testuak: Joxi Ubeda larunbata,2010eko urriaren 2a

kilometroak

HARTU BOSTEKOAGARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

berria

LEKUKOA. Donostiako Zurriola ikastolako arduradunek lekukoa ematen Pasaia-Lezo Lizeoko arduradunei,iazko Kilometroetan.ANDONI CANELLADA / ARG.PRESS

EUSKARAREN JAI HANDIA‘Hona bostekoa’leloarekin ospatuko da Kilometroen jaia,urriaren 3an.Lezon ikastola berriaegiteko beharrezkoa den dirua lortu nahi dute Pasaia-Lezo Lizeoko arduradunek.

P asaia-Lezo Lizeoko(Gipuzkoa) irakasle,ikasle eta gurasoekHona bostekoa leloanlaburtu dituzte ikasto-

laren egitasmoa eta 2010eko Kilo-metroen ardatz nagusia.

Junkal Mintegia Lizeoko lehen-dakariak Kilometroen aurkezpen

ekitaldian esan zuenez, Hona hi-tzarekin adierazi nahi dute berenegitasmoa eskaintzen dietela Pa-saiako badiari eta etorkizunari;eta, horrekin batera, ona adieraere ekartzen du gogora.

Bostekoahitzak ere adiera bikoi-tza du. Pasaiako lau barrutiek —Antxo, Donibane, Trintxerpe eta

San Pedro— eta Lezok osatzen du-ten eremua adierazten du, batetik.Eta ikastolak dituen bost helbu-ruak, Kilometroak antolatzekobost arrazoiak, bestetik: «Gureseme-alaben hezkuntza, euskara,euskal kultura, Euskal Herriko es-kola propioa eta Lezoko ikastolaberria». Horiek dira bost helbu-

ruak, Gipuzkoako ikastolen2010eko jaian ere azaldu nahi di-tuztenak.

Pasaia-Lezo Lizeoan ikasle ko-purua asko igo da, eta Lezon egonden eskaera kontuan izanik, Le-zon beste ikastola bat zabaltzeaerabaki dute Lizeoko arduradu-nek. Aurtengo Kilometroetako

irabaziak horretarako erabiliko di-tuzte.

«Gipuzkoako ikastola guztion-tzat izango da jai egun handia, bai-na bereziki gure ikastolarentzat,Pasaia-Lezo Lizeoarentzat», esandu Pasaia-Lezo Lizeoko lehenda-kari Junkal Mintegiak.

«Urte osoan prestaketa lanetanaritu ondoren, egun horretan gurehezkuntza komunitate osoa jarri-ko da martxan Lezon egiten ari ga-ren ikastolaren alde eta gure he-rriak behar duen eskola eredu pro-pioaren alde».

Horretarako, Kilometroen jaiabehar bezala prestatzeko, Pasaia-ko eta Lezoko herritarren, elkarte-en eta erakundeen laguntzazdihardute Pasaia-Lezo Lizeoko ira-kasle, langile, ikasle eta gurasoek.«Jende multzo handia izango gara,beraz, lanean egun horretan. Etahori hala izango bada, denon arte-ko kohesioa landuz lortuko dugu».

Eskualdeko lau udalerrienlaguntzaEskualdeko lau udalerriak ere jaiababesteko laguntza eman dute, Ki-lometroen antolatzaileek eta Oar-soaldea Garapen Agentziak elkar-lanerako sinatu zuten hitzarme-nak zehazten duenez.

Oarsoaldea Garapen Agentziakeuskara zabaltzeko eta normaliza-tzeko hainbat ekimen ditu urtean,eta ekimen horiek gauzatzeko, gi-zarte eragileekin eta erakunde pu-blikoekin lan egiten du.

Hitzarmen hori OarsoaldearenEnpresa Zentroan sinatu zuten,Oiartzunen, uztailean. Haritz Sa-laberria Oarsoaldea EskualdearenGarapen Agentziako lehendakarieta Lezoko alkatea, Aitor Etxebe-rria Oiartzungo alkatea, MaiderZiganda Pasaiako alkatea, JosebaEtxarte Errenteriako Udaleko Hi-rigintza zinegotzia eta Pasaia-LezoLizeoko lehendakari Junkal Min-tegia izan ziren hitzarmena izen-petzen.

Pasaiako alkate Maider Zigan-dak esan zuenez, «egunean ber-

02 kilometroak ›› mezua berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

HITZARMENA. Oarsoaldea Garapen Agentziako,eskualdeko lau udalerrietako eta Pasaia-Lezo Lizeoko ordezkariak,Kilometroak 2010 eta OarsoaldeaGarapen Agentziaren arteko elkarlanerako hitzarmena sinatzeko ekitaldian. IKER VIDAL / OARSOALDEKO HITZA

03mezua ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

tan, urriaren 3an, Oarsoaldea Ga-rapen Agentziak karpa bat jarrikodu eskualdearen erakusleihogisa».

Karpa horretan eskualdearenezaugarri nagusiak eta herri ba-koitzeko turismo baliabideak eza-gutzeko aukera egongo da, Zigan-daren arabera: «Jende askoren bi-sita izango dugu Kilometroenbaitan. Turismo baliabideez gain,eskualdeko euskararen errealita-tera hurbiltzeko aukera ere izangoda».

Bestalde, Oarsoaldea GarapenAgentzia, hainbat publizitate eus-karriren bidez, presente izango da,lau udalen izenean, zirkuituan ze-har.

Hitzarmenaren bidez, gainera,Oarsoaldea Garapen Agentziak es-kualdeko «enpresetarako bideaerraztuko die» Kilometroen anto-latzaileei, diru bilketan, publizita-te salmentan eta babesle bilake-tan.

Bost dendaAurtengo Kilometroen arropa etagainerako produktuak saltzeko,bost denda zabaldu ditu Pasaia-Lezo Lizeoak. Trintxerpeko Sera-fin Esnaola plazan, Pasai AntxokoZumalakarregi kalean, Pasai Do-nibaneko Donibane kalean, PasaiSan Pedroko Herriko Plazan etaLezoko Donibane kalean daudedenda horiek.

Emakume, gizon eta haurren-tzako arropa eros daiteke, goitikbehera janzteko: mahuka luzekoelastikoak, motzekoak eta mahu-karik gabekoak, jertseak, jertsetxanodunak, alkandorak, galtzak,soinekoak…

Beste hainbat produktu ere bai:poltsak, bizkar zorroak, panpinak,osagarriak, ardoa, erlojuak, USBmemoria euskarri bat…

Kilometroetako dendetan orainarte izan diren salmentekin gustu-ra daude. «Oso pozik gaude», esandu 2010eko Kilometroetako den-den arduradun Idoia Loinazek Ki-lometroak 2010 aldizkarian. «Bate-

tik, materiala erosteko orduan jen-dearen erantzuna oso ona izan de-lako eta, bestetik, dendetan lanegiteko eta materiala saltzeko ereprestasun handia agertu dutelako

dozenaka lagunek». Aurtengo Ki-lometroetako materiala goraipatudu Idoia Loinazek, Kilometroetakodenden arduradunak: «Egia esan,oso polita bezain modernoa da aur-

tengo Kilometroetako materiala,adin guztietarako aproposa».

Kilometroetako dendetan ari-tzen direnek irteera ugari egin di-tuzte Gipuzkoako herrietara, Kilo-

metroen produktuak saltzeko,abendutik irailera arte, herri ho-rietan jaiak, azoka bereziak, estro-padak edo ekitaldi aipagarrirenbat zegoela baliatuz.

DENDA. Kilometroetako arropa,Lezoko dendan.NAGORE VEGA / OARSOALDEKO HITZA

04 kilometroak ›› elkarrizketa berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

AGUSTIN MIGELTORENA › PASAIA-LEZO LIZEOKO ZUZENDARIA

«Seme-alaben hezkuntzada gure xede nagusia»Pasaia-Lezo Lizeoan «animoso» daude,eguna iritsi zain,eguraldi ona egingo duen esperoan.

baina perspektiba historiko bathartuta, argi dago pauso nabar-menak eman direla, eta hor ikas-tolak garrantzi handia izan du.Ikastola ez da bakarra izan zere-gin horretan, euskaltegiak etabeste eskolak ere hor egon dira,eta segur aski gizartearen kon-tzientzia, baina eragile nagusieta-ko bat gure ikastola izan da.Kanpotar ugari dago Oiartzual-dean.Oiartzualdea oso nafarra da, etaPasaia ere bai. Egia da Oiartzual-dean Oiartzun dagoela, herri eus-kalduna, baina Pasaia ere badago.Pasai Antxon %20 izan daitezkenafarren seme-alabak, Nafarroa-tik portura edo Luzuriaga ontzio-lara etorritakoen seme-alabak,baina kopuru handi bat Gaztelaeta Espainiako beste toki batzue-tatik etorri da. Trintxerpen, berriz,lautik hiru galiziarrak edo portu-gesak dira; galiziarrak gehienbat.Beraz, hori gara gu.

Une honetan Pasaia-Lezo Lizeo-an matrikulatuta dauzkagun ikas-leetatik %50 izan daiteke familiaeuskaldunekoak, eta kontuan iza-nik gurasoetako bat euskaldunabada hartzen dela familia euskal-duntzat. Erdalduna den portzen-taje handia dago hemen. Pasai Do-nibane, San Pedro… gune histori-ko euskaldunak badira, bainagune historiko horiek txikiak dirabesteen aldean.

Ikastola honetan, esetokietanirakurtzen ahal diren haurren ize-nei erreparatuz gero, argi dagohainbat jatorrikoak direla: euskal-dunak, galiziarrak, portugesak,espainiarrak, arabiarrak... Ikasto-lan ez diogu sekula begiratzen abi-zenari, baina argi dago nahasketahandia dagoela gure ikasleen arte-an, mestizaje handia. Hori da Pa-saia.1997ko Kilometroekin alderatuz,zerbait azpimarratuko zenukeibilbidearen gainean?Lezon izan zen, inguru polit bate-an: mendia, berdea... Tartean,malda dezente zeuden, eta jendeahorregatik haserretu egin zen.Aurtengo ibilbidean, berriz, bada-go hori guztia, baina Lezoko her-doila eta airean dagoen txatarhautsa ere ibilbidean egongo da,Algeposa gunean. Natura etaindustria, bien arteko nahasketada gure errealitatea.

«Erdalduna denherritarren ehunekohandia dago Pasaia aldean»

«Euskalduntzeanpauso nabarmenakeman dira eskualdehonetan,eta horikastolak garrantzihandia izan du»

«Uste dut balekotikgora ari gareladenean,parte-hartzean erebai; gustura gaude»

«Natura etaindustria,bien artekonahasketa dagoibilbidean; gureerrealitatea da»

Kilometroak jaiaren bezperan «ur-duritasun kontrolatua» eta «estresjasangarria» sentitzen duela adie-razi du Agustin Migeltorenak, hauda, «urduritasun sanoa» duela.Bere bulegoan ari da lanean, Pa-saia-Lezo Lizeoko eraikin nagu-sian, ikasleak beren ikasgeletanari direla.Eguna iritsi zain zaudete.Uste dugu gauza gehienak ongidaudela prestatuta, antolatuta.Orain dela hamahiru urte, Kilome-troak Pasaia-Lezon egin zenean, niez nengoen batzorde iraunkorre-an, baina antolatzen eta laguntzenaritu nintzen, eta badago aldea, ga-rai hartan askoz ere antsietatehandiagoarekin bizi baikenuenKilometroak jaiaren bezpera.

Aurtengo egitura egonkorragoada, eta horrek lasaitasuna ematendu. Baina, jakina, 1.600 boluntariobilatu behar dira, hamahiru ba-tzorde osatu behar dira… Kontuasko daude lotu beharrekoak, etabeti dago urduritasun puntu hori,baina kontrolatua esango nuke.Lanak itota?Ez. Kontua da ikasturte hasierahemen dagoela, eta ikasturte ha-sierak dakartzan arazoak ere ber-tan direla. Beraz, gurean beti ego-ten da urgentziazkoa eta hain ur-gentziazkoa ez denaren arteanbereizteko beharra. Baina ez duguantsietatearekin bizi Kilometroakantolatzeko lana. Urduritasunabai, baina antsietaterik ez. Animo-so gaude.Eskualdeko herritarren,elkarteeneta erakundeen laguntzarekineta parte-hartzearekin gustura?Bai, azpimarragarria da. Kontuanizanda une honetan gizarteak ezduela justu parte-hartzea babes-ten. Auzolanaren balioa azken bo-

ladan krisian dagoela uste dut, eta,beraz, ontzat jotzen dut, ez baike-nuen hainbeste espero krisi ekono-mikoa eta bestelakoak direla eta.Uste dut balekotik gora ari gareladenean, parte-hartzean ere bai.Ondo dago, gustura gaude.Seme-alaben hezkuntza,euskara,euskal kultura,Euskal Herriko es-kola propioa eta Lezoko ikastolaberria dira bost arrazoi aurtengoKilometroak antolatzeko. Honabostekoa leloak horiei erreferen-tzia egiten die.Zerbaitazpimarra-tuko al zenuke? Horrelako jai bat antolatzeko, nor-malean arrazoi ekonomiko bategoten da; kasu honetan ere bai:Lezoko ikastola. Baina, gero, bada-go hezkuntza komunitate osoa gai-nerako helburu horien alde lanegiten: euskara, euskal kultura,gure seme-alaben hezkuntza etagure eredu propioa. Azpimarraga-rria da azken helburu hori: EuskalHerriko eskola propioa, ikastoleneredu propioa, Euskal Herriko gai-nerako ikastolekin batera aldarri-katzen dugun eredua.Lezok ikastola bat behar duela al-darrikatzen duzue.

Bai. Lezoko ikastolaren beharranabarmena da. Lizeoa haziz joanda, ikasle kopuruan eta lerro kopu-ruan, urtero hartzen ditugun hau-rren kopuruak beste lerro bat es-katzen baitigu, eta denon arteanhori erabaki genuen orain delaurte batzuetako batzarrean. Jaki-na, azpiegitura egokitu egin behargenuela eskatzen zigun horrek.Beraz, eraikin nagusia masifikatu-ko ez bazen, beste zerbait egin be-har genuen, eta hor kokatzen daLezokoa. Halaber, Lezoko ikastolabeharrezkoa da Lezoko familiekHaur Hezkuntza etxetik gertu iza-teko aukera izan dezaten.

Lezoko ikastola berria jadanikeraikitzen ari dira; martxoan hasiziren. Haur Hezkuntza eta LehenHezkuntza irakatsiko da Lezokoikastola berrian.Pasaia-Lezo Lizeoaren beste pre-mia edo erronkarik azpimarratunahi duzu?Baditugu erronka pedagogikoakere, Kilometroen zera hori gaindi-tzen dutenak. Erronka batzuk ai-patzearren: teknologia berriak ge-letara behar bezala eramatea etadidaktikoki behar bezala erabil-tzea, gure hezkuntza konpeten-tzietan gehiago oinarritzea eta ezhainbeste kontzeptuetan, eta eus-kara. Izan ere, hau ez da Abaltzis-keta, nolabait esateko. Oiartzual-dean gaude, Pasaian, Oiartzualde-ko lekurik erdaldunean, etaOiartzualdea ez da Segura. Erronka horiei aurre egitea diraPasaia-Lezo Lizeoaren helburuak.Ikastolaren helburua gure hez-kuntza proiektuan horixe dauka-gu jarrita. Gure xede nagusia daseme-alaben hezkuntza. Etorkizu-neko bizitzan haiek molda daite-zen, bai ikasteko, bai bizitzari

aurre egiteko, era arduratsuan eta erantzukizunez. Horretaragoaz, hori da konpetentzietan hez-tea, eta gure helburu nagusia.Horretarako, baliabide piloa jarribehar dugu martxan, eta horrekbiltzen du hezkuntza komunitateosoa.Pasaia-Lezo Lizeoa garrantzitsuada eskualdean.Bai. Eskualde honetan eskola enti-tate asko dago. Egia esan, hemen,Oiartzualdean, mugaz hitz egiteaoso zaila izaten da batzuetan: Lezo,Pasaia, Errenteria, Donostia…Baina gure presentzia handia da,batez ere badiaren inguruan. Ga-rrantzi handiko proiektua da.Euskalduntzean eta euskararennormalizazioan behintzat bai.Bai, hala da. Ni Pasai Antxoraaspaldi etorri nintzen, 12 urtenituela. Gogoan dut ordurakoikastola sortzen hasita bazegoela,baina ni eta gurasoak munduhorretatik aparte bizi ginen, etaeuskaldun gisa arrotz sentitzennintzen. Nik Antxon ez nuen inoninoiz euskara entzuten. Orainazterketa bat eginez gero, ez litza-teke gogobetekoa izango emaitza,

05elkarrizketa ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

AURKEZPENA. Agustin Migeltorena —argazkian,lehenengoa ezkerretik hasita—,Kilometroan aurkezpen ekitaldian,eta haren aldamenean:Amancay dantzaria —behean—;Junkal Min-tegia,Pasaia-Lezo Lizeoko lehendakaria;Mikel Astarloza,txirrindularia eta Pasaia-Lezo Lizeoko ikasle ohia;Igor Elortza,Ikastolen Elkarteko kidea;Arantxa Manterola,Gipuzkoako IkastolenElkarteko lehendakaria;eta Boxton,Kilometroetako maskota.IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS

Maskotaren azpian nor ezkutatzen den Kilometroen eguneanjakinaraziko dute antolatzaileek.

A urtengo Kilometro-en irudiak Boxton duizena. Leire Oiaga daBoxtonen sortzailea,Pasaia-Lezo Lizeoko

ikasle ohia da, eta gaur egun disei-natzaile moduan lan egiten du.Boxton irudiari edo maskotaripanpina itxura eman dion arti-saua, berriz, Marisa Egaña da.

«Leloa ongi deskribatuko zuenirudi bat sortu nahi nuen, errazidentifikatuko zena, eta ikastolakbadia inguratzen duten bost ba-rruti edo herriei eskaintzen diz-

kien bost proposamenak irudika-tuko zituena; bostekoan zegoen,beraz, irudiaren giltzarria», Oiaga-ren hitzetan.

Boxton ez da irudi huts bat, Lei-re Oiagak azpimarratu duenez:«Logotipoarekin lanean ari ginela,izenak jartzen hasi, eta poliki-poli-ki izaera propioa hartu zuen. Ha-sieran logotipo huts bat zen, eta,gero, 2010eko Kilometroen masko-ta izan zitekeela pentsatu genuen;orduan jaio zen gure Boxton».

Egañak apargomaz osatu duBoxton panpina. Burdin harizko

egitura du barruan. Guztira, ha-mar kilogramo inguru pisatzendu.

Gandorrean dituen bost kolore-ak Pasaiako badia inguratzen du-ten herrien koloreak dira: San Pe-droko morea, Trintxerpeko urdi-na, Antxoko gorria, Lezoko berdeaeta Donibaneko arrosa.

«Leirek asmatutako logotipoamaskota izatea eskatu zidatenean,logotipoa bera pertsonaia izateapentsatu nuen, logotipoarekinpertsonaia bat sortzea bainogehiago», dio Marisa Egañak.

NOR DA BOXTON?SAREAN. Boxton,Interneteko sare sozialak erabiltzen.ERIK GARTZIA / OARSOALDEKO HITZA

06 kilometroak ›› maskota berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

Paki Mendizabal, Ina Mariezku-rrena, Leire Pagaldai, Eñaut Begi-ristain, Iñigo Labaka eta Urko Lo-petegi. Sei horien artean dago Box-ton.

Saria potoloa da: 2010eko Kilo-metroetako materiala. Lehiake-tan parte hartzeko azken egunaKilometroen eguna da, urriaren3a. Egun horretan bertan jakin-minak asetuko dituzte, baita sariabanatu ere.

Pertsonaia kutunaBoxton aski ezaguna da eskualde-an. Pertsonaia kutuna bilakatu dahaurrentzat. Aurtengo Kilome-troen inguruko ekitaldietan partehartu ez ezik, Pasai Antxon ibilida, sanferminetan, iragan uztaile-an —Saltseroen konpartsak sal-tsero nagusi izendatu zuen, etakalez kale aritu zen, dantzan etakantari, zapi gorriarekin—, Lezo-ko inauterietan, otsailean, etaTrintxerpeko Musikaz Blai ekital-diaren aurkezpenean ere izan zenmaiatzean, besteak beste.

«Gipuzkoako bazter guztietarajoan naiz urte osoan, eta denei go-gorarazi diet urriaren 3an Kilome-troak festa egingo dugula Lezon»,Boxtonek berak Kilometroak 2010aldizkarian esan duenez.

Gelditu gabe ibili da aurten:«Besteak beste, eskualdeko jaie-tan ibili naiz, pailazoekin jolase-an, txirrindulari artean, bertsola-ri artean, baita dantzari arteanere».

Adiskide ugari egin ditu: Pa-saia-Lezo Lizeoko ikasle, guraso,irakasle eta langileak, eta eskual-deko herritarrak ez ezik, Reala fut-bol taldeko jokalariak, Pirritx, Po-rrotx eta Marimotots pailazoak,Donostiako Lilaton herri lasterke-tako parte-hartzaileak eta bestemilaka lagun Interneteko sare so-zialen bitartez.

Sare sozialakIzan ere, sare sozialek ematen di-tuzten baliabideak «ustiatzeko»,hainbat tresna baliatzen ditu Kilo-metroen webguneak: Facebooketa Tuenti. Horien bidez, Gipuzko-ako ikastolen jaiei buruzko infor-mazioa jasotzen ahal dute erabil-tzaileek.

Halaber, Kilometroak jaiari bu-ruzko bideoekin kanal bat zabaldudute YouTuben.

«Logotipoak berak indar han-dia du, Kilometroen irudia denneurrian, eta logotipoa eta masko-ta berdina izateak erraztasunaematen dio jendeari berehala iden-tifikatzeko».

Jakin-min handiaGuztien ahotan dabil: «Zein dagoBoxtonen mozorroaren azpian?Mutila edo neska al da?». Denei ja-kin-min handia piztu baitzaie Pa-saia-Lezo Lizeoko Kilometroetakomaskotaren azpian nor ezkuta-tzen ote den jakin nahian.

«Batez ere gazteen artean sortuda jakiteko gogo hori», esan du Lo-rea Muguruzak, Pasaia-Lezoko Li-zeoko Kilometroetako komunika-zio arduradunak. Hori horrela, Ki-lometroen webgunean (www.kilometroak.net) Nor da Boxton?izeneko lehiaketa jarri dute mar-txan.

Guztira, sei hautagai daude:

07publizitatea ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

IKASTOLA. Pasai-Lezo Lizeoak ikasketa integralak eskaintzen ditu.GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

ETENGABE HAZIZEgun,0 eta 18 urte arteko 1.164 ikasle aritzen dira Pasaia-Lezo Lizeoan.

P asai Antxoko ikasto-lak 50 urte beteko ditu2010ean; badiako gai-nerako ikastolak 60ko hamarkadan

sortu ziren. Ikastolak horiek batu-ta sortu zen lizeoa 1976an, Pasaia-ko eta Lezoko herritarren ekime-nez.

Dena den, «hezkuntza euskal-dunaren eta propioaren aldekolana» aspaldi hasi zuten Pasaia etaLezo herrietan, Pasaia-Lezo Lizeo-ko arduradunek azpimarratu du-tenez. Izan ere, aurreko mendean,errepublika garaian, Lezon eskolaeuskalduntzeko ahalegina eginzuten herritarrek. Gerra osteko

Francoren diktadurarekin, ordea,bertan behera geratu ziren ahale-gin horiek.

Geroztik, 1960an, berriz ere ekinzioten hezkuntza euskaldun etapropioaren aldeko lanari: lehenen-go ikastolak sortu ziren Pasai An-txon eta Lezon, eta handik gutxira,San Pedroko, Donibaneko eta

Trintxerpeko ikastolak sortu zi-ren.

Beraz, badiaren inguruko bostikastolak jadanik martxan ziren60ko hamarkadaz geroztik. Azpie-gitura falta, ordea, nabarmenazen. Indarrak bildu eta batasunbidea zela egokiena ikusi zutengarai hartako ikastoletako ardu-radunek. 1972. urtean hasi zirenbateratzeko beharra aztertzen.

Urte horretan bertan, 1972koekainaren 19an eginiko osoko bil-kuran, Pasaiako Udalbatzak bereegin zuen barrutietako ikastoleta-ko ordezkariek Espainiako Hez-kuntza eta Zientzia Ministerioa-ren ordezkaritzan aurkeztutako

eskaera. 880 ikasle bilduko zituenikastetxe bat sortzeko baimena es-katu zuten.

Era berean, Pasai Donibaneko5.465 metro koadroko orubea es-kaini zien udalak ikastolei, lizeoaeraiki zezaten. 1976an, badiareninguruko bost ikastola horiek bategin, eta Pasaia-Lezo Lizeoa sortuzen.

Pasaia-Lezo Lizeoak ikastetxeintegrala izateko bidea hartu duurteotan. Haurra eskolan hastendenetik goi mailako ikasketakbitarteko ziklo guztiak eskaintzenditu, goi mailako zikloak edotaunibertsitaterainoko ikasketak.

Kalitate egitasmo integratua

08 kilometroak ›› pasaia-lezo lizeoa berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

HAURRAK. Hainbat haur,beren irakaslearekin,Antxoko Haur Hezkuntzarako ikastolan (ezkerrean);eta ikasleak jolasean,Euskaraz Bizi Ekimenarenbarnean,Pasaia-Lezo Lizeoko jolastokian. URKO ETXEBESTE / OARSOALDEKO HITZA

09pasaia-lezo lizeoa ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

deitzen den gestio eredua lantzendu Pasaia-Lezo Lizeoak. «Baina,edozein kalitate eredutik harago,etengabeko hobekuntza beharrakmugiarazten gaitu. Ebaluazioanoinarrituta, gure jarduera osoaaztertzen dugu, nola kudeaketahala jarduera pedagogikoa. Zere-gin horretan, ez dira langileakbakarrik inplikatu behar, guraso-ek eta ikasleek ere hartu behardute parte».

Lizeoa bere ingurunean erabattxertaturik dago. «Hezkuntzaz arigarenean, gizarteak agintzen dioeskolari; gizarteak elikatzen dueskola, eta, ezinbestean, eskolak,eraldatzaile izango bada, elikatuegin behar du gizartea», azpima-rratu dute Pasaia-Lezo Lizeokoarduradunek.

«Horretan dihardugu, gizartea-ren nahiak aurreikusiz, gizartea-ren esanetara; gizartearen nahiakasez, gizartea eraldatuz. Plantea-mendu horretatik abiatuta, klaus-tro egonkor eta dinamiko batenekimenari esker, urtero hainbatproiektu berri jartzen dira mar-txan».

Kultura eragilea Pasaian eta LezonLizeoak Pasaian eta Lezon urteo-tan izan duen eragina handia izanda. Euskararen eta euskal kultu-raren aldeko lana egiteaz gain,Pasaia-Lezo Lizeoa betidanik izanda kultura eragile.

Besteak beste, 1997ko urriaren5ean Kilometroak jaia antolatuzuen, eta urteotan hamaika eki-men bultzatu ditu: dantza taldeak,antzerki tailerrak, kantu txapel-ketak, inauteriak, Korrika, SantaAgeda bezperako kalejira, SanTomas eguna, San Sebastian jaia,eta gurasoen eta haurren parte-hartzea bilatzen duten beste hain-bat ekitaldi, kultura arlokoak etakirol arlokoak.

Lezoko ikastola berriaUrteotan, lizeoa nabarmen hazida, eta etengabe haziz jarraitzendu ikasle kopuruari dagokionezeta ikasketa lerro kopuruari dago-kionez. Egun, 1.164 ikasle aritzendira. «Matrikulazioa asko handituzaigu», dio Junkal Mintegiak,Pasaia-Lezo Lizeoko lehendaka-riak.

Eraikin nagusia ere txiki gera-tzen ari da, eta Lezoko familieieskaerari jaramon egin, eta duelaurte batzuetako batzarrean Lezonikastola berria eraiki behar zelaerabaki zuten Pasaia-Lezo Lizeo-ko arduradunek. 2010eko Kilome-troetako diru irabaziak horretara-ko baliatuko dituzte.

Lezoko ikastola berria jadanikeraikitzen ari dira. Haur Hezkun-tza eta Lehen Hezkuntza irakatsi-ko dute ikastola berri horretan.Ondorioz, Lezoko familiek hurbilizango dute ikastola. «Guk osoargi izan dugu beti haur txikiaketxetik hurbil izan behar ditugu-la», Mintegiaren hitzetan.

'Lezoko ikastolaren sustraiak' izenburukoliburua plazaratu du Agustina Pontestak,Lezoko bake epaile eta idazleak.60ko eta70eko hamarkadetan zabalik egon zenLezoko ikastola hura.

A gustina Pontestak(Lezo, 1950) maiatza-ren hasieran aurkez-tu zuen Lezoko ikas-tolaren sustraiak li-

burua, Lezoko Gezala entzunare-toan. Ez zen aurkezpen soila izan.Izan ere, ikastolaren hainbat pasa-dizo eta gertakizun kontatu zituz-ten, bai Pontestak berak, baita aur-kezpen ekitaldian berarekin izanzirenek ere: garai hartan ikastola-ko guraso zen Irene Salaberria, or-duko bazkide laguntzaile ExtebanOlaizola Munekoeta garai hartakoirakasle Jone Zabala. Aurkezle la-netan, berriz, ikasle ohi bat arituzen: Joxe Luix Agirretxe.

Mahai-inguruaren ostean, Lezo-ko ikastola berriaren irudi birtua-lak erakutsi zituzten.

Liburua osatzeko ideia 2010ekoKilometroak jaia antolatzen hasizirenean bururatu zitzaion Agus-tina Pontestari. «Batzuk dirua bil-tzen hasi dira, eta horiei laguntze-ko egin dut», esan zion Oarsoalde-ko Hitza-ri, liburuaren aurkezpenekitaldian.

«Jendeari galdetzen nion Lezo-ko ikastolaren gainean, eta be-raiek hemen ikastolarik egon ez ze-la esaten zidaten», dio AgustinaPontestak. «Nola ez da egongo, nibertako andereño izan banin-tzen?».

Lezoko ikastolaren ingurukodokumentazioa Lezoko liburute-gian bazegoela bazekien. «ImanolEsnaolak eta Joxe Luix AgirretxekLezoko euskara aztertu zutenekoa.

Hasierako jendearen lekukotzakjaso zituzten, eta pentsatu nuenegun bizirik daudenen lekukotzajasotzea. Argazki piloa ere bage-nuen Orratx! aldizkarian. Liburuaosatzea ez zait asko kostatu».

Ikastolen sorreraLiburuan, XIX. mendetik hastenda orduko giroa azaltzen. «Fran-tziako Iraultzaren ondoren hasi zi-ren Frantzian eta Espainian libu-ru politikoak eskoletan sartzen.Irakasle euskaldunak erabiltzenzituzten. Lezon, adibidez, AntonioBerasategi zen irakaslea 1870. ur-tearen bueltan. Herria erdaldun-tzeko helburua zuten. XX. mende-aren hasieran jendea ez zegoenados horrekin, eta horri erantzute-ko sortu ziren ikastolak».

Lezoko ikastolaren sustraiak li-buruan irakur daitekeenez,1912an Agustina Lizarazu eskolakematen hasi zen Lezoko Kale Na-gusiko iturriaren ondoko etxean.«Kristauak, euskaraz eta denei ire-kiak ziren eskolak. Gainera, joeraberriari jarraitzen zioten bertan.Izan ere, XIX. mendearen bukae-ran Resurreccion Maria Azkue,beste hainbatekin, ikastolak sor-tzen hasi zen, Bilboko etxe batzue-tan, eta beste pedagogia mota batematen zuten. 1916an, berriz, Eus-ko Ikaskuntza sortu zuten, eta or-duan hasi ziren ikastolak erakun-detzen. 1931n Miren Gezalak irekizuen Lezon ikastola, plazan. Lanizugarria egin zuten bai berak bai-ta bere familiak ere».

Baina 1936ko gerrak hori guztiaeten zuen. «50eko hamarkadanhasi ziren Elbira Zipitria-eta Do-nostian ikastolarekin. Aurrekoenjarraitzaileak ziren, eta zubi mo-duan aritu ziren. Gainera, harenahizpa irakaslea zen Frantzian,eta pedagogia mota berria ekarrizuen. Aurrerapena izan zen: nes-kak eta mutilak elkarrekin egotenziren gela berean, erlijiorik ez zenematen... Borroka handiak izan zi-ren erlijioarekin».

Lezon, 1960an sortu zen berriroikastola. «Industrializazioa hasizen Lezon, eta herri kontzientziaberriro esnatu zen».

Agustina Pontesta 1969an hasizen lanean Lezoko ikastolan. «Bai-na bi urte lehenago hasi ginenprestatzen. Titulu gabekoak ginengu, eta bakarra zegoen titulua ba-zuena. Apaiza ere karguan zegoen.Jende abertzalea bildu zen ikasto-lan, eta batzarrak eta abar egitenhasi ziren. Orduan titulua zuen an-dereñoak utzi egin zuen, uste bai-tzuen ez zirela berarekin fidatzen.Gero hainbat herritarrek dirua ja-rri zuten, eta aurrez fabrikatutakoetxe bat erosi zuten, Markesanenikastola jartzeko. Gerra garaikoobusak eta guzti atera zituzten».

Dirua jartzen, ikastolaren baz-kideak bilatzen... lagun ugarikegin zuen lan Lezoko ikastolarenalde. «Jende askok lan egin zuenLezon ikastolaren alde; haiei es-kainitako liburua da, eskerrakemateko», dio Agustina Pontes-tak. «Gurasoak izan ziren beneta-ko militanteak. Gau eskola ere or-duan sortu zen, ikastolatik. Osogarai oparoak izan ziren, jendeaasko mugitzen zelako».

Garai hartako baldintzak ez zi-ren egokienak: «Ordu askoz ari-tzen ginen lanean. Dena guk eginbehar genuen, ez zegoen materia-lik. Gainera, erratza guk pasatzengenuen hasieran. Gero ez, gero

amek taldeak egin zituzten. IparEuskal Herriko jendearekin etaErrenteriako jendearekin ere ha-rremana genuen. Bilera asko egi-ten genituen».

Oroitzapen gozoakIrakasleak ekartzen zituzten Ka-taluniatik eta Frantziatik ikasta-roak emateko. «Eta eskolei dago-kienez, beti kalean egoten ginen.Ingurunearekin harreman handiagenuen, hara eta hona joaten gi-nen abesten. Irakurketaz nola ira-kaspenaz oso oroitzapen politadut. Orain, Ipar Euskal Herrian,Seaskakoak modu horretan ari-tzen dira».

Orduko hezkuntza gaurkoa be-zain arautua ez zegoela dio Agusti-na Pontestak. «Nahiko librea zen.Ingurumenetik abiatzen zen ira-kaskuntza; ibaietatik, erreketa-tik... Hala ere, irakasle titulatuakaurkitu behar ziren, eta zaila zen.Guardia zibilak etortzen ziren zen-bat ume eta abar zeuden ikustera.Behin Aizpea tabernan ezkutatubehar izan genuen!».

Aurtengo Kilometroetan jasota-ko dirua Lezon ikastola berria erai-kitzeko erabiliko dute. AgustinaPontestari ongi iruditzen zaio hori:«Beharrezkoa dela uste dut».

LEZOKOIKASTOLARENHISTORIA

EGILEA. Agustina Pontesta,Lezoko ikastolaren sustraiak liburuarekin.ERIK GARTZIA / OARSOALDEKO HITZA

10 kilometroak ›› argitalpenak berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

«Jende askok lan egin zuen Lezonikastolaren alde;haiei eskainitakoliburua da»

«Oso garai oparoakizan ziren,jendeaasko mugitzenzelako»AGUSTINA PONTESTALezoko bake epaile eta idazlea

11publizitatea ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

‘Hona bostekoa’kantuak esaten duen bezala,egun-pasa oparoaizango dugu urriaren 3an Pasaian eta Lezon,Kilometroen jaian.09:30ean zabalduko dute zirkuitua,eta 19:00ak arte,kantatzeko,dantzatzeko,jolasteko,antolatu diren ikuskizunekin liluratzeko,otordu ederra egiteko eta,azken batean,ederki pasatzeko paradaizango dugu.

M usika, dantza,magia eta paila-zoen emanal-diak izango diraibilbideko bost

guneetan. Halaber, ibilbidean ze-har, Eneko Sein eta haren astoakizango dira, eta hainbat talde arikodira giroa alaituz eta herritarrakanimatuz: dultzaina jotzaileak, jo-aldunak, Zo-zongo perkusio tal-dea, Tirri-Tarra fanfarrea, EzkiaHotsa abesbatza eta Deiadar etaAlkarkide txarangak.

Kilometroak etasagardotegi menuakKilometroen ibilbidera heltzekosarrerak ongi zehaztuta egongodira; baita dendak ere; komu-nak; bluetooth gunea; larrialdi zer-bitzuak; jantokiak; jakiak, eda-riak, kafea eta izozkiak lortzeko

tokiak; eta dirua trukatzeko gune-ak.

Kilometroak menua hartu ahalizango da lehenengo gunean(Arraitoki Saldise). Bekoerrota ki-

roldegian, hain zuzen. Bazkaritxartelak lehenengo guneko diruatrukatzeko erakusmahaietan lor-tu ahal izango dira, 15 euroren tru-ke. Hauxe da Kilometroak menua:

‘EGUN-PASA OPAROA’

PAILAZOAK. Korri,Xalto ta Brinko pailazoak.BERRIA

MAGIA.Txan magoa (ezkerrean) eta Betagarri taldeko kantari Iñaki Ortiz de Villalba.JUANAN RUIZ - JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS

12 kilometroak ›› egitaraua berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

euroren truke lortu ahal izangodira sagardotegiko otordua egite-ko txartelak. Hauxe izango da me-nua: bakailao tortilla, txuleta, gaz-ta eta irasagarra, eta sagardoa txo-txetik.

Milaka opari tonbolanLehenengo gunetik irten gabe,Kilometroen tonbola aurkitukodugu Saldise plazan. Eskualde-ko merkatarien laguntzarekin,milaka opari banatuko dituzte.Euro baten truke lortu ahal izan-go dira tonbolan jokatzeko txarte-lak.

Azkenik, antolatzaileek, urterobezala, «pasatu gabe primeran pa-satzeko» aholkua eman diete jairaetorriko diren herritarrei: «Ardu-raz zeure buruarekin, errespetuzondokoarekin eta arretaz natura-rekin».

pasta entsalada, oilaskoa saltsaneta azkenburukoa.

Sagardotegia ere lehenengo gu-nean antolatuko dute, baina Beko-errota kiroldegiko frontoian. 23

GUNEAK

››Arraitoki Saldise09:30 ›Zirkuituaren irekiera.10:00 ›Amaren alabak.11:30 ›Korri,Xalto ta Brinko.13:00 ›Txan magoa.14:30 ›Arrabots.16:00 ›Anje Duhalde.17:30 ›Gozategi

››Darieta10:00 ›UK Bill.11:30 ›Deskontrol.13:00 ›Ze Esatek.

14:30 ›Gose.16:00 ›Naiz Roxa.17:30 ›Yellow Page.

››Amunttene10:30 ›Patata Tropikala.12:00 ›Betizu.Karaokea.14:30 ›Hipo eta Tomax.16:00 ›Kupela.17:30 ›Triki Ta Ke.

››Urrullo10:30 ›Poxpolo ta Konpainia.

12:00 ›Oskarbi.13:30›Hogeihatz Proeiekt.IñakiPlaza eta Jon Garmendia.15:00 ›Korrontzi.17:00 ›Xarnege.

››Algeposa10:00 ›PKU.11:30 ›Harrika.13:00 ›Emon.15:00 ›Betagarri.17:00 ›Esne Beltza.19:00 ›Amaiera.

Esne Beltza taldeak sortu du ‘Hona bostekoa’kantua,eta Jon Garmendia ‘Txuria’-k idatziditu hitzak.Bideoklipa,berriz,Telmo Esnal eta Asier Altuna zinemagileek zuzendu dute.Azkenik,Gotzon Poza dantzariak prestatu du koreografia.

A besti «alaia» konpo-satu du Esne Beltzataldeak. Horixe zenhaien asmoa, XabierSolanoren esanetan:

«Abesti alaia eta dantzagarria egi-ten ahalegindu gara. Kilometroe-tan jendea zirkuitua egiten ari de-

nean oinez jarraitzera animatukoduen kanta bat. «Ikastoletakoumeek ere ikasi behar dutenez, hi-tzak haiengana hurbiltzen saiatugara, Kilometroetako Hona boste-koa leloa hartuta eskuko hatz guz-tiekin estrofa bana osatuz».

Pasaia-Lezo Lizeoko arduradu-

13kantua eta bideoklipa ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

DOINU ETA IRUDI ALAIAKEGILEAK. Esne Beltza taldeko Xabier Solano,Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleekin;eta Asier Altuna eta Telmo Esnal,bideokliparen filmaketan.BERRIA

KANTUA

Hatz potoloa saltoka doa Pasaia eta Lezon du egun pasa oparoa eskura du euskara.

Hatz erakusle milaka puzzle badiaren bost puntak non batzen diren ikusle eta eskura du euskara.

Hatz bihotza da denen taupada kresalarekin haizeanhedatzen den algara eskura du euskara.

Hatz alferrena lotan zaudena zoaz anai-arrebekin bidean barrena eta eskura du euskara.

Hona bostekoa,onaeuskara babestekoeta euskaraz jolasteko.Hona bostekoa,onaeuskaraz solastekoeta euskaraz bizitzeko.

Hatz ttipiari begira adi ikastolarekin batera egingo da handi! eta eskura du euskara.

Hona bostekoa,ona

euskara babestekoeta euskaraz jolasteko.Hona bostekoa,onaeuskaraz solastekoeta euskaraz bizitzeko.

Hona bostekoa,onaeuskara babestekoeta euskaraz jolasteko.Hona bostekoa,onaeuskaraz solastekoeta euskaraz bizitzeko.

Hitzak:Jon Garmendia Txuria.Musika: Esne Beltza taldea.Ahotsak:Esne Beltza taldea,etaNora Fraile,Amaia Cuesta,XabiGoia eta Julen Urtizberea,Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleak.

Hona bostekoa

nek joan den urtean egin zietenproposamena Esne Beltza taldeko-ei: «Aurreko urteko Kilometroenegunean bertan proposatu genienaurtengo kantua beraiek egiteanahi genuela. Zerbait freskoa, dan-tzagarria, alaia bilatzen ari ginelaeta 2010eko Kilometroen abestia

Euskal Herriko talde martxosoe-netako batena izatea nahi genue-la».

Pasaia-Lezo Lizeoko lau ikaslearitu dira kantuan Hona bostekoakantaren grabazio saioetan: NoraFraile, Amaia Cuesta, Xabi Goiaeta Julen Urtizberea.

Eskualdeko herritarrakbideoklipeanPasaian eta Lezon grabatu zutenHona bostekoa bideoklipa TelmoEsnalek eta Asier Altunak, bostegunetan, maiatzean. Lezoko etaPasaiako lau barrutietako 75 herri-tarrek hartu zuten parte bideokli-pean. «Herritarrak egunerokoanerakutsi nahi genituen, herritarreieman protagonismoa. Eta, era be-rean, galtzen ari diren tokiak era-kutsi nahi izan ditugu; bodegoiaeta ile-apaindegia, esaterako»,esan zuten Esnalek eta Altunak bi-deokliparen aurkezpenean, ekai-nean.

Bideoklipaz gain, iragarkia ereaurkeztu zuten. «Hasieran iragar-kia egiteko asmoa genuen, bainaondoren, muntaketan, forma har-tzen hasi zen eta bideoklipa egingenuen», esan zuen Esnalek.

Bai Esnalek, bai Altunak bideoaegiten «oso ongi» pasatu dutela na-barmendu dute. Biak ala biak Pa-saian bizi dira, eta Pasaia-LezokoLizeoan ikasten dute haien seme-alabek

Horrez gain, CD-ROM bat ereprestatu dute Kilometroetako an-tolatzaileek. Bideoklipaz gain,abestiaren hitzak, karaoke bat etamusika eskoletan abestia lantzekopartiturak daude diskoan.

CD-ROM horren kopiak ikasto-letan, musika eskoletan eta es-kualdeko tabernetan banatu di-tuzte.

Gotzon PozarenkoreografiaAurtengo Kilometroen kantuakkoreografia edukitzea izan da aur-tengo berrikuntzetako bat. GotzonPoza dantzariak prestatu du kore-ografia. Pasai Antxokoa da GotzonPoza, eta Pasaia-Lezo Lizeokoikasle izandakoa.

«Aurtengo Kilometroen antola-kuntzan parte hartu dut, ikuskizu-nen batzordean; kantaren dantzaegiteko ideia proposatu nuen ba-tzordean, eta jendeak oso ongi iku-si zuen», dio Gotzon Pozak Kilome-troak 2010 aldizkarian.

«Hasiera batean, Kilometroenegunari begirako zerbaiten gisaproposatu nuen, soilik eguneanbertan egiteko. Baina, ikusi denbezala, dantzak garapen propioaizan du».

Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleekapirilean eman zuten koreografiahori lehen aldiz jendaurrean, Li-zeo Egunean, eta maiatzean eredantzatu zuten, kantua aurkezte-ko egunean.

«Nik dozena bat ikasleri eraku-tsi nien koreografia, eta haiek, ja-rraian, gainerako ikasleei; hortikaurrera, zabalpen geldiezina izandu», esab du Gotzon Pozak.

«Oso dantza bizia eta alaia da»,egileak berak azpimarratu due-nez. Jendea animatu nahi du pau-soak ikas ditzan: «Anima daiteze-la, oso dantza erraza baita.Koreografiak pauso ugari izanarren, hainbat pauso errepikatuegiten dira. Gainera, nork bereestiloarekin dantzatzen du gero,bere ukitua ematen dio, eta hori dapolitena. Jai giroan murgiltzekodantza aproposa da, zalantzarikgabe».

IBILBIDEA. Kilometroetako ibilbidea,Lezon.PASAIA-LEZO LIZEOA

ESKUALDEKO ALTXORREZGOZATZEKO PARADALezo inguruko toki eder eta esanguratsuak aurkituko ditugu Kilometroetako ibilbidean.

A urten, Kilometroeta-ko ibilbidea Lezonizango da. Hona bos-tekoa leloarekin bateginez, bost gune

izango ditu: Arraintoki Saldise,Darieta, Amunttene, Urrullo etaAlgeposa.

Arraintoki SaldiseLehen gunea Arraintoki Saldiseizango da. Bekoerrota kiroldegiparean dagoen orubean ibilbidekolehen geldialdia jarriko dute.Autoak edo autobusak Portuanaparkatu ondoren, trenbideak egiten duen bideari jarraituz,Arraintoki gunea egongo da.Gunearen izenak dion bezala,garai batean itsasoarekin loturazuen orubeak. Giza ekintzek,berriz, aurretik padura zena egungo Pasaiako Portua bilakatudute.

Handik atera eta Altzateko biri-bilgunetik gora, Altamira auzoadago. Bideak gora egin ahala, Pa-saiako badia eta Errenteria herriagainetik ikusteko leku ezin hobeada Altamira. Inguru hiritarretik

Herriondo bailarara, baserri auzo-ra, eramango du ibilbideak.

DarietaBidean, Darieta ur biltegia ikusiahalko da. Gaur egun Lezon dago-

en handiena da. Ur biltegiaren bes-te aldean, berriz, Darietazarra ba-serria dago.

Mendeetan jasandako gerrenondorioz, Lezoko hainbat eraikingotortu zituzten soldaduek. Darie-

tazarra baserria bigarren karlis-taldian gotortu zuten baserrietakobat da.

Darietazarra leku estrategikoada, izan ere, bertatik Lezoko herri-gunea, Donostia, Pasaiako Portua,Errenteria eta Aiako Harria ikus-ten baitira. Pixkanaka aurrera egi-nez gero, zelai eta baserri artean,Lezoko futbol zelai zaharra dago,eta hor Darieta gunea jarri dute.

AmuntteneHerriondo bailaran aurrera egin-da eta Miura baserriaren ondotikigarota, Amunttene gunea jarridute. Miura baserriaren eskuine-ko zelaian mugarri bat dago. Zeda-rri horrek Oiartzunen eta Lezorenarteko muga jarri zuen 1320. urteabaino lehen. Egun, ordea, Lezoreneta Errenteriaren arteko muga jar-tzen du. Izan ere, 1320. urtean, Gaz-telako erregeak Villa Nueva deOiarso sortu zuen, Oiartzungo lu-rrak murriztuz, eta ErrenteriariPasaiako Portura zihoazen pro-duktuen zergak biltzeko eskubi-dea eman zion. Hortik herriarenizena. Amunttenen, Darietazarre-ko gainean bezala, Pasaiako badia-ko sarrera ikus daiteke. Itsasoaketa mendiak osatutako bokaleazgoza daiteke Amunttenetik, etaOiartzun ibaiaren itsasoratzearenikuspegi aparta eskaintzen du. Na-turak ez du sorpresa hori bakarrikezkutatzen Amunttenen. Beste al-dera begiratuz gero, Aiako Harriamendiaren irudi dotoreak egitenbaitigu harrera.

UrrulloLaugarren gunea Gaintxurizketa-ko bide zaharretik hasten da. Urru-llo baserri ondoko zelaiek lasaita-suna eskaintzen dute. Errepideabertatik bertara izan arren, ze-laian gora eginez gero, hiriko zara-tak alde batera utzi, eta Jaizkibelmendiaren magiak liluratu egitendu.

AlgeposaOiartzualdean industria ezinbes-

14 kilometroak ›› ibilbidea berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a, larunbata

GARRAIOAK

Garraio publikoa indartuko duteKilometroak jaira joateko, anto-latzaileek garraio publikoa era-biltzeko aholkua eman dute: «Ga-rraio publikoa erabiltzeko aukeraezin hobea izango duzue urriaren3an Kilometroak festara etorrinahi duzuenok».

Renfe eta Euskotren enpresekberen tren zerbitzuak indartukodituzte, baita Donostiatik Oiar-tzualdera arteko bideak egiten di-

tuzten autobus konpainiek ere,Kilometroen antolatzaileek jaki-narazi dutenez.

Gainera, Kilometroen ibilbide-tik gertu daude garraio publikohorietako geltokiak. Esaterako,Lezo-Errenteria tren geltoki on-dotik hasiko da Kilometroak jaia-ren ibilbidea.

Lurraldebus eta Interbusenpresek kudeatzen dituzten

autobus lineek, Hondarribia etaDonostia arteko bidea egiten due-nak eta Oiartzun eta Donostialotzen dituenak ErrenteriakoIztieta auzoan dute geltokia, ibil-bidetik 200 metrora.

Donostia eta Donibane artekoautobus zerbitzuak Lezoko erdi-gunean geldialdia egiten duenarren, urriaren 3an Polentzarre-ne kaletik egingo du Donibanera-ko bidea, herriaren erdiguneaitxita egongo baita.

Herrietan antolatu diren auto-busentzako eta autoentzakoaparkalekuak non dauden ongizehaztuta egongo dira Lezorahurbildu ahala.

Gasteiztik etorriko diren ibil-gailuak, Trintxerpeko irteeran,portuan egongo diren aparkale-kuetara bideratuko dituzte.

Hendaia-Irunetik datozen ibil-gailuek, berriz, Gaintxurizketainguruan izango dute aparkale-kua.

LEZO. Lezo herriaren ikuspegi bat.LEZOKO UDALA

dustriaren arteko kontrastearenerakusle paregabea da Algeposa-ko gunea.

Kamioiak, kamioiek gora eta be-hera darabiltzaten materialak, bil-

tegiak… denetik dago Algeposagune horretan, baina, bidean au-rrera jarraituz gero, berriro ikus-mira ederra dago.

Urdalamarta eta Borda base-

15ibilbidea ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

tekoa izan da azken mendean. Ho-rren lekuko dira eskualdea ingura-tzen duten industrialdeak. Aipatu-tako gune horietako bat osatzendu Algeposak. Naturaren eta in-

rrien aurretik pasatzean, Lezokoherriak Pasaiako badiari nola be-giratzen dion suma daiteke.

Bost guneak igaro ondoren,berriz ere Lezora iristen da, eta

Karlos Saldise plazatik hasi, Eus-kal Herria plazatik pasatu etaBekoerrota kiroldegi ondorainojarraituko du Kilometroen ibilbi-deak.

KOMUNIKAZIOA. Komunikazioaz arduratzen den batzordeko kideak.PASAIA-LEZO LIZEOA

AUZOLANEAN1.500 pertsona inguru lanean izango dira Kilometroen jaian.

A uzolana izan da ha-sieratik aurtengo Ki-lometroak antolatze-ko eta prestatzeko oi-narria, Amaia Agi-

rregabiria komunikazioaren ba-tzordekoak esan digunez. «BaiLezoko Udalak eta bai Pasaiakoakguztiz parte hartu dute hasiera-ha-sieratik, baita elkarteek ere».

Orain arte 500 bat pertsona lane-an aritu dira, hainbat batzordetanbanatuta, arlo hauetan: ekono-mia, komunikazioa, segurtasuna,osasuna, zirkuitua, arropa sal-menta, beste salmentak, txosnak,muntaketa, zirkulazioa, inguru-mena eta garbitasuna, protokoloa,giza baliabideak, ikuskizunak etakoordinazioa.

«Urriaren 3rako 1.500 pertsonaizango ditugu lanean, auzolane-an», azpimarratu digu Amaia Agi-

rregabiriak. Pasaia-Lezo Lizeokoirakasleak, ikasleak, gurasoak,langileak eta ikasle ohiak ez ezik,eskualdeko herritar ugari laneanizango dira Kilometroen egunean,Lezon eta Pasaian.

Antolatzaileek «bihotzez» es-kertzen diete egiten ari diren aha-legina. «Hau guztia ezingo genuke-en egin boluntarioen lanagatikizan ez balitz».

Iazko udaberritik laneanAurtengo Kilometroen jaia presta-tzeko, iazko udaberrian hasi zirenlanean. «2009ko udaberrian-edohasi ginen, artean iazko Zurriola-ko Kilometroak ospatzeko zeude-la», esan duAmaia Agirregabi-riak.

«Nik esango nuke komunikaziobatzordekoak izan ginela lehenen-goak mugitzen. Kilometroak irudi

bat behar zuen, eta horretarakogeunden gu. Behin zer komunika-tu nahi genuen jakinda, bost hel-buruak zehaztuta (gure seme-ala-ben hezkuntza, euskara, euskalkultura, Euskal Herriko eskolapropioa eta Lezoko Ikastola be-rria), eta kontuan hartuz Pasaia-Lezo Lizeoko komunitatea herribatek eta lau barrutik osatzen du-tela (Lezo, Pasai Donibane, PasaiSan Pedro, Pasai Antxo eta Trin-txerpe), bostekoa eman nahi izangenuen. Hortik Hona bostekoa! le-loa».

Leire Oiaga ikasle ohia izan zenlogotipoaren eta irudi korporati-boaren diseinatzailea, «eta MarisaEgaña artistak bizia eman zionBoxtoni, maskotatxoa bihurtu denbihurriari». Ondoren, gainerakobatzordeak hasi ziren lanean, aur-tengo jaia ongi antolatzeko.

16 kilometroak ›› antolatze lanak berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

OSASUNA. Osasunaz (goian) eta zirkuituaz arduratzen diren batzordee-tako kideak.PASAIA-LEZO LIZEOA

BATZORDEAK. Ezkerretik eskuinera eta goitik behera,ekonomiaz,giza baliabideez,garbiketaz,txosnez,muntaketaz eta zirkulazioaz arduratzen diren batzordeetako kideak.PASAIA-LEZO LIZEOA

17antolatze lanak ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

18 kilometroak ›› elkarrizketa berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

ARANTZA MANTEROLA › GIPUZKOAKO IKASTOLEN ELKARTEKO LEHENDAKARIA

«Galdu ezin daitekeenekitaldia da Kilometroak»«Giro polita» sumatzen du Lezo inguruan,Kilometroak jaiaren bezperan,eta «ilusio handia»,antolatzaileen artean,«urte osoan lanean jo eta ke aritu eta gero».

Ikastolen eredua ezagutarazi etaaldarrikatzen da Kilometroetaneta gainerako lau-bost jaietan.Bai, Kilometroak jaiaren helbu-rua nagusia da ikastolen hezkun-tza eredua ezagutaraztea eta alda-rrikatzea. Euskararen jai erebilakatu da, eta hori garrantzitsuada. Gero, laguntzeko modu bat da,finantzaketa lortzeko iturri bat.Izan ere, ikastolek behar ekonomi-koak ere badituzte, batzuk bestebatzuek baino gehiago. Kilometroak jaia aldatuz joan dahasi zenetik gaur arte.Antolakun-tzeko eta prestatzeko lanetan le-hen baino jende gehiago beharda, eta parte-hartzaile kopuruaere handitu egin da. Kilometroakjaia lehen baino handiagoa da.Egia da jaiak izugarrizko dimen-tsioa hartu duela. Aldea dago ga-rai bateko Kilometroen, orain delahogei bat urteko Kilometroen, etagaur egungoaren artean. Gauregun, ehun mila pertsona biltzendira. Gainera, Kilometroak jaia Gi-puzkoan erreferentzia bat da. Egu-tegi askotan dago. Galdu ezin dai-tekeen ekitaldi bat da. Bere lekuaegin du jaien artean. Hori aitortubeharra dago. Jaiaren dimentsioaeta inportantzia gure erronka batizan da.

Handitzeak zenbait arazoriaurre egin behar izatea ekarri du,baina erantzun egokia emandiegu izan diren arazoei. Handitzehorretan, alkoholaren inguruansortu den giro hori ere hor dago,eta eskaerak ere zorroztu egindira. Baina gure jaira etortzendirenek askoz ere eskaintza zaba-lagoa eta hobea izaten dute, etaprofesionalagoa ere bai. Egitenden lana profesionalen mailakoada, baina boluntarioek egina,

«Egiten den lanaprofesionalenmailakoa da,bainaboluntarioek egina,eta dohainik»

Arantza Manterolak herritarrak«animatu» nahi ditu, urriaren 3anLezora joan daitezen eta jaiaz gozadezaten. Eguna ederki pasatzekoeskaintza «zabala eta ederra» izan-go dela azpimarratu du. «Ibilbideaoso polita da; oso paisaia politakikusten ahal dira». Zer azpimarratuko zenuke aur-tengo Kilometroen gainean?Kilometroen ekitaldi guztiak ikas-tolen proiektuak indartzeko izatendira. Zehazki, antolatzaileenproiektu bat handitzeko edo sen-dotzeko. Oraingo honetan ere, ho-rrela da. Pasaia-Lezo lizeoa handi-tzen ari dira, eta baliabide fisikogehiago beharko ditu. Normalean,halako handitzeak ikastola dago-en herri berean izaten dira, baina,kasu honetan, aipagarria da erai-kin fisiko hori, ikastola berri bat,ikastolaren eredua ez dagoen herribatean egingo dela.

Lezoko gurasoek beren seme-alabak Donibanera eramateko au-kera bazuten, baina eskaintza hori

orain herrian bertan izango dute,Lezon, eta, niretzat, hori da azpi-marragarriena. Lezoko gurasoekeskaera bati erantzuna eman dio-te, eta, bide batez, gure proiektua,ikastolen proiektua, beste herri ba-tera zabaldu dute.Kilometroak jaia gaur egun beha-rrezkoa al da?Bai. Garbi dago ikastolen bostjaiak —Kilometroak, Ibilaldia,Araba Euskaraz, Nafarroa Oinezeta Herri Urrats— garrantzitsuakdirela gure hezkuntza proiektuaezagutarazteko. Beharrezkoak di-ra gure hezkuntza ereduari lagun-tzeko, ez baitugu ahaztu behar diruiturri bat lortzeko baliabideak di-rela. Gainera, egia da ikastolen

jaiak euskararen jai edo euskara-ren aldeko jai bihurtu direla, eta guhorrekin pozik gara. Zoritxarrez,euskarak oraindik horrelako jaiakbehar dituelako bere egoera alda-rrikatzeko.

Badago kontu bat, agian apurbat lausotua gelditu dena. Hau da,ikastolek ez omen dugula diru la-guntzarik behar, eta hori ez da egia.Ikastolek oraindik diru laguntza-ren beharra dute. Administrazio-tik diru kopuru garrantzitsu bat ja-sotzen dugu, baina horrek ez dituestaltzen gure proiektuak eska-tzen dituen kostuak, nahiz eta gu-reak eskola publikokoak bainomerkeagoak izan. Orduan, azkene-an, gurasoek eta profesionalek be-

ren gain hartu behar dute egunero-ko diferentzia hori, eta zer esanikez obra berri batzuei aurre egin be-har bazaie. Horretaz guztiaz, obraegin behar duen ikastola arduratubehar da, eta badakigu zenbat kos-tatzen den egitasmo berriei ekitea.

Gainera, ikastolak aldiro-aldiroberrikuntzak aurkezten ari gara,proiektu berriak, eta proiektu be-rriak dirurik gabe ez dira egiten.Irudi oker bat dago ikastolen gai-nean, ikastolek nahikoa dirua ba-dugula, eta hori ez da egia. Ahale-gin handiarekin egin dugu egin du-gun guztia, administrazioak ema-ten duen laguntza hori ere esker-tuz, baita familiek egiten dutenekarpena ere, jakina.

«Ez da egun batekolana; urte eta erdikolana eskatzen dioKilometroak jaiakherri bati»

«Jaiaren helburuanagusia da ikastolenhezkuntza ereduaezagutaraztea eta aldarrikatzea»

19elkarrizketa ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

UXUA LARRETXEA

tietan, eta horrek azken bateannormalizaziorako bidea oztopatuegiten du.

Normalizazio horretan badugubeste erronka handi bat. Euskal-dun asko dago, baina euskal hiz-tun gutxi. Horri ere buelta bateman behar diogu. Ikastolakhorretan segur aski mailarik han-diena lortu du, baina horrek ez duesan nahi gurean ere hori landubehar ez dugunik, eta, nolabaitesanda, ikasi behar ez dugunik.

Azkenik, normalizazioa ez dalortzen hizkuntza bat ez bada era-biltzen. Urteetako erronka duguhori. Euskara ikasi eta behar beza-la erabiltzea egunero. Horretanere, ikastolak Euskaraz Biziproiektuarekin indartzen ahale-

guztiak egokitu edo berritu…Erronka garrantzitsua da hori.

Horrekin lotuta, erakunde berribatera hurbildu gara, europar koo-peratibara, urtebeteko bizitzaegin du, eta hor ere badago zeregi-na. Erakunde berri hori beharbezala osatu behar baitugu, etasendotu. Bigarren urte honetanforma egoki bat eman behardiogu, etorkizunerako behar beza-la martxan jartzeko.Euskararen normalizazioa nolaikusten duzu etorkizunera begi-ra?Datuak hor daude. Badirudi D ere-dua indartzeko betiko joerandagoela, baina zoritxarrez euskalirakaskuntza oraindik ez dagobehar bezala zabalduta, maila guz-

Zeintzuk dira ikastolen premiaketa erronka nagusiak?Murrizketa ekonomiko batzukizan ditugu langileei begira-etakrisi egoera honetan, eta horriirtenbidea aurkitzea da erronka.Egia da administrazioak zailtasu-nak dituela, baina guk ere geurekonpromisoak ditugu. Egoerahonetatik ateratzea da helburua.Gai horri heldu behar diogu unehonetan.

Ikastolen hezkuntza ereduaindartzea da erronka nagusi bat,eta hobetze horretan, euskal onda-reen transmisioa, eta konpeten-tzietan oinarritzen den euskalcurriculuma martxan jartzea.Horrek dakarren guztiarekin: ira-kasle guztiak prestatu, material

eta dohainik. Emaitza profesiona-len mailakoa da. Zenbat eta zerbitzu hobea eman, orduan etajende gehiago behar duzu lanera-ko.

Bestalde, garai bateko jaiakaldarrikapen kutsu handiagoazeukan, eta jai soil bat egin bainogehiago aldarrikapen hori ere egi-ten saiatzen gara, jai honek helbu-ru batzuk dauzkala adierazten.Aldarrikapen horri ere eustenahalegintzen gara.Bilakaera horretan, herritarrenparte-hartzea handitu egin al da?Kontua da ez gaudela musu truklan egiteko gizartean eta garaian,baina azpimarratzeko modukoada jaia antolatzen den inguruan bimila pertsona biltzen ditugulalanerako. Ea zein erakundek edoelkartek lortzen duen hainbestejende lanerako. Astebururo arro-pa saltzera irteerak egiteko, txar-telak saltzeko.

Orain dela hogei urteko menta-litatea ez daukagula kontuan izanbehar dugu. Borondateko gizartelana galtzen ari da, baina gukoraindik eusten diogu, eta esker-tzekoa da eta txalotzekoa. Gauregun gutxik lortzen dute horrela-ko apustu bati urte osoan eustea.Ez baita egun bateko lana, urte etaerdiko lana eskatzen dio Kilome-troak jaiak herri bati.

Ikastolako guraso eta langilepilo bat, edozein herritar, lagun-tzen aritzen da, era batera edo bestera. Hori bertatik ez baduzuikusten, horrek zer dakarren uler-tzea zaila da batzuetan. Indar izu-garria dago hor, eta hori ez dadiruarekin ordaintzen. Oraindikhor daukagun balio bat da, etasaiatu behar dugu eusten etaindartzen.

gintzen dira gizartean dagoenalderdi ahul hori. Dena den, itxa-ropentsu gaude, bestela ez ginate-ke hemen egongo. Horiek ikusita,oso erne egon behar dugu, gurehizkuntza euskara dela ahaztugabe. Beste kanpoko hizkuntzekinliluratu, ingelesarekin esaterako,eta irakaskuntzan ingelesa erabilieta euskara murrizteko tentazio-rik ez izateko.

Hogei urte daramatzat hiru hiz-kuntza irakasten, eta frogatudugu irakats daitekeela euskara,euskara ikasi eta ingelesa ere bai.Beraz, orain ez digute erakutsikohori nola egin behar den.Ikasleak ikasketak amaitu etaeuskaraz hitz egiten eta idaztendakien arren, administrazioanedo osasun arloan euskaraz ari-tzeko izango ditu arazoak, esate-rako.Ohiko bizimoduan.Guri ere gertatzen zaigu, edozeini.Azkenean, normalizazioan fakto-re asko daude, eta gaur egun ezdut uste hori bideratzeko pausoaskorik ematen ari diren. Atzera-pausoak ere izan dira, administra-zioaren hainbat erabaki direla eta.

Neurri batean, hori ez dago gureesku. Gure ikasleak euskaldunizan daitezen saiatu behar dugu,bere bizitza osoa euskaraz egindezaten. Uste dut hori lortzen arigarela, eta azkenean hori da gukegin genezakeena. Guk egitendugun neurrian, besteek ere egin-go dute, eta azkenean denen arte-an aldatu beharko dugu gizartea.Gure eskaerak ere eragingo dubesteak alda daitezen. Euskaldu-nak ere nahiko pasiboak gara.Erraz pasatzen gara beste hizkun-tzara, baina jakin behar dugueskaera egiten, gure eskubideakaldarrikatzen.

PAILAZOAK. Porrotx,Marimotots,Boxton eta Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleak,itsasontzi batean,Pasaiako badian.ERIK GARTZIA / OARSOALDEKO HITZA

URTE OSOKOEGITARAUAPasaia-Lezo Lizeoak hamaika ikuskizun eta bestelako ekitaldiantolatu du urte osoan Kilometroen harira.

P asaia-Lezo Lizeoko ki-deak aurreko urtekoudaberritik ari dira la-nean aurtengo Kilome-troen jaia behar bezala

antolatzeko. Prestatze lanez gain,ekimen ugari bideratu eta makinabat ekitaldi antolatu dituzte.

Lekuko aldaketaPasaia-Lezo Lizeoak 2009ko urria-ren 4an jaso zuen 2010eko Kilome-troak antolatzeko lekukoa, Donos-tian, iazko Kilometroen jaian. Do-nostiako Zurriola ikastolakoarduradunek eman zieten lekukoaPasaia-Lezo Lizeoko arduradunei.Lezoko eta Pasaiako alkateak gon-bidatu zituzten lekukoa aldatzekoekitaldira.

Aurkezpen ekitaldiaPasaia-Lezo Lizeoko arduraduneketa Ikastolen Elkarteko ordezka-riek 2010eko Kilometroen jaia aur-keztu zuten Donostiako Koldo Mi-txelena Kulturunean 2009ko aza-roaren 27an. Haiekin batera,Amancay dantzari orientalak etaMikel Astarloza txirrindulari etalizeoko ikasle ohiak parte hartuzuten aurkezpen ekitaldian.

DendakPasaia-Lezo Lizeoak Kilometroen

bost denda zabaldu zituen iazkoabenduan Oiartzualdean. Hirudenda Pasaian, beste bat Lezon etabeste bat Trintxerpen.

Kilometroak eta ‘Hitza’Kilometroek eta Oarsoaldeko Hi-tza-ko arduradunek lankidetza hi-tzarmen bat sinatu zuten otsaila-ren 9an, Gipuzkoako ikastolen fes-taren gainean. Euskalgintzako bieragile izanik, hainbat arlotan el-karlanean aritzeko konpromisoahartu zuten.

Ehun BoxtonLezoko Karlos Saldise plaza Boxto-nez bete zen aurtengo otsailaren13an, inauterietan. Pasaia-Lezo Li-zeoko gurasoek Boxtonez mozo-rrotutako ehun pertsona biltzekodeialdia egin eta lortu zuten.

TonbolaKilometroen aldeko tonbola aur-keztu zuten Pasaian otsailaren25ean. Eskualdeko lau merkatarielkarteek lagundu dute tonbola,eta hura Kilometroak jaialdian ber-tan egingo dutela iragarri zuten.

Baina horren aurretik tonbolaPasai Antxoko sanferminetan etaTrintxerpeko karmenetan jarrikozutela jakinarazi zuten bultzatzai-leek.

LilatoiaDonostian urtero egiten den herrilasterketa horretan, martxoaren7an, Pasaia-Lezo Lizeoko ama, ize-ba, langile, langile ohi, ikasle etaBoxtonen hamaika lagunek osatu-tako taldeak talde handienaren sa-ria irabazi zuen. Guztira, 106 ema-kumek osatu zuten taldea.

Kanboko ikasleenemanaldiaApirilaren 9an, Kanboko ikastola-ko ikasleek antzerki emanaldi bategin zuten Pasai Donibanen, Kilo-metroen alde. Kontrapasa: kon-trastea eta kontradenbora izan zenantzezlanaren izenburua.

Pirritx,Porrotx eta MarimototsPirritx, Porrotx, Marimotots etaBoxtonen lagunak ikuskizunaizan zen Bekoerrota kiroldegianapirilaren 18an. Itsasontzia hartu-ta, pailazoek Pasaiako badian ba-rrena egin zuten ikuskizunarenaurkezpena, martxoaren 25ean.Porrotx eta Marimototsekin bate-ra, Pasaia-Lezo Lizeoko 6. mailakoikasleak egin zuten txangoa itsa-sontzian.

Lizeo EgunaKilometroetako abestia lehen al-

20 kilometroak ›› ekitaldiak berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

LILATOIA. Pasaia-Lezo Lizeoko emakumeak eta Boxton Lilatoian,Donostian.PASAIA-LEZO LIZEOA

21ekitaldiak ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

diz Lizeo Egunean entzun zuten,Donibaneko kiroldegian, apirila-ren 25ean. Esne Beltzak taldeakkonposatu du abestia.

Asier Altuna eta Telmo Esnal zi-nema zuzendariak apirilarenamaieran hasi ziren bideoklipa fil-matzen.

Realeko jokalariakReala futbol taldeak Kilometroe-kin bat egin du, eta, horrexegatik,Gorka Elustondo eta David Zuru-tuza jokalariak Pasaia-Lezo ikas-tolan izan ziren, ikasleekin solas-tatzen eta festa giroan, apirilaren28an.

Agustina PontestarenliburuaLezoko ikastolaren sustraiak libu-rua aurkeztu zuten maiatzaren6an Lezoko Gezala auditoriume-an. Agustina Pontestak idatzi duliburua.

Ez zen aurkezpen soila izan,ikastolaren hainbat pasadizo etagertakizun kontatu baitzituztenikastolako garai bateko guraso Ire-ne Salaberriak, orduko bazkide la-guntzaile Exteban Olaizola Mune-ko-k eta garai hartako irakasleJone Zabalak. Aurkezle lanetan,ikasle ohi bat aritu zen: Joxe LuixAgirretxe. Mahai-inguruaren oste-an, Lezoko ikastola berriaren irudibirtualak erakutsi zituzten.

‘Bertsofilm’saioaKilometroen aldeko bertso saiobat izan zen Errenteria Hiria kul-turgunean maiatzaren 14an. JonMaia, Maialen Lujanbio, Jone Uriaeta Unai Iturriaga bertsolariekeuskal film laburretako irudietanoinarrituta kantatu zituzten ber-tsoak.

Abestiaren aurkezpenaEsne Beltza musika taldeko eta Pa-saia-Lezo Lizeoko arduradunekmaiatzaren 14an aurkeztu zutenHona bostekoa abestia.

Boxton IllunbenLagun Aro-Gipuzkoa Basket etaFuenlabrada saskibaloi taldeenarteko partidan, Hona bostekoakantua dantzatu zuten Pasaia-Lezo Lizeoko ikasleek eta Boxto-

nek. Maiatzaren 15ean izan zenpartida, Donostian, Illunben.

Musikaz BlaiMusikaz Blai jaialdiaren aurkez-penean izan zen Boxton, Kilome-troen ordezkari gisa, Trintxerpen,maiatzaren 22an.

Atharratze ikastolarekinAtharratzeko ikastolari elkarta-suna adierazteko, herri bazkaribat izan zen Lezon maiatzean.

Kantu jiraKilometroen aldeko kantu jiraegin zuten ekainaren 6an Lezon,Pasaia-Lezo Lizeoko hainbat gura-sok antolatuta.

Gazte antzerkiko topaketaKilometroen aldeko antzerki topa-keta egin zuten San Pedroko udalaretoan ekainaren 19an. Pasaia-Lezo Lizeoko antzerki taldeak Zubai zaborra, zulana aurkeztu zuen,eta Zurriola ikastolako antzerkitaldeak, Shakespeare osoa edo ia.

Bideokliparen aurkezpena 2010eko Kilometroen bideoklipaKilometroen webgunean ipini zu-ten ekainaren 22an.

Hitzarmena OarsoaldekoGarapen Agentziarekin Kilometroen aldeko lankidetza hi-tzarmen bat bultzatuko zutelabaieztatu zuten eskualdeko lauudalerriek. Hori dela eta, Kilome-troen antolatzaileek eta Oarsoal-dea Garapen Agentziak elkarlane-rako hitzarmen bat sinatu zutenuztailaren 7an Errenterian.

Joseba TapiarenkontzertuaJoseba Tapiak Errenteria Hiriakulturgunean jo zuen irailaren18an, Kilometroen alde.

Lagun Aro-GipuzkoaBasket,ErrenterianLagun Aro eta Paue-Ortheze talde-en arteko partida bat izan zen irai-laren 22an Errenteriako Galtzara-bordako kiroldegian.

REALA. David Zurutuza eta Gorka Elustondo Realeko jokalariak,Pasaia-Lezo Lizeoan.PASAIA-LEZO LIZEOA

IREKIERA. 1997ko Kilometroetako zirkuituaren irekiera ekitaldia,eta ibilbideko sarrera nagusia.PASAIA-LEZO LIZEOA

OROITZAPENGOZOAKPasaian eta Lezon antolatu zuten 1997.urtekoKilometroak jaia.‘Euskarak deus ez du arrotz’izan zen orduko leloa.

U rriaren 5ean izan zen1997ko Kilometroakjaia. Eguraldi ederraegin zuen, eta lagunandana bildu zen.

«Oso ongi atera zen; jende asko eto-rri zen, eta ez zen eragozpen berezi-rik edo arazo larririk egon», dioAinhoa Palomok, Pasaia-Lezo Li-zeoko irakasleak. Koordinazio la-netan aritu zen 1997ko Kilometroe-tan.

«Jendea oso pozik eta gusturaegon zen, dena ongi atera zen, etaoso balorazio baikorra egin ge-nuen», Palomoren hitzetan. «Uraagortu zitzaigula oroitzen naiz».

Parte-hartzaileak kontent zireladio Palomok. «Ibilbideak natura-rekin bat egiten zuen. Nahiko lu-

zea zen, gune dezente zituen, etaLezo eta Jaizkibel bere barne har-tzen zituen. Hainbat lagun apurbat kexu ziren ibilbidean zeudenaldapak zirela eta, Jaizkibelgo ma-galak hautatu genituelako».

Bitxikeria gisa, egun horretara-ko, tabernariek opil berezi bat egineta saldu zuten, «magdalena gisa-koa», Ainhoa Palomok esan digu-nez. «Oso harrera ona izan zuen».

Garai hartako eta aurtengo Ki-lometroen artean hainbat hobe-kuntza nabaritzen ditu Palomok:«Orduan ni bakarrik aritu nintzenkoordinazio lanetan, eta orain hi-ruzpalau lagun aritzen dira. Gaurdena bideratuagoa dago, eta jen-dea espezializatuagoa dago eginbehar dituen lanetarako».

Dena den, bai lehen, bai orain,aipagarria da herritarren lana etaparte-hartzea. «Jendearen ekarpe-na ikaragarria izan zen orduan, ba-tzordeetan, salmentan eta gaine-rako lanetan. Ilusio handia zego-en. Lan handia egin zuten urteosoan».

Helburuak bete zirela azpima-rratu du Palomok. «Helburuakbete ziren alor guztietan: bai eko-nomikoak, baita kulturalak eta ko-hesiozkoak ere».

Lortu ziren diru irabazien bitar-tez Pasaia-Lezo Lizeoko eraikinnagusia egin zuten Pasaian.

Halaber, 1997ko Kilometroetan,eskualdearekin lotutako hiru libu-ru argitaratu zituzten, eta antola-tutako ekitaldien artean, aipaga-rriak dira Kilometroak Banderaestropadak.

Koldo Izagirre idazleak idatzizituen orduko kantuaren hitzak,leloa ere berak asmatu zuen, eta,harekin batera, Juanba Berasate-gi zinemagilea, Xabier Portugalkazetaria eta Pasaiako alkate ohiaburu-belarri aritu ziren lanean,Palomok azpimarratu duenez.

1997ko Kilometroetan partehartu zuten Pasaia-Lezo Lizeokoirakasle eta langileei oroitzapengozoak ekartzen dizkie ordukoargazkiei begiratzeak: «Festa, giroederra, jendetza, parte-hartzea,elkartasuna, auzolana… Bizipenhoriek guztiak errepikatzeko,hobetzeko, berriz ere bizitzeko etaberriak sortzeko aukera izangodugu urriaren 3an, 2010eko Kilo-metroetan».

22 kilometroak ›› 1997ko kilometroak berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a, larunbata

JENDETZA. Lagun andana bildu zen 1997ko Kilometroetara.PASAIA-LEZO LIZEOA

KARTELA. 1997ko Kilometroetakokartela.PASAIA-LEZO LIZEOA

IRUDIAK. 1997ko Kilometroetako hainbat irudi.PASAIA-LEZO LIZEOA

231997ko kilometroak ‹‹ kilometroakberria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

Jaiaren inguruko informazio guztia bildukoduen gehigarri berezi bat argitaratuko duasteartean ‘Oarsoaldeko Hitza’-k.

K ilometroen berriemateko jaiaren bez-peran gehigarri hauargitaratzeaz gain —ostiralean banatu-

ko da Lezon eta eskualdeko gaine-rako herrietan: Oiartzun, Errente-ria eta Pasaian—, OarsoaldekoHitza-ko kazetariak lanean aritu-ko dira egunean bertan, jaiareninguruko informazioa bildu, elka-rrizketak egin eta argazkiak atera-tzen, heldu den asteartean (urriak5) Kilometroei buruzko gehiga-rri berezi bat kaleratu ahal izate-ko.

2006. urtean ere, Oiartzunen, ar-gitalpen berezia egin zuen Oarsoal-deko Hitza-k orduko Kilometroenjaiari buruz, eta jaiaren eguneanbertan banatu zuen.

«Aurten ondorengoa egitea era-baki dugu, argazkiekin eta egunosoan gertatu denari errepaso-txoa eginez», esan du OarsoaldekoHitza-ko zuzendari Urko Etxebes-tek.

«Egun horretako kronika batizango da, luze eta zabala, eta jaia-ren inguruko azterketa ere egingodugu».

Erakusmahai batEuskal Herria plazanUrriaren 3an, Oarsoaldeko Hitza-kLezoko Euskal Herria plazan era-kusmahai bat ipiniko du, Kilome-troen ibilbidetik hurbil.

Elastikoak, harpidetza egitekotxartelak, liburuak, On aldizkariaeta azken urteetan kaleratu di-

tuen gainerako argitalpenak, etaHitza-ren beste hainbat produktuizango dira erakusmahai horre-tan.

Kilometroak eta ‘Hitza’,elkarlanean 2010. urteko Kilometroetako etaOarsoaldeko Hitza-ko arduradu-nek lankidetza hitzarmen bat sina-tu zuten otsailean, Gipuzkoakoikastolen jai nagusiaren ingu-ruan.

Euskalgintzako bi eragile iza-nik, hainbat arlotan elkarlaneanaritzeko konpromisoa hartu zutenbi aldeek. Kilometroen koordina-tzaile Lorea Muguruzak eta Oarso-aldeko Hitza-ko kudeatzaile MaikaTameronek eta OarsoaldekoHitza-ko zuzendari Urko Etxebes-tek sinatu zuten lankidetza hitzar-mena.

«Batetik, Oarsoaldeko Hitza-nKilometroen gaineko informazioguztiari eman diogu lehentasuna,eta Kilometroetako antolatzaileekgure logotipoa jarri dute egin di-tuzten ekimenetan», esan du UrkoEtxebestek.

Eskualdean, Pasaia-Lezo Lizeo-arekin eta gainerako eragileekinbatera, Oarsoaldeko Hitza laneanari da euskararen normalizazioa-ren alde.

2003. urtean sortu zen Oarsoal-deko Hitza. Hain zuzen, urte horre-tako ekainaren 24an kaleratu zenlehenengo zenbakia, eta jadanik1.900 zenbaki inguru argitaratuditu.

Errenteriako Santa Klara kale-ko 22 . zenbakian dauka egoitza na-gusia Oarsoaldeko Hitza egunka-riak, eta eskualdeko lau herriei bu-ruzko informazioa ematen du:

KILOMETROENNONDIKNORAKOAK‘HITZA’-N

HITZARMENA. Oarsoaldeko Hitza-ren kudeatzaile Maika Tameron,Kilometroen koordinatzaile Lorea Muguruzaeta Oarsoaldeko Hitza-ren zuzendari Urko Etxebeste,lankidetza hitzarmena sinatzeko ekitaldian,otsailean.OARSOALDEKO HITZA

24 kilometroak ›› oarsoaldeko hitza berria - oarsoaldeko hitza2010eko urriaren 2a,larunbata

Azkenik, paper euskarrian ezezik, Interneten ere irakurtzenahal da Oarsoaldeko Hitza.www.oarsoaldekohitza.info web-gunea erabil daiteke horretarako.

Lezo, Oiartzun, Errenteria eta Pa-saia.

Halaber, 2004. urteko maiatze-tik aurrera, On aldizkaria argita-ratzen du hilero-hilero.

OIARTZUNEN. Hainbat gazte,Oarsoaldeko Hitza-ren argitalpen berezia irakurtzen,2006.urteko Kilometroetan,Oiartzunen.IÑAKI BERRIO / OARSOALDEKO HITZA