programaciÓn didÁctica do departamento de lingua … · 2020-03-21 · • oratoria de 1º eso...

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DO DEPARTAMENTO DE LINGUA

CASTELÁ E LITERATURA.

ESO

CURSO: 2018-2019

Os membros do Departamento de Lingua Castelá e Literatura do IES de Vilalonga asinan a presente

Programación Didáctica:

Rafael Arines Gago.

Fátima Barreiro Pérez.

María Teresa González Ordóñez.

Vicente Grandal López.

María Rita Ramilo Costas.

Gemma Sánchez Castrillón.

En Vilalonga, a 15 de setembro de 2018

ÍNDICE:

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

1.1. Introducción…………………………………………………………………………………...1

1.2. Centro. ………………………………………………………………………………………...1

1.3. Alumnado.………………………………………………………………………...…………...1

1.4. Composición do departamento.……………………………………………...………………...2

1.5. Marco legal. …………………………………………………………………………………...3

2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS

CLAVE……………………………………………………………………………………..….…...3

3. OBXECTIVOS DA ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA.

3.1. 1º ESO…………………………………………………………………………………..……...5

3.2. 2º ESO. ………………………………………………………………………………………...6

3.3. 3º ESO…………………………………………………………………..……………………...7

3.4. Ámbito Sociolingüístico 3º PMAR. …………………………………………………………...8

3.5. 4º ESO. ………………………………………………………………………………………...9

4. CONCRECIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES COA SÚA

TEMPORALIZACIÓN, GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN, COMPETENCIAS CLAVE E

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

4.1. 1º ESO. ………………………………………………………………………………………...11

4.2. 2º ESO…………………………………………………………………………..…………… ..20

4.3. 3º ESO………………………………………………………………………..………………. .41

4.4. 3º PMAR. …………………………………………………………………………………… ...56

4.5. 4º ESO…………………………………………………………………..…………………..…..76

5. METODOLOXÍA. ……………………………………………………………………………..…...114

6. MATERIAIS E RECURSOS POR CURSOS. ………………………………………………….….117

7. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, A CUALIFICACIÓN E A PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

7.1. Avaliación inicial. ………………………………………………………………………….…...120

7.2. Procedemento de avaliación…………………………………………………………………….135

7.2.1. 1º ESO. ………………………………………………………………………………...135

7.2.2. 2º ESO. ………………………………………………………………………………...136

7.2.3. 3º ESO……………………………………………………………………..……….…..138

7.2.4. 3º ESO PMAR………………………………………………………….……………....142

7.2.5. 4º ESO…………………………………………………………………………….…....145

7.3. Criterios de promoción e recuperación de pendentes. …………………………………… .…...150

7.4. Avaliación do proceso de ensino e da práctica docente.

7.4.1. Autoavaliación.………………………………………………………………….……...151

7.4.2. Avaliación por parte do alumnado.…………………………………..………………....153

8. Medidas de atención á diversidade.………………………………………….……………………....154

9. Elementos transversais.……………………………………………………………………………....155

10. Actividades complementarias e extraescolares……………………………………………………... 155

11. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación do presente documento e procesos de mellora.

…………………………………………………………………………………..…………………...156

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN:

1.1 Introdución.

O estudo da lingua constitúe unha necesidade básica dentro da ensinanza secundaria. En tanto medio de

comunicación primordial para o desenvolvemento de calquera actividade diaria que implique a máis mínima

interacción entre individuos, non pode haber materia más útil e fundamental que a lingua. Esta proporciona aos

alumnos e futuros cidadáns o vehículo para unha adecuada interacción, a capacidade e a competencia para

comunicarse nas diversas situacións e níveis nos que se desenvolverá a súa vida cotiá e, ademáis, permitiralle

acceder ao enorme caudal imaxinativo da cultura do país, das súas tradicións máis arraigadas e do seu acerbo

cultural inserto na súa literatura e nos escritos dos seus escritores e pensadores máis sobranceiros.

A lingua é pensamento (crecemento individual, formación persoal) pero tamén comunicación,

interacción, intercambio de ideas e pragmática. Esta programación didáctica de lingua castelá e literatura non é

allea a esas consideracións fundamentais, por iso o maior logro como docentes é a formación integral dos

alumnos como futuros cidadáns participantes na sociedade moderna e democrática de España, dotados de

capacidade crítica e de medios expresivos e oratorios que os capaciten para o seu desenvolvemento civil, na

vida diaria ou no desempeño dos seus empregos.

1.2 Centro.

O I.E.S. de Vilalonga está localizado nunha zona rural, no lugar da Salgueira, parroquia de Vilalonga,

concello de Sanxenxo (Pontevedra). Comezou a súa actividade en novembro de 1980 como instituto de

Formación Profesional, fundíndose, en 1989, co Instituto de Bacharelato que se creara ao seu carón baixo a

denominación actual.

A oferta educativa do Centro abarca desde a ESO e o Bacharelato (Científico-Tecnolóxico e de

Humanidades e Ciencias Sociais), os Ciclos Formativos de Grao Medio (Xestión Administrativa e

Electromecánica de Vehículos) e Superior (Administración e Finanzas), a Formación Profesional Básica

(Mantemento de Vehículos e servizos Administrativos) até a ensinanza de adultos (Nivel II de Educación

Secundaria de Adultos e a Oferta Modular do Ciclo Medio de Xestión Administrativa).

1.3 Alumnado.

Respecto ao alumnado, debemos distinguir dous grupos: o que chega para cursar o 1º curso nos distintos

níveis e os que xa son alumnos do Centro nos demais cursos. No primeiro grupo atópase o alumnado de 1º de

ESO, que provén maioritariamente dos tres centros adscritos de Primaria, (Vilalonga, Nantes e Noalla), mentres

que en 1º de Bacharelato a procedencia é do noso Centro (4º de ESO), do IES de Sanxenxo, do IES de Meaño

e do centro concertado Abrente. No que respecta aos Ciclos Formativos, unha parte do alumnado tamén é do

1

propio Centro e o resto ten distinta orixe: Sanxenxo, Meaño, O Grove e mesmo Pontevedra. Nos restantes cursos

de ESO, Bacharelato e Ciclos o alumnado é o que prosegue os seus estudos, ao que ocasionalmente se suma

algún outro que cambia de centro por diversos motivos.

O perfil do alumnado na zona de influencia do centro ten un trazo destacado na falta de esforzo e de

valoración do estudo favorecidas polas dúas actividades económicas máis influentes nos concellos de orixe, que

son a vitivinícola e a de servizos no turismo. Deste xeito, a ligazón do alumnado a estas actividades reduce, ao

longo do curso e sobre todo na convocatoria extraordinaria de setembro, o seu rendemento académico como

resultado da importancia que no ámbito familiar se lle concede ao diñeiro como meta social. Esta dificultade

faise máis patente na secundaria obrigatoria e no 1º curso de Bacharelato porque este alumnado amosa

problemas de aprendizaxe por non ter desenvolvidas as habilidades necesarias para o estudo dado que lles custa

traballo aprender e non están afeitos a esforzarse.

Por outra banda, os casos de indisciplina tenden a reducirse nos últimos anos e están localizados case

exclusivamente nos primeiros cursos do ensino obrigatorio (1º e 2º de ESO e FPB).

1.4. Composición do departamento.

Neste presente curso 2018-1019 contamos con seis profesores; unha delas compartida co Departamento

de Inglés. Impartimos os seguintes cursos e materias coas correspondentes horas lectivas e, no seu caso, con

redución por cargos:

ARINES GAGO, RAFAEL:

• Lingua Castelá e Literatura de 4ºESO (6h.)

• Xefe de estudos (17h.)

BARREIRO PÉREZ, FÁTIMA:

• Lingua Castelá e Literatura de 1º BACH. (12h.)

• Lingua Castelá e Literatura de 3º ESO (3h.)

• Ámbito de comunicación e sociedade I da FP Básica de Servizos Administrativos (5h.).

GONZÁLEZ ORDÓÑEZ, MARÍA TERESA:

• Lingua Castelá e Literatura de 1º ESO (20 h.).

GRANDAL LÓPEZ, VICENTE:


• Ámbito lingüístico e social de 3º ESO PMAR (9h.)

2

• Literatura Universal de 1º de BACH (4h.)

• Oratoria de 1º ESO (1h).

RAMILO COSTAS, MARÍA RITA:


• Ámbito Lingüístico e social da Ensinanza de Adultos (5h.)

SÁNCHEZ CASTRILLÓN, GEMMA:

• Xefatura de Departamento (3h.)

• Lingua Castelá e Literatura de 2º BACH. (9h.)


• Ámbito de comunicación e sociedade II da FP Básica de Servizos Administrativos (5h.).

1.5. Marco legal.

A normativa legal que rexe esta programación é a que segue:

• Real Decreto 1105/2014 de 26 de diciembre polo que se establece o currículo básico en

Educación Secundaria Oblrgatoria e Bacharelato. BOE del 3 de enero de 2015.

• Ley orgánica 8/2013 do 9 de diciembre para a mellora da calidade educativa. BOE del 10 de

Diciembre de 2013.

• Orden ECD/65/2015 de 21 de enero pola que se describen as relacións entre as competencias,

os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o

bacharelato. BOE del 29 de enero de 2015.

• Decreto 86/2015 de 25 de xuño polo que se establece o currículo en educación secundaria

obrigatoria e do bacharelato. DOGA do 29 de xuño de 2015.

2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE:

O Decreto que desenvolve a LOMCE en Galicia explicita no artigo 3 a necesidade de fomentar no

alumnado as chamadas competencias clave. Estas insisten no desenvolvemento das capacidades do alumnado,

é dicir, o “saber facer” nos diversos ámbitos da vida adulta.

O currículo desta materia, ao ter como meta o desenvolvemento da capacidade para interactuar de forma

competente mediante a linguaxe nas diferentes esferas da actividade social, contribúe dun modo decisivo ao

desenvolvemento de todos os aspectos que conforman a competencia en comunicación lingüística (CCL).

Ademais, as habilidades e estratexias para o uso dunha lingua determinada e a capacidade para tomar a lingua

3

como obxecto de observación, aínda que se adquiren desde unha lingua, transfírense e aplican á aprendizaxe

doutras. Esta aprendizaxe contribúe, do mesmo modo, a acrecentar esta competencia sobre o uso da linguaxe en

xeral.

Apréndese a falar e escoitar, a ler e escribir, para a interacción comunicativa, pero tamén para adquirir

novos coñecementos. A linguaxe, a parte de instrumento de comunicación, é un medio de representación do

mundo e está na base do pensamento e do coñecemento. O acceso ao saber e á construción de coñecementos

mediante a linguaxe relaciónase directamente coa competencia clave de aprender a aprender (CCA). Do mesmo

xeito, os contidos de reflexión sobre a lingua recollen un conxunto de saberes conceptuales (metalinguaxe

gramatical) e procedimentais (capacidade para analizar, contrastar, ampliar e reducir enunciados mediante o uso

consciente de certos mecanismos gramaticais, sustitución de elementos do enunciado por outros

gramaticalmente equivalentes, uso de diferentes esquemas sintácticos para expresar unha mesma idea,

diagnóstico e reparación de erros, etc.) que se adquiren en relación coas actividades de comprensión e

composición de textos e que se reutilizan para optimizar a aprendizaxe lingüística, é dicir, para aprender a

aprender a lingua.

Por outra banda, aprender a empregar a lingua é tamén aprender a analizar e resolver problemas, trazar

plans e emprender procesos de decisión, xa que unha das funcións da linguaxe é regular e orientar a nosa propia

actividade. Por iso, a adquisición de habilidades lingüísticas contribúe a progresar no sentido de iniciativa e na

regulación da propia actividade con progresivo espíritu emprendedor (CSIEE).

A materia axuda ao tratamento da información e a competencia dixital (CD) ao proporse como obxectivo

proporcionar coñecementos e destrezas para a búsqueda e a selección de información relevante, segundo as

diferentes necesidades, así como para a súa reutilización na produción de textos orais e escritos propios. A

búsqueda e selección de moitas destas informacións requerirá, por exemplo, o uso adecuado de bibliotecas ou

de Internet. A realización guiada destas búsquedas constituirá un medio para o desenvolvemento da competencia

dixital. De feito, o currículo inclúe o uso de soportes electrónicos na composición de textos, de modo que poidan

abordarse máis eficazmente algunhas operacións que interveñen no proceso de escritura: planificación,

execución do texto, revisión. Por suposto, a competencia social e cívica (CSC), entendida como un conjunto de

habilidades e destrezas para as relacións, a convivencia, o respeto e o entendimento entre as persoas, pois, como

xa se mencionou con anterioridade, aprender unha lingua é aprender a comunicarse con outros, a comprender o

que estes transmiten e a aproximarse a outras realidades. Os novos medios de comunicación dixitais que

implican un uso social e colaborativo da escritura e dos coñecementos ligaríanse con estas dúas competencias.

Por outro lado, a educación lingüística ten un compoñente estreitamente vinculado con esta competencia

(CSC): a constatación da variedade dos usos da lingua, a diversidade lingüística e a valoración de todas as

linguas como igualmente aptas para desempeñar as función de comunicación e de representación. Ademáis, a

4

materia contribúe a esta competencia na medida en que se analizan os modos mediante os que a linguaxe

transmite e sanciona prexuízos e imaxes estereotipadas do mundo, co obxecto de contribuir á erradicación dos

usos discriminatorios da linguaxe.

Dentro desta materia, a lectura, interpretación e valoración das obras literarias contribúen de forma

relevante ao logro dunha competencia de conciencia e expresións culturais (CCEC) entendida como a

aproximación a un patrimonio literario e a uns temas recurrentes que son expresión de preocupacións esenciais

do ser humano. A súa contribución será máis relevante en tanto se relacione ao aprecio das manifestacións

literarias con otras manifestacións artísticas, como a música, a pintura ou o cine.

O rigor e a precisión no empleo da lingua son requisitos imprescindibles para o estudo das disciplinas

que tratan o mundo físico e as matemáticas. As diferenzas entre a lingua escrita e a lingua oral, a obxectividade

e a subxectividade, a divulgación e a especialización, son conceptos clave na expresión científica. Por iso, na

medida en que o estudo e a práctica da lingua propia contribúe á consecución da precisión e o rigor das

mensaxes, esta materia axuda a acrecentar nos alumnos a competencia matemática e a competencia en ciencia

e tecnoloxía (CMCCT).

3. OBXECTIVOS DA ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA.

3.1. 1º ESO

a) Comprender e interpretar o sentido global das mensaxes orais en distintos ámbitos e con diferentes

intenciones comunicativas.

b) Reter información relevante e extraer informacións concretas como secuencias dunha tarea sobre un

texto oral.

c) Escoitar e comprender o sentido global de informacións procedentes da comunicación audiovisual.

d) Coñecer e aplicar estratexias de organización de contido e técnicas diversas que faciliten unha expresión

oral coherente, cohesionada e de claridade expositiva.

e) Valorar a lectura como fonte de aprendizaxe e enriquecimento persoal.

f) Elaborar producións orais propias con corrección gramatical que expresen mensaxes con sentido

completo.

g) Ler, comprender e interpretar textos escritos de diferente intención comunicativa utilizando técnicas e

estratexias diversas que faciliten dita comprensión.

h) Elaborar producións escritas seleccionando as técnicas apropiadas que permitan xerar textos adecuados,

coherentes e cohesionados.

i) Recoñecer e utilizar algúns mecanismos de cohesión dos textos: algúns conectores e expresións

referenciais.

5

j) Valorar a escritura como medio para mellorar as aprendizaxes e como estímulo de desenvolvemento

persoal.

k) Coñecer e utilizar as categorías gramaticais (substantivo, adxectivo, determinantes, pronome, verbo,

adverbio, preposición e conxunción) e as súas características para mellorar e enriquecer as produccións

lingüísticas.

l) Identificar e describir a estrutura das palabras e recoñecer os seus mecanismos de formación, utilizando

estes coñecementos para ampliar o vocabulario e mellorar a comprensión e a creación de textos.

m) Coñecer, identificar e utilizar conceptos relacionados co significado das palabras: denotación e

connotación,

n) sinonimia e antonimia, tabú e eufemismo.

o) Coñecer e aplicar as regras ortográficas e o seu valor social en aras dunha comunicación eficaz.

p) Manexar o dicionario e outras fontes impresas e dixitais para resolver dúbidas sobre a lenguaxe e

enriquecer o vocabulario.

q) Coñecer e analizar os elementos constitutivos dunha oración simple e utilizalos na creación de oracións

novas.

r) Coñecer e aplicar o uso dos grupos nominais, adxectivais, preposicionais, verbais e adverbiais nunha

oración simple.

s) Coñecer a realidade plurilingüe de España.

t) Ler obras da literatura española e universal de todos os tempos como fonte de pracer, enriquecimento

persoal e de coñecemento do mundo e da historia.

u) Ler, comprender, analizar algúns aspectos, valorar e emitir xuízos sobre diversos textos literarios.

v) Coñecer as características da linguaxe literaria e algúns recursos lingüísticos e o seu uso en contextos

literarios.

w) Identificar e describir as características de obras de distintos xéneros literarios.

x) Redactar textos con intención literaria.

3.2. 2º ESO

a) Comprender os textos orais, interpretalos e valorar a súa expresión en ámbitos diversos.

b) Comunicarse de forma oral en entornos diversos e valorar a importancia da conversación.

c) Emitir mensaxes orais claros, adecuados ao contexto, coherentes e cohesionados, e utilizando a linguaxe

oral e os aspectos prosódicos e non verbais da linguaxe.

d) Ler de forma comprensiva e con capacidade crítica textos diversos.

6

e) Extraer información de diversas fontes de comunicación escrita, impresa ou dixital, utilizándoa para

aprender de forma activa.

f) Producir textos escritos coherentes e cohesionados, valorando a importancia da escritura.

g) Profundizar nos aspectos gramaticais e estructurais das palabras, comprendendo o seu significado,

distinguindo os seus usos subxectivos e obxectivos, e recoñecendo a importancia das súas relacións de

igualdade e contrariedade.

h) Manexar o dicionario para a resolución de dúbidas e para enriquecer o propio vocabulario.

i) Utilizar os grupos ou sintagmas nominais, adxectivais, verbais, preposicionais e adverbiais dentro do

marco da oración simple.

j) Analizar os elementos constitutivos da oración simple.

k) Identificar a intención comunicativa do discurso, coa interpretación e a análise dos elementos lingüísticos

que o compoñen.

l) Reconocer la riqueza cultural que supone la variedad lingüística de España.

m) Ler obras da literatura española e universal como fonte de pracer e enriquecimento persoal e adquirir un

hábito lector.

n) Reflexionar sobre a conexión entre a literatura e o resto das artes.

o) Comprender textos literarios de distintos xéneros e épocas.

p) Escribir textos propios con intención literaria.

3.3. 3º ESO

a) Escoitar e comprender discursos orais nos diversos contextos da actividade social e cultural adoptando

unha actitude respetuosa e de cooperación.

b) Expresar oralmente sentimentos e ideas de forma coherente e adecuada nos diversos contextos da

actividade social e cultural.

c) Ler e comprender discursos escritos nos diversos contextos da actividade social e cultural.

d) Coñecer os principios fundamentais da gramática española, recoñecendo as diferentes unidades da lingua

e as súas combinacións.

e) Escribir textos de forma coherente e adecuada nos diversos contextos da actividade social e cultural.

f) Utilizar con autonomía as normas do uso lingüístico para comprender textos orais e escritos e para escribir

e falar con adecuación, coherencia e corrección.

g) Utilizar a lingua para adquirir novos coñecementos.

h) Comprender textos literarios utilizando coñecementos básicos sobre as convencións de cada xénero, os

temas e motivos da tradición literaria e os recursos estilísticos.

7

i) Interpretar e emplear a lectura e a escritura como fontes de pracer, de enriquecimento personl e de

coñecemento do mundo e consolidar hábitos lectores mediante textos adecuados á idade.

j) Coñecer a realidade plurilingüe de España e as variedades do castelán e valorar esta diversidade como

unha riqueza cultural.

k) Facer da lectura fonte de pracer, de enriquecimento persoal e de coñecemento do mundo e consolidar

hábitos lectores.

l) Aprender e utilizar técnicas sinxelas de manexo da información: búsqueda, elaboración e presentación,

coa axuda dos medios tradicionais e a aplicación das novas tecnoloxías.

m) Analizar os diferentes usos sociais das linguas.

3.4. ÁMBITO SOCIOLINGÜÍSTICO 3º PMAR.

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas,

practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo,

afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores

comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición

necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a

discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social.

Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación

de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas

demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e

resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos

con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da

información e a comunicación.

f) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa

persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

8

g) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e

mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.

h) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como

o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á

sociedade española, galega, ou a outras culturas do mundo.

i) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de España e

Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como

dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

k) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua tanto española como galega como elemento fundamental

para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza

cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas.

3.5. 4º ESO

a) Comprender textos orais, interpretándoos e valorando a súa expresión dentro de ámbitos diversos.

b) Comunicarse oralmente en entornos diversos valorando a importancia da conversación.

c) Comunicarse de forma clara, adecuando o discurso ao contexto, con coherencia e cohesión utilizando a

linguaxe oral e os aspectos prosódicos e non verbais da linguaxe.

d) Ler comprensivamente e con capacidade de crítica diversos textos.

e) Extraer información de diferentes fontes de comunicación escrita, en papel ou dixital, e utilizala para

aprender de forma activa.

f) Producir textos con cohesión e coherencia, valorando a importancia da escritura.

g) Utilizar as distintas categorías gramaticais e formas verbais con intención comunicativa e expresiva en

distintos contextos lingüísticos.

h) Coñecer a creación de palabras novas engadindo sufixos y prefixos procedentes doutras linguas.

i) Distinguir o significado das palabras dependendo do contexto onde se utilizan.

j) Recoñecer e analizar a estrutura das oracións compostas.

k) Utilizar os recursos lingüísticos disponibles para afrontar problemas de comprensión e expresión oral e

escrita.

l) Analizar a estructura dos distintos tipos de textos, interiorizala e empregala nas produciones propias.

m) Utilizar a lingua con intención comunicativa, interpretando o discurso e analizando os elementos

lingüísticos que o compoñen.

n) Ler obras da literatura española e universal, manifestando o gusto pola lectura e desenvolvendo o hábito

lector.

9

o) Reflexionar sobre as relacións entre a literatura e o resto das artes.

p) Comprender textos literarios representativos da literatura del siglo XVIII aos nosos días.

q) Escribir textos personais de intención literaria.

r) Usar a creatividade na redacción de textos de carácter literario.

10

4. CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE DOS SEGUINTES ASPECTOS: TEMPORALIZACIÓN, GRAO MÍNIMO DE

CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA, COMPETENCIAS CLAVE E PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

4.1. 1º ESO

Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO

Obxec-tivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe

Instrumentos e procedementos de

avaliación

Grao mínimo para superar a materia Temporalización CC

Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar

H m

B1.1. Escoita activa e observación das normas básicas que favorecen a comunicación.

B1.1. Escoitar de forma activa e comprender o sentido global de textos orais.

LCLB1.1.1. Recoñece e asume as regras de interacción, intervención e cortesía que regulan os debates e calquera intercambio comunicativo oral.

Debates orais sobre diversos asuntos en gran grupo e grupos de debate para a preparación dos debates en gran grupo.

Rúbrica 1: nota media 3. 1 sesión por avaliación (como mínimo).

CCL CSC

A d g

B1.2. Participación en debates, coloquios e conversas espontáneas respectando as normas básicas de interacción, intervención e cortesía que regulan estas prácticas orais.

B1.2. Valorar a importancia da conversa na vida social practicando actos de fala (contando, describindo, opinando, dialogando, etc.), en situacións comunicativas propias da actividade escolar.

LCLB1.2.1. Intervén en actos comunicativos orais e valora a súa participación.

Debates orais sobre diversos asuntos en gran grupo e grupos de debate para a preparación dos debates en gran grupo. Intervencións na aula.

Rúbrica 2: nota media 3. Rexistro de participación oral na aula: polo menos dúas por avaliación.

1 sesión por avaliación (como mínimo).

Ó longo do curso.

CCL CSIEE

h B1.3. Coñecemento e uso progresivamente autónomo das estratexias necesarias para a produción e a avaliación de textos orais. Aspectos verbais e non verbais.

B1.3. Recoñecer, interpretar e avaliar progresivamente a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia e a cohesión do contido das producións orais propias e alleas, así como os aspectos prosódicos e os elementos non verbais (acenos,

LCLB1.3.1. Coñece o proceso de produción de discursos orais valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.


Rúbrica 1 e 2: nota media 3.


CCL CAA

LCLB1.3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da

Exposición de traballos individuais e grupais.

Rúbrica 3: nota media 3. 1 traballo grupal (como

CD

11




avaliación


movementos, ollada, etc.). linguaxe non verbal, da xestión de tempos e do emprego de axudas audiovisuais en calquera tipo de discurso.

mínimo) na segunda avaliación. As exposicións ocuparán varias sesións.

LCLB1.3.3. Recoñece os erros da produción oral propia e allea a partir da práctica habitual da avaliación e autoavaliación, e propón solucións para melloralas.

Autoavaliación polo alumnado das exposicións orais propias e alleas.

O alumnado empregará as rúbricas 1 e 2 para autoavaliarse.


CAA

g h

B1.4. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais, e avaliación progresiva.

B1.4. Aprender a falar en público, en situacións formais e informais, de xeito individual ou en grupo.

LCLB1.4.1. Realiza presentacións orais.


Rúbrica 3: nota media 3. 1 traballo grupal (como mínimo) na segunda avaliación. As exposicións ocuparán varias sesións.

CCL

a d h m

B1.5. Creación de textos orais e audiovisuais que reproduzan situacións reais ou imaxinarias de comunicación.

B1.5. Reproducir situacións reais ou imaxinarias de comunicación potenciando o desenvolvemento progresivo das habilidades sociais, a expresión verbal e non verbal, e a representación de realidades, sentimentos e emocións.

LCLB1.5.1. Dramatiza e improvisa situacións reais ou imaxinarias de comunicación.

Dramatización de situacións cotiás planificadas.

5 nunha avaliación numérica do 1 ó 10.

1 traballo grupal (como mínimo) na primeira avaliación. As exposicións ocuparán varias sesións.

CSC

Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir

12




avaliación


h n

B2.1. Lectura, comprensión, interpretación e valoración de textos escritos de ámbito persoal, educativo ou escolar, e de ámbito social.

B2.1. Ler, comprender, interpretar e valorar textos en diferentes formatos e soportes.

LCLB2.1.1. Retén información e recoñece a idea principal e as ideas secundarias, comprendendo as relacións entre elas.

Lecturas obrigatorias trimestrais. Resumos de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis.

Valoración numérica das actividades da lectura obrigatoria nunha escala de 1 a 10. Nota mínima: 5. Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

Diversas probas ó longo do curso, nas actividades de aula e nos controis e exames.

CCL

LCLB2.1.2. Entende instrucións escritas de certa complexidade que lle permiten desenvolverse en situacións da vida cotiá e nos procesos de aprendizaxe.

Actividades no caderno de clase.

Nunha escala de cinco puntos un 3.

Diversas actividades ó longo do curso.

CCL

LCLB2.1.3. Interpreta, explica e deduce a información dada en diagramas, gráficas, fotografías, mapas conceptuais, esquemas, etc.

Actividades de aula orais e escritas recollidas no caderno. Exercicios en controis e exames.

Rúbrica 4, valorada nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.


CMCCT

b e h

B2.2. Utilización progresivamente autónoma da biblioteca escolar e das tecnoloxías da información e da comunicación como fonte de obtención de información. Educación

B2.2. Procurar e manexar información, na biblioteca e noutras fontes, en papel ou dixital, para integrala nun proceso de aprendizaxe continua.

LCLB2.2.1. Utiliza, de xeito autónomo, diversas fontes de información integrando os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais ou escritos.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno. Exposición de traballos individuais e grupais.

Rúbrica 4, valorada nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. Rúbrica 3: nota media 3.

Diversas actividades ó longo do curso. Un traballo grupal (como mínimo) na segunda avaliación. As exposicións

CD

13




avaliación


para o uso, o tratamento e a produción de información.

ocuparán varias sesións.

LCLB2.2.2. Coñece e manexa habitualmente dicionarios impresos ou en versión dixital.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno.

Rúbrica 4, valorada nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3.


CD

LCLB2.2.3. Coñece o funcionamento de bibliotecas (escolares, locais, etc.) e de bibliotecas dixitais, e é capaz de solicitar autonomamente libros, vídeos, etc.

Actividades de aula orais e escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas realizadas na Biblioteca do centro.

O alumnado debe amosar que é capaz de localizar e solicitar o material requerido, polo tanto as actividades calificaranse como apt@ ou non apt@.

Polo menos unha actividade por avaliación.

CD

g h

B2.3. Coñecemento e uso das técnicas e estratexias para a produción de textos escritos: planificación, obtención de datos, organización da información, redacción e revisión do texto. A escritura como proceso.

B2.3. Aplicar progresivamente as estratexias necesarias para producir textos adecuados, coherentes e cohesionados.

LCLB2.3.1. Aplica técnicas diversas para planificar os seus escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais etc.) e redacta borradores de escritura.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas empregando distintos tipos e xéneros de textos.

Exercicios en controis e exames.



CSIE

h l

B2.4. Produción de textos escritos e audiovisuais relacionados co ámbito persoal, co educativo ou escolar e co social.

B2.5. Produción de textos escritos e

B2.4. Escribir textos en diferentes soportes e formatos, en relación co ámbito de uso.

LCLB2.4.1. Escribe textos propios do ámbito persoal e familiar, escolar ou educativo e social, imitando textos modelo.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas empregando distintos tipos e xéneros de textos. Exercicios en controis e exames.



CCL

14




avaliación


audiovisuais narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos e escritura de textos dialogados.

LCLB2.4.2. Escribe textos narrativos, descritivos e instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados, imitando textos modelo.





CCL

LCLB2.4.3. Realiza esquemas e mapas, e explica por escrito o significado dos elementos visuais que poden aparecer nos textos.




CMCCT CD

Bloque 3. Coñecemento da lingua

b h

B3.1. Recoñecemento, uso e explicación das categorías gramaticais: substantivo, adxectivo, determinante, pronome, verbo, adverbio, preposición, conxunción e interxección. B3.2. Coñecemento, uso e valoración das normas ortográficas e

B3.1. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as súas normas de uso para resolver problemas de comprensión de textos orais e escritos e para a composición e a revisión progresivamente autónoma dos textos propios e alleos.

LCLB3.1.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, e utiliza este coñecemento para corrixir erros de concordancia en textos propios e alleos.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas. Exercicios en controis e exames.

Nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.


CCL

LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe erros ortográficos e gramaticais en textos propios e alleos, aplicando os coñecementos adquiridos para mellorar a produción de textos nas

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas.

Exercicios en controis e

Nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do


CCL

15




avaliación


gramaticais, recoñecendo o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas para conseguir unha comunicación eficaz.

súas producións orais, escritas e audiovisuais.

exames. estándar será a metade da cualificación máxima.

LCLB3.1.3. Coñece e utiliza adecuadamente as formas verbais nas súas producións orais e escritas.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas. Exercicios en controis e exames.

Nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.


CCL

e h

B3.3. Manexo de dicionarios e outras fontes de consulta en papel e formato dixital sobre o uso da lingua.

B3.2. Usar de forma efectiva os dicionarios e outras fontes de consulta, tanto en papel como en formato dixital, para resolver dúbidas en relación ao manexo da lingua e para enriquecer o propio vocabulario.

LCLB3.2.1. Utiliza fontes variadas de consulta en formatos diversos para resolver as súas dúbidas sobre o uso da lingua e para ampliar o seu vocabulario.



Dado o carácter instrumental deste estándar o seu desenvolvemento será permanente e constante ó longo do curso.

CD

h B3.4. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais e dos principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais como léxicos.

B3.3. Identificar os conectores textuais e os principais mecanismos de referencia interna presentes nos textos, recoñecendo a súa función na organización do contido do discurso.

LCLB3.3.1. Recoñece, usa e explica os conectores textuais (de adición, contraste e explicación) e os principais mecanismos de referencia interna, gramaticais (substitucións pronominais) e léxicos (elipse e substitucións mediante sinónimos e hiperónimos), valorando a súa función na organización do contido do texto.




CCL

a B3.5. Recoñecemento, B3.4. Identificar a intención LCLB3.4.1. Recoñece a expresión Actividades de aula Nunha escala de 1 a 5, CSC

16




avaliación


h uso e explicación dos recursos de modalización en función da persoa que fala ou escribe. Expresión da obxectividade e da subxectividade a través das modalidades oracionais e as referencias internas ao emisor e ao receptor nos textos.

comunicativa da persoa que fala ou escribe.

da obxectividade ou subxectividade identificando as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas. Exercicios en controis e exames.

media mínima: 3. Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

CCL

i l

B3.6. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

B3.5. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

LCLB3.5.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

Actividades de aula en diversos soportes realizadas na Biblioteca do centro e coa colaboración do equipo de Biblioteca.

Valorarase a participación do alumnado nas actividades nunha escala de 1 a 5 tendo en conta o grao de interese amosado.

Polo menos unha actividade por avaliación.

CCL CAA

a h i ñ

B3.7. Recoñecemento da diversidade lingüística propia do ámbito persoal, social e mediático.

B3.6. Recoñecer e valorar a diversidade lingüística, con especial atención á realidade do centro docente e do ámbito social do alumnado.

LCLB3.6.1. Coñece e valora a diversidade lingüística do seu grupo, do centro docente e do seu ámbito social próximo.


Rúbrica 4, valorada nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. Valoración numérica da

Unha sesión na terceira avaliación.

CSC

17




avaliación


o Exercicios en controis e exames.

actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

g h

B3.8. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver unha competencia comunicativa integrada.

B3.7. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e a transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.

LCLB3.7.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

Actividades comparativas de linguas castelá, galega, francesa e inglesa recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas.

Rúbrica 4, valorada nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3


CAA

Bloque 4. Educación literaria

h l n

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

B4.1. Ler fragmentos ou obras da literatura española e universal de todos os tempos, e da literatura xuvenil, próximas aos propios gustos e ás propias afeccións, amosando interese pola lectura. LCLB4.1.1. Le e comprende cun

grao crecente de interese e autonomía obras literarias próximas aos seus gustos, ás súas afeccións e aos seus intereses.

Actividades da hora de ler. Lecturas trimestrais. Lectura e recitación pública de fragmentos de obras literarias e poemas de diversos estilos, épocas, autores e procedencias.

A lectura libre individual do alumnado será promovida e motivado polo profesorado pero non avaliada para non ser entendida como unha obriga. A lectura pública valorarase seguindo a rúbrica 5 e fomentarase a autoavaliación do alumnado; establécese a nota media mínima nun tres, nunha escala de 1 a 5.


CCL CCEC

h l n

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da

B4.2. Fomentar o gusto e o hábito pola lectura en todas as súas vertentes: como fonte de acceso ao coñecemento

LCLB4.2.1. Fala na clase dos libros e comparte as súas impresións cos compañeiros e coas compañeiras.

Actividades da hora de ler. Lecturas trimestrais. Debates ou tertulias

Nunha escala de 1 a 5 o profesorado valorará o grao de interese,


CCEC

18




avaliación


literatura xuvenil, como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

e como instrumento de lecer e diversión que permite explorar mundos diferentes aos nosos, reais ou imaxinarios.

literarias acerca das lecturas trimestrais e da hora de ler

motivación e participación das actividades descritas establecendo o grao mínimo de consecución do estándar nun 3.

LCLB4.2.2. Dramatiza fragmentos literarios breves desenvolvendo progresivamente a expresión corporal como manifestación de sentimentos e emocións, respectando as producións das demais persoas.

Dramatización de fragmentos de textos teatrais.

A representación de textos dramáticos avaliarase seguindo a rúbrica 5 e fomentarase a autoavaliación do alumnado; establécese a nota media mínima nun tres, nunha escala de 1 a 5.

CCEC CSC

h l n

B4.2. Redacción de textos de intención literaria a partir da lectura de textos utilizando as convencións formais do xénero e con intención lúdica e creativa.

B4.3. Redactar textos persoais de intención literaria seguindo as convencións do xénero, con intención lúdica e creativa.

LCLB4.3.1. Redacta textos persoais de intención literaria a partir de modelos dados seguindo as convencións do xénero con intención lúdica e creativa.

Redacción de textos de diferentes xéneros seguindo modelos, ben para imitalos, modificalos, transformalos, continualos ou ben crealos colectivamente.



CCL CCEC

LCLB4.3.2. Desenvolve o gusto pola escritura como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os seus propios sentimentos.

Composición dun poema de creación persoal en que o alumnado analice e/ou exprese os seus sentimentos.


Terceira avaliación.

CCEC CSIE

19

4.2. 2º ESO



Instrumentos e procedementos de avaliación

Grao mínimo para superar a materia Temporalización Competencias

clave


H M

B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais en relación co ámbito de uso: ámbito persoal, educativo ou escolar, e social.

B1.1. Escoitar de forma activa, comprender, interpretar e valorar textos orais propios dos ámbitos persoal, educativo ou escolar, e social.

LCLB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais propios do ámbito persoal, escolar/ educativo e social, identificando a estrutura, a información relevante e a intención comunicativa do/da falante.

Intervencións na aula. Rúbrica 2: nota media 3.

Rexistro de participación oral na aula: polo menos dúas por avaliación.


Ó longo do curso

CCL

LCLB1.1.2. Retén información relevante e extrae informacións concretas.


Intervencións na aula.

Rúbrica 1: nota media 3.

Nas tres avaliacións

CCL

LCLB1.1.3. Segue e interpreta instrucións orais respectando a xerarquía dada.






Ó longo do curso.

CCL

20





clave

H M

B1.2. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais en relación coa súa finalidade: textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e textos argumentativos. Diálogo.

B1.2. Escoitar de xeito activo, comprender, interpretar e valorar textos orais de diferente tipo.

LCLB1.2.1. Comprende o sentido global de textos orais de intención narrativa, descritiva, instrutiva, expositiva e argumentativa, identificando a información relevante, determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa do/da falante, así como a súa estrutura e as estratexias de cohesión textual oral.

Actividades de aula Rexistro de participación oral na aula: polo menos dúas por avaliación.

2ª e 3ª avaliación CCL


Actividades de aula Rexistro de participación oral na aula: polo menos dúas por avaliación.

Ó longo do curso. CCL

LCLB1.2.3. Utiliza progresivamente os instrumentos adecuados para localizar o significado de palabras ou enunciados descoñecidos (demanda axuda, procura en dicionarios, lembra o contexto en que aparece, etc.).



Dado o carácter instrumental deste estándar, o seu desenvolvemento será permanente e constante ó longo do curso.

CAA

LCLB1.2.4. Resume textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos de forma clara, recollendo as ideas principais e integrando a información en oracións

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas


Varias sesións ó longo do curso.

CCL CAA

21





clave

que se relacionen loxicamente e semanticamente.

específicas. Exercicios en controis

e exames.

Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima

H M

B1.3. Escoita activa e cumprimento das normas básicas que favorecen a comunicación.

B1.3. Escoitar de xeito activo e comprender o sentido global de textos orais.

LCLB1.3.1. Observa e analiza as intervencións particulares de cada participante nun debate tendo en conta o ton empregado, a linguaxe que se utiliza, o contido e o grao de respecto cara ás opinións das demais persoas.

Autoavaliación polo alumnado das exposicións orais propias e alleas



CCL CSC

H B1.4. Coñecemento e uso progresivamente autónomo das estratexias necesarias para a produción e a avaliación de textos orais. Aspectos verbais e non verbais.

B1.4. Comprender o sentido global de textos orais.

LCLB1.4.1. Recoñece o proceso de produción de discursos orais valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.




CSIE

LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da linguaxe non verbal e da xestión de tempos, e o emprego de axudas audiovisuais en calquera tipo de discurso.





CD

22





clave





CAA

G H

B1.5. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais, e avaliación progresiva.

B1.5. Aprender a falar en público, en situacións formais e informais, de xeito individual ou en grupo.

LCLB1.5.1. Realiza presentacións orais. Exposición de traballos individuais e grupais.

Rúbrica 3: nota media 3

1 traballo grupal (como mínimo) na segunda avaliación. As exposicións ocuparán varias sesións.

CCL

LCLB1.5.2. Realiza intervencións non planificadas dentro da aula, analizando e comparando as similitudes e as diferenzas entre discursos formais e espontáneos.


O alumnado empregará as rúbricas 1 e 2 para autoavaliarse


CSC

LCLB1.5.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal da lingua nas súas prácticas orais.


O alumnado empregará as rúbricas 1 e 2 para autoavaliarse


CCL

LCLB1.5.4. Pronuncia con corrección e claridade, modulando e adaptando a súa mensaxe á finalidade da práctica oral.

Actividades diarias Valoración numérica da actividade dependendo da

Diversas probas ó longo do curso, nas actividades de aula e nos controis e

CCL

23





clave

proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

exames.

A d g

B1.6. Participación en debates, coloquios e conversas espontáneas respectando as normas básicas de interacción, intervención e cortesía que regulan estas prácticas orais.

B1.7. Creación de textos orais e audiovisuais que reproduzan situacións reais ou imaxinarias de comunicación.

B1.6. Participar e valorar a intervención en debates, coloquios e conversas espontáneas.

LCLB1.6.1. Cínguese ao tema, non divaga e atende as instrucións do/da moderador/a en debates e coloquios.


Intervencións na aula



CSC

LCLB1.6.2. Respecta as normas de cortesía que deben dirixir as conversas orais axustándose á quenda de palabra, respectando o espazo, xesticulando adecuadamente, escoitando activamente as demais persoas e usando fórmulas de saúdo e despedida.


Intervencións na aula




Ó longo do curso.

CCL CSC


B H

B2.1. Coñecemento e uso das técnicas e estratexias necesarias

B2.1. Aplicar estratexias de lectura comprensiva e crítica de textos.

LCLB2.1.1. Pon en práctica diferentes estratexias de lectura en función do obxectivo e o tipo de texto.

Lecturas obrigatorias trimestrais.

Valoración numérica das actividades da

Diversas probas ó longo do curso, nas actividades de aula

CCL

24





clave

para a comprensión de textos escritos.

Resumos de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis

lectura obrigatoria nunha escala de 1 a 10. Nota mínima: 5.

Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

e nos controis e exames.

LCLB2.1.2. Comprende o significado das palabras propias de nivel formal da lingua e incorpóraas ao seu repertorio léxico.



Valoración numérica das actividades da lectura obrigatoria nunha escala de 1 a 10. Nota mínima: 5.

Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da


CCL

25





clave

cualificación máxima.

LCLB2.1.3. Relaciona a información explícita e implícita dun texto, e pona en relación co contexto.






CCEC

LCLB2.1.4. Deduce a idea principal dun texto e recoñece as ideas secundarias, comprendendo as relacións que se establecen entre elas.




Valoración numérica da


CCL

26





clave

actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

LCLB2.1.5. Fai inferencias e hipóteses sobre o sentido dunha frase ou dun texto que conteña diferentes matices semánticos e que favorezan a construción do significado global e a avaliación crítica.






CMCCT

B h l

B2.2. Lectura, comprensión e interpretación de textos narrativos, descritivos,

B2.2. Ler, comprender, interpretar e valorar textos en diferentes formatos e

LCLB2.2.1. Localiza, relaciona e secuencia informacións explícitas e implícitas nun texto, e deduce


Valoración numérica das actividades da lectura


CCL

27





clave

instrutivos, expositivos e argumentativos.

soportes. informacións ou valoracións implícitas. Resumos de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis

obrigatoria nunha escala de 1 a 10. Nota mínima: 5.


exames.

LCLB2.2.2. Interpreta, explica e deduce a información dada en diagramas, gráficas, fotografías, mapas conceptuais, esquemas, etc.

Lecturas e resumos de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis



CMCCT

B e h

B2.3. Utilización progresivamente autónoma da biblioteca escolar e das tecnoloxías da

B2.3. Procurar e manexar información, na biblioteca e noutras fontes, en papel ou dixital, para integrala nun proceso de

LCLB2.3.1. Utiliza de xeito autónomo diversas fontes de información integrando os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais ou escritos.



Rúbrica 3: nota


CD

28





clave

información e da comunicación como fonte de obtención de información. Educación para o uso, o tratamento e a produción de información.

aprendizaxe continua. Exposición de traballos individuais e grupais.

media 3.







CD

G H

B2.4. Coñecemento e uso das técnicas e as estratexias para a produción de textos escritos: planificación, obtención de datos, organización da información, redacción e revisión do texto. A escritura como proceso.

B2.4. Aplicar progresivamente as estratexias necesarias para producir textos adecuados, coherentes e cohesionados.

LCLB2.4.1. Aplica técnicas diversas para planificar os seus escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais etc.) e redacta borradores de escritura.






CSIE

LCLB2.4.2. Escribe textos usando o rexistro adecuado, organizando as ideas con claridade, enlazando enunciados en secuencias lineais cohesionadas e


Rúbrica 4, valorada nunha escala de 1 a 5,


CCL

29





clave

respectando as normas gramaticais e ortográficas.

específicas empregando distintos tipos e xéneros de textos.


media mínima: 3. Valoración numérica

da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

exames.

E h i l

B2.5. Produción de textos escritos e audiovisuais relacionados co ámbito persoal, educativo ou escolar, e social.

B2.6. Produción de textos escritos e audiovisuais narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos, e escritura de textos dialogados.

B2.5. Escribir textos en diferentes soportes e formatos, en relación co ámbito de uso.

LCLB2.5.1. Escribe textos propios do ámbito persoal e familiar, escolar ou educativo e social, imitando textos modelo.





CCL

LCLB2.5.2. Escribe textos narrativos, descritivos e instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados, imitando textos modelo.


Nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3.

Valoración


CCEC

30





clave

específicas. Exercicios en controis

e exames.

numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

exames.

LCLB2.5.3. Realiza esquemas e mapas, e explica por escrito o significado dos elementos visuais que poden aparecer nos textos.






CMCCT CD


B H

B3.1. Recoñecemento, uso e explicación das categorías gramaticais: substantivo, adxectivo,

B3.1. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as súas normas de uso para resolver

LCLB3.1.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, e utiliza este coñecemento para corrixir erros de concordancia en textos propios



Valoración


CCL

31





clave

determinante, pronome, verbo, adverbio, preposición, conxunción e interxección.

B3.2. Coñecemento, uso e valoración das normas ortográficas e gramaticais, recoñecendo o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas para conseguir unha comunicación eficaz.

problemas de comprensión de textos orais e escritos, e para a composición e a revisión progresivamente autónoma dos textos propios e alleos.

e alleos. específicas. Exercicios en controis

e exames.

numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

exames.

LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe erros ortográficos e gramaticais en textos propios e alleos, aplicando os coñecementos adquiridos para mellorar a produción de textos nas súas producións orais, escritas e audiovisuais.






CCL

LCLB3.1.3. Coñece e utiliza adecuadamente as formas verbais nas súas producións orais e escritas.



Valoración numérica da actividade


CCL

32





clave


dependendo da proba: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

B H

B3.3. Comprensión e interpretación dos compoñentes do significado das palabras: denotación e connotación.

B3.2. Comprender o significado das palabras en toda a súa extensión para recoñecer e diferenciar os usos obxectivos dos subxectivos.

LCLB3.2.1. Diferencia os compoñentes denotativos e connotativos no significado das palabras dentro dunha frase ou un texto oral ou escrito.






CCL

H B3.4. Coñecemento reflexivo das relacións semánticas que se establecen entre as palabras.

B3.3. Comprender e valorar as relacións de igualdade e de contrariedade que se establecen entre as palabras e o seu uso no discurso oral e escrito.

LCLB3.3.1. Recoñece e usa sinónimos e antónimos dunha palabra, e explica o seu uso concreto nunha frase ou nun texto oral ou escrito.




Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a


CCL

33





clave

superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

H N

B3.5. Observación, reflexión e explicación dos cambios que afectan o significado das palabras: causas e mecanismos. Metáfora, metonimia, palabras tabú e eufemismos.

B3.4. Recoñecer os cambios de significado que afectan a palabra no texto: metáfora, metonimia, palabras tabú e eufemismos.

LCLB3.4.1. Recoñece e explica o uso metafórico e metonímico das palabras nunha frase ou nun texto oral ou escrito.


Exercicios en controis e exames..




CCEC

LCLB3.4.2. Recoñece e explica os fenómenos contextuais que afectan o significado global das palabras: tabú e eufemismo.




Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a superación do estándar será a


CCEC

34





clave

metade da cualificación máxima.

H B3.6. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais e dos principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais como léxicos.

B3.5. Identificar os conectores textuais e os principais mecanismos de referencia interna presentes nos textos, recoñecendo a súa función na organización do contido do discurso.

LCLB3.5.1. Recoñece, usa e explica os conectores textuais (de adición, contraste e explicación) e os principais mecanismos de referencia interna, gramaticais (substitucións pronominais) e léxicos (elipse e substitucións mediante sinónimos e hiperónimos), e valora a súa función na organización do contido do texto.




CCL

A H

B3.7. Recoñecemento, uso e explicación dos recursos de modalización en función da persoa que fala ou escribe. Expresión da obxectividade e a subxectividade a través das modalidades oracionais e as referencias internas ao emisor e ao receptor nos textos.

B3.6. Identificar a intención comunicativa da persoa que fala ou escribe.

LCLB3.6.1. Explica a diferenza significativa que implica o uso dos tempos e modos verbais.






CCL

I B3.8. Participación en proxectos (elaboración

B3.7. Participar en proxectos (elaboración de

LCLB3.7.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia,

Actividades de aula en diversos soportes

Valorarase a participación do

Polo menos unha actividade por

CCL

35





clave

L de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

realizadas na Biblioteca do centro e coa colaboración do equipo de Biblioteca.

alumnado nas actividades nunha escala de 1 a 5 tendo en conta o grao de interese amosado.

avaliación.

A h i ñ o

B3.9. Recoñecemento da diversidade lingüística propia do ámbito persoal, social e mediático.

B3.8. Recoñecer e valorar a diversidade lingüística, con especial atención á realidade galega.

LCLB3.8.1. Coñece e valora a diversidade lingüística de Galicia.

Actividades de aula. Feito/Non feito Ó longo do curso. CSC

G h


B3.9. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e a transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de

LCLB3.9.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e a produción dos textos traballados en calquera das outras.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas. Exercicios en controis e exames


Valoración numérica da actividade dependendo da proba: a

CAA

36





clave

comprensión e para a produción de textos.



H l n c

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

B4.1. Ler fragmentos ou obras da literatura española e universal de todos os tempos e da literatura xuvenil, próximas aos propios gustos e ás afeccións, amosando interese pola lectura.

LCLB4.1.1. Le e comprende cun grao crecente de interese e autonomía obras literarias próximas aos seus gustos, ás súas afeccións e aos seus intereses.

Actividades da hora de ler.

Lecturas trimestrais. Lectura e recitación

pública de fragmentos de obras literarias e poemas de diversos estilos, épocas, autores e procedencias.

A lectura libre individual do alumnado será promovida e motivado polo profesorado pero non avaliada para non ser entendida como unha obriga.

A lectura pública valorarase seguindo a rúbrica 5 e fomentarase a autoavaliación do alumnado; establécese a nota media mínima nun tres, nunha escala de 1 a 5.


CCL

37





clave

H l n c

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

B4.2. Promover a reflexión sobre a conexión entre a literatura e o resto das artes (música, pintura, cine, etc.), como expresión do sentimento humano, analizando e interrelacionando obras literarias, musicais, arquitectónicas, etc. personaxes e temas de todas as épocas.

LCLB4.2.1. Desenvolve progresivamente a capacidade de reflexión observando, analizando e explicando a relación entre diversas manifestacións artísticas de todas as épocas (música, pintura, cine, etc.).


Lecturas trimestrais. Debates ou tertulias literarias acerca das lecturas trimestrais e da hora de ler

Nunha escala de 1 a 5 o profesorado valorará o grao de interese, motivación e participación das actividades descritas establecendo o grao mínimo de consecución do estándar nun 3.


CCEC

LCLB4.2.2. Recoñece e comenta o mantemento ou a evolución de personaxes-tipo, temas e formas ao longo de diversos períodos histórico-literarios ata a actualidade.


Lecturas trimestrais. Debates ou tertulias

literarias acerca das lecturas trimestrais e da hora de ler



CAA

H l n c

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer,

B4.3. Fomentar o gusto e o hábito pola lectura en todas as súas vertentes: como fonte de acceso ao coñecemento e como

LCLB4.3.1. Fala na clase dos libros e comparte as súas impresións cos/coas compañeiros/as.


Lecturas trimestrais.

Nunha escala de 1 a 5 o profesorado valorará o grao de interese, motivación e


CCL CSC

38





clave

de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

instrumento de lecer e diversión que permite explorar mundos diferentes aos nosos, reais ou imaxinarios.

Debates ou tertulias literarias acerca das lecturas trimestrais e da hora de ler

participación das actividades descritas establecendo o grao mínimo de consecución do estándar nun 3.

LCLB4.3.2. Le en voz alta modulando, adecuando a voz, apoiándose en elementos da comunicación non verbal e potenciando a expresividade verbal.

Lectura de fragmentos de textos literarios..

A representación de textos avaliarase seguindo a rúbrica 5 e fomentarase a autoavaliación do alumnado; establécese a nota media mínima nun tres, nunha escala de 1 a 5.


CCL

H l n

B4.2. Redacción de textos de intención literaria a partir da lectura de textos, utilizando as convencións formais do xénero e con intención lúdica e creativa.


LCLB4.4.1. Redacta textos persoais de intención literaria a partir de modelos dados seguindo as convencións do xénero, con intención lúdica e creativa.

Redacción de textos de diferentes xéneros seguindo modelos, ben para imitalos, modificalos, transformalos, continualos ou ben crealos colectivamente.



CCL CCEC

39





clave




Terceira avaliación.

CAA

40

4.3. 3º ESO


Obxectivos

Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe Instrumentos e métodos de avaliación

Grao mínimo de consecución do estándar

Temporalización Competencias clave 1ªav

. 2ªav

. 3ªav

.


h

▪ m

B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais en relación co ámbito de uso: persoal, educativo ou escolar, e social.

▪ B1.1. Escoitar de xeito activo, comprender, interpretar e valorar textos orais propios dos ámbitos persoal, educativo ou escolar, e social.

▪ LCLB1.1.1. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto, analizando fontes de procedencia non verbal.

▪ Rúbrica 1. ▪ Extrae información de fontes de procedencia non verbal en mensaxes diversas.

X X X

CCL

LCLB1.1.2. Comprende o sentido global de textos publicitarios, informativos e de opinión procedentes dos medios de comunicación, distinguindo a información da persuasión na publicidade e a información da opinión en noticias, reportaxes, etc., identificando as estratexias de enfatización e de expansión.

▪ Preguntas escritas sobre textos orais.

▪ Comprende o sentido global de textos procedentes dos medios de comunicación.

X

CSC

▪ LCLB1.1.3. Resume textos, de forma oral, recollendo as ideas principais e integrándoas con claridade en oracións que se relacionen loxicamente e semanticamente.

▪ Observación directa. ▪ Resume textos, de forma oral, recollendo as ideas principais.

X

▪ CCL

h

▪ m ▪ B1.2. Comprensión,

interpretación e valoración de textos orais en relación coa súa finalidade: textos narrativos, descritivos,

B1.2. Escoitar de xeito activo, comprender, interpretar e valorar textos orais de diferente tipo.

▪ LCLB1.2.1. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto, analizando fontes de procedencia non verbal.

▪ Rúbrica 1. ▪ 1ª av.: Analiza fontes non verbais en textos narrativos e descritivos.

▪ 2ª av.: Analiza fontes non verbais en textos expositivos.

X X X

CCL

41

instrutivos, expositivos e argumentativos.

▪ 3ª av.: Analiza fontes non verbais en textos argumentativos.

▪ LCLB1.2.2. Interpreta e valora aspectos concretos do contido e da estrutura de textos narrativos, descritivos, expositivos, argumentativos e instrutivos, emitindo xuízos razoados e relacionándoos con conceptos persoais, para xustificar un punto de vista particular.

▪ Rúbrica 1. ▪ 1ª av.: Interpreta textos narrativos e descritivos orais.

▪ 2ª av.: Interpreta textos expositivos orais.

▪ 3ª av.: Interpreta textos argumentativos orais.

X X X

▪ CCL

▪ h

▪ m

B1.3. Observación, reflexión, comprensión e valoración do sentido global dos debates, os coloquios e as conversas espontáneas, da intención comunicativa de cada interlocutor/a, e aplicación das normas básicas que os regulan.

▪ B1.3. Escoitar de xeito activo e comprender o sentido global de textos orais.

LCLB1.3.1. Escoita, observa e explica o sentido global de debates, coloquios e conversas espontáneas identificando a información salientable, determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa e a postura de cada participante, así como as diferenzas formais e de contido que regulan os intercambios comunicativos formais e os intercambios comunicativos espontáneos.

▪ Observación directa. ▪ Escoita e comprende o sentido global de intercambio comunicativos orais.

X

CSC

▪ h ▪ B1.4. Coñecemento e uso progresivamente autónomo das estratexias necesarias para a produción e a avaliación de textos orais. Aspectos verbais e non verbais.

B1.4. Recoñecer, interpretar e avaliar progresivamente a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia e a cohesión do contido das producións orais propias e alleas, así como os aspectos prosódicos e os elementos non verbais (acenos, movementos, ollada, etc.).

▪ LCLB1.4.1. Coñece o proceso de produción de discursos orais valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.

▪ Rúbrica dencoavaliación.

▪ Valora as producións orais dos compañeiros e compañeiras.

X

CCL

▪ LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da linguaxe non verbal, da xestión de tempos e do emprego de axudas audiovisuais en calquera tipo de discurso.

▪ Rúbrica 2. ▪ Recoñece a importancia dos elementos non verbais.

X

CD

42

▪ g

▪ h

▪ B1.5. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais, e avaliación progresiva.

▪ B1.5. Aprender a falar en público, en situacións formais e informais, de xeito individual ou en grupo.

LCLB1.5.1. Realiza presentacións orais. ▪ Rúbrica 2. ▪ Realiza presentacións orais

X ▪ CCL

▪ LCLB1.5.2. Organiza o contido e elabora guións previos á intervención oral formal, seleccionando a idea central e o momento en que vai ser presentada ao seu auditorio, así como as ideas secundarias e os exemplos que van apoiar o seu desenvolvemento.

▪ Rúbrica 2. ▪ Organiza o contido e elabora guións previos á intervención oral.

X

▪ CCL

▪ LCLB1.5.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal da lingua nas súas prácticas orais.

▪ Observación directa. ▪ Incorpora, nas súas produccións orais, conceptos traballados en cada avaliación, concretizados en palabras.

X X X

▪ CCL

▪ LCLB1.5.4. Pronuncia con corrección e claridade, modulando e adaptando a súa mensaxe á finalidade da práctica oral.

▪ Rúbrica 2. ▪ Pronuncia con corrección e claridade.

X

CCL

▪ LCLB1.5.5. Avalía, por medio de guías, as producións propias e alleas, mellorando progresivamente as súas prácticas discursivas.

▪ Rúbrica de coavaliación.

▪ Avalía as produccións propias e alleas.

X

▪ CAA

a

▪ d

▪ g

▪ B1.6. Participación en debates, coloquios e conversas espontáneas respectando as normas básicas de interacción, intervención e cortesía que regulan estas prácticas orais.

▪ B1.6. Participar e valorar a intervención en debates, coloquios e conversas espontáneas.

▪ LCLB1.6.1. Participa activamente en debates e coloquios escolares respectando as regras de interacción, intervención e cortesía que os regulan, manifestando as súas opinións e respectando as opinións das demais persoas.

▪ Observación directa. ▪ Participa en debates respetando as regras de interacción comunicativa.

X X X

▪ CSC

LCLB1.6.2. Avalía as intervencións propias e alleas.

▪ Rúbrica de coavaliación.

▪ Avalía as produccións propias e alleas.

X ▪ CCL


43

Obxectivos




. 2ªav

. 3ªav

.

b

▪ h ▪ B2.1. Coñecemento e uso

das técnicas e as estratexias necesarias para a comprensión de textos escritos.

▪ B2.1. Aplicar estratexias de lectura comprensiva e crítica de textos.

▪ LCLB2.1.1. Pon en práctica diferentes estratexias de lectura en función do obxectivo e o tipo de texto.

▪ Observación directa. ▪ Emprega diversas estratexias de lectura.

X X X

▪ CCL

LCLB2.1.2. Fai inferencias e hipóteses sobre o sentido dunha frase ou dun texto que conteña matices semánticos e que favorezan a construción do significado global e a avaliación crítica.

▪ Traballo escrito entregados ao profesor ou profesora.

▪ Fai inferencias sobre o contido semántico de textos. X X X

CCL

▪ LCLB2.1.3. Avalía o seu proceso de comprensión de lectura usando fichas sinxelas de autoavaliación.

▪ Traballo escrito. ▪ Avalía o seu proceso de comprensión lectora. X X X

▪ CAA

▪ h

▪ l

▪ B2.2. Lectura, comprensión e interpretación de textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos.

▪ B2.2. Ler, comprender, interpretar e valorar textos en diferentes formatos e soportes.

▪ LCLB2.2.1. Recoñece e expresa o tema e a intención comunicativa de textos escritos propios do ámbito persoal e familiar, educativo ou escolar, e social (medios de comunicación), identificando a tipoloxía textual seleccionada, a organización do contido, as marcas lingüísticas e o formato utilizado.

▪ Preguntas en proba escrita.

▪ Recoñece e expresa o tema de textos escritos de tipoloxía variada

X X X

▪ CCL

44

▪ LCLB2.2.2. Recoñece e expresa o tema e a intención comunicativa de textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados identificando a tipoloxía textual seleccionada, as marcas lingüísticas e a organización do contido.

▪ Traballo escrito e preguntas en proba específica.

▪ 1ª av.: Identifica o tema e a tipoloxía de textos narrativos, descritivos e dialogados en base á súa estrutura e características.

▪ 2ª av.: Identifica o tema e a tipoloxía de textos expositivos en base á súa estrutura e características.

▪ 3ª av.: Identifica o tema e a tipoloxía de textos argumentativos en base á súa estrutura e características.

X X X

▪ CCEC

▪ a

▪ c

▪ h

B2.3. Actitude progresivamente crítica e reflexiva ante a lectura organizando razoadamente as ideas e expóndoas, respectando as ideas das demais persoas.

B2.3. Manifestar unha actitude crítica ante a lectura de calquera tipo de textos a través dunha lectura reflexiva que permita identificar posturas de acordo ou desacordo, respectando en todo momento as opinións das demais persoas.

▪ LCLB2.3.1. Identifica e expresa as posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto.


▪ Expresa a súa opinión sobre o contido dun texto.

X X X ▪ CCL

LCLB2.3.2. Elabora a súa propia interpretación sobre o significado dun texto.


▪ Interpreta os posibles significados dun texto.

X X X ▪ CCL

LCLB2.3.3. Respecta as opinións das demais persoas.

▪ Observación directa. ▪ Respecta as opinións dos demais.

X X X

CSC

b

▪ e

▪ h

• B2.4. Utilización progresivamente autónoma da biblioteca escolar e das tecnoloxías da información e da comunicación como

▪ B2.4. Procurar e manexar información, na biblioteca e noutras fontes, en papel ou dixital, para integrala nun proceso de

2. LCLB2.4.1. Utiliza de forma autónoma diversas fontes de información, e integra os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais ou escritos.

▪ Rúbrica 2. ▪ Utiliza diversas fontes de información para elaborar os seus discursos.

X

▪ CD

45

fonte de obtención de información. Educación para o uso, o tratamento e a produción de información.

aprendizaxe continua.

e

▪ g

▪ h

B2.5. Coñecemento e uso das técnicas e estratexias para a produción de textos escritos: planificación, obtención de datos, organización da información, redacción e revisión do texto. A escritura como proceso.

▪ B2.5. Aplicar progresivamente as estratexias necesarias para producir textos adecuados, coherentes e cohesionados.

LCLB2.5.1. Revisa o texto en varias fases para aclarar problemas co contido (ideas e estrutura) ou a forma (puntuación, ortografía, gramática e presentación), e avalía a súa propia produción escrita ou a dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

▪ Rúbrica 2. ▪ Realiza borradores de escritura e avalía a producción escrita propia e allea.

X

AA

▪ LCLB2.5.2. Reescribe textos propios e alleos aplicando as propostas de mellora que se deducen da avaliación da produción escrita e axustándose ás normas ortográficas e gramaticais que permiten unha comunicación fluída.

▪ Rúbrica 2. ▪ Mellora os seus textos a partires dos borradores.

X

▪ CCL

▪ g

▪ h

▪ l

▪ B2.6. Produción de textos escritos e audiovisuais relacionados co ámbito persoal, educativo ou escolar, e social

▪ B2.7. Produción de textos escritos e audiovisuais narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos e escritura de textos dialogados.

▪ B2.6. Escribir textos en diferentes soportes e formatos, en relación co ámbito de uso.

LCLB2.6.1. Escribe textos argumentativos con diferente organización secuencial, incorporando diversos tipos de argumento, imitando textos modelo.

▪ Traballo escrito. ▪ Escribe textos argumentativos que incorporan diversos tipos de argumentos.

X

CCL

▪ LCLB2.6.2. Utiliza variados organizadores textuais nas exposicións e nas argumentacións.

▪ Traballo escrito. ▪ 2ª av.: Emprega organizadores textuais en texto expositivos.

▪ 3ª av.: Emprega organizadores textuais en textos argumentativos.

X X

CCL

a) LCLB2.6.3. Resume textos xeneralizando termos que teñen trazos en común, globalizando a información e integrándoa en oracións que se


▪ Traballo escrito.

▪ Elabora resumos coas súas palabras e coa adecuación, coherencia

X X X a) CAA

46

relacionen loxicamente e semanticamente, evitando parafrasear o texto resumido.

e cohesión adecuadas.

▪ g

▪ h

▪ l

▪ B2.8. Interese crecente pola composición escrita como fonte de información e aprendizaxe e como xeito de comunicar sentimentos, experiencias, coñecementos e emocións.

B2.7. Valorar a importancia da escritura como ferramenta de adquisición das aprendizaxes e como estímulo do desenvolvemento persoal.

LCLB2.7.1. Produce textos diversos recoñecendo na escritura o instrumento que é capaz de organizar o seu pensamento.

▪ Traballo escrito.

▪ Observación directa.

▪ Crea textos diversos para expoñer o seu pensamento.

X X X ▪ CMC

CT

LCLB2.7.2. Utiliza nos seus escritos palabras propias do nivel formal da lingua que incorpora ao seu repertorio léxico, e recoñece a importancia de enriquecer o seu vocabulario para expresarse oralmente e por escrito con exactitude e precisión.

▪ Traballo escrito. ▪ Incorpora aos seus escritos vocabulario aprendido en cada unha das avalacións.

X X X

CCL

LCLB2.7.3. Valora e incorpora progresivamente unha actitude creativa ante a escritura.

▪ Observación directa. ▪ Crea textos con intención literaria. X X X

▪ CCEC

▪ LCLB2.7.4. Coñece e utiliza ferramentas das tecnoloxías da información e da comunicación, participando, intercambiando opinións, comentando e valorando escritos alleos, ou escribindo e dando a coñecer os seus propios.

▪ Observación directa. ▪ Participa, en medios dixitais comentado e valorando as opinións sobre un tema.

X

b) CD

▪ CSC


Obxectivos




. 2ªav

. 3ªav

.

▪ b

▪ h

▪ B3.1. Recoñecemento, uso e explicación das categorías gramaticais:

– B3.1. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as súas normas de uso para resolver

b) LCLB3.1.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos e utiliza este coñecemento para corrixir erros de concordancia en textos propios e alleos.

▪ Preguntas en probas escritas.

▪ Recoñece as diferentes categorías gramaticais nun texto.

X X X ▪ CCL

47

substantivo, adxectivo, determinante, pronome, verbo, adverbio, preposición, conxunción e interxección.

▪ B3.2. Coñecemento, uso e valoración das normas ortográficas e gramaticais, recoñecendo o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas para conseguir unha comunicación eficaz.

problemas de comprensión de textos orais e escritos, e para a composición e a revisión progresivamente autónoma dos textos propios e alleos, utilizando a terminoloxía gramatical necesaria para a explicación dos usos da lingua.

▪ LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe erros ortográficos e gramaticais en textos propios e alleos, aplicando os coñecementos adquiridos para mellorar a produción de textos nas súas producións orais, escritas e audiovisuais.

▪ Traballos escritos ou orais.

▪ Recoñece e corrixe erros ortográficos e gramaticais propios ou alleos.

X X X

▪ CCL

h ▪ B3.3. Recoñecemento, uso e explicación dos elementos constitutivos da palabra. Procedementos para formar palabras.

B3.2. Recoñecer e analizar a estrutura das palabras pertencentes ás diversas categorías gramaticais, distinguindo as flexivas das non flexivas.

LCLB3.2.1. Recoñece e explica os elementos constitutivos da palabra (raíz e afixos), e aplica este coñecemento á mellora da comprensión de textos escritos e ao enriquecemento do seu vocabulario activo.


▪ Recoñece os elementos constitutivos da palabra.

X

▪ CCL

LCLB3.2.2. Explica os procedementos de formación de palabras, distinguindo as compostas, as derivadas, as siglas e os acrónimos.


▪ Identifica os procedementos de formación de palabras. X

▪ CCL

h ▪ B3.4. Recoñecemento, identificación e explicación do uso dos grupos de palabras (nominal, adxectival, preposicional, verbal e adverbial) e das relacións que se establecen entre os elementos que os conforman no marco da

B3.3. Observar, recoñecer e explicar os usos dos grupos nominais, adxectivais, verbais, preposicionais e adverbiais dentro do marco da oración simple.

▪ LCLB3.3.1. Identifica os grupos de palabras en frases e textos, diferenciando a palabra nuclear do resto de palabras que o forman, e explica o seu funcionamento no marco da oración simple.


▪ Identifica e analiza os distintos tipos de frases, a construcción coordinativa e a aposición.

X

CCL

▪ LCLB3.3.2. Recoñece e explica nos textos o funcionamento sintáctico do verbo a partir do seu significado, distinguindo os grupos de palabras que poden funcionar como


▪ Identifica e analiza funcións sintácticas primarias (CD., CI., ATRIB., C. PTVO., C.

X X

3. CCL

48

oración simple. complementos verbais argumentais e adxuntos.

AX., SUPL. e CC.).

▪ h ▪ B3.5. Recoñecemento, uso e explicación dos elementos constitutivos da oración simple: suxeito e predicado. Oracións impersoais, activas e pasivas.

▪ B3.4. Recoñecer, usar e explicar os elementos constitutivos da oración simple.

▪ LCLB3.4.1. Recoñece e explica nos textos os elementos constitutivos da oración simple, diferenciando suxeito e predicado e interpretando a presenza ou a ausencia do suxeito como unha marca da actitude, obxectiva ou subxectiva, do emisor.


▪ Recoñece as funcións sintácticas de SUX. e PDO. e clasificas as oracións segundo a súa presencia ou ausencia.

X X

▪ CCL

▪ LCLB3.4.2. Transforma oracións activas en pasivas e viceversa, e explica os papeis semánticos do suxeito (axente, paciente e causa).


▪ Identifica e transforma oracións activas e pasivas.

X X ▪ CAA

▪ LCLB3.4.3. Amplía oracións nun texto usando diferentes grupos de palabras, utilizando os nexos adecuados e creando oracións novas con sentido completo.


▪ Traballos escritos.

▪ Emprega os nexos adecuados para unir oracións.

▪ CCL

▪ a ▪ B3.6. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais e dos principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais como léxicos.

▪ B3.5. Identificar os conectores textuais e os principais mecanismos de referencia interna presentes nos textos, recoñecendo a súa función na organización do contido do discurso.

LCLB3.5.1. Recoñece, usa e explica os conectores textuais (de adición, contraste e explicación) e os principais mecanismos de referencia interna, gramaticais (substitucións pronominais) e léxicos (elipse e substitucións mediante sinónimos e hiperónimos), valorando a súa función na organización do contido do texto.


▪ Identifica, clasifica e explica os procedementos de cohesión textual. X

CCL

a

▪ h ▪ B3.7. Recoñecemento,

uso e explicación dos recursos de modalización en función da persoa que fala ou escribe. Expresión da obxectividade e a

▪ B3.6. Identificar a intención comunicativa da persoa que fala ou escribe.

▪ LCLB3.6.1. Identifica e usa en textos orais ou escritos as formas lingüísticas que fan referencia ao emisor e ao receptor ou á audiencia (persoa gramatical, uso de pronomes, suxeito axente ou paciente, oracións impersoais, etc.).


▪ 1ª av.: Identifica os deícticos referidos ás persoas gramaticais.

▪ 2ª e 3ª av.: Analiza a obxectividade e subxectividade dun texto en función das

X X X

▪ CCL

49

subxectividade a través das modalidades oracionais e as referencias internas ao emisor e ao receptor nos textos.

características sintácticas.

a

▪ h

B3.8. Explicación progresiva da coherencia do discurso, tendo en conta as relacións gramaticais e léxicas que se establecen no interior do texto e a súa relación co contexto.

B3.7. Interpretar adecuadamente os discursos orais e escritos tendo en conta os elementos lingüísticos, as relacións gramaticais e léxicas, a estrutura e a disposición dos contidos en función da intención comunicativa.

LCLB3.7.1. Recoñece a coherencia dun discurso atendendo á intención comunicativa do emisor, identificando a estrutura e a disposición de contidos.

▪ Traballos escritos. ▪ Identifica problemas de coherencia en textos. X

• CCL

LCLB3.7.2. Identifica estruturas textuais (narración, descrición, explicación e diálogo), explica os mecanismos lingüísticos que as diferencian e aplica os coñecementos adquiridos na produción e na mellora de textos propios e alleos.


▪ 1ª av.: Identifica textos narrativos e descritivos en base ás súas características estructurais e lingüísticas.

▪ 2ª av.: Identifica textos explicativos e dialogados en base ás súas características estructurais e lingüísticas.

X X

▪ CCEC

– a

▪ h

▪ l

▪ B3.9. Coñecemento das orixes históricas da realidade plurilingüe de España, e valoración como fonte de enriquecemento persoal e como mostra da riqueza do noso patrimonio histórico e cultural.

▪ B3.8. Coñecer a realidade plurilingüe de España, a distribución xeográfica das súas linguas e dos dialectos, as súas orixes históricas e algúns dos seus trazos diferenciais.

▪ LCLB3.8.1. Localiza nun mapa as linguas de España e explica algunha das súas características diferenciais, comparando varios textos, recoñece as súas orixes históricas e describe algúns dos seus trazos diferenciais.


▪ Coñece as diferentes linguas da Península e sabe situalas nun mapa.

X

CSC

LCLB3.8.2. Recoñece as variedades xeográficas do castelán dentro e fóra de España.


▪ Recoñece, en textos, as diferentes variedades dialectais do castelán.

X CSC

▪ i B3.10. Participación en B3.9. Participar en ▪ LCLB3.9.1. Participa en proxectos ▪ Observación directa. ▪ Participa en proxectos X 1. CCL

50

▪ l proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

(elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

nos que se empreguen varias linguas.

▪ CAA

g

▪ h ▪ B3.11. Identificación e

progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver unha competencia comunicativa integrada.


▪ LCLB3.10.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e a produción dos textos traballados en calquera das outras.

▪ Observación directa. ▪ Utiliza coñecementos adquiridos nunha das linguas para mellorar nas outras.

X X X

CAA


Obxectivos



Temporalización Comp. clave

▪ h

▪ l

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e

B4.1. Ler fragmentos ou obras da literatura española e universal de

▪ LCLB4.1.1. Valora algunha das obras de lectura libre, resumindo o contido, explicando os aspectos que máis chamaron a súa atención e


▪ 1ª av.: Valora lecturas realizadas na 1ª avaliación.

X X X CCL

51

▪ n

▪ c

universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

todos os tempos e da literatura xuvenil, próximas aos propios gustos e ás súas afeccións, amosando interese pola lectura.

o que a lectura lle achegou como experiencia persoal.



▪ h

▪ l

▪ n

▪ c

▪ B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

▪ B4.2. Favorecer a lectura e comprensión de obras literarias da literatura española e universal de todos os tempos e da literatura xuvenil, próximas aos propios gustos e ás propias afeccións, contribuíndo á formación da personalidade literaria.

LCLB4.2.1. Desenvolve progresivamente o seu propio criterio estético perseguindo como única finalidade o pracer pola lectura.



▪ 1ªav.: Realiza as lecturas sinaladas para a avaliación e valóraas, argumentando as súas opinión.



X X X

CCEC

▪ h

▪ l

▪ n

▪ c

▪ B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo para lograr o desenvolvemento dos

B4.3. Promover a reflexión sobre a conexión entre a literatura e o resto das artes (música, pintura, cine, etc.), como expresión do sentimento humano, analizando e relacionando obras literarias, musicais e arquitectónicas, e

LCLB4.3.1. Compara textos literarios e pezas dos medios de comunicación que respondan a un mesmo tópico, observando, analizando e explicando os puntos de vista segundo o medio, a época ou a cultura, e valorando e criticando o que le ou ve.

▪ Traballos escritos. ▪ 1ª av.: Compara textos literarios da I.M. con textos actuais que traten os mesmos temas.

▪ 2ª av.: Compara textos literarios do S. XVI con textos actuais que traten os mesmos temas.

X X X

▪ CSC

52

seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

personaxes, temas, etc. de todas as épocas.

▪ 3ª av.: Compara textos literarios do S.XVII con textos actuais que traten os mesmos temas.

▪ h

▪ l

▪ n

▪ c

▪ B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

▪ B4.4. Fomentar o gusto e o hábito pola lectura en todas as súas vertentes: como fonte de acceso ao coñecemento e como instrumento de lecer e diversión que permite explorar mundos diferentes aos nosos, reais ou imaxinarios.


▪ Observación directa. ▪ 1ª av.: Fala na clase sobre as lecturas realizadas na 1ª avaliación.

▪ 2ª av.: Fala na clase sobre as lecturas realizadas na 2ª avaliación.

▪ 3ª av.: Fala na clase sobre as lecturas realizadas na 3ª avaliación.

X X X

CCL

LCLB4.4.2. Traballa en equipo determinados aspectos das lecturas propostas ou seleccionadas polo alumnado, investigando e experimentando de forma progresivamente autónoma.

▪ Rúbrica 2. ▪ Realiza un traballo en grupo sobre cuestións relacionadas cos periodos históricos estudados.

X

CSC

▪ CSIEE

▪ h

▪ l

▪ n

▪ c

▪ B4.2. Aproximación aos xéneros literarios e ás obras máis representativas da literatura española da Idade Media ao Século de Ouro a través da lectura e explicación de fragmentos significativos e, de ser o caso, textos completos. Reflexión e

▪ B4.5. Comprender textos literarios representativos da literatura da Idade Media ao Século de Ouro recoñecendo a intención do/da autor/a, relacionando o seu contido e a súa forma cos contextos socioculturais e literarios da época, identificando o tema, recoñecendo a

LCLB4.5.1. Le e comprende unha selección de textos literarios, en versión orixinal ou adaptados, e representativos da literatura da Idade Media ao Século de Ouro, identificando o tema, resumindo o seu contido e interpretando a linguaxe literaria.


▪ 1ª av.: Le, comprende e analiza literariamente texto literarios propios da Idade Media.

▪ 2ª av.: Le, comprende e analiza literariamente texto literarios propios do S. XVI.

▪ 3ª av.: Le, comprende e analiza literariamente texto literarios propios

X X X

CCL

53

superación de estereotipos de xénero, clase, crenzas, etc.

evolución dalgúns tópicos e formas literarias, e expresando esa relación con xuízos persoais razoados.

do S. XVII.

▪ LCLB4.5.2. Expresa a relación entre o contido da obra, a intención do/da autor/a e o contexto, e o mantemento de temas e formas, emitindo xuízos persoais razoados.


▪ 1ª av.: Coñece as características da literatura da I.M. e as atopa en textos da época.

▪ 2ª av.: Coñece as características da literatura do S. XVI e as atopa en textos da época.

▪ 3ª av.: Coñece as características da literatura do S. XVII e as atopa en textos da época.

X X X

▪ CCEC

h

▪ l

▪ n

2. B4.3. Redacción de textos de intención literaria a partir da lectura de textos, utilizando as convencións formais do xénero e con intención lúdica e creativa.

▪ B4.6. Redactar textos persoais de intención literaria seguindo as convencións do xénero, con intención lúdica e creativa.

▪ LCLB4.6.1. Redacta textos persoais de intención literaria a partir de modelos dados seguindo as convencións do xénero, con intención lúdica e creativa.

▪ Traballos escritos. ▪ Crea textos de intención literaria en base a modelos dados.

X X X ▪ CCEC

▪ CCL


▪ Observación directa. ▪ Crea textos de carácter lírico. X X X

CAA

▪ CCL

▪ e ▪ B4.4. Consulta e utilización de fontes e recursos variados de información para a realización de traballos.

B4.7. Consultar e citar adecuadamente fontes de información variadas, para realizar un traballo educativo en soporte impreso ou dixital sobre un tema do currículo de literatura, adoptando un punto de vista crítico e

▪ LCLB4.7.1. Achega nos seus traballos escritos ou orais conclusións e puntos de vista persoais e críticos sobre as obras literarias estudadas, expresándose con rigor, claridade e coherencia.



▪ Aporta, argumentando coherentemente, o seu punto de vista sobre lecturas realizadas na aula.

X X X

▪ CSIEE

▪ CCL

▪ LCLB4.7.2. Utiliza recursos variados das tecnoloxías da información e da comunicación para a realización dos seus traballos educativos.

▪ Rúbrica 2. ▪ Emprega recursos TIC para a elaboración dos seus traballos.

X CD

54

persoal, e utilizando as tecnoloxías da información.

55

4.4. ÁMBITO LINGÜÍSTICO E SOCIAL DO PROGRAMA DE MELLORA DA APRENDIZAXE E DO RENDEMENTO DE 3º

O ámbito lingüístico e social do grupo de PMAR baséase en tres disciplinas: Lingua Castelá e Literatura, Lingua Galega e Literatura e Ciencias Sociais.

Por conseguinte, tomaranse como referencia os estándares fixados en 3º da ESO nas materias de Lingua castelá e Literatura, Lingua galega e Literatura e

Ciencias sociais. Os estándares de aprendizaxe e as competencias clave seguen sendo as mesmas que en 3º da ESO pero adecuadas ao nivel que precisa o grupo.

Trátase de aproveitar e afianzar neste curso os estándares máis básicos nun grupo máis reducido. Este criterio reflíctese claramente na selección de materiais,

máis simplificados con respecto ao curso de referencia.

Estes, polo tanto, concrétanse na parte de Lingua Castelá e Literatura e Ciencias Sociais a través do libro de texto que se menciona no apartado de

materiais e que vemos na seguinte táboa:

3º PMAR. LINGUA CASTELÁ E LITERATURA E CIENCIAS SOCIAIS.

Unidade 1: Dos pisos y una azotea.

Obxect. Contidos Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe Instrumentos e procedementos de

avaliación

Grao mínimo para superar a materia

Temporalización

CC

1ª av. 2ª av.

3ª av.

A

B

C

D

E

F

G

H

• O texto: unha unidade de comunicación.

• A orixe das palabras.

• O uso das maiúsculas.

• Regras xerais de acentuación.

• Adecuación léxica.

• Lectura exploratoria e lectura comprensiva.

• A literatura como forma de

Recoñecer as características do texto como unidade de comunicación.

Coñecer a orixe das palabras do castelán.

Escribir textos adecuados á situación comunicativa usando correctamente as letras maiúsculas e os tiles.

Ler e comprender

Identifica os elementos que proporcionan cohesión a un texto.

Comprende o concepto de adecuación textual e identifica o nivel de uso da lingua empleado nun texto.

Identifica a etimoloxía dunha palabra nunha entrada dun dicionario.

• Escribe textos ortográfica e gramaticalmente correctos e adecuados á situación

Observación directa do profesor.

Diferentes actividades de búsqueda e creación textual.

Realización de diferentes actividades relacionadas co uso da maiúscula, as regras de acentuación, etc.

Identifica a intención comunicativa do emisor.

Diferencia as ideas principais.

Coñece conceptos fundamentais da orixe do léxico castelán.

Coñece e aplica as regras de acentuación e

X

CAA

CCL

CD

CCEC

56

I

J

K

comunicación.

• A orixe da literatura: epopeias e cosmogonías.

• O verso e a prosa como formas de expresión.

• Os xéneros literarios (rasgos característicos): a lírica, a narrativa, o teatro e outros textos.

textos escritos diferenciando a lectura exploratoria e a lectura en profundidade.

Comprender as características que definen a literatura como sistema de comunicación.

Apreciar o valor estético dos textos literarios.

Entender o sentido dos primeiros textos literarios.

Diferenzar as formas de expresión en textos literarios de calquera xénero.

Comprender as características que definen os distintos xéneros literarios.

Analizar rasgos característicos de textos literarios.

Crear textos literarios tomando como modelo fragmentos de outras obras.

comunicativa.

• Utiliza correctamente a coma nos textos escritos.

• Realiza lectura exploratoria dun texto e comprende o seu sentido global.

• Comprende e valora distintos textos literarios.

• Acude a diversas fontes (dicionarios, páxinas web, etc.) para documentarse sobre a información que se pide.

• Coñece os elementos da literatura como forma de comunicación.

• Identifica a forma de expresión empregada polos textos literarios.

• Recoñece os rasgos polos que un texto pertence a un determinado xénero literario.

• Analiza recursos literarios dos textos.

• Crea un texto literario a partir dun fragmento que sirve como modelo.

Lectura e comprensión de textos.

puntuación. Escribe textos

adecuados á situación.

Coñece un dos catro conceptos fundamentais da literatura.

Unidade 2: Contaminación invisible.

Obxect. Contidos. Criterios de avaliación. Estándares de aprendizaxe Instrumentos e procedementos de

avaliación

Grao mínimo para superar a materia

Temporalización. CC

1ª 2ª 3ª

A Os tipos de texto. • Identificar as • Analiza as características dun Observación directa Identifica a X CAA

57

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

• O uso especializado das palabras.

• O uso correcto do b e do v. • O uso correcto do punto. • O usa da adecuación

lingüística nos escritos. • Lectura comprensiva: a

intención comunicativa do emisor.

• A literatura na Idade Media.

características dos distintos tipos de texto.

• Coñecer os distintos niveis de uso das palabras.

• Utilizar correctamente o punto.

• Escribir textos ortográfica e gramaticalmente correctos e con léxico preciso.

• Identificar a intención comunicativa do autor dun texto escrito.

• Aprender as características xerais da literatura da Idade Media.

• Comprender e valorar as obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes da lírica da Idade Media.

• Comprender e valorar as obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes da narrativa de la Idade Media.

• Comprender e valorar as obras, os temas e las formas máis relevantes do teatro e da lírica da Idade Media.

texto recoñecendo a súa tipoloxía.

• Recoñece o rexistro das palabras empregadas nun texto.

• Escribe correctamente palabras que conteñen b e v.

• Utiliza correctamente o punto nos seus escritos.

• Cando fala e escribe emprega un léxico variado, preciso e adecuado á situación comunicativa.

• Identifica a intención comunicativa do autor dun texto escrito.

• Comprende as características da literatura tradicional

• Coñece e valora as diferentes manifestacións literarias da lírica, narrativa, teatro e outros tipos de textos da Idade Media.

• Recoñece o xénero e a obra á que pertence un texto da Idade media polas súas características formais e temáticas.

• Coñece os diferentes subxéneros literarios que pertencen a cada un dos xéneros tratados.

• Relaciona autores e obras máis

do profesor. Diferentes

actividades de búsqueda e creación textual.

Actividades ortográficas.

Lectura e comprensión de textos. Comentario de textos.

Debates sobre as lecturas.

intención comunicativa do emisor do texto e recoñece as diferentes estruturas textuais.

Diferencia entre opinion e información.

Recoñece os distinos niveis de uso da lingua.

Coñece e aplica as regras que rexen b e v, as regras de acentuación de ditongos, triptongos e hiatos e puntuación.

Escribe, ás veces, con palabras precisas evitando o uso de palabras baúl.

Coñece as características da literature da Idade Media.

CCL

CD

CCEC

58

• Analizar e relacionar textos da Idade Media de diferentes xéneros.

relevantes da literatura da Idade Media.

• Reflexiona sobre os rasgos comúns entre os subxéneros literarios da época.

• Coñece tópicos e outros conceptos e elementos literarios característicos da literatura da Idade Media.

Unidade 3: Las diosas maltratadas.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

As clases de palabras. O significado das

palabras. O uso correcto do H O til diacrítico. O uso adecuado do

punto e coma. O uso adecuado dos

determinantes. O Renacemento: lírica

de Garcilaso de la Vega, Fray Luis de León, San Juan de la Cruz, Araucana e Lazarillo de Tormes.

• Identificar os distintos tipos de palabras.

• Coñecer os compoñentes do significado das palabras.

• Comprender os conceptos de polisemia e monosemia.

• Diferenciar o significado denotativo e connotativo.

• Escribir correctamente palabras con h ou sen ela.

• Usar correctamente o til diacrítico.

• Utilizar correctamente o punto e coma nos textos escritos.

• Recoñecer as ideas principais dun texto.

• Recoñece a categoría gramatical de palabras seleccionadas nun texto.

• Diferenza determinantes, pronomes e adverbios.

• Realiza a análise morfolóxica dunha palabra.

• Distingue significado e referente.

• Comprende os conceptos de monosemia e polisemia.

• Utiliza o dicionario para identificar palabras monosémicas ou polisémicas.

• Escribe con corrección palabras con ou sen h.

• Utiliza correctamente o punto e coma en textos escritos.

• Usa correctamente os determinantes ante palabras femininas que empezan por -a tónica.




Actividades gramaticais: morfoloxía, semántica, segmentación, etc.


Debates sobre as lecturas.

Identifica a intención comunicativa do emisor do texto e recoñece as diferentes estruturas textuais.

Distingue algúns tipos de palabras

Identifica os fenómenos de monosemia, polisemia e distingue o significado connotative e denotativo.

Coñece e aplica as regras que rexen o uso da letra h, o til diacrítico nos monosílabos, o punto e coma e os determinantes ante substantivos femininos que

X CAA

CCL

CD

CCEC

CSIE

59

• Utilizar correctamente os determinantes ante palabras femininas que empezan por a ou ha tónicas.

• Aprender as características xerais da literatura do Renacemento.

• Comprender as correntes de pensamento máis significativas do Renacemento.

• Relacionar temas e formas da lírica e a narrativa do Renacemento coas da Idade Media.

• Coñecer as relacións entre obras da literatura española do Renacemento e obras de outras literaturas.

• Comprender e valorar as obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes da lírica e da narrativa do Renacimiento.

• Analizar y relacionar textos líricos e narrativos do Renacemento.

• Distingue as ideas principais dun texto.

• Comprende as características da literatura do Renacemento.

• Coñece e valora as diferentes manifestacións literarias da lírica e narrativa do Renacemento.

• Recoñece o xénero e a obra á que pertence un texto do Renacemento polas súas características formais e temáticas.


• Relaciona autores e obras máis relevantes da lírica e narrativa da literatura do Renacemento.

• Reflexiona sobre rasgos comúns entre os subxéneros literarios da época.

• Coñece tópicos e outros conceptos e elementos literarios característicos da literatura do Renacemento.

• Distingue conceptos literarios propios do Renacimento dos de outras épocas.

empezan por a ou ha tónica.

Coñece aproximadamente a metade das características da lírica e narrative do Renacemento.

60

Unidade 4: Una profesión de alto riesgo.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

O enunciado, a oración e a frase.

O resumo. A estrutura da oración:

suxeito e predicado. A concordancia.

As oracións impersonais. A forma das palabras. O uso correcto do Y e do LL O uso correcto das partículas

interrogativas e exclamativas.

O uso correcto dos dous puntos.

O Renacemento: o teatro. A traxicomedia e La Celestina. Os pasos de Lope de Rueda.

• Comprender o concepto de enunciado como unidade mínima de comunicación.

• Diferenciar enunciados con estrutura oracional e frases.

• Distinguir as distintas modalidades de enunciados.

• Identificar o suxeito dunha oración.

• Recoñecer os distintos tipos de oracións impersonais.

• Aplicar os coñecementos adquiridos sobre a oración para mellorar a comprensión e expresión escritas.

• Analizar a estrutura interna das palabras e explicar o seu proceso de formación.

• Escribir correctamente palabras con y/ll.

• Acentuar correctamente as partículas interrogativas e exclamativas.

• Utilizar con corrección os dos puntos nos textos

• Comprender o concepto de enunciado como unidade mínima de comunicación.

• Diferenza enunciados con estrutura oracional e frases.

• Distingue as distintas modalidades de enunciados.

• Identifica o suxeito dunha oración.

• Reconoce los distintos tipos de oraciones impersonales.

• Aplica os coñecementos adquiridos sobre a oración para mellorar a comprensión e expresión escritas.

• Analiza a estrutura interna das palabras e explica o seu proceso de formación.

• Escribe correctamente palabras con y/ll.

• Acentúa correctamente as partículas interrogativas e exclamativas.

• Utiliza con corrección os dous puntos nos textos escritos.

• Mantén as concordancias de sexeito e predicado nos textos escritos.

• Analiza a estrutura interna de palabras derivadas diferenciando o lexeme e os




Actividades gramaticais: morfoloxía, semántica, segmentación, sintaxe, etc.


É capaz de resumir correctamente o contido dun texto.

Distingue os componentes básicos da oración.

Recoñece os components internos da palabra e é capaz de explicar o seu proceso de formación.

Coñece e aplica as regras que rexen o uso das grafías Y e LL, o til diacrítico nas interrogacións e exclamacións, os dous puntos, a concordancia entre suxeito e verbo.

Coñece a metade das características do teatro e outros textos do Renacemento.

X CAA

CCL

CD

CCEC

61

escritos.

• Manter as concordancias de suxeito e predicado nos textos escritos.

• Analizar a estrutura interna de palabras derivadas diferenciando o lexema e os morfemas flexivos e os derivativos.

• Explicar o proceso de formación dunha palabra derivada ou composta a partir do recoñecemento dos seus formantes.

• Resumir un texto.

• Aprender as características xerais da literatura do Renacimiento.

• Comprender as correntes de pensamiento más significativas do Renacemento.

• Relacionar temas e formas do teatro e de outros tipos de textos do Renacemento cos da Idade Media e os da Antiguidade.

• Coñecer as relacións entre obras da literatura española do Renacemento e obras de outras literaturas.

morfemas flexivos e os derivativos.

• Explica o proceso de formación dunha palabra derivada ou compesta a partir do recoñecemento dos seus formantes.

• Resume o contido dun texto.

• Comprende as características da literatura do Renacemento.

• Coñece e valora as diferentes manifestacións literarias do teatro e de outro tipo de textos do Renacemento.

• Recoñece o xénero e a obra á que pertence un texto do Renacemento polas súas características formais e temáticas.


• Relaciona autores e obras máis relevantes do teatro e de outro tipo de textos da literatura do Renacemento.

• Coñece tópicos e outros conceptos e elementos literarios característicos do teatro e de outros tipos de textos do Renacemento.

62

• Comprender e valorar as obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes do teatro do Renacemento.

• Analizar e relacionar textos teatrales y otros tipos de textos del Renacimiento.

Unidade 5: ¿Tienen sentimientos?

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

O predicado nominal e verbal.

Oracións activas e pasivas. Procedemento de formación

de palabras: derivación e composición.

Acentuación de palabras compostas.

O uso correcto de G/J Os signos de interrogación e

exclamación. A correlación temporal. A lectura inferencial. Características xerais do

Barroco e as súas correntes de pensamento.

Relación da lírica e a narrativa do Barroco con textos de estes xéneros e de épocas anteriores.

Temas, formas e autores da lírica do Barroco: lírica satírica (Soneto a Luis de Góngora y Poderoso caballero, de Francisco de Quevedo), lírica de influencia

• Identificar o núcleo do predicado.

• Reconocer las perífrasis verbales.

• Diferenciar as perífrases verbais de carácter aspectual das modais.

• Distinguir o predicado nominal do predicado verbal.

• Identificar o atributo dentro do predicado nominal.

• Distinguir oraciones activas y pasivas.

• Transformar oracións activas en pasivas e viceversa.

• Recoñecer a estrutura das palabras compostas.

• Coñecer e empregar os distintos procedimentos

• Identifica o núcleo do predicado indicando se se trata dunha forma simple, unha forma composta ou unha perífrase verbal.

• Recoñece as perífrase verbais.

• Explica o significado das perífrases verbais de carácter aspectual e modal.

• Distingue o predicado nominal do predicado verbal.

• Identifica o atributo dentro do predicado nominal indicando o tipo de grupo de palabras que desempeña a función.

• Distingue oracións activas e pasivas.

• Transforma oracións activas en pasivas e viceversa.

• Recoñece a estrutura das palabras compostas.

• Coñece e emprega os distintos




Actividades de gramática: sintaxe, morfoloxía, segmentación…


É capaz de realizar inferencias para comprender un texto en profundidade.

Distingue diferentes estruturas do predicado.

Recoñece e emprega os procedementos de formación de palabras.

Coñece e aplica as regras que rexen o uso das letras G/J, a acentuación das palabras compostas, os signos de interrogación e exclamación e a correlación temporal.

Coñece a metade

X CAA

CCL

CD

CCEC

63

tradicional (Ándeme yo caliente, de Luis de Góngora), lírica amorosa e metafísca (Amor constante más allá de la muerte y Mientras por competir con tu cabello, de Francisco de Quevedo).

Temas, formas e autores da narrativa do Barroco: a novella (Novelas ejemplares, de Miguel de Cervantes), a novela picaresca (El Buscón, de Francisco de Quevedo) e a novela moderna (El Quijote, de Miguel de Cervantes).

A renovación narrativa de Miguel de Cervantes.

de formación de palabras en castelán.

• Usar correctamente as letras g/j.

• Acentuar con corrección as palabras compostas.

• Utilizar os signos de interrogación e exclamación correctamente.

• Utilizar os verbos nos textos escritos respetando a correlación temporal.

• Realizar inferencias ao ler un texto.

• Aprender as características xerais da literatura do Barroco.

• Comprender as correntes de pensamento máis significativas do Barroco.

• Relacionar temas e formas da lírica e a narrativa do Barroco cos dos períodos anteriores.

• Coñecer as relacións entre obras da literatura española do Barroco e obras de outras literaturas.

• Comprender e valorar as

procedimentos de formación de palabras en castelán.

• Usa correctamente as letras g/j.

• Acentúa con corrección as palabras compostas.

• Utiliza os signos de interrogación e exclamación correctamente.

• Utiliza os verbos nos textos escritos respetando a correlación temporal.

• Realiza inferenzas ao ler un texto.

• Comprende as características da literatura do Barroco.

• Coñece e valora as diferentes manifestacións literarias da lírica e narrativa do Barroco.

• Recoñece o xénero y a obra á que pertence un texto do Barroco polas súas características formais e temáticas.


• Recñece e valora os motivos polos que El Quijote se considera a orixe da novela moderna.

• Relaciona autores e obras máis relevantes da lírica e

das características da lírica e narrative do Barroco.

64

obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes da lírica do Barroco.

• Comprender e valorar as obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes da narrativa do Barroco.

• Analizar e relacionar textos líricos e narrativos do Barroco.

narrativa da literatura do Barroco.

• Reflexiona sobre rasgos comúns entre os subxéneros literarios da época.

• Coñece tópicos e outros conceptos e elementos literarios característicos da literatura do Barroco.

Unidade 6: Internet lo sabe.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

Os complentos do predicado.

As relación de significado entre palabras.

Ortografía so X Acentuación dos verbos

con pronomes. O uso dos conectores

textuais. As comiñas A lectura crítica. Características xerais do

Barroco e as súas correntes de pensamento.

Relación do teatro do Barroco con textos de estes xéneros e de épocas anteriores.

A renovación teatral durante o Barroco.

Temas, formas e autores de outros tipos de textos

• Recoñecer os distintos tipos de complementos do predicado.

• Coñecer os distintos tipos de relacións de significado que se establecen entre as palabras.

• Utilizar correctamente a letra X.

• Usar as comiñas con corrección.

• Utilizar conectores para establecer distintos tipos de relacións entre as partes dun texto.

• Realizar o comentario crítico dun texto.

• Aprender as

• Recoñece os distintos tipos de complementos do predicado.

• Coñece os distintos tipos de relacións de significado que se establecen entre as palabras.

• Utiliza correctamente a letra X.

• Usa as comiñas con corrección.

• Utiliza conectores para establecer distintos tipos de relacións entre as partes dun texto.

• Realiza o comentario crítico dun texto.

• Comprende as características da literatura del Barroco.

• Coñece e valora as diferentes manifestacións literarias do teatro e de outro tipo de textos do Barroco.




Actividades de gramática: sintaxe, semántica…


Debates sobre diferentes tipos de textos.

É capaz de ler e comentar un texto de forma crítica.

Identifica os distintos complementos do predicado.

Recoñece as relacións de significado que se establecen entre as palabras dun texto.

Coñece e aplica as regras que rexen o uso das letras S/X, a acentuación dos verbos con pronomes, o uso das comiñas e os conectores.

Coñece a metade das características do teatro e outros

X CAA

CCL

CD

CCEC

65

do Barroco: textos filosóficos (Oráculo manual, de Baltasar Gracián) e textos literarios (Arte nuevo de hacer comedias en este tiempo, de Lope de Vega).

características xerais da literatura do Barroco.

• Comprender as correntes de pensamento máis significativas do Barroco.

• Relacionar temas e formas do teatro e de outros tipos de textos do Barroco cos do Renacimiento.

• Comprender e valorar as obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes do teatro do Barroco.

• Comprender e valorar as obras, os autores, os temas e as formas máis relevantes de outros tipos de textos do Barroco.

• Analizar e relacionar textos teatrais e outros tipos de textos do Barroco.

• Crear textos literarios tomando como modelo fragmentos de outras obras.

• Recoñece o xénero e a obra á que pertence un texto do Barroco polas súas características formais e temáticas.


• Relaciona autores e obras máis relevantes do teatro e de outro tipo de textos da literatura do Barroco.

• Coñece tópicos e outros conceptose elementos literarios característicos do teatro e de outros tipos de textos do Barroco.

• Valora a renovación teatral que se produce no Barroco.

• Crea textos literarios tomando como modelo fragmentos das obras estudiadas.

textos do Barroco.

Unidade 7: La población y la ciudad.

A A distribución da poboación mundial.

1. Localizar lugares nun mapa de España utilizando

1.1. Localiza espazos xeográficos e lugares nun mapa de España


Analiza e explica as características X CAA

66

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

A poboación europea e Española.

Os movementos naturais da poboación: migración.

A estrutura da poboación. A estrutura laboral da

poboación. A cidade: concepto e

evolucion histórica. A estrutura urbana.

datos de coordenadas xeográficas.

2. Utilizar o mapa como principal instrumento xeográfico e resolver problemas de escalas.

3. Ter unha visión global do medio físico español e das súas características xerais.

4. Localizar no mapa físico de España as aguas superficiais e relacionar os principais factores que interveñen no curso dun río.

5. Coñecer, comparar e describir os grandes conxuntos bioclimáticos que conforman o espazo xeográfico español.

6. Coñecer os principais factores e elementos que interveñen no clima español.

7. Elaborar climogramas e comentar mapas do tempo de España.

utilizando datos de coordenadas xeográficas.

2.1. Comprende a lenda e a escala dun mapa físico de España.

2.2. Realiza operacións relativas a distancias nun mapa de España utilizando a escala.

3.1. Sitúa nun mapa físico as principais unidades do relieve español, e das diferentes comunidades autónomas.

3.2. Explica as características do relieve español.

4.1. Localiza no mapa físico de España as vertientes hidrográficas e as cuencas máis importantes así como os lagos e lagunas.

4.2. Busca un exemplo cercano á súa localidade e analiza os factores que interveñen no curso dun río.

5.1. Señala e describe nun mapa os distintos espazos bioclimáticos de España.

5.2. Analiza e compara os grandes conxuntos bioclimáticos que conforman o espazo xeográfico español e os rasgos peculiares das diferentes comunidades autónomas, mediante gráficos e imaxes.

6.1. Explica como os factores modifican os elementos do clima en España e en concreto nlas diferentes comunidades

Diferentes actividades de búsqueda de información e elementos en mapas.

Elaboracións de climogramas.

Lectura e comprensión de textos ou mapas. Comentario de textos.

da poboación Española.

Recoñece as características das cidades.

Interpreta, analiza e comenta textos, mapas, imaxes…

Analiza, confecciona e sitúa graficos e mapas.

CCL

CD

CCEC

CMCT

CSC

SIE

67

autónomas.

7.1. Elabora diferentes climogramas de España e das diferentes comunidades autónomas.

Unidade 8: las actividades humanas.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

A actividade económica. Os recursos naturais:

paisaxes agrarias, gandería, pesca, acuicultura… As fonts de enerxía non

renovables e renovables. Os tipos de industria. Os transportes. O turismo. As telecomunicacións e a

terciarización. A globalización e as

desigualdades. O desenvolvemento sostible.

8. Recoñecer as actividades económicas que se realizan en Europa, nos tres sectores, identificando distintas políticas económicas.

9. Coñecer as características de diversos tipos de sistemas económicos.

10. Entender a idea de «desenvolvemento sostible» e as súas implicacións.

11. Localizar os recursos agrarios e naturais no mapa mundial.

12. Explicar a distribución desigual das rexións industrializadas no mundo.

13. Analizar o impacto dos medios de transporte no seu entorno.

14. Analizar os datos do peso do sector terciario dun país frente aos do

8.1. Diferenza os diversos sectores económicos europeos.

9.1. Sitúa no mapa do mundo as vinte cidades máis pobladas, di a que país pertence e explica a súa posición económica.

10.1. Explica o impacto da migración nos países de orixe e nos de acollida.

10.2. Diferenza aspectos concretos e a súa interrelación dentro dun sistema económico.

11.1. Define «desenvolvemento sostible» e describe conceptos clave relacionados con el.

12.1. Sitúa no mapa as principais zonas cerealícolas e as máis importantes masas boscosas do mundo.

13.1. Localiza e identifica nun mapa as principais zonas produtoras de minerais no mundo.

13.2. Localiza e identifica nun mapa as principales zonas produtoras e consumidoras de enerxía no mundo.


Diferentes actividades de búsqueda de información en mapas e de creación textual.

Lectura e comprensión de textos ou mapas. Comentario de textos.

Recoñece e diferencia os tres sectores da economía e identifica as actividades económicas máis características.

Entende os sistemas que rexen a economía no mundo actual e define conceptos.

Interpreta, analiza e comenta textos, mapas ou imaxes.

Localiza, ás veces, as zonas de desenvolvemento ou de subdesenvolvemento nos mapas.

X CAA

CCL

CD

CCEC

CMCT

CSC

CSIE

68

sector primario e secundario. Extraer conclusións.

15. Analizar textos que reflicten un nivel de consumo contrastado en diferentes países e sacar conclusións.

17. Analizar gráficos de barras por países onde se represente o comercio desigual e a débeda externa entre países en desenvolvemento e os desenvolvidos.

13.1. Identifica e nombra algunhas enerxías alternativas.

13.1. Localiza nun mapa a través de símbolos e lenda adecuados, os países máis industrializados do mundo.

14.1. Localiza e identifica nun mapa as principais zonas produtoras e consumidoras de enerxía no mundo.

14.2. Traza sobre un mapamundi o itinerario que segue un produto agrario e outro gandeiro desde a súa recolección ata o seu consumo en zonas afastadas e extrae conclusións.

15.1. Compara a poboación activa de cada sector en diversos países e analiza o grao de desenvolvemento que mostran estes datos.

16.1. Elabora gráficos de distinto tipo (lineais, de barra e de sectores) en soportes virtuais ou analóxicos que reflicten información económica e demográfica de países ou areas xeográficas a partir dos datos elixidos.

17.1. Describe adecuadamente o funcionamiento dos intercambios a nivel internacional utilizando mapas temáticos e gráficos nos que se reflicten as liñas de

69

intercambio.

18.1. Compara as características do consumo interior de países como Brasil e Francia.

19.1. Crea mapas conceptuais (usando recursos impresos e digitales) para explicar o funcionamento do comercio e sinala os organismos que agrupan as zonas comerciais.

20.1. Realiza un informe sobre as medidas para tratar de superar as situacións de pobreza.

21.1. Sinala areas de conflito bélico no mapamundi.

Unidade 9: La edad Moderna.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

As monarquías modernas. O mundo moderno: cambios

e novos camiños. A unión dinástica de Castela

e Aragón. O Renacemento e o

Humanismo. Carlos I de España e V de

Alemania. A América precolombina. Conquista e colonización de

América. A reforma protestante e a

Contrarreforma católica. O reinado de Filipo II A arte no Renacemento I e II. O século XVII en Europa e

España. A arte barroca en Italia e

30. Entender o concepto de crise e as súas consecuencias económicas e sociais.

31. Comprender a significación histórica da etapa do Renacemento en Europa.

32. Relacionar o alcance da nova mirada dos humanistas, os artistas e científicos do Renacemento con etapas anteriores e posteriores.

33. Analizar o reinado dos Reis Católicos como unha etapa de transición entre a

30.1. Comprende o impacto dunha crise demográfica e económica nas sociedades medievais europeas.

31.1. Distingue diferentes modos de periodización histórica (Idade Moderna, Renacemento, Barroco, Absolutismo).

31.2. Identifica rasgos do Renacemento e do Humanismo na historia europea, a partir de diferente tipo de fontes históricas.

32.1. Coñece obras e legado de artistas, humanistas e científicos da época.

33.1. Coñece os principais feitos da expansión de Aragón e de Castela polo mundo.


Diferentes actividades de búsqueda de información e elementos en mapas.

Creación textual. Lectura e

comprensión de textos ou mapas. Comentario de textos.

Consegue entender as diferenzas entre Idade Media e Idade Moderna.

Recoñece as características do século XVI.

Logra diferenciar unha monarquía autoritaria dunha absoluta ou parlamentaria e comprender as causas que orixinaron o conflito.

Identifica as aportacións

X CAA

CCL

CD

CCEC

CMCT

CSC

CSIE

70

España. Idade Media e a Idade Moderna.

34. Entender os procesos de conquista e colonización, e as súas consecuencias.

35. Comprender a diferenza entre os reinos medievais e as monarquías modernas.

36. Coñecer rasgos das políticas internas e as relacións exteriores dos séculos XVI e XVII en Europa.

37. Coñecer a importancia dalgúns autores e obras destes séculos.

38. Coñecer a importancia da arte Barroca en Europa e en América. Utilizar o vocabulario histórico con precisión, insertándoo no contexto adecuado.

34.1. Explica as distintas causas que conduciron ao descubrimento de América para os europeos, a súa conquista e a súa colonización. 34.2. Sopesa interpretacións conflitivas sobre a conquista e colonización de América.

35.1. Distingue as características de rexímenes monárquicos autoritarios, parlamentarios e absolutos.

36.1. Analiza as relacións entre os reinos europeos que conducen a guerras como a dos Trinta Anos.

37.1. Analiza obras (ou fragmentos delas) de algúns autores desta época no seu contexto.

38.1. Identifica obras significativas da arte Barroca.

culturais, científicas e artísticas do Renacemento e Barroco.

Recoñece, interpreta, analiza e comenta textos, mapas, gráficos ou imaxes.

71

En lingua e literatura galega se recollerán neste caso os estándares que resulten imprescindibles para o grupo. Son os que seguen: Lingua galega e literatura. 3º PMAR.

Obxec-tivos

Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe bloque 1: comprensión e expresión

oral

Procedementos e instrumentos de avaliación

Grao mínimo de consecución Temporalización CC

1ª 2ª 3ª

A B C D E F G H I J K

Comprender o sentido global e identificar a intención comunicativa e a estrutura de textos orais.

Interpretar en resumos ou esquemas a información relevante.

Diferenciar as ideas principais das secundarias.

Reflexionar e rexeirar usos lingüísticos con prexuízos.

Coñecer e apreciar as normas da cortesía.

Cinguirse ao tema tratado sin divagar.

Empregar léxico variado. Consultar en diferentes

fontes de información.

LGB1.1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).

Observación na aula. Preguntas e controis orais. Resumos e esquemas sobre

discursos. Intervencións orais. Búsqueda de información. Controis escritos.

Comprende o sentido global do discurso.

Resume o seu contido. Identifica a idea principal. Coñece os prexuízos. Usa os elementos de

cortesía do discurso oral. Cínguese ao tema a tratar. Emprega un léxico

variado. Emprega diferentes fontes

de información.

X X X CCL CSC CAA CD

LGB1.1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos.

X X X

LGB1.2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa do discurso (de calquera ámbito)

X

LGB1.2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

X X X

LGB1.5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). LGB1.7.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións do moderador nos debates e coloquios. LGB1.8.5. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. LGB1.10.1. Consulta os medios de

72

información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

Obxec-tivos

Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe bloque 2: comprensión e expresión

escrita

Procedementos e instrumentosd e avaliación

Grao mínimo para a superación do estándar.

Temporalización CC

1ª 2ª 3ª


Usar técnicas de síntese de contidos: resumos, esquemas…

Comprender e interpretar textos.

Producir e interpretar textos de diferente estilo.

Planificar a composición dos escritos.

Redactar borradores e revisalos.

Respectar as normas gramaticais, de acentuación e de puntuación.

LGB2.1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos.

Observación directa. Elaboración de resumos ou

esquemas. Elaboración de diferentes

tipos de textos. Búsqueda de información. Lectura e interpretación de

textos. Actividades nos cadernos. Controis escritos.

Resume ou esquematiza os contidos relevantes.

Comprende a idea principal dun texto.

Produce diferentes textos. Organiza os seus escritos:

fai un borrador e revísao. Emprega adecuadamente as

normas gramaticais, ortográficas e de puntuación.


LGB2.3.1. e LGB2.4.1. Comprende e interpreta textos de calquera ámbito.

LGB2.9.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos da vida cotiá ou das relacións sociais, segundo os modelos propostos na aula: convocatorias, actas de reunións e intervencións en foros. LGB2.12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. LGB2.12.2. Redacta borradores, utiliza esquemas, árbores ou mapas conceptuais para planificar e organizar os seu escritos. LGB2.12.6. Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais). LGB3.6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. LGB3.7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente.

73

Obxec- tivos

Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe bloque 4: lingua e sociedade


Grao mínimo para a consecución do estándar

Temporalización CC 1ª 2ª 3ª


Distinguir entre bilingüismo e diglosia.

LGB4.1.2. Distingue entre bilingüismo e diglosia e aplica estes termos de forma axeitada á realidade galega.




textos. Visualización de videos. Actividades nos cadernos. Controis escritos.

Distingue entre bilingüismo e diglosia. Controis escritos.


Obxec- tivos

Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe bloque 5: educación literaria


Grao mínimo para a consecución do estándar

Temporalización CC 1ª 2ª 3ª


Identificar as distintas épocas da literatura galega desde as súas orixes ata 1916. Comprender e explicar as

distintas épocas da literatura galega. Ler autónomamente obras

representativas. Comentar de forma guiada

textos da literatura galega sinalando os seus rasgos e relacionándoos co seu contexto histórico, cultural e sociolingüístico. Elaborar traballos

individuais ou colectivos sobre alguna etapa da literatura. Consultar fontes de

información básicas para a realización de traballos.

LGLB5.1.1. Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916.




textos. Visualización de videos. Actividades nos cadernos. Controis escritos.

Identifica as distintas épocas da literatura galega desde as súas orixes ata 1916.

Explica as características das distintas épocas da literatura.

Le fragmentos de obras da literatura galega e resume o seu contido sinalando algún trazos característicos.

Comenta, de forma guiada, algún rasgos definitorios da época literaria á que pertence o texto.

Elabora un traballo sobre algunha etapa da literatura.

Consulta fontes de información.


LGLB5.1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos. LGLB5.2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. LGB5.2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e

74

relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

LGLB5.4.1. Elabora traballos, individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. LGLB5.5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitadamente estas.

75

4.5. 4º ESO.


Obx

ectiv

os

Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Instrumentos e

procedementos de avaliación

Grao mínimo

para superar

a materia

Temporalización (Avaliación)

Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

H m

B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais en relación co ámbito de uso: persoal, educativo, social e laboral.

B1.1. Comprender, interpretar e valorar textos orais propios dos ámbitos persoal, educativo ou escolar, e social.

LCLB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais propios dos ámbitos persoal, educativo e laboral, identificando a información relevante, determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa do/da falante.

Análise oral en gran grupo de distintos tipos de textos.

Valorarase o razoamento do alumnado, o interese e a participación na actividade máis que o seu acerto. O profesor recollerá a participación do alumnado no caderno do profesor cun +.

X X X

CCL


Observación na aula Retén información relevante e extrae información concreta. X X X

CCL

LCLB1.1.4. Distingue as partes en que se estruturan as mensaxes orais e a relación entre discurso e contexto.


Distingue as partes en que se estruturan as mensaxes orais. X X X

CCL

LCLB1.1.5. Distingue entre información e opinión en mensaxes procedentes dos

Visionado na aula de vídeos e actividades orais e escritas de reflexión.

Distingue entre información e opinión en mensaxes dos medios de comunicación, e entre

X X X CSC

76


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

medios de comunicación, e entre información e persuasión en mensaxes publicitarias orais, identificando as estratexias de enfatización e expansión.

información e persuasión en mensaxes publicitarias orais.

LCLB1.1.6. Segue e interpreta instrucións orais.

Observación na aula Segue e interpreta instrucións orais. X X X CCL

h m

B1.2. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais en relación coa súa finalidade: textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos. Diálogo.

B1.2. Comprender, interpretar e valorar textos orais de diferente tipo.

LCLB1.2.1. Comprende o sentido global de textos orais de intención narrativa, descritiva, instrutiva, expositiva e argumentativa, identificando a estrutura e a información relevante, determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa do/da falante.

Análise oral en gran grupo de distintos tipos de textos

Rúbrica 2. Nunha escala de 1 a 10, a consecución do estándar establécese en 5.

X X X

CCL

LCLB1.2.2. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto, analizando fontes de procedencia non verbal.

Análise en gran grupo dos códigos non verbais e paralingüísticos en distintos actos de fala.

Valorarase o razoamento do alumnado, o interese e a participación na actividade nunha escala de 1 a 10. A consecución do estándar establécese en 5

X X X

CCL

77


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III



Rexistro de participación oral na aula. X X X

CAA

LCLB1.2.4. Interpreta e valora aspectos concretos do contido de textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos, emitindo xuízos razoados e relacionándoos con conceptos persoais, para xustificar un punto de vista particular.


Valorarase o razoamento do alumnado, o interese e a participación na actividade nunha escala de 1 a 10. A consecución do estándar establécese en 5.

X X X

CAA CCL

LCLB1.2.5. Utiliza progresivamente os instrumentos adecuados para localizar o significado de palabras ou enunciados descoñecidos (demanda axuda, busca en dicionarios, lembra o contexto en que aparece, etc.).

Utiliza progresivamente os instrumentos adecuados para localizar o significado de palabras.

Valorarase o razoamento do alumnado, o interese e a participación na actividade nunha escala de 1 a 10. A consecución do estándar establécese en 3.

X X X

CD

LCLB1.2.6. Resume textos narrativos, descritivos,

Resume distintos tipos de textos.

Rúbrica 6, Nunha escala de 1 a 10, a consecución do estándar X X X CAA

78


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

expositivos e argumentativos de forma clara, recollendo as ideas principais e integrando a información en oracións que se relacionen loxicamente e semanticamente.

establécese en 5.

h B1.3. Observación e comprensión do sentido global de debates, coloquios, entrevistas e conversas espontáneas, da intención comunicativa de cada interlocutor/a e aplicación das normas básicas que regulan a comunicación.

B1.3. Comprender o sentido global e a intención de textos orais.

LCLB1.3.1. Escoita, observa e interpreta o sentido global de debates, coloquios e conversas espontáneas identificando a información relevante, determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa e a postura de cada participante, así como as diferenzas formais e de contido que regulan os intercambios comunicativos formais e os espontáneos.



Rúbrica 3: nota media 5. Rexistro de participación oral na

aula: polo menos dúas por avaliación.

X X

CSC

LCLB1.3.2. Recoñece e explica as características da linguaxe conversacional (cooperación, espontaneidade, economía e

Debates orais sobre diversos asuntos en gran grupo e grupos de debate para a preparación dos


aula: polo menos dúas por X X

CCL

79


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

subxectividade) nas conversas espontáneas.

debates en gran grupo. avaliación.

LCLB1.3.3. Observa e analiza as intervencións particulares de cada participante nun debate, coloquio ou conversa espontánea tendo en conta o ton empregado, a linguaxe que utiliza, o contido e o grao de respecto cara ás opinións das demais persoas.



aula: polo menos dúas por avaliación. X X

CCL

LCLB1.3.4. Identifica o propósito, a tese e os argumentos das persoas participantes en debates, faladoiros e entrevistas procedentes dos medios de comunicación audiovisual, valorando de forma crítica aspectos concretos da súa forma e o seu contido.



aula: polo menos dúas por avaliación.

X X

CCL

LCLB1.3.5. Recoñece e asume as regras de interacción, intervención e cortesía que

Debates orais sobre diversos asuntos en gran grupo e grupos de debate

Rúbrica 5: nota media 5. X X

CSC

80


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

regulan os debates e calquera intercambio comunicativo oral.

para a preparación dos debates en gran grupo.

a d h

B1.4. Coñecemento e uso progresivamente autónomo das estratexias necesarias para a produción de textos orais.

B1.4. Recoñecer, interpretar e avaliar progresivamente as producións orais propias e alleas, así como os aspectos prosódicos e os elementos non verbais (xestos, movementos, ollada, etc.).

LCLB1.4.1. Coñece o proceso de produción de discursos orais e valora a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.

Exposición de traballos individuais e grupais. En calquera tipo de discurso.


X

CCL

LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre, volume, etc.) a ollada, a colocación, a linguaxe corporal, a xestión de tempos e o emprego de axudas audiovisuais en calquera tipo de discurso.

Exposición de traballos individuais e grupais. En calquera tipo de discurso.


X

CCL



Rúbrica 5: nota media 5.10

X X

CAA

81


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

a d h

B1.5. Valoración da lingua oral como instrumento de aprendizaxe, como medio para transmitir coñecementos, ideas e sentimentos, e como ferramenta para regular a conduta.

B1.5. Valorar a lingua oral como instrumento de aprendizaxe, como medio para transmitir coñecementos, ideas e sentimentos, e como ferramenta para regular a conduta.

LCLB1.5.1. Utiliza e valora a lingua como un medio para adquirir, procesar e transmitir novos coñecementos, para expresar ideas e sentimentos, e para regular a conduta.


Valorarase o razoamento do alumnado, o interese e a participación na actividade máis que o seu acerto nunha escala de 1 a 5. A consecución do estándar establécese en 5.

X X

CCL

g h

B1.6. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias para falar en público e dos instrumentos de autoavaliación en prácticas orais formais ou informais.

B1.6. Aprender a falar en público, en situacións formais ou informais, de xeito individual ou en grupo.

LCLB1.6.1. Realiza presentacións orais de forma individual ou en grupo, planificando o proceso de oralidade, organizando o contido, consultando fontes de información diversas, xestionando o tempo e transmitindo a información de xeito coherente, aproveitando vídeos, gravacións ou outros soportes dixitais.

Exposición dun traballos en grupo.

Rúbrica 5. A consecución do estándar establécese en 5.

X

CD

82


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

LCLB1.6.2. Realiza intervencións non planificadas, dentro da aula, analizando e comparando as similitudes e as diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

Intervencións na aula. Rúbrica 2. A consecución do estándar establécese en 5.

X X X

CCL

LCLB1.6.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal da lingua nas súas prácticas orais.

Intervencións na aula. Rúbrica 5: nota media 5. X X X

CCL

LCLB1.6.4. Pronuncia con corrección e claridade, modulando e adaptando a súa mensaxe á finalidade da práctica oral.



X

CCL

LCLB1.6.5. Resume oralmente exposicións, argumentacións, intervencións públicas, etc., recollendo as ideas principais e integrando a información en oracións que se relacionen loxicamente e semanticamente.



X

CAA

83


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

LCLB1.6.6. Aplica os coñecementos gramaticais á avaliación e á mellora da expresión oral, recoñecendo en exposicións orais propias ou alleas as dificultades expresivas (incoherencias, repeticións, ambigüidades, impropiedades léxicas, pobreza e repetición de conectores etc.).

Aplica os coñecementos gramaticais en exposición de traballos individuais e grupais.


X

CCL

a c d h

B1.7. Coñecemento, comparación, uso e valoración das normas de cortesía da comunicación oral que regulan as conversas espontáneas e outras prácticas discursivas orais propias dos

B1.7. Coñecer, comparar, usar e valorar as normas de cortesía nas intervencións orais propias da actividade educativa, tanto espontáneas como planificadas, e nas prácticas discursivas orais propias dos medios de comunicación.

LCLB1.7.1. Coñece, valora e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral.


Rúbrica 2 e 3 ampliada.

X X

CCL

LCLB1.7.2. Analiza criticamente debates e faladoiros procedentes dos medios de comunicación, recoñecendo neles a validez dos argumentos e valorando criticamente a súa forma e o seu contido.

Analisis crítico de debates e faladoiros procedentes dos medios de comunicación.

X

CCL

84


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

medios de comunicación. Debate.

LCLB1.7.3. Participa activamente nos debates escolares, respectando as regras de intervención, interacción e cortesía que os regulan, utilizando unha linguaxe non discriminatoria.



X X

CSC

a d h m

B1.8. Creación de textos orais e audiovisuais que reproduzan situación reais ou imaxinarias de comunicación.

B1.8. Reproducir situacións reais ou imaxinarias de comunicación potenciando o desenvolvemento progresivo das habilidades sociais, a expresión verbal e non verbal, e a representación de realidades, sentimentos e emocións.

LCLB1.8.1. Dramatiza e improvisa situacións reais ou imaxinarias de comunicación.

Escenificación de fragmentos de obras de teatro na segunda avaliación.

X

CCEC


g h l

B2.1. Coñecemento e uso progresivo de técnicas e

B2.1. Aplicar diferentes estratexias de lectura comprensiva e crítica de textos

LCLB2.1.1. Comprende textos de diversa índole pondo en práctica diferentes estratexias de lectura e autoavaliación da súa propia



X X X

CCL

85


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

estratexias de comprensión escrita.

B2.2. Lectura comprensiva, interpretación e valoración de textos escritos en relación cos ámbitos persoal, educativo, social e laboral.

B2.3. Lectura, comprensión, interpretación e valoración de textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados.

comprensión en función do obxectivo e o tipo de texto, actualizando coñecementos previos, traballando os erros de comprensión e construíndo o significado global do texto.


Valoración numérica da actividade no control de avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima

LCLB2.1.2. Localiza, relaciona e secuencia as informacións explícitas dos textos.


Rúbrica 1. , valorada nunha escala de 1 a 10, media mínima: 5. X X X

CCL

LCLB2.1.3. Infire a información relevante dos textos, identificando a idea principal e as secundarias, e establecendo relacións entre elas.

Resumo, esquema e análise crítica de textos.

Valorarase a oportunidade e adecuación do razonamento nunha escala de 1 a 10, sendo o grao mínimo 5.

X X X

CMCCT

LCLB2.1.4. Constrúe o significado global dun texto ou de frases do texto demostrando unha comprensión plena e detallada deste.

Resumos de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis.

Rúbrica 6 ampliada. Media mínima: 5.

X X X

CCL

LCLB2.1.5. Fai conexións entre un texto e o seu contexto,

Resumo, esquema e análise crítica de textos.

Rúbrica 1, valorada nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. X X X CAA

86


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

integrándoo e avaliándoo criticamente, e realizando hipóteses sobre el.

Valoración numérica da actividade no control de avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

LCLB2.1.6. Comprende o significado de palabras propias do nivel culto da lingua que incorpora ao seu repertorio léxico, e recoñecendo a importancia de enriquecer o seu vocabulario para expresarse con exactitude e precisión.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas empregando distintos tipos de registros idiomáticos.

Valorarase a realización das actividades de aula con esforzo e interés e non o resultado. Polo que a calificación será Feito/Non feito.

X X X

CCL

b e h l

B2.1. Coñecemento e uso progresivo de técnicas e estratexias de comprensión escrita.

B2.2. Lectura comprensiva, interpretación e valoración de

B2.2. Ler, comprender, interpretar e valorar textos escritos en diferentes soportes e formatos.

LCLB2.2.1. Recoñece e expresa o tema, as ideas principais, a estrutura e a intención comunicativa de textos escritos propios dos ámbitos persoal, educativo, social e laboral, e de relacións con organizacións, identificando a tipoloxía textual seleccionada (narración, exposición, etc.), a organización do contido e o formato utilizado.

Resumos e esquemas de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis identificando a tipoloxía textual seleccionada, a organización do contido, as marcas lingüísticas e o formato utilizado.

Rúbrica 6 ampliada. Media mínima: 5.

X X X

CCL

87


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

textos escritos en relación cos ámbitos persoal, educativo, social e laboral.

B2.3. Lectura, comprensión, interpretación e valoración de textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados.

LCLB2.2.2. Identifica os trazos diferenciais dos xéneros xornalísticos informativos e de opinión (noticias, reportaxes, editoriais, artigos e columnas, cartas á dirección, comentarios e crítica).

Resumos e esquemas de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis

Nunha valoración de 0 a 10, 5.

X

CSC

LCLB2.2.3. Comprende e explica os elementos verbais e os non verbais, e a intención comunicativa dun texto publicitario procedente dos medios de comunicación.

Búsca, análise e explicación dos elementos dun texto publicitario.

Actividades de aula empregando as TIC


X

CCL

LCLB2.2.4. Localiza informacións explícitas nun texto e relaciónaas entre si e co contexto, secuénciaas e deduce informacións ou valoracións implícitas.

Análise crítica de textos.

X

CCL

LCLB2.2.5. Interpreta o sentido de palabras, expresións, frases ou pequenos fragmentos extraídos

Análise crítica de textos. X

CCL

88


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

dun texto en función do seu sentido global.

LCLB2.2.6. Interpreta, explica e deduce a información dada en esquemas, mapas conceptuais, diagramas, gráficas, fotografías, etc.

Actividades de aula. Rúbrica 3: nota media 5

X X X

CAA CMCCT

g h l

B2.4. Actitude progresivamente crítica e reflexiva ante a lectura.

B2.3. Manifestar unha actitude crítica ante a lectura de calquera tipo de textos ou obras literarias a través dunha lectura reflexiva que permita identificar posturas de acordo ou desacordo, respectando sempre as opinións dos demais.

LCLB2.3.1. Identifica e expresa as posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto.

Análise crítica de textos

X

CCL

LCLB2.3.2. Elabora a súa propia interpretación sobre o significado dun texto.

Análise crítica de textos.

Avaliación das lecturas obrigatorias nos controis de lectura.


Control de lectura, nota minima 5.

X

CAA CCL

LCLB2.3.3. Respecta as opinións das demais persoas.

Debates orais e análise crítica de textos

Rúbrica 3: nota media 3. X X CSC

b e

B2.5. Utilización progresivamente autónoma das

B2.4. Seleccionar os coñecementos que se obteñan das bibliotecas ou

LCLB2.4.1. Utiliza de forma autónoma diversas fontes de información, integrando os

Actividades de aula escritas recollidas no

Rúbrica 1, valorada nunha escala de 1 a 5, media mínima: 3. X X X

CCL

89


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

h bibliotecas e das tecnoloxías da información e da comunicación como fontes de obtención de información.

de calquera outra fonte de información impresa en papel ou dixital, integrándoos nun proceso de aprendizaxe continua.

coñecementos adquiridos nos seus discursos orais ou escritos.

caderno realizadas na biblioteca do centro.



LCLB2.4.2. Coñece e manexa habitualmente dicionarios impresos ou en versión dixital, dicionarios de dúbida e irregularidades da lingua, etc.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno realizadas na biblioteca do centro.


X X X

CCL CD


Visita á biblioteca do centro e utiliza os seus recursos.

Práctica para utilizar o carnet de biblioteca.


X X X

CCL CAA

g e h

B2.6. Coñecemento e uso das técnicas e as estratexias para

B2.5. Aplicar progresivamente as estratexias necesarias para producir textos adecuados,

LCLB2.5.1. Aplica técnicas diversas para planificar os seus escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais etc.).

Actividades de aula orais e escritas recollidas no caderno.


Valoración numérica da X X X

CCL

90


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

l a produción de textos escritos: planificación, obtención de datos, organización da información, redacción e revisión.

B2.7. Produción de textos escritos e audiovisuais narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados.

coherentes e cohesionados. Exercicios en controis e exames.

actividade no control de avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

LCLB2.5.2. Redacta borradores de escritura.





X X X

CCL CAA

LCLB2.5.3. Escribe textos en diferentes soportes usando o rexistro adecuado, organizando as ideas con claridade, enlazando enunciados en secuencias lineais cohesionadas, e respectando as normas gramaticais e ortográficas.





X X X

CCL

LCLB2.5.4. Revisa o texto en varias fases para aclarar problemas co contido (ideas, estrutura, etc.) ou coa forma




Valoración numérica da actividade no control de avaliación: a

X X X

CCL CAA

91


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

(puntuación, ortografía, gramática e presentación).

exames. superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

LCLB2.5.5. Avalía, utilizando guías, a súa propia produción escrita e a dos/das seus/súas compañeiros/as.

Autoavaliación. Rúbrica 6. Media mínima: 5.

X X X

CAA

LCLB2.5.6. Reescribe textos propios e alleos aplicando as propostas de mellora que se deducen da avaliación da produción escrita.

Rescribe textos propios e alleos tra-la autoavaliación.

Rúbrica 6. Media mínima: 5.

X X X

CCL

H l

B2.8. Produción de textos escritos e audiovisuais propios dos ámbitos persoal, educativo, social e laboral.

B2.6. Escribir textos en relación co ámbito de uso.

LCLB2.6.1. Redacta con claridade e corrección textos propios dos ámbitos persoal, educativo, social e laboral.




X X X

CCL

LCLB2.6.2. Redacta con claridade e corrección textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos, adecuándose aos trazos propios




Valoración numérica da actividade no control de

X X X

CCL

92


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

da tipoloxía seleccionada. exames. avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima.

LCLB2.6.3. Utiliza variados organizadores textuais nos seus escritos.




Valoración numérica da actividade no control de

X X X

CCL

LCLB2.6.4. Resume o contido de calquera tipo de texto, recollendo as ideas principais con coherencia e cohesión e expresándoas cun estilo propio, evitando reproducir literalmente as palabras do texto.

Resumos de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis.

Rúbrica 6. Media mínima: 5.

X X X

CAA

LCLB2.6.5. Realiza esquemas e mapas conceptuais que estruturen o contido dos textos traballados.

Esquemas de textos orais e escritos en exercicios nos cadernos e nos controis.

Rúbrica 6. Media mínima: 5. X X X

CAA

LCLB2.6.6. Explica por escrito o significado dos elementos visuais

Explica por escrito o significado dos elementos

Rúbrica 6. Media mínima: 5. X X X CCL

93


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

que poidan aparecer nos textos (gráficas, imaxes, etc.).

visuais que poidan aparecer nos textos (gráficas, imaxes, etc.).

B c g h

B2.9. Interese pola composición escrita como fonte de información e aprendizaxe, como forma de comunicar as experiencias e os coñecementos propios, e como instrumento de enriquecemento persoal e profesional.

B2.7. Valorar a importancia da lectura e a escritura como ferramentas de adquisición das aprendizaxes e como estímulo do desenvolvemento persoal.

LCLB2.7.1. Produce textos diversos recoñecendo na escritura o instrumento que é capaz de organizar o seu pensamento.





X X X

CCL

LCLB2.7.2. Utiliza nos seus escritos palabras propias do nivel formal da lingua que incorpora ao seu repertorio léxico, e recoñece a importancia de enriquecer o seu vocabulario para expresarse oralmente e por escrito con exactitude e precisión.





X X X

CCL

LCLB2.7.3. Valora e incorpora progresivamente unha actitude

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou

Rúbrica 4, valorada nunha escala de 1 a 10, media mínima: 5. X X X CCEC

94


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

creativa ante a lectura e a escritura.

entregadas en fichas específicas empregando distintos tipos e xéneros de textos.


Valoración numérica da actividade no control de avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación.

LCLB2.7.4. Coñece e utiliza ferramentas das tecnoloxías da información e da comunicación, participando, intercambiando opinións, comentando e valorando escritos alleos, ou escribindo e dando a coñecer os seus propios.

Participación en foros de debate en redes sociais dixitais.

Valorarase o interese e a participación do alumnado nos foros nunha escala de 1 a 5. Media mínima: 3 X

CD

Bloque 3. Coñecemento da lingu

A h

B3.1. Observación, reflexión e explicación dos valores expresivos e do uso das categorías gramaticais, con

B3.1. Recoñecer e explicar os valores expresivos que adquiren determinadas categorías gramaticais en relación coa intención comunicativa do texto onde aparecen, con especial

LCLB3.1.1. Explica os valores expresivos que adquiren algúns adxectivos, determinantes e pronomes en relación coa intención comunicativa do texto onde aparecen.




X

CCL

95


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

especial atención ao adxectivo, aos tipos de determinantes e aos pronomes.

atención a adxectivos, determinantes e pronomes.


superación do estándar será a metade da cualificación máxim

A h

B3.2. Observación, reflexión e explicación dos valores expresivos e do uso das formas verbais en textos con diferente intención comunicativa.

B3.2. Recoñecer e explicar os valores expresivos que adquiren as formas verbais en relación coa intención comunicativa do texto onde aparecen.

LCLB3.2.1. Recoñece e explica os valores expresivos que adquiren as formas verbais en relación coa intención comunicativa do texto onde aparecen.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas empregando distintos tipos de textos.




X

CCL

A b h

B3.3. Observación, reflexión e explicación do uso expresivo dos prefixos e sufixos, recoñecendo os que teñen orixe

B3.3. Recoñecer e explicar o significado dos principais prefixos e sufixos, e as súas posibilidades de combinación para crear novas palabras, identificando os que proceden do latín e do

LCLB3.3.1. Recoñece os procedementos para a formación de palabras novas e explica o valor significativo dos prefixos e dos sufixos.




Valoración numérica da actividade no control de avaliación: a superación do

X

CCL

96


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

grega e latina, explicando o significado que lle achegan á raíz léxica e a súa capacidade para a formación e a creación de novas palabras.

grego. estándar será a metade da cualificación máxima

LCLB3.3.2. Forma substantivos, adxectivos, verbos e adverbios a partir doutras categorías gramaticais, utilizando diversos procedementos lingüísticos.





X

CCL

LCLB3.3.3. Coñece o significado dos principais prefixos e sufixos de orixe grecolatina e utilízaos para deducir o significado de palabras descoñecidas.





X

CAA

A B3.4. Observación, reflexión e

B3.4. Identificar os niveis de significado de palabras ou

LCLB3.4.1. Explica todos os valores expresivos das palabras

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou

Valorarase a realización das actividades de aula con esforzo

X CCL

97


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

h explicación dos niveis de significado de palabras e expresións no discurso oral ou escrito.

expresións en función da intención comunicativa do discurso oral ou escrito onde aparecen.

que gardan relación coa intención comunicativa do texto onde aparecen.

entregadas en fichas específicas empregando distintos tipos e xéneros de textos.


e interés e non o resultado. Polo que a calificación será Feito/Non feito.


LCLB3.4.2. Explica con precisión o significado de palabras, e usa a acepción adecuada en relación ao contexto en que aparecen.





X

CCL

B e h

B3.5. Manexo de dicionarios e outras fontes de consulta en papel e formato dixital sobre a normativa e o uso non

B3.5. Usar correcta e eficazmente os dicionarios e outras fontes de consulta, tanto en papel como en formato dixital, para resolver dúbidas sobre o uso correcto da lingua e

LCLB3.5.1. Utiliza os dicionarios e outras fontes de consulta en papel e formato dixital, resolve eficazmente as súas dúbidas sobre o uso correcto da lingua e progresa na aprendizaxe

Actividads de aula nos que se utilice os dicionarios e outras fontes de consulta.

Hábito de resolver dúbidas. Exercicios en controis e

exames.


X X X

CD

98


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

normativo das palabras, e interpretación das informacións lingüísticas que proporcionan os dicionarios da lingua (gramaticais, semánticas, rexistro e uso).

para progresar na aprendizaxe autónoma.

autónoma. No control de avaliación: a

superación do estándar será a metade da cualificación máxima

H B3.6. Observación, reflexión e explicación dos límites sintácticos e semánticos da oración simple e a composta, das palabras que relacionan os grupos que forman parte desta e dos seus elementos

B3.6. Explicar e describir os trazos que determinan os límites oracionais para recoñecer a estrutura das oracións compostas.

LCLB3.6.1. Transforma e amplía oracións simples en oracións compostas, usando conectores e outros procedementos de substitución para evitar repeticións.





X

CCL

LCLB3.6.2. Recoñece a palabra nuclear que organiza sintacticamente e

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en

Valorarase a realización das actividades de aula con esforzo e interés e non o resultado. Polo

X CMCCT

99


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

constitutivos. semanticamente un enunciado, así como os elementos que se agrupan arredor dela.

fichas específicas empregando distintos tipos e xéneros de textos.


que a calificación será Feito/Non feito.

Valoración numérica da actividade no control de avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación Valorarase a realización das actividades de aula con esforzo e interés e non o resultado. Polo que a calificación será Feito/Non feito.


LCLB3.6.3. Recoñece a equivalencia semántica e funcional entre o adxectivo, o substantivo e algúns adverbios con oracións de relativo, substantivas e adverbiais respectivamente, transformando




X

CCL

100


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

e ampliando adxectivos, substantivos e adverbios en oracións subordinadas e inseríndoas como constituíntes doutra oración.



LCLB3.6.4. Utiliza de forma autónoma textos da vida cotiá para a observación, reflexión e explicación sintáctica.


Valorarase a realización das actividades de aula con esforzo e interés e non o resultado. Polo que a calificación será Feito/Non feito

X

CCL

B h

B3.7. Coñecemento, uso e valoración das normas ortográficas e gramaticais, recoñecendo o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas na escritura para

B3.7. Aplicar os coñecementos sobre a lingua para resolver problemas de comprensión e expresión de textos orais e escritos e para a revisión progresivamente autónoma dos textos propios e alleos.

LCLB3.7.1. Revisa os seus discursos orais e escritos aplicando correctamente as normas ortográficas e gramaticais, recoñecendo o seu valor social para obter unha comunicación eficiente.

Revisa e aplica correctamente as normas ortográficas.


X X X

CCL

101


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

obter unha comunicación eficiente.

B g h

B3.8. Observación, reflexión, explicación e uso dos trazos característicos que permiten diferenciar e clasificar os xéneros textuais, con especial atención aos discursos expositivos e argumentativos.

B3.8. Identificar e explicar as estruturas dos xéneros textuais, con especial atención ás estruturas expositivas e argumentativas, para utilizalas nas súas producións orais e escritas.

LCLB3.8.1. Identifica e explica as estruturas dos xéneros textuais, con especial atención ás expositivas e argumentativas, e utilízaas nas propias producións orais e escritas.



Valoración numérica da actividade nunha escala de 1 a 10, dependendo do número de acertos e erros. Nota mínima: 5.


X

CCL

LCLB3.8.2. Coñece os elementos da situación comunicativa que determinan os usos lingüísticos (tema, propósito, destinatario, xénero textual, etc.).





X

CSC CCL

LCLB3.8.3. Describe os trazos lingüísticos máis sobresalientes de textos expositivos e


Valoración numérica da actividade nunha escala de 1 a 10, dependendo do número de

X CCL

102


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

argumentativos, relacionándoos coa intención comunicativa e o contexto en que se producen.

específicas empregando distintos tipos e xéneros de textos.


acertos e erros. Nota mínima: 5. Valoración numérica da actividade

no control de avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima

LCLB3.8.4. Recoñece nun texto os procedementos lingüísticos para a expresión da subxectividade, e utilízaos nas producións propias.





X

CCL

H B3.9. Observación, reflexión e explicación do uso de conectores textuais e dos principais mecanismos de referencia

B3.9. Recoñecer en textos de diversa índole e usar nas producións propias orais e escritas os conectores textuais e os principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais como léxicos.

LCLB3.9.1. Recoñece e utiliza a substitución léxica como un procedemento de cohesión textual.





X X

CCL

103


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

interna, tanto gramaticais (substitucións pronominais) como léxicos (elipses e substitucións mediante sinónimos e hiperónimos).

LCLB3.9.2. Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores de causa, consecuencia, condición e hipótese, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de referencia interna que proporcionan cohesión a un texto.





X X

CCL

A b h

B3.10. Coñecemento dos rexistros e dos factores que inciden no uso da lingua en distintos ámbitos sociais, e valoración da importancia de utilizar o rexistro adecuado segundo as condicións da

B3.10. Recoñecer e utilizar os rexistros lingüísticos en función dos ámbitos sociais, valorando a importancia de utilizar o rexistro adecuado a cada momento.

LCLB3.10.1. Recoñece os rexistros lingüísticos en textos orais ou escritos en función da intención comunicativa e do seu uso social.





X X

CCL

LCLB3.10.2. Valora a importancia de utilizar o rexistro adecuado a cada situación comunicativa, e aplícao nos seus discursos orais e escritos.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas empregando distintos tipos e xéneros


Valoración numérica da actividade

X X

CSC

104


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

situación comunicativa.

de textos. Exercicios en controis e

exames.

no control de avaliación: a superación do estándar será a metade da cualificación máxima

I l

B3.11. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos

B3.11. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.

LCLB3.11.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

Actividades de aula en diversos soportes realizadas na Biblioteca do centro e coa colaboración do equipo de Biblioteca.

Valorarase a participación do

alumnado nas actividades nunha escala de 1 a 5 tendo en

conta o grao de interese amosado.

X

CCL CAA

105


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

lingüísticos ou culturais.

G h



LCLB3.12.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e a produción dos textos traballados en calquera das outras.

Actividades comparativas de linguas castelá, galega, francesa e inglesa recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas.


X

CAA


H l n c

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de pracer, de

B4.1. Favorecer a lectura e comprensión de obras literarias da literatura española e universal de todos os tempos e da literatura xuvenil.

LCLB4.1.1. Le e comprende cun grao crecente de interese e autonomía obras literarias próximas aos seus gustos e ás súas afeccións.

Actividades da hora de ler. Lecturas trimestrais. Lectura e recitación pública

de fragmentos de obras literarias e poemas de diversos estilos, épocas, autores e procedencias

A lectura libre individual do alumnado será promovida e motivado polo profesorado pero non avaliada para non ser entendida como unha obriga.

A lectura pública valorarase seguindo a rúbrica 4 e fomentarase a autoavaliación

X X X

CCL

106


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

do alumnado; establécese a nota media mínima nun cinco, nunha escala de 1 a 10.

LCLB4.1.2. Valora algunha das obras de lectura libre, resumindo o contido, explicando os aspectos que máis chamaron a súa atención e o que a lectura lle achegou como experiencia persoal.

Valora algunha das obras de lectura libre, resumindo o contido.


X X X

CCEC

LCLB4.1.3. Desenvolve progresivamente o seu propio criterio estético perseguindo como única finalidade o pracer pola lectura.

Desenvolve progresivamente o seu propio criterio estético. X X X

CSIEE

H l n c

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de

B4.2. Promover a reflexión sobre a conexión entre a literatura e o resto das artes.

LCLB4.2.1. Desenvolve progresivamente a capacidade de reflexión observando, analizando e explicando a relación existente entre manifestacións artísticas de todas as épocas (música, pintura, cine, etc.).

Desenvolve progresivamente a capacidade de reflexión e a relación entre manifestacións artísticas.

A lectura pública valorarase seguindo a rúbrica 4 e fomentarase a autoavaliación do alumnado; establécese a nota media mínima nun cinco, nunha escala de 1 a 10

X X X

CCL

107


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

LCLB4.2.2. Recoñece e comenta o mantemento ou a evolución de personaxes-tipo, temas e formas ao longo dos diversos períodos histórico-literarios, ata a actualidade.

Actividades de aula escritas recollidas no caderno ou entregadas en fichas específicas cos distintos tipos, temas e formas da literatura.


X X X

CCEC

LCLB4.2.3. Compara textos literarios e pezas dos medios de comunicación que respondan a un mesmo tópico, observando, analizando e explicando os puntos de vista segundo o medio, a época ou a cultura, e valorando e criticando o que le ou ve.

Exercicios grupais das lecturas feitas na aula para entregar en fichas específicas.

Nunha escala de 1 a 10 valorarase a adecuación das respostas. A nota será colectiva. Puntuación mínima para superar o estándar: 5

X X X

CSC

H l n c

B4.1. Lectura libre de obras da literatura española e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de

B4.3. Fomentar o gusto e o hábito pola lectura en todas as súas vertentes: como fonte de acceso ao coñecemento e como instrumento de lecer e diversión que permite


Debates ou tertulias literarias acerca das lecturas trimestrais e da hora de ler

X X X

CCL

LCLB4.3.2. Traballa en equipo determinados aspectos das

Exercicios grupais das lecturas feitas na aula

Nunha escala de 1 a 10 valorarase a adecuación das respostas. A

X CSC CSIEE

108


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, para lograr o desenvolvemento dos seus propios gustos e intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.

explorar mundos diferentes aos nosos, reais ou imaxinarios.

lecturas propostas ou seleccionadas polos alumnos, investigando e experimentando de forma progresivamente autónoma.

para entregar en fichas específicas.

nota será colectiva. Puntuación mínima para superar o estándar: 5

LCLB4.3.3. Le en voz alta, modulando e adecuando a voz, apoiándose en elementos da comunicación non verbal e potenciando a expresividade verbal.

Le en voz alta, con expresividade.

A lectura pública valorarase seguindo a rúbrica 4 e fomentarase a autoavaliación do alumnado; establécese a nota media mínima nun cinco, nunha escala de 1 a 10

CCL

LCLB4.3.4. Dramatiza fragmentos literarios breves desenvolvendo progresivamente a expresión corporal como manifestación de sentimentos e emocións, respectando as producións das demais persoas.

Dramatiza textos literarios. A lectura pública valorarase seguindo a rúbrica 4 e fomentarase a autoavaliación do alumnado; establécese a nota media mínima nun cinco, nunha escala de 1 a dez

X X X

CCEC

H l n

B4.2. Aproximación ás obras máis representativas da

B4.4. Comprender textos literarios representativos desde o século XVlll aos nosos días, recoñecendo a

LCLB4.4.1. Le e comprende unha selección de textos literarios representativos da literatura desde o século XVIII aos nosos



X X X

CCL

109


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

c literatura española desde o século XVlll aos nosos días a través da lectura e a explicación de fragmentos significativos e, de ser o caso, obras completas. Reflexión e superación de estereotipos de xénero, clase, crenzas, etc.

intención do/da autor/a, o tema e os trazos propios do xénero ao que pertence, e relacionando o seu contido co contexto sociocultural e literario da época, ou doutras épocas, e expresando a relación con xuízos persoais razoados.

días, identificando o tema, resumindo o seu contido e interpretando a linguaxe literaria.



LCLB4.4.2. Expresa a relación entre o contido da obra, a intención do/da autor/a e o contexto, e o mantemento de temas e formas, emitindo xuízos persoais razoados.





X X X

CAA

H l n

B4.3. Redacción de textos de intención literaria a partir da lectura de textos do século XX, utilizando as convencións


LCLB4.5.1. Redacta textos persoais de intención literaria a partir de modelos dados, seguindo as convencións do xénero e con intención lúdica e creativa.

Redacción de textos de diferentes xéneros seguindo modelos, ben para imitalos, modificalos, transformalos, continualos ou ben créalos


X X X

CCL

110


Obx

ectiv

os



Grao mínimo

para superar

a materia


Com

pete

ncia

s cla

ve

I II III

formais do xénero seleccionado e con intención lúdica e creativa.




X

CAA

E B4.4. Consulta de fontes de información variadas para a realización de traballos e a cita adecuada destas.

B4.6. Consultar e citar adecuadamente fontes de información variadas para realizar un traballo educativo en soporte impreso ou dixital sobre un tema do currículo de literatura, adoptando un punto de vista crítico e persoal, e utilizando as tecnoloxías da información.

LCLB4.6.1. Consulta e cita adecuadamente varias fontes de información para desenvolver por escrito, con rigor, claridade e coherencia, un tema relacionado co currículo de Literatura.

Exames. Nunha escala de 0 a 10, 5.

X X X

CCL CD

LCLB4.6.2. Achega nos seus traballos escritos ou orais conclusións e puntos de vista persoais e críticos sobre as obras literarias, expresándose con rigor, claridade e coherencia.

Exames de lectura. Nunha escala de 0 a 10, 5.

X X X

CCL CSIEE

LCLB4.6.3. Utiliza recursos variados das tecnoloxías da información e da comunicación para a realización dos seus traballos educativos.

Exposición de traballos Rúbrica 5: nota media 5

X

CD

111

NOTA: Considéranse estándares mínimos os resaltados en amarelo.

Aparte da táboa, para a facilidade do alumnado disporase unha secuenciación de contidos. É a que segue:

I AVALIACIÓN

I PARCIAL

-Modalidades discursivas. La descripción.

-Las categorías gramaticales. El paradigma verbal activo y pasivo.

-Las frases o sintagmas.

-Reglas generales de acentuación.

-La literatura del siglo XVIII.

-El Romanticismo. Prosa y teatro. Mariano José de Larra.

II PARCIAL

-La narración.

-La oración simple.

-Las perífrasis verbales.

- Procedimientos de formación de palabras.

-El resumen y esquema de textos.

-La poesía romántica: Espronceda, Bécquer y Rosalía de Castro.

-Realismo y Naturalismo.

-El Modernismo y la generación de 1898.

II AVALIACIÓN

I PARCIAL

-Modalidades discursivas. La argumentación. El debate.

-El texto publicitario.

-Oraciones coordinadas.

-Palabras parónimas. Las terminaciones –sión, -ción, -cción.

-La literatura del siglo XX: panorama general.

-La generación de 1898.

-El Novecentismo.

II PARCIAL

-El texto periodístico.

-Coherencia, cohesión y adecuación.

-La subordinación. Las oraciones subordinadas sustantivas.

-Las variedades de la lengua.

-Queísmo, dequeísmo y quesuismo.

-Comentario crítico de textos.

-El texto teatral.

112

-La generación de 1927.

-Literatura española tras la Guerra Civil: visión de conjunto.

-El teatro tras la Guerra Civil

III AVALIACIÓN

I PARCIAL

-Modalidades discursivas. La exposición.

-La cohesión textual.

-La subordinación. Las oraciones subordinadas adjetivas.

-Los signos de puntuación I.

-Los textos de la vida cotidiana.

-La narrativa y la lírica tras la Guerra Civil.

II PARCIAL

-Los diccionarios. La definición de palabras.

-El léxico español.

-La subordinación. Las oraciones subordinadas adverbiales.

-La exposición oral.

-Los signos de puntuación II.

-Literatura hispanoamericana del siglo XX.

113

5. METODOLOXÍA.

Esta metodoloxía servirá para todos os cursos dos estudos secundarios, sempre tendo en conta os diferentes

níveis aos que nos enfrentamos.

a) Fundamentos.

O desenvolvemento da competencia comunicativa nos seus diferentes aspectos (expresivo,

interpretativo, creativo, conceptual, lóxico, pragmático, etc.) constitúe o principal obxectivo das materias da

área lingüística e particularmente da materia de Lingua castelá e literatura. A este feito hai que engadir a dupla

dimensión práctica-teórica da reflexión sobre a lingua (estudo do sistema e praxe lingüística no uso inmediato

en moi deferentes funcións pragmáticas: solicitar, denegar, confirmar, argumentar, debatir, aceptar, etc.) e a

importantísima dimensión cultural e literaria do idioma cos seus aspectos colindantes: a lectura e a

hermenéutica do texto con finalidade estética, a capacidade crítica, a educación da sensibilidade e das

emocións e, inclusive, o desenvolvemento, dentro do posible, das habilidades e talentos creativos que no

ámbito da expresión literario poida posuir o adolescente. A todos estes aspectos debe, pois, acomodarse o

traballo do alumno e o do profesor. Adoitar unha metodoloxía didáctica axeitada e coherente que abranga esta

finalidade última da ensinanza da lingua amósase como fundamental dentro da tarefa académica.

Desde este punto de partida, a ensinanza da lingua deberá permitir unha combinación axeitada entre o

traballo teórico, necesariamente limitado (explicacións, aclaracións de conceptos...) e o traballo práctico ou

destinado á adquisición do dominio práctico do idioma tanto na vertente oral como na escrita (redaccións,

exposicións, representacións, debates, análises, actividades gramaticais e literarias, creación artística, etc.).

Engádase a iso a urxencia, dentro dun mundo en vertixinoso desenvolvemento tecnolóxico, coa que esta

dimensión práctica no traballo diario co idioma (mellor, cos idiomas, dentro do natural polilingüismo no que

se move o sistema educativo) esixe o tratamento transversal das novas tecnoloxías da información e da

computación.

En resumo, a metodoloxía que se utilizará terá que ter en conta os seguintes aspectos:

• Deberá combinar a exposición clara, sinxela e razoada con actividades prácticas dos diferentes

contidos da materia.

• Deberá atender aos diferentes aspectos da competencia lingüística: a reflexión gramatical, por suposto,

pero tamén a práctica escrita e oral, as distintas tipoloxías discursivas, o carácter práctico do falar e

interactuar con adecuación a diversos fins ou funcións pragmáticas... (CCL)

• Deberá afondar no carácter propedéutico e heurístico da comunicación, proporcionando aos alumnos

medios para evoluir por sí mesmos tanto no ámbito estrictamente académico coma no persoal e social

(CAA, CSC).

• Deberá atender non só á adquisición de conceptos e contidos senón a unha comprensión integral do

114

fenómeno lingüístico e da comunicación nos seus aspectos persoais (indagar sobre un mesmo, coñecer

os propios pensamentos e opinións, expresar as emocións e canalizalas lingüísticamente, actuar

coñecendo as implicacións fisiolóxicas e proxémicas do acto comunicativo) e sociais (interactuar,

debater, comentar, chegar a acordos, pero tamén comprender, empatizar, consensuar...) (CSC).

• Deberá integrar, na medida do posible, as modernas tecnoloxías da información como un instrumento

máis da aprendizaxe comunicativa, tendo en conta o seu carácter ancilar. Non se trata de rodearnos de

tecnoloxía porque sí, se non cunha intención concreta: mellorar o coñecemento práctico do idioma por

parte dos alumnos (CAA, CD, CSIEE).

• Deberá combinar o traballo individual co traballo grupal artellando o que de persoal ten a creación

idiomática co seu aspecto social (CSC).

b) Práctica.

Óptase, polo tanto, por unha metodoloxía activa, destinada a unha aprendizaxe práctica, significativa e

funcional, que aproveite o dinamismo, os intereses dos xóvenes e os seus coñecemento previos nunha formación

comunicativa o máis integradora que sexa posible. Con vías a este obxectivo, e xa nun nivel máis práctico, a

metodoloxía didáctica no tratamento da lingua implicará:

A. Integrar de maneira axeitada o tratamento teórico e conceptual coa reflexión deductiva e

inductiva por parte do alumnos. A actividade académica irá, deste xeito, enfocada á espertar a capacidade

do estudante de elaborar as súas propias reflexións e conclusións (CCL, CAA).

B. Fundamental aspecto metodolóxico será o traballo con textos de diversas procedencias

(xornalísticos, literarios, teóricos, publicitarios, cinematográficos, radiofónicos). O tratamento de textos

implica, como é fácil supoñer, a meirande parte dos contidos da materia: reflexión crítica, comentario,

extracción de información, tratamento de información, contraste de datos, interpretación de gráficos e

sistemas, etc. A comprensión integral dos textos é, probablemente, a máis importante labor dentro de

calqueira materia lingüística (CAA, CCL, CMCT, CSIEE).

C. As actividades didácticas traballadas na aula serán variadas e traballarán moi diferentes

aspectos, atendendo á diversidade de intereses, de motivacións e de coñecementos dos distintos alumnos.

Neste sentido, poderánse ter en conta as seguintes:

• actividades de detección de coñecementos previos: comentario de imaxes, lectura de

textos, visionado de vídeos, minidebates...

• actividades de lectura e interpretación: xa sinaladas como fundamentais no punto B.

Dentro deste tipo de actividades hai que subliñar a natural importancia do libro de texto e das obras

de lectura literaria coas que se traballará na aula, dentro do ámbito do plan lector do centro (CCL).

• actividades de creación: redacción, producción de textos orais e escritos, dacordo co

estudo das diversas tipoloxías textuais (CSIEE, CAA).

115

• actividades de investigación: dadas as necesidades de tempo e de espazo (aulas de

informática, uso da biblioteca) serán necesariamente limitadas a un proxecto por curso. Estas

actividades de grupo incentivan a autonomía e a reflexión e contribúen a acostumar ao alumno a

traballar con moi distintas fontes de información, fomentando asimesmo a interdisciplinariedade.

(CAA, CMCT, CSC, CD).

• actividades de traballo e exposición: elaboración de murais informativos,

proxeccións, presentacións en power point). Os traballos de aula poden e deben ter unha certa

notoriedade pública unha vez realizados. A exposición pública e a explicación das producións

individuais ou colectivas do alumnado forman parte moi necesaria da súa avaliación. Non se trata

só de traballar senon tamén de submeter a crítica por todos os demais compañeiros o traballo

realizado (CAA, CSIEE).

• actividades de dramatización: lectura pública de textos, recitación poética,

representación dramatizada de escenas teatrais, representacións públicas no salón de actos do

centro (colaboración nas posibles e diversas celebracións do centro). A colaboración do

departamento nas actividades e conmemoracións que afectan a todo o centro é habitual (día do

libro, día da muller, todos os santos, nadal, día da paz...) (CCL, CSC).

• actividades de avaliación (controis e probas obxectivas orais e escritas).

• actividades de reforzo. Para os alumnos que presenten dificultades no seu

desenvolvemento académico.

116

6. MATERIAIS E RECURSOS POR CURSOS.

1º ESO

Libro de texto: Lengua castellana y literatura 1º de ESO. Serie Libro Abierto.

Editorial Santillana.

Materiais

complementarios:

Fichas complementarias do bloque de comunicación, educación

literaria, gramática e ortografía.

Dicionario de Lingua Castelá.

Libros de lectura: 1ª Aval.: Mitos griegos, Maria Angelidou. Vicens Vives

2ª Aval.: Abdel, Enrique Páez. SM

3ª Aval.: Jasón y los argonautas. James Riordan. Vicens Vives

2º ESO


Editorial Santillana.

Materiais

complementarios:



Dicionario de Lingua Castelá.

Libros de lectura: 1ª aval. 2º de ESO A, Pomelo y limón, Begoña Oro, SM.

2º de ESO B, El medallón perdido, Ana Alcolea, Anaya.

2º de ESO C, La hija de la noche, Laura Gallego, Edebé.

2ª aval. 2º de ESO A, El medallón perdido, Ana Alcole, Anaya. 2º de ESO B, La hija de la noche, Laura Gallego, Edebé.

2º de ESO C, Pomelo y limón, Begoña Oro, SM. 3ª aval. 2º de ESO A, La hija de la noche, Laura Gallego, Edebé.

2º de ESO B, Pomelo y limón, Begoña Oro, SM.

2º de ESO C, El medallón perdido, Ana Alcole, Anaya.

3º ESO

Libro de texto: Lengua castellana y literatura 3º de ESO. Editorial Anaya.

Materiais

complementarios:

Cuaderniños de reforzo, fotocopias, páxinas web, dicionarios (en

papel e dixitais), pizarra dixital, aula virtual, etc.

Libros de lectura: 1ª Aval.: selección de contos de El conde Lucanor, DON JUAN

MANUEL

2ª Aval.:

117

Selección de poemas renacentistas.

Las aceitunas, LOPE DE RUEDA.

Rinconete y Cortadillo, MIGUEL DE CERVANTES

3ª Aval.:

Selección de poemas barrocos.

Fragmentos de El Buscón, FRANCISCO DE QUEVEDO.

Fragmentos de El alcalde de Zalamea, CALDERÓN DE LA BARCA.

3º ESO PMAR

Libro de texto: Ámbito lingüístico e social II (libro e caderno) de ESO PMAR.

Editorial Editex.

Lingua Galega e Literatura: cadernos de gramática, ortografía e léxico

Ciencias Sociais: apuntamentos que ofrece o profesor.

Materiais

complementarios:

Posibles fichas complementarias para reforzar ou ampliar contidos.

Libros de lectura: Diferentes fragmentos seleccionados polo docente.

4º ESO


Editorial Anaya.

Materiais

complementarios:

Certos contidos impartiranse mediante fotocopias e apuntamentos do

propio docente, especialmente a sintaxe e as técnicas de traballo como

o resumo, esquema e comentario crítico de textos.

Serie de poemas de recitado diario na aula.



Libros de lectura: 1ª Aval.:

-Marina, Carlos Ruiz Zafón.

-El camino, Miguel Delibes.

-El túnel, Ernesto Sábato.

-Sidhartha, Hermann Hesse.

-Zalacaín, el aventurero, Pío Baroja.

2ª Aval.:

-La familia de pascual duarte, Camilo José Cela.

-El curioso incidente del perro a medianoche, Mark Haddon.

118

-El bosque animado, Wenceslao Fernández Flórez.

-Demian, Hermann Hesse.

-El hobbit, J.R.R. Tolkien.

NOTA: durante a segunda avaliación haberá que ler una obra de

teatro:

-La estanquera de vallecas, José Luis Alonso de Santos.

3ª Aval.:

-La sonrisa etrusca, José Luis Sampedro.

-Tuareg, Alberto Vázquez Figueroa.

-Intemperie, Jesús Carrasco.

-El guardián entre el centeno, J.D. Salinger.

-Las crónicas del rey pasmado, Gonzalo Torrente Ballester.

119

7. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, A CUALIFICACIÓN E A PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

7.1. Avaliación inicial.

A avaliación inicial é un intrumento importante para a pronta detección e subsanamento de problemas ou carencias de aprendizaxe (conceptuais e/ou procedimentais) do alumnado na educación secundaria. Os procedementos para a avaliación inicial dos alumnos de ESO serán os seguintes segundo os cursos:

7.1.1. 1º ESO

AVALIACIÓN INICIAL 1º ESO. APELLIDOS Y NOMBRE: ______________________________________________ CENTRO: _______________________________ CURSO ______ FECHA: _______

1.- COMPRENSIÓN ORAL. Resume el texto que te han leído:

“Leyenda del acueducto de Segovia” _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

2.- DICTADO. Copia el texto que te van a dictar.

DICTADO _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

3.- COMPRENSIÓN LECTORA. Lee con atención el texto, luego contestarás a unas preguntas relacionadas con él.

Xan Esto ocurrió hace quince años en una isla del océano Atlántico, frente a las costas de Galicia. Allí vivía Xan en compañía de sus padres, sus tres hermanos y unos pocos vecinos que habitaban las cinco casas que salpicaban la colina principal. En los duros inviernos del Norte, la isla quedaba aislada de la tierra firme durante semanas y hasta meses enteros. Sólo el mar bravo y las olas inmensas rodeaban entonces la isla, de la que nadie podía salir y a la que nadie podía llegar. En uno de esos inviernos, Xan cayó enfermo. Sufría de una fiebre altísima y sudaba tanto que su madre le tenía que cambiar las sábanas tres veces al día. Pero, una mañana, Xan se incorporó en la cama, acomodó la espalda sobre la almohada y abrió sus manos como un libro. Cuando sus padres entraron en la habitación, comprobaron que la fiebre y los sudores habían desaparecido. Sin embargo, su sorpresa fue mayúscula al ver que Xan no se movía, no les hablaba y permanecía sentado en la cama, como una estatua, observando fijamente sus manos abiertas.

120

Como en la isla no había médico y había que esperar a que el temporal se calmase para navegar hasta el pueblo más cercano, los vecinos y las vecinas de la familia de Xan se acercaron hasta la casa para sugerir remedios a aquel extraño mal. -Esto se arregla con sopas de burro cansado -sentenció un vecino. La madre de Xan preparó la sopa: un plato hondo de vino tinto caliente con migas de pan y azúcar. Pero cuando le pusieron la primera cucharada en la boca, a Xan se le encendieron las mejillas y escupió el vino y las migas contra sus manos. La madre de Xan lo limpió todo con mucha paciencia y tiró las sopas de burro cansado en el retrete. -¿Por qué no le dan un susto? -dijo una vecina. -Denle vinagre -dijo otro vecino. -No, mejor que beba un trago de agua de mar. -Un cubo de agua por la cabeza es la mejor solución. -Que le toquen la trompeta al oído. Pero la madre de Xan ya había escarmentado con las sopas de burro cansado y no estaba dispuesta a hacer más experimentos con su hijo. Por suerte para él, ningún isleño sabía tocar la trompeta. De hecho, no había una sola trompeta en la isla. -Ya volverá en sí -dijo la madre de Xan. -Pero ¿cuándo? -preguntó el padre. -Cuando acabe lo que tiene entre manos -respondió la madre. Pasaron tres días. Xan seguía sin hablar, sentado en la cama, como una estatua, observando fijamente sus manos abiertas. Al cuarto día el mar se calmó y las nubes dejaron salir tímidamente al sol. Unos pescadores trajeron a la maestra de Xan a la isla. La mujer había oído que su alumno se había puesto muy enfermo y le traía un regalo. Poco después, Xan reía y hablaba por los codos. Cuando toda su familia entró en la habitación preguntando cómo se había curado, Xan y la maestra se miraron y sonrieron. Sólo su madre se dio cuenta que entre las manos abiertas de Xan había un libro.

Alberto Avendaño, "Leerse una naranja" en Un libro cargado de cuentos. Contesta a las siguientes preguntas: 1.- ¿Cuándo ocurre la historia?

2.- Xan vive en un a isla. ¿Quiénes viven con él?

3.- Durante el invierno Xan cayó enfermo. ¿Cuáles eran los síntomas de su enfermedad?

4.- Ante la enfermedad de Xan, los vecinos sugieren aplicarle algún remedio para sanarlo. ¿Te acuerdas de alguno de

estos remedios? Explícalo.

5.- En nuestro entorno familiar suelen existir “remedios caseros” que nuestras madres o abuelas aplican cuando

alguien se pone enfermo. Describe brevemente uno de estos remedios caseros de la madre o abuela.

6.- Xan, durante su extraña enfermedad, permanecía sin hablar, como una estatua, mirando fijamente sus manos

abiertas. ¿Qué crees que estaba haciendo Xan?

7.- Expresa brevemente qué sienten los lectores de libros de aventuras, novelas, cómics, etc.

8.- Escribe tu opinión sobre el último libro que has leído: título, tema, opinión, si aconsejaras su lectura,

etc.

4.- LA ORACIÓN GRAMATICAL Separa el sujeto y el predicado de estas oraciones:

- Las campanas sonaron en lo alto de la torre. Sujeto: _____________________________________ Predicado: __________________________________

- Los atletas rusos destacaron por su velocidad.

121

Sujeto: ____________________________________ Predicado: _________________________________

- Compraré pescado para la cena. Sujeto: ___________________________________ Predicado: ________________________________

- Tú tienes el pelo rubio. Sujeto: ___________________________________ Predicado: ________________________________

5.- CLASIFICACIÓN DE PALABRAS. Identifica y clasifica las palabras subrayadas según sean nombres, adjetivos, verbos, artículos, pronombres o adverbios. Laura subió al viejo autobús escolar. Un largo y angosto pasillo separaba los asientos en su mayoría vacíos. Caminó entre ellos y se sentó en uno, junto a la ventanilla. Entonces apareció su amiga Ana que corrió rápidamente a sentarse junto a ella. Coloca cada clase de palabra en su línea correspondiente: Nombres: _____________________________________________________ Adjetivos: _____________________________________________________ Verbos: _______________________________________________________ Artículos: _____________________________________________________ Adverbios: ___________________________________________________ 6.- EL GÉNERO Y EL NÚMERO. Forma el masculino o femenino de las siguientes palabras:

Elefante: _____________ doctor: ______________ Príncipe: _____________ actor: _______________ Caballo: _____________ rey: _________________

Forma el plural de las siguientes palabras:

Marqués: ____________ sofá:________________ Tez_______________ buey: _______________

Autobús: ____________ jueves: ______________ 6.- FAMILIAS DE PALABRAS. Forma la familia semántica de las siguientes palabras: Invierno: ___________________________________________________ Rojo: ______________________________________________________ Pastel: _____________________________________________________ 7.- SÍLABAS TÓNICAS. Subraya la sílaba tónica y clasifica las palabras según sean agudas, llanas o esdrújulas. mesa, cántaro, autobús, inútil, frotar, frágiles 8.- SINÓNIMOS. Une las palabras que tienen el mismo significado:

Limpio acertar Vehículo aseado

122

Adivinar automóvil

Barco listo Inteligente nave

9.- ANTÓNIMOS. Escribe lo contrario de:

Guerra: _____________ ausente: _____________ Apagar: ____________ flotar: _______________ Belleza: ____________ sí: __________________

10.- PALABRAS Y DEFINICIONES Coloca cada palabra del recuadro en la definición correspondiente. Predecir Pluriempleado Transbordador Democracia Hereditario a.……………..: Que tiene varios empleos b.…………….: Anunciar algo que va a suceder c.…………….: Embarcación que navega entre dos ciudades o destinos, navegando en ambos sentidos y sirve para transportar viajeros y vehículos. d.…………….: Gobierno con participación del pueblo. e.…………..: Que pasa de padres a hijos como herencia. 11.- EL VERBO Y SUS FORMAS. Analiza las siguientes formas verbales colocando en cada recuadro lo que corresponda.

Caminaba Reía Estuvo Como

7.1.2. 2º ESO

AVALIACIÓN INICIAL 2º ESO APELLIDOS Y NOMBRE: _________________________________________________ CENTRO: _______________________________ CURSO: _______ FECHA: ________

1.- COMPRENSIÓN ORAL. Resume el texto que te han leído.

El gran complot del ratón _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

2.- EXPRESIÓN ORAL.

123

Lee este texto y luego explícalo sin mirarlo.

Industrias y andanzas de Alfanhuí La abuela de Alfanhuí incubaba pollos en su regazo. Le solía venir una fiebre que le duraba veintiún días. Se sentaba en la mecedora y cubría los huevos con sus manos. De vez en cuando les daba la vuelta y no se movía en la mecedora, ni el día ni la noche, hasta que los empollaba y salían. Entonces se le acababa la fiebre y le entraba un frío terrible y se metía en la cama. Poco a poco, el frío se le iba pasando y volvía a levantarse otra vez y se sentaba al brasero. Aquella fiebre le entraba diez veces al año. Cuando venía la primavera, todos los niños le llevaban los huevos que encontraban por el campo. La abuela solía enfadarse porque le parecía poco serio aquello de incubar pájaros entre los huevos de gallina. Pero niños y niñas venían con huevos pintos y huevos azules y huevos tostados y huevos verdes y huevos rosa. "Éste, para ver de qué pájaro es"; "éstos porque quiero criar dos tórtolas", "éste porque la madre lo ha aborrecido"; "éstos, porque estaban en mi tejado"; "éstos, porque quiero ver qué bicho sale"; "éste porque quiero tener un pajarito"; el caso es que sobre los quince huevos de gallina o de pato que solía incubar la abuela, se le juntaban a veces hasta cincuenta de aquellos huevos primaverales y multicolores sobre su negro regazo: -¡Engorros, engorros! eso es lo que traéis. Gritaba la abuela. Pero el revuelo de verdad se formaba a los veintiún días. A las once de la mañana, la escalera y el descansillo se llenaban de niños y de niñas que esperaban a que la abuela abriera la puerta y diera sus pájaros a cada cual. La abuela se hacía esperar mucho y los niños jugaban y gritaban por el patio y por la escalera. Y había falsas alarmas cada vez que oían a la abuela moverse dentro del cuarto. "¡Ya abre!, ¡ya abre!", y la espera no se acababa nunca. Por fin, hacia mediodía, la abuela abría la puerta. Todos se apiñaban en la entrada y se pegaban por ponerse los primeros. La abuela se acordaba del huevo de cada cual y no se equivocaba nunca. Los niños se quedaban en el dintel y la abuela empezaba a entregar los pájaros: "Aquí tienes tus tórtolas", "el tuyo era el cuclillo"; "el tuyo de tordo"; "el tuyo de vencejo"; "el tuyo de pardal"; "del tuyo han salido culebras", y el niño ponía las manos y se llevaba cinco culebritas negras. Porque, ¡ay del que no estuviera conforme con lo que salía!, había que llevarse lo que fuera. No había cosa que indignara tanto a la abuela como los caprichos: -¿Te da asco de cogerlas?, pues te aguantas, que yo las he tenido veintiún días dándoles de mi calor. Y seguía: "los tuyos, de zorzal"; "el tuyo, de jilguero"; "en el tuyo, lagartos". Pronto se formaba allí con lo que había recibido cada cual, como una bolsa para intercambio. Y si uno quería alondra y no le había salido, buscaba a uno que la tuviera y le proponía el cambio. Y se armaban riñas y revuelos. Y la abuela se volvía a enfadar y les gritaba: -Bueno, aquí no me arméis cambalaches. ¡Hala a la plaza! Pero era inútil. "El tuyo no tenía nada, estaba huero", le decía a lo mejor a una niña con un gran lazo blanco en la cabeza, y la niña se iba llorando desconsolada, con su cestito vacío. Pero la abuela no se enternecía. Al terminar, volvía a enfadarse; después de haberlos incubado veintiún días con tanta paciencia, la abuela se indignaba: -¡Y no volváis más" ¡Nunca más! ¡Todos los años con la misma historia!, y luego no os acordáis nunca de la abuela, ni la traéis un mal dulce, ni la venía a ver. ¡Fuera, fuera! ¡El año que viene ya veréis! Pero "el año que viene" por primavera, la abuela estaba muy alegre de estar viva todavía. Y se repetía la misma historia.

R. Sanchez Ferlosio: Industrias y andanzas de Alfanhuí 3.- EXACTITUD LECTORA. Lee el texto en voz alta.

Frankenstein Una desapacible noche de noviembre contemplé el final de mis esfuerzos. Con una ansiedad rayana en la agonía, coloqué a mi alrededor los instrumentos que me iban a permitir infundir un hálito de vida a la cosa inerte que yacía a mis pies. Era ya la una de la madrugada; la lluvia golpeaba las ventanas sombríamente y la vela casi se había consumido, cuando, a la mortecina luz de la llama, vi cómo la criatura abría sus ojos amarillentos y apagados. Respiró profundamente y un movimiento convulsivo sacudió su cuerpo. ¿Cómo expresar mi sensación ante esta catástrofe, o describir el engendro que con tanto esfuerzo e infinito trabajo había creado? Sus miembros estaban bien proporcionados y había seleccionado sus rasgos por hermosos. ¡Hermosos!: ¡santo cielo! Su piel amarillenta apenas si ocultaba el entramado de músculos y arterias; tenía el pelo negro, largo y lustroso, los dientes blanquisimos; pero todo ello no hacía más que relatar el horrible contraste con sus ojos acuosos, que parecían casi del mismo color que las pálidas órbitas en las que se hundían, el rostro arrugado, y los finos y negruzcos labios.

124

¡Ay! ningún mortal podría soportar el horror que inspiraba aquel rostro. Ni una momia reanimada podría ser tan espantosa como aquel engendro. Lo había observado cuando aún estaba incompleto, y ya entonces era repugnante; pero cuando sus músculos y articulaciones tuvieron movimiento, se convirtió en algo que ni siquiera Dante hubiera podido concebir. Pasé una noche terrible. A veces, el corazón me latía con tanta fuerza y rapidez que notaba las palpitaciones de cada arteria; otras, casi me caía al suelo de pura debilidad y cansancio. Junto a este horror, sentía la amargura de la desilusión. Los sueños que durante tanto tiempo habían constituido mi sustento y descanso se me convertían ahora en un infierno; ¡y el cambio era tan brusco, tan total!

Mary W. Shelley: Frankenstein. Ed. Anaya 4.- COMPRENSIÓN LECTORA. Lee con atención el texto. Luego contestarás a unas preguntas relacionadas con él.

El canario No hace mucho tiempo, no más de dos o tres generaciones, vivía en la ciudad de Tánger un hombre famoso por su ingenio, llamado Si Haman a-Filal. El pachá de aquella época creó para él un cargo especial y lo nombró Juez Supremo de todos los "Casos de Pacotilla". Por otra parte, en aquel tiempo había un humilde zapatero remendón en Tánger, con un taller cerca de la entrada al puerto, donde tenía un canario en una jaula. Un día, mientras estaba remendando zapatos, pasó por allí un viejo peregrino al que le fascinó el canto del pájaro. Se quedó allí más de una hora mirándolo fijamente, con los ojos y la boca muy abiertos, tapando la luz del taller. Luego empezó a suplicarle al zapatero que se lo vendiese, cosa que éste no estaba dispuesto a hacer porque tenía cariño al pájaro. Pero el peregrino se puso tan pesado, volviendo un día tras otro y utilizando todas sus artes de persuasión, que al final el zapatero le dijo que se lo vendería por veinte dólares. El peregrino era pobre, y veinte dólares es un precio elevado para un canario; pero, aun así, en menos de una hora estuvo de vuelta con el dinero, compró el pájaro, y se marchó con él para siempre, o al menos eso era lo que esperaba el zapatero. Pasaron tres días, y allí volvió el peregrino con el canario. -Devuélveme mis veinte dólares -dijo-, y toma tu pájaro. El zapatero se enfadó mucho al oír aquello. -Yo no quería vendértelo. Fuiste tú quien insistió en comprarlo. ¡Y ahora vienes a molestarme otra vez! ¿Qué derecho tienes a hacer eso? -El pájaro no canta -le respondió el peregrino-. Desde que me lo llevé a casa, se ha quedado allí posado en su jaula y, aunque se pasa la vida haciendo "¡Tuit!", "¡Tuit!", no le he oído cantar una sola vez. -Me es igual -le dijo el zapatero-. Tú tienes la culpa. En el trato que hicimos no pusimos como condición que el pájaro cantase. Y te repito que yo no quería vendértelo, pero tú insististe en comprarlo, así que lárgate. Entonces el peregrino empezó a dar voces, y se formó un corro de espectadores que querían saber cuál era el problema. De modo que los dos interesados contaron su historia y, en parte porque el peregrino era mayor y parecía tan furioso, y en parte porque de todas formas los buenos musulmanes tienen debilidad por los hombres santos que han peregrinado hasta La Meca, se pusieron en contra del zapatero. -¿No te da vergüenza? -le dijeron-. Devuélvele a este pobre hombre sus veinte dólares y quédate con tu pájaro. Y así lo hizo el zapatero para acabar de una vez con el asunto: le dio al peregrino sus veinte dólares, con la esperanza de que luego se marchase. -Espera un momento -dijo el peregrino-. Le he dado de comer a este inútil pájaro tuyo durante tres días. Es justo, pues, que me pagues el importe de las semillas que se ha comido. Al oír esto, el zapatero se puso más que furioso. Por pura amabilidad, dijo, había desecho el trato; y ahora el viejo esperaba que le pagase el importe de las semillas de tres días, una deuda para la que casi no se había inventado una moneda lo bastante pequeña. Eso, prosiguió, no lo haría jamás, aunque le cortasen la cabeza o lo arrastrasen desnudo por las calles de Tánger, o aunque le propio sultán dijese que tenía que pagarlo, Pero el viejo peregrino se puso todavía más furioso, e insistió en que se le pagara. Y como el zapatero seguía negándose, llamó a la guardia, lo hizo llevar a rastras ante el pachá, y lo demandó. -Éste no es caso para que lo juzgue yo -dijo el pachá tras haberlo escuchado-, sino Si Haman a-Filal. Así pues, la guardia se hizo cargo de las dos partes en litigio y las condujo hasta la casa de Si Hamana-Filal.

125

Si Haman los escuchó con mucha atención y no le quedó ninguna duda de que los dos hablaban completamente en serio. Luego dictó sentencia. -Es evidente que el peregrino está en su derecho -le dijo el zapatero-, así que debes liquidar la deuda que tienes con él por los tres días que le ha dado de comer a tu canario. Pero hay algo en tu contra -añadió al tiempo que se volvía hacia el triunfante peregrino-. Durante tres días este zapatero se ha quedado sin el canto de su pájaro, y debes resarcirle. Por tanto, te condeno a pasar tres días dentro de una jaula en el taller del zapatero, y a cantar para él tan bien como lo hace su pájaro. Entonces hizo acercarse a sus guardias, como si tuviese que decirles algo importante, dejando al peregrino sin vigilancia. Y no hace falta decir que, cuando miraron en torno, el peregrino había desaparecido; y ya nunca volvió a molestar a nadie en Tánger.

Richard Hughes: El regazo del Atlas, Ed. Alfagurara Contesta a las siguientes preguntas. 1.- ¿Que pistas utilizas para saber el lugar o país en que ocurre la historia?

2.- La historia tiene tres personajes principales. ¿Quiénes son? Indica alguna característica de cada uno de ellos:

3. El cuento tiene tres partes. Haz un breve resumen de lo que ocurre en cada una de ellas.

a.- Presentación o planteamiento: (Indica quiénes son los personajes y que empieza a ocurrir entre ellos)

b.- Núcleo o conflicto: (Cuenta los “problemas “ que surgen entre los protagonistas)

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

c.- Desenlace o solución: (Se solucionan los conflictos o problemas entre los protagonistas)

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

4.- El cuento tiene un final sorprendente. ¿Qué hizo el viejo peregrino después de la sentencia del juez?

_____________________________________________________________________________________________

5.- Explica el sentido de la siguiente frase: el pago de las semillas con que se había alimentado el pájaro era “una

deuda para la que casi no se había inventado una moneda tan pequeña…”

6.- Sustituye la siguiente frase del texto “el peregrino se puso tan pesado, volviendo un día tras otro, y utilizando todas

sus artes de persuasión” por una o varias frases tuyas que expresen el mismo sentido.

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

7.- En la vida cotidiana, en la calle, en casa, en el colegio… ocurren con frecuencia pequeños conflictos entre personas.

Describe algún pequeño conflicto que te haya ocurrido a ti, lo hayas presenciado o te hayas enterado.

__________________________________________________________________________________

126

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

8.- Explica cómo solemos solucionar los conflictos entre personas. Si hay varias formas expresa tu opinión si son

adecuadas o inadecuadas las soluciones.

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

9.- Un juez es un mediador entre las partes de un conflicto. Indica cómo suele actuar un juez durante un juicio.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

RESUMEN DE UN TEXTO.

Lee con atención el texto:

El Japón milenario

Los antiguos templos budistas tienen una arquitectura impregnada de serenidad, simetría y sencillez. La misma que

caracteriza a sus famosos jardines, cuya construcción es todo un arte de tradición milenaria. De hecho, los occidentales

los hemos copiado y podemos ver algunas imitaciones en nuestras ciudades europeas.

En todo jardín deben estar presentes tres elementos: el agua, las rocas y las especies vegetales, que simbolizan los

distintos elementos de la naturaleza. Son imprescindibles las puertas correderas, que facilitan la contemplación del

jardín desde el interior de la casa y permiten la integración de la naturaleza en la vida cotidiana.

Por otra parte, la ceremonia del té es la tradición más arraigada de la vida de Japón y se desarrolló hace más de 1000

años. La ceremonia del té está sometida a unas cormas de carácter ritual y supone un momento de relajación, de

aislamiento de las tensiones del mundo exterior. En la antigüedad, al tomar esta infusión desaparecían las barreras

sociales, ya que en las casas de té, austeras y muy sencillas, se mezclaban nobles, guerreros, comerciantes y

ciudadanos de a pie.

Vivir Pamplona: Curiosidades

Resume el texto.

127

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

8.- LA ORACIÓN GRAMATICAL

Completa oraciones con los siguientes sujetos:

El perro del vecino____________________________________________________

Nosotros____________________________________________________________

Completa oraciones con los siguientes predicados:

_________________________________________ ensucian las calles de la ciudad.

_________________________________________ consiguió una brillante victoria.

9.- SUJETO Y PREDICADO.

Separa el sujeto y predicado en las siguientes oraciones.

Los bomberos sofocaron el incendio del bosque

Sujeto: ___________________________________________________

Predicado: ________________________________________________

La policía municipal de Pamplona socorrió a los accidentados.

Sujeto: ___________________________________________________

Predicado: ________________________________________________

10.- CLASIFICACIÓN DE PALABRAS.

Identifica y clasifica las palabras subrayadas según sean nombres, adjetivos, verbos, artículos, pronombre y o

adverbios.

Juan abrió despacio la puerta de la casa y entró. Colgó el abrigo y se sentó en la vieja butaca. Un sueño placentero se

adueñó lentamente de él. Pasaron los minutos y las horas. Anochecía en París.

Coloca cada clase de palabra en su línea correspondiente.

Nombres: ________________________________________________________

Adjetivos________________________________________________________

Verbos: _________________________________________________________

Adverbios: _______________________________________________________

128

Artículos: ________________________________________________________

11.- NOMBRES PROPIOS Y COMUNES.

En el siguiente texto identifica y clasifica los nombres propios y comunes.

Hacía un sol de justicia. Nos detuvimos en una arboleda, junto al río Arga. Allí, cobijada bajo los álamos, estaba la

venta “El Descanso”. Su dueño, Pedro el mesonero, nos sirvió una jarra de refrescante y clara agua.

Pamplona estaba cerca.

Nombres propios: ____________________________________________________

Nombres comunes: ___________________________________________________

12.- GÉNERO Y NÚMERO.

Forma el masculino o femenino según corresponda:

Elefante: _____________ ____________: princesa

_______________: actriz caballo: ____________

macho: ______________ _______________ mujer

Forma el plural de las siguientes palabras:

Autobús: _________________ buey: __________________

jueves: __________________ jabalí __________________

13.- FAMILIAS DE PALABRAS.

Forma la familia semántica de las siguientes palabras:

Papel: ________________________________________________________

Flor: _________________________________________________________

Caballo: ______________________________________________________

14.- SÍLABA TÓNICA Y REGLAS DE ACENTUACIÓN.

Subraya la sílaba tónica en las siguientes palabras:

médico reloj lápiz café timbre

Coloca la tilde donde corresponda.

mesa cajon lampara lapiz arbol telefono

15.- SINÓNIMOS.

Escribe sinónimos de las siguientes palabras:

Embarcación_________________ temor: _______________

Invitar: _____________________ comer: _______________

Adivinar____________________ loco: ________________

6.- ANTÓNIMOS.

Escribe lo contrario de las siguientes palabras:

Aprobar: ______________ riqueza: __________________

129

Despacio: _____________ mucho: ___________________

Arriba: _______________ utilidad: __________________

17.- ORTOGRAFÍA

Completa la ortografía de las siguientes palabras:

Con b o con v:

Anfi__io __ravo; carní__oro; fugiti__o; __uscador

Con g o con j:

Te__edora; ti__eras; cru__ido; contra__eron; empu__ar

18.- DICTADO.

Copia el texto que te van a dictar.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

19.- PALABRAS Y SIGNIFICADO.

Explica el significado de las palabras en negrita pertenecientes al Dictado anterior.

Transparente: _______________________________________________________

Balsa: ______________________________________________________________

Sanguinolenta: ______________________________________________________

20.- EL VERBO Y SUS FORMAS

Analiza las siguientes formas verbales: verbo, conjugación, persona, número, tiempo y modo.

Amo: ___________________________________________ partió: _______________________________________

Temían: _________________________________________ amaréis: _____________________________________

7.1.3. 3º ESO.

AVALIACIÓN INICIAL. 3º ESO APELLIDOS Y NOMBRE: _________________________________________________ CENTRO: _______________________________ CURSO: _______ FECHA: ________

Resume el texto que te han leído: “El dado de fuego” Lee con atención el texto. Luego contestarás a unas preguntas relacionadas con él.

La aventura de leer Los editores acaban de lanzar una campaña para fomentar la lectura. Hacen bien: al parecer, en este país sólo lee a diario un 18% de la población, mientras que todos los días se aceporran con la televisión el 84%. Y casi la mitad de los españoles mayores de 18 años jamás leen nada. Me pregunto sinceramente cómo se las arreglan para sobrevivir: sin los libros, la existencia se me antoja mucho más gris y más mezquina.

130

Este es un artículo apasionado. Una carta de amor a la literatura. Las novelas son como los sueños de la Humanidad: ponen palabras a lo que no tienen nombre, dan forma a ese rugiente magma que nos habita. No hay ningún libro, ningún autor imprescindible. Si Shakespeare, si Cervantes no hubieran existido, el devenir del mundo hubiera sido probablemente idéntico. Pero los libros, en su conjunto, sí son imprescindibles. Si se les impide soñar, las personas enloquecen: está comprobado. De la misma manera, si novelas, la Humanidad sería muchos más triste y más enferma. Hay algo sustancial que nos une a la narrativa. Quizá sea, como dice Vargas Llosa, porque la novela pone un simulacro de orden en nuestras azarosas y caóticas existencias; porque restaña, por tanto, la herida del vivir, el mal oscuro. Pero no quiero ponerme trascendente: lo que sí sé es que las novelas me han dado muchas vidas. He visitado cientos de mundos, he sido dama victoriana, rey medieval y bucanero. He conocido el odio y el amor, la aventura y el vértigo. Todos tenemos un libro que nos espera, de la misma manera que a todos nos aguarda un amor en algún sitio: la cosa es descubrirlo. Los que no disfrutan con la lectura son aquellos que no han encontrado aún ese libro, esa obra que les atraparía y les dejaría temblorosos y exhaustos, como siempre dejan las grandes pasiones. Lo siento por ellos.

Rosa Montero, en El País 1.- En el texto se nos dice que los editores van a lanzar una campaña para fomentar la lectura basándose en tres puntos de partida: Sólo lee a diario un 18% de la población. Se “enceporran” con la televisión el 84% Casi la mitad de los españoles mayores de 18 años jamás leen. Desde tu punto de vista ¿cuál de estas tres razones destacarías como principal? Razona tu respuesta. 2.-Explica la siguiente frase: “Sin los libros la existencia se me antoja mucho más gris y más mezquina” 3.- En el texto se dice que “las novelas son como los sueños de la Humanidad” ¿Crees que los libros nos permiten soñar? ¿Cómo? 4.- Explica la frase escrita por la autora del texto: “He visitado cientos de mundos, he sido una dama victoriana, rey medieval y bucanero”. ¿Crees que es posible convertirse en esos y en otros personajes leyendo libros y novelas? Explícalo. 5.- Comenta algunas razones para disfrutar de la lectura. 6.- Casi la mitad de los españoles mayores de 18 años jamás leen nada. ¿Cuáles crees que son las razones para no leer? 7.- Indica el título de un libro leído por ti y que te haya gustado. Di de qué trata y por qué se lo recomendarías a un amigo/a. 8.- ¿Qué quiere decir la autora del texto con la frase “Todos tenemos un libro que nos espera: la cosa es descubrirlo”. Lee con atención el texto. La pasada semana el director general de Trabajo de Navarra aseguraba “que los inmigrantes son necesarios para el mercado de trabajo español. No tenemos mano de obra para el volumen productivo que se da en estos momentos y su presencia evitará el problema generacional de pensiones y Seguridad Social”. Los partidos políticos se preguntan “por qué miles de personas abandonan su hogar y deben desarraigarse en busca de trabajo”. Invitan a la reflexión y abogan por implantar un sistema de protección social que no discrimine al ciudadano por su origen. Es más, nos dicen que “los inmigrantes aportan riqueza a nuestro país, no sólo gasto social”. Los inmigrantes están jugando cada vez un papel más destacado en nuestro país, tanto en la economía como en el mercado de trabajo. Se propone un pacto de Estado suscrito por toas las fuerzas políticas, sindicales y empresariales y las organizaciones vinculadas a esta realidad social para crear la Agencia Española de Inmigrantes. También proponen la creación de oficinas de contratación en países de origen y elaborarán un estatuto para integrar a estas personas que residen legalmente en España.

131

Resume el texto. Identifica y clasifica las categorías morfológicas (nombres, adjetivos, verbos, adverbios, preposición, etc.) de las palabras del siguiente texto: c u a n d o d e s p e r t ó a l f a n h u í e r a y a d e n o c h e t o d a v í a n o h a b í a s a l i d o l a l u n a a l t r a g a l u z y t o d o e s t a b a m u y o s c u r o a l f a n h u í m i r ó a s u a l r e d e do r y v i o e n e l s u e l o , j u n t o a l a p a r e d , u n a r e n d i j i t a d e l u z t e n u e y d o r a d a . E r a l a p u e r t a d e l p a j a r , q u e n o h a b í a v i s t o a n t e s , V e n í a d e a l l í u n l i g e r o bi b i s e o . A l f a n h u í s e l e v a n t ó c a l l a d a m e n t e d e l a s i l l a y a b r i ó l a e s t a n c i a .

R. Sánchez Ferlosio: Alfanhuí

Completa la ortografía de las siguientes palabras. Con b o con v:

Ignora__a; __uscar; cauti__o; __icedirector; so__rino; ha__ilidad. Con g o con j:

Exi__ir: ba__el; ur__ir; mar__inar; mo__ón; re__ente Copia el texto que te van a dictar. Explica el significado de las siguientes palabras pertenecientes al dictado. Bullicio: Jinetes: Lealtad: Irrumpió: EL VERBO Y SUS FORMAS VERBALES. Analiza las siguientes formas verbales: Modo, verbo, conjugación, persona, número y tiempo. Anduvieron:_______________________________________fueras: ______________________________________ Tendrían:_________________________________________Había llegado: ________________________________

7.1.4. 4º ESO

A avaliación previa de 4º da ESO consistirá na realización da actividade que se inclúe a continuación. Na

redacción dun autorretrato seguindo unas pautas dadas polo profesor, na lectura de textos e na observación na

aula da participación e intervención do alumnado. Os resultados desta avaliación previa serán recollidos no libro

do profesor e tidos en conta á hora de comprobar o desenvolvemento e grao de consecución dos estándares polo

alumnado.

AVALIACIÓN INICIAL. 4º ESO APELLIDOS Y NOMBRE: _________________________________________________ CENTRO: _______________________________ CURSO: _______ FECHA: ________

PRESENTACIÓN ORTOGRAF. RESUMEN EXP./REDAC. LITERATURA GRAMÁTICA

132

1. Lee atentamente el siguiente texto:

En esto, parece ser, o que el frío de la mañana, que ya venía, o que Sancho hubiese cenado algunas cosas lenitivas*, o que fuese cosa natural (que es lo que más se debe creer), a él le vino en voluntad y deseo de hacer lo que otro no pudiera hacer por él; mas era tanto el miedo que había entrado en su corazón, que no osaba apartarse un negro de uña de su amo. Pues pensar de no hacer lo que tenía en gana, tampoco era posible; y así, lo que hizo, por bien de paz, fue soltar la mano derecha, que tenía asida al arzón trasero, con la cual, bonitamente y sin rumor alguno, se soltó la lazada corrediza con que los calzones se sostenían, sin ayuda de otra cosa alguna, y, en quitándosela, dieron luego abajo, y se le quedaron como grillos**; tras esto, alzó la camisa lo mejor que pudo, y echó al aire entrambas posaderas***, que no eran muy pequeñas. Hecho esto (que él pensó era lo más que tenía que hacer para salir de aquel terrible aprieto y angustia), le sobrevino otra mayor, que fue que le pareció que no podía mudarse sin hacer estrépito ni ruido, y comenzó a apretar los dientes y a encoger los hombros, recogiendo en sí el aliento todo cuanto podía; pero, con todas estas diligencias, fue tan desdichado, que al cabo al cabo vino a hacer un poco de ruido, bien diferente de aquel que a él le ponía tanto miedo. Oyólo don Quijote, y dijo: -¿Qué rumor es ése, Sancho? -No lo sé, señor respondió. Alguna cosa nueva debe ser; que las aventuras y desventuras nunca comienzan por poco. Tornó otra vez a probar ventura****, y sucedióle tan bien, que, sin más ruido ni alboroto que el pasado, se halló libre de la carga que tanta pesadumbre le había dado. Mas como don Quijote tenía el sentido del olfato tan vivo como el de los oídos, y Sancho estaba tan junto y con él, que casi por línea recta subían los vapores hacia arriba, no se pudo excusar de que algunos no llegasen a sus narices; y apenas hubieron llegado, cuando él fue al socorro, apretándolas entre dos dedos, y, con tono algo gangoso, dijo: -Paréceme, Sancho, que tienes mucho miedo. -Sí tengo -respondió Sancho-; mas ¿en qué lo echa de ver vuestra merced ahora más que nunca? -En que ahora más que nunca hueles, y no a ámbar *****-respondió don Quijote. * lenitivas: laxantes. ** grillos: grilletes, esposas para los tobillos. ***posaderas: nalgas. ****ventura: suerte. *****ámbar: perfume delicado. 2. Indica el tipo de narrador y el género al que pertenece, justificando ambas respuestas. 3. Resume el fragmento en pocas líneas. 4. ¿A qué obra pertenece el texto? ¿Quién es su autor? ¿En qué época lo situarías? 5. Coloca el acento en los monosílabos que deban llevarlo.

a) Me ha pedido mi padre a mi que te de una taza de te.

b) Si, ha llovido mucho, mas todavía lloverá mas.

c) Si le preguntas tu a tu hermano quien ha sido, es posible que te de una respuesta.

d) Se ha hecho mas daño a si mismo que a nadie.

6. Completa las siguientes oraciones con con que, con qué, conque; por qué, porque, porqué; a donde, adonde,

adónde.

a) No sé ...................... coche ha venido.

b) Ahora comprendes el......................... de su actitud.

c) Estoy enfadado ................... ya sabes lo que tienes que hacer.

133

d) Iré............................. tu quieras ir.

e) ¿.......................... te ha reñido te enfadas?.

f) ¿.................... iremos?

7. Indica a qué categoría gramatical pertenecen las siguientes palabras: -velocidad: -hay: -ahí: -ay: -hacia:

-difícil: -aunque: -el: -os: -és

8. ¿En qué siglo(s) se sitúan los siguientes movimientos literarios? -Barroco: -Ilustración: -Edad Media: -Renacimiento: 9. Relaciona las siguientes obras y autores con su correspondiente período literario: GARCILASO DE LA VEGA ROMANTICISMO LAZARILLO DE TORMES ADOLFO BÉCQUER BARROCO POEMA DE MÍO CID LUIS DE GÓNGORA EDAD MEDIA LA VIDA ES SUEÑO GONZALO DE BERCEO RENACIMIENTO DON JUAN TENORIO 10. Indica las funciones sintácticas presentes en las siguientes oraciones: -A Gertrudis le gusta la música clásica. -Anselmo insistió cabezonamente en su teoría.

134

7.2. Procedementos de avaliación.

A avaliación é un proceso que se basea na observación sistemática da evolución do alumnnado. Combina,

polo tanto, moi diversos aspectos da práctica educativa: o crecemento intelectual, o academento de conceptos,

o progresivo dominio dos recursos idiomáticos, o desenvolvemento persoal e social, o afondamento nunha

visión do mundo propia e fundamentada, etc.

7.2.1. 1º ESO

Para obter a cualificación en cada avaliación teranse en conta distintos tipos de probas recollidas e

descritas na táboa do currículo do curso. Estas agruparanse en:

Ponderación Instrumentos

30%

• Exposicións e participación nas actividades orais.

• Realización de actividades diarias tanto no caderno como en fichas específicas.

• Traballos individuais e grupais.

• Caderno de actividades da aula.

• Actitude, esforzo e interese.

• Probas específicas.

70% • Realizaranse varios controis por avaliación que irán facendo media.

Aplicaranse en todas as probas uns criterios de avaliación do uso da lingua escrita puidéndose descontar ata

1’5 puntos por falta de corrección morfosintáctica e ortográfica (0’1 puntos cada falta). Ademais de ata 0’5

puntos por a falta de orde, limpeza e presentación nos escritos.

Aparte do rexistro no caderno do docente, onde se rexistrarán as diferentes actividades realizadas de cada

alumno, o seu comportamento, actitude, etc., contaremos con diferentes rúbricas con diferentes criterios que

servirán para cualificar moitas destas actividades, comentadas con anterioridade nas táboas: RÚBRICA 1. ACTIVIDADES ORAIS.

ACTIVIDADE RESPETA OS TURNOS

APORTA OPINIÓNS

ATENDE E RESPONDE

COMPRENDE E TOLERA

ARGUMENTA E CONTRAARGUMENTA

RÚBRICA 2. TRABALLO ESCRITO OU EXPOSICIÓN.

TRABALLO CONTIDOS - PRESENTACIÓN

CLARIDADE FLUIDEZ- ESTRUTURA

TON//PRESENTACIÓN EXPRESIÓN AUDIOVISUAIS (se fose o caso)

135

RÚBRICA 3. ACTIVIDADES NA AULA/CASA.

ACTIVIDADE ESTÁNDAR CORRESPONDENTE

NON REALIZA/NON ENTREGA/ NON PARTICIPA

REALIZA E ENTREGA FÓRA DE PRAZO.

ENTREGA CON ERROS/ PARTICIPA SEN CRITERIO.

ENTREGA E BEN FEITO. / PARTICIPA CON CRITERIO.

RÚBRICA 4. LECTURA

TEXTO FLUIDEZ VOCALIZ. PAUSAS ENTONAC. VOLUME RITMO

7.2.2. 2º ESO

A cualificación do alumno en cada avaliación obterase das seguintes porcentaxes e instrumentos:

Ponderación Instrumentos.

70%

Exames dos diferentes contidos da materia.

En cada avaliación realizaranse dous exames das unidades didácticas do libro de texto. Na

primeira avaliación, o primeiro exame comprenderá as unidades 1-2 e o seguinte as unidades

3-4. Na segunda avaliación, o primeiro exame incluirá as unidades 5-6 e o seguinte as

unidades 7-8. Na terceira avaliación, o primeiro exame será das unidades 9-10 e o segundo

exame das unidades 11-12.

10%

Exame do libro de lectura.

En cada avaliación realizarase un exame escrito dun libro de lectura (indicado na sección de

lecturas de 2º de ESO desta programación).

10% Exposición oral.

En cada avaliación o alumnado terá que realizar unha exposición oral previamente preparada.

10% Traballo diario.

Valorarase:

- 0,5 polo traballo realizado na aula (participar, saír voluntario/a nas clases, preguntar dúbidas,

seguir as explicacións)

- 0,5 polo traballo realizado na casa (traer feitos as actividades que se piden; facer as revisións

e as corrección oportunas dos mesmos cando se corrixen na clase)

Aplicaranse en todas as probas uns criterios de avaliación do uso da lingua escrita puidéndose descontar ata

1’5 puntos (0’1 puntos cada falta). Ademais de ata 0’5 puntos por a falta de orde, limpeza e presentación nos

escritos.

136

Aparte do rexistro no caderno do docente, onde se rexistrarán as diferentes actividades realizadas de cada

alumno, o seu comportamento, actitude, etc., contaremos con diferentes rúbricas con diferentes criterios que

servirán para cualificar moitas destas actividades, comentadas con anterioridade nas táboas:

RÚBRICA 1. ACTIVIDADES ORAIS.

ACTIVIDADE RESPETA OS TURNOS

APORTA OPINIÓNS

ATENDE E RESPONDE

COMPRENDE E TOLERA

ARGUMENTA E CONTRAARGUMENTA

RÚBRICA 2. TRABALLO E EXPOSICIÓN.



TON - PRESENTACIÓN

EXPRESIÓN AUDIOVISUAIS (se fose o caso)

RÚBRICA 3. ACTIVIDADES NA AULA/CASA.

ACTIVIDADE ESTÁNDAR CORRESPONDENTE

NON REALIZA/NON ENTREGA/ NON PARTICIPA

REALIZA E ENTREGA FÓRA DE PRAZO.

ENTREGA CON ERROS/ PARTICIPA SEN CRITERIO.

ENTREGA E BEN FEITO. / PARTICIPA CON CRITERIO.

RÚBRICA 4. LECTURA


137

7.2.3. 3º ESO

A nota de cada avaluación obterase tras aplicar as seguintes porcentaxes:

Ponderación Instrumentos.

60% Probas escritas (1 ou 2 por avaliación).

10% Proba escrita sobre o libro de lectura.

10% Intervencións orais do alumnado.

10% Traballo diario.

10% Traballos escritos e entregados para avaliar por parte do profesor ou profesora.

A corrección ortográfica, gramatical e léxica serán valoradas en cada una das tarefas escritas do alumnado

(sexan probas escritas ou traballos entregados) en base aos seguintes criterios:

• Penalizarase con -0’15 cada falta de ortografía e acentuación non repetidas, ata un máximo de 1’5 puntos.

• Penalizarase o emprego de vulgarismo, coloquialismos, anacolutos, etc., ata un máximo de 0’5 puntos.

• Penalizarase con -0’25 unha presentación deficiente dos traballos escritos (falta de marxes ou exceso dos

mesmos, falta de limpeza, inteliñado insuficiente ou excesivo…).

A cualificación final de xuño será a media ponderada das tres avaliacións.

Cando un alumno ou alumna non acada unha valoración igual ou por riba de 5 nunha das avaliacións,

terá a posibilidade de realizar unha recuperación da mesma ao comezo da avaliación seguinte, no caso da 1ª e

2ª avaliación, ou ao final da mesma, no caso da 3ª avaliación.

138

Como base para a corrección de moitas das actividades empregaranse unha serie de rúbricas. Son as que seguen:

RÚBRICA DE COMPRENSIÓN ORAL Puntuación

Ítem 0 0’25 0’5 0’75 1

Análisis de imágenes No logra extraer conclusiones de las imágenes.

Solo logra extraer una idea superficial, no argumentada, de las imágenes que acompañan al texto.

Extrae conclusiones de las imágenes que acompañan al texto pero no logra argumentar su opinión.

Extrae conclusiones de las imágenes que acompañan al texto, pero comete algún error en las mismas. A pesar de ello, argumenta su opinión.

Extrae conclusiones adecuadas de las imágenes que acompañan al texto y argumenta sólidamente su opinión.

Comprensión del contenido.

No logra resumir el contenido. Realiza un resumen, pero incorpora información errónea en dos ocasiones.

Realiza un resumen del texto, pero incorpora información errónea en una ocasión.

Realiza un resumen del texto, pero, a pesar de que la información es correcta, incluye información secundaria, no necesaria.

Realiza un resumen del texto, seleccionando adecuadamente la información y creando un texto propio coherente

Comprensión del vocabulario.

No responde a las cuestiones sobre vocabulario.

Solo responde adecuadamente a una de las cuestiones de vocabulario.

Responde adecuadamente a la mitad de las cuestiones de vocabulario.

Responde adecuadamente a las ¾ partes de las cuestiones de vocabulario.

Responde adecuadamente a todas las cuestiones de vocabulario.

Enunciación del tema. No logra enunciar el tema o enuncia un tema incorrecto.

Reconoce el tema, pero lo enuncia de manera muy general.

Al enunciar el tema, incorpora elementos de carácter secundario.

Reconoce el tema concreto del texto, pero comete errores al enunciarlo.

Reconoce y enuncia correctamente el tema concreto del texto.

Valoración personal. No cubre el apartado de valoración personal. Cubre este apartado de manera insuficiente.

Expresa como ideas propias algunas extraídas del texto.

Realiza una valoración personal del texto oído excesivamente simple, sin justificar.

Realiza una valoración personal del texto oído con una justificación insuficiente.

Realiza una valoración personal amplia del texto oído, justificándola adecuadamente.

139

RÚBRICA DE COAVALIACIÓN

Puntuación

Ítem NOVEL APRENDIZ AVANZADO EXPERTO

EXPRESIÓN ORAL EN LA PRESENTACIÓN DEL TRABAJO ANTE LA CLASE

La expresión verbal no es buena. Habla con timidez y repite muchas palabras.

La expresión no es del todo buena y a veces la velocidad no es adecuada. Vacila, en alguna ocasión, al pronunciar el discurso.

Se expresa con soltura, la velocidad es correcta, pero repite algunas palabras.

Se expresa con soltura, con una velocidad adecuada, usando un vocabulario variado y adecuado.

PAUSAS, ÉNFASIS Y MODULACIÓN DEL DISCURSO

No hace las pausas adecuadas, no enfatiza en lo importante. No cambia el tono de voz.

Realiza las pausas adecuadas, pero el tono de voz no varía.

Realiza las pausas adecuadas y varía, en alguna ocasión, el tono de voz.

Realiza las pausas en los momentos adecuados y enfatiza para destacar lo importante. Varía adecuadamente el tono de voz.

CORRECCIÓN ANTE EL AUDITORIO Y PUESTA EN ESCENA DEL ORADOR

No mira al auditorio. La postura no es adecuada (manos en los bolsillos, apoyado en la pared, bailoteo…).

La postura corporal es adecuada, pero no mira al auditorio.

La postura corporal es adecuada pero solo mira a una persona del auditorio.

La postura corporal es adecuada y dirige su mirada a todo el auditorio.

CONTENIDOS No se entiende el contenido que transmite.

Se entiende parte del contenido que quiere transmitir.

Se entiende el contenido, pero está desorganizado.

Se entiende perfectamente el contenido transmitido y está organizado.

140

RÚBRICA DE TRABALLO EXPOSITIVO 3ª AVALIACIÓN

Puntuación

Ítem 0 0’25 0’5 0’75 1

PREPARACIÓN

No realiza guiones ni borradores previos.

Realiza un único guion inicial, pero no lo mejora ni realiza borradores.

Realiza un guion inicial y un borrador previo, pero no introduce mejoras en el texto final.

Realiza un guion inicial y un borrador que revisa, pero continúa cometiendo errores

Realiza un guion inicial y borradores que le ayudan a crear un texto final sin errores.

FUENTES

No recoge las fuentes. Recoge la información de una sola fuente que selecciona aleatoriamente.

Recoge la información de una sola fuente que ha seleccionado reflexivamente.

Busca la información en varias fuentes pero solo utiliza una para la elaboración de un discurso personalizado.

Busca y utiliza la información de varias fuentes para elaborar un discurso personalizado.

TRABAJO EN EQUIPO

No colabora en el proyecto o tarea.

Falta en más de dos ocasiones con la tarea que el grupo le encarga.

Falta en dos ocasiones con la tarea que el grupo le encarga.

Falta en una ocasión con la tarea que el grupo le encarga, pero recupera el trabajo atrasado.

Trabaja siempre y colabora en todas las tareas del grupo.

PROSODIA

Habla demasiado rápido o demasiado lento y no se le entiende el discurso.

Introduce pausas inadecuadas y no modula el discurso.

Velocidad y pausas correctas, pero no modula el discurso.

Modula el discurso en la mayoría de las ocasiones y la velocidad y pausas son correctas.

Velocidad, pausas y modulación del discurso correctos.

APOYO AUDIOVISUAL

No utiliza apoyo audiovisual. Utiliza un apoyo audiovisual, pero es inadecuado.

Utiliza un apoyo (una foto, una diapositiva…).

Utiliza más de un apoyo, pero de un solo tipo. El apoyo es adecuado.

Combina diferentes apoyos audiovisuales y los emplea adecuadamente.

141

7.2.4. 3º ESO PMAR

A cualificación do alumno en cada avaliación obterase das seguintes porcentaxes e instrumentos:

Ponderación Instrumentos. 70% Probas escritas.

Diferente número de probas (a elección do docente e sempre en beneficio do alumnado) en cada avaliación.

20% Traballos e exposicións orais. -Comprensión e expresión oral e escrita (vocabulario, fluidez, coherencia, creatividade…) -Selección de la información mediante resúmenes, esquemas, etc.

10% Libro de lectura. -Lectura dos fragmentos proposto para cada avaliación. -Realización dunha tarefa sobre el.

A corrección ortográfica, gramatical e léxica serán valoradas en cada una das tarefas escritas do alumnado (sexan probas escritas ou traballos entregados) en base aos seguintes criterios:

• Penalizarase con -0’15 cada falta de ortografía e acentuación non repetidas, ata un máximo de 1’5 puntos.

• Penalizarase o emprego de vulgarismo, coloquialismos, anacolutos, etc., ata un máximo de 0’5 puntos.

• Penalizarase con -0’25 unha presentación deficiente dos traballos escritos (falta de marxes ou exceso dos mesmos, falta de limpeza, inteliñado insuficiente ou excesivo…).

Para avaliar as exposicións orais e os traballos escritos contarase coas seguintes rúbricas:

142

RÚBRICA 1. AVALIACIÓN DAS EXPOSICIÓNS ORAIS.

DESEMPEÑO NIVEL 4

(1 pto)

NIVEL 3

(0’75 ptos)

NIVEL 2

(0’5 ptos)

NIVEL 1

(0’25 ptos)

SALUDO,

PRESENTACIÓN. Saluda a la audiencia y

presenta el tema que va a

exponer.

No saluda pero sí

presenta el tema que va a

exponer.

Saluda pero no

presenta el tema que

va a exponer.

No saluda a la

audiencia y no

presenta el tema que

va a exponer.

PRONUNCIACIÓ

N, CLARIDAD,

FLUIDEZ.

Pronuncia con claridad y

fluidez todas las ideas

que expone.

Pronuncia con claridad y

muestra fluidez, pero con

algunas pausas y

bloqueos.

Pronuncia sin claridad

o sin fluidez Con

continuos bloqueos o

pausas.

No es capaz de

pronunciar con

claridad y fluidez

todas las palabras.

VOLUMEN,

ENTONACIÓN,

VELOCIDAD.

Volumen y entonación

adecuados. La velocidad

facilita la comprensión.

.

El volumen o la

entonación no son

adecuados. La velocidad

permite la comprensión.

El volumen y la

entonación son

adecuados, pero la

velocidad dificulta la

comprensión.

Ni el volumen ni la

entonación son

adecuados. La

velocidad impide la

comprensión

POSTURA,

EXPRESIÓN

CORPORAL.

Orienta la postura hacia

la audiencia. Mantiene el

contacto ocular. Sin

signos de nerviosismo.

Mantiene el contacto

ocular.

Orienta la postura hacia

la audiencia. Frecuente

contacto ocular. Tiene

algún signo de

nerviosismo.

No orienta la postura

hacia la audiencia.

Ocasionalmente

mantiene el contacto

ocular. Signos de

nerviosismo evidentes.

No orienta la postura

hacia la audiencia. No

mantiene contacto

ocular. Signos de

nerviosismo

evidentes.

ADECUACIÓN

DE LOS

CONTENIDOS.

Toda la información

que presenta se encuentra

claramente

relacionada con el tema.

Presenta abundante

información que se

relaciona con el tema.

Presenta una gran

cantidad de

información que no se

encuentra claramente

relacionada con el

tema.

La información que

presenta no se

encuentra

directamente

relacionada con el

tema.

DOMINIO DE LOS

CONTENIDOS. Demuestra un amplio

dominio de los

contenidos referentes al

tema.

Demuestra un adecuado

dominio de los

contenidos referentes al

tema.

Demuestra un escaso

dominio de los

contenidos referentes

al tema.

No demuestra ningún

conocimiento de los

contenidos del tema

EXPOSICIÓN

ESTRUCTURADA

DE LOS

CONTENIDOS.

Organiza el tema

estructuradamente.

Muestra primero los

aspectos centrales y

Organiza el tema

sin diferenciar

aspectos centrales y

secundarios.

No estructura el

tema pero sí presenta

una mínima

organización de los

No organiza el tema,

ni lo estructura, ni lo

secuencia.

143

luego los secundarios. contenidos.

VOCABULARIO Utiliza un vocabulario

amplio y sin repetir

palabras.

Utiliza vocabulario

limitado.

Repite palabras. Utiliza un vocabulario

limitado y repite

palabras.

CONCLUSIÓN Y

DESPEDIDA. Concluye con la idea

principal y se despide

correctamente.

Concluye con la idea

principal pero no se

despide correctamente.

No concluye con la

idea principal pero sí

se despide

correctamente.

No concluye con la

idea principal y no se

despide

correctamente.

DURACIÓN

CONVENIDA Se ajusta al tiempo

pactado previsto.

No se ajusta al tiempo

pactado o previsto

(utiliza más del tiempo

indicado).


pactado o previsto

(utiliza menos del

tiempo indicado).


pactado o previsto

(utiliza menos de la

mitad o más del doble

del tiempo indicado).

RÚBRICA 2. TRABALLO E EXPOSICIÓN (empregarase a mesma que en 3º ESO)

144

7.2.5. 4º ESO

Porcentaxes Instrumentos.

65%

Exames parciais:

En cada avaliación haberá dous exames parciais que farán media entre si e que incluirán cuestións

de variado tipo acerca dos contidos impartidos, recollidos no apartado SECUENCIACIÓN DE

CONTIDOS. En todos eles haberá cuestións variadas de literatura, gramática, textoloxía,

ortografía, técnicas de traballo…

20%

Exames de lectura:

En cada avaliación haberá un exame de comprobación da lectura obrigatoria que o alumnado

escollerá entre un listado de cinco novelas distintas por avaliación. Estas obras serán de temática

variada tentando ofertar obras de calidade para distintos cursos. O profesor, ao inicio da avaliación,

explicará brevemente o contido e características das obras para facilitar a elección acorde cos gustos

e intereses de cada quen. En calquera caso o alumnado poderá cambiar de título escollido

comunicándollo ao profesor antes da realización do exame.

A proba avaliatoria consistirá en oito preguntas directas de comprobación de lectura e resposta

breve (4 puntos); a contextualización dun fragmento da obra, o alumno tera que explicar que

acontece antes e despois nun mínimo de dez liñas (3 puntos); a caracterización de catro personaxes

nunha extensión aproximada de catro liñas por cada un, dependendo da súa importancia e

participación na obra (2 puntos); finalmente, o alumnado deberá desenvolver argumentadamente a

súa opinión, valorándose a reflexión e análise da lectura, e non a mera impresión ou experiencia

persoal (1 punto)

15%

Diferentes actividades:

Farase un seguemento continuo e constante da participación do alumnado na aula, da realización

de tarefas na aula e na casa, da entrega de exercicios escritos (elaboración de textos de diversas

modalidades, resumos, esquemas, comentarios críticos) que serán avaliados polo profesor e os

resultados recollidos na correspondente ficha de seguemento do alumnado do Libro do Profesor.

Neste libro haberá apartados específicos para: a participación na aula (que se recollerá cun + se é

positiva e un – se é negativa), realización de actividades (na que se avaliará a súa realización, o

interese e esforzó, e a calidade a partes iguais), os resumos, esquemas e comentarios críticos

entregados e correxidos polo profesor, os exercicios de lectura e recitación, e a realización de

traballos de exposición oral, así como a participación nos debates. Todo este traballo constituirá o

15 % da nota do alumnado por avaliación do seguinte xeito:

145

-Na primeira avaliación todos os traballos e exercicios terán a mesma valoración polo que

se fará a nota media de todos eles que serán avaliados sempre nunha escala de 0 a 10. A

participación na aula (+ e -) servirá para establecer os “redondeos”. Realizarase un debate de xeito

“experimental” pero non se avaliará, aínda que quedará rexistrada a participación do alumnado no

libro do profesor.

-Na segunda avaliación realizarase un traballo grupal, no que o alumnado deberá recabar

información e procesala para a elaboración dun texto argumentativo a favor ou en contra dunha

serie de temas de debate actual escollidos por eles e elas (pena de morte, eutanasia, prostitución,

xestación subrogada…) que despois será sometido a debate na aula entre parellas de grupos a favor

e en contra. Este traballo e debate constituirá o 7,5% da calificación da avaliación. O restante 7,5%

procederá de exercicios similares aos da primeira avaliación.

-Na terceira avaliación, o alumnado deberá realizar una exposición oral dun traballo

grupal proposto polo profesor. Esta exposición constituirá o 5% da nota da avaliación. Outro 5%

estará adicado á realización de esquemas resumos e comentarios críticos de textos. O 5% restante

para actividades similares ás descritas na primeira avaliación.

Sistema de calificación:

Para facilitar a comprensión polo alumnado da calificación obtida nos exercicios de avaliación, todos

eles calificaranse cunha nota de 0 a 10, tanto os exames como as actividades avaliadas segundo as distintas

rúbricas que figuran nesta programación, agás a participación na aula que se rexistrará con + e -. Despois

calcularase a porcentaxe que lle corresponde a esa actividade ou grupo de actividades para a calificación final.

Descontarase, tanto nos exames parciais como no exame de lectura 0,15 puntos por cada falta ortográfica

e por cada dous erros de acentuación (tanto por exceso como por defecto). No caso das faltas ortográficas, a

repetición dunha mesma falta ortográfica só se penalizará nunha ocasión, e tamén se as palabras na que figuran

os erros ortográficos son da mesma familia léxica ou a mesma palabra en distintas flexións (*heché, *hechado,

*hechar).

Se un alumno/a é sorprendido copiando nun exame, o profesor retirarallo e calificará ese exame cunha

nota de 0 puntos, comunicarallo ao seu profesor titor e á familia.

Na avaliación final ordinaria calcularase a media asignando os siguientes valores a cada avaliación:

-1ª AVALIACIÓN: 25%



146

Recuperacións:

Dado que na programación da materia hai una serie de contidos que non son progresivos, é dicir, que a

súa avaliación circunscríbese á avaliación na que son impartidos, o profesor fará recuperación deles no caso de

que a nota final do/a alumno/a sexa inferior a 5 puntos. Esta recuperación fará referencia aos contidos,

progresivos ou non, relacionados cos estándares non acadados polo/a alumno/a. O alumnado que non aprobara

ningunha avaliación, deberá asistir a avaliación extraordinaria de setembro. O alumnado que, tendo aprobada a

primeira avaliación, a segunda avaliación ou a terceira, acade unha nota final igual ou inferior a 3 deberá asistir

á avaliación extraordinaria de setembro.

A recuperación dos estándares non superados na correspondente avaliación realizarase mediante exame.

O profesor indicaralle ao alumnado que contidos debe recuperar. Esta recuperación farase en xuño tras a

realización das actividades avaliatorias da terceira avaliación. Excepcionalmente, o profesor podera substituír o

exame pola realización dun traballo ou actividade similar se considera que é suficiente para demostrar a

consecución dos estándares avaliados negativamente.

Todos os exames das lecturas obrigatorias terán a súa correspondente recuperación, na que o alumnado

poderá, se o desexa, substituír a primeira elección por outra da mesma avaliación. A nota desta recuperación

fará media cos demais instrumentos avaliadores da correspondente avaliación nos mesmos termos que figuran

nesta programación para o primeiro exame.

O rexistro das diferentes actividades e exames farase como segue:

FICHA DE SEGUIMENTO DO ALUMNADO

Nome e apelidos:.........................................................................................................................................................

Curso:................................Grupo:................Lugar e data de nacemento:.................................................................

Dirección:...........................................................................................Teléfono:...........................................................

Materias pendentes:..................................................................................Cursos repetidos:.....................................

Idioma habitual: -con familia:.................................-con amigos:....................................-na clase...............................

As miñas asignaturas favoritas son:............................................................................................................................

As que máis me costan son……………………............................................................................................................

Despois da ESO gostaríame………………………………………………………............................................................

De maior quero ser:................................................................................................................................... .................

Normalmente cada día adico ................. a facer os deberes. Normalmente adico ................ a estudar....................

Dirección de correo electrónico:..................................................................................................................................

Preavaliación:

PRESENT. AUTORRETRA. RESUMO LECTURA LITERATURA GRAMÁTICA ORTOG. EXPR/REDAC.

147

Faltas de asistencia e participación:

SETEMBRO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

OUTUBRO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

NOVEMBRO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

DECEMBRO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

XANEIRO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

FEBREIRO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

MARZO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

ABRIL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

MAIO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Notas dos exames:

1ª Evaluación 2ª Evaluación 3ª Evaluación

EXAMES: EXAMES

:

EXAMES

:

LECTURA: LECTURA: LECTURA:

LECTURA: LECTURA: LECTURA:

Notas das avaliacións:

1ª Evaluación 2ª Evaluación 3ª Evaluación

EXAMES: EXAMES: EXAMES:

AULA: AULA: AULA:

TOTAL: RECUP: TOTAL: RECUP: TOTAL: RECUP:

XUÑO: SETEMBRO:

RÚBRICA 1. ACTIVIDADES DA AULA / CASA.

ACTIVIDADE REALIZACIÓN INTERESE E

ESFORZO

CALIDADE ACTIVIDADE REALIZACIÓN INTERESE E

ESFORZO

CALID.

148

RÚBRICA 2 E 3. ACTIVIDADES ORAIS

ACTIVIDADE RESPECTA/TOLERA ESCOITA/ARGUMENTA COMPRENDE/RAZONA

RÚBRICA 4. LECTURA


RÚBRICA 5. TRABALLO E EXPOSICIÓN.



TON - PRESENTACIÓN

EXPRESIÓN AUDIOVISUAIS

RÚBRICA 6.1. RESUMOS

TEXTO CONTIDOS EXPRESIÓN SÍNTESE REDACCIÓN ORTOGRAFÍA PRESENTACIÓN

RÚBRICA 6.2. ESQUEMAS

TEXTO CONTIDOS XERARQUIZA. FUNCIÓN REDACCIÓN ORTOGRAFÍA PRESENTACIÓN

RÚBRICA 7. COMENTARIOS CRÍTICOS

TEXTO TESE ANÁLISE. CRÍTICA PERSOAL REDACCIÓN ORTOGRAFÍA PRESENT.

149

7.3. Criterios de promoción e recuperación de pendentes.

En casos nos que o alumnado non acade a cualificación mínima que supón o aprobado da materia e, polo

tanto, non logre os estándares e as competencias clave, terá varias opcións:

• por unha banda, a proba extraordinaria de setembro a cal terá un valor do 100% da cualificación.

Esta proba corresponderase coa materia impartida durante o curso en cada nivel.

O alumnado deberá ser moi coidadoso coa puntualidade. Esperará quince minutos para poder saír e a

partir dese momento non se permitirá a entrada de ninguén ao examen.

• Por outra, a recuperación da materia pendente do curso anterior. Neste caso, o alumnado contará

cunha serie de exames parciais ou cun examen final. De teren aprobado os exames parciais, os alumnos

xa non terán que presentarse a esa proba final. Porén, se non son quen de acadar o aprobado nos

parciais, terán que presentarse ao exame final.

A cualificación das probas será a que segue:

80% Exames parciais.

20% Boletíns entregados e ben feitos.

Deben acadar o 5 entre as dúas porcentaxes para considerar o parcial aprobado. En caso de non superar esta opción, contarán co exame final que valerá un 100%

Para que os alumnos conten cunha práctica do que suporá a proba, o Departamento distribuirá ou deixará

a disposición do alumnado en reprografía uns boletíns con actividades.

Estes boletíns serán entregados con data límite o día do exame. Non se recollerán, polo tanto, boletíns

entregados con datas posteriores ás sinaladas nos parciais. Porén, o alumnado terá a posibilidade de entregar o

boletín con anterioridade á data de examen, se así o considera oportuno.

En caso de calquera dúbida coa materia en cuestión, sempre pode preguntar ao profesor ou profesora que

lle imparta clase no curso actual ou á xefa de Departamento.

150

7.4.Avaliación do proceso de ensino e da práctica docente.

7.4.1. Autoavaliación.

Os procesos da ensinanza-aprendizaxe e da práctica docente aglutinan unha importante cantidade de

subprocesos ou fases, ámbitos de reflexión e actuación, instrumentos, etc., cada un dos cales é susceptible de

avaliación. Todo modelo de autoavaliación proposto sobre estes aspectos só pode ter un carácter provisorio e

parcial. A seguinte rúbrica plantexa, pois, unha posibilidade de avaliar estes procesos entre outras, que pode e

debe ser tomada simplemente como un punto de partida que pode ser mellorado e completado en anos sucesivos,

como un edificio en permanente construción. Esta proposta establece a avaliación do proceso de ensino a partir

de catro dos seus aspectos: a. o proceso de avaliación inicial: que implica a toma de contacto cos alumnos, a

busca de intereses, o recoñecemento da diversidade das aulas, etc.

b. o proceso da práctica na aula: a relación entre alumno-profesor, a interacción na

aula, o desenvolvemento da materia, a orde temporal da actividade...

c. a metodoloxía: íntimamente ligada ao punto anterior, o modo en que os

diferentes medios didácticos se integran no proceso de ensinanza.

d. a avaliación final: entendida como o momento final do proceso de ensino, co que

-só en certo modo- conclúe.

ASPECTOS A

AVALIAR

INDICADORES DE LOGRO OBSERVACIÓNS.

Avaliación inicial.

Identifica axeitadamente ao alumnado con máis

dificultades.

Avalía axeitadamente as principais competencias

comunicativas, lingüísticas e estéticas dos alumnos.

Método

de

traballo

Libro de

texto ou

apuntamentos

Organiza axeitadamente os contidos de maneira que o

seguimento das clases é máis faćil.

Motiva e estimula aos alumnos descubríndolles novos

temas sobre os que discorrer desde a súa experiencia.

Resulta didáctico e aclarador, de fácil uso, intuitivo para

o alumno.

Propón actividades interesantes que permiten o

desenvolvemento de competencias e estándares.

Permite un bo tratamento da diversidade e propón

actividades de reforzo.

151

Lecturas

Motivan aos alumnos para efectuar novas lecturas

Habilitan para a mellora das habilidades léxicas.

Permiten o tratamento de temas transversais.

Suscitan a reflexión crítica sobre temas de actualidade.

Recursos e

TICs

Utilízanse medios dixitais para dinamizar as clases.

Permiten combinar o traballo individual e de grupo.

Altérnanse diversos tipos de material expositivo para o

desenvolvemento da materia.

Orde

das

aulas

Temporaliza-

ción

Permite unha visión completa do temario.

Axústase ás características do alumnado.

É susceptible de modificación e non demasiado ríxida.

Estrutura das

clases

Repártese equitativamente o tempo entre o profesor e

os alumnos.

Os alumnos participan activamente no

desenvolvemento das actividades.

Combínase o traballo individual e colectivo (por

parellas, por pequenos grupos) dentro do gran grupo.

Reforzo e

diversidades

Posibilítase real e efectivamente a recuperación de

alumnos con avaliacións parciais suspensas.

Contempla un espazo para o alumnado cun grao elevado

de excelencia académica.

Avaliación final.

As probas obxectivas amosan

suficientemente a competencia verbal e comunicativa

do alumnado.

Combínanse diferentes tipos de proba para a avaliación

final do alumnado (individuais, de grupo, orais, escritas,

exames, traballos...).

As calificacións finais considéranse xustas e reflicten

unha evolución positiva do alumnado.

152

7.4.2. Avaliación por parte do alumnado.

ENQUISA A CUBRIR POR PARTE DO ALUMNADO. // GRUPO: ____________

CUESTIONARIO SOBRE O DOCENTE

Instrucións:

- Valora as seguintes cuestións rodeando cun círculo a cifra de 1 a 10 que consideres axeitada.

- Procura matizar as respostas (valorar todas coa mesma nota non ten sentido).

- Este cuestionario é anónimo .

1. O profesor informou sobre a programación e os seus contidos e obxectivos 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2. O profesor explica cada tema de forma ordenada e coherente 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

3. O profesor explicou todos os temas do período 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

4. O profesor explicou deténdose nos aspectos máis importantes 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

5. O profesor atendeu as preguntas dos alumnos durante as clases 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

6. Os exames adaptáronse á materia explicada 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

7. As cualificacións axustáronse aos criterios establecidos previamente 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

8. O profesor atendeu as reclamacións dos alumnos 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

9. O profesor mantivo unha boa actitude cos alumnos 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

10. O profesor conseguiu crear un bo ambiente na clase 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11. O profesor dedicou atención aos alumnos con dificultades 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12. Foi correcto o reparto de puntos entre os exames e as outras notas? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

13. Cres tes máis coñecementos ca ao comezo do curso? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

14. Na túa opinión, que aspectos deberían ser mellorados ou corrixidos?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

153

15. Indica aqueloutros aspectos que che interese manifestar e non atopases recollidos nas cuestións anteriores

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Vilalonga, a ____ de ____________ de 201__.

8. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.

Para atender as diferenzas entre o alumnado desta área contémplanse tres tipos de medidas ordinarias nos

tempos e espazos das aulas habituais:

A) adaptación dos instrumentos de avaliación en forma de actividades de reforzo para os alumnos que teñan

grandes dificultades para acadar o grao mínimo de consecución dos estándares de aprendizaxe.

B) adaptación dos instrumentos de avaliación en forma de actividades de ampliación para os alumnos que

manifesten unha grande capacidade na aprendizaxe dos estándares.

C) adaptación das metodoloxías de ensino-aprendizaxe en forma de traballo colaborativo entre alumnado

con grao heteroxéneo de desenvolvemento de capacidades de modo que os máis avanzados titoricen aos

que precisan algún tipo de reforzo.

Cando as medidas ordinarias se manifesten insuficientes o docente presentará á xunta de avaliación

inicial –na sesión correspondente- ou ao departamento de orientación –en calquera momento do curso- a

proposta para iniciar algunha das medidas extraordinarias de atención á diversidade habilitadas no centro: aci

ou reforzo educativo co docente de pedagoxía terapéutica. Na avaliación final dos primeiros cursos da ESO o

docente poderá propoñer, en caso de consideralo necesario, a execución de medidas extraordinarias de atención

á diversidade de cara ao vindeiro curso, como son: agrupamentos específicos ( 2º eso), reforzo en lingua ou/e

matemáticas (en 1º eso), titorías de estudo (2º eso), reforzo de galego (aos exentos de francés) e plan mellora

(en 2º e 3º).

O reforzo educativo aplícase aos alumnos con problemas de aprendizaxe e encargarase de el o docente

que imparta a materia no grupo de referencia, en colaboración con el departamento de orientación.

Os aspectos que se contemplan neste apartado son os seguintes:

-lectura de textos complementarios.

154

-redacción de resumos e esquemas.

-elaboración de textos.

-actividades de ortografía e morfoloxía.

-reforzo no traballo da adquisición de léxico con axuda do diccionario ou de libros ou fragmentos de

lectura.

9. ELEMENTOS TRANSVERSAIS.

Segundo establece o decreto 86/2015 no seu artigo 4 (páxs. 25441/2): “a comprensión lectora, a

expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación, o

emprendemento, e a educación cívica e constitucional traballaranse en todas as materias, sen prexuízo do seu

tratamento específico nalgunhas das materias de cada etapa”.

En todo caso, ao longo do curso o profesorado poderá propoñer diversos temas que sexan motivo de

traballo na aula, ben a nivel oral en forma de debate, ben a nivel escrito en forma de textos de diversos tipos.

Estes traballos poden estar baseados na lectura de fragmentos de obras, noticias, na visualización dalgunha

curta, etc.

Os temas son os seguintes:

- O racismo e a xenofobia.

- A violencia de xénero e as actitudes sexistas. A igualdade entre sexos.

- A ecoloxía, a contaminación.

- O uso das tecnoloxías.

- A publicidade nos medios de comunicación.

- O consumo responsable.

- A aprendizaxe de linguas.

- outros temas de carácter social ou cultural extraídos dos medios de comunicación.

10. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES.

Como en anos anteriores, o departamento promoverá aquelas actividades complementarias que xulgue de

interese para o alumnado con vistas a completar os contidos recollidos na presente programación (obras de

teatro, charlas de autores, visitas a lugares de interese literario, etc.).

Para todas as actividades complementarias que se realicen teranse en conta os criterios establecidos polo

consello escolar e a vicedirección do centro.

155

11. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DO PRESENTE DOCUMENTO E PROCESOS

DE MELLORA.

A revisión das Programacións é unha fase necesaria para a mellora do proceso educativo. Durante o propio

curso e sempre en beneficio dos grupos, é posible realizar cambios na presente programación. De ser o caso

reunirase o Departamento e deixare recollido en acta.

Do mesmo xeito, ao final de curso realizarase unha análise da programación na que se terán en conta os

resultados obtidos polo alumnado (índices de aprobados e suspensos, resultados dos alumnos coa materia

pendente), as dificultades que puidesen ter xurdido no desenvolvemento dos temas, os cambios que por

diferentes motivos se efectuasen nos contidos ou na orde de explicación dos mesmo se os resultados das enquisas

realizadas polo profesorado en cada avaliación e polo alumnado ao final do curso.

Esta análise estará recollida na memoria de fin de curso do Departamento e terá tamén un apartado coas

propostas de modificación e mellora que se deberán realizar nas programacións do curso seguinte.

156

programaciÓn didÁctica do departamento de lingua … · 2020-03-21 · • oratoria de 1º eso...

Documents