ธันวา วงศ์เสงี่ยม

ร.5◦ ตั้งกรมพยาบาล โรงพยาบาลศริิราช โอสถสภา แพทย์ประจ าต าบล สุขาภิบาล

ร.6 ◦ ปรับปรุงโรงเรียนแพทย์ ตั้งกรมสาธารณสุข โครงการก าจัดพยาธิปากขอ ขยายการสุขศึกษา

ร.7◦ ปรับปรุงสุขาภิบาล คาร์ล ซิมเมอร์แมน ส ารวจชนบทสยาม

มีพลเมืองน้อยเมื่อเทยีบกับพื้นที่ และอัตราการตายสูง

ต้องเพิ่มพลเมืองเพื่อเพิ่มการผลิต

สมรรถภาพพลเมืองขึ้นอยูก่บัสุขภาพ

รัฐบาลยังไม่ได้ปราบโรคต่างๆ อยา่งจริงจงั

ต้องพัฒนาการแพทย์ในชนบท

เร่งอบรมแพทย์ชั้นรอง

คณะราษฎร◦ สร้างความนิยมให้ระบอบใหม่

ได้รับอิทธิพลจากหลายฝ่าย◦ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร – กระตุ้นรัฐบาลให้ด าเนินการด้านสาธารณสุข◦ ราษฎร – ส่งหนังสือเรียกร้องให้รัฐบาลปรับปรุงกิจการสาธารณสุข◦ ผู้เชี่ยวชาญ – คณะกรรมการพิจารณาการสาธารณสุขและการแพทย์◦ ต่างประเทศ – ส่งบุคลากรไปอบรม เข้าร่วมประชุมทางสาธารณสุข

รัฐต้องการดูแลสุขภาพพลเมืองเพื่อประโยชน์ในการผลิตและความก้าวหน้าของประเทศ

พลเมืองเรียกร้องให้รัฐคุ้มครองดแูลสุขภาพ โดยเฉพาะคนในชนบท

1. ปรับปรุงกฎหมายและสื่อต่างๆ ที่ใช้ควบคุมดูแลสุขภาพพลเมือง พระราชบัญญัตสิาธารณสุข พ.ศ.2477 พระราชบัญญัตโิรคติดตอ่ พ.ศ.2477 พระราชบัญญัตคิวบคุมการประกอบโรคศิลปะ พ.ศ.2479 การใช้สื่อสาธารณสุข - วิทยุกระจายเสียงให้ความรู้

2. ขยายการบ าบัดโรค โครงการอนามัยหัวเมือง พ.ศ.2478 ใช้การรักษาโรคที่ได้ผลรวดเร็วกว่าการป้องกันโรค สร้างโรงพยาบาลในจังหวัดต่างๆ เริ่มจากจังหวัดชายแดน สร้างสุขศาลาชั้น 1 ประจ าอ าเภอ สุขศาลาชั้น 2 ประจ าต าบล ปีละ 40-50 แห่ง ผลิตบุคลากรการแพทย์ชั้น 2 คือผู้ช่วยแพทย์เพื่อไปประจ าสุขศาลา

3. ควบคุมโรคที่เปน็ปัญหาส าคัญ โรคไข้จับสั่น – โครงการควบคุมไข้จับสั่น, หน่วยควบคุมไข้จับสั่นในพื้นที่

ชุกชุม โรคจิต – สร้างโรงพยาบาลโรคจิตในภาคต่างๆ โรคเรือ้น – ส ารวจจ านวนผู้ป่วยโรคเรือ้นทั่วประเทศ, สร้างโรงพยาบาล

โรคเรือ้นจังหวัดขอนแก่น

รัฐบาลจอมพล ป. มีนโยบายชาตินิยม – สร้างชาติให้เป็นมหาอ านาจ เพิ่มพลเมืองทั้งปริมาณและคุณภาพ

◦ เพิ่มการเกิด◦ ลดการตาย◦ เสริมสร้างร่างกาย

ใช้การประชาสัมพันธ์ – กรมโฆษณาการ, สื่อสมัยใหม่ ลงลึกถึงชีวิตประจ าวัน – กิน นอน อาบน้ า แปรงฟัน แต่งกาย ฯลฯ

1. สนับสนุนการแต่งงานและก าเนิดบุตร - เพื่อประโยชน์ของชาติ อุปการะผู้มีบุตรมาก ประกอบพิธีสมรสหมู่ เลื่อนขั้นเงินเดือนโดยดูจากสถานะการสมรส เก็บภาษีชายโสด – พ.ร.บ.ภาษีชายโสด พ.ศ.2487

2. ก าหนดมาตรฐานการแต่งงานและก าเนิดบุตร ยูเจนิกส์ – พันธุ์ดี ตรวจร่างกายก่อนการสมรส – เพื่อให้ได้ลูกแข็งแรง

1. สงเคราะห์มารดาและเด็ก ขยายจ านวนนางผดุงครรภ์ไปประจ าตามอ าเภอและต าบล จัดหน่วยสงเคราะห์มารดาและเด็กเคลื่อนที่ จัดงานวันแม่ – 10 มีนาคม วันก่อต้ังกระทรวงสาธารณสุข

2. ขยายการป้องกันและบ าบัดโรค สร้างสถานพยาบาลตามต่างจังหวดั –โรงพยาบาล, สขุศาลา ควบคุมโรคที่เป็นปัญหาให้เข้มงวดขึ้น

3. ปรับปรุงสภาพแวดล้อม – ความสะอาด, ความเป็นระเบียบ

1. ส่งเสริมโภชนาการและสุขอนามัย ให้กินโปรตีน – จะได้แข็งแรง ห้ามกิน – หมาก, แมลง, สัตว์เลื้อยคลาน, เลิกกินจุกกินจิก ส่งเสริมการท าสวนครัวและเลี้ยงสัตว์ไว้รับประทาน

2. เสริมสร้างร่างกาย กิน นอน ท างาน พักผ่อนให้เป็นเวลา – รัฐนิยม รักษาสุขภาพตามค าแนะน าของเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ปรับพฤติกรรม – สวมหมวก, สวมรองเท้า, แปรงฟัน, เลิกเคี้ยวอาหาร

ป้อนเด็ก ออกก าลังกาย – เรือนร่างในอุดมคติ ประกวดชายงาม นางงาม

รัฐบาลพลเรือนช่วงสั้นๆ พ.ศ.2488 – 2490

รัฐประหาร พ.ศ.2490 – จอมพล ป. เป็นนายกฯ

◦ บริบทสงครามเย็น – ต่อต้านคอมมิวนิสต์

◦ สร้างโรงพยาบาลครบทุกจังหวัด พ.ศ.2490 – 2500

◦ ผลิตบุคลากรการแพทย์ชั้น 1 เพิ่ม – แพทย์, ทันตแพทย์, เภสัชกร, พยาบาล

◦ รับความช่วยเหลือจากต่างประเทศ

องค์การระหว่างประเทศ – WHO, UNICEF

สหรัฐอเมริกา – ICA, USOM

การควบคุมไข้จับสั่น – พ่นด.ีดี.ที. ตามบ้านเรือน

การควบคุมวัณโรค – ฉีดวัคซีนบี.ซี.จี ทั่วประเทศ

การควบคุมคุดทะราด – หน่วยควบคุมคุดทะราด

การควบคุมโรคเรื้อน - หน่วยเคล่ือนที่บ าบัดตามบ้าน

การสงเคราะห์แม่และเด็ก – หน่วยเคลื่อนที่, สถานสงเคราะห์แม่และเด็ก

สร้างสุขศาลา - โรงพยาบาล, หน่วยอนามัยนักเรียน

การใช้วิทยาการใหม่ๆ ช่วยลดการป่วยและตายอย่างเห็นได้ชัด◦ ไข้จับสั่น – พ่นด.ีดี.ที. ครอบคลุมพลเมืองกว่า 10 ล้านคน ลดอัตราการตายจาก 40,000-50,000 คนต่อปี เหลอื 15,000 คนต่อปี

◦ วัณโรค – ฉีดวัคซีนประชาชนกว่า 2 ล้านคน◦ คุดทะราด –รักษาผู้ป่วยกว่า 1 ล้านคน แทบไม่เหลอืเป็นปญัหาสังคม◦ การสงเคราะห์แมแ่ละเด็ก – ลดอัตราการตายของทารก จากปีละ 100 คนต่อเด็กพันคน เหลอื 50 คน ต่อเด็กพันคน

ความช่วยเหลือและวิทยาการใหม่ๆ ก็ท าให้บริการทางการแพทย์มีราคาแพงขึ้น เป็นเชิงพาณิชย์ยิ่งขึ้น และตกอยู่ในภาวะพึ่งพิง

กลาโหม47%

มหาดไทย32%

สาธารณสุข4%

ศึกษาธกิาร8%

พาณิชย-์อุตสาหกรรม1%

เกษตร-สหกรณ์5%

คมนาคม3%

กิจการสาธารณสุขได้รับผลจากปัจจยัภายในและภายนอกประเทศ

ปรับเปลี่ยนไปตามสถานการณ์และอุดมการณ์ของรัฐบาลแต่ละสมัย

เป็นเครื่องมือหนึง่ที่ใช้ควบคุมดูแลพลเมืองเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่รฐั

เกิดผลเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของพลเมือง