UNIDADE 2UNIDADE 2O RELEVO TERRESTREO RELEVO TERRESTRE

1. A ESTRUTURA 1. A ESTRUTURA DA TERRADA TERRA

A estrutura da Terra consta de tres capas A estrutura da Terra consta de tres capas concéntricas (rodéanse unha a outra):concéntricas (rodéanse unha a outra):

Codia: Codia: capa máis externa. Capa sólida e moi capa máis externa. Capa sólida e moi delgada, sobre a cal se desenvolve a vida.delgada, sobre a cal se desenvolve a vida.

Manto: Manto: capa intermedia. Representa a maior capa intermedia. Representa a maior parte do volume do planeta. Parte dos seus parte do volume do planeta. Parte dos seus materiais atópanse fundidos en forma de materiais atópanse fundidos en forma de magma.magma.

Núcleo: Núcleo: capa máis profunda. Composta por capa máis profunda. Composta por materiais pesados (ferro…), tanto sólidos como materiais pesados (ferro…), tanto sólidos como líquidos, a temperaturas moi altaslíquidos, a temperaturas moi altas

2. A CODIA 2. A CODIA TERRESTRETERRESTRE

A maior parte da codia terrestre (71%) está A maior parte da codia terrestre (71%) está somerxida baixo os océanos. Hai cinco: somerxida baixo os océanos. Hai cinco: PacíficoPacífico, , AtlánticoAtlántico, , ÍndicoÍndico, , Glacial Antártico Glacial Antártico e e Glacial Ártico.Glacial Ártico.

A menor parte da codia (29%) atópase emerxida: A menor parte da codia (29%) atópase emerxida: os continentes e illas. Hai seis continentes: os continentes e illas. Hai seis continentes: AsiaAsia, , AméricaAmérica, , ÁfricaÁfrica, Antártida, , Antártida, EuropaEuropa e e Oceanía.Oceanía.

- A codia ten un grosor variable:- A codia ten un grosor variable:

a) Máis grosa: a) Máis grosa: baixo os continentes.baixo os continentes.

b) Máis delgada: b) Máis delgada: baixo os océanos.baixo os océanos.

- A codia está fracturada en distintas placas tectónicas, A codia está fracturada en distintas placas tectónicas, formadas por terras emerxidas ou somerxidas baixo os formadas por terras emerxidas ou somerxidas baixo os océanos. océanos.

- As placas están en constante movemento (de 2 a 20 cm As placas están en constante movemento (de 2 a 20 cm ao ano), o que fai que os continentes se movan, ao ano), o que fai que os continentes se movan, xuntándose ou separándosexuntándose ou separándose

3. AS FORMAS DO RELEVO TERRESTRE

A superficie da Terra presenta formas moi variadas, que podemos clasificar en 3 grandes tipos:

A) Relevo do interior dos continentes.

B) Relevo costeiro.

C) Relevo submarino.

A) Relevo continental Montañas: terreos elevados con forte

pendente, poden estar illados (Ex: Kilimanjaro (Tanzania) ou agrupados en serras, sistemas, cadeas e cordilleiras (Ex: Serra de Queixa (Ourense), Sistema Central ou Alpes). A montaña máis elevada é o Everest (cordilleira do Himalaya, Asia).

Vales: terreos baixos entre montañas, polos que soen discorrer ríos. Ex: Rift Valley (África oriental).

Chairas: zonas chás situadas a pouca altitude. As máis grandes localízanse na costa ou fórmanse por ríos. Ex: Gran chaira entroeuropea, A Limia (Ourense), A Terra Chá (Lugo).

Mesetas ou altiplanos: chairas situadas a grande altura. Exemplos: Tibet (Asia), Meseta central (España).

Depresións: zonas situadas a menor altura que as terras que as rodean. A máis baixa é a do Mar Morto (Oriente Próximo) a 395 m baixo o nivel do mar.

Val do Rift (Kenia) Meseta do Tibet (China) Mar Morto (Xordania)

b) Relevo costeiro.

- Costa ou litoral = zona de contacto entre terra e mar. Formas de relevo principais:

Península: anaco de terra rodeada de auga por todas partes menos por unha (istmo).

Cabo: porción de costa que penetra no mar máis que o resto do litoral.

Península de Baixa California (México)

Cabo de Gata (Almería, España).

c) Golfo: entrada de mar na costa. Denomínase baía se ten pequenas dimensións.

d) Illa: porción de terra rodeada por auga por todas partes. Un conxunto de illas forma un arquipélago.

e) Praia: acumulación de area nas zonas baixas da costa.

f) Acantilados: terreos rochosos, altos e escarpados nas zonas altas da costa.

Golfo de Rosas (Girona, España)

Illa de Tahití (Polinesia Francesa)

Illas británicas

Praia de Rodas (Ilas Cíes, Pontevedra)

Maya Bay (Tailandia)

Acantilado Thumbnail (Groenlandia)

Acantilado de Kaulapapa (Hawai, EEUU)

Alto da Garita da Herbeira, Cedeira, A Coruña)

c) O relevo submarino.

- Relevo do fondo dos océanos. Formas principais:

Plataformas continentais: mesetas submarinas, que forman parte dos continentes. Esténdense ata os 200 m de profundidade.

Noiros continentais: franxas de forte pendente que conducen ás grandes profundidades.

Chairas abisais: grandes chairas entre 3.000 e 7.000 m de profundidade.

Dorsais oceánicas: cordilleiras sobre as chairas abisais de ata 3.000 m de altura. As súas cimas máis elevadas poden sobresair nas augas e formar illas (Ex: Islandia, Azores, Madeira…).

Fosas mariñas: fendas profundas e extensas que se abren na chaira abisal. Ex: Fosa das Marianas (11.000 m).

4. A ORIXE DO 4. A ORIXE DO RELEVORELEVO

O relevo terrestre é orixinado polo O relevo terrestre é orixinado polo movemento das placas tectónicas. movemento das placas tectónicas. Éstas ao moverse chocan ou se Éstas ao moverse chocan ou se separan orixinando forzas internas separan orixinando forzas internas que modelan o relevo. Tipos:que modelan o relevo. Tipos:

Pregues: Pregues: deformacións da deformacións da superficie terrestre pola forzas superficie terrestre pola forzas internas da Terra.internas da Terra.

Fallas: Fallas: fracturas da fracturas da superficie terrestre provocadas superficie terrestre provocadas polas forzas internas ao actuar polas forzas internas ao actuar sobre terreos moi ríxidos. Uns sobre terreos moi ríxidos. Uns bloques quedan erguidos bloques quedan erguidos (montañas) e outros afundidos (montañas) e outros afundidos (fosas).(fosas).

Falla de San Andrés (EEUU)

Foto dun pregue

- Os choques de placas orixinaron as - Os choques de placas orixinaron as grandes cadeas montañosas actuais. grandes cadeas montañosas actuais. Moitas delas seguen aínda formándose Moitas delas seguen aínda formándose (Himalaia, Andes…)(Himalaia, Andes…)

- Os choques de pracas poden ter tamén Os choques de pracas poden ter tamén efectos catastróficos:efectos catastróficos:

TerremotosTerremotos: movementos violentos de : movementos violentos de terra que poden alterar a paisaxe.terra que poden alterar a paisaxe.

Erupcións volcánicasErupcións volcánicas: provocadas polo : provocadas polo choque de pracas tectónicas, xa que ao choque de pracas tectónicas, xa que ao chocar fórmanse fisuras, polas que o chocar fórmanse fisuras, polas que o magma sae o magma do interior da Terra. magma sae o magma do interior da Terra.

5. EVOLUCIÓN DO RELEVO

O relevo non permanece estable, é modificado por diversos axentes externos (auga, vento, xeo, seres vivos...):

Auga: actúa intensamente sobre o relevo, formas de acción:

Praia nas Illas Barbados

Foz de Lumbier, Navarra, España

a) auga de chuvia: erosiona (arranca) terra do chan e cumes e os transporta a outros lugares. A auga pode disolver algunhas rochas (calcarias...), creando covas.

b) auga dos ríos: erosiona os lugares polos que pasa, abrindo vales.

c) auga do mar: desgasta as costas e forma acantilados. Tamén transporta o material e forma praias.

Canón do Sil, Ribeira Sacra

Praia das Catedrais (Ribadeo, Lugo)

Praia o Cofete (Fuerteventura, España).

Acantilados de Etrerat, Francia

Vento: transporta partículas de terra que chocan e desgastan as rochas. Tamén deposita partículas, formando dunas.

Plantas e animais: poden remover a terra.

Seres humanos: axente que modifica máis profundamente a paisaxe (agricultura, gandería, industria, construción, contaminación…).

Exemplo de erosión eólica Deserto de Atacama, Perú-Chile