AS ORIXES DA IDADE MEDIA TEMA 1

LECCIÓN 1. A FIN DA ANTIGÜIDADE

Lembranzas de Sociais de 1º...

● Froito dos intensos problemas que sufriu o Imperio romano a partires do século III d.C., no ano 395 o emperador Teodosio, para facilitar a defensa do Imperio o dividiu entre os seus dous fillos:

– Arcadio, que gobernaría o Imperio Romano de Oriente (Imperio Bizantino), a zona máis rica e poboada.

– Honorio, que gobernaría o Imperio Romano de Occidente, empobrecido e atacado polos reinos xermánicos durante os séculos seguintes (V e VI).

● A pesares dos esforzos por manter a grandeza do Imperio, os pobos xermanos venceron e o derradeiro emperador, Rómulo Augústulo, foi destituído polo xefe bárbaro Odoacro en 476, poñendo fin á Idade Antigua e dando paso á Idade Media.

1.2. Os reinos xermánicos

● Ao longo dos séculos os xermanos (francos, visigodos, ostrogodos, lombardos, saxóns, anglos, suevos, vándalos, etc.) organizáronse en monarquías, nas que o rei organizaría o poder político e militar axudado de homes de confianza; deste xeito crearon unha elite nobiliaria que recibía terras e honores sempre e cando fosen fieis ao monarca.

1.3. A decadencia da vida urbana

● A crise e abandono das cidades é unha das principais características do final da Idade Antiga. ¿Por qué?

– Os habitantes das cidades sentíanse inseguros nelas e pouco a pouco as abandonaban.

– O descenso de poboación fixo que retrocedese o ritmo de traballo en actividades artesanais e comerciais.

– As persoas que permaneceron nas cidades tiveron que asumir unha crecente carga de impostos.

● Cartografía da Alta Idade Media: http://contenidos.educarex.es/sama/2010/csociales_geografia_historia/segundoeso/tema1/cartografia_alta_edad_media.htmlhttp://contenidos.educarex.es/sama/2010/csociales_geografia_historia/segundoeso/tema1/cartografia_alta_edad_media.html

● Cronoloxía da Alta Idade Media: http://contenidos.educarex.es/sama/2010/csociales_geografia_historia/segundoeso/tema1/cronologia_alta_edad_media.html

1.4. A ruralización de Europa

● Ao decaer o mundo urbano, produciuse unha crecente ruralización de Europa. ¿Por qué? (Causas):

– Os grupos poderosos de poboación fóronse a vivir ás súas vilas rurais, lugares que antes utilizábanse para pasar o tempo de ocio e que a partires de ese momento comenzaron a ser residencias permanentes.

– Os grupos menos favorecidos convertéronse na mande obra:

● Os antigos eszcravos pasaron a ser servos (labregos vinculados a unha propiedade que, ainda que a propiedade cambiara de dono, mantíñase ligada a ella).

● Moitos cidadáns convert´ironse en colonos, persoas que explotaban as propiedades do seu señor a cambio dunha parte da colleita.

● Algúns antigos labregos fixéronse encomendados que lles daban as súas terras ao señor a cambio de protección.

– Debido á decadencia do comercio, antaño tan importante, estas vilas e grandes propiedades fóronse facendo autosuficientes para manter aos seus poboadores.

● Leva a cabo a actividade 4 da páxina 11.

LECCIÓN 2. BIZANCIO

2.1. O esplendor de Xustiniano • Cando o Imperio romano de

Occidente desapareceu, moitos foron os emperadores que aspiraron a acadar a unidade do Imperio. Xustiniano estivo preto de acadalo e, baixo o seu mandato foron conquistados o norte de África, Italia e o sudeste da Península Ibérica.

• Foi coñecido o seu código, o Código de Xustiniano, unha compilación de leis romanas que, a partires dese momento consistuíron a base da ordenación xurídica bizantina.

A historia do Imperio bizantino durará casi un milenio: séculos V-XV.

Constantinopla foi conquistada en 1453 polos turcos.

2.2. Organización política

• Xustiniano consituiu a monarquía teocrática, na que o emperador contaba co control político e relixioso, e era apoiado polo exército y por unha rede de funcionarios e diplomáticos.

• O imperio estaba dividido en provincias ou Themas, dirixidas por estrategos (gobernadores militares).

• Loitas Iconoclastas: producíronse entre os séculos VIII e IX. Comezou cando o emperador León III prohibiu o culto ás imaxes relixiosas. (Amplía na páxina 12)

3.3. A cultura e a arte bizantinas

• Arquitectura:

• Planta de cruz latina, grega ou poligonal.

• Cúpulas de grandes dimensiones.

• Empleo do mosaico como recubrimiento interior do edificio.

• Os principais monumentos da arte bizantina : Santa Sofía, Santa Irene e a dos Santos Apóstoles.

• Os edificios decoráronse externamente mediante anchas franxas de pedra e ladrillo con alternancia de cor.

• Mosaico:

• Utilizábanse para a decoración de paredes.

• Representación frontal das figuras.

• Gran riqueza cromática sobre un fondo dorado.

• Utiliza teselas de mármare de cores, logrando efectos de gran colorido.

• Transmitían a mensaxe relixiosa de esta cultura e servían como propaganda do poder imperial.

• Pintura: maior tamaño, frontalidade, ausencia do retrato e introducción do atributo e tendendo á reproducir o esencial.

Escultura: Sólo se han conservado, na súa maior parte, esculturas de mármore que datan do século VI. Utilizábanse materiais ricos en marfil e preferíase o baixorelevo.