduko dugu!


31/32


_irakurlearen txokoa

10:30 URDUÑAOTXOMAIOAKIX. Patata tortillalehiaketaForu Plaza

11:00 LAUDIOGARDEAKO JAIAKUmeen parkea etamakilaje tailerraGardeako Kultur Etxea

12:00 OROZKOGURE ESKU DAGOEhiza PlazaraZubiaur Plaza

12:00 URDUÑAOTXOMAIOAKSanta Zezilia musika bandaren kalejiraHerrigunea

12:45 URDUÑA

OTXOMAIOAKEuskal dantza eta musika ikuskizunaForu Plaza

13:00 LAUDIOGARDEAKO JAIAKKalejira

Bide Zaharra16:30 LAUDIOGARDEAKO JAIAKBuruhandien kalejiraGaltzagorri taldearekinGardea

17:00 URDUÑAOTXOMAIO JAIAKUmeen TaekwondoerakustaldiaFrontoia

17:30 LAUDIOGARDEAKO JAIAK“Nada es lo que parece”umeentzako ikuskizunaGardea

18:00 LAUDIOSORGIN ZAPATUAKDiskodantza etatxokolatadaAldai Plazako karpa

18:30 URDUÑAOTXOMAIOAKII. Zumba Master ClassForu Plaza

19:00 LAUDIOGALIZIAR LETRAKManuel Marí aomenduaren XoséEstévezen hitzaldiaGaliziar Etxea

19:15 LAUDIOGARDEAKO JAIAKDJ XaiborKiroldegiko aparkalekuan

21:00 URDUÑAOTXOMAIOAKHotza taldearenkontzertuaForu Plaza

22:00 URDUÑAOTXOMAIOAKGorrotoz Haziak, K.O.Etiliko, Zirkiñik Bez!Gaztetxea

01:00 URDUÑAOTXOMAIOAKRemember Night DJForu Plaza

05.08IGANDEA09:30 LAUDIOGARDEAKO JAIAKKalejira LankaietakotxistulariekinGardea

11:00 LAUDIOIKASTAROAUmeentzako masajeakKultur Etxea

12:00 LAUDIOGARDEAKO JAIAKDantza emanaldiaKilkerrak taldearekinGardea

_agenda

_ezin galdu

05.03ASTEARTEA09:30 AMURRIOIKASTAROA“Ondo konpontzen naiznire bankuarekin”Refor enpresaldea

12:00 LAUDIOGARDEAKO JAIAKAndere Abesbatzarenkontzertua eta luntxaGardea

17:30 ARTZINIEGAUMEENTZAKO AISIALDIAIpuin kontalariaLiburutegia

19:30 LAUDIOLIBURU AURKEZPENA

“Kamaradak”, Joxe Iriarte“Bikila”Basalarrina

05.04ASTEAZKENA09:30 AMURRIOIKASTAROA“Ondo konpontzen naiznire bankuarekin”Refor enpresaldea

09:30 LAUDIOIKASTAROA“BEZa kudeatzea atzerrikoerosketa edo salmentan”Tokiko Garapen Agentzia

16:45 LAUDIOHITZALDIAMedikazioa eta

automedikazioaKultura Etxea

05.05OSTEGUNA09:00 LAUDIOIKASTAROABideoen sorkuntza etaedizioa WeVideo erabilitaTokiko Garapen Agentzia

18:30 AMURRIOSARI BANAKETAZaraobe Institutuko XXI.Literatura LehiaketaAmurrio Antzokia

05.06OSTIRALA

17:30 ARTZINIEGATAILERRANire lehen ipuinaScratcharekinLiburutegia

17:30 LAUDIOGARDEAKO JAIAKBola txapelketakBolatokia

19:00 LAUDIOKONTZERTUAMara MaraLanbide Heziketa

05.07LARUNBATA09:00 URDUÑAOTXOMAIOAKHaurren XVII. arrantzalehiaketaGamako Lakua

10:30 LAUDIOGALIZIAR LETREN JAIAUmeen marrazki lehiaketaGaliziar Etxea

11:00 LAUDIOGARDEAKO JAIAKBola txapelketaBolatokia

JALGI EKIMENAREN AURKEZPENA: Jalgi kultura ekimenaren aurkezpen

publikoa eta prentsaurrekoa egingo dute datorren maiatzaren 4an,asteazkena, Laudioko Lamuza Frontoian. Ez da aurkezpen hutsa izango,musika, mokaduak edota solasaldiak ere egongo baitira.

OPERA: Artziniegako Udalak txangoa antolatu du Euskalduna jauregira

“Il barbiere di Siviglia” lana ikusteko. Entsegu orokorra egingo dute etaautobusa 18:40an aterako da udaletxetik. Herrian erroldatuta daudenek25€ ordainduko dute eta gainerakoek 35€.

KULTUR ARTEKOZUBIAK

05.07 LARUNBATA14:00 Herri bazkaria16:00 Dantza tailerra

17:00 Kulturartekoazoka18:00 Diskodantza etatxokolate jana21:00 Zinema kalean:“Hotel Marigold”

05.07 LARUNBATA

“EL LIBRO DE LA SELVA”LAUDIOKO LHUI 17:30eaneta 20:30ean (3 €)

05.08 IGANDEA

“EL INVENTOR DEJUEGOS” AMURRIOANTZOKIA 17:30ean(3,60 €)

“EL PREGON” AMURRIOKOANTZOKIA 19:30(4,80€)

05.09 ASTELEHENA

“EL PREGÓN” AMURRIOANTZOKIA 20:00etan(3,60 €)

05.14 LARUNBATA

“LA CHICA DANESA” LHUI17:30ean eta 20:00etan(3 €)

05.15 IGANDEA

“EL RECUERDO DEMARNIE” AMURRIOANTZOKIA 17:30ean(3,60 €)

05.16 ASTELEHENA

“KIKI, EL AMOR SE HACE”AMURRIO ANTZOKIA20:00etan(3,60 €)

ZINEMA

OTXOMAIOAK

05.06 OSTIRALA20:00 Kartel lehiaketakosari banaketa20:30 Kalejira20:30 Photocallparekidea21:00 Txupinazoa21:00 TTekelektrotxaranga22:00 Pilota partidak22:30 ETS eta Ingo Al Deu

12:30 URDUÑAOTXOMAIOAKBuruhandien kalejiraHerrigunea

17:00 SOXOIGANDE ARRATSALDEAKFAMILIANIpuin kontalaria, askaria etaeskulan tailerraKontzeju Etxea

17:30 OROZKOBERTSOLARITZABizkaiko TxapelketakokanporaketaDonibane Aretoa

18:00 URDUÑAOTXOMAIOAKEmakumeen kategoriakozaldi probakForu Plaza

19:00 URDUÑAOTXOMAIOAKKoadrilen arteko herri kirolakForu Plaza

20:30 URDUÑAOTXOMAIOAKBerbena Kosmos taldearekinForu Plaza

05.09ASTELEHENA11:00 URDUÑAOTXOMAIOAKUmeen egunaGernika Plaza

05.11ASTEAZKENA17:00 LAUDIOHITZALDiAAsmaren ingurukoinformazio saioaErabilera anitzeko udal aretoa

19:00 LAUDIOHITZALDIAJoseba Permach eta JuanjoBasterraren eskutikGure Aukera

18:40 ARTZINIEGAOPERAIl barbiere di Siviglia lanarenentsegu orokorra ikusikodute Euskalduna JauregianUdaletxea (25/35 euro)


32/32


_kontra

Zer moduz esperientzia?Asko gustatu zait, esperien-

tzia bakarra da, bihotzez jarraitueta bizi beharrekoa. Ez baduzuhorrela bizitzen oso gogorra da.

Nire ustez, “El conquistador”saiora bazoaz, buruz oso sendoegon behar duzu. Gorputza go-

sera ohitzen da egunak aurre-ra egin ahala, baina buruz ez ba-zaude ondo, ezinezkoa da aurre-ra egitea.

Harreman oso ona izan duzukide ororekin. Zer da zure izae-ra edo estrategia?

Nire izaera da, ezagutzennauenak badaki horrelakoa nai-zela. Bertan “amatxi” tituluaeman zidaten.

Hamar pertsonako taldeaosatzen genuen eta zaila daguztiekin harreman ona iza-tea, baina nik izan dut. Horrela-koa naiz.

Oihanean egin duzu lehiaketaosoa, gogorra izan da? Bai, baina oihanetik ateratzen

ginenean beroa itogarria zen.Bestalde, kanpamentu abera-tsean sekulako anakondak ikusiditugu, izugarriak.

Pixa edo kaka egiteko ipurdiaateratzen genuen baina ez ginenjaisten. Oso arriskutsua zen; es-korpioiak, anakondak, pirañak...

Tximino txiki ugari ere bazeudeneta gauzak botatzen zizkiguten.

Basoa al zen gauzarik txa-rrena?

Amazonaseko ura marroiazen eta ez genuen ezer ikusten.Anakonda bat alboan egon zi-tekeen. Ura beroa da eta ka-kaz gainezka dago, baina hor-tik edan behar genuen derrigo-rrez, bestela deshidratatzen gi-nen. Nik buruan neukan edatekoedo jateko jartzen zidaten guztiahartzeko gai izan behar nintzela.

Ikusten duzunean telebistanematen dutena, zer pentsatzenduzu?

Asko mozten eta itsastendute. Esaldi bat beste batekin

lotzen dute eta eztabaida ba-tean zu bakarrik ikusaraztenzaituzte... muntaia handia egitendute, baina horrela betetzendute euren lana.

Nirekin ondo portatu diraeta horregatik ez daukatkexarik, baina muntaia hu-

tsa da. Berez, ez dute ezeronik ateratzen, batak bes-tea laguntzen badu, ez daagertzen. Txarra, aldiz,guztia.

Eta etxera itzul-tzean nolakoa daaldaketa?

Etorri nin-tzenean jen-de gehienak ezzekien orain-dik progra-man par-te hatu nue-la. Bainaemititzenhasi be-zain lasterhasi dira

umeak argazkiak eta autogra-foak eskatzen. Dena den, kon-

tratua sinatu nue-nean esan zidaten

hau behin-behi-nekoa dela. Be-rehala ahaztu-ko naute. Bi-

tartean, jen-dea zoriontsuegin ahal ba-

dut, ezin ho-beto.

Ainara Gotxi

“‘El conquistador’ saioa muntaia hutsa da,ez da inoiz partaideen alde ona ikusten” AINARA GOTXIk (Aiara, 1986) “El conquistador del fn de mundo” telebista saioan parte hartu du. Lehiaketatikkanporatu berri dute, baina “lehiakide kuttunenaren saria” irabazi dezake oraindik, ikusleen botoei esker.


Itziar Urkijo Cela PSIKOPEDAGOGOA

_Leihotik

Mizar izarra

L

eku berezia da espazioa,bitxia. Aukeraz betetako

tokia, txikitasuna han- ditasun bilakatzen den

gunea. Bertara joatearen ekintza sinpleak gizakiaren izate hu-

tsari 5-10zm gehitzen dizkio etaizarrak noizbait batera mugitzen dira, konpas elegante bati

so eginez.Mota askotako izarrak dau-

de baina hauek, bitarrak, gu-

txienekoak dira, bereziak, espazioa bezala. Mizar izan zen lehena, bikotetzat daukan Alcorre- kin batera eta geroztik, dantzan

ematen dute existentzia. Urru- titik ikusiz gero, batera daude-

la esango genuke, baina gertu- ratzean, haien arteko distantzianabaria antzemango genuke,elkar hurbiltzearen beldur izan-

go bailiran.Izar bitar guztietan ematen

den ezaugarri propioa da dina-

mika altruista; bietatik batek dis- tira soberan izanik ahulagoaden kideari islatzen dio argi pro-

pioa. Horrela izan beharko li- tzateke beti. Gure existentzia- ren momentu konkretu batean

izar bitar bilakatzen garela pen- tsatzea gustatzen zait, azken finean Izar batek esan bezala,

inor ez da betirako bizi ezta betirako hiltzen ere.

Jabi Isasi

aiaraldea egunkaria 51. zenbakia

Documents