IKUS HIZKUNTZAH A U T E M A T E A e t a K O M U N I K A Z I O AA r t e l a n b a t e n i r a k u r k e t aH i z k u n t z a e s p e z i f i k o a k

I r u d i aT e s t u i n g u r u aI k u s l e aI k u s p u n t u a

ARTELAN BATEN

IRAKURKETA

• Testuinguru historikoa

• Testuinguru sozial, geografiko, kulturala

• Espresioa, adierazpena

• Ikus elementuen nagusitasuna, lehentasuna

• Prozedurak eta teknikak

* errepertorioak *

Testuinguru historikoa

• Artelana ze garaitan sortua izan zen.Testuinguru historikoa islatua geratzen da artelanean.

Ramses II.aren tenplua (k.a. 1290-1224)

Abu SimbelEgiptiar arkitektura

Nefertariren hilobiko pinturak(k.a. 1300-1225) Erreginen Bailara

Egiptiar pintura murala

Aurrekoaren testuinguru historiko berbera du.

La danaide, Rodin(1885)

Rodinen museoa, ParisEskultura modernoa

Aurrekoen testuinguru historiko desberdina du.

Testuinguru sozial, geografiko, kulturala

• Artelana non sortu zen.Testuinguru sozial, geografiko eta kultural bereko artelanak eremu geografiko hurbilean sortu dira.

Argizko hormak 011Muros de luz 011

(2005)Aitor Ortiz (Bilbo, 1971)

Argazki digitala aluminioan

Domina gehiago, erantzukizuna handiago(2004)Abigail Lazkoz (Bilbo, 1972) Tinta paper gainean

IbiltariaEl Caminante (Gasteiz, 1985)

Juan Jose Egizabal (Logroño, 1961)Hiri-eskultura

Artelan honen eta aurrekoen testuinguru sozial, geografiko, kulturala berdina da; eremu geografiko hurbilekoak dira.

Aharia, Hontza Anne P. Smith (Florida, 1980)

Eskultura robotikoa

Artelan hauek eta ondorengoak aldiz testuinguru sozial, geografiko, kultural desberdinekoak dira; eremu geografiko urrunagokoak dira.

“Sueños de galopes 5” seriea (2006); teknika mixtoa mihiseanOrlando Salero (Venezuela, 1971)

Jae-Hyo Lee (Korea, 1965)Altzairua, iltzeak, egurra … eskultura organikoak

Espresioa, adierazpena

• Gai bera artista ezberdinek oso modu ezberdinean tratatu dezakete, emaitza bezala adierazpen ezberdina lortuko delarik.

Meninak (1656)Diego Velazquez

Joel-Peter Witkin's

Equipo Crónica

Pedro José García Andreo

Manolo Valdés

Pablo Picasso

Ikus elementuen nagusitasuna, lehentasuna• Konposizio batean elementu bat(zu)en

nagusitasuna ematen da.

Trena inguratzen duen euri giroa

eta abiadura adierazteko

argiaren, kolorearen eta pintzeladaren nagusitasuna, kasu honetan.

Euria, baporea eta abiadura; Turner (1844)

Prozedurak eta teknikak

• Prozedura eta teknikak artelanaren emaitza erabakitzen du.

Gioconda

(

1503-6)

Leonardo

da

Vinci

Gioconda

-lego

EYESKI23

DOLK

* ERREPERTORIOAK *Gaien arabera errepertorioak deritzen

taldetan sailkatu ohi dira batzuetan artelanak eta irudiak; hauek

zenbaitetan lengoaia propioa garatuko dute aldi eta kultura ezberdinetan.

Bodegoia

Erretratua

pintura generoak

Marina

Paisaia

AlegoriaIdeia abstraktuen irudikapena figura edo ikurren bidez

historikoa

Pintura erlijiosoa

mitologikoa

Biluzia

Pasarte kostunbristak

eskultura tipologiak

ErliebeaPlanoari, hondoari itsatsia; baxu-erliebea, erdi-erliebea, altu-erliebea, erliebe-hondoratua.

Gune arkitektonikoetako mukulu biribileko eskulturaArkitekturarekiko menpekotasuna eta ikuspuntu mugatua ditu.

Funtzio arkitektonikodun eskultura

mukulu biribileko eskultura inguragarria eta arkitektura dependentzia gabea

burua

bustoa

gorputz erdikoa

gorputz -enborra

hiru laurdenekoa

gorputz osokoa

zaldizkoa

zutikakoa

jesarria

etzana

otoizlaria

eskaintzailea

Kolosoaneurri naturala askogatik gainditzen duena

monumentalagertaera baten, zerbaiten, norbaiten memorian eraikia

talde eskultorikoa

hiri -eskultura

HIZKUNTZA

ESPEZIFIKOAK

• Margolaritza

• Argazkia

• Zinea

• Komikia

• Marrazketa

• Eskultura

• Arkitektura

• Grabatua

Margolaritza, argazkia, zinea, komikia, marrazketa, erliebea

• Ikuspuntu bat espazioan.Ikuspuntua hautatzen dute eta irudikatu nahi duten espazioa mugatzen dute.

• Eremua irudiak barne hartzen duen espazioaren lagin irudikaria da ala zinean ikustarazte pantailan begiak ikusten duena.

• Kanpo eremua erreferentzia markoak mugatzen duenetik kanpo dago; ikusleak irudimenaren bidez eraikitzen dituen elementuak dira (pertsonaiak, dekoratua …) baina irudiaren eremuan agertu ohi ez direnak:

Zatikatzea (fragmentación): pertsonaien edo elementuen atalak enkoadratzearen bidez eremutik kanpo uzten direnean, honek berekin dakar ikusten ez diren elementuen atalak kanpo eremuan egotea.

pertsonaien begiradek, ahotsak, argiak, soinuak, kamera mugimenduak, pertsonai ala elementuen eremuarekiko sartu irtenek… kanpo eremuarekiko arreta piztu dezakete.

CH ep13 part3

Batzuetan, irudiaren kanpo eremuan dagoena irudiaren eremuan ager daiteke (itzala, islapena), baliabide desberdinak erabiliz:itzala

ispilua

argia

islapenaura

begiak

Horizonte bezala jokatzen duen dekoratua edo elementuen atzean dagoena ala ikuspuntuaren edo kameraren atzean dagoena ere, kanpo eremua izango da, kontra-eremu bezala joka dezakeena.

• Kontraeremua: Ikuspuntua, ispiluan islatutako pertsonaiarena, irudiaren barne eremuan, agertzen da, nahiz eta pertsonaia kanpo eremuan kokatuta dagoen. Kontraeremua eremuan agertzen da.

eremua

kontraeremua

Ikuspuntua –planoa aldatuz eremu –kontraeremu jokoa sortu daiteke.

Marrazketa

• Analisia, ezaguera, adierazpena.Marrazketa ezaguera tresna bat (ere) da; diziplina desberdinak izan ditzake.

• Mimesia: marrazkiak errealitatearen alderdiren bat zehaztasunez imitatzea jarraitzen du.

• Irudia ez figuratibo bezala ulertzen duen adierazpena ere izango da; ikusmenaren bidez ikustatzen diren elementuak deskribatzera mugatzen ez dena.

• Abstrakzioa:objektuetan inplizitu dago marrazkia.

Eskultura (mukulu biribilekoa)

• Objektuaren inguruan biratzea.Eskulturak bere ingurua inguratzen duen ikuspuntua eskaintzen du.

• Eskultura isotropikoa: eskultura inguratuz hautematen duguna ez da aldatzen.

• Eskultura anisotropikoa: ikuspuntu ezberdinetatik behatuz hautematen duguna aldatu egiten da.

Arkitektura

• Translazioa espazioan.Arkitekturak espazioan translazio aukera ematen digu, ikuspuntu anitzak eskainiz .

Eraikinak kanpo espaziotik, kanpo aldetik begiratuz, espazio neurri batean mugatua dirudi.

Eraikinak barne espazioan, barruan desplazatuz, ikuspuntu ezberdinak eskaintzen dizkigu, kanpotik begiratuta espazio mugatua badirudi ere.

Grabatua, argazkia

• Birsortzeko gaitasuna.Artelana birsortzeko gaitasuna dute.

Ikuslegoarekin kontaktua eta hedatzea ahalbidetzen da.

birsortzea interesen - merkatuaren eskaeren araberakoa izango da