· programaciÓns departamento tecnoloxÍa curso 2015-2016 2 Índice 1.- xeneralidades páx. 3 2.-...

PROGRAMACIÓNS DEPARTAMENTO TECNOLOXÍA Curso 2015-2016

1

PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS

DEPARTAMENTO de TECNOLOXÍA

CURSO 2015-2016

VIGO, OUTUBRO 2015

IES SAN TOMÉ DO FREIXEIRO


2

ÍNDICE 1.- Xeneralidades páx. 3 2.- Programación de Robótica Educativa 1º ESO páx. 4 3.- Programación de Tecnoloxías 2º ESO páx. 24 4.- Programación de Tecnoloxías 3º ESO páx. 47 5.- Programación de Tecnoloxías 4º ESO páx. 70 6.- Programación de Informática 4º ESO páx. 91 7.- Programación de TIC 1º Bacharelato páx. 144 8.- Programación de Robótica 1º Bacharelato páx. 169 9º.- Programación de Tecnoloxía Industrial I 1º Bac. páx. 187 10º.- Programación de Electrotecnia 2º Bacharelato páx. 214 11º.- Programación de Tecnoloxía Industrial II 2º Bac. páx. 238


3

1.- XENERALIDADES Membros do departamento de Tecnoloxía

Sergio E. Vázquez Muñiz

o Tecnoloxías 2º ESO (4 grupos), Electrotecnia en 2º bacharelato (2 grupos)

José Antonio López García

o Robótica Educativa en 1ºESO (4 grupos), Tecnoloxías en 4º ESO (2 grupos), TIC (1 grupo) e Tecnoloxía Industrial I (1 grupo), Robótica (2 grupos) e Reforzo de Tec (1 grupo) en 1º bacharelato.

Xosé Roberto Domínguez González

o Tecnoloxías 3º ESO (2 grupo), 4ºESO PDC, Tecnoloxía Industrial I (1 grupo), TIC (1 grupos) e Reforzo Tec (1 grupo) en 1ºBAC, Tecnoloxía Industrial II (1 grupo) en 2ºBAC)( Xefe de Departamento)

Pilar Domínguez Requejo

o Informática 4º ESO ( 4 grupos), Tecnoloxías en 3º ESO (2 grupos), TIC (1 Grupo) e Reforzo Tec (2 grupos) en 1ºBAC

Rebeca Piñeiro Vidal

o Informática 4ºESO (1 grupo), TIC (3 grupos) en 1ºBAC

Calendario de reunións do departamento A hora de reunión semanal para a coordinación e seguemento das programacións didácticas será cando precise o Departamento, canto menos se fará unha mensualmente. De tódolos xeitos o contacto entre os membros será permanente en todo o que poida afectar as materias de departamento.


4

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

ROBÓTICA EDUCATIVA 1ºESO

CURSO 2015-2016

DEPARTAMENTO TECNOLOXÍA

VIGO, OUTUBRO 2015

IES SAN TOMÉ DE FREIXEIRO


5

INDICE

1. Introducción

a. Xeneralidades

b. Situación de partida

c. Contribución da materia ó logro das Competencias Clave

2. Obxetivos da materia

3. Concreción dos contidos

4. Criterios de avaliación (Competencias)/Estándares de aprendizaxe avaliables.

5. Temporalización

6. Materiais e recursos didácticos que se van utilizar

7. Concrecións metodolóxicas que require a materia

8. Procedementos e instrumentos de avaliación

9. Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

10. Grao mínimo de consecución para superar a materia

11. Concreción dos elementos transversais

12. Mecanismo de revisión, avaliación e modificación da programación

didáctica en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

13. Actividades complementarias e extraescolares


6

1.- INTRODUCCIÓN. A.- Xeneralidades

A Robótica Educativa ten a súa orixe nos traballos de investigación de Seymor Papert e outros científicos do Laboratorio de Medios do Instituto Tecnolóxico de Massachusetts (MIT) durante a década dos 60. Estos investigadores desenvolveron dispositivos tecnolóxicos para que os nenos construíran edificios e máquinas. Logo, durante a década dos 80, estos xoguetes formaron parte do programa educativo nas escolas.

Nos últimos anos, esta disciplina foise desenvolvendo en todo o mundo, cada vez con máis intensidade. É sin duda, unha interesante vía de motivación para a aprendizaxe de distintas áreas do coñecemento, tales como a matemática, a física, a inxeñería, a lóxica, o deseño industrial e a electrónica.

A tecnoloxía e a robótica forman, cada vez máis, parte da nosa vida cotián.

Nosos alumn@s como usuarios, interactúan con aparellos que comandan casi sin darse conta. Dan instruccións, ordenan procesos e delegan accións nestes “artefactos” que simplifican os seus quefaceres, de maneira inconsciente.

Nesta materia reflexionamos e facemos propostas para “educar” a nosos alumn@s sobre como interactuar con estos “artefactos” e aproveitar o seu potencial educativo na aula.

A robótica educativa nos últimos anos configurouse como un recurso eficaz, para o traballo interdisciplinar e a mellora nos procesos de ensino-aprendizaxe. Caracterízase pola construcción dun pequeño robot, que se controla con un sinxelo software que permite ós alumn@os aprender por ensaio-erro a programar sinxelas tarefas e “ conseguir que o robot faga cousas”.

Ó longo do curso traballaremos con varios modelos e marcas de robots educativos, e compoñentes, presentes no mercado( Arduino, Lego,…) e tamén con construccións desenroladas polos propios alumnos, o cal aportará unha visión máis ampla axudando a reforzar e acadar mellor os obxectivos do mesmo.

Analizaremos con precisión as distintas partes que integran un robot e o seu funcionamento: a parte mecánica, a eléctrica, a electrónica e a informática,…As cales en conxunto os fai funcionar. O mecanismos, sensores, tarxetas controladoras, programas,…son elementos imprescindibles na constitución dun robot.

Para que os robots funciones con autonomía, é necesario indicarller qué teñen que facer ante cada situación. Darlles ordes, en definitiva. E para eso, fai


7

falta compartir un idioma. ¿ Cómo nos comunicamos con eles? A resposta: A linguaxe de programación.

Empregaremos os entornos de programación propios de cada robot, pero tamén traballaremos con Scratch, un entorno de programación para nenos e adolescentes desenrolado polo MIT, que lles permite aprender dunha maneira sinxela os conceptos básicos da programación a través dunha interface gráfica. Trátase dun software open source que se pode distribuir e instalar de forma gratuita en calquera computadora con Windows, Linux ou Mac OS.

A era dixital e as novas tecnoloxías revolucionaron a forma de comunicarnos e ofrécennos un sinfín de posibilidades e ferramentas para expresarnos máis alá do lápiz e do papel.

Saber programar/codificar permitirá ós nosos alumn@s crear xogos, animacións, postales dixitais, escenas interactivas…unha nova maneira de expresarse e comunicarse sin necesidade de ser programadores profesionais e que, sin dúbida, á velocidade que se producen os cambios, serán habilidades imprescindibles para os próximos anos.

B.- Situación de partida

A distribución grupal de Robótica Educativa en primeiro da ESO, como materia de libre configuración ofertada polo centro educativo, en cumprimento do establecido no decreto 86/2015 do 25 de xuño no seu Título 1 capitulo II, artigo 13 punto 4. Está formada 4 grupos:

1º ESO A: 30 alumnos

1º ESO B: 30 alumnos

1º ESO C: 29 alumnos

1º ESO D: 31 alumnos

A matería impartirase na aula de referencia, na Aula de Informática ( planta 2) e no taller de Tecnoloxía (Tecnoloxía 2), que dispón dun amplo equipamento necesarios para realizar proxectos, ademais de canón de video, portátil, algúns equipos informáticos, e todo o equipamento do taller como materiais, máquinas ferramenta, etc C.-CONTRIBUCIÓN DA MATERIA Ó LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

A contribución da materia de Robótica Educativa ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en gran medida do tipo de actividades seleccionado, é dicir, da metodoloxía empregada.

Neste sentido, a comunicación lingüística (CL) desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice adecuadamente vocabulario tecnolóxico,


8

elabore informes técnicos, explique conceptos ou elabore, expoña e publique información.

A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT), principais competencias que se desenvolven nesta materia, acádanse calculando magnitudes e parámetros, e aplicando técnicas de medición e de análise gráfica no contexto do proceso de resolución técnica de problemas, ou construíndo sistemas robóticos e verificando o seu funcionamento, competencias que tamén se favorecen planificando actividades para resolver problemas técnicos complexos e realizando proxectos.

A competencia dixital (CD) desenvolverase principalmente co emprego constante das TIC para a programación dos sistemas robóticos, e para procurar e almacenar información ou para obter e presentar datos, e para simular circuítos, sistemas e procesos tecnolóxicos.

Para que o alumnado poida aprender a aprender (AA), as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que aplique o aprendido a situacións cotiás das cales poida avaliar os resultados.

Da mesma forma, as competencias sociais e cívicas (CSC) acadaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e grupos de forma democrática e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento tecnolóxico e os cambios socioeconómicos e culturais que produce.

O sentido de iniciativa e espírito emprendedor (SIEE) conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos tecnolóxicos ao transformar as ideas propias en dispositivos, circuítos ou sistemas.

E a conciencia e as expresións culturais (CEC) reflíctense na análise da influencia dos fitos tecnolóxicos nas distintas culturas e no seu desenvolvemento e progreso.

En función da vixencia e da utilidade dos aspectos que trata a Robótica Educativa, esta materia ofrece, sen dúbida, un inmenso potencial para axudar a comprender a evolución do contorno social e tecnolóxico e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional futuro como coa participación cidadá e co desenvolvemento persoal. 2.- OBXECTIVOS DA MATERIA

Acceder a contidos curriculares dunha maneira diferente.

Superar retos diarios poñendo en prácitica conceptos e habilidades

cognitivas relacionadas coas distintas áreas curriculares.


9

Iniciarse nas linguaxes de programación dunha maneira natural e

lúdica.

Desenrolar a aprendizaxe por indagación. A aprendizaxe por

ensaio erro.

Desenrolar o pensamento analítico e a resolución de problemas.

Valorar a robótica educativa como un recurso máis para o seu

proceso de aprendizaxe.

Despertar a curiosidade pola ciencia e o mundo da robótica.

Acercar os robots físicos( LEGO, PrintBot…) e os robots virtuais(

Scratch, ByoB…) ó alumnado.

Coñecer as partes básicas que constituén un robot e a súa función.

Adquirir conceptos tecnolóxicos básicos e aspectos básicos das

linguaxes de programación.

Desenrolar a creatividade e a búsqueda de solucións.

Aprender a traballar en equipo, organizarse e chegar a acordos,

respetando as aportacións dos seus compañeiros.

3.- CONCRECIÓN DOS CONTIDOS

UNIDADE 1: A Robótica. Qué é a robótica.

o O robot. A intelixencia artificial.

Dende a antigüidade ata hoxe.

o Os autómatas.

Cales son os usos da robótica. Para que sirven os robots.

Propiedades características dos robots.

O robot e o seu funcionamento

o Partes compoñentes dun robot.

Parte física- hardware.

Corpo ou estructura.

Placa controladora ou cerebro.

Elementos de entrada ou sensores.

Elementos de saída ou actuadores.

Parte lóxica- software.

Programas.

Tipos de robots.

De que están feitos.

o Elementos mecánicos.

o Elemenentos eléctricos.

o Elementos electrónicos.

o Elementos informáticos.

Quen os constrúe.


10

UNIDADE 2: Deseño e construcción de diferentes tipos de robot. Deseño de robots.

Uso de materiais. Materiais de refugallo.

Técnicas de fabricación.

Construcción de robots.

O lugar de traballo. O taller.

Traballo en grupo.

o Organización. Reparto de tarefas

Experimentar, construir, armar e desarmar.

Programar o robot ou “darlle vida”.

Realización en grupo dunha maqueta de robot, con unha función

concreta de axuda( que sirva para axudar ou solucionar un

problema da vida real).

UNIDADE 3: O PrintBot Renacuajo, un robot sinxelo. Introducción. Un modelo compatible con Arduino, plataforma de

hardware de código aberto.

Compoñentes.

o Carcasa bq Printbot Renacuajo.

o Compoñentes electrónicos:

1 Freaduino UNO, compatible con Arduino.

2 sensores IR

2 servo rotación continua

1 módulo Bluetooth

1 Cable Mini USB 30 cm

1 portapilas 8xAAA con cable.

Montaxe do kit de robótica.

Crear programas sinxelos con bitbloq para controlar o kit.

Programando un siguelíneas.

Programando un “nontecaias”.

Creación de diseños propios para decorar o PrintBot.

Añadir ou sustituir compoñentes electrónicos por outros

compatibles con Arduino, para resolver novas situacións.

Programación baixo entorno de Arduino.

UNIDADE 4: Lego Mindstorms ev3 Introducción.

Compoñentes e pezas que inclue o kit.

o Bloque eV3 ou ladrillo intelixente.

o Sensores: táctil, de color, de infravermellos, de ultrason,…

o Servomotores.

Modelos de robot que podemos montar.

Interface do bloque eV3.

Software do eV3.

o Estructura e propiedades do proxecto.

o Misións do Robot.

o Programación.


11

Área de documento de programación.

Bloques de programación.

Bloques de acción.

Bloques de fluxo.

Bloques de sensores.

Bloques de datos.

Bloques avanzados.

Os meus bloques.

Páxina de hardware.

Editor de contidos.

Barra de ferramentas.

Desafíos e competición con lego eV3.

UNIDADE 5: Programación con Scratch

Qué é Scratch

Elementos do entorno

o Obxectos ou personaxes

o Disfraces

o Escenario

o Sons

o Bloques de programación

Movemento

Apariencia

Son

Lápiz

Control

Sensores

Operadores

Variables

Emprego de Scratch para crear animacións, historias, escenas

interactivas, xogos, programas,…

4.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN (COMPETENCIAS) / ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES.

Bloque 1. A robótica

CONTIDOS

B1.1. Orixe e evolución da robótica.

B1.2. Áreas de aplicación da robótica. Tipos de robots.

B1.3. Estrutura e funcionamento dos robots. Sensores, actuadores e controladores. Motores, transmisións e reductoras. Manipuladores.


12

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

B1.1. Analizar os tipos e as aplicacións dos robots identificando os problemas que resolven.

B1.2. Describir a estrutura e o funcionamento dos robots.

ESTANDARES DE APRENDIZAXE ( Competencias Clave)

ROB1.1.1. Identifica aplicacións dos robots e describe a forma en que resolven os problemas para os que se deseñaron.

• CCL • CMCCT • CSC

ROB1.1.2. Identifica os principais tipos de robots e describe as súas aplicacións.

• CCL • CMCCT • CSC • CCEC

ROB1.2.1. Identifica as partes dun sistema robótico e describe a súa función no conxunto.

• CCL • CMCCT

ROB1.2.2. Explica o funcionamento dos sensores e actuadores máis habituais.

• CCL • CMCCT

Bloque 2. Programación e control

CONTIDOS

B2.1. Características das unidades de control. Hardware básico.

B2.2. Conexión de sensores e actuadores coa unidade de control. Circuítos típicos para sensores e actuadores.

B2.3. Diagramas de fluxo. Simboloxía.

B2.4. Técnicas de análise de problemas mediante diagramas de fluxo.

B2.5. Contornos e linguaxes de programación para controladores.

B2.6. Estruturas e bloques fundamentais dun programa informático.

B2.7. Estruturas de control: secuenciais, condicionais e iterativas. Almacenamento de datos: variables. Funcións.

B2.8. Creación e modificación de programas. Ferramentas de depuración de programas.


B2.1. Realizar montaxes de circuítos que funcionen como sensores e actuadores dun sistema de control

B2.2. Analizar problemas e representar algoritmos que os resolven mediante diagramas de fluxo.

B2.3. Realiza programas que controlan o comportamento de dispositivos ou sistemas robóticos.


13


ROB2.1.1. Identifica as características técnicas do controlador utilizado e os portos de comunicación.

• CMCCT

ROB2.1.2. Conecta sensores e actuadores coa unidade de control

• CMCT • CAA

ROB2.2.1. Elabora algoritmos que resolven problemas utilizando diagramas de fluxo.

• CMCT • CD • CAA

ROB2.2.2. Analiza diagramas de fluxo e interpreta as instrucións que describen.

• CCL • CMCCT • CD

ROB2.3.1. Deseña programas con estruturas de control, de almacenamento de datos e funcións.

• CMCCT • CD • CAA

ROB2.3.2. Realiza programas que controlan as saídas en función das entradas de acordo coas condicións establecidas.


ROB2.3.3. Programa unidades de control para controlar dispositivos ou sistemas robóticos.

• CMCCT • CD • CAA • CSIEE

Bloque 3. Proxectos de robótica

CONTIDOS

B3.1. Análise de problemas: necesidades estruturais, mecánicas, electrónicas e enerxéticas dun robot

B3.2. Técnicas de deseño e de construción de sistemas robóticos

B3.3. Resolución de desafíos e problemas robóticos. Análise do problema. Diagrama de fluxo do funcionamento. Programación estruturada. Verificación e depuración.

B3.4. Técnicas de depuración de programas de control.

B3.5. Técnicas de localización de fallos e avarías.

B3.6. Documentación técnica dun proxecto.

B3.7. Comunidades e redes de intercambio na internet.

B3.8. Técnicas de difusión de información.

B3.9. Tipos de licenzas para compartir documentación e programas.



14

B3.1. Realizar o deseño estrutural, mecánico e electrónico dun sistema robótico mediante o proceso de resolución de problemas tecnolóxicos.

B3.2. Realizar o deseño dun sistema robótico que utilice control programado para resolver un problema determinado.

B3.3. Verificar o funcionamento dos programas e das montaxes.

B3.4. Utilizar internet como fonte de información para o deseño do prototipo e para a resolución de problemas técnicos, respectando os dereitos de autoría.

B3.5. Difundir o proxecto para poñelo á disposición da comunidade


ROB3.1.1. Deseña e planifica a construción dun sistema robótico que resolva un problema determinado.

• CMCCT • CD • CAA • CSC • CSIEE • CCEC

ROB3.2.1. Desenvolve un programa para controlar un sistema robótico de acordo coas especificacións previamente establecidas.

• CMCCT • CD • CAA • CSC • CSIEE

ROB3.3.1. Realiza as probas necesarias para verificar o funcionamento dos programas e montaxes.


ROB3.3.2. Realiza as modificacións necesarias para a optimización do funcionamento.


ROB3.4.2. Utiliza a información dispoñible na internet e respecta os dereitos de autoría.

• CCL • CMCCT • CD • CAA

ROB3.5.1. Publica documentación do proxecto realizado.


ROB3.5.2. Selecciona o tipo de licenza adecuado para compartir a información.

• CD • CSC

5.- TEMPORALIZACIÓN

A secuenciación e a duración no tempo das diferentes unidades de contidos previstas será a seguinte, tendo en conta que a materia de Robótica Educativa en 1º da ESO contará con unha carga semanal de 1 hora. Primeiro trimestre:

UNIDADE 1: A Robótica.


15

UNIDADE 2: Deseño e construcción de diferentes tipos de robot.

Segundo trimestre:

UNIDADE 3: O PrintBot Renacuajo, un robot sinxelo.

UNIDADE 4: Lego Mindstorms ev3

Terceiro trimestre:


6.- MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS QUE SE VAN EMPREGAR

Durante a impartición da materia disporase dos seguintes materiais e medios:

Aula-Taller, dispoñible ata 1 horas semanais, pizarra, entrenadores eléctricos, máquinas ferramenta, ferramentas varias, kit de robots( Lego, Printboot, Moway, …) con pezas desmontables e software de traballo,…

Biblioteca xeral do Centro no que existen ordenadores nos que tamén os alumnos poden atopar información.

Aula multiusos do centro.

Aulas de informática, o Centro dispón de dúas aulas con ordenadores.

Libreta individual de seguimento e traballo na aula.

Outros materiais, o longo do curso o profesor irá entregando fotocopias de retos para construir robots, exercicios, instruccións,… que o alumnado empregarán na aula como recursos para os seus desafíos.

7.- CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA

Preténdese pasar dunha ensinanza deductiva a unha ensinanza por indagación, para mellorar a comprensión e o interese pola actividade científica e tecnolóxica.

As actividades robóticas na escola( ensino de robots e ensino con robots) poden ser fácilmente planificadas como actividades de indagación no marco dunha metodoloxía socio-constructivista da aprendizaxe. E constituen un excelente exemplo de “ as accións máis efectivas” para unha renovación da ensinanza da ciencia/tecnoloxía /sociedade.

A metodoloxía empregada será inminentemente práctica, a través da cal o alumnado desenrole un modelo de aprendizaxe activo, basado básicamente na adquisición de coñecemento por indagación. O alumno, a través da aprendizaxe por proba erro irá construindo os seus propios esquemas de coñecemento.

Posto que os robots na súa constitución integran elementos mecánicos, eléctricos, electrónicos, informáticos… é mellor cando se está diseñando ou


16

construíndo un robot imaxinalo como un conxunto de sistemas, subsistemas e elementos básicos. Cada subsistema debe ser desenrolado e probado individualmente. Logo, tamén debe facerse probas a nivel de sistema para asegurarse que todolos subsistemas traballan conxuntamente na forma que se esperaba. Por último, pero non menos importante, relizase a integración de sistemas, asegurándose que os mesmos funcionen coordinadamente. A proba e a solución de problemas en cada fase, en niveles de sistema e subsistema é unha habilidade que se perfecciona coa práctica. Resultando máis práctico e motivador cara o alumnado resolver pequenos problemas de 5 minutos que non un grande de 5 horas.

O desenrolo de robots é un proceso iterativo en varios sentidos, é decir probar repetidamente e axustar algo ata que traballe como se planeaba. A clave do desenrolo iterativo está en que os resultados das probas son usados para realizar axustes finos. Logo realízanse máis probas e axustes na seguinte “iteración” de probas.

A través do xogo, os alumnos desenrolan diversas capacidades, tales como a motricidade, a creatividade, a lóxica e o traballo en equipo. Trátase dunha actividade proxectual que combina a planificación do robot e a súa realización. Nunha primeira instancia, diséñase o prototipo de maneira virtual mediante interfaces dixitais, testéase e, de ser necesario, corríxese o modelo a desenvolver.

Finalizada esta etapa, procédese á construcción física do robot con dispositivos específicos como interfaces de control, sensores, microcontroladores e motores, ainda que tamén é posible usar elementos máis accesibles, como caixas de cartón e cirtuitos en desuso.

Nesta actividade pedagóxica, o error é parte do proceso de aprendizaxe. O alumno experimenta, construe, arma e desarma, desplegando todo o seu capital creativo.

Coa incorporación das novas tecnoloxías na aula, foméntase a innovación no desenvolvemento do coñecemento, e xenérase un ambiente de aprendizaxe multidisciplinario en donde o alumno adquire coñecementos de maneira natural e entretenida.

Os estudiantes enfróntanse a distintos desafíos, e en cada resolución van desenvolvendo, casi sen darse conta, unha estructura de pensamento metódico, lóxica e conceptual.

Dentro do paradigma dixital, a robótica educativa perfílase como un novo modelo pedagóxico que integra a innovación tecnolóxica e as áreas de coñecemento tradicionais. 8.- INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN


17

INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN 1.- PROBAS OBXETIVAS: O profesor avaliará analizando as respostas dos alumnos se estos comprenderon os conceptos e se son capaces de realizar os procedimientos propios de cada unidade ou unidades didácticas. 2.- TRABALLOS EN EQUIPO OU TRABALLOS INDIVIDUAIS: Os criterios para avaliar estos traballos serán: • Calidade e riqueza de contidos: pretendese que os alumnos investiguen sobre o tema de traballo e busquen as mellores fontes de información sintetizando posteriormente a información de maneira axeitada. • Expresión e redacción dos mismos: Os alumnos deberán manexar suficiente vocabulario e recursos gramaticais para lograr unha correcta expresión escrita. • Orden de exposición dos contidos: Os contidos do traballo deberán expoñerse dunha maneira lógica e amena de xeito que facilite a lectura do traballo. • Limpeza: Como en todo traballo, a limpeza é unha das cousas importantes a considerar. 3.- PROXECTOS TECNOLÓXICOS: Os criterios que se seguirán para avaliar os proxectos tecnolóxicos que realicen os alumnos serán: • Realización de tódalas partes das que consta o mesmo: Os alumnos deberán realizar tódalas partes do proxecto en maior o menor medida segundo a capacidade de cada un. Cada parte do proxecto valorarase da seguinte forma:

• Informe Técnico: buscarase que reflicta tódolos puntos que o profesor pida, valorarase a riqueza de elaboración do mesmo así como a limpeza • Obxeto construido: Valorarase o grado de satisfacción da necesidade para a que foi proposta a construcción, así como o cumprimento das condicións indicadas (tanto funcionais como dimensionais), a calidade de realización e acabados, a dificultade que supuxo e a originalidade do mismo. • Presentación: Valorarase a maneira de expoñer, a claridade nas explicacións, que participen tódolos membros do grupo, a compostura que se demostre así como a riqueza na mesma e a sua originalidade. • Traballo individual: O longo da elaboración do proxecto tecnolóxico o profesor tomará notas sobre o traballo persoal de cada alumno no


18

proxecto e esto dará lugar a esta nota. Valorarase tanto o traballo individual como o cumprimento das normas de seguridade así como o compañerismo e colaboración que demostre o alumno.

4.- OBSERVACIÓN DIRECTA E ANOTACIÓNS PUNTUAIS: O longo do curso producense situacións dentro da aula que se apuntarán no caderno do profesor e que nos indicarán pequeños detalles difíciles de avaliar doutra maneira.

• Falar durante a clase. • Colaborar de maneira voluntariosa con compañeiros que foran máis retrasados. • Mostrar especial interese durante as clases. • Asistir con puntualidade ó comezo das sesións. • Traer o material. • Manter o aula en orden e limpeza e deixala nestas condicións ó rematar as sesións. • Outras actuaciones.

5.- ACTITUDE: Esta nota obterase do día a día coñecendo o comportamento dos alumnos na aula e das anotaciones puntuais que realicemos. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

• Probas Obxetivas. • Traballos en equipo. • Traballos individuais. • Observación directa do alumno. • Libreta do alumno. • Anotacións puntuais.

9.- CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO Criterio de cualificación para obter a nota de avaliación: O criterio a seguir, tendo en conta que cando existan máis dunha proba ou actividade realizarase previamente a media en cada apartado. Requerindo un mínimo de 3,5 puntos en cada unha das probas( escritas, prácticas ou proxectos) realizadas durante o trimestre, para poder aprobar a avaliación e así aplicar as porcentaxes estipuladas. Se a nota en algunha práctica, control, proba ou exame é inferior a 3,5 puntos implicaría suspender o trimestre.

• 40% Proxecto (Mínimo 3,5 puntos). • 40% Probas obxetivas (Mínimo 3,5 puntos en cada proba)


19

•10% Caderno de clase, cos deberes feitos a diario, libreta e outros traballos. Baixarase 0,2 puntos por cada día sen deberes • 10% Actitude e actuación persoal. 4 negativos por mal comportamento

implicaría o suspenso automático da avaliación sin posibilidades de recuperala ata o exame final de xuño.

No caso de non poder realizarse ou non ter rematado o Proxecto Tecnolóxico durante o período trimestral aplicarase o seguinte baremo:

• 80% Probas obxetivas. Mínimo 3,5 puntos en cada proba que fará media coas demáis probas realizadas durante o trimestre.



Criterios de calificación del proyecto tecnológico.

• 20% Memoria. • 40% Obxeto construido. • 30% Traballo individual. • 10% Exposición de la memoria.

Este criterio so será de aplicación cando o grado de participación no grupo de trabajo sexa aceptable. No caso contrario o alumno non poderá participar das notas correspondentes a “Memoria” ,“obxeto construido”, ou a “exposición”, e será avaliado individual e negativamente nestes aspectos. Polo tanto, no caso de desidia pode darse o caso de que un compoñente do grupo suspenda cando os seus compañeiros obteñen boas notas no mesmo proxecto.

Para superar a avaliación precisarase que a media calculada segundo as porcentaxes establecidas sexa, ó menos, de 5 puntos. A calificación final do curso será a media aritmética das cualificacións parciais do curso, non se realizará a media se algún dos sumandos e inferior a 3,5. Nese caso non se considerará superado o curso. Terase en conta a evolución positiva ou negativa do alumno/a o longo do curso. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia.


20

Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. 10.- GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA

Os Indicadores están clasificados en dúas clases: Básicos e Adicionais.

Esta clasificación, por unha parte nos servirá para determinar o grao mínimo de consecución para superar a materia. E por outra parte , empregando os Indicadores Adicionais, no caso de superar os básicos, nos determinaran a cualificación obtida.

Todos os Indicadores Básicos teñen o mesmo valor cualificativo. Estes indicadores deben ser superados na súa totalidade para acadar unha avaliación positiva. A consecución destes mínimos implica unha cualificación de cinco.

Os Indicadores Adicionais nunca proporcionaran unha cualificación positiva se non son superados os Indicadores Básicos, pero a cantidade de Indicadores Adicionais permitirá un redondeo cara o enteiro superior, sempre menor ou igual que catro, cando se superen o 60% dos mesmos.

Para lograr o grao mínimo de consecución se deben acadar todos os Indicadores Básicos reflectidos a continuación:



21

Definición de robótica.

Estructura dun robot: partes das que consta e función

de cada unha.

Esquema da súa estructura.

Tipos de robots.

UNIDADE 2: Deseño e construcción de diferentes tipos de robots. Deseño de robots.




Traballo en grupo.



UNIDADE 3: O PrintBot Renacuajo, un robot sinxelo. Compoñentes do PrintBot

Montaxe do kit PrintBot

Crear programas sinxelos con bitbloq



UNIDADE 4: Lego Mindstorms ev3 Compoñentes do Lego Mindstorm ev3


Programación d3o Lego Mindstorm ev

Desafíos sinxelos con lego eV3.


Elementos do entorno de programación con Scratch

Bloques de programación con Scratch

Crear programas sinxelos con Scratch

11.-CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS

A través desta materia traballaranse os seguintes elementos transversais

1. A comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación, o emprendemento, e a educación cívica e constitucional.

2. Fomentarase o desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres, a prevención da violencia de xénero ou contra persoas con


22

discapacidade, e os valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal ou social.

Do mesmo xeito, promoveráse a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como dos valores que sustentan a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a democracia, o respecto aos dereitos humanos, o respecto por igual aos homes e ás mulleres, e ás persoas con discapacidade, e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto ao Estado de dereito.

3. Fomentará as medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o espírito emprendedor e a iniciativa empresarial a partir de aptitudes como acreatividade, a autonomía, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun mesmo e o sentido crítico.

4. No ámbito da educación e a seguridade viaria, promoveranse accións para a mellora da convivencia e a prevención dos accidentes de tráfico, coa finalidade de que os/as alumnos/as coñezan os seus dereitos e deberes como usuarios/as das vías, en calidade de peóns, viaxeiros/as e condutores/as de bicicletas ou vehículos a motor, respecten as normas e os sinais, e se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o diálogo e a empatía con actuacións adecuadas tendentes a evitar os accidentes de tráfico e as súas secuelas.

12.- MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA

Mensualmente, a través das reunións ordinarias de departamento, así como ó remate do periodo lectivo que será cando se realice a memoria do departamento, donde se recollerán as modificacións feitas sobre a programación como consecuencia do seu seguimento levado a cabo ó longo do curso. Nesa memoria proporase pautas co fin de correxir posibles erros e propor medidas de actuación e de mellora para a programación do seguinte curso.

13.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Para complementar e reforzar a actividade na Aula na materia de Robótica Educativa, levaranse a cabo actividades complementarias e extraescolares para este nivel educativo. Temos programadas as seguintes:

Concurso de Robótica organizado por IGACIENCIA e a Fundación Barrié.

Competición de Robots organizado pola ETS de Enxeñería Industrial de Vigo.


23

Vigo, outubro de 2015


24


TECNOLOXÍAS 2º ESO

CURSO 2015-2016


VIGO, OUTUBRO 2015



25

ÍNDICE

1.- Introducción.

a.- xeneralidades

b.- situación de partida

2.- Contribución da materia á adquisición das competencias básicas.

3.- Obxectivos

4.- Contidos

5.- Criterios de avaliación

6.- Secuenciación e distribución temporal

7.- Orientacións metodolóxicas

8.- Materiais curriculares

9.- Actividades de lectura, exposición e tic

10.- Instrumentos e procedementos de avaliación

11.- Criterios de cualificación

12.- Minimos esixibles para unha avaliación positiva

13.- Medidas de atención á diversidade

14.- Programas de reforzo para pendentes

15.- Programa específico personalizado para o alumno repetidor

16.- Procemento para avaliar a propia programación

17.- Actividades extraescolares


26

1.- INTRODUCCIÓN. A.- Xeneralidades Ao longo do último século, a tecnoloxía, entendida como o conxunto de actividades e coñecementos científicos e técnicos empregados polo ser humano para a construción ou elaboración de obxectos, sistemas ou ambientes, co obxectivo de resolver problemas e satisfacer necesidades, individuais ou colectivas, foi adquirindo unha importancia progresiva na vida das persoas e no funcionamento da sociedade. De aí a necesidade dunha atención específica á adquisición deste tipo de coñecementos, necesarios para tomar decisións sobre o uso de obxectos e procesos tecnolóxicos, para resolver problemas relacionados con eles e para, en definitiva, aumentar a capacidade de actuar sobre o contorno e mellorar a calidade de vida. Non sería posible abordar a tecnoloxía nin desenvolverse na sociedade actual sen as tecnoloxías da información e da comunicación e, por iso, a súa presenza no currículo converte a esta materia nun instrumento na formación da cidadanía e dá coherencia ás aprendizajes a elas asociadas. Trátase de lograr un uso competente destas tecnoloxías, na medida do posible dentro dun contexto, é dicir, asociado ás tarefas específicas para as que son útiles. A incorporación das tecnologías da información e da comunicación, por outra parte, facilita a integración das aprendizaxes obtidas noutras materias, mellora a comprensión dos procesos e contribúe a potenciar a súa utilización de maneira autónoma. Esta materia trata, en resumo, de fomentar as aprendizaxese desenvolver as capacidades que permitan a comprensión dos obxectos técnicos, a súa utilización e a súa manipulación, así como o dominio dos procesos tecnolóxicos mediante os que tales obxectos se deseñan e constrúen empregando as tecnoloxías da información e da comunicación. Unha das características esenciais da actividade tecnolóxica con maior incidencia na educación básica é o relativo ao seu carácter integrador de diferentes disciplinas. A actividade tecnolóxica require a conxugación de elementos que proveñen do coñecemento científico e da súa aplicación técnica, pero tamén doutros de carácter económico e estético. Todo iso de maneira integrada e cun referente disciplinar propio baseado nun modo ordenado e metódico de intervir no contorno. O valor educativo desta materia está, así, asociado tanto aos compoñentes que a integran como ao propio modo de levar a cabo esa integración. O principal destes compoñentes, que constitúe o eixo vertebrador do resto de contidos da materia, é o proceso de resolución de problemas tecnolóxicos. Trátase do desenvolvemento de habilidades e da aplicación de métodos que


27

permiten avanzar desde a identificación e formulación dun problema técnico ata a súa solución construtiva, e todo iso a través dun proceso planificado que busque a optimización dos recursos e das solucións. A posta en práctica deste proceso tecnolóxico exixe, pola súa vez, un compoñente científico e técnico. Tanto paracoñecer e utilizar mellor os obxectos tecnolóxicos como para intervir neles é necesario poñer en xogo un conxunto de coñecementos sobre os fenómenos nos que se basean as máquinas e os elementos que as constitúen, e tamén sobre os procesos de análise, deseño, manipulación e construción de obxectos técnicos, que contribúen á adquisición de novos coñecementos e á consolidación doutros. A análise da evolución das tecnoloxías, ademais, clarifica o papel que xogaron na transformación das condicións de vida dos pobos, desvelando criterios para a súa valoración e desenvolvendo actitudes positivas de cara á súa utilización. B.- Situación de partida A distribución grupal de Tecnologías en 2º da ESO está formada 4 grupos: 2º ESO A: 29 alumnos 2º ESO B: 31 alumnos 2º ESO C: 29 alumnos 2º ESO D: 32 alumnos A matería impartirase na aula de referencia e no taller de tecnoloxía (Tecnoloxía 1), que dispón do equipamento de máquinas ferramenta, ferramenta manual, maquetas …, necesarios para realizar proxectos. 2.- CONTRIBUCIÓN DA MATERIA Á ADQUISICIÓN DAS COMPETENCIAS BÁSICAS. A área de tecnoloxía contribúe ao desenvolvemento da competencia de interacción no medio físico, principalmente, mediante o coñecemento e a comprensión de obxectos, procesos, sistemas e ambientes tecnolóxicos, e a través do desenvolvemento de destrezas técnicas e habilidades para manipular obxectos con precisión e seguridade. A interacción cun contorno no que o tecnolóxico constitúe un elemento esencial, vese facilitada polo coñecemento e utilización do proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a necesidades, avaliando o proceso e os seus resultados. Pola súa parte, a análise de obxectos e sistemas técnicos desde varios puntos de vista, permite coñecer como foron deseñados e construídos os elementos que os forman e a súa función no conxunto, facilitando o seu uso e a súa conservación.


28

É importante, por outra parte, o desenvolvemento da capacidade e da disposición para lograr un contorno saudable e unha mellora da calidade de vida, mediante o coñecemento e a análise crítica da repercusión ambiental da actividade tecnolóxica e o fomento de actitudes responsables de consumo racional. A contribución á autonomía e iniciativa persoal céntrase no modo particular que proporciona esta materia para abordar os problemas tecnolóxicos, e será mayor na medida en que, a metodoloxía empregada na aula, fomente modos de enfrontarse a eles de maneira autónoma e creativa, incida na valoración reflexiva das diferentes alternativas e prepare para a análise previa das consecuencias das decisións que se toman no proceso. As diferentes fases do proceso: a formulación adecuada dos problemas; a presentación de ideas que se analizan desde distintos puntos de vista; a elección da máis adecuada; a planificación e execución do proxecto; a avaliación do seu desenvolvemento e do obxectivo alcanzado; e, por último, a realización de propostas de mellora; todas elas contribúen ao desenvolvemento desta competencia, ofrecendo oportunidades para o desenvolvemento de calidades persoais, como a iniciativa, o espírito de superación, a perseveranza fronte ás dificultades, a autonomía e a autocrítica, contribuíndo ao aumento da confianza en si mesmo e á mellora da súa autoestima. O tratamento específico das tecnoloxías da información e da comunicación, integrado nesta materia, proporciona unha oportunidade especial para desenvolver a competencia no tratamento da información e da competencia dixital, e a este desenvolvemento están dirixidos especificamente unha parte dos contidos. Contribuirase ao desenvolvemento desta competencia na medida na que as aprendizaxes asociadas incidan na confianza no uso dos ordenadores, nas destrezas básicas asociadas a un uso suficientemente autónomo destas tecnoloxías e, en definitivo contribúan a familiarizarse suficientemente con eles. En todo caso, están asociados ao seu desenvolvemento os contidos que permiten localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía. Por outra parte, debe destacarse, en relación co desenvolvemento desta competencia, a importancia do uso das tecnologías da información e da comunicación como ferramenta de simulación de procesos tecnolóxicos e para a adquisición de destrezas con linguaxes específicas, como a icónica ou a gráfica. A contribución á adquisición da competencia social e cidadá, no que se refire ás habilidades para as relacións humanas e ao coñecemento da organización e funcionamento das sociedades, virá determinada polo modo no que se aborden os contidos, especialmente os asociados ao proceso de resolución de


29

problemas tecnolóxicos, onde o alumnado ten múltiples ocasións para expresar e discutir adecuadamente ideas e razoamentos, escoitar ás outras persoas, abordar dificultades, xestionar conflitos e tomar decisións practicando o diálogo e a negociación, e adoptando actitudes de respecto e tolerancia cara ás súas compañeiras e aos seus compañeiros. Ao coñecemento da organización e funcionamento das sociedades colabora a materia de Tecnoloxía desde a análise do seu desenvolvemento tecnolóxico e da súa influencia nos cambios económicos e de organización social que tiveron lugar ao longo da historia da humanidade. A actividade tecnolóxica, por outra parte, caracterízase polo traballo colectivo, que permite o desenvolvemento de habilidades relevantes de interacción social. O uso instrumental de ferramentas matemáticas, na súa xusta dimensión e de maneira fortemente contextualizada, contribúe a configurar adecuadamente a competencia matemática, na medida na que proporciona situacións de aplicabilidade a diversos campos, facilita a visibilidade desas aplicacións e das relacións entre os contidos matemáticos e pode, segundo como se formule, colaborar á mellora da confianza no uso desas ferramentas matemáticas. Algunhas delas están especialmente presentes nesta materia, como a medición e o cálculo de magnitudes básicas, o uso de escalas, a lectura e interpretación de gráficos, a resolución de problemas baseados na aplicación de expresións matemáticas, referidas a principios e fenómenos físicos, que resolven problemas prácticos ou necesidades sociais. A contribución á competencia en comunicación lingüística realízase a través da adquisición de vocabulario específico, que ten que utilizarse nos procesos de busca, análise, selección, resumo e comunicación de información. A lectura, interpretación e redacción de informes e documentos técnicos contribúe ao coñecemento e á capacidade de utilización de diferentes tipos de textos e das súas estruturas formais. Á adquisición da competencia de aprender a aprender contribúese polo desenvolvemento de estratexias de resolución de problemas, reflexión sobre as relacións de causa-efecto, a contrastación nos procesos de experimentación e construción. O estudo metódico de obxectos, sistemas ou contornos axuda a desenvolver habilidades e estratexias cognitivas e promove actitudes e valores necesarios para a aprendizaxe. A competencia cultural e artística adquírese desenvolvendo a iniciativa, a imaxinación e a creatividade na resolución das necesidades sociais e permite unha mellor apreciación das manifestacións culturais que sempre incorporan elementos técnicos.


30

3.- OBXECTIVOS 1. Analizar os obxectos e sistemas técnicos para identificar os seus elementos e as funcións que realizan, explicar o seu funcionamento, utilizalos e controlalos de diversas formas, e recoñecer as condicións fundamentais que interveñen no seu deseño e construción. 2. Abordar con autonomía e creatividade, individualmente e en grupo, problemas tecnolóxicos traballando de forma ordenada e metódica para estudar o problema, recompilar e seleccionar información procedente de distintas fontes, elaborar a documentación pertinente, concibir, deseñar, planificar e construír obxectos ou sistemas que resolvan o problema e avaliar a súa idoneidade desde distintos puntos de vista. 3. Actuar de xeito dialogante, flexible, responsable e voluntario no traballo en equipo, na procura de solucións, na toma de decisións e na execución das tarefas encomendadas con actitude de respecto, cooperación, tolerancia e solidariedade. 4. Empregar as destrezas e os coñecementos necesarios para a análise, intervención, deseño, elaboración e manipulación de forma segura e precisa de materiais, obxectos e sistemas. 5. Expresar e comunicar ideas e solucións técnicas, así como explorar a súa viabilidade e alcance utilizando os medios tecnolóxicos, os recursos gráficos, a simboloxía e o vocabulario axeitados. 6. Adoptar actitudes favorables á resolución de problemas técnicos, desenvolvendo interese e curiosidade cara á actividade tecnolóxica, analizando e valorando criticamente a investigación e o desenvolvemento tecnolóxico e a súa influencia na sociedade, no ambiente, na saúde e na calidade de vida das persoas. 7. Manexar con soltura aplicacións informáticas para buscar, almacenar, organizar, manipular, recuperar, presentar, compartir e publicar información, e empregar de forma habitual as redes de comunicación na propia formación, na busca de emprego e para acceder a servizos electrónicos administrativos ou comerciais. 8. Interesarse polos avances tecnolóxicos valorando criticamente a súa contribución á mellora do benestar social e individual, e incorporándoos ao seu facer cotiá.


31

9. Buscar, seleccionar e organizar a información recollida nas diversas fontes, elaborando un informe da máis relevante para a resolución do problema, e presentarla correctamente. 10. Analizar e valorar críticamente a importancia do desenvolvemento tecnolóxico na evolución social, en especial a galega, e na técnica del traballo, así como a influencia do uso das novas tecnoloxías sobre a sociedade e o medio ambiente. 11. Analizar e valorar os efectos que sobre a salude e seguridade persoal e colectiva teñen o respeto das normas de seguridade e hixiene, o bo uso e conservación de ferramentas, instrumentos e materiais contribuindo activamente, desta maneira, a orde e á consecución dun ambiente agradable e seguro no sue entorno. 4.- CONTIDOS Os contenidos para o segundo curso da ESO articúlanse no currículo en torno a 8 bloques temáticos que son os siguientes:

Bloque 1. Proceso de resolución de problemas tecnolóxicos. Bloque 2. Hardware e sistemas operativos. Bloque 3. Materiais de uso técnico. Bloque 4. Técnicas de expresión e comunicación. Bloque 5. Estruturas. Bloque 6. Máquinas e mecanismos. Bloque 7. Electricidade e electrónica.

As Unidades Didácticas que se propoñen son as seguintes: UNIDADE 1: O proceso tecnológico. O aula de tecnoloxía.

Ciencia, técnica e tecnoloxía O proceso inventivo e de deseño tecnolóxico O aula de tecnoloxía

Zona de aula Zona de taller

Organización e normas de comportamento e seguridade Análisise e valoración das condicións do entorno de traballo Fases do proxecto técnico. Elaboración de ideas e busca de solucións. Distribución de tarefas e responsabilidades, cooperación e traballo en equipo.


32

Realización de documentos técnicos. Deseño, planificación e construcción de prototipos ou maquetas mediante o uso de materiais, ferramentas e técnicas axeitadas. Avaliación do proceso creativo, de deseño e de construcción. Análise e valoración das condicións do entorno de traballo. Análise de materiais empregados na construcción e fabricación de obxetos. Ferramentas e aplicacións básicas para a busca da información e buscadores web. Utilización das tecnoloxías da información e a comunicación para a confección e desenrolo do proxecto técnico. Elección de ferramentas en función do material.

Seguridade no traballo. Normas básicas de seguridade no taller UNIDADE 2: hardware e software. manexo e conexionado de dispositivos

Introducción á informática Historia e evolución da informática

O ordenador O hardware e o software Equipamento básico

Como funcionan os ordenadores? Dispositivos máis habituais dos ordenadores. Funcionamento básico e formas de conexionado

Dispositivos de entrada Dispositivos de saida Dispositivos de almacenamento Novos dispositivos de intercambio de información A CPU. Conexionado de dispositivos

O sistema operativo como interface entre usuario-máquina O entorno de Windows. Manexo básico

Os menús Cambiar o fondo del Escritorio de traballo Abrir e pechar un programa Fiestras

Carpetas e arquivos como forma de organizar o traballo Traballando con carpetas e arquivos Explorador de Windows UNIDADE 3: O procesador de textos e ferramentas de presentación Os procesadores de textos. Introducción Edición de documentos en Word

Iniciar unha sesión Escribir e borrar un texto Procedementos de creación dunha taboa


33

Inserción de dibujos e gráficos Corrección de texto

Ferramientas de presentaciones. PowerPoint UNIDADE 4: Comunicación gráfica: debuxo técnico e deseño por ordenador Útiles de representación gráfica Soportes e láminas empregados no debuxo técnico Útiles de traballo

Que son os sistemas gráficos? O boceto O croquis O debuxo delineado As vistas

Concepto de perspectiva. Tipos Perspectiva caballeira Perspectiva caballera de pezas complicadas e de revolución

Introducción á perspectiva axonométrica Utilización do ordenador como ferramenta de expresión gráfica UNIDADE 6: Metroloxía

Historia da metrología A tecnología avanza. Novas definiciones del metro Sistemas de medida anglosaxóns

Metroloxía Instrumentos de medida lineales Instrumentos para a medida e a verificación de ángulos

UNIDADE 7: Materiais de uso técnico. A madeira Clasificación dos materiais atendendo á súa orixe. As árbores como recurso vivo. Partes principais dunha árbore. A madeira. Partes que constitúen a madeira. Proceso de obtención da madeira. Propiedades e defectos da madeira. Tipos de madeira. Características. A madeira. Materiais naturais e transformados. Identificación e características das madeiras artificiais prefabricadas, aglomeradas e contrachapadas. Técnicas básicas e industriais para o traballo da madeira (medida e trazado, corte, tradeado e dobrado, axuste, montaxe e unión). Ferramentas para o traballo da madeira e normas de seguridade a ter en conta (serras de calar, serras de pelo eléctricas, etcétera). Técnicas de preparación, recubrimiento e acabado de superficies. Consellos prácticos.


34

UNIDADE 8: Técnicas básicas e industriais ca madeira e outros materiais Operacións de medida e trazado máis habituais. Métodos e ferramentas de sujeción e dobrado. Técnicas e ferramentas utilizadas para cortar, perforar e tradear. Norma de seguridade. Tipos de unións. Concepto de unión fixa, desmontable e articulada. Unións fixas por adhesivos máis utilizadas. Formas de utilización e precaucións que hai que ter en conta.

Unións fixas por cravos, remaches, soldador eléctrico, etc. máis utilizadas no aula-taller. Métodos prácticos de utilización.

Unións desmontables por elementos roscados e tirafondos. Ensambles, axustes e fixacións UNIDADE 9: As estruturas Historia e evolución das estruturas artificiais.

As estruturas como elementos resistentes. Elementos estruturais básicos nunha estrutura.

Concepto de acción e reacción. Estabilidade e resistencia nas estruturas.

Identificación dos elementos resistentes simples dunha estrutura. Tipos de esforzos e identificación dos mesmos.

Concepto de máquinas simples. A panca e a polea. Rixidez dunha estrutura. Triangulación. Materiais utilizados na construción de estruturas. UNIDADE 10: Máquinas simples e mecanismos Concepto de máquina simple e operador. Historia e evolución das máquinas simples. O plano inclinado, a cuña, o parafuso e a roda. A panca. Tipos de panca, efectos e Leis fundamentais. Mecanismos de transformación do movemento Poleas

Mecanismos de transmisión do movemento Rodas de fricción Transmisión do movemento entre poleas por medio de correas

UNIDADE 11: Circuítos eléctricos básicos Concepto de circuíto eléctrico. Elementos fundamentais dos circuítos eléctricos.


35

Magnitudes eléctricas básicas. Intensidade, resistencia e tensión. Relación entre magnitudes. Lei de Ohm. Receptores. Métodos de conexión e símbolos eléctricos. Concepto de enerxía e potencia eléctrica. Métodos de aforro enerxético. 5.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1. Resolver problemas tecnolóxicos identificando os condicionantes, empregando os coñecementos precisos, propoñendo solucións variadas e desenvolvendo a máis axeitada nun contexto de traballo colectivo, e empregando adecuadamente os recursos de expresión e comunicación. Con este criterio trátase de avaliar o coñecemento do alumnado sobre a actividade técnica. Esta capacidade concrétase na elaboración dun plan de traballo para executar un proxecto técnico: conxunto de documentos cunha orde lóxica de operacións, coa previsión de tempos e de recursos materiais, con debuxos, cálculos numéricos, orzamento, listaxes de pezas e explicacións. Avaliarase a cooperación e o traballo en equipo nun clima de tolerancia cara ás ideas e opinións doutras persoas. Débese valorar, así mesmo, o emprego dun vocabulario específico e de modos de expresión tecnicamente apropiados. 2. Realizar as operacións técnicas previstas nun plan de traballo utilizando os recursos materiais e organizativos con criterios de economía, seguridade e respecto ao ambiente e valorando as condicións do contorno de traballo. Preténdese avaliar a capacidade de construción do alumnado, seguindo a orde marcada no plan de traballo. As pautas para acadar o grao de desenvolvemento fixado son: o coidado no uso de ferramentas, de máquinas e de instrumentos, o aproveitamento de materiais, o uso de elementos reciclados e o traballo respectando as normas de seguridade e saúde. O grao de acabamento debe manterse dentro de marxes dimensionais e estéticas aceptables. 3. Identificar e conectar compoñentes físicos dun ordenador e outros dispositivos periféricos e explicar o seu funcionamento. Manexar o contorno gráfico dos sistemas operativos como interface de comunicación coa máquina. Búscase valorar a adquisición das habilidades necesarias para administrar un sistema informático persoal. As alumnas e os alumnos han ser capaces de conectar dispositivos externos e interconectalos con outros sistemas, personalizar os contornos gráficos. Deberán, así mesmo, realizar as tarefas básicas de instalación de aplicacións, mantemento e actualización que manteñan o sistema nun nivel de seguridade e rendemento.


36

4. Describir propiedades básicas de materiais técnicos e as súas variedades comerciais: madeira, metais, materiais plásticos, cerámicos e pétreos. Identificalos en aplicacións comúns e empregar técnicas básicas de conformación, unión e acabado. Con este criterio búscase avaliar o grao de coñecemento das propiedades mecánicas, eléctricas e térmicas dos materiais empregados nos proxectos. Relacionar estas propiedades coa aplicación de cada material na fabricación de obxectos comúns, así como coñecer e utilizar adecuadamente as técnicas de conformación, unión e acabamento empregadas no seu proceso construtivo, mantendo criterios de tolerancia dimensional e seguridade. 5. Representar mediante vistas e perspectivas obxectos e sistemas técnicos sinxelos, aplicando criterios de normalización. Trátase de valorar a capacidade dos alumnos e das alumnas para representar obxectos e sistemas técnicos en proxección diédrica -alzado, planta e perfil, así como, a obtención da súa perspectiva-, como ferramenta no desenvolvemento de proxectos técnicos. Preténdese avaliar a adquisición de destrezas para a súa realización tanto a man alzada, como mediante instrumentos de debuxo e aplicacións de deseño gráfico por ordenador. Para iso deberán seguirse os criterios normalizados de acoutamento e escala. 6. Elaborar, almacenar e recuperar documentos en soporte electrónico que incorporen información textual e gráfica. Preténdense avaliar as habilidades básicas para a realización de documentos que integren información textual, imaxes e gráficos utilizando, por exemplo, follas de cálculo e procesadores de texto. Para logralo aplicaranse os procedementos e funcionalidades propias de cada aplicación para obter documentos progresivamente máis complexos e de maior perfección en canto á estruturación e presentación, almacenándoos en soportes físicos locais e remotos. 7. Analizar e describir nas estruturas do contorno os elementos resistentes e os esforzos aos que están sometidos. Trátase de comprobar se o alumnado é quen de comprender a función dos elementos que constitúen as estruturas -trabes, piares, zapatas, tensores, arcos- e identificar os esforzos aos que están sometidos -tracción, compresión e flexión- valorando o efecto destes esforzos sobre os elementos estruturais dos prototipos fabricados na aula obradoiro.


37

8. Identificar, manexar e aplicar operadores mecánicos encargados da transformación e transmisión de movementos para deseñar obxectos técnicos, explicando o funcionamento dos operadores no conxunto e, se é o caso, calcular as relacións de transmisión. Preténdese avaliar o coñecemento dos movementos empregados en máquinas: rectilíneo, circular e de vaivén. O alumnado debe ser capaz de aplicar estes coñecementos para construír maquetas con diferentes operadores mecánicos. 9. Deseñar e simular circuítos coa simboloxía adecuada e montar circuítos formados por operadores elementais, nos que se empreguen os efectos da enerxía eléctrica e a súa capacidade de conversión noutras manifestacións enerxéticas, utilizando correctamente instrumentos de medida de magnitudes eléctricas básicas. A finalidade deste criterio é a de comprobar se as alumnas e os alumnos son conscientes da importancia da enerxía eléctrica no ámbito doméstico e industrial, así como valorar o grao de coñecemento e habilidade para deseñar e construír circuítos eléctricos. 10. Acceder á internet para a utilización de servizos básicos: navegación para a localización de información, comunicación no grupo e publicación de información. Perséguese valorar o grao de coñecemento dos conceptos e da terminoloxía referidos á navegación pola internet e a utilización eficiente dos buscadores para afianzar técnicas que lles permitan a identificación de obxectivos de busca, a localización de información relevante, o seu almacenamento, a creación de coleccións de referencias de interese e ferramentas deseñadas para a comunicación de grupo. 6.- SECUENCIACIÓN E DISTRIBUCIÓN TEMPORAL A secuenciacón e a súa duración no tempo, das diferentes unidades de contidos prevista será a seguinte, tendo en conta que as primeiras sesións de clase se adicarán a probas iniciais, información ó alumnado dos obxetivos, criterios de calificación, … Bloque I (1º Trimestre) UNIDADE 1: O proceso tecnológico. O aula de tecnoloxía. UNIDADE 2: Hardware e software. Manexo e conexionado de dispositivos UNIDADE 3: Comunicación gráfica: debuxo técnico e deseño por ordenador


38

Bloque II (2º Trimestre) UNIDADE 4: Metroloxía UNIDADE 5: Materiais de uso técnico. A madeira UNIDADE 6: Técnicas básicas e industriais ca madeira e outros materiais Bloque III (3º Trimestre) UNIDADE 7: As estruturas UNIDADE 8: Máquinas simples e mecanismos UNIDADE 9: Circuítos eléctricos básicos 7.- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS No aspecto metodolóxico co que se debe desenvolver o currículo manténse un equilibrio entre os diversos tipos de contidos que integran cada unha das áreas de coñecemento. Conceptos, procedementos e actitudes seguen vertebrando o proceso de ensino-aprendizaxe, en consecuencia, concíbese con autonomía e flexibilidade a acción didáctica, de modo que se poidan empregar aqueles recursos metodolóxicos que mellor garantan a formación do alumnado e o desenvolvemento pleno das súas capacidades persoais e intelectuais, favorecendo a súa participación para que aprenda a traballar con autonomía e en equipo, de forma que el mesmo constrúa o seu propio coñecemento. Por iso, todos estes obxectivos forman parte do desenvolvemento integral do alumnado (capacidade para coñecer, comprender e explicar) e son alcanzables a maioría deles dende calquera área. No presente curso contamos con grupos numerosos o que non permitirá una atención tan individualizada como se quixera, e axeita cada alumno tanto na Aula de referencia do grupo como no Taller, así como na Aula de Informática. Cando se realicen proxectos terá moita importancia a manipulación e os procedimentos. Os alumnos realizarán unha memoria previa do proxecto. Dita memoria será un documento fácil de elaborar e con poucas fojas, recaendo a maior importancia na realización do obxeto e sobre todo nos procedimentos que os alumnos teñan que realizar e no estricto cumprimiento das normas de seguridad e higiene. A elaboración dos proyectos realizarase en grupos mixtos (alumnos e alumnas), fomentando a cooperación e o compañerismo. Procurarase proponer os alumnos proxectos entretidos que desperten o seu interese e participación. Os novos contidos de 2º E.S.O. fan necesario utilizar ordenadores para o logro dalgúns dos obxetivos programados, o mesmo tempo que segue sendo


39

necesario realizar actividades de manipulación e fabricación que implican o uso do Taller de Tecnología. A configuración do noso taller sen pupitres nin ordenadores, fai que teñamos que acudir a tres escenarios: o aula de referencia do grupo, taller de tecnología e o aula de ordenadores según os contenidos e actividades a realizar en cada grupo. Para o uso da aula de ordenadores dependeremos de que ésta esté libre posto que hai unha preferencia a empregala polos grupo de Informática (4º ESO) e TIC (1º Bacharelato). Ó principio de curso realizarase unha preavaliación co fin de coñocer o nivel medio do grupo do que partimos. En atención ós posibles desniveis de capacidades existentes dentro dun mesmo grupo clase realizaranse actividades de recuperación para aqueles alumnos que presenten dificultades á hora de conseguir os obxetivos e en especial os mínimos exigibles, ditas actividades serán tamén aplicables a aqueles alumnos que ainda non tendo especiales dificultades para a consecución das distintas U.Ds. obteñan una valoración negativa nas mesmas. Por outro lado para aqueles alumnos que presenten unhas capacidades por riba da media do grupo clase realizaranse unhas actividades de profundización e ampliación para estimularlos en novas aprendizajes. 8.- MATERIAIS CURRICULARES Para o desenvolvemento das explicacións e actividades disporase dos seguintes materiais e instalacións:

Taller, dispoñible ata 3 horas semanais, pizarra, entrenadores eléctricos, máquinas ferramenta, e ferramentas varias.

Biblioteca xeral do instituto no que existen ordenadores nos que os alumnos poden buscar información.

Sala de audiovisuais do centro

Talleres de informática do instituto, o centro dispón de duas aulas con ordenadores.

Libro de texto. Empregarase o libro de texto da editorial Mc Graw Hill “Tecnología. Proyecto Tekno A”.

Cuadernillo do alumno, complemento do libro de texto anteriormente citado.

Outros materiais, o longo do curso o profesor irá entregando fotocopias de formas de construir: mecanismos, operadores eléctricos, tipos de estructuras, boletíns de problemas, …


40

9.- ACTIVIDADES DE LECTURA, EXPOSICIÓN E TIC Levaranse a cabo actividades encamiñadas a estimular o interese e o hábito pola lectura, xunto ca capacidade de expresarse en público e a utilización frecuente e adecuada das TIC. Actividades de lectura/exposición

Lectura cada trimestre dun artigo de interese ou actualidade relacionado ca materia

Comentarios na clase de artigos de prensa que puideran suscitar o seu interese.

Realización de preguntas en clase sobre a materia de días anteriores para comprobar a capacidade comprensiva, expresiva e o uso do vocabulario axeitado.

Uso das TIC O uso das TIC é unha ferramenta básica na materia, para

Presentación das memorias dos proxectos a ordenador

Buscar información na web, pero asimilándoa e sintetizando, para non caer no “copia e pega”.

10.- INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN 1.- PROBAS OBXETIVAS: O profesor avaliará analizando as respostas dos alumnos se estos comprenderon os conceptos e se son capaces de realizar os procedimientos propios de cada unidade ou unidades didácticas. 2.- TRABALLOS EN EQUIPO OU TRABALLOS INDIVIDUAIS: Os criterios para avaliar estos traballos serán: • Calidade e riqueza de contidos: pretendese que os alumnos investiguen sobre o tema del trabajo e busquen as mejores fontes de información sintetizando posteriormente a información de maneira axeitada. • Expresión e redacción dos mismos: Os alumnos deberán manexar suficiente vocabulario e recursos gramaticais para lograr unha correcta expresión escrita. • Orden de exposición dos contidos: Os contidos do traballo deberán expoñerse dunha maneira lógica e amena de xeito que facilite a lectura do traballo.


41

• Limpeza : Como en todo traballo, a limpeza é unha das cousas importantes a considerar. 3.- PROXECTOS TECNOLÓXICOS: Os criterios que se seguirán para avaliar os proxectos tecnolóxicos que realicen os alumnos serán: • Realización de tódalas partes das que consta o mesmo: Os alumnos deberán realizar tódalas partes do proxecto en maior o menor medida segundo a capacidade de cada un. Cada parte do proxecto valorarase da seguinte forma:

• Informe Técnico: Buscarase que reflicta tódolos puntos que o profesor pida, valorarase a riqueza de elaboración do mesmo así como a limpeza • Obxeto construido: Valorarase o grado de satisfacción da necesidade para a que foi proposta a construcción, así como o cumprimento das condicións indicadas (tanto funcionais como dimensionais), a calidade de realización e acabados, a dificultade que supuxo e a originalidade do mismo. • Presentación: Valorarase a maneira de expoñer, a claridade nas explicacións, que participen tódolos membros do grupo, a compostura que se demostre así como a riqueza na mesma e a sua originalidade. • Traballo individual: O longo da elaboración do proxecto tecnolóxico o profesor tomará notas sobre o traballo persoal de cada alumno no proxecto e esto dará lugar a esta nota. Valorarase tanto o traballo individual como o cumprimento das normas de seguridade así como o compañerismo e colaboración que demostre o alumno.



5.- ACTITUDE: Esta nota obterase do día a día coñecendo o comportamento dos alumnos na aula e das anotaciones puntuais que realicemos.


42

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

• Probas Obxetivas. • Traballos en equipo. • Traballos individuais. • Observación directa do alumno. • Caderno do alumno e libreta. • Anotacións puntuais.

11.- CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN Criterio de cualificación para obter a nota de avaliación: O criterio a seguir tendo en conta que cando existan máis dunha proba ou actividade realizarase previamente a media en cada apartado. Requerindo un mínimo de 3,5 puntos en cada unha das probas( escritas, prácticas ou proxectos) realizadas durante o trimestre, para poder aprobar a avaliación e así aplicar as porcentaxes estipuladas. Se a nota en algunha práctica, control, proba ou exame é inferior a 3,5 puntos implicaría suspender o trimestre.

• 40% Proxecto (Mínimo 3,5 puntos). • 40% Probas obxetivas (Mínimo 3,5 puntos) •10% Caderno de clase, cos deberes feitos a diario, libreta e outros traballos. Baixarase 0,2 puntos por cada día sen deberes • 10% Actitude e actuación persoal. 4 negativos por mal comportamento

implicaría o suspenso automático da avaliación sin posibilidades de recuperala ata o exame final de xuño. No caso de non poder realizarse ou non ter rematado o Proxecto Tecnolóxico durante o período trimestral aplicarase o seguinte baremo:





• 20% Memoria. • 40% Obxeto construido. • 30% Traballo individual. • 10% Exposición da memoria.


43

Este criterio so será de aplicación cando o grado de participación no grupo de trabajo sexa aceptable. No caso contrario o alumno non poderá participar das notas correspondentes a “Memoria” ,“obxeto construido”, ou a “exposición”, e será avaliado individual e negativamente nestes aspectos. Polo tanto, no caso de desidia pode darse o caso de que un compoñente do grupo suspenda cando os seus compañeiros obteñen boas notas no mesmo proxecto.

Para superar a avaliación precisarase que a media calculada atendendo ás porcentaxes establecidas sexa, ó menos, de 5 puntos. A calificación final do curso será a media aritmética das cualificacións parciais do curso, non se realizará a media se algún dos sumandos e inferior a 3. Nese caso non se considerará superado o curso. Terase en conta a evolución positiva ou negativa do alumno/a o longo do curso. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso.


44

12.- MINIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA Para superar a materia, o alumno/a terá que demostrar que acadou os contidos mínimos seguintes: Sistema diédrico: alzado, planta e perfil dun obxecto. Perspectivas, cabaleira ou isométrica, a man alzada e con papel pautado. Acotación e normalización técnica (seccións, liñas, raiados…). Proporcionalidade entre debuxo e realidade. Escalas. Instrumentos de medida: regra graduada, metro de carpinteiro, cinta métrica… A madeira. Clasificación, tipos e propiedades, e proceso de obtención da madeira. A madeira. Traballo no taller. Ferramentas básicas de traballo. Tipos de unión. Mecanismos básicos de transmisión e transformación do movemento (polea, polipasto, panca, rodas de fricción, sistemas de poleas, engranaxes, parafuso sen fin, sistema de engranaxes, manivela-torno,). Constitución e funcionamento. Lei da panca, momento de forzas e relación de transmisión. Aplicacións dos distintos mecanismos.

O circuíto eléctrico: representación e simboloxía.

Efectos e aplicacións da corrente eléctrica.

Precaucións coa corrente eléctrica. Normas de seguridade. Compoñentes do ordenador e periféricos. Procesadores de texto, utilización de ferramentas avanzadas (liñas, cadros de texto, marcos de auga, debuxos predeseñados, grosores de liña, etc.), deseño e modificación de táboas. Deseño asistido por ordenador. 13.- MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Calquer grupo de alumnos é heteroxéneo, presentando todos eles diferentes niveis de maduración persoal así como de intereses, motivacións e capacidades, a continuación veremos como plantexar dita atención dende a programación e dende a utilización de materiais variados.

a) DENDE A PROGRAMACIÓN: • Diferenciaranse todos aqueles elementos que resulten esenciais e básicos dos contenidos de aqueles que amplíen ou profundicen os mesmos. • Graduarase a dificultade das tarefas que se propoñan. • Formaranse grupos de traballo heterogéneo nas actividades, con flexibilidade no reparto de tarefas, fomentando o apoio e a colaboración mutua.


45

• Flexibilizarase o nivel da realización dos proxectos, deixando a posibilidade a outros alternativos que contemplen os contidos esenciais. • Interpretaranse os criterios de avaliación aplicando os tipos de proba máis axeitados ós aspectos que se desexen avaliar e extendendo o campo de exploración ó conxunto de actividades que se realizan no taller, diferenciando en todas elas os mínimos exigibles. b) DENDE OS MATERIAIS EMPREGADOS: • Como material esencial considerarase o libro base e o cuadernillo do alumno, pero o emprego de materiais de reforzo ou ampliación, permitiranos atender á diversidade en función dos objetivos que nos queremos fixar. • Buscarase a atención ás diferenzas individuais dos alumnos, seleccionando os materiais curriculares complementarios que nos axuden a acadar os obxetivos fixados.

No caso de detectar algún problema de aprendizaxe nalgún alumno o profesor porase en contacto co Departamento de Orientación para plantexar as solucións pertinentes. 14.- PROGRAMAS DE REFORZO PARA PENDENTES O profesor planificará tarefas en forma de fichas de traballo que corresponden ás unidades didácticas traballadas en cada avaliación. O profesor entregará ditas fichas ós alumnos e o alumno terá que entregar as actividades resoltas dentro do calendario que marca o profesor para cada avaliación. Se a cualificación destas actividades é positiva, o alumno superará a correspondente avaliación. En caso contrario, o alumno terá que facer un exame global no día fixado pola Xefatura de Estudos (mes de maio). No caso de que o alumno teña unha ou dúas avaliacións cualificadas negativamente, o profesor decidirá, según estime oportuno, tendo en conta os contidos mínimos fixados para esta materia, se o alumno ten que facer exame global de toda a asignatura ou solamente, das avaliacións que non superou ao longo do curso. 15.- PROGRAMA ESPECÍFICO PERSONALIZADO PARA O ALUMNO REPETIDOR O alumno repetidor de todos os cursos de ESO, seguirá un programa específico personalizado, consistente en actividades semanais, orientado á superación das dificultades comunicadas polo seu profesorado titor do curso anterior no Informe de avaliación final. Para levar a cabo esta tarefa, proporcionaráselle o alumnado implicado un boletín de exercicios semanais


46

que deberá ter resolto no caderno de clase, co fin de que o profesor/a poda comunicar ó titor ou titora a evolución do alumnado. 16.- PROCEMENTO PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN O remate do periodo lectivo realizarase a memoria do departamento para poder avaliar a programación, a sua eficacia e o seu grao de cumprimento. Nesa memoria proporase pautas de actuación para vindeiros cursos, co fin de correxir e mellorar posibles erros e propor medidas de actuación que melloren o rendemento na aula. 17. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES Para complementar as actividades no aula, faránse saídas e visitas pedagóxicas para este nivel educativo temos programadas as seguintes visitas:

UNIVERSIDADE POPULAR, visitaremos os obradoiros de luthería nos que se traballa con madeira para a construcción de instrumentos musicais de paso coñeceremos a súa biblioteca.

Museo ANFACO da Industria da Conserva. É un centro museístico da Asociación Nacional de Fabricantes de Consevas, situado no CUVI, e mostra o percorrido centenario do sector conserveiro.

Empresa de Vigo de Reciclaxe, empresa de reciclaxe de papel, latas, vidro, pilas, plásticos, …



47


TECNOLOXÍAS 3º ESO

CURSO 2015-2016


VIGO, OUTUBRO 2015



48

INDICE

1. Introducción

a. Xeneralidades



2. Obxetivos da ESO



5. Temporalización

6. Orientacións metodolóxicas



9. Actividades de lectura, exposición e tic




13. Medidas de atención á diversidade


15. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación

da materia pendente





49


A tecnoloxía desenvolve un papel fundamental na sociedade actual, porque proporciona un conxunto de coñecementos e de técnicas que permiten satisfacer as necesidades individuais e colectivas. Neste sentido, a tecnoloxía achégalle ao currículo a capacidade de analizar e redeseñar a relación entre os dispositivos tecnolóxicos e as necesidades sociais, ámbito no que a innovación e a condición de inmediata que lle son propias dotan esta materia dunha grande relevancia educativa. Na resolución de problemas tecnolóxicos conxúganse, ademais da innovación, elementos como o traballo en equipo ou o carácter emprendedor, que son imprescindibles para formar unha cidadanía autónoma e competente. Ademais, o coñecemento da tecnoloxía proporciona unha imprescindible perspectiva científico-tecnolóxica sobre a necesidade de construír unha sociedade sustentable, formada por unha cidadanía crítica con respecto ao que acontece arredor dela.

A materia de Tecnoloxía trata de lograr os seus fins abordando un amplo conxunto de temas ao longo do primeiro ciclo de educación secundaria obrigatoria.

O bloque de "Proceso de resolución de problemas tecnolóxicos" trata o desenvolvemento de habilidades e métodos para identificar as necesidades, formular solucións aos problemas técnicos, e proxectar e construír os obxectos que os resolven. Este bloque é transversal con respecto á materia e constitúe o eixe principal do seu desenvolvemento. No bloque de "Expresión e comunicación técnica" apréndese a interpretar e producir documentos técnicos, para o que se deben adquirir técnicas básicas de debuxo e de manexo de programas de deseño gráfico. Ao longo do ciclo, os documentos deben evolucionar de simples a complexos, ao tempo que se introducen as tecnoloxías da información e da comunicación para elaborar proxectos técnicos. O bloque de "Materiais de uso

técnico" trata as características, as propiedades e as aplicacións dos materiais técnicos como as técnicas de traballo con ferramentas e máquinas, e os comportamentos relacionados co traballo cooperativo e cos hábitos de seguridade e saúde. O bloque de "Máquinas e sistemas" introduce as forzas que soporta unha estrutura, os esforzos aos que están sometidos os elementos que a configuran, e o funcionamento dos operadores básicos para a transmisión e a transformación do movemento, aspectos fundamentais das máquinas. Ademais, tamén se tratan os fenómenos e os dispositivos asociados á electricida de, a forma de enerxía máis utilizada nas máquinas e nos sistemas de control. Finalmente, o bloque de "Tecnoloxías da información e da comunicación" é necesario para aprender a utilizar eficientemente as ferramentas dixitais, dominio que debe facilitar as aprendizaxes recollidas nos


50

bloques anteriores. Nesta etapa trátase de usar os equipamentos informáticos de xeito seguro para deseñar, elaborar e comunicar os proxectos técnicos, sen esquecer que na sociedade actual é necesaria unha formación adecuada no uso das ferramentas de procura, intercambio e publicación de información.

No conxunto dos bloques desta materia, en resumo, intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, polo que un enfoque interdisciplinar favorecerá a conexión con outras materias e mesmo con diversos temas de actualidade.


A distribución grupal de Tecnoloxías en 3º da ESO está formada 4 grupos:

3º ESO A: 28 alumnos

3º ESO B: 27 alumnos

3º ESO C: 30 alumnos

3º ESO D: 29 alumnos

A matería impartirase na aula de referencia e no taller de tecnoloxía (Tecnoloxía 2), que dispón dun amplo equipamento necesarios para realizar proxectos, ademais de cañon de video, portátil, algúns equipos informáticos un pouco obsoletos pero que ainda se lles pode quitar algún rendemento para traballar con simuladores, e todo o equipamento do taller como materiais, máquinas ferramenta, etc

C.-CONTRIBUCIÓN DA MATERIA Ó LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

A contribución da materia de Tecnoloxía ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en grande medida do tipo de actividades seleccionadas.

Neste sentido, a comunicación lingüística (CL) desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice adecuadamente vocabulario tecnolóxico, elabore informes técnicos, explique conceptos, ou elabore e expoña información.

A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT), principais competencias que se desenvolven nesta materia, poden alcanzarse calculando magnitudes e parámetros, e aplicando técnicas de medición e de análise gráfica no contexto do proceso de resolución técnica de problemas, ou construíndo obxectos e verificando o seu funcionamento, competencias que tamén se favorecen utilizando ferramentas e máquinas, analizando procesos e sistemas tecnolóxicos, ou mediante a análise e a valoración das repercusións ambientais da actividade tecnolóxica.


51

A competencia dixital (CD) desenvolverase co emprego constante das tecnoloxías da información e da comunicación para procurar e almacenar información, para obter e presentar datos e para simular circuítos, sistemas e procesos tecnolóxicos, ou para controlar e programar sistemas automáticos.

Para que o alumnado poida aprender a aprender (AA), as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que aplique o aprendido a situacións cotiás das que poida avaliar os resultados.

Do mesmo xeito, as competencias sociais e cívicas (CSC) alcanzaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e grupos de forma democrática, e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento tecnolóxico e os cambios socioeconómicos e culturais que produce.

O sentido de iniciativa e espírito emprendedor (SIEE) conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos tecnolóxicos, ao transformar as ideas propias en dispositivos, circuítos ou sistemas.

E a conciencia e as expresións culturais (CEC) reflíctense na análise da influencia dos fitos tecnolóxicos en distintas culturas, e no seu desenvolvemento e progreso.

En función da vixencia e da utilidade dos aspectos que trata a Tecnoloxía, esta materia ofrece, sen dúbida, un inmenso potencial para axudar a comprender o contorno social e tecnolóxico e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional como coa participación cidadá e co desenvolvemento persoal. 2.- OBXECTIVOS DA ESO A Tecnoloxía contribuirá a desenvolver nos alumnos e nas alumnas as capacidades que lles permitan: a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.


52

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquer manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.


53

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación. ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito. o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona. 3.- CONCRECIÓN DOS CONTIDOS Os contenidos para o terceiro curso de la ESO articúlanse no currículo entorno a 5 bloques temáticos que son os siguientes:

Bloque 1. Proceso de resolución de problemas tecnolóxicos. Bloque 2. Expresión e comunicación técnica. Bloque 3. Materiais de uso técnico. Bloque 4. Máquinas e sistemas: estructuras, mecanismos e circuitos

eléctricos. Bloque 5. Tecnoloxías da información e da comunicación.

As Unidades Didácticas que se propoñen son as seguintes: UNIDADE 1: Técnicas de expresión e comunicación gráfica

Normalización. Introducción Acotación

Rotulación. Caracteres alfanuméricos As liñas. Tipos de liñas

Escalas Escalas naturais Escalas de ampliación Escalas de reducción

Obtención de vistas no sistema europeo A perspectiva. Tipos

Práctica en perspectiva cabaleira Procedemento

Debuxo asistido por ordenador Elementos de traballo habituais en sistemas CAD

Comandos de debuxo básicos


54

Teclas de función UNIDADE 2: Enerxías. Xeración, transporte e distribución.

Fontes de enerxía. Tipos. Ventaxes e inconvenientes Enerxías renovables

Enerxía solar Sistemas técnicos de aproveitamento das enerxías renovables

Centrais eléctricas. Xeración de enerxía eléctrica Centrais hidroeléctricas Centrais térmicas Centrais nucleares Outros tipos de centrais. Centrais xeotérmicas

Transporte da corrente eléctrica Os transformadores Detalles e normas empregados nas liñas de transporte de enerxía eléctrica

UNIDADE 3: Circuitos eléctricos. Magnitudes.

Circuitos eléctricos Magnetismo natural e electromagnetismo

Magnetismo natural. Os imáns Magnetismo artificial. Electromagnetismo

Xeración da corrente eléctrica alterna e continua. O alternador e a dinamo

O alternador A dinamo e o motor

Magnitudes e unidades eléctricas Carga eléctrica Intensidade Resistencia O voltaxe Enerxía e potencia eléctrica

Relación entre magnitudes. Ley de Ohm Esquemas eléctricos

Símbolos Proceso para realizar un esquema eléctrico

Experimentación e montaxe de circuitos básicos Circuitos en serie Circuitos en paralelo Circuitos mixtos Cortocircuito

Cálculo de magnitudes eléctricas Circuito en serie Circuito en paralelo Circuito mixto


55

Valoración do uso da enerxía eléctrica sobre o medio ambiente UNIDADE 4: Determinación de magnitudes. Instrumentos de medida

Instrumentos de medida O polímetro

Regras de uso Polímetro digital

O calibre pe de rei Cómo usar e medir co calibre En que se fundamenta un nonio? Como debemos medir unha magnitude cando non coincide o 0 do nonio cunha das divisións da regra? Formas de utilización do calibre

O micrómetro ou palmer Proceso de medida Exemplo de medida cun micrómetro Tipos de micrómetros e formas de uso

UNIDADE 5: Mecanismos

Mecanismos de transformación do movemento Manivelas Cigüeñais e bielas Excéntricas e levas Poleas

Mecanismos de transmisión de movemento Rodas de fricción Transmisión do movemento entre poleas por medio de correas

Outros sistemas de transmisión e transformación do movemento Transmisión do movemento por medio de engrenaxes Sistema parafuso-porca

Transmisión do movemento circular entre eixos non paralelos UNIDADE 6: Materiales metálicos. Propiedades mecánicas

Os materiais Materiais férricos

Proceso de extracción dos minerais de ferro Procesos de obtención dos aceiros e as fundicións Características do ferro, o aceiro e a fundición

Metais non férricos Metais pesados: cobre, bronces e latóns O aluminio

Propiedades dos materiais Propiedades mecánicas


56

UNIDADE 7: Técnicas básicas e industriais para o traballo con metais Técnicas de conformación e deformación de pezas metálicas

Técnicas de conformación de pezas por moldeo Técnicas para a obtención de pezas por deformación

Técnicas de separación ou corte Técnicas de separación mecánica sen desprendimento de material Técnicas de separación mecánica con desprendimento de material Procedimentos térmicos de separación do material

Técnicas de unión Remachado Soldadura

Técnicas de mecanizado Técnicas de mecanizado manual Técnicas de mecanizado con máquinas ferramenta

UNIDADE 8: Materiais plásticos, pétreos e cerámicos

Os plásticos: tipos de plásticos Segundo a sua composición estructural Segundo a sua orixe

Proceso de fabricación dos plásticos Métodos de fabricación de obxetos de plástico

Extrusión ou moldeo por aire a presión Moldeo por inxección Moldeo por termoconformado ou deformación en quente Moldeo por prensado Calandrado

Técnicas e ferramentas básicas para o traballo con plásticos Técnicas de mecanizado Técnicas de unión Técnicas de plegado de plásticos

Tipos de plástico. Métodos de identificación Reciclado de plásticos Materiais de construcción

Materiais pétreos Materiais cerámicos

UNIDADE 9: Tecnoloxía e sociedade

Tecnoloxía e medio ambiente Impacto ambiental do desenvolvemento tecnolóxico. A contaminación

Contaminación atmosférica Contaminación do chan e das augas (litosfera e hidrosfera) Contaminación acústica

Agotamento dos recursos e das materias primas Tecnoloxías correctoras. Tratamiento dos residuos

Incineración


57

Control e depuración de augas 4.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN (COMPETENCIAS) / ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES. Tecnoloxía. 1º ciclo de ESO, 3º curso

Obxectivos Contidos Criterios de

avaliación

Estándares de

aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1. Proceso de resolución de problemas

tecnolóxicos

a

b

f

g

h

l

o

B1.1. Fases do proxecto

tecnolóxico. A tecnolo-

xía como resposta ás necesidades humanas.

B1.2. Deseño de prototipos ou

maquetas para

resolver problemas técnicos.

B1.1. Identificar e describir as

etapas necesarias

para a creación dun produto tecnolóxico desde o seu deseño ata a súa comercialización, investigar a súa influencia na sociedade e propor melloras desde o punto de vista tanto da súa utilidade como do seu posible impacto social.

TEB1.1.1. Deseña un prototipo

que dá solución a

un problema técnico, mediante o proceso de re- solución de problemas tecnolóxicos.

CCL

CMCCT

CD

CAA

CSC

CSIEE

CCEC

a

b

c

d

e

f

g

h

m

o

B1.3. Planificación e construción

de prototipos ou

maquetas mediante o uso responsable de materiais, ferramentas e técnicas axeitadas.

B1.4. Traballo en equipo.

Distribución de tarefas

e responsabilidades. Seguridade no ámbito de traballo.

B1.5. Documentación técnica.

Normalización.

Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.2. Realizar as operacións

técnicas previstas

nun plan de traballo utilizando os recursos materiais e organizativos con criterios de economía, seguridade e respecto polo ambiente, e valorando as condicións do contorno de traballo.

TEB1.2.1. Elabora a

documentación necesaria

para a planificación da construción do prototipo.

CCL

CMCCT

CD

CAA

TEB1.2.2. Constrúe un prototipo

que dá solución

a un problema técnico, mediante o proceso de resolución de problemas tecnolóxicos.

CMCCT

CAA

CSIEE

TEB1.2.3. Traballa en equipo de

xeito responsa-

ble e respectuoso.

CAA

CSC

CSIEE

Bloque 2. Expresión e comunicación técnica

b

e

f

n

B2.1. Elementos de información

de produtos

tecnolóxicos: esbozos e bosquexos.

B2.1. Interpretar esbozos e

bosquexos como

elementos de información de produtos tecnolóxi- cos.

TEB2.1.1. Interpreta esbozos e

bosquexos como

elementos de información de produtos tecnolóxi- cos.

CMCCT

CAA

b

e

f

h

o

B2.2. Documentación técnica

asociada a un

produto tecnolóxico. Aplicacións informáticas de deseño gráfico por computador ou de simulación.

B2.2. Explicar, mediante

documentación técnica,

as fases dun produto desde o seu deseño ata a súa comercialización.

TEB2.2.1. Produce os

documentos relacionados

cun prototipo empregando software específico de apoio.

CCL

CMCCT

CD

CAA

Bloque 3. Materiais de uso técnico

b

e

f

g

h

o

B3.1. Materiais utilizados na

construción de

obxectos tecnolóxicos.

B3.2. Propiedades dos materiais

técnicos: técni-

cas de identificación.

B3.1. Analizar as propiedades

dos materiais

utilizados na construción de obxectos tecnolóxi- cos, recoñecendo a súa estrutura interna, en re-

TEB3.1.1. Describe as

características propias

dos materiais de uso técnico, comparando as súas propiedades.

CCL

CMCCT

CAA

TEB3.1.2. Explica as técnicas de CCL


58

lación coas propiedades que presentan e as mo- dificacións que se poidan producir.

identificación

das propiedades mecánicas dos materiais de uso técnico.

CMCCT

CAA

Bloque 4. Máquinas e sistemas: electricidade, electrónica e

control

b

f

h

o

B4.1. Efectos da corrente

eléctrica. Lei de Joule.

B4.1. Relacionar os efectos da

enerxía eléctrica

e a súa capacidade de conversión noutras mani- festacións enerxéticas.

TEB4.1.1. Explica os principais

efectos da co-

rrente eléctrica e a súa conversión.

CCL

CMCCT

b

f

B4.2. Circuíto eléctrico:

magnitudes eléctricas,

elementos, funcionamento e simboloxía. Lei de Ohm.

B4.3. Instrumentos de medida

das magnitudes

eléctricas básicas.

B4.2. Experimentar con

instrumentos de medida

e obter as magnitudes eléctricas básicas.

TEB4.2.1. Utiliza os instrumentos

de medida para

coñecer as magnitudes eléctricas de circuítos básicos.

CMCCT

CAA

TEB4.2.2. Calcula as magnitudes

eléctricas

básicas en circuítos eléctricos sinxelos.

CMCCT

b

f

g

B4.4. Deseño, simulación e

montaxe de circuítos

eléctricos e electrónicos básicos.

B4.3. Deseñar e simular circuítos

con simboloxía

adecuada e montar circuítos con operadores elementais.

TEB4.3.1. Deseña e monta

circuítos eléctricos e

electrónicos básicos empregando lámpadas, zumbadores, díodos LED, transistores, motores, baterías, conectores, condensadores e resistencias.

CMCCT

CAA

CSIEE

TEB4.3.2. Deseña circuítos

eléctricos básicos,

utilizando software específico e simboloxía adecuada, e experimenta cos elementos que o configuran.

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

b

e

f

g

B4.5. Sistemas de control por

computador.

Elementos básicos de programación.

B4.4. Deseñar, montar e

programar un sistema

sinxelo de control.

TEB4.4.1. Elabora un programa

informático que

xestione o funcionamento dun sistema de control.

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

Bloque 5. tecnoloxías da información e da comunicación

f B5.1. Elementos dun

equipamento informático.

B5.1. Distinguir as partes

operativas dun equi-

pamento informático.

TEB5.1.1. Identifica as partes dun

computador e

é capaz de substituír e montar pezas clave.

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

a

b

e

f

g

m

B5.2. Ferramentas e aplicacións

básicas para a

procura, a descarga, o intercambio e a publica- ción de información.

B5.3. Medidas de seguridade no

uso dos siste-

mas de intercambio de información.

B5.2. Utilizar de forma segura

sistemas de inter-

cambio de información.

TEB5.2.1. Manexa espazos web,

plataformas e

outros sistemas de intercambio de información.

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

TEB5.2.2. Coñece as medidas de

seguridade

aplicables a cada situación de risco.

CMCCT

CD

CAA

CSC

b

e

f

g

B5.4. Deseño, elaboración e

comunicación de

proxectos técnicos coas tecnoloxías da informa-

B5.3. Utilizar un equipamento

informático para

elaborar e comunicar proxectos técnicos.

TEB5.3.1. Instala e manexa

programas e softwa-

re básicos.

CMCCT

CD

CAA

TEB5.3.2. Utiliza adecuadamente CMCCT


59

h

o

ción e da comunicación. equipamentos

informáticos e dispositivos electrónicos.

CD

CAA

TEB5.3.3. Elabora, presenta e

difunde proxectos

técnicos con equipamentos informáticos.

CCL

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

5.- TEMPORALIZACIÓN A secuenciación e a duración no tempo das diferentes unidades de contidos previstas será a seguinte, tendo en conta que a materia de Tecnoloxía en 3º da ESO contará con unha carga semanal de 2 horas. 1º Trimestre:

UNIDADE 1: Técnicas de expresión e comunicación gráfica UNIDADE 2: Enerxías. Xeración, transporte e distribución. UNIDADE 3: Circuitos eléctricos. Magnitudes. 2º Trimestre: UNIDADE 4: Determinación de magnitudes. Instrumentos de medida

UNIDADE 5: Mecanismos UNIDADE 6: Materiales metálicos. Propiedades mecánicas

3º Trimestre: UNIDADE 7: Técnicas básicas e industriais para o traballo con metais UNIDADE 8: Materiais plásticos, pétreos e cerámicos UNIDADE 9: Tecnoloxía e sociedade 6.- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS No aspecto metodolóxico co que se debe desenvolver o currículo manténse un equilibrio entre os diversos tipos de contidos que integran cada unha das áreas de coñecemento. Conceptos, procedementos e actitudes seguen vertebrando o proceso de ensino-aprendizaxe, en consecuencia, concíbese con autonomía e flexibilidade a acción didáctica, de modo que se poidan empregar aqueles recursos metodolóxicos que mellor garantan a formación do alumnado e o desenvolvemento pleno das súas capacidades persoais e intelectuais, favorecendo a súa participación para que aprenda a traballar con autonomía e en equipo, de forma que el mesmo constrúa o seu propio coñecemento. Por iso, todos estes obxectivos forman parte do desenvolvemento integral do alumnado (capacidade para coñecer, comprender e explicar) e son alcanzables a maioría deles dende calquera área.


60

No presente curso contamos con grupos numerosos (unha media de 30 alumnos por aula) o que non permitirá una atención tan individualizada como se quixera para cada alumno tanto na Aula de referencia do grupo como no Taller, así como na Aula de Informática. Cando se realicen proxectos e prácticas terá moita importancia a manipulación e os procedimentos. Os alumnos realizarán unha memoria previa do proxecto. Dita memoria será un documento fácil de elaborar e con poucas fojas pero correctamente elaborado, facendo incapé no uso de normas de debuxo técnico e acotación, pero recaendo máis importancia na realización do obxeto e sobre todo nos procedementos que os alumnos teñan que realizar e no estricto cumprimiento das normas de seguridad e higiene. A elaboración dos proyectos realizarase en grupos mixtos (alumnos e alumnas), fomentando a cooperación e o compañerismo. Procurarase proponer os alumnos proxectos entretidos que desperten o seu interese e participación. Os novos contidos de 3º E.S.O. fan necesario utilizar ordenadores para o logro dalgúns dos obxetivos programados, o mesmo tempo que segue sendo necesario realizar actividades de manipulación e fabricación que implican o uso do Taller de Tecnología. A configuración do noso taller sen pupitres nin ordenadores, fai que teñamos que acudir a tres escenarios: o aula de referencia do grupo, taller de tecnología e o aula de ordenadores según os contenidos e actividades a realizar en cada grupo. Para o uso da aula de ordenadores dependeremos de que ésta esté libre posto que hai unha preferencia a empregala polos grupo de Informática (4º ESO) e TIC (1º Bacharelato). O principio de curso realizarase unha avaliación inicial co fin de coñocer o nivel medio do grupo do que partimos. En atención ós posibles desniveis de capacidades existentes dentro dun mesmo grupo clase realizaranse actividades de recuperación para aqueles alumnos que presenten dificultades á hora de conseguir os obxetivos e en especial os mínimos exigibles, ditas actividades serán tamén aplicables a aqueles alumnos que ainda non tendo especiales dificultades para a consecución das distintas U.Ds. obteñan una valoración negativa nas mesmas. Por outro lado para aqueles alumnos que presenten unhas capacidades por riba da media do grupo clase realizaranse unhas actividades de profundización e ampliación para estimularlos en novas aprendizajes. 7.- MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS QUE SE VAN EMPREGAR


61

Durante a impartición da materia disporase dos seguintes materiais e instalacións:

Taller, dispoñible ata 2 horas semanais, pizarra, entrenadores eléctricos, máquinas ferramenta, e ferramentas varias.




Libro de texto. Empregarase os libros da editorial Santillana. Proxecto SABER HACER. Serie CONSTRUYE. Electricidad. E o libro da mesma editorial Materiales II.

Cuadernillo do alumno, complemento do libro de texto anteriormente citado.


8.- CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA Desde o punto de vista metodolóxico, o ensino desta materia require que se realicen proxectos nos que se traballe en equipo para resolver problemas tecnolóxicos que permitan explorar e formalizar o deseño, a produción, a avaliación ou a mellora de produtos relevantes desde o punto de vista tecnolóxico e social. Trátase de aprender a identificar e a seleccionar solucións aos problemas técnicos, a realizar cálculos e estimacións, e a planificar a realización de actividades de deseño, de montaxe e de verificación das características dos prototipos, contextos de aprendizaxe nos que son importantes a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade, e nos que as tecnoloxías da información e da comunicación son ferramentas imprescindibles para a busca de información, para a elaboración de documentos ou de planos, para a realización de simulacións e de cálculos técnicos e económicos, e para a presentación ou a publicación de resultados. No ensino da tecnoloxía resulta adecuado, xa que logo, reflexionar e traballar en grupo procurando solucións a problemas nos que se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor. 9.- ACTIVIDADES DE LECTURA, EXPOSICIÓN E TIC Levaranse a cabo actividades encamiñadas a estimular o interese e o hábito pola lectura, xunto ca capacidade de expresarse en público e a utilización frecuente e adecuada das TIC.


62

Actividades de lectura/exposición




Uso das TIC A parte das competencias TIC presentes no currículo de Tecnoloxía, esta competencia se traballa en aspectos como:

Presentación das memorias dos proxectos a ordenador.

Busca de información na web, pero asimilandoa e sintetizando, para non caer no “copia e pega”.

10.- INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN 1.- PROBAS OBXETIVAS: O profesor avaliará analizando as respostas dos alumnos se estos comprenderon os conceptos e se son capaces de realizar os procedimientos propios de cada unidade ou unidades didácticas. 2.- TRABALLOS EN EQUIPO OU TRABALLOS INDIVIDUAIS: Os criterios para avaliar estos traballos serán: • Calidade e riqueza de contidos: pretendese que os alumnos investiguen sobre o tema de traballo e busquen as mellores fontes de información sintetizando posteriormente a información de maneira axeitada. • Expresión e redacción dos mismos: Os alumnos deberán manexar suficiente vocabulario e recursos gramaticais para lograr unha correcta expresión escrita. • Orden de exposición dos contidos: Os contidos do traballo deberán expoñerse dunha maneira lógica e amena de xeito que facilite a lectura do traballo. • Limpeza: Como en todo traballo, a limpeza é unha das cousas importantes a considerar. 3.- PROXECTOS TECNOLÓXICOS: Os criterios que se seguirán para avaliar os proxectos tecnolóxicos que realicen os alumnos serán:


63

• Realización de tódalas partes das que consta o mesmo: Os alumnos deberán realizar tódalas partes do proxecto en maior o menor medida segundo a capacidade de cada un. Cada parte do proxecto valorarase da seguinte forma:

• Informe Técnico: buscarase que reflicta tódolos puntos que o profesor pida, valorarase a riqueza de elaboración do mesmo así como a limpeza • Obxeto construido: Valorarase o grado de satisfacción da necesidade para a que foi proposta a construcción, así como o cumprimento das condicións indicadas (tanto funcionais como dimensionais), a calidade de realización e acabados, a dificultade que supuxo e a originalidade do mismo. • Presentación: Valorarase a maneira de expoñer, a claridade nas explicacións, que participen tódolos membros do grupo, a compostura que se demostre así como a riqueza na mesma e a sua originalidade. • Traballo individual: O longo da elaboración do proxecto tecnolóxico o profesor tomará notas sobre o traballo persoal de cada alumno no proxecto e esto dará lugar a esta nota. Valorarase tanto o traballo individual como o cumprimento das normas de seguridade así como o compañerismo e colaboración que demostre o alumno.




• Probas Obxetivas. • Traballos en equipo. • Traballos individuais. • Observación directa do alumno.


64

• Libreta do alumno. • Anotacións puntuais.


• 40% Proxecto (Mínimo 3,5 puntos). • 40% Probas obxetivas (Mínimo 3,5 puntos en cada proba) •10% Caderno de clase, cos deberes feitos a diario, libreta e outros traballos. Baixarase 0,2 puntos por cada día sen deberes • 10% Actitude e actuación persoal. 4 negativos por mal comportamento








Este criterio so será de aplicación cando o grado de participación no grupo de trabajo sexa aceptable. No caso contrario o alumno non poderá participar das notas correspondentes a “Memoria” ,“obxeto construido”, ou a “exposición”, e será avaliado individual e negativamente nestes


65

aspectos. Polo tanto, no caso de desidia pode darse o caso de que un compoñente do grupo suspenda cando os seus compañeiros obteñen boas notas no mesmo proxecto.

Para superar a avaliación precisarase que a media calculada segundo as porcentaxes establecidas sexa, ó menos, de 5 puntos. A calificación final do curso será a media aritmética das cualificacións parciais do curso, non se realizará a media se algún dos sumandos e inferior a 3. Nese caso non se considerará superado o curso. Terase en conta a evolución positiva ou negativa do alumno/a o longo do curso. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. 12.- GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA



66





UNIDADE 1: Técnicas de expresión e comunicación gráfica

Normalización. Acotación. Escalas Obtención de vistas no sistema europeo A perspectiva cabaleira

UNIDADE 2: Enerxías. Xeración, transporte e distribución.

Fontes de enerxía. Tipos. Ventaxes e inconvenientes Enerxías renovables. Enerxía solar Centrais eléctricas. Xeración de enerxía eléctrica. Centrais

hidroeléctricas UNIDADE 3: Circuitos eléctricos. Magnitudes.

Magnitudes e unidades eléctricas. Intensidade. Resistencia. O voltaxe Relación entre magnitudes. Ley de Ohm Cálculo de magnitudes eléctricas

UNIDADE 4: Determinación de magnitudes. Instrumentos de medida

Instrumentos de medida O polímetro O calibre pe de rei

UNIDADE 5: Mecanismos Rodas de fricción Transmisión do movemento entre poleas por medio de correas Transmisión do movemento por medio de engrenaxes


67

UNIDADE 6: Materiales metálicos. Propiedades mecánicas Os materiais Materiais férricos. Procesos de obtención dos aceiros e as fundicións

UNIDADE 7: Técnicas básicas e industriais para o traballo con metais Técnicas de conformación de pezas por moldeo Técnicas de unión: Remachado e soldadura

UNIDADE 8: Materiais plásticos, pétreos e cerámicos Os plásticos: tipos de plásticos Proceso de fabricación dos plásticos Tipos de plástico. Métodos de identificación

UNIDADE 9: Tecnoloxía e sociedade

Impacto ambiental do desenvolvemento tecnolóxico. A contaminación Tecnoloxías correctoras. Tratamiento dos residuos

13.- MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Calquer grupo de alumnos é heteroxéneo, presentando todos eles diferentes niveis de maduración persoal así como de intereses, motivacións e capacidades, a continuación veremos como plantexar dita atención dende a programación e dende a utilización de materiais variados.

b) DENDE A PROGRAMACIÓN: • Diferenciaranse todos aqueles elementos que resulten esenciais e básicos dos contenidos de aqueles que amplíen ou profundicen os mesmos. • Graduarase a dificultade das tarefas que se propoñan. • Formaranse grupos de traballo heterogéneo nas actividades, con flexibilidade no reparto de tarefas, fomentando o apoio e a colaboración mutua. • Flexibilizarase o nivel da realización dos proxectos, deixando a posibilidade a outros alternativos que contemplen os contidos esenciais. • Interpretaranse os criterios de avaluación aplicando os tipos de proba máis axeitados ós aspectos que se desexen avaliar e extendendo o campo de exploración ó conxunto de actividades que se realizan no taller, diferenciando en todas elas os mínimos exigibles. b) DENDE OS MATERIAIS EMPREGADOS: • Como material esencial considerarase o libro base e o cuadernillo do alumno, pero o emprego de materiais de reforzo ou ampliación, permitiranos atender á diversidade en función dos objetivos que nos queremos fixar.


68

• Buscarase a atención ás diferenzas individuais dos alumnos, seleccionando os materiais curriculares complementarios que nos axuden a acadar os obxetivos fixados.

No caso de detectar algún problema de aprendizaxe nalgún alumno o profesor porase en contacto co Departamento de Orientación para planxar as solucións pertinentes. 14.-CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS A través desta materia traballaranse os seguintes elementos transversais 1. A comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación, o emprendemento, e a educación cívica e constitucional. 2. Fomentarase o desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres, a prevención da violencia de xénero ou contra persoas con discapacidade, e os valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal ou social. Do mesmo xeito, promoveráse a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como dos valores que sustentan a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a democracia, o respecto aos dereitos humanos, o respecto por igual aos homes e ás mulleres, e ás persoas con discapacidade, e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto ao Estado de dereito. 3. Fomentará as medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o espírito emprendedor e a iniciativa empresarial a partir de aptitudes como acreatividade, a autonomía, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun mesmo e o sentido crítico. 4. No ámbito da educación e a seguridade viaria, promoveranse accións para a mellora da convivencia e a prevención dos accidentes de tráfico, coa finalidade de que os/as alumnos/as coñezan os seus dereitos e deberes como usuarios/as das vías, en calidade de peóns, viaxeiros/as e condutores/as de bicicletas ou vehículos a motor, respecten as normas e os sinais, e se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o diálogo e a empatía con actuacións adecuadas tendentes a evitar os accidentes de tráfico e as súas secuelas. 15.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DA MATERIA PENDENTE


69

Para os alumnos que cursen 3º de ESO e teñan pendente a materia de 2º de ESO, o profesor planificará tarefas (dúas entregas) en forma de fichas de traballo que corresponden ás unidades didácticas traballadas en cada avaliación. O profesor entregará ditas fichas ós alumnos e o alumno terá que entregar as actividades resoltas dentro do calendario que marca o profesor para cada avaliación. Se a cualificación destas actividades é positiva, o alumno superará a correspondente avaliación. En caso contrario, o alumno terá que facer un exame global no día fixado pola Xefatura de Estudos (mes de maio). No caso de que o alumno teña unha ou dúas avaliacións cualificadas negativamente, o profesor decidirá, según estime oportuno, tendo en conta os contidos mínimos fixados para esta materia, se o alumno ten que facer exame global de toda a asignatura ou solamente, das avaliacións que non superou ao longo do curso. 16.- MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA Mensualmente, a través das reunións ordinarias de departamento, así como ó remate do periodo lectivo que será cando se realice a memoria do departamento, donde se recollerán as modificacións feitas sobre a programación como consecuencia do seu seguimento levado a cabo ó longo do curso. Nesa memoria proporase pautas co fin de correxir posibles erros e propor medidas de actuación e de mellora para a programación do seguinte curso. 17. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES Para complementar as actividades no aula, faránse saídas e visitas pedagóxicas para este nivel educativo temos programadas as seguintes visitas:

Galiciencia. Feira científica organizada por Tecnópole

Centrais Hidroeléctricas ourensanas: Central de Velle, Central de Castrelos de Miño.

Central térmica de Biomasa en Allariz.



70


TECNOLOXÍA 4º ESO

CURSO 2015-2016



71

VIGO, OUTUBRO 2015


ÍNDICE

1.- Introducción.

A.- Xeneralidades


2. Contribución desta materia ao logro das competencias básicas

3.- Obxectivos

4.- Contidos






10.- Instrumentos e procedementos de avaliación

11.- Criterios de cualificación



14.- Programa de diversificación curricular


16.- programa específico personalizado para o alumno repetidor


18.- Actividades extraescolares


72

1.- INTRODUCCIÓN. A.- Xeneralidades Ao longo do último século, a tecnoloxía, entendida como o conxunto de actividades e coñecementos científicos e técnicos empregados polo ser humano para a construción ou elaboración de obxectos, sistemas ou ambientes, co obxectivo de resolver problemas e satisfacer necesidades, individuais ou colectivas, foi adquirindo unha importancia progresiva na vida das persoas e no funcionamento da sociedade. De aí a necesidade dunha atención específica á adquisición deste tipo de coñecementos, necesarios para tomar decisións sobre o uso de obxectos e procesos tecnolóxicos, para resolver problemas relacionados con eles e para, en definitiva, aumentar a capacidade de actuar sobre o contorno e mellorar a calidade de vida. Non sería posible abordar a tecnoloxía nin desenvolverse na sociedade actual sen as tecnoloxías da información e da comunicación e, por iso, a súa presenza no currículo converte a esta materia nun instrumento na formación da cidadanía e dá coherencia ás aprendizajes a elas asociadas. Trátase de lograr un uso competente destas tecnoloxías, na medida do posible dentro dun contexto, é dicir, asociado ás tarefas específicas para as que son útiles. A incorporación das tecnologías da información e da comunicación, por outra parte, facilita a integración das aprendizaxes obtidas noutras materias, mellora a comprensión dos procesos e contribúe a potenciar a súa utilización de maneira autónoma. Esta materia trata, en resumo, de fomentar as aprendizaxese desenvolver as capacidades que permitan a comprensión dos obxectos técnicos, a súa utilización e a súa manipulación, así como o dominio dos procesos


73

tecnolóxicos mediante os que tales obxectos se deseñan e constrúen empregando as tecnoloxías da información e da comunicación. Unha das características esenciais da actividade tecnolóxica con maior incidencia na educación básica é o relativo ao seu carácter integrador de diferentes disciplinas. A actividade tecnolóxica require a conxugación de elementos que proveñen do coñecemento científico e da súa aplicación técnica, pero tamén doutros de carácter económico e estético. Todo iso de maneira integrada e cun referente disciplinar propio baseado nun modo ordenado e metódico de intervir no contorno. O valor educativo desta materia está, así, asociado tanto aos compoñentes que a integran como ao propio modo de levar a cabo esa integración. O principal destes compoñentes, que constitúe o eixo vertebrador do resto de contidos da materia, é o proceso de resolución de problemas tecnolóxicos. Trátase do desenvolvemento de habilidades e da aplicación de métodos que permiten avanzar desde a identificación e formulación dun problema técnico ata a súa solución construtiva, e todo iso a través dun proceso planificado que busque a optimización dos recursos e das solucións. A posta en práctica deste proceso tecnolóxico exixe, pola súa vez, un compoñente científico e técnico. Tanto paracoñecer e utilizar mellor os obxectos tecnolóxicos como para intervir neles é necesario poñer en xogo un conxunto de coñecementos sobre os fenómenos nos que se basean as máquinas e os elementos que as constitúen, e tamén sobre os procesos de análise, deseño, manipulación e construción de obxectos técnicos, que contribúen á adquisición de novos coñecementos e á consolidación doutros. A análise da evolución das tecnoloxías, ademais, clarifica o papel que xogaron na transformación das condicións de vida dos pobos, desvelando criterios para a súa valoración e desenvolvendo actitudes positivas de cara á súa utilización. B.- Situación de partida A distribución grupal de Tecnoloxías en 4º da ESO está formada 3 grupos (2 + PDC): 4º ESO GRUPO 1: 21 alumnos/as 4º ESO GRUPO 2: 23 alumnos/as 4º ESO PDC: 10 alumnos/as Tanto o grupo 1 coma o grupo 2, ó ser unha materia optativa de 4º de ESO teñen alumnos dos distintos grupos (A, B, C e D), en función das optativas que elexiron


74

A matería impartirase na aula de referencia e no taller de tecnoloxía (Tecnoloxía 2), que dispón dun amplo equipamento necesarios para realizar proxectos, ademais de cañon de video, portátil, algúns equipos informáticos un pouco obsoletos pero que ainda se lles pode quitar algún rendemento para traballar con simuladores, e todo o equipamento do taller como materiais, máquinas ferramenta, … 2. CONTRIBUCIÓN DESTA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS BÁSICAS As programacións de Tecnoloxía de 4º ESO e de 4º PDC axústanse ao marco legal do currículo da ESO recollido no Decreto 133/2007, do 5 de xullo e á Orde de 30 de xullo de 2007 onde se regulan os programas de diversificación curricular na ESO. A materia de tecnoloxía terá un carácter eminentemente práctico, que incluirá os contidos básicos que resultan imprescindibles para aprendizaxes posteriores e que contribuen ao desenvolvemento das competencias básicas. Fomentarase a participación activa do alumnado, tanto de xeito individual como no traballo en grupo. Incidirase na procura de que o alumnodo sexa capaz de aprender a aprender e de aumentar o grao de autonomía persoal. Entre as competencias básicas que se poden sinalar para este nivel, destacamos as seguintes: 1. Comprender conceptos básicos, leis elementais e modelos primarios da tecnoloxía que lles permitan interpretar, explicar e predicir o funcionamento de obxectos e de sistemas técnicos sinxelos. 2. Resolver sinxelos problemas tecnolóxicos da vida cotiá, abordando a súa análise con autonomía e creatividade e traballando de forma ordenada e metódica para formular vías de solucións prácticas e o máis idóneas posible. 3. Empregar coñecementos e destrezas técnicas para o deseño, elaboración simulada e para a avaliación de obxectos e sistemas tecnolóxicos sinxelos, manipulando materiais, ferramentas e instrumentos con seguridade e hixiene, nun contorno de traballo agradable e produtivo. 4. Expresar e comunicar ideas sobre problemas comúns e solucións técnicas en situacións habituais para o alumnado, empregando os recursos gráficos, a simboloxía e o vocabulario tecnolóxico adecuados para a súa documentación e formulación en soporte impreso e informático. 5. Desenvolver actitudes de responsabilidade, colaboración e tolerancia no traballo en equipo para realizar pequenos proxectos tecnolóxicos sinxelos, participando activamente na toma de decisións, na execución das tarefas e na avaliación de resultados cunha disposición aberta, flexible e de respecto. 6. Integrar os medios informáticos e as redes dixitais para a formulación de cuestións e proxectos tecnolóxicos sinxelos, empregando os programas informáticos e os servizos de Internet para a documentación e comunicación.


75

7. Propiciar unha actitude de interese e curiosidade cara ás actividades e cara ás novas realizacións tecnolóxicas nos distintos traballos e profesións dos diferentes ámbitos laborais, motivando iniciativas de investigación sobre posibles orientacións vocacionais propias. 8. Analizar e valorar críticamente as influenzas do desenvolvemento tecnolóxico sobre a humanidade e o medio ambiente, identificando as súas repercusións sobre a organización social do traballo, do tempo libre e nas actividades de diversión. 3.- OBXECTIVOS 1. Analizar os obxectos e sistemas técnicos para identificar os seus elementos e as funcións que realizan, explicar o seu funcionamento, utilizalos e controlalos de diversas formas, e recoñecer as condicións fundamentais que interveñen no seu deseño e construción. 2. Abordar con autonomía e creatividade, individualmente e en grupo, problemas tecnolóxicos traballando de forma ordenada e metódica para estudar o problema, recompilar e seleccionar información procedente de distintas fontes, elaborar a documentación pertinente, concibir, deseñar, planificar e construír obxectos ou sistemas que resolvan o problema e avaliar a súa idoneidade desde distintos puntos de vista. 3. Actuar de xeito dialogante, flexible, responsable e voluntario no traballo en equipo, na procura de solucións, na toma de decisións e na execución das tarefas encomendadas con actitude de respecto, cooperación, tolerancia e solidariedade. 4. Empregar as destrezas e os coñecementos necesarios para a análise, intervención, deseño, elaboración e manipulación de forma segura e precisa de materiais, obxectos e sistemas. 5. Expresar e comunicar ideas e solucións técnicas, así como explorar a súa viabilidade e alcance utilizando os medios tecnolóxicos, os recursos gráficos, a simboloxía e o vocabulario axeitados. 6. Adoptar actitudes favorables á resolución de problemas técnicos, desenvolvendo interese e curiosidade cara á actividade tecnolóxica, analizando e valorando criticamente a investigación e o desenvolvemento tecnolóxico e a súa influencia na sociedade, no ambiente, na saúde e na calidade de vida das persoas. 7. Manexar con soltura aplicacións informáticas para buscar, almacenar, organizar, manipular, recuperar, presentar, compartir e publicar información, e


76

empregar de forma habitual as redes de comunicación na propia formación, na busca de emprego e para acceder a servizos electrónicos administrativos ou comerciais. 8. Interesarse polos avances tecnolóxicos valorando criticamente a súa contribución á mellora do benestar social e individual, e incorporándoos ao seu facer cotiá. 9. Potenciar actitudes flexibles, solidarias e responsables no traballo de equipo, na busca de solucións, a toma de decisións, o reparto e a execución de tarefas e a avaliación das mesmas. 10. Utilizar Internet para localizar a información necesaria para levar a cabo o proceso de resolución do problema, contida en diferentes fontes ( páxinas web, imaxes, sons, programas de libre uso ), manexando diversos soportes. 11. Buscar, seleccionar e organizar a información recollida nas diversas fontes, elaborando un informe da máis relevante para a resolución do problema, e presentarla correctamente. 12. Analizar e valorar críticamente a importancia do desenvolvemento tecnolóxico na evolución social, en especial a galega, e na técnica del traballo, así como a influencia do uso das novas tecnoloxías sobre a sociedade e o medio ambiente. 4.- CONTIDOS Os contenidos para o cuarto curso de la ESO articúlanse no currículo en torno a 5 bloques temáticos que son os siguientes:

Bloque 1. Instalacións en vivendas Bloque 2. Electrónica, pneumática e hidráulica. Bloque 3. Tecnoloxías da comunicación. Bloque 4. Control e robótica Bloque 5. Tecnoloxía e sociedade

As Unidades Didácticas que se propoñen son as seguintes: Unidade 1 – Electrónica. Unidade 2 – Electrónica dixital. Unidade 3 – Tecnoloxía da comunicación. Unidade 4 – Control e robótica. Unidade 5 – Neumática e Hidráulica. Unidade 6 – Instalacións


77

Unidade 7 – Historia da Tecnoloxía. Unidade 1. Electrónica

Compoñentes dos circuítos electrónicos: resistencias, condensadores, diodos e transistores.

Asociación de resistencias. Tipos de resistencias. Resistencias variables.

Funcionamento dun condensador. Tipos de condensadores. Carga e descarga dun condensador.

Funcionamento do transistor. Uso do transistor como interruptor.

Semiconductores e diodos. Diodos LED.

Construción de circuítos impresos.

Utilizar o polímetro.

Soldar compoñentes electrónicos nunha placa.

Montar circuítos electrónicos sinxelos. Unidade 2. Electrónica dixital

Lóxica dixital. Alxebra de boole

Plantexamento dixital de problemas tecnolóxicos

Portas lóxicas. Tipos e familias.

Circuítos integrados. Características e evolución. Exemplos de circuítos integrados moi utilizados.

Fabricación de chips.

Identificar o estado (0 ou 1) dos elementos que forman parte dun circuíto eléctrico. Unidade 3. Tecnoloxía da comunicación

Os sistemas de comunicacións.

As comunicacións alámbricas: o telégrafo e o teléfono.

As comunicacións inalámbricas: a radio e a televisión.

Os sistemas de localización por satélite: o GPS.

O futuro das comunicacións no fogar. Unidade 4. Control e robótica

A orixe dos robots.

Automatismos.

Robots. Compoñentes dun robot. O movemento de robots.

Deseño e construción de robots non programables. Electrónica, mecánica. Unidade 5. Neumática e hidráulica


78

Fundamentos da neumática. Circuítos pneumáticos.

Magnitudes útiles en neumática.

Elementos que compoñen un circuíto pneumático. Simboloxía.

Estrutura xeral dos sistemas pneumáticos.

Fundamentos da hidráulica. Circuítos hidráulicos.

Elementos que compoñen un circuíto hidráulico. Simboloxía.

Estrutura xeral dos sistemas hidráulicos. Unidade 6. Instalacións

Electricidade na casa.

Fase, neutro e terra. Cadro de protección.

Interruptor de control de potencia (ICP).

Interruptor xeral automático (IGA).

Diferencial e interruptor automático (IA).

Rede de distribución da auga: potabilizadoras e depuradoras.

Elementos propios das diferentes redes: electricidade, auga e gas.

Gasoduto, bombona e GLP.

Confort térmico, perdas de calor e conservación enerxética.

As comunicacións. Módem e decodificador.

Arquitectura bioclimática. Unidade 7. Historia da tecnoloxía

Fitos técnicos na historia do ser humano. Os períodos da historia desde o punto de vista tecnolóxico.

A Prehistoria. O descubrimento do lume. Cronoloxía da ciencia e da técnica neste período.

A Idade Antiga. O aproveitamento da roda. Cronoloxía da ciencia e da técnica neste período.

A Idade Media. A imprenta. Cronoloxía da ciencia e da técnica neste período.

Os séculos XX e XXI. O computador persoal e Internet. Cronoloxía da ciencia e da técnica nese período.

Impacto social da tecnoloxía: revolución industrial e revolución electrónica.

Cronoloxía de inventos «modernos»: da máquina de vapor ao DVD. 5.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1. Describir os elementos que compoñen as distintas instalacións dunha vivenda e as normas que regulan o seu deseño e utilización. Realizar deseños sinxelos, empregando a simboloxía adecuada, e montaxes de circuítos


79

básicos, e valorar as condicións que contribúen ao aforro enerxético, á habitabilidade e á estética nunha vivenda. Trátase de valorar a capacidade de interpretar e manexar simboloxía de instalacións eléctricas, de calefacción, aire acondicionado, comunicacións, subministración de auga e saneamento. Para iso hanse poñer de manifesto os coñecementos sobre os elementos, normativa básica e as destrezas para a montaxe e a comprobación de instalacións sinxelas. O alumnado debe ser capaz tamén de analizar os elementos componentes das facturas das diferentes subministracións e coñecer e aplicar as técnicas actuais de aforro enerxético. 2. Analizar esquemas de circuítos electrónicos, pneumáticos ou hidráulicos para describir o seu funcionamento, os seus compoñentes elementais e os principios físicos nos que se basean e realizar a montaxe de circuítos, previamente deseñados, con finalidade clara, introducindo modificacións cun propósito determinado. Preténdese avaliar a capacidade para comprender o funcionamento de circuítos electrónicos, analóxicos ou dixitais, e de circuítos pneumáticos sinxelos e intervir sobre eles para modificalos. Para debe hanse coñecer as características e a función dos seus componentes básicos a partir da análise, a simulación e a montaxe de circuítos. 3. Coñecer as principais aplicacións das tecnologías electrónica, hidráulica e pneumática e identificar e describir as características e o funcionamento deste tipo de sistemas. Utilizar con soltura a simboloxía e a nomenclatura necesaria para representar circuítos coa finalidade de deseñar e construír un circuíto ou mecanismo capaz de resolver un problema cotián, utilizando enerxía eléctrica, hidráulica ou pneumática. Hase avaliar a capacidade para deseñar e construír sistemas electrónicos, hidráulicos ou pneumáticos sinxelos. Para iso o alumnado ha ser capaz de analizar aplicacións habituais electrónicas, hidráulicas e pneumáticas, coñecer os elementos que compoñen estes sistemas, os seus símbolos e función. Representar esquemas empregando a simboloxía e nomenclatura adecuada comprendendo os principios físicos de funcionamento. 4. Deseñar e construír un circuíto ou mecanismo capaz de resolver un problema cotián, utilizando as tecnoloxías electrónica, hidráulica ou pneumática. Trátese de comprobar se o alumnado é quen de analizar aplicacións habituais electrónicas, hidráulicas e pneumáticas e de relacionar as súas características coas condicións nas que deben traballar para poder deseñar, construír e


80

conectar sistemas electrónicos, pneumáticos ou hidráulicos sinxelos que resolvan problemas reais cotiáns, empregando correctamente a súa representación simbólica. 5. Realizar operacións lóxicas empregando a álxebra de Boole, relacionar formulacións lóxicas con procesos técnicos e resolver mediante portas lóxicas problemas tecnolóxicos sinxelos. Con este criterio trátase de avaliar a capacidade de deseñar circuítos con portas lóxicas para resolver problemas sinxelos, empregando a álxebra de Boole para obter a función lóxica simplificada que dá solución ao problema. Valorarase o coñecemento e uso da simboloxía e funcionamento das portas lóxicas. 6. Analizar e describir os elementos e sistemas de comunicación con e sen fíos e os principios básicos que rexen o seu funcionamento. Preténdese valorar a comprensión do principio de funcionamento dos sistemas de comunicación mediante a posta en práctica de distintos dispositivos. Para iso hanse coñecer os diferentes medios de transmisión de información e as súas características, tipos de sinais, elementos e procesos de transmisión, transformación e protección da información. 7. Desenvolver un programa para controlar un sistema automático ou un robot e o seu funcionamento de forma autónoma en función da realimentación que reciba del contorno. Trátase de valorar se o alumnado é capaz de desenvolver, mediante linguaxes de programación simples, un programa que execute as instrucións nun dispositivo técnico de fabricación propia ou comercial. 8. Explicar a evolución tecnolóxica ao longo da historia analizando obxectos técnicos e a súa relación co contorno, e valorando a súa repercusión na calidade de vida. Con este criterio preténdese valorar a elaboración de xuízos de valor fronte ao desenvolvemento tecnológico a partir da análise de obxectos técnicos. Trátase tamén de establecer a capacidade de relacionar inventos e descubrimentos co contexto no que se desenvolven interpretando as modificacións tecnolóxicas, económicas e sociais en cada período histórico. 6.- SECUENCIACIÓN E DISTRIBUCIÓN TEMPORAL


81

A secuenciacón das diferentes unidades de contidos prevista será a seguinte, tendo en conta que a primeira semana adicarase a probas iniciais, información o alumnado dos obxetivos, criterios de calificación, … e outros axustes: Bloque I (1º Trimestre) Unidade 1 – Electrónica. Unidade 2 – Electrónica digital. Bloque II (2º Trimestre) Unidade 3 – Tecnoloxía da comunicación. Unidade 4 – Control e robótica. Bloque III (3º Trimestre) Unidade 5 – Neumática e Hidráulica. Unidade 6 – Instalacións Unidade 7 – Historia da Tecnoloxía. 7.- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS No aspecto metodolóxico co que se debe desenvolver o currículo manténse un equilibrio entre os diversos tipos de contidos que integran cada unha das áreas de coñecemento. Conceptos, procedementos e actitudes seguen vertebrando o proceso de ensino-aprendizaxe, en consecuencia, concíbese con autonomía e flexibilidade a acción didáctica, de modo que se poidan empregar aqueles recursos metodolóxicos que mellor garantan a formación do alumnado e o desenvolvemento pleno das súas capacidades persoais e intelectuais, favorecendo a súa participación para que aprenda a traballar con autonomía e en equipo, de forma que el mesmo constrúa o seu propio coñecemento. Por iso, todos estes obxectivos forman parte do desenvolvemento integral do alumnado (capacidade para coñecer, comprender e explicar) e son alcanzables a maioría deles dende calquera área. Cando se realicen proxectos e prácticas terá moita importancia a manipulación e os procedimentos. Os alumnos realizarán unha memoria previa do proxecto. Dita memoria será un documento fácil de elaborar e con poucas fojas pero correctamente elaborado, e recaendo máis importancia na realización do obxeto e sobre todo nos procedementos que os alumnos teñan que realizar e no estricto cumprimiento das normas de seguridad e higiene. A elaboración dos proyectos e prácticas realizarase en grupos mixtos (alumnos e alumnas), fomentando a cooperación e o compañerismo. Procurarase proponer os alumnos proxectos entretidos que desperten o seu interese e participación.


82

Os contidos de 4º E.S.O. fan necesario utilizar ordenadores para o logro dalgúns dos obxetivos programados, o mesmo tempo que segue sendo necesario realizar actividades de manipulación que implican o uso do Taller de Tecnología. Faremos uso de xeito xeral da aula-taller (Tecnología 2) e tamén de forma puntual da aula de ordenadores, dependendo de que esté libre, posto que hai unha preferencia a empregala polos grupo de Informática (4º ESO) e TIC (1º Bacharelato). Ó principio de curso realizarase unha preavaliación co fin de coñocer o nivel medio do grupo do que partimos. 8.- MATERIAIS CURRICULARES Para o desenvolvemento das explicacións e actividades disporase dos seguintes materiais e instalacións:

Aula-taller, dispoñible as 3 horas semanais, con ordenador portátil, cañón, pizarra branca de rotuladores, manuais, entrenadores eléctrico-electrónicos, simuladores, entrenadores electroneumáticos, máquinas ferramentas, e ferramentas varias.




Libro de texto. Empregarase o libro de texto Tecnología. 4º ESO, Proyecto La Casa del Saber, Editorial Santillana (2008)”.


9.- ACTIVIDADES DE LECTURA, EXPOSICIÓN E TIC Levaranse a cabo actividades encamiñadas a estimular o interese e o hábito pola lectura, xunto ca capacidade de expresarse en público e a utilización frecuente e adecuada das TIC.


83

Actividades de lectura/exposición




Uso das TIC O uso das TIC é unha necesidade na materia, como por exemplo en

Esixencia de presentación das memorias dos proxectos a ordenador


10.- INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN 1.- PROBAS OBXETIVAS: O profesor avaliará analizando as respostas dos alumnos se estos comprenderon os conceptos e se son capaces de realizar os procedimientos propios de cada unidade ou unidades didácticas. 2.- TRABALLOS EN EQUIPO OU TRABALLOS INDIVIDUAIS: Os criterios para avaliar estos traballos serán: • Calidade e riqueza de contidos: pretendese que os alumnos investiguen sobre o tema del trabajo e busquen as mejores fontes de información sintetizando posteriormente a información de maneira axeitada. • Expresión e redacción dos mismos: Os alumnos deberán manexar suficiente vocabulario e recursos gramaticais para lograr unha correcta expresión escrita. • Orden de exposición dos contidos: Os contidos do traballo deberán expoñerse dunha maneira lógica e amena de xeito que facilite a lectura do traballo. • Limpeza : Como en todo traballo, a limpeza é unha das cousas importantes a considerar.


84

3.- PROXECTOS TECNOLÓXICOS: Os criterios que se seguirán para avaliar os proxectos tecnolóxicos que realicen os alumnos serán: • Realización de tódalas partes das que consta o mesmo: Os alumnos deberán realizar tódalas partes do proxecto en maior o menor medida segundo a capacidade de cada un. Cada parte do proxecto valorarase da seguinte forma:





• Probas Obxetivas. • Traballos en equipo.


85

• Traballos individuais. • Observación directa do alumno. • Caderno do alumno e libreta. • Anotacións puntuais.

11.- CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN Criterio de cualificación para obter a nota de avaliación: O criterio a seguir tendo en conta que cando existan máis dunha proba ou actividade realizarase previamente a media en cada apartado. Requerindo un mínimo de 3,5 puntos en cada unha das probas( escritas, prácticas ou proxectos) realizadas durante o trimestre, para poder aprobar a avaliación e así aplicar as porcentaxes estipuladas. Se a nota en algunha práctica, control, proba ou exame é inferior a 3,5 puntos implicaría suspender o trimestre.







Criterios de calificación del proyecto tecnológico. • 20% Memoria. • 40% Obxeto construido. • 30% Traballo individual. • 10% Exposición de la memoria.

Este criterio so será de aplicación cando o grado de participación no grupo de trabajo sexa aceptable. No caso contrario o alumno non poderá


86

participar das notas correspondentes a “Memoria” ,“obxeto construido”, ou a “exposición”, e será avaliado individual e negativamente nestes aspectos. Polo tanto, no caso de desidia pode darse o caso de que un compoñente do grupo suspenda cando os seus compañeiros obteñen boas notas no mesmo proxecto.

Para superar a avaliación precisarase que a media calculada segundo as porcentaxes establecidas sexa, ó menos, de 5 puntos. A calificación final do curso será a media aritmética das cualificacións parciais do curso, non se realizará a media se algún dos sumandos e inferior a 3,5. Nese caso non se considerará superado o curso. Terase en conta a evolución positiva ou negativa do alumno/a o longo do curso. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. 12.- MINIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA


87

Para superar a materia, o alumno/a terá que demostrar que acadou os contidos mínimos seguintes: Unidade 1. Electrónica

Asociación de resistencias. Asociación de condensadores..

Funcionamento do transistor. Uso do transistor como interruptor.

Semiconductores e diodos. Diodos LED. Unidade 2. Electrónica dixital

Plantexamento dixital de problemas tecnolóxicos

Portas lóxicas. tipos e familias. Unidade 3. Tecnoloxía da comunicación

Os sistemas de comunicacións.

O futuro das comunicacións no fogar. Unidade 4. Control e robótica

Automatismos.

Robots. Compoñentes dun robot. Sistemas de control. Elementos dun sistema de control. O movemento de robots. Unidade 5. Neumática e hidráulica

Fundamentos da neumática. Circuítos pneumáticos.

Elementos que compoñen un circuíto pneumático. Simboloxía. Unidade 6. Instalacións

Electricidade na casa.

Rede de distribución da auga

Elementos propios das diferentes redes: electricidade, auga e gas. Unidade 7. Historia da tecnoloxía

Fitos técnicos na historia do ser humano. Os períodos da historia desde o punto de vista tecnolóxico. 13.- MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE


88

Calquer grupo de alumnos é heterogéneo, presentando todos eles diferentes niveis de maduración persoal así como de intereses, motivacións e capacidades, a continuación veremos como plantexar dita atención dende a programación e dende a utilización de materiais variados.

c) DENDE A PROGRAMACIÓN: • Diferenciaranse todos aqueles elementos que resulten esenciais e básicos dos contenidos de aqueles que amplíen ou profundicen os mesmos. • Graduarase a dificultade das tarefas que se propoñan. • Formaranse grupos de traballo heterogéneo nas actividades, con flexibilidade no reparto de tarefas, fomentando o apoio e a colaboración mutua. • Flexibilizarase o nivel da realización dos proxectos, deixando a posibilidade a outros alternativos que contemplen os contidos esenciais. • Interpretaranse os criterios de avaluación aplicando os tipos de proba máis axeitados ós aspectos que se desexen avaliar e extendendo o campo de exploración ó conxunto de actividades que se realizan no taller, diferenciando en todas elas os mínimos exigibles. b) DENDE OS MATERIAIS EMPREGADOS: • Como material esencial considerarase o libro base e o cuadernillo do alumno, pero o emprego de materiais de reforzo ou ampliación, permitiranos atender á diversidade en función dos objetivos que nos queremos fixar. • Buscarase a atención ás diferenzas individuais dos alumnos, seleccionando os materiais curriculares complementarios que nos axuden a acadar os obxetivos fixados.

No caso de detectar algún problema de aprendizaxe nalgún alumno o profesor porase en contacto co Departamento de Orientación para planxar as solucións pertinentes. 14.- PROGRAMA DE DIVERSIFICACIÓN CURRICULAR (PDC) Na actualidade cóntase cun grupo de PDC para 4º ESO formado por nove alumnos. A programación céntrase nos aspectos prácticos de cada unidade didáctica. Tamén se traballarán contidos que se atopan en Internet para aumentar a motivación no alumnado e fomentar o uso das TIC. Os criterios de cualificación son os mesmos que para o alumnado de 4º ESO.


89

Para o alumnado con dificultades de aprendizaxe, valorarase en maior porcentaxe as actividades fundamentadas en habilidades prácticas con relación a nota que obteñan no desenvolvemento teórico dos contidos. 15.- PROGRAMAS DE REFORZO PARA PENDENTES Para os alumnos que cursen 4º de ESO e teñan pendente a materia de 2º ou/e 3º de ESO, o profesor planificará tarefas(duas entregas) en forma de fichas de traballo que corresponden ás unidades didácticas traballadas en cada avaliación. O profesor entregará ditas fichas ós alumnos e o alumno terá que entregar as actividades resoltas dentro do calendario que marca o profesor para cada avaliación. Se a cualificación destas actividades é positiva, o alumno superará a correspondente avaliación. En caso contrario, o alumno terá que facer un exame global no día fixado pola Xefatura de Estudos (mes de maio). No caso de que o alumno teña unha ou dúas avaliacións cualificadas negativamente, o profesor decidirá, según estime oportuno, tendo en conta os contidos mínimos fixados para esta materia, se o alumno ten que facer exame global de toda a asignatura ou solamente, das avaliacións que non superou ao longo do curso. 16.- PROGRAMA ESPECÍFICO PERSONALIZADO PARA O ALUMNO REPETIDOR O alumno repetidor de todos os cursos de ESO, seguirá un programa específico personalizado, consistente en actividades semanais, orientado á superación das dificultades comunicadas polo seu profesorado titor do curso anterior no Informe de avaliación final. Para levar a cabo esta tarefa, proporcionaráselle o alumnado implicado un boletín de exercicios semanais que deberá ter resolto no caderno de clase, co fin de que o profesor/a poda comunicar ó titor ou titora a evolución do alumnado. 17.- PROCEMENTO PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN O remate do periodo lectivo realizarase a memoria do departamento para poder avaliar a programación, a sua eficacia e o seu grao de cumprimento. Nesa memoria proporase pautas de actuación para vindeiros cursos, co fin de correxir e mellorar posibles erros e propor medidas de actuación que melloren o rendemento na aula. 18. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES


90

Para complementar as actividades de aula, faránse saídas e visitas pedagóxicas para este nivel educativo. Temos programadas as seguintes visitas: CITROËN. Visita ás instalacións da empresa automovilística PSA Peugeot Citroën. As visitas, dunha duración estimada de 2 horas, consistirán nunha reunión en sala, na que se presentarán as principais características da pranta, e un percorrido guiado polos talleres de producción. Concurso de Robótica organizado pola fundación Barrié xunto con Igaciencia na Coruña. Visita ó museo MUNCYT. Competición de ROBOTS organizado pola ETS de Inxeñería Industrial de Vigo.



91


INFORMÁTICA 4º ESO

CURSO 2015-2016


VIGO, OUTUBRO 2015



92

ÍNDICE

1.- Introducción A.- Xeneralidades B.- Situación de partida

2.- Contribución da materia á adquisición das competencias básicas 3.- Obxectivos, contidos e criterios de avaliación 4.- Secuenciación e distribución temporal 5.- Metodoloxía e materiais curriculares 6.- Procedementos e instrumentos de avaliación 7.- Mínimos esixibles para obter unha avaliación positiva 8.- Medidas de atención a diversidade 9.- Programa de actividades de recuperación e reforzo. 10.- Programa específico personalizado para o alumno repetidor 11.- Procemento para avaliar a propia programación


93

1.- INTRODUCCIÓN. A.- Xeneralidades Durante as últimas décadas, vénse producindo na sociedade un profundo proceso de transformación caracterizado pola presenza das tecnoloxías da información e da comunicación na vida cotiá. Estas tecnologías empregan todo tipo de medios para crear, almacenar, procesar e transmitir información en tempo e cantidade hai uns anos insospeitados. Ademais de expandir as posibilidades de comunicación, as tecnologías da información xeran unha nova cultura ao esixir o desenvolvemento de novas destrezas e formas de construción do coñecemento que os avances técnicos manteñen en constante evolución. A necesidade de educar no uso das tecnoloxías da información durante a educación obrigatoria inclúe unha dobre vertente. Por unha parte, trátase de que a xente nova adquira os coñecementos básicos sobre as ferramentas que facilitan a súa interacción co contorno e de que comprenda os límites morais e legais que implica a súa utilización. Por outra, deben ser quen de integrar as aprendizaxes tecnolóxicas coas aprendizajes adquiridas noutras áreas do currículo, dándolles coherencia e mellorando a súa calidade. A simplicidade da informática actual facilita o uso e o aproveitamento das tecnoloxías da información e da comunicación en calquera das formas en que estas se nos presentan. Neste sentido, preparar as alumnas e os alumnos para desenvolverse nun marco cambiante vai máis alá da simple alfabetización dixital centrada no manexo de ferramentas. Faise imprescindible propiciar a adquisición dun conxunto imbricado de coñecementos, destrezas e actitudes, que permitan utilizar as novas tecnoloxías para continuar a súa aprendizaxe ao longo da vida, adaptándose ás demandas dun mundo en permanente cambio. Neste contexto, complementando a utilización instrumental das aplicacións informáticas nas diferentes materias curriculares, parece necesario que o alumnado de educación secundaria obrigatoria que o desexe poida cursar, en cuarto curso, unha materia optativa que complete os coñecementos técnicos adquiridos na área de tecnoloxía, na cal cursaría un tronco común de contidos específicos dirixidos a facilitarlle a adquisición das competencias dixitais básicas e a dotalo dunha visión global e práctica do estado actual e da evolución previsible destas tecnoloxías. As tecnoloxías da información e da comunicación poden influír positivamente no rendemento escolar se se fai un adecuado uso delas, porque fornece ao alumnado unha ferramenta para explorar todas as materias do currículo e consolidar os seus coñecementos, e coa que pode simular fenómenos e situacións novas que axudan a aprender a aprender. O seu valor educativo está asociado non só á posibilidade de almacenar e xestionar a información


94

senón tamén a propiciar a toma de decisións que o seu uso implica, a facilitar a elaboración de proxectos e a mellorar a calidade das aprendizaxes; en resumo a incrementar produción de coñecemento. As utilidades da informática requiren un maior afondamento nos aspectos técnicos e de relación entre ferramentas que permitan a creación de contidos complexos para a súa difusión nas denominadas comunidades virtuais. A adscrición a estas comunidades inclúe a utilización dos servizos referidos á administración electrónica, saúde, formación, lecer e comercio electrónico. B.- Situación de partida A distribución grupal de Informática en 4º da ESO está formada 4 Grupo 1: 22 alumnos Grupo 2: 25 alumnos Grupo 3: 18 alumnos Grupo 4: 20 alumnos Tódolos grupos de informática ó ser unha materia optativa de 4º de ESO teñen alumnos/as dos distintos agrupamentos base (A, B, C e D). A matería impartirase na aula de informática (2º andar) e no taller de informática (3 planta) , dispoñen dun equipamento escaso en canto ó número de equipos para o desenrolo da materia. 2.- CONTRIBUCIÓN DA MATERIA Á ADQUISICIÓN DAS COMPETENCIAS BÁSICAS. Esta materia contribúe de maneira plena á adquisición da competencia referida ao tratamento da información e competencia dixital, imprescindible para desenvolverse nun mundo que cambia, e que nos cambia, empuxado polo constante fluxo de información xerado e transmitido mediante unhas tecnoloxías da información cada vez máis potentes e omnipresentes. A adaptación ao ritmo evolutivo da sociedade do coñecemento require que a educación obligatoria dote o alumnado dunha competencia en que os coñecementos de índole tecnolóxica se poñan ao servizo dunhas destrezas que lle sirvan para acceder á información utilizando unha multiplicidade de dispositivos e sendo quen de seleccionar os datos relevantes para poñelos en relación cos seus coñecementos previos e xerar bloques de coñecemento máis complexos. Os contidos da materia de informática contribúen en alto grao á consecución deste compoñente da competencia.


95

O alumnado, pois, debe desenvolver a capacidade para integrar informacións, reelaboralas e producir documentos en diversos formatos, e de comunicarse con outras persoas, sexa por medios telemáticos ou convencionais. Estas actividades deben favorecer o fortalecemento do pensamento crítico ante as producións alleas e propias, a utilización da creatividade na elaboración de novos contidos e a aplicación das destrezas comunicativas en diferentes contextos. Incorporar o intercambio de contidos aos comportamentos cotiáns será posible grazas á adquisición de condutas tendentes a manter contornos seguros. Permitirá, así mesmo, proxectar cara ao futuro os coñecementos adquiridos na fase escolar e fomentará a valoración crítica dos avances tecnolóxicos e das modificacións sociais que estes produzan. Ademais, a materia contribúe de maneira parcial á adquisición da competencia cultural e artística porque facilita o acceso ás manifestacións culturais e potencia a expresión do alumnado mediante algúns códigos artísticos. O acceso ás manifestacións de arte dixital e á información sobre obras artísticas non-dixitais, fisicamente inaccesibles, a captación de contidos multimedia e o seu tratamento, así como a creación de novos contidos que integren informacións en diferentes linguaxes, enriquecen a imaxinación, aumentan a creatividade e contribúen á adopción de convencións compositivas e expresivas baseadas no coñecemento artístico. A contribución á adquisición da competencia social e cidadá céntrase en que as destrezas de busca, obtención, rexistro, interpretación e análise permiten acceder en tempo real ás fontes de información requeridas para unha correcta interpretación dos fenómenos sociais e históricos que conforman a visión da actualidade. Múltiples perspectivas favorecerán a adquisición dunha conciencia cidadá comprometida na mellora da súa propia realidade social. Compartir ideas e opinións a través da participación en redes sociais, brinda unhas posibilidades insospeitadas para intervir na vida cidadá e acceder a servizos relacionados coa administración dixital nas súas diversas facetas. A contribución á adquisición da competencia para aprender a aprender está relacionada co acceso e a interacción en contornos virtuais de aprendizaxe, que facilita a aprendizaxe autónoma unha vez finalizada a escolaridade obrigatoria. Neste empeño contribúe decisivamente a capacidade para obter información, transformala en coñecemento propio e comunicar o aprendido poñéndoo en común con outras persoas ou grupos. Esta materia contribúe á adquisición da competencia en comunicación lingüística nos aspectos relacionados coa linguaxe escrita e as linguas estranxeiras. Desenvolverse diante de fontes de información e situacións comunicativas diversas consolida as destrezas lectoras e implica a composición de textos con diferentes finalidades comunicativas e o uso


96

funcional das linguas estranxeiras que se empregan na interacción propia das comunidades virtuais. A informática contribúe de maneira parcial á adquisición da competencia matemática, achegando a destreza no uso de follas de cálculo para calcular, representar e interpretar datos matemáticos e para resolver problemas. Por outra parte, a utilización de aplicacións interactivas permite formular e comprobar hipóteses acerca dos cambios producidos pola modificación de datos en escenarios diversos. Á adquisición da competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico contribúese en tanto que proporciona destrezas coas que se pode obter información cualitativa e cuantitativa para a resolución de problemas sobre o espazo físico. A interacción con aplicacións de simulación facilita a observación de procesos cuxa reprodución resulta especialmente difícil ou perigosa e proporciona unha mellor comprensión dos fenómenos físicos. A informática contribúe, por último, á competencia de autonomía e iniciativa persoal na medida en que un contorno tecnolóxico cambiante exixe unha constante adaptación. A aparición de novos dispositivos e das aplicacións asociadas, os novos campos de coñecemento, a variabilidade dos contornos de traballo e dos contextos de comunicación exixen a reformulación de estratexias e a adopción de novos puntos de vista que posibiliten a resolución de situacións multifacéticas progresivamente máis complexas. 3.- OBXECTIVOS, CONTIDOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN O marco legal do currículo para Informática, na Comunidade Autónoma Galega

está recollido no Decreto 133/2007, do 5 de xullo, tal e como foi aprobado pola

Administración Educativa e publicado no Diario Oficial de Galicia o 13 de xullo

de 2007. Os obxectivos que deben conseguir os/as alumnos/as nesta materia

resúmense nos seguintes apartados:

1. Utilizar os servizos telemáticos adecuados para responder a necesidades relacionadas, entre outros aspectos, coa formación, o lecer, a inserción laboral, a administración, a saúde ou o comercio, valorando en que medida cobren estasnecesidades e se o fan de forma apropiada.

2. Buscar e seleccionar recursos dispoñibles na rede para incorporalos ás

súas propias producións, valorando a importancia do respecto á propiedade intelectual e a conveniencia de recorrer a fontes que autoricen expresamente a súa utilización.


97

3. Coñecer e utilizar as ferramentas para integrarse en redes sociais, achegando as súas competencias ao seu crecemento e adoptando as actitudes de respecto, participación, esforzo e colaboración que posibiliten a creación de producións colectivas.

4. Utilizar periféricos para capturar e digitalizar imaxes, textos e sons e

manexar as funcionalidades principais dos programas de tratamento dixital da imaxe fixa, do son e da imaxe en movemento e a súa integración para crear pequenas producións multimedia con finalidade expresiva, comunicativa ou ilustrativa.

5. Integrar a información textual, numérica e gráfica para construír e

expresar unidades complexas de coñecemento en forma de presentacións electrónicas, aplicándoas en modo local, para apoiar un discurso ou, en modo remoto, como síntese ou guión que facilite a difusión de unidades de coñecemento elaboradas.

6. Integrar a información textual, numérica e gráfica obtida de calquera

fonte para elaborar contidos propios e publicalos na web, utilizando medios que posibiliten a interacción (formularios, enquisas, bitácoras, etc.) e formatos que faciliten a inclusión de elementos multimedia decidindo a forma en que se poñen á disposición do resto de persoas usuarias.

7. Coñecer e valorar o sentido e a repercusión social das diversas

alternativas existentes para compartir os contidos publicados na web e aplicalos cando se difundan as producións propias.

8. Comprender a importancia de reforzar as condutas de seguridade activa

e pasiva que posibiliten a pro tección dos datos e a persoal nas interaccións na internet.

9. Coñecer os paquetes de aplicacións en rede, os sistemas de

almacenamento remotos e os posibles sistemas operativos na internet que faciliten a súa mobilidade e a independencia dun equipamento localizado espacialmente.

CONTIDOS Os contidos da materia estrutúranse en catro grandes bloques: bloque 1, dedicado aos sistemas operativos e á seguridade informática, trata a necesidade de adoptar medidas de seguridade activa e pasiva na internet e mostra os sistemas operativos máis estendidos.


98

bloque 2 céntrase nas ferramentas multimedia e de tratamento de imaxe, vídeo e son a partir de diferentes fontes bloque 3, achega a publicación e difusión de contidos na web, incluíndo o deseño de presentacións bloque 4 profundiza na internet e nas redes sociais virtuais, os tipos de software e as súas licenzas de distribución e o acceso aos servizos electrónicos. Esta clasificación non debe entenderse como un conxunto de elementos separados e non implica, polo tanto, unha forma única de abordar os contidos na aula. Proponse como unha disposición que axuda á comprensión do conxunto de coñecementos que se pretende conseguir desde un determinado enfoque pedagóxico. Neste sentido cabe sinalar a necesidade de formar a xente nova nunha actitude crítica ante o uso das ferramentas informáticas, para que distingan en que nos axudan e en que nos limitan e poder, así, obrar en consecuencia. Os contidos que corresponden á Informática de 4º ESO están agrupados en catro bloques que a súa vez se dividen en unidades didácticas, tal como se expón de seguido.

Bloque I. Sistemas operativos e seguridade informática

Unidade 1. Os sistemas operativos

Unidade 2. As redes e a súa seguridade

Bloque II. Office e Multimedia

Unidade 3. Word, Excel, Access Unidade 4. Presentación de contidos: Power Point Unidade 5. Fotografía dixital

Unidade 6. Audio e Vídeo dixital Bloque III. Publicación e difusión de contidos

Unidade 7. Publicación de contidos na web: Blocs

Bloque IV. Internet e redes sociais virtuais

Unidade 8. Internet e comunidades virtuais

Unidade 9. Comercio electrónico e fraude na rede

Unidade 10. Un mundo de descargas

A continuación, desenvólvese a programación de cada unha das 10 unidades didácticas nas que foron organizados e secuenciados os contidos deste curso. En cada unha delas indícanse os seus obxectivos, contidos (conceptos, procedementos e actitudes), contidos transversais, criterios de avaliación e competencias básicas en base aos criterios de avaliación.


99

BLOQUE I: SISTEMAS OPERATIVOS E SEGURIDADE INFORMÁTICA UNIDADE 1. Os sistemas operativos

OBXECTIVOS 1. Comprender as funcións dun sistema operativo e a relación existente

entre a evolución do hardware e a destes programas. 2. Manexar con soltura as principais ferramentas e opcións de

configuración dos sistemas operativos Windows e Linux. 3. Entender a filosofía do software libre e coñecer os traballos que se

realizan na súa comunidade autónoma en relación coa distribución de versións propias de Linux.

4. Manexar as unidades de almacenaxe e diferenciar a súa estrutura física da súa estrutura lóxica.

5. Adquirir hábitos saudables e de seguridade no manexo dos equipos informáticos.

6. Profundar no manexo de aplicacións informáticas.

Contidos conceptuais Definición de sistema operativo, funcións e historia. Windows XP. Contorno de traballo, manexo e principais utilidades.

O intérprete de comandos. Distribucións Linux en España. Linux Ubuntu. Contorno de traballo, manexo e principais utilidades. Estrutura física e lóxica da almacenaxe da información. Consellos de seguridade e hixiene no ordenador. Ferramentas avanzadas do procesador de textos, a folla de cálculo

e a base de datos.

Contidos procedimentais

Análise dos fitos históricos na evolución dos equipos informáticos e os seus sistemas operativos.

Realización de operacións básicas en Windows desde o contorno gráfico e desde o intérprete de comandos.

Utilización de Internet como ferramenta de busca de información e resolución de actividades.

Manexo dunha distribución Linux no ordenador persoal desde disco duro particionado ou desde LiveCD.

Realización dun correcto particionado e formatado de unidades de almacenaxe.

Elaboración de documentos ofimáticos con certa complexidade empregando ferramentas de libre distribución.

Contidos actitudinais

Interese por coñecer a orixe dos actuais sistemas informáticos.


100

Confianza na relación de tarefas básicas e tarefas de configuración cos sistemas operativos.

Disposición favorable á utilización de sistemas operativos e aplicacións de libre distribución como alternativa ao uso fraudulento das aplicacións comerciais.

Curiosidade por coñecer as iniciativas de software libre propostas polas distintas comunidades autónomas.

Interese por poñer en práctica as suxestións e consellos relativos á saúde e á seguridade no uso dos ordenadores.

Contidos transversais

O estudo dos distintos sistemas operativos existentes no mercado aporta ao alumno criterios de selección como consumidor responsable. O uso de software libre fronte ao software comercial instalado de forma fraudulenta concienciará os alumnos sobre a importancia do consumo responsable e legal. Un aspecto importante relacionado coa utilización dos equipos informáticos é o consumo enerxético, e durante o desenvolvemento desta unidade daranse ferramentas ao alumno para promover o aforro enerxético. A implantación dos ordenadores na vida laboral e no tempo de lecer fai que os usuarios pasen moito tempo fronte ao ordenador cos conseguintes problemas de saúde que isto pode supoñer. Podemos resaltar a epígrafe da unidade dedicada a dar unha serie de consellos relacionados coa saúde e coa seguridade no manexo dos ordenadores persoais.


1. Coñecer a definición e principais funcións dos sistemas operativos. 2. Investigar a evolución histórica dos ordenadores e do

microprocesador. 3. Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de Windows. 4. Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de Linux

Ubuntu. 5. Diferenciar os compoñentes dunha distribución Linux. 6. Explicar os principios da filosofía do software libre. 7. Diferenciar os distintos tipos de particións dunha unidade de

almacenaxe COMPETENCIAS BÁSICAS / CRITERIOS DE AVALIACIÓN Na seguinte táboa indícanse, en cada competencia básica que se traballa nesta unidade, as subcompetencias desenvolvidas en cada unha delas e os criterios de avaliación que, no seu conxunto, están relacionados con todas elas, e que no Libro do profesor se adscriben ás distintas actividades que os alumnos realizan nos diferentes materiais curriculares.


101

COMPETENCIAS / SUBCOMPETENCIAS


Comunicación lingüística

Usar fontes de información e situacións de comunicación diversas para consolidar as destrezas lectoras.

Interacción nalgunhas linguas estranxeiras para conseguir un uso funcional das mesmas.

Investigar a evolución histórica dos ordenadores e do microprocesador.

Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de Windows.

Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de Linux Ubuntu.

Tratamento da información e competencia dixital

Converterse en creador e difusor de coñecementos a través da comunicación con outros suxeitos conectados por medio de redes de información.

Acceder á información desde múltiples dispositivos e localizacións para seleccionar datos relevantes coa fin de os relacionar cos coñecementos previos e xerar así bloques de compresión máis complexos.

Integrar información, reelaborala e producir documentos que poidan ser difundidos en distintos formatos e por diferentes medios.

Desenvolver destrezas e actitudes que posibiliten a localización e interpretación da información para empregala, difundila e permitir que todos os individuos e grupos sociais poidan acceder á crecente oferta de servizos da sociedade do coñecemento.

Coñecer a definición e principais funcións dos sistemas operativos.




Explicar os principios da filosofía do software libre.

Diferenciar os distintos tipos de particións dunha unidade de almacenaxe.

Social e cidadá

Buscar, obter, rexistrar, analizar e interpretar información sobre os


Realizar tarefas sinxelas de


102

fenómenos sociais e históricos. Compartir ideas e opinións a

través da participación en redes sociais.

instalación e configuración de Windows.


Aprender a aprender

Obter información, transformala en coñecemento propio e comunicar o aprendido aos demais.

Coñecer a definición e principais funcións dos sistemas operativos.




Diferenciar os compoñentes dunha distribución Linux.

Explicar os principios da filosofía do software libre.

Autonomía e identidade persoal

Adaptarse a un contorno tecnolóxico cambiante.

Todos os da unidade.

UNIDADE 2. As Redes e a súa seguridade

OBXECTIVOS 1. Aplicar técnicas básicas de configuración, mantemento e mellora do

funcionamento dun ordenador. 2. Distinguir os distintos tipos de conexións entre dispositivos, adquirindo as

capacidades para realizar estas conexións por si mesmos. 3. Manexar as aplicacións en rede que permiten compartir ficheiros,

carpetas e periféricos, valorando a utilidade destas ferramentas. 4. Adoptar as condutas de seguridade activa e pasiva que posibiliten a

protección dos datos e do propio individuo no traballo en rede e no ordenador local.

5. Valorar as posibilidades que ofrecen as tecnoloxías da información e da comunicación para compartir datos e periféricos.

Contidos conceptuais Redes Informáticas. Tipos de redes. Topoloxías básicas. Conexións de rede. Dispositivos físicos e a súa configuración. Redes sen fíos. Configuración e seguridade.


103

Ferramentas e configuración para compartir carpetas, ficheiros e dispositivos.

Seguridade activa e pasiva en sistemas informáticos. Ameazas á integridade dos equipos. Software malicioso.

Ferramentas de seguridade. Antivirus, cortalumes, antispam e antiespías.

Tecnoloxías de conexión entre dispositivos móbiles. Infravermellos e bluetooth.


Creación de redes locais e configuración dun ordenador para acceder a unha rede local con distintos sistemas operativos.

Creación de grupos de usuarios e cambio dos permisos de acceso á rede.

Utilización de Internet como ferramenta de busca de información e resolución de actividades.

Instalación de dispositivos de hardware compartido por rede local. Descarga e instalación de software gratuíto como defensa ante

ameazas informáticas. Transmisión de datos entre dispositivos móbiles con tecnoloxía

bluetooth e infravermellos.


Interese por coñecer o funcionamento dunha rede local e pola montaxe dunha rede propia.

Confianza na realización de tarefas de configuración dos dispositivos dunha rede.

Disposición á utilización de aplicacións de libre distribución como alternativa ao uso fraudulento das aplicacións comerciais.

Valorar a adopción de condutas de seguridade activa e pasiva. Aplicar medidas de control sobre correo masivo e outras ameazas de Internet.

Predilección polo uso de software legal, recorrendo antes a ferramentas gratuítas que á instalación de software ilegal.


104


Calquera pequena tarefa que realizamos para configurar unha rede doméstica pode supoñer o custo dun técnico de non termos a certeza de que o que estamos a facer é o correcto. Pola contra, de sabermos configurar correctamente o noso enrutador ADSL ou conectar mediante cable dous dispositivos, evitaremos gastos de persoal especializado e visitas ao noso fogar. É importante coñecer os dispositivos que existen na creación de redes e os distintos tipos de redes existentes.

Por outro lado, a tecnoloxía existente na actualidade creou novos perigos e posibilidades de fraude; o coñecemento dos perigos existentes na rede e do software malicioso permitiranos tomar medidas de prevención e protección para manter a salvo os nosos equipos informáticos e os nosos datos persoais. A electrónica de consumo converteuse na principal opción de gasto para as familias e os mozos da nosa sociedade. Todos queremos posuír o derradeiro gadget (teléfono móbil, cámara fotográfica, PDA, consola, etc.), aínda que non entendamos ben as súas funcións. O estudo desta unidade axuda a comprender un pouco mellor algunhas das características que ofrecen estes aparellos (Wifi, bluetooth, infravermellos, conexión de rede, etc.) e converter os alumnos en consumidores un pouco máis responsables, xa que coñecen mellor o que queren adquirir e poden cuestionar se realmente o necesitan.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1. Coñecer a definición e principais tipos de redes informáticas. 2. Diferenciar os dispositivos de hardware que forman parte das redes

locais. 3. Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de redes con e

sen fíos en Windows e Linux. 4. Coñecer o procedemento de conexión e compartición de ficheiros,

carpetas e periféricos en rede. 5. Diferenciar os distintos tipos de ameazas informáticas. Identificación de

distintos tipos de software malicioso. 6. Explicar distintas técnicas de seguridade activa e pasiva. 7. Coñecer e valorar distintas ferramentas de seguridade como antivirus,

cortalumes, antispam e antiespías. 8. Diferenciar os distintos tipos de conexión sen fíos en dispositivos

móbiles.

COMPETENCIAS BÁSICAS / CRITERIOS DE AVALIACIÓN Na seguinte táboa indícanse, en cada competencia básica que se traballa nesta unidade, as subcompetencias desenvolvidas en cada unha delas e os criterios de avaliación que, no seu conxunto, están relacionados con todas elas, e que no Libro do profesor se adscriben ás distintas actividades que os


105

alumnos realizan nos diferentes materiais curriculares.






Coñecer a definición e principais tipos de redes informáticas.

Diferenciar os dispositivos de hardware que forman parte das redes locais.

Diferenciar os distintos tipos de ameazas informáticas. Identificación de distintos tipos de software malicioso.

Explicar distintas técnicas de seguridade activa e pasiva.

Coñecer e valorar distintas ferramentas de seguridade como antivirus, cortalumes, antispam e antiespías.





Desenvolver destrezas e actitudes que posibiliten a localización e interpretación da información para empregala, difundila e permitir que todos os individuos e grupos sociais


Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de redes con e sen fíos en Windows e Linux.

Coñecer o procedemento de conexión e compartición de ficheiros, carpetas e periféricos en rede.


Explicar distintas técnicas de seguridade activa e pasiva.


Diferenciar os distintos tipos de conexión sen fíos en dispositivos móbiles.


106

poidan acceder á crecente oferta de servizos da sociedade do coñecemento.

Social e cidadá

Acceder en tempo real ás fontes de información que conforman a visión da sociedade.

Compartir ideas e opinións a través da participación en redes sociais.


Diferenciar os dispositivos de hardware que forman parte das redes locais.

Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de redes con e sen fíos en Windows e Linux.

Coñecer o procedemento de conexión e compartición de ficheiros, carpetas e periféricos en rede.



Diferenciar os distintos tipos de conexión sen fíos en dispositivos móbiles.

Aprender a aprender

Acceder e interaccionar en contornos virtuais de aprendizaxe.






BLOQUE II: OFFICE E MULTIMEDIA UNIDADE 3:Word, Excel, Access

OBXECTIVOS 1. Conocer y utilizar el procesador de textos word para editar trabajos

escritos, que incluyan tablas, columnas, inserción de imágenes y otros elementos gráficos.


107

2. Conocer y usar una hoja de cálculo para realizar operaciones aritméticas básicas, interpretar los resultados obtenidos y representarlos gráficamente.

3. Conocer y utilizar una base de datos para poder almacenar datos. Ordenar y buscar información en una base de datos relacional. Filtrar la información de una base de datos con fórmulas simples. Crear la estructura de una base de datos simple. Crear informes.

4. Crear unha presentación atractiva a través de Power Point. Buscar e seleccionar recursos dispoñibles na rede para incorporalos nas produccións propias, valorando a importancia do respecto da propiedade intelectual e a conveniencia de recurrir a fontes que autoricen expresamente o seu emprego.

Contidos conceptuais Procesador de textos:

Conceptos elementais: párrafo, bordes, copiar, cortar e pegar, números

de páxina, encabezamento e pé de páxina, espaciado entre líñas, fontes e estilo de letras, formato, xustificación de texto, márxenes, tabuladores, columnas. Insertar símbolos e ecuacións.

Folla de cálculo: Tipos de datos. Formatos: fixo, decimal, numérico, etc. Celas. Líñas.

Columnas. - Fórmulas. Operadores. Realización de gráficos. Base de datos:

Arquivo. Rexistro. Campo. Tipos de datos. Operadores de consulta. Fórmulas.

Power Point: Presentación xeral. Ventá principal. Abrir, crear e modificar

presentacións. Plantiñas. Imáxenes predefinidas. Manipular obxectos. Escribir e revisar. Formatos. Corrector. Preparación da presentación. Visualización previa. Efectos de animación. Word Art e gráficos.


Abrir un documento. Escribir texto. Eliminar texto. Mover o cursor. Seleccionar texto. Aliñar un párrafo á dereita e á esquerda. Centrar un párrafo. Buscar e reemplazar texto. Inserir símbolos e ecuacións. Crear encabezados y pies de página. Números de página. Modificar o espazo entre liñas, os marxes e a configuración de páxina. Empregar os distintos tipos e tamaños de letra, negrita, cursiva e subraiado. Fixar tabulacións e crear unha táboa. Verificar e corrixir ortografía. Imprimir un documento. Crear plantiñas de documentos de administración.

Buscar datos nunha folla de cálculo xa creada. Modificar o contido dunha cela. Crear unha folla de cálculo. Inserir texto, números ou


108

fórmulas. Seleccionar, mover, copiar e borrar o contido dunha ou varias celas. Eliminar e inserir líñas. Modificar o formato das celas: dimensións, alineación, sombreados, etc. Inserir unha folla de cálculo ou un gráfico nun texto. Creación de diferentes tipos de gráficos. Crear plantiñas para realizar facturas. Crear informes de xestión en follas de cálculo.

Abrir unha base de datos xa creada. Consultar e modificar os datos. Consultar datos con varias condicións. Presentación da consulta. Creación dunha base de datos. Inserir datos. Imprimir cartas modelo, etiquetas e sobres. Impresión de rexistros.

Realizar presentacións incluíndo gráficos, imáxes e táboas. Incluir secuenciación automática nas presentacións. Crear diapositivas que conteñan elementos multimedia. Aplicar efectos de animación e de transición de diapositivas.


Actitude creadora, colaboración cos compañeiros de equipo na realización de actividades.

Actitude estética no trabajo, tratando de mellorar a presentación dos textos escritos, empregando as funcións de edición.

Valorar o feito de que a presentación dun escrito inflúe de maneira decisiva na súa comprensión e mesmo na súa valoración.

Actitude positiva ante a resolución de problemas elementais coa folla de cálculo.

Actitude ordenada e metódica no plantexamento e resolución de cuestións.

Aceptación de novos procedementos para a resolución de cálculos repetitivos.

Recoñecemento da utilidade que presenta a informatización dos procesos de xestión e visualización gráfica de datos.

Actitude inquisitiva, aberta e flexible á hora de deseñar criterios de consulta que permitan obter as seleccións adecuadas a cada necesidade.

Valoración de este tipo de programas para a presentación de datos en calquera tipo de empresa.

Valoración da importancia que teñen as imaxes e gráficos que acompañan aos textos para a comunicación da información.

Contribución desta unidade ao desenvolvemento de competencias básicas.

Contidos actitudinais O emprego das aplicacións ofimáticas repercuten na Educación ambiental xa que permiten facer simulacións sinxelas que permiten observar cómo evolucionan certas variables cando se alteran os valores de outras.


109

O uso das novas tecnoloxías, particularmente a tecnoloxía multimedia, ten relación coa Educación do consumidor porque posibilita novas formas de expresión, pero tamén de manipulación de imaxes. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1. Empregar o procesador de textos para elaborar traballos escritos, que conteñan texto e gráficos, con corrección ortográfica e boa presentación.

2. Empregar a folla de cálculo para resolver problemas, interpretando os resultados obtidos e representalos gráficamente.

3. Aplicar a Base de Datos Access no manexo da información á hora de analizar e interpretar datos extraídos de diferentes situacións comprendendo a importancia social que hoxe en día ten o manexo da información a través de grandes bases de datos.

4. Realizar unha presentación atractiva con PowerPoint.

COMPETENCIAS BÁSICAS / CRITERIOS DE AVALIACIÓN Na seguinte táboa indícanse, en cada competencia básica que se traballa nesta unidade, as subcompetencias desenvolvidas en cada unha delas e os criterios de avaliación que, no seu conxunto, están relacionados con todas elas, e que no Libro do profesor se adscriben ás distintas actividades que os alumnos realizan nos diferentes materiais curriculares.





Empregar aplicacións de procesamento de textos para diferentes finalidades educativas.


Matemática

Usar aplicacións de folla de cálculo para o manexo de técnicas de cálculo e de representación e interpretación de datos.

Utilizar aplicacións interactivas que permitan a formulación e a comprobación de hipóteses.

Empregar a folla de cálculo para resolver problemas, interpretando os resultados obtidos e representalos gráficamente


110


Converterse en creador e difusor de coñecementos.




Cultural e artística

Expresarse mediante algúns códigos lingüísticos.


Aprender a aprender





Todos os da unidade

UNIDADE 4: Presentación de contidos: Power Point

OBXECTIVOS 1. Integrar a información textual, numérica e gráfica para construír unidades

complexas de coñecemento en forma de presentacións electrónicas. 2. Utilizar as presentacións electrónicas para apoiar discursos en contornos

locais ou para ser compartidas pola web. 3. Manexar con soltura distintas ferramentas de software para elaborar

presentacións electrónicas, valorando as vantaxes do uso do software libre fronte ao software comercial.

4. Utilizar os programas editores de presentacións electrónicas para converter ficheiros dun formato a outro.


111

Contidos conceptuais Definición de presentación electrónica, formatos e extensións de ficheiros.

Elementos do contorno de traballo do programa libre OpenOffice.org Impress.

Guión de contidos e traballo previo á elaboración dunha presentación. Características e formatos do vídeo dixital. Elementos compoñentes dunha presentación. Deseño de modelos e

inserción de obxectos. Proceso de creación dunha presentación. Interacción co usuario nas presentacións. Publicación e formatos de saída das presentacións electrónicas.

Contidos procedimentais Familiarización co contorno de traballo dun programa de

presentacións. Creación de guións previos respectando unhas pautas de deseño. Utilización de modelos preestablecidos para a creación de

presentacións. Localización de elementos multimedia libres para seren empregados

nas producións propias. Creación de presentacións incluíndo elementos textuais, numéricos e

gráficos. Animación e publicación das mesmas.


Interese por aplicar os coñecementos á mellora do seu traballo cotián. Confianza na realización de traballos propios para desenvolver as

capacidades de autoaprendizaxe. Disposición á utilización de aplicacións de libre distribución como

alternativa ao uso fraudulento das aplicacións comerciais. Gusto pola precisión e o traballo reflexivo para obter resultados de

calidade. Busca de recursos libres na rede para os integrar en producións

propias.


A capacidade de creación de ficheiros para a presentación de contidos pode ser aplicada a todos os aspectos do seu traballo académico e do seu contorno de lecer. A orientación que o profesor pode dar aos alumnos sobre os contidos que deben abordar nos seus traballos de presentación influirá directamente no tratamento de contidos extraacadémicos. Calquera contido transversal poderá ser abordado desde unha presentación electrónica; o profesor pode aproveitar o tema que se vaia a tratar nestas presentacións para profundar en contidos transversais.


112


1. Coñecer a utilidade dunha presentación e diferenciar os distintos tipos de ficheiros.

2. Manexar con soltura software de creación de presentacións. 3. Aplicar criterios axeitados ao deseño das súas presentacións. 4. Elaborar modelos de presentacións para seren empregados en novos

proxectos. 5. Integrar correctamente os elementos que forman parte dunha

presentación. 6. Utilizar a animación e a interacción para aumentar a calidade do traballo

con presentacións. 7. Publicar en distintos formatos unha presentación electrónica.








Coñecer a utilidade dunha presentación e diferenciar os distintos tipos de ficheiros.

Manexar con soltura software de creación de presentacións.

Elaborar modelos de presentacións para seren empregados en novos proxectos.

Integrar correctamente os elementos

que forman parte dunha presentación. Utilizar a animación e a interacción para

aumentar a calidade do traballo con presentacións.

Publicar en distintos formatos unha presentación electrónica.


Converterse en creador e difusor de coñecementos a través da comunicación con outros suxeitos conectados por medio de redes de



113

información. Acceder á información desde

múltiples dispositivos e localizacións para seleccionar datos relevantes coa fin de os relacionar cos coñecementos previos e xerar así bloques de compresión máis complexos.






Aprender a aprender








114

UNIDADE 4. Fotografía dixital

OBXECTIVOS 1. Utilizar periféricos para capturar e dixitalizar imaxes. 2. Buscar e seleccionar recursos dispoñibles na rede para os incorporar ás

súas propias producións, valorando a importancia do respecto á propiedade intelectual.

3. Manexar as funcións principais dos programas de tratamento dixital da imaxe fixa.

4. Traballar con soltura con ficheiros de imaxe rasterizada ou mapas de bits, coñecendo as súas principais características e os distintos formatos de almacenaxe.

5. Recoñecer as propiedades dos ficheiros de imaxe vectorial, as súas aplicacións e os elementos básicos de deseño gráfico.

6. Coñecer o proceso de produción gráfica e a obtención dos distintos soportes físicos.

7. Valorar as posibilidades do software libre para o tratamento da imaxe dixital e o gráfico vectorial.

Contidos conceptuais

Periféricos de entrada para a captura de imaxes dixitais. Soportes de almacenaxe.

Características básicas da imaxe dixital. Saturación, luminosidade e brillo. Tamaño e resolución da imaxe dixital.

Imaxe rasterizada e imaxe dixital. Tratamento básico da imaxe dixital con software libre. Os formatos

básicos e a súa aplicación. Ferramentas básicas do tratamento da imaxe dixital. O traballo con

capas e os efectos artísticos. Elementos, trazados e figuras xeométricas fundamentais no deseño

por ordenador. A cor e a edición gráfica. Software libre e periféricos para a produción artística. Arte final e saída a diferentes soportes físicos.


Obtención de imaxes dixitais desde unha cámara fotográfica ou desde un escáner.

Traspaso de fotografías entre dispositivos. Modificación dos parámetros fundamentais dunha imaxe: cambio

de tamaño e recorte dalgunhas zonas. Aplicación de efectos dixitais e retoque dixital da imaxe.

Proceso de deseño. Elección de elementos, cores, textos e formas. Instalación do software necesario para a realización das tarefas de

retoque e deseño dixital.


115


Interese por aplicar os coñecementos para mellorar o traballo coas súas imaxes dixitais.

Confianza na realización de tarefas de captura, modificación, almacenaxe e transmisión de ficheiros fotográficos.


Gusto pola precisión e o traballo reflexivo para obter resultados de calidade.

Busca de recursos libres na rede para os integrar en producións propias.


Coñecer as principais características técnicas dos distintos dispositivos de imaxe permítenos ter criterio á hora de seleccionar un produto e evitar que nos inflúan as operacións de márketing. Con frecuencia mercamos produtos sen coñecer en profundidade os seus datos técnicos e desaproveitamos todas as posibilidades que nos ofrecen. O estudo desta unidade aportará aos alumnos numerosa información para obter un mellor rendemento de produtos tales como cámaras fotográficas, teléfonos móbiles ou dispositivos MP4.

O pulo dado á utilización da imaxe dixital en soportes informáticos redunda nunha concienciación ambiental, posto que se evita a impresión en papel de todos os documentos que se manexan.


1. Coñecer as principais características dos dispositivos de captura de imaxes.

2. Diferenciar os dispositivos de almacenaxe das imaxes dixitais. 3. Comprender e saber explicar os parámetros básicos dunha imaxe dixital. 4. Recoñecer os principais formatos de ficheiros de fotografía dixital, a súa

extensión e as súas características. 5. Manexar con soltura as ferramentas básicas de edición de fotografía

dixital. 6. Diferenciar as características dunha imaxe vectorial das dunha imaxe de

mapa de bits. 7. Coñecer os elementos básicos do deseño dixital e manexar as

ferramentas para os crear. 8. Coñecer as fases do proceso de deseño e a arte final.


116

COMPETENCIAS BÁSICAS / CRITERIOS DE AVALIACIÓN Na seguinte táboa indícanse, en cada competencia básica que se traballa nesta unidade, as subcompetencias desenvolvidas en cada unha delas e os criterios de avaliación.






Coñecer as principais características dos dispositivos de captura de imaxes.

Diferenciar os dispositivos de almacenaxe das imaxes dixitais.

Comprender e saber explicar os parámetros básicos dunha imaxe dixital.

Recoñecer os principais formatos de ficheiros de fotografía dixital, a súa extensión e as súas características.

Diferenciar as características dunha imaxe vectorial das dunha imaxe de mapa de bits.

Coñecer as fases do proceso de deseño e a arte final.

Matemática

Usar aplicacións de folla de cálculo para o manexo de técnicas de cálculo e de representación e interpretación de datos.

Coñecer as principais características dos dispositivos de captura de imaxes.



Coñecemento e interacción co mundo físico

Obter información cualitativa e cuantitativa que axude a resolver problemas sobre o espazo físico.




Converterse en creador e difusor de coñecementos a través da comunicación con outros suxeitos conectados



117

por medio de redes de información.



Social e cidadá


Diferenciar os dispositivos de almacenaxe das imaxes dixitais.




Acceder ás manifestacións culturais.




Manexar con soltura as ferramentas básicas de edición de fotografía dixital.


Coñecer os elementos básicos do deseño dixital e manexar as ferramentas para os crear.


Aprender a aprender

Obter información, transformala en coñecemento

Manexar con soltura as ferramentas básicas de edición de fotografía dixital.


118

propio e comunicar o aprendido aos demais.


Coñecer os elementos básicos do deseño dixital e manexar as ferramentas para os crear.





UNIDADE 5: Audio e vídeo dixital

OBXECTIVOS 1. Coñecer as principais características do audio dixital e os distintos

formatos ou tipos de ficheiros existentes. Realizar capturas e gravacións de sons desde diversas fontes. Editar ficheiros de audio.

2. Comprender e manexar ferramentas do vídeo dixital e os distintos tipos de formato existentes.

3. Comprender e manexar ferramentas que posibiliten todo o proceso de captura, edición e montaxe de fragmentos de vídeo con audio e gravalos en soporte físico.

4. Coñecer e saber explicar que son as aplicacións multimedia interactivas e poñer exemplos das mesmas.

5. Utilizar correctamente e de forma legal os programas de intercambio de ficheiros multimedia.

Contidos conceptuais Captura de son e vídeo a partir de diferentes fontes. Características e formatos do son dixital. Edición de audio e efectos de son. Características e formatos do vídeo dixital. Edición de vídeo dixital e montaxe de audio e vídeo para a creación

de contidos multimedia. Edición e creación de menús DVD. Exportación a medios físicos

das producións dixitais. Aplicacións multimedia interactivas. Redes de intercambio de ficheiros multimedia.


119

Contidos procedimentais Realización de capturas e gravación de sons con ferramentas

multimedia sinxelas. Realización de cálculos que xustifiquen o tamaño das producións

de audio e vídeo. Modificación dos parámetros fundamentais dos ficheiros de son

aplicando efectos dixitais. Localización de elementos multimedia libres para seren

empregados nas producións propias. Práctica de todo o proceso de creación multimedia, desde a

captura do vídeo, a edición e a composición ata a saída a soportes físicos.


Interese por aplicar os coñecementos para mellorar o traballo coas súas producións multimedia.

Confianza na realización de tarefas de captura, modificación, almacenaxe e transmisión de ficheiros de audio e vídeo.


Gusto pola precisión e o traballo reflexivo para obter resultados de calidade.

Busca de recursos libres na rede para integrar en producións propias.

Análise e creación dunha opinión ante o uso de programas de intercambio de ficheiros para cometer actos de pirataría e infracción dos dereitos de autor.


Vivimos nunha sociedade multimedia na que as mensaxes que mellor captan a atención dos consumidores son aquelas que utilizan a imaxe en movemento e o audio. Unha vez proporcionadas ao alumno as ferramentas que lle permitan crear as súas montaxes multimedia, este valorará a dificultade do traballo e poderá xulgar mellor as mensaxes audiovisuais que reciba. Actualmente a filosofía imperante entre os usuarios das redes P2P é aquela na que todo vale para conseguir a derradeira película, o último xogo de ordenador ou as cancións dos cantantes favoritos. A conciencia xeral exculpa estas prácticas que infrinxen os dereitos de autor e os usuarios prefiren pensar que non cometen delito ningún para así poder continuar a levar a cabo descargas masivas. Desde o estudo destas redes e da legalidade vixente debemos formar en valores os nosos alumnos e conciencialos do prexuízo que causa este tipo de prácticas. Os alumnos deben formar a súa propia opinión e propoñer solucións ante este grave problema.


120


1. Coñecer as principais características dos ficheiros de audio. Cálculo de parámetros fundamentais.

2. Diferenciar os distintos formatos de ficheiros de audio. 3. Manexar ferramentas básicas de edición de son. 4. Diferenciar os distintos formatos de ficheiros de vídeo dixital, as súas

extensións e características. 5. Coñecer os distintos dispositivos de captura de vídeo. 6. Manexar con soltura as ferramentas básicas de captura, edición e

produción multimedia. 7. Diferenciar as distintas fases da produción multimedia manexando

ferramentas de autoría DVD e gravar a soporte físico. 8. Comprender a utilidade das aplicacións multimedia interactivas e

poñer exemplos das mesmas. 9. Coñecer os programas de intercambio de ficheiros e os aspectos

legais da súa utilización.







Coñecer as principais características dos ficheiros de audio. Cálculo de parámetros fundamentais.

Diferenciar os distintos formatos de ficheiros de audio.

Manexar ferramentas básicas de edición de son.

Diferenciar os distintos formatos de ficheiros de vídeo dixital, as súas extensións e características.

Manexar con soltura as ferramentas básicas de captura, edición e produción multimedia.

Matemática

Usar aplicacións de folla de cálculo para o manexo de técnicas de cálculo e de representación e

Coñecer as principais características dos ficheiros de audio. Cálculo de parámetros fundamentais.


121

interpretación de datos.

Coñecemento e interacción co mundo físico

Empregar aplicacións de simulación que permiten observar e comprender mellor os fenómenos físicos.

Comprender a utilidade das aplicacións multimedia interactivas e poñer exemplos das mesmas.




Integrar información,

reelaborala e producir documentos que poidan ser difundidos en distintos formatos e por diferentes medios.



Social e cidadá

Buscar, obter, rexistrar, analizar e interpretar información sobre os fenómenos sociais e


Coñecer os programas de intercambio


122

históricos. Acceder en tempo real ás

fontes de información que conforman a visión da sociedade.

de ficheiros e os aspectos legais da súa utilización.




Diferenciar os distintos formatos de ficheiros de audio.

Manexar ferramentas básicas de edición de son.

Diferenciar os distintos formatos de ficheiros de vídeo dixital, as súas extensións e características.

Coñecer os distintos dispositivos de captura de vídeo.

Manexar con soltura as ferramentas básicas de captura, edición e produción multimedia.

Diferenciar as distintas fases da produción multimedia manexando ferramentas de autoría DVD e gravar a soporte físico.

Coñecer os programas de intercambio de ficheiros e os aspectos legais da súa utilización.

Aprender a aprender



Coñecer os distintos dispositivos de captura de vídeo.

Diferenciar as distintas fases da produción multimedia manexando ferramentas de autoría DVD e gravar a soporte físico.






123

BLOQUE III: PUBLICACIÓN E DIFUSIÓN DE CONTIDOS UNIDADE 7:Publicación de contidos na web

OBXECTIVOS 1. Integrar a información textual, numérica e gráfica para elaborar contidos

propios e publicalos na Web. 2. Coñecer e valorar o sentido e a repercusión social das distintas opcións

existentes para compartir os contidos publicados na Web e aplicalas cando se difundan as producións propias.

3. Utilizar medios web que posibiliten a interacción cos usuarios e formatos que permitan a inclusión de elementos multimedia.

4. Buscar e seleccionar recursos dispoñibles na Rede para os incorporar ás súas propias producións.

5. Desenvolver interese por empregar Internet non só como fonte de recursos, senón tamén como expositor das súas ideas, creacións e inquietudes.

Contidos conceptuais Funcionamento da World Wide Web. Creación e publicación na Web. HTML, a linguaxe estándar. Nocións básicas. PHP, ASP, Java. Outras linguaxes en servidor. Nocións básicas de deseño dunha páxina web. Editores web. Follas de estilo. Contorno de traballo de Kompozer. Integración de elementos multimedia. Streaming. Publicación de páxinas web. Programas clientes FTP. Accesibilidade da Web.


Familiarización coa linguaxe estándar de creación de contidos web. Creación de guións previos para organizar o funcionamento dunha

páxina web. Utilización de criterios de deseño para a creación dos seus

proxectos. Análise das vantaxes e desvantaxes da creación de páxinas web

dinámicas. Creación de páxinas web persoais e inclusión de elementos

multimedia nelas. Manexo de programas FTP e modificación de ficheiros de servidor.


Interese por aplicar os coñecementos á mellora do seu traballo cotián.

Confianza na realización de traballos propios para desenvolver as capacidades de autoaprendizaxe.


124


Inquietude por coñecer o funcionamento básico da Web. Gusto pola precisión e o traballo reflexivo para obter resultados de

calidade. Busca de recursos libres na Rede para os integrar en producións

propias. Interese por aplicar criterios de accesibilidade ás súas producións.


A capacidade de creación de ficheiros para a publicación de contidos na Web pode ser aplicada a todos os aspectos do seu traballo académico e do seu contorno de lecer. A orientación que o profesor pode dar aos alumnos sobre os contidos que deben abordar nos seus traballos influirá directamente no tratamento de contidos transversais. O coñecemento de técnicas para a creación de páxinas web, así como a capacidade para se desenvolver na era das comunicacións, dotará os alumnos de ferramentas e criterios para optimizar o seu papel de consumidores, fomentar a igualdade entre sexos e profundar noutros coñecementos transversais. Calquera contido transversal poderá ser abordado á hora de crear unha páxina web; o profesor pode aproveitar o tema que se vaia a tratar nestas actividades para profundar en contidos transversais.


1. Coñecer a terminoloxía básica e o funcionamento da World Wide Web. 2. Manexar de forma moi básica a linguaxe HTML. 3. Aplicar criterios axeitados ao deseño das súas páxinas web. 4. Manexar con soltura software sinxelo de edición web. 5. Publicar contidos e xestionar un sitio web constituído por varias

páxinas enlazadas. 6. Desenvolver contidos para a rede aplicando estándares de

accesibilidade na publicación da información.



125







Coñecer a terminoloxía básica e o funcionamento da World Wide Web.

Manexar de forma moi básica a linguaxe HTML.

Manexar con soltura software sinxelo de edición web.

Publicar contidos e xestionar un sitio web constituído por varias páxinas enlazadas.





Desenvolver destrezas e actitudes que posibiliten a localización e interpretación da información para empregala, difundila e permitir que todos os individuos e grupos sociais poidan acceder á crecente


Aplicar criterios axeitados ao deseño das súas páxinas web.



Desenvolver contidos para a rede aplicando estándares de accesibilidade na publicación da información.


126

oferta de servizos da sociedade do coñecemento.

Social e cidadá











Aplicar criterios axeitados ao deseño das súas páxinas web.

Aprender a aprender










127

BLOQUE IV: INTERNET E REDES SOCIAIS VIRTUAIS UNIDADE 8: Internet e comunidades virtuais

OBXECTIVOS 1. Integrar a información textual, numérica e gráfica para elaborar contidos

propios e publicalos na Web utilizando servizos de bitácoras, foros e páxinas wiki.

2. Coñecer e valorar o sentido e a repercusión social das diversas maneiras de compartir os contidos publicados na Web e aplicalas cando se difundan as producións propias.

3. Comprender o funcionamento de Internet e valorar a repercusión social da súa utilización.

4. Utilizar os servizos da Web 2.0 que permiten interaccionar co usuario e realizar numerosas tarefas con independencia do equipo local desde o que se traballe.

5. Desenvolver interese por empregar Internet non só como fonte de recursos, senón tamén como expositor das súas ideas, creacións e inquietudes.

Contidos conceptuais Historia e fundamento técnico da rede Internet. Protocolo TCP/IP. A información e comunicación como elementos transformadores do

contorno social. Internet en España e no mundo. Utilización das comunidades virtuais. Mundos virtuais, chatrooms,

foros, bitácoras, wikis e redes sociais. Utilización de aplicacións remotas. Editor de documentos en

Internet. Servizos da Web. Formación a distancia e emprego.


Análise dos fitos históricos, xa superados, no desenvolvemento de Internet.

Recoñecemento dos parámetros identificativos dun equipo informático conectado a Internet.

Acceso a un mundo virtual e valoración da súa influencia no contorno social.

Participación e creación de comunidades virtuais mediante conversas, foros, wikis, bitácoras e servizos de mensaxaría instantánea.

Creación do seu propio espazo nunha rede social para participar activamente nela.

Traballo con documentos on-line e incluso con sistemas operativos remotos coa fin de aumentar a independencia dos sistemas operativos locais.


128

Análise da infinidade de servizos útiles que ofrece Internet aos seus usuarios, como a busca de emprego, a formación a distancia, as compras por Internet ou a comunicación coa Administración.


Interese por coñecer o funcionamento de Internet e os servizos que poderá ofrecer no futuro.

Disposición a utilizar os novos servizos que ofrece a Web 2.0 valorando a súa implicación económica.

Valoración da utilización de Internet no noso país e comparala coa doutros países desenvolvidos.

Gusto por empregar os servizos telemáticos axeitados que respondan ás súas necesidades de formación, inserción laboral, lecer, comercio ou relacións coa Administración.


O manexo de Internet e a optimización dos servizos que nos ofrece fan que hoxe en día sexa necesario dispoñer dunha conexión de rede para non ficar atrás no referente á sociedade da información. A utilización dos servizos telemáticos que ofrece a Administración, así como das aplicacións de busca de emprego, comercio, formación e saúde, son a base dunha sociedade avanzada no uso das tecnoloxías da información. A educación do consumidor concrétase no uso do comercio electrónico, así como na formación en hábitos de seguridade e hixiene que son abordados desde portais relacionados coa saúde. En xeral, podemos dicir que os contidos transversais son tratados complementariamente ao acceder a sitios web que conteñen información sobre eles e non directamente relacionada cos contidos da unidade.


1. Coñecer a terminoloxía básica e o funcionamento de Internet. Protocolos de comunicación.

2. Definir que é unha comunidade virtual e participar nas súas distintas formas. Crear e xestionar un foro, unha páxina wiki e un blogue. Utilizar correctamente os distintos servizos de mensaxaría instantánea.

3. Coñecer a terminoloxía utilizada nas distintas comunidades virtuais. 4. Realizar traballos con documentos remotos. 5. Comprender o funcionamento e a utilidade dos principais servizos

telemáticos de Internet.

COMPETENCIAS BÁSICAS / CRITERIOS DE AVALIACIÓN Na seguinte táboa indícanse, en cada competencia básica que se traballa nesta unidade, as subcompetencias desenvolvidas en cada unha delas e os


129

criterios de avaliación que, no seu conxunto, están relacionados con todas elas, e que no Libro do profesor se adscriben ás distintas actividades que os alumnos realizan nos diferentes materiais curriculares.







Definir que é unha comunidade virtual e participar nas súas distintas formas. Crear e xestionar un foro, unha páxina wiki e un blogue. Utilizar correctamente os distintos servizos de mensaxaría instantánea.

Coñecer a terminoloxía utilizada nas distintas comunidades virtuais.

Realizar traballos con documentos remotos.





Desenvolver destrezas e actitudes que posibiliten a localización e interpretación da información para empregala, difundila e



130

Social e cidadá



Acceder a servizos relacionados coa administración dixital nas súas diversas facetas.

Coñecer a terminoloxía básica e o funcionamento de Internet. Protocolos de comunicación.


Coñecer a terminoloxía utilizada nas distintas comunidades virtuais.

Comprender o funcionamento e a utilidade dos principais servizos telemáticos de Internet.

Aprender a aprender



Coñecer a terminoloxía básica e o funcionamento de Internet. Protocolos de comunicación.


Realizar traballos con documentos remotos.

Comprender o funcionamento e a utilidade dos principais servizos telemáticos de Internet.




UNIDADE 9: Comercio electrónico e fraude na rede

permitir que todos os individuos e grupos sociais poidan acceder á crecente oferta de servizos da sociedade do coñecemento.


131

OBXECTIVOS 1. Almacenar e protexer a información mediante contrasinais e

conversores. 2. Coñecer e valorar a importancia de reforzar as condutas de seguridade

activa e pasiva para protexer a privacidade do usuario e a súa interacción en Internet.

3. Comprender o funcionamento de Internet e valorar a repercusión social da súa utilización.

4. Comprender o funcionamento do comercio electrónico e desenvolver capacidades de interacción neste campo.

5. Coñecer as principais técnicas de fraude na rede para aplicar pautas de protección contra el.

6. Utilizar correctamente contrasinais, certificados de usuarios e firma dixital na súa interacción coa rede.

7. Comprender as diversas licencias de software existentes para seleccionar correctamente os programas que o usuario pode utilizar.

Contidos conceptuais Comercio electrónico. Tipos e funcionamento. Principais técnicas de fraude en Internet. Claves seguras e encriptación. Medidas de identificación na rede. Firma dixital, certificados

persoais e DNI electrónico. Tipos de licenza de software e a súa distribución. Creative

Commons. Informática distribuída. Redes cooperativas.


Análise dos distintos tipos de comercio electrónico e comprobación do funcionamento.

Uso de técnicas e programas que identifican e evitan o fraude. Utilización de claves seguras. Respecto dos consellos sobre claves

aportados. Uso de ficheiros baixo licenza Creative Commons. Utilización consecuente de software baixo distintos tipos de licenza.


Interese por coñecer o funcionamento das tendas electrónicas para o ter en conta nas súas futuras compras. Valorar as vantaxes e inconvenientes de comprar por Internet.


132

Disposición a utilizar os novos servizos que ofrece a Web 2.0 valorando a súa implicación económica.

Valorar a utilización de contrasinais e técnicas que manteñan a seguridade e privacidade do usuario.

Valorar as posibilidades que abre á investigación a utilización de redes de informática distribuída.


O principal contido transversal que se aporta nesta unidade é a educación para o consumidor xa que se aborda un novo tipo de comercio, o comercio electrónico. Esta nova forma de comprar debe coñecerse en profundidade para poder ser empregada correctamente e obter o mellor rendemento como consumidor. As prácticas axeitadas para evitar o fraude son imprescindibles para se desenvolver neste mundo das novas tecnoloxías á vez que se protexen os seus datos persoais e as actividades que realice na rede.


1. Coñecer os distintos tipos de comercio electrónico, o seu funcionamento e os medios de pago existentes.

2. Definir as principais técnicas de fraude e coñecer as medidas de protección.

3. Coñecer as características dun contrasinal seguro. 4. Diferenciar a firma dixital e o certificado de usuario. 5. Recoñecer as diferentes restricións das licenzas de software. 6. Definir as redes cooperativas de informática distribuída.






Definir as principais técnicas de fraude e coñecer as medidas de protección.


Converterse en creador e Coñecer os distintos tipos de comercio


133

difusor de coñecementos a través da comunicación con outros suxeitos conectados por medio de redes de información.


Desenvolver destrezas e

actitudes que posibiliten a localización e interpretación da información para empregala, difundila e permitir que todos os individuos e grupos sociais poidan acceder á crecente oferta de servizos da sociedade do coñecemento.

electrónico, o seu funcionamento e os medios de pago existentes.


Coñecer as características dun contrasinal seguro.

Recoñecer as diferentes restricións das licenzas de software.

Definir as redes cooperativas de informática distribuída.

Social e cidadá


Diferenciar a firma dixital e o certificado de usuario.

Aprender a aprender


Coñecer os distintos tipos de comercio electrónico, o seu funcionamento e os medios de pago existentes.


Coñecer as características dun contrasinal seguro.

Diferenciar a firma dixital e o certificado de usuario.





134

UNIDADE 10: Un mundo de descargas

OBXECTIVOS 1. Utilizar os servizos telemáticos para responder ás súas necesidades de

lecer, valorando en que medida cobren estas necesidades e se o fan de maneira apropiada.

2. Buscar e seleccionar recursos dispoñibles na rede para os incorporar ás súas propias producións, valorando a importancia do respecto á propiedade intelectual e a conveniencia de recorrer a fontes que autoricen expresamente a súa utilización.

3. Coñecer e valorar o sentido e a repercusión das diversas alternativas existentes para compartir os contidos publicados na web e aplicalos cando se difundan as producións propias.

4. Coñecer e utilizar os sistemas de almacenaxe remota que facilitan a súa mobilidade e a independencia dun equipo localizado espacialmente.

5. Coñecer e utilizar as distintas canles de distribución multimedia e as redes P2P como medio para compartir as súas propias producións.

Contidos conceptuais Canles de distribución multimedia. Televisión, vídeo e música por

Internet. Streaming e VOD (video on demand). Descarga directa de contidos. Funcionamento e principais

servidores actuais. Software xestor de descargas. Usos e principais programas. Almacenaxe remota. Principais sitios web con discos duros virtuais. Redes P2P. Tipos de redes e utilización dos principais programas

clientes.


Análise dos sitios de lecer e utilización dos servizos que ofrecen. Uso de aplicacións e tecnoloxías que permitan a difusión das súas

propias producións. Instalación e utilización de software xestor de descargas, valorando

e creando a súa propia opinión sobre as vantaxes da súa utilización.

Usos de servizos para almacenaxe remota e servidores de descarga como medio para se independizar dun disco duro local e difundir as súas propias producións.

Análise do funcionamento das distintas redes P2P empregando os programas clientes máis populares.


135


Interese por coñecer o funcionamento das canles de distribución multimedia en Internet valorando as posibilidades de lecer que ofrece a rede na actualidade.

Gusto pola utilización das tecnoloxías de streaming como medio de difusión das producións propias.

Respecto dos dereitos de propiedade sobre producións multimedia que se atopan na rede adquirindo a cultura da produción libre fronte ao uso ilexítimo das producións comerciais.

Valorar as grandes posibilidades que ofrecen os servizos de almacenaxe remota e os futuros sistemas operativos on-line.


Internet é un recurso que, correctamente utilizado, nos axuda a cubrir necesidades de lecer, formación, emprego, etc., mais ten a peculiaridade de que, paralelamente, ofrece servizos menos recomendables sen importar a idade do usuario. A formación sobre a técnica empregada e a educación en valores axudará os nosos alumnos a saber rexeitar os contidos menos desexables. A facilidade coa que un alumno pode acceder á pornografía na rede, a producións de vídeo pouco desexables e a recursos ilegais pode confundir un adolescente que se está a formar e está a crear os seus propios valores. Desde esta materia e sobre todo nesta unidade referida ao mundo das descargas debemos dar recursos técnicos que permitan ao alumno rexeitar estes contidos en función das súas convicións morais e éticas.


1. Coñecer os principais servizos de lecer que ofrece a rede: televisión, vídeo e música por Internet, empregando con soltura os sitios web máis populares que os ofrecen.

2. Definir a descarga directa diferenciándoa doutros sistemas de difusión de ficheiros.

3. Comprender a utilidade dun software xestor de descargas. 4. Recoñecer un sistema de almacenaxe remota valorando os servizos

que ofrece. 5. Coñecer os distintos tipos de redes P2P e as aplicacións que as

empregan.

COMPETENCIAS BÁSICAS / CRITERIOS DE AVALIACIÓN Na seguinte táboa indícanse, en cada competencia básica que se traballa nesta unidade, as subcompetencias desenvolvidas en cada unha delas e os criterios de avaliación que, no seu conxunto, están relacionados con todas


136

elas, e que no Libro do profesor se adscriben ás distintas actividades que os alumnos realizan nos diferentes materiais curriculares.














137

Social e cidadá

Buscar, obter, rexistrar, analizar e interpretar información sobre os fenómenos sociais e históricos.


Coñecer os principais servizos de lecer que ofrece a rede: televisión, vídeo e música por Internet, empregando con soltura os sitios web máis populares que os ofrecen.

Definir a descarga directa diferenciándoa doutros sistemas de difusión de ficheiros.

Coñecer os distintos tipos de redes P2P e as aplicacións que as empregan.






Comprender a utilidade dun software xestor de descargas.


Aprender a aprender









138

4.- SECUENCIACIÓN E DISTRIBUCIÓN TEMPORAL A secuenciacón das diferentes unidades de contidos prevista será a seguinte, tendo en conta que a primeira semana adicarase a probas iniciais, información o alumnado dos obxetivos, criterios de calificación, … e outros axustes: 1º Trimestre

Tema 1: Os sistemas operativos Tema 2: As redes e a sua seguridade Tema 3: Ofimática: Word, Excel e Access

2º Trimestre: Tema 4: Presentación de contidos: Power Point Tema 5: Fotografía dixital Tema 6: Audio / Video dixital

3º Trimestre: Tema 7: Publicación na web: blocs Tema 8: Internet e comunicacións virtuais Tema 9: Comercio electrónico e fraude na rede Tema 10: Un mundo de descargas

5. METODOLOXÍA E MATERIAIS CURRICULARES A metodoloxía que se segue consiste en compaxinar estratexías didácticas de exposición con estratexías didácticas de indagación. Ao comezo das unidades se empregarán as primeiras e o final da unidade farase unha recapitulación final. Posteriormente propoñeranse una serie de actividades guiadas e finalmente unha serie de prácticas de indagación para que o alumnado aprenda a aprender. Os materiais curriculares que se empregan son: Materiais para o alumno - Material facilitado polo profesor, documentos en formato dixital e materiais audivisuais. A nosa propia aula, a Aula virtual e a páxina web.


139

6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN 1. Instalar e configurar aplicacións, e desenvolver técnicas que permitan

asegurar sistemas informáticos conectados entre si. 2. Conectar dispositivos móbiles con outros, sen fíos ou con fíos, fixos ou

móbiles, para intercambiar información e datos. 3. Coñecer a utilidade das aplicacións informáticas manexadas na aula:

Word, Excel, Access, Power Point 4. Obter imaxes fotográficas, aplicarlles técnicas de edición dixital e

diferencialas das imaxes xeradas por ordenador. 5. Capturar, editar e montar fragmentos de vídeo con audio. 6. Deseñar e elaborar presentacións destinadas a apoiar o discurso verbal

na exposición de ideas e de proxectos. 7. Desenvolver contidos interactivos para a rede aplicando estándares de

accesibilidade na publicación da información. 8. Participar en redes sociais virtuais como emisores e receptores de

información e iniciativas comúns. 9. Elixir entre produtos de software e de contidos, tanto de código aberto e

comerciais, con funcionalidades similares, os que sexan compatibles co respecto polos dereitos de autor e que mellor se axusten aos requirimentos das publicacións e ás necesidades dos usuarios.

En canto os instrumentos de avaliación empregaránse os seguintes:

Exames: Terán carácter escrito e un formato diferente atendendo os conceptos que se están traballando.

Os traballos e as actividades que se manden ao longo do curso.

A observación directa do alumno é un instrumento moi importante na escala da valoración.

Ao longo do curso os alumnos terán que ir entregando unha serie de traballos, prácticas, e actividades que se programen.Tamén se proporá unha proba escrita no papel e outra no ordenador despois de cada bloque de contidos. A nota en cada avaliación cuantificarase da seguinte forma:

40% da nota a prácticas en clase (estas prácticas deberán entregarse no prazo indicado que mande o profesor).

40% da nota a proba escrita, cun mínimo de 3,5 puntos, para poder facer media, con menos nota suspenderíase a avaliación.

20% da nota a actitude. 4 negativos por mal comportamento durante unha avaliación implicará o suspenso automático da avaliación e non terá opción de recuperala ata o exame final de xuño.

Na nota da actitude inclúese:


140

Observación directa ao longo das clases

Participación na clase

Atención ás explicacións da profesora

Interese pola aprendizaxe

Falar durante a clase

Colaborar de maneira voluntariosa con compañeiros que foran máis retrasados

Asistir con puntualidade ó comezo das sesións

Traer o material

Manter o aula en orden e limpeza e os equipos informáticos deixalos nas mesmas condicións que se atoparon ó rematar as sesións

Non entrar en Internet, ou noutro tipo de aplicación informática cando o profesor non o estime oportuno.

Outras actuaciones Para superar a avaliación precisarase que a media anterior sexa, ó menos, de 5 puntos. A calificación final do curso será a media aritmética das cualificacións parciais do curso, non se realizará a media se algún dos sumandos e inferior a 3,5. Nese caso non se considerará superado o curso. Terase en conta a evolución positiva ou negativa do alumno/a o longo do curso. A proba extraordinaria de setembro constará de 3 opcións, na que o alumno/a elixirá só unha, constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación


141

final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. 7. MÍNIMOS ESIXIBLES PARA OBTER UNHA AVALIACIÓN POSITIVA Para superar a Informática de 4º ESO o alumno/a terá que acadar os seguintes coñecementos mínimos: Coñecer as principais funcións dos sistemas operativos. Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de Windows. Realizar tarefas sinxelas de instalación e configuración de Linux Ubuntu.

Diferenciar os compoñentes dunha distribución Linux. Coñecer o procedemento de conexión e compartición de ficheiros, carpetas

e periféricos en rede. Coñecer e valorar distintas ferramentas de seguridade como antivirus,

cortalumes, antispam e antiespías. Diferenciar os distintos tipos de conexión sen fíos en dispositivos móbiles. Manexar con soltura as ferramentas básicas de edición de fotografía dixital. Diferenciar as características dunha imaxe vectorial das dunha imaxe de

mapa de bits. Coñecer as principais características dos dispositivos de captura de imaxes. Comprender e saber explicar os parámetros básicos dunha imaxe dixital. Elaborar un documento word, con inserción de imaxes, formatos e as

posibilidades que ofrecen os procesadores de texto. Empregar a folla de cálculo para resolver problemas, interpretando os

resultados obtidos e representalos gráficamente. Deseñar unha presentación de Power Point con todas as funcionalidades

que ofrece esta aplicación informática. Manexar de forma moi básica a linguaxe HTML. Manexar con soltura software sinxelo de edición web. Coñecer a terminoloxía básica e o funcionamento de Internet. Protocolos

de comunicación. Saber crear e xestionar un foro, unha páxina wiki e un blogue. Utilizar

correctamente os distintos servizos de mensaxaría instantánea. Comprender o funcionamento e a utilidade dos principais servizos

telemáticos de Internet. Coñecer os distintos tipos de comercio electrónico, o seu funcionamento

e os medios de pago existentes. Coñecer as principais técnicas de fraude e as medidas de protección. Coñecer as características dun contrasinal seguro. Coñecer os principais servizos de lecer que ofrece a rede: televisión,

vídeo e música por Internet, empregando con soltura os sitios web máis populares que ofrecen.


142

Diferenciar a descarga directa doutros sistemas de difusión de ficheiros. Coñecer os distintos tipos de redes P2P e as aplicacións que as

empregan. 8. MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE

Os medios que se empregarán para que os alumnos con certas dificultades de aprendizaxe acaden os coñecementos mínimos propostos son:

Comprobar os coñecementos previos ao comezo dun tema.

Planificar actividades de xeito que os contidos novos conecten cos coñecementos previos.

Usar materiais diversos con distinto nivel de dificultade organizando as actividades en nivel básico, de reforzo e de ampliación.

Formar grupos heteroxéneos nas actividades da aula, fomentando o apoio e a colaboración mutua.

Graduar a dificultade das tarefas que se propoñan.

Diferenciar todos aqueles aspectos que resulten esenciais e básicos dos que supoñen unha ampliación e profundización de coñecementos.

Proporcionar un ritmo de aprendizaxe que sexa marcado polo propio alumno/a.

9. PROGRAMA DE ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E REFORZO. Dado que a Informática de 4º ESO é unha materia que se imparte por primeira vez na ESO, non é preciso establecer un programa de reforzo, anque ao comezar a traballar cada unidade didáctica farase unha avaliación cualitativa para coñecer, de xeito aproximado, o nivel inicial do alumnado. Proporanse actividades de recuperación de cada unha das avaliacións pendentes o longo do curso, e para setembro para os alumnos que non acaden os mínimos esixidos.Distintas actividades de reforzo para poder facer no fogar, para elo disponse dunha aula virtual e da páxina web , onde o alumnado pode aceder a tódalas actividades, sempre que teñan os recursos suficientes para pódelas levar a cabo. Esta proposta é factible tendo en conta que hoxe en día a maioria do alumnado conta con ordenador persoal e conexión a internet no propio fogar. 10.- PROGRAMA ESPECÍFICO PERSONALIZADO PARA O ALUMNO REPETIDOR O alumno repetidor de todos os cursos de ESO, seguirá un programa específico personalizado, consistente en actividades semanais, orientado á superación das dificultades comunicadas polo seu profesorado titor do curso anterior no Informe de avaliación final. Para levar a cabo esta tarefa, proporcionaráselle o alumnado implicado un boletín de exercicios


143

semanais que deberá ter resolto no caderno de clase, co fin de que o profesor/a poda comunicar ó titor ou titora a evolución do alumnado. 11.- PROCEMENTO PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN O remate do periodo lectivo realizarase a memoria do departamento para poder avaliar a programación, a sua eficacia e o seu grao de cumprimento. Nesa memoria proporase pautas de actuación para vindeiros cursos, co fin de correxir e mellorar posibles erros e propor medidas de actuación que melloren o rendemento na aula.



144


TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DA

COMUNICACIÓN (TIC) 1º BACHARELATO

CURSO 2015-2016


VIGO, OUTUBRO 2015



145

ÍNDICE

1.- INTRODUCCIÓN

a. Xeneralidades



2.- OBXECTIVOS DO BACHARELATO

3.- CONCRECIÓN DE CONTIDOS

4.- GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA



7.- AVALIACIÓN

7.1.- Criterios de avaliación (Competencias)/Estándares de aprendizaxe avaliables

7.2.- Instrumentos e porcentaxe de valor de conceptos, procedementos e actitudes

7.3.- Actividades de recuperación/reforzo/apoio das partes suspensas

7.4.- Plan extraordinario de avaliación para alumnos/as que perdan o dereito a avaliación continua

8.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E

AVALIACIÓN DA MATERIA PENDENTE

9.- REFORZO NA MATERIA DE TIC

10.- MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN

DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE

MELLORA


1.- INTRODUCCIÓN

A.- Xeneralidades

Pie de imagen o gráfico.

Pie de imagen o gráfico.

Pie de imagen o gráfico. Pie de imagen o gráfico. Pie de imagen o gráfico.


146

As tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) desenvolven un papel fundamental na sociedade actual, porque proporcionan un conxunto de coñe- cementos e de técnicas que permiten satisfacer as necesidades individuais e colectivas. Neste sentido, as TIC achéganlle ao currículo a capacidade de analizar e redeseñar a relación entre dispositivos tecnolóxicos e necesidades sociais, ámbito no que a innovación e a condición de inmediata que lle son propias dotan esta materia dunha grande relevancia educativa. Na resolución de problemas coas TIC conxúganse, ademais da innovación, elementos como o traballo en equipo ou o carácter emprendedor, que son imprescindibles para formar unha cidadanía autónoma e competente. Ademais, o coñecemento das novas tecnoloxías proporciona unha imprescindible perspectiva científico-tecnolóxica sobre a necesidade de construír unha sociedade formada por unha cidadanía crítica con respecto ao que acontece arredor dela. A materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación trata de achegarlle ao alumnado as habilidades necesarias para adaptarse aos cambios propios deste ámbito tecnolóxico. Deste xeito, na parte da materia correspondente a cuarto curso de educación secundaria obrigatoria, os bloques de "Ética e estética da interacción en rede", de "Seguridade informática" e de "Internet, redes sociais e hiperconexión" tratan aspectos das redes moi relacionados entre si, que é necesario que o alumnado domine para que poida desenvolverse con soltura e seguridade nos ámbitos profesional e persoal. O bloque de "Computadores, sistemas operativos e redes" abonda en aspectos de configuración dos computadores e de instalación de aplicación cos que as persoas usuarias deben familiarizarse para utilizar computadores e aplicacións xunto con outros dispositivos hoxe imprescindibles, como teléfonos intelixentes e táboas, ou para utilizar as posibilidades de conectividade das TIC. O bloque de "Organización, deseño e produción de información dixital" e o de "Publicación e difusión de contidos" tratan os aspectos que poden necesitarse para producir documentos e difundilos, ademais dalgúns temas relacionados co soporte das publicacións, como son o tratamento de datos, a xeración de informes e a incorporación de elementos gráficos e audiovisuais nos documentos. Nos dous cursos de bacharelato, a materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación persegue a consolidación dunha serie de coñecementos tecnolóxicos indispensables. Así, o bloque "A sociedade da información e o computador" introduce o alumnado na importancia desta materia na sociedade actual. Os bloques "Arquitectura de computadores", "Redes de computadores" e "Seguridade" abondan en aspectos relativos aos compoñentes e á configuración dos computadores, e á súa conexión en redes. O bloque "Software para sistemas informáticos" afonda no uso de aplicacións de uso común no mundo actual, tales como as aplicacións ofimáticas de edición de texto, de cálculo, de elaboración de presentación, de almacenaxe de información e de traballo con imaxe e vídeo. E os bloques "Programación" e "Publicación e difusión de contidos" afondan no deseño de programas que permitan dar solucións a problemas do mundo real, e no uso destes no mundo de internet. Como noutras materias que tratan aspectos tecnolóxicos, nesta intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, ademais de que é frecuente que as TIC se utilicen para resolver problemas específicos doutras disciplinas. Un enfoque interdisciplinar, xa que logo, favorecerá a conexión con outras materias e mesmo con diversos temas de actualidade. Desde o punto de vista metodolóxico, as TIC admiten tratamentos moi diversos, porque serven tanto para integrar as restantes materias do currículo como para afondar en aspectos moi específicos, como a programación ou as comunicacións, sen esquecer que son especialmente indicadas para reflexionar sobre os temas tecnolóxicos e de actualidade. Esta materia caracterízase pola realización de actividades nas que se desenvolven destrezas técnicas para acceder ás redes de información, que tamén se comparte, e se utilizan aplicacións informáticas de propósito xeral. Neste contexto, a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade e polos dereitos dos colectivos


147

relacionados coa cultura ou coa produción de programas informáticos son tan importantes como o dominio dos recursos informáticos e das redes de comunicacións. A participación pode potenciarse nesta materia mediante a exposición de traballos, a resolución colaborativa de problemas mediante a realización de pro xectos informáticos, a utilización colectiva de recursos virtuais ou a procura e a análise de información en internet, aspectos que tamén favorecen a propia aprendizaxe. Na ensinanza das TIC resulta, daquela, adecuado reflexionar e traballar en grupo procurando solucións a problemas concretos onde se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor. B.- Situación de partida A distribución grupal de TIC en 1º de Bacharelato está formada 6 grupos co seguinte número de alumnos: Grupo 1A: 20 alumnos/as

Grupo 1B: 20 alumnos/as Grupo 2A: 15 alumnos/as Grupo 2B: 16 alumnos/as Grupo 3A: 19 alumnos/as Grupo 3B: 19 alumnos/as A matería impartirase na aula de informática e no taller de informática, estas aulas dispoñen dun equipamento escaso en canto o número de equipos para o desenrolo da materia.

C.- Contribución da materia ó logro das competencias clave A contribución da materia de TIC ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en grande medida do tipo de actividades; é dicir, da metodoloxía empregada. Neste sentido, a comunicación lingüística (CL) desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice un vocabulario técnico preciso, elabore programas e documentos, explique conceptos ou elabore e expoña información. A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT) poden alcanzarse configurando e administrando máquinas e sistemas operativos, aplicando técnicas de tratamento e almacenamento de datos ou asumindo hábitos seguros no contexto das redes de comunicación, competencias que tamén se favorecen analizando o funcionamento de programas, aplicacións e sistemas operativos, ou mediante a análise e a valoración das repercusións dos hábitos sociais en internet. A competencia dixital (CD), que é a específica desta materia, desenvolverase co emprego constante das TIC para procurar e almacenar información, para obter e presentar datos e para simular sistemas, ou para elaborar programas ou utilidades informáticas que sirvan para resolver problemas. Para que o alumnado poida aprender a aprender (AA), as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que aplique o aprendido a situacións cotiás das que poida avaliar os resultados. Do mesmo xeito, as competencias sociais e cívicas (CSC) alcanzaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e con grupos de forma democrática, e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento das TIC e os cambios socioeconómicos e culturais que produce.


148

O sentido de iniciativa e espírito emprendedor (SIEE) conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos informáticos sinxelos, ao transformar as ideas propias en programas ou en documentos. E a conciencia e as expresións culturais (CEC) reflíctense na análise da influencia dos fitos técnicos das TIC en distintas culturas e no seu desenvolvemento e progreso. En resumo, a materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación ofrece un inmenso potencial para axudar a comprender o contorno social e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional como coas formas que a participación cidadá está a adoptar no con texto das TIC que afectan por igual os ámbitos social e do desenvolvemento persoal.

2.- OBXECTIVOS PARA O BACHARELATO

No primeiro curso do bacharelato a materia de TIC contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

3.- CONCRECIÓN DE CONTIDOS

UNIDADE 01: A SOCIEDADE DA INFORMACIÓN E AS NOVAS TECNOLOXÍAS


149

As tecnoloxías da información

Evolución das tecnoloxías da información.

Curiosidade por coñecer a evolución histórica das tecnoloxías da información.

Novos desenvolvementos das tecnoloxías da información e a comunicación

Telecomunicacións. Intelixencia artificial. Tecnoloxía multimedia.

Recoñecemento e valoración do potencial comunicativo que ofrece a

tecnoloxía multimedia.

Interese nos avances que se realizan continuamente na tecnoloxía multimedia, así como no aprendizaxe de novas aplicacións.

Valoración crítica das posibilidades, vantaxes e inconvintes que ofrece a manipulación de imaxes e sons mediante a tecnoloxía multimedia.

Posibilidades e riscos das tecnoloxías da información

Lectura e análise de textos representativos relacionados coas tecnoloxías da información e as súas implicacións.

Interese en comunicar as ideas da maneira mais clara e sinxela que sexa posíbel e coa axuda de distintas técnicas.

Aplicacións científicas das TIC

Lectura e copia de información de documentos pdf.

Informática distribuída

Aplicacións sociais das TIC

UNIDADE 2: HARDWARE

Datos e información

Codificación binaria.Sistemas de numeración.Medidas da información.

Transformación de números do sistema decimal ao binario e viceversa.

Arquitectura de ordenadores

Identificación física e instalación funcional dos compoñentes do ordenador e os seus periféricos.

Interese en manipular de maneira correcta o ordenador persoal e os seus periféricos.

Dispositivos con arquitectura de ordenador

Telefono móbil. Reproductores multimedia. PDA. Navegadores GPS. Videoconsolas.

Placa base, chipset e microprocesador

O reloxo e a velocidade do ordenador.

Memoria


150

Memoria RAM. Memoria caché. Memoria virtual. Memoria ROM-Bios. Memoria RAM CMOS.

Recopilación, estudio, valoración e resumen de información técnica.

Comparación das características e prestacións de distintos ordenadores.

Conectores e portos de comunicación

Tarxetas de expansión. Rañuras de expansión e controladores.

Identificación de cada un dos compoñentes do ordenador (placa base, microprocesador, memoria RAM, buses, rañuras de expansión, etc.) e comprensión do seu funcionamento.

Dispositivos de entrada e saída

Curiosidade por coñecer a composición interna do ordenador e o seu funcionamento, así como o dos periféricos.

Dispositivos de almacenamento

Discos magnéticos. Discos ópticos. Discos magneto-ópticos. Dispositivos de almacenamento baseados en memoria flash.

Coidado na utilización e mantemento das equipas informáticos e no uso dos soportes lóxicos.

Dispositivos de comunicación.Redes

Redes locais.Topoloxía dunha rede. Cableado. Redes inalámbricas. Conexión a unha rede externa (liña telefónica, cable, satélite, ondas radioeléctricas, conexión móbil)

Instalación e configuración de redes locais, formadas por tres ou mais ordenadores, unha ou dúas impresoras e unha conexión a internet.

UNIDADE 3: SISTEMAS OPERATIVOS

Funcións do sistema operativo

Sistemas operativos GNU/Linux. Sistemas operativos Windows.

Recoñecer a importancia de coñecer o manexo do sistema operativo, como paso previo ao uso de outros programas.

Interface gráfico de usuario

Escritorio.Intérprete de comandos.

Acceso e apagado do ordenador. Posta en marcha e saída do sistema operativo.

Operacións básicas no escritorio: inicio de aplicacións, adición de elementos, traballo con varios escritorios, etcétera.

Manexo do sistema operativo

Xanelas. Menús. Elementos de interacción.


151

Uso dalgunhas das utilidades e accesorios do sistema operativo: calculadora, notas, reproductor multimedia, etcétera.

Estructura física e lóxica de almacenamento

Nomenclatura das unidades lóxicas. Sistemas de arquivos. Organización e administración de arquivos. Ferramentas de xestión de arquivos.

Utilización correcta da ruta de acceso a calquera arquivo ou carpeta.

Usuarios no sistema operativo

Configuración e personalización do S.O.

Personalización do sistema operativo: configuración da hora, idioma, fontes, salvapantallas, etc.

Configuración de dispositivos

Instalación de impresoras. Configuración dunha tarxeta de rede. Configuración dunha rede.

Instalación e desinstalación de aplicacións

Mantemento e protección do ordenador

Almacenamento, administración e recuperación de arquivos e carpetas en distintos soportes: discos duros, disquetes, CD, etc.

Uso responsable do ordenador.

Traballo en rede

Utilización de redes locais: compartindo periféricos, programas e arquivos.

Interese por coñecer e utilizar as posibilidades que ofrecen as redes locais.

UNIDADE 4: INTERNET

Conceptos básicos na web social

Servicios da web 2.0. Servidores de servizos na web 2.0.

Localización, carga e almacenamento de distinto tipo de información (páxinas completas, textos, imaxes, sons, vídeos, etc.) na web.

Valoración da necesidade social de que se coñezan e reclamen os dereitos como usuarios ou consumidores dos servizos que ofrece internet.

Wikis e blogs

Descrición dun wiki. Participación na Wikipedia.

Descrición dun blog. Participación nun blog.

Responsabilidade na difusión e o uso da información obtida ou introducida en internet.


152

Interese pola procura obxectiva de información ante informacións antagónicas procedentes de distintas fontes.

Publicar e compartir fotos e vídeos

Servicios para publicar fotos. Publicar fotos en Flickr. Banco de imaxes. Servicios para publicar vídeos. Publicar vídeos en YouTube.

RSS e Podcast

Acceso aos servicios RSS.

Descarga de Podcast. Creación e publicación de Podcast.

Xeolocalización e xeorreferenciación

Cartografía de Google Maps. Traballar cos mapas de Google Maps.

Xeorreferenciación en imaxes.

Ensino-aprendizaxe a distancia: e-learning

Aplicacións en liña

Google Docs. Zona clic. Descartes.

Redes P2P

Voz sobre IP. Troco de arquivos.

Respecto pola utilización dos medios informáticos dentro dun marco legal e ético.

UNIDADE 5: PROCESADORES DE TEXTO

Troco de información

Transferencia de texto desde un documento PDF. Transferencia de datos e gráficos desde unha folla de cálculo.

Filtrado especial.Vincular obxectos.

Documentos con índice de contidos

Utilización de estilos. Creación dun índice de contidos. Encabezados e pés de páxina diferentes en páxinas pares e impares.

Interese por aplicar os coñecementos adquiridos nos seus traballos, tanto académicos como doutro tipo.

Documentos con estilo xornalístico

Escritura en columnas. Inserir e distribuir texto ó redor dunha imaxe.

Utilización de procesador de texto na realización de traballos individuais ou colectivos nas diferentes áreas.

Documentos con táboas

Deseño e modificación de táboas.

Elaborar panfletos ou folletos publicitarios

Inserir textos artísticos.


153

Visualización previa e impresión de documentos.

Apuntes persoais

Captura de imaxes desde a pantalla. Creación de debuxos nos documentos.

Valoración da informática como medio de expresión nos traballos persoais.

Documentos científicos

Xerar un documento PDF

Desde OpenOffice. Con PDFCreator.

UNIDADE 6: FOLLAS DE CÁLCULO

Entorno de traballo

Estructura dunha folla de cálculo. Filas, columnas e celas.

Valoración das posibilidades que ofrece a folla de cálculo en distintas áreas do coñecemento: ciencias experimentais, economía, matemáticas, etc.

Introducción de datos

Datos e fórmulas. Prioridades dos operadores nas fórmulas. Enderezos absolutos e relativos das celas. Modificación e edición de datos.

Utilización de fórmulas. Uso adecuado dos paréntese e dos operadores.

Gusto pola planificación e a organización necesarias para realizar calquera traballo.

Rangos

Realización de operacións básicas con rangos: copiar, mover, riscar e cortar.

Nomear rangos. Cubrir un rango de celas. Copiar fórmulas nun rango.

Funcións

Concepto, sintaxe e utilidade. Funcións matemáticas. Funcións estatísticas. Funcións financeiras. Funcións de data e hora. Funcións lóxicas. Funcións de procura. Funcións de texto.

Introducción de funcións con un asistente.

Utilización de funcións (de data, financeiras, matemáticas...) para axilizar os cálculos.

Referencias a celas

Referencias absolutas, relativas e mistas.

Edición dunha folla de cálculo


154

Interese por empregar as facilidades que incorporan as follas de cálculo para mellorar o xeito dos traballos realizados con elas.

Visualización e impresión da folla

Vista preliminar. Configurar páxinas.

Gráficos

Os seus tipos.

Xeración de distintos tipos de gráficos (de barras, de sectores, de liñas, etc.) a partir dunha colección de datos.

Cálculo dun valor

Procura de obxectivos.

Utilización da folla de cálculo como ferramenta para a resolución de problemas.

UNIDADE 7: APLICACIÓNS DAS FOLLAS DE CÁLCULO

Sistemas de numeración

Disposición favorable á utilización das ferramentas informáticas na resolución de problemas científicos e técnicos.

Aplicación da folla de cálculo ao ámbito da Física

Campo gravitatorio. Estudio do lanzamento oblicuo de proxectís. Movemento dun satélite artificial. Enerxía de enlace por nucleón.

Representación de funcións e estudio das mesmas empregando para iso as facilidades que ofrece a folla de cálculo.

Aplicación da folla de cálculo ao ámbito da Estatística

Funcións estatísticas. Táboa de frecuencias dunha variable discreta. Estudio dunha variable discreta cualitativa. Distribucións bidimensionais. Regresión. Lei dos grandes números. Experimentos aleatorios.

Realización do estudio estatístico dun conxunto de datos experimentais, empregando as facilidades que ofrece a folla de cálculo

Deseño, creación e uso de follas de cálculo que permitan estudiar distintos temas, calcular valores de algunhas magnitudes ou demostrar algunhas leis do ámbito científico e tecnolóxico.

Aritmética mercantil

Valoración da necesidade de seguir un método ordenado no deseño de follas de cálculo e outros proxectos informáticos que permitan resolver problemas propios da modalidade.

UNIDADE 8: TRATAMENTO DIXITAL DE IMAXES

Imaxes gráficas


155

Tipos de imaxes. Elementos dunha imaxe .Calidade dunha imaxe dixital. Tamaño de imaxe e tamaño de arquivo. Tamaño de imaxe e relación de xeito. Formato de arquivos gráficos.

Software para visualizar e editar imaxes

Editores gráficos. Reproductores de imaxes. GIMP. Photoshop.

Visualización de imaxes de distinta procedencia coa axuda de programas especialmente deseñados para iso.

Obtención de imaxes dixitais

Dixitalización de imaxes. Capturas de pantalla. Creación con un editor. Transferir fotografías ao ordenador. Propiedades dunha imaxe fotográfica.

Manipular imaxes fotográficas

Modificar o tamaño. Mudar o tamaño do lenzo. Axustar a resolución para impresión. Conversión de formato.

Modificar a luminosidade e a cor

Sistemas de cor. Converter unha imaxe en escala de grises. Equilibrar as cores. Modificar o brillo e o contraste. Modificar o ton e a saturación das cores. Modificar as curvas de cor.

Traballar con seleccións, máscaras e capas

Seleccionar parte dunha imaxe. Enmarcar unha fotografía. Traballar con capas. Traballar con máscaras.

Composición de fotografías

Recortar. Transferir o recorte. Escalar e colocar a imaxe da nova capa. Nomear e/ou anclar a capa de selección. Aplicar perspectiva a unha capa e diminuír a súa opacidade.

Traballar con textos

Agregar texto ás imaxes. Capas de texto. Edición dun texto.

Aplicar filtros e estilos de capa

Exemplos de filtros.

UNIDADE 9: PRESENTACIONS DIXITAIS

Ferramentas de presentación

Entorno de traballo de OpenOffice.org Impress e de PowerPoint.

Modos de visualización.

Interese por coñecer as posibilidades que ofrecen os medios informáticos para acordar o interese e facilitar a comprensión sobre un tema.

Deseño de diapositivas


156

Deseño de presentacións de diapositivas e almacenamento para a súa utilización posterior.

Modificación de presentacións xa creadas: eliminar diapositivas, crear novas diapositivas, modificar obxectos (textos, táboas, esquemas...)

Integración das presentacións dixitais con elementos que proceden doutras aplicacións ofimáticas.

Valoración de cualidades como a claridade, a simplicidade, a orde, a creatividade, a estética, etc.,na elaboración de presentacións.

Elementos interactivos

Hipervínculos. Botóns de acción.

Preparación e realización da presentación

Transicións. Efectos de animación.

Realización de presentacións de diapositivas ante un auditorio.

Valoración das posibilidades que ofrecen os medios informáticos para a preparación e desenvolvo de exposicións en público.

UNIDADE 1O: BASE DE DATOS

Xestores de bases de datos

Access. OpenOffice.org Base. Entorno de traballo. Obxectos dunha base de datos.

Interese na creación de bases de datos sinxelas, para almacenar e xestionar os dados propios: enderezos e teléfonos, libros, discos, etc.

Respecto pola utilización dos medios informáticos dentro dun marco legal e ético.

Táboas. Gardar e modificar a información

Rexistros e campos. Tipos de campos. Formatos.

Deseño da estructura dunha base de datos e introducción dos rexistros.

Realización das operacións de mantemento dunha base de datos: engadir, modificar, riscar e ordenar rexistros.

Filtrado de rexistros.

Relación de táboas

Modificar relación entre táboas. Folla de datos secundaria.

Troco de información entre unha base de dados e outras aplicacións.

Consultas

Activar unha consulta. Consultas en varias táboas. Operadores de comparación. Comodins. Consultas con criterios múltiples.

Creación de consultas e obtención dos rexistros dunha base de datos que cumpran unha ou mais condicións.

Formularios


157

Activación. Creación. Estructura dun formulario.

Informes

Creación e impresión de informes. Estructura dun informe.

Modificar o deseño de formularios e informes

Controles.

Uso dunha base de dados documental: Abies

Entorno de traballo. Usuarios de Abies.

Catalogación dun libro.

Procura de información

Consultas en Abies. Consultas nun catálogo on-line.

Disposición favorable cara a utilización de bases de datos públicas, para localizar e consultar información en elas.

Valoración da importancia e a necesidade das bases de dados para xestionar e manipular grande cantidade de información

UNIDADE 11: INICIACIÓN Á PROGRAMACIÓN EN VISUAL BASIC

Linguaxes de programación

Algoritmos e programas.

Linguaxes de programación.

Creación dun programa

Fases na creación dun programa. Conversión a un programa executable. Depuración de erros. Código fonte.

Representación de algoritmos mediante organigramas e traducción de ditos organigramas ao linguaxe Visual Basic.

Entorno de traballo de Visual Basic

Obxectos, eventos, mensaxes e procedementos. Proxectos e formularios.

Elementos da xanela de Visual Basic

Entorno de traballo do editor de Visual Basic de Office.

Como se programa en Visual Basic

Control de erros. Modificar e agregar procedementos a eventos.

Depuración de programas e corrección de erros.

Controles

Propiedades dos obxectos.

Eventos nun programa

Creación dun arquivo executable.

Compilación, montaxe e execución de programas sinxelos en Visual Basic.


158

Creación de programas que permitan resolver problemas sinxelos e que inclúan as funcións tratadas ao longo do tema

UNIDADE 12: PROGRAMACIÓN ESTRUCTURADA

Tipos de datos e declaración de variables

Declaración de constantes. Utilización de constantes e variables con controles.

Operacións aritméticas e de asignación

Operadores aritméticos. Asignación de valores.

Programación estructurada. Estructuras selectivas

Estructuras básicas de control. Sentencia If. Operadores relacionais. Operadores lóxicos. Estructura If. Estructura Select Case.

Creación de programas que permitan resolver problemas sinxelos e que inclúan estructuras selectivas.

Estructuras repetitivas

Control Lista.Sentencia For… Next. Sentencias Do … Loop.

Creación de programas que permitan resolver problemas sinxelos e que inclúan estructuras repetitivas.

Aliñación de estructuras

Creación de programas que permitan resolver problemas sinxelos e que inclúan estructuras aniñadas.

Actitude aberta ante as diferentes solucións dadas a un problema e as razóns que inflúen na súa elección.

Matrices

Declaración de matrices. Matrices dinámicas. Asignación de valores. Bucles para percorrer unha matriz.

Cálculos estatísticos.

Interese por elaborar sinxelos programas que faciliten a execución de certas tarefas tales como cálculos estatísticos, porcentaxes, resolución de ecuacións e outras que sexan susceptíbeis de ser automatizadas.

Botóns de opción e marcos

Casiñas de verificación

4.- GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA

Os Indicadores están clasificados en dúas clases: Básicos e Adicionais. Esta clasificación, por unha parte nos servirá para determinar o grao mínimo de consecución para superar a materia. E por outra parte, empregando os Indicadores Adicionais, no caso de superar os básicos, nos determinaran a cualificación obtida.


159

Todos os Indicadores Básicos teñen o mesmo valor cualificativo. Estes indicadores deben ser superados na súa totalidade para acadar unha avaliación positiva. A consecución destes mínimos implica unha cualificación de cinco. Os Indicadores Adicionais nunca proporcionaran unha cualificación positiva se non son superados os Indicadores Básicos, pero a cantidade de Indicadores Adicionais permitirá un redondeo cara o enteiro superior, sempre menor ou igual que catro, cando se superen o 60% dos mesmos. Para lograr o grao mínimo de consecución se deben acadar todos os Indicadores Básicos reflectidos a continuación:

As TIC: fontes de información.

A información: concepto e análise.

Fluidez informacional: accesibilidade da información e accesibilidade á información.

Fontes e medios de información. A internet: buscadores, xornais dixitais, boletíns e grupos de novas, webs temáticas, sindicación de contidos (RSS), etc.

Análise dos contextos onde se dan as mensaxes e a información.

Análise e evolución dos diferentes formatos e das diferentes mensaxes á hora de transmitir información.

Recoñecemento das diferentes mensaxes que se transmiten.

Interconexión e relación entre as diferentes modalidades de transmisión de información e o empreño de diferentes dispositivos.

Emprego de diferentes representacións audiovisuais á hora de crear e transmitir información e coñecemento propio.

A información: fonte de coñecemento.

0 coñecemento previo como xerador de novas ideas, productos ou procesos.

Estratexias de busca de información en redes telemáticas. Recursos para a súa selección, almacenamento e reutilización, e como medio para xerar e ampliar coñecementos: directorios de recursos, motores de busca e metabuscadores.

Procesamento de datos e presentación de resultados: bases de datos, follas de cálculo, presentacións, mapas conceptuais, técnicas de edición audiovisual etc.

As técnicas e ferramentas para a publicación, comunicación e difusión de información e coñecemento: ferramentas web 2.0 (blogs, wikis, redes sociais, marcadores, videoblogs, fotoblogs ...) mashup e futuras evolucións. Estándares de publicación. Accesibilidade da información.

A colaboración como medio para analizar e seleccionar información e crear coñecemento: o traballo en rede (wikis, webquests, buscas de tesouros, etc.) Acceso a recursos e plataformas de intercambio de información e coñecementos: plataformas de aprendizaxe colaborativa.


160

O traballo propio e orixinal como medio de expresión persoal ou de grupo.

Cidadanía dixital.

Tendencias e posibilidades das TIC. A evolución da sociedade fronte á evolución tecnolóxica.

Actitude positiva fronte ao uso da tecnoloxía para apoiar a colaboración, a aprendizaxe e a productividade.

Aprendizaxe ao longo da vida: a aldea global.

Funcionamento da tecnoloxía e conceptos.

Os sistemas tecnolóxicos. Internet, TDT, sistemas operativos, dispositivos, evolución, conexións (wifi, wimax, bluetooth...) e futuras evolucións.

Selección e uso de aplicacións de forma efectiva e productiva. Ética, legalidade, accesibilidade e uso das ferramentas. Tipos de licencia de uso e distribución. Utilización crítica e responsable de información e software.

Adquisición de hábitos orientados á protección da intimidade e á seguridade persoal na interacción en contornos virtuais.


Un dos obxectivos xerais do bacharelato pretende que se utilice con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. A competencia dixital, desenvolvida nas etapas anteriores do ensino básico, deberá complementarse e actualizarse no bacharelato para axudar a acadar unha competencia que lle permita ao alumnado posuír a habilidade para empregar a tecnoloxía, as ferramentas de comunicación e/ou redes para acceder, xestionar, integrar, avaliar, crear e comunicar, ética e legalmente, a fin de poder participar activamente na sociedade do coñecemento. Non debemos esquecer que a nosa actividade e a do alumnado se desenvolven nunha sociedade globalizada, na sociedade da información, e polo tanto as tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) deben ser ferramentas imprescindibles para acadar unha participación activa coas cales debemos traballar en todas as áreas, tanto do currículo coma da vida, sen restrinxir o seu uso a esta materia. As novas tecnoloxías dixitais deben axudar a crear novos ámbitos de aprendizaxe nos cales as alumnas e os alumnos se sintan máis motivados e comprometidos, asuman maiores responsabilidades sobre a súa propia aprendizaxe e poidan construir con maior independencia os seus propios coñecementos.


161

Deberán moverse nun ámbito rico en información, ser capaces de analizar e tomar decisións, e dominar novos ámbitos do coñecemento nunha sociedade cada vez máis tecnolóxica. Deberán converterse en estudantes de por vida, colaborando con outras persoas para realizar tarefas complexas e utilizando de modo efectivo os diferentes sistemas de representación e comunicación de coñecemento. As TIC constitúen unha ferramenta decisiva para axudar o alumnado a acceder a vastos recursos de coñecemento, a colaborar con outras compañeiras e compañeiros, consultar a persoas expertas, compartir coñecemento e resolver problemas complexos, representar e expresar as súas ideas e as súas inquedanzas en diferentes formatos (textual, sonoro e audiovisual...) e a través de diferentes dispositivos.

6.- TEMPORALIZACIÓN A temporalización prevista por trimestres será a seguinte, tendo en conta que a carga horaria semanal será de dúas horas. Primeiro trimestre:

UNIDADE 01: A SOCIEDADE DA INFORMACIÓN E AS NOVAS TECNOLOXÍAS UNIDADE 02: HARDWARE UNIDADE 03: SISTEMAS OPERATIVOS UNIDADE 04: INTERNET Segundo trimestre: UNIDADE 05: PROCESADORES DE TEXTO UNIDADE 06: FOLLAS DE CÁLCULO UNIDADE 07: APLICACIÓNS DAS FOLLAS DE CÁLCULO UNIDADE 08: TRATAMENTO DIXITAL DE IMAXES Terceiro trimestre: UNIDADE 09: PRESENTACIÓNS DIXITAIS UNIDADE 10:BASE DE DATOS UNIDADE 11: INICIACIÓN Á PROGRAMACIÓN EN VISUAL BASIC UNIDADE 12: PROGRAMACIÓN ESTRUCTURADA

7.- AVALIACIÓN

7.1.- Criterios de avaliación ( competencias)/Estándares de aprendizaxe avaliables

Tecnoloxías da Información e da Comunicación I. 1º de

bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de

avaliación

Estándares de

aprendizaxe

Competencias

clave

Bloque 1. A sociedade da información e o computador

a

d

g

h

i

l

B1.1. Concepto de sociedade da

información.

B1.2. O sector das TIC: composición

e caracterís-

ticas.

B1.1. Analizar e valorar as

influencias das tecno-

loxías da información e da comunicación na transformación da sociedade actual, tanto nos

TIC1B1.1.1. Describe as

diferenzas entre o que

se considera sociedade da información e sociedade do coñecemento.

CD

CCL

CSC

TIC1B1.1.2. Explica cales son os CD


162

m

p

ámbitos da adquisición do coñecemento como nos da produción.

novos sectores

económicos que apareceron como consecuencia da xeneralización das tecnoloxías da información e da comunicación.

CSIEE

CSC

Bloque 2. Arquitectura de computadores

a

d

B2.1. Bloques funcionais dun

sistema microinfor-

mático e compoñentes de cada bloque funcional.

B2.1. Configurar computadores e

equipamentos

informáticos identificando os subsistemas que os

TIC1B2.1.1. Describe as

características dos

subsistemas que compoñen un computador, iden-

CD

CMCCT.

g

i

l

B2.2. Compoñentes dos sistemas

microinformáti-

cos

B2.3. Periféricos básicos

B2.4. Dispositivos de

almacenamento: caracterís-

ticas e tipos.

B2.5. Dispositivos de memoria:

características e

tipos.

compoñen e relacionando cada

elemento coas

prestacións do conxunto, e describir as súas ca- racterísticas.

tificando os seus principais

parámetros de funcio-

namento.

CCL

TIC1B2.1.2. Realiza esquemas de

interconexión

dos bloques funcionais dun computador e describe a contribución de cada un ao funcionamento integral do sistema.

CD

CMCCT.

CCL

TIC1B2.1.3. Describe dispositivos

de almacena-

mento masivo utilizados en sistemas de computadores, recoñecendo a súa importancia na cus- todia da información.

CD

CMCCT.

CCL

TIC1B2.1.4. Describe os tipos de

memoria utiliza-

dos en computadores, analizando os parámetros que as definen e a súa achega ao rendemento do conxunto.

CD

CMCCT.

CCL

a

b

d

g

i

l

B2.6. Sistema operativo: elementos e

estrutura.

Clasificación, funcións e procesos do sistema operativo. Sistemas operativos actuais.

B2.7. Instalación e actualización de

sistemas

operativos e de aplicacións de software.

B2.2. Instalar e utilizar software

de propósito xeral

e de aplicación, e avaliar as súas características e os contornos de aplicación.

TIC1B2.2.1. Elabora un diagrama

da estrutura

dun sistema operativo relacionando cada parte coa súa función.

CD

CMCCT.

TIC1B2.2.2. Instala sistemas

operativos e pro-

gramas de aplicación para a resolución de problemas en computadores persoais, seguindo ins- trucións de fábrica.

CD

CMCCT.

CAA

Bloque 3. Software para sistemas informáticos

a

b

d

e

f

g

h

i

B3.1. Deseño e utilización de bases

de datos

sinxelas.

B3.2. Elaboración de documentos

mediante

procesadores de texto.

B3.3. Elaboración de presentacións.

B3.4. Presentación ao público:

conexión a un

proxector e configuración.

B3.5. Resolución de problemas

mediante follas

B3.1. Utilizar aplicacións

informáticas de escrito-

rio ou web, como instrumentos de resolución de problemas específicos.

TIC1B3.1.1. Deseña bases de

datos sinxelas e/ou

extrae información, realizando consultas, formularios e informes.

CD

CMCCT.

CAA

CSIEE

CCEC

TIC1B3.1.2. Elabora informes de

texto que inte-

gren texto e imaxes, aplicando as posibilidades das aplicacións e tendo en conta o destinatario.

CD

CMCCT.

CCL


163

de cálculo.

l

m

n

B3.6. Deseño e edición de Imaxes en

2D e 3D.

B3.7. Creación de contidos

audiovisuais. Elabo-

ración de guións, captura de son e de imaxes, edición e montaxe.

B3.8. As redes de intercambio como

fonte de

recursos multimedia. Dereitos que amparan as producións alleas.

CAA

CSIEE

CSC

CCEC

TIC1B3.1.3. Elabora

presentacións que integren

texto, imaxes e elementos multimedia, adecuando a mensaxe ao público obxectivo ao que se desti- na.

CD

CMCCT.

CCL

CAA

CSIEE

CSC

CCEC

TIC1B3.1.4. Resolve problemas

que requiran a

utilización de follas de cálculo, xerando resultados textuais, numéricos e gráficos.

CD

CMCCT.

CAA

CSIEE

CCEC

TIC1B3.1.5. Deseña elementos

gráficos en 2D e

3D para comunicar ideas.

CD

CMCCT.

CCL

CAA

CSIEE

CSC

CCEC

TIC1B3.1.6. Realiza pequenas

películas inte-

grando son, vídeo e imaxes, utilizando programas de edición de ficheiros multimedia.

CD

CMCCT.

CCL

CAA

CSIEE

CSC

CCEC

Bloque 4. Redes de computadores

b

d

g

i

l

B4.1. Configuración básica de redes

locais:

características, tipos, topoloxías e arquitecturas.

B 4.1. Analizar as principais

topoloxías utilizadas

no deseño de redes de computadores, relacio- nándoas coa área de aplicación e coas tecnoloxí- as empregadas.

TIC1B4.1.1. Debuxa esquemas

de configuración

de pequenas redes locais, seleccionando as tec- noloxías en función do espazo físico dispoñible.

CD

CMCCT.

CAA

CSIEE

d

g

i

l

B4.2. Cables e conectores:

características e

tipoloxía. Normalización.

B4.3. Elementos das redes de datos:

situación,

dispositivos e adaptadores de interconexión de redes con fíos e sen eles; configuración básica destes.

B4.4. Despregamento de redes

locais sen fíos:

elementos, medios de transmisión, protocolos e recomendacións. Seguridade básica.

B4.2. Analizar a función dos

equipos de conexión

que permiten realizar configuracións de redes e a súa interconexión con redes de área extensa.

TIC1B4.2.1. Realiza unha análise

comparativa

entre os tipos de cables utilizados en redes de datos.

CD

CMCCT.

CCL

TIC1B4.2.2. Realiza unha análise

comparativa

entre tecnoloxía con fíos e sen eles, e indica posibles vantaxes e inconvenientes.

CD

CMCCT.

CCL

TIC1B4.2.3. Explica a

funcionalidade dos elemen-

tos que permiten configurar redes de datos, indicando as súas vantaxes e os seus inconvenientes principais.

CD

CMCCT.

CCL

d B4.5. Niveis do modelo OSI: funcións B4.3. Describir os niveis do TIC1B4.3.1. Elabora un esquema CD


164

g

i

l

dos niveis,

os protocolos e os dispositivos.

modelo OSI, relacio-

nándoos coas súas funcións nunha rede informá- tica.

de como se

realiza a comunicación entre os niveis OSI de dous equipamentos remotos.

CMCCT.

CCL

Bloque 5. Programación

b

d

g

i

l

B5.1. Diagramas de fluxo: elementos

e ferramen-

tas; símbolos e o seu significado.

B5.2. Identificación dos elementos

dun programa

informático: estruturas e bloques fundamentais.

B5.3. Deseño de algoritmos

utilizando diagramas

de fluxo.

B5.1. Aplicar algoritmos á

resolución dos proble-

mas máis frecuentes que se presentan ao traballar con estruturas de datos.

TIC1B5.1.1. Desenvolve

algoritmos que permitan

resolver problemas aritméticos sinxelos, elaborando os correspondentes diagramas de fluxo.

CD

CMCCT.

CAA

CSIEE

b B5.4. Uso de estruturas de control:

operadores,

B5.2. Analizar e resolver

problemas de tratamen-

TIC1B5.2.1. Escribe programas

que inclúan

CD

d

g

i

l

condicións, bloques e estruturas de

repetición.

to de información, dividíndoos en

subproblemas e

definindo algoritmos que os resolven.

bucles de programación para

solucionar proble-

mas que impliquen a división dun conxunto en partes máis pequenas.

CMCCT.

CAA

CSIEE

b

d

g

i

l

B5.5. Execución, proba, depuración

e documen-

tación de programas.

B5.3. Analizar a estrutura de

programas informá-

ticos, identificando e relacionando os elementos propios da linguaxe de programación utilizada.

TIC1B5.3.1. Obtén o resultado de

seguir un

pequeno programa escrito nun código determinado, partindo de determinadas condicións.

CD

CMCCT.

CAA

CSIEE

d.

g.

i.

l.

B5.6. Identificación dos elementos da

sintaxe da

linguaxe.

B5.4. Coñecer e comprender a

sintaxe e a se-

mántica das construcións básicas dunha linguaxe de programación.

TIC1B5.4.1. Define o que se

entende por sintaxe

dunha linguaxe de programación e propón exemplos concretos dunha linguaxe determinada.

CD

CMCCT.

CCL

b

d

g

i

l

B5.1. Diagramas de fluxo: elementos

e ferramen-

tas; símbolos e o seu significado.

B5.2. Identificación dos elementos

dun programa

informático: estruturas e bloques fundamentais.

B5.3. Deseño de algoritmos

utilizando diagramas

de fluxo.

B5.5. Realizar pequenos

programas de aplicación

nunha linguaxe de programación determinada e aplicalos á solución de problemas reais.

TIC1B5.5.1. Realiza programas

de aplicación

sinxelos nunha linguaxe determinada que solu- cionen problemas da vida real.

CD

CMCCT.

CAA

CSIEE

CSC

CCEC,

7.2.- Instrumentos e porcentaxe de valor de conceptos, procedementos e actitudes

Empregaránse probas para realizar o proceso de avaliación que será por trimestre e englobará as unidades didácticas impartidas durante o mesmo. As probas consistirán nunha parte teórica, para medir os contidos conceptuais, que será como mínimo un exáme escrito individual obrigatorio que basará sobre os contidos didácticos impartidos durante a avaliación. Non se descarta facer algunha proba escrita máis durante a avaliación, aparte do exame de avaliación, que contaría menos có exame de avaliación( 40 %).


165

E unha parte práctica, para medir os contidos procedimentais, que consistirá na valoración do grao de consecución dos procedementos prácticos impartidos. Esta parte estará composta polas actividades prácticas realizadas polo alumnado ben individualmente ou en grupo feitas ó longo do trimestre, as cales se valorarán con nota do un ó dez. Será obrigatorio para aprobar a avaliación que cada alumno teña realizadas, e entregadas ó profesor ó finalizar cada unha delas, a totalidade das actividades prácticas requeridas. Serán actividades prácticas empregando o ordenador para realizar básicamente na aula, e que se farán por tanto durante o desenvolvemento da clase e entregadas ó finalizar ésta. Poderá haber algunha actividade puntual que se poida completar ou realizar na casa, que deberán entregar na sesión de clase seguinte. Ademáis esta parte poderá contar con un exame práctico individual que se fará ó final do trimestre para avaliar o grado de consecución dalgún obxectivo e que contaría a partes iguais cás actividades prácticas realizadas(40 %). Os contidos actitudinais: interese, comportamento, disciplina, … tamén terán a súa importancia á hora de avaliar ó alumnado. A avaliación da aprendizaxe dos contidos actitudinais só pode, agás casos excepcionais, verificarse a partir da observación do comportamento do alumnado, xa que mediante un exame un alumno ou alumna podería describir, por exemplo, unha forma ordenada de traballar que non se corresponde cun comportamento ordenado no traballo, amosándose, neste caso, que non se aprendeu o contido actitudinal correspondente. Aprender unha actitude, polo tanto, quere dicir que o alumnado se comporta de acordo con ela e non só que pode describir tal comportamento. Na nota da actitude inclúese:

Observación directa ao longo das clases

Participación na clase

Atención ás explicacións do profesor/a

Interese pola aprendizaxe

Falar durante a clase

Colaborar de maneira voluntariosa con compañeiros que foran máis retrasados

Asistir con puntualidade ó comezo das sesións

Traer o material

Manter o aula en orden e limpeza e os equipos informáticos deixalos nas mesmas condicións que se atoparon ó rematar as sesións

Non entrar en Internet, ou noutro tipo de aplicación informática cando o profesor non o estime oportuno.

Outras actuaciones Finalmente, na avaliación sumativa deben considerarse os resultados da aprendizaxe dos tres tipos de contidos, co factor de ponderación seguinte:

Contidos Conceptuais: 40 % Contidos Procedimentais: 40 % Contidos Actitudinais: 20 %

Considérase que é necesario ter unha valoración media mínima de 3,5 ( entre 0 e 10) en cada un dos tres tipos de contidos e antes de aplicar a ponderación, para obtar a aprobar a avaliación.


166

Para aprobar haberá que sacar un 5 ( entre 0 e 10) unha vez aplicada a ponderación ós tres tipos de contidos e calculada así a nota final. A calificación final do curso será a media aritmética das cualificacións parciais do curso. Terase en conta a evolución positiva ou negativa do alumno/a o longo do curso. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso.

7.3.- Actitudes de recuperación/reforzo/apoio das partes suspensas

Para a recuperación de cada avaliación trimestral, haberá que ter en conta, dependendo do resultado da avaliación: Suspender por ter unha valoración negativa dos contidos conceptuais( menos de 5) , pero positiva (máis de 5) dos procedimentais e actitudinais con nota media global, tendo en conta a ponderación dos tres contidos, menos de 5. Para recuperar a avaliación realizaráse unha proba de recuperación escrita na cal deberá sacar de nota mínima un cinco para aprobar. Suspender por ter unha valoración negativa (menos de 5) dos contidos procedimentais, pero positiva (máis de 5) dos conceptuais e actitudinais. Deberá entregar as actividades que non fixo e non foron entregadas no prazo previsto, que ademáis teñen carácter obrigatorio, que están incompletas ou insuficientemente realizadas, terán o prazo máximo de 5 días lectivos a partir da entrega de notas da avaliación para ser entregadas, e que logo valorará o profesor. Suspender por ter mala actitude, ainda que valoración positiva nos contidos conceptuais e procedimentais, recuperarase se o alumno mostra un cambio de actitude, un comportamento correcto e unha disposición positiva na aula.


167

A non consecución dos obxectivos mínimos e a non obtención dunha cualificación positiva por parte do alumno no transcurso das tres diferentes avaliacións poderá implicar ó finalizar estas, segundo o criterio do profesor e esixencias de calendario, a realización dunha proba escrita complementaria que, xunto cos demais procedementos de avaliación, sexa unha oportunidade de recuperación para acadar os mínimos esixibles. Para conseguir que os alumnos que necesitan reforzo poidan alcanzar os mínimos imprescindibles, o profesor indicaralles as actividades máis convintes, guiando estas actividades e propoñendo aquelas accións que crea máis axeitadas. Na medida do posible estas actividades realizaranse no aula, se non se dispón do tempo necesario serán propostas para o seu desenvolvemento fóra do horario lectivo. 7.4.- Plan extraordinario de avaliación para alumnos/as que perdan o dereito a avaliación continua A posibilidade de superar a materia mediante os períodos trimestrais estará condicionada a non perder o dereito á avaliación continua por acumulación excesiva de faltas de asistencia ou por calquera outro motivo. Aquel alumnado que perda o dereito á avaliación continua terá a posibilidade de conseguir unha cualificación positiva final na materia. O alumno poderá dispoñer de dúas ocasións ou oportunidades:

- Mediante unha proba que terá unha parte escrita e outra parte práctica diante dun equipo informático en avaliación ordinaria (Xuño) que versará sobre o total dos contidos da materia. - Mediante unha proba que terá unha parte escrita e outra parte práctica diante dun equipo informático en avaliación extraordinaria (Setembro) que versará sobre o total de contidos da materia.

8.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DA MATERIA PENDENTE. Neste momentos non temos ningún alumno matriculado con TIC pendente de recuperar. No caso de haber algún faríaselle un seguimento especial para poder recuperar a materia, dito seguimento consistirá en ir entregándolles unha serie de traballos o longo dos trimestres que deberán ir realizando e entregando en prazo o profesor. Se a cualificación destas actividades é positiva, o alumno superará a correspondente avaliación. En caso contrario, o alumno terá que facer un exame global no día fixado pola Xefatura de Estudos (mes de maio ou setembro). No caso de que o alumno teña unha ou dúas avaliacións cualificadas negativamente, o profesor decidirá, según estime oportuno, tendo en conta os contidos mínimos fixados para esta materia, se o alumno ten que facer exame global de toda a asignatura ou solamente, das avaliacións que non superou ao longo do curso.


168

9.- REFORZO NA MATERIA DE TIC Durante este curso haberá unha hora semanal de reforzo tecnolóxico na materia de TIC para aqueles alumnos que queiran reforzar de maneira voluntaria esta materia. A hora de reforzo persigue complementar e profundizar a materia base, de TIC; co obxectivo de que o alumnado que a cursa salga mellor preparado. O reforzo canalizarase a través de actividades coordinadas e axustadas á temporalización da materia base.

10.- MECANISMO DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA. Mensualmente, a través das reunións ordinarias de departamento, así como ó remate do periodo lectivo que será cando se realice a memoria do departamento, donde se recollerán as modificacións feitas sobre a programación como consecuencia do seu seguimento levado a cabo ó longo do curso. Nesa memoria proporase pautas co fin de correxir posibles erros e propor medidas de actuación e de mellora para a programación do seguinte curso.

11.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES Contémplase realizar as seguintes actividades complementarias e extraescolares:

Programa de Telefónica “Think Big Schools” para a creación de empresas dixitais.



169


ROBÓTICA 1ºBACHARELATO

CURSO 2015-2016


VIGO, OUTUBRO 2015


170


INDICE

1. Introducción

a. Xeneralidades



2. Obxetivos da materia



5. Temporalización











171


A tecnoloxía desenvolve un papel fundamental na sociedade actual, porque proporciona un conxunto de coñecementos e de técnicas que permiten satisfacer as necesidades individuais e colectivas. Neste sentido, a tecnoloxía achega ao currículo a capacidade de analizar e redeseñar a relación entre dispositivos tecnolóxicos e necesidades sociais, ámbito no cal a innovación e a condición de immediata que lle son propias dotan estas ensinanzas dunha gran relevancia educativa. Na resolución de problemas tecnolóxicos conxúganse, ademais da innovación, elementos como o traballo en equipo ou o carácter emprendedor, que son imprescindibles para formar unha cidadanía autónoma e competente. Ademais, o coñecemento da tecnoloxía proporciona unha imprescindible perspectiva científico-tecnolóxica sobre a necesidade de construír unha sociedade sustentable, formada por unha cidadanía crítica con respecto ao que acontece ao seu arredor.

A materia de Robótica trata de lograr estes fins abordando un amplo conxunto de temas e a través da resolución de problemas. Así, o bloque «A Robótica» trata sobre a evolución deste tipo de máquinas e proporciona orientacións sobre a súa previsible evolución para favorecer a investigación da súa influencia na sociedade e no contorno. No bloque «Programación e control» trátanse os aspectos de programación e de control necesarios para desenvolver as funcións dun sistema robótico. No bloque «Proxectos de robótica» trátase o proceso de desenvolvemento dun robot integrando os aspectos de hardware e de software descritos nos bloques anteriores. Este bloque incorpora, ademais, os aspectos relacionados coa elaboración e publicación da documentación para proxectar, construír e programar un robot, e para verificar que o seu funcionamento se ateña ás especificacións previstas.

No conxunto dos bloques desta materia, en resumo, intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, polo que un enfoque interdisciplinar favorecerá a conexión con outras materias e mesmo con diversos temas de actualidade.


A distribución grupal de Robótica en primeiro de Bacharelato, como materia de libre configuración autonómica, en cumprimento do establecido no decreto


172

86/2015 do 25 de xuño no seu Título 2 capitulo II, artigo 30 punto 5. Está formada 2 grupos:

Grupo 1: 23 alumnos

Grupo 2: 17 alumnos

A matería impartirase na aula de referencia, na Aula de Informática( planta 2) e no taller de Tecnoloxía (Tecnoloxía 2), que dispón dun amplo equipamento necesarios para realizar proxectos, ademais de cañon de video, portátil, algúns equipos informáticos, e todo o equipamento do taller como materiais, máquinas ferramenta, etc C.-CONTRIBUCIÓN DA MATERIA Ó LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

A contribución da materia de Robótica Educativa ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en gran medida do tipo de actividades seleccionado, é dicir, da metodoloxía empregada.

Neste sentido, a comunicación lingüística (CL) desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice adecuadamente vocabulario tecnolóxico, elabore informes técnicos, explique conceptos ou elabore, expoña e publique información.

A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT), principais competencias que se desenvolven nesta materia, acádanse calculando magnitudes e parámetros, e aplicando técnicas de medición e de análise gráfica no contexto do proceso de resolución técnica de problemas, ou construíndo sistemas robóticos e verificando o seu funcionamento, competencias que tamén se favorecen planificando actividades para resolver problemas técnicos complexos e realizando proxectos.

A competencia dixital (CD) desenvolverase principalmente co emprego constante das TIC para a programación dos sistemas robóticos, e para procurar e almacenar información ou para obter e presentar datos, e para simular circuítos, sistemas e procesos tecnolóxicos.

Para que o alumnado poida aprender a aprender (AA), as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que aplique o aprendido a situacións cotiás das cales poida avaliar os resultados.

Da mesma forma, as competencias sociais e cívicas (CSC) acadaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e grupos de forma democrática e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento tecnolóxico e os cambios socioeconómicos e culturais que produce.


173

O sentido de iniciativa e espírito emprendedor (SIEE) conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos tecnolóxicos ao transformar as ideas propias en dispositivos, circuítos ou sistemas.

E a conciencia e as expresións culturais (CEC) reflíctense na análise da influencia dos fitos tecnolóxicos nas distintas culturas e no seu desenvolvemento e progreso.

En función da vixencia e da utilidade dos aspectos que trata a Robótica Educativa, esta materia ofrece, sen dúbida, un inmenso potencial para axudar a comprender a evolución do contorno social e tecnolóxico e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional futuro como coa participación cidadá e co desenvolvemento persoal. 2.- OBXECTIVOS DA MATERIA

Acceder a contidos curriculares dunha maneira diferente.

Superar retos diarios poñendo en prácitica conceptos e habilidades

cognitivas relacionadas coas distintas áreas curriculares.

Iniciarse nas linguaxes de programación dunha maneira natural e

lúdica.

Desenrolar a aprendizaxe por indagación. A aprendizaxe por

ensaio erro.

Desenrolar o pensamento analítico e a resolución de problemas.

Valorar a robótica educativa como un recurso máis para o seu

proceso de aprendizaxe.

Despertar a curiosidade pola ciencia e o mundo da robótica.

Acercar os robots físicos( LEGO, PrintBot…) e os robots virtuais(

Scratch, ByoB…) ó alumnado.

Coñecer as partes básicas que constituén un robot e a súa función.

Adquirir conceptos tecnolóxicos básicos e aspectos básicos das

linguaxes de programación.

Desenrolar a creatividade e a búsqueda de solucións.

Aprender a traballar en equipo, organizarse e chegar a acordos,

respetando as aportacións dos seus compañeiros.

3.- CONCRECIÓN DOS CONTIDOS

UNIDADE 1: A Robótica. Qué é a robótica.

o O robot. A intelixencia artificial.

Dende a antigüidade ata hoxe.


174

o Os autómatas.

Cales son os usos da robótica. Para que sirven os robots.

Propiedades características dos robots.

O robot e o seu funcionamento

o Partes compoñentes dun robot.

Parte física- hardware.

Corpo ou estructura.

Placa controladora ou cerebro.

Elementos de entrada ou sensores.

Elementos de saída ou actuadores.

Parte lóxica- software.

Programas.

Tipos de robots.

De que están feitos.

o Elementos mecánicos.

o Elemenentos eléctricos.

o Elementos electrónicos.

o Elementos informáticos.

Quen os constrúe.

UNIDADE 2: Deseño e construcción de diferentes tipos de robot. Deseño de robots.




O lugar de traballo. O taller.

Traballo en grupo.

o Organización. Reparto de tarefas



Realización en grupo dunha maqueta de robot, con unha función

concreta de axuda( que sirva para axudar ou solucionar un

problema da vida real).

UNIDADE 3: O PrintBot Renacuajo, un robot sinxelo. Introducción. Un modelo compatible con Arduino, plataforma de

hardware de código aberto.

Compoñentes.

o Carcasa bq Printbot Renacuajo.

o Compoñentes electrónicos:

1 Freaduino UNO, compatible con Arduino.

2 sensores IR

2 servo rotación continua

1 módulo Bluetooth

1 Cable Mini USB 30 cm

1 portapilas 8xAAA con cable.

Montaxe do kit de robótica.


175

Crear programas sinxelos con bitbloq para controlar o kit.



Creación de diseños propios para decorar o PrintBot.

Añadir ou sustituir compoñentes electrónicos por outros

compatibles con Arduino, para resolver novas situacións.

Programación baixo entorno de Arduino.

UNIDADE 4: Lego Mindstorms ev3 Introducción.

Compoñentes e pezas que inclue o kit.

o Bloque eV3 ou ladrillo intelixente.

o Sensores: táctil, de color, de infravermellos, de ultrason,…

o Servomotores.

Modelos de robot que podemos montar.


Software do eV3.

o Estructura e propiedades do proxecto.

o Misións do Robot.

o Programación.

Área de documento de programación.

Bloques de programación.

Bloques de acción.

Bloques de fluxo.

Bloques de sensores.

Bloques de datos.

Bloques avanzados.

Os meus bloques.

Páxina de hardware.

Editor de contidos.

Barra de ferramentas.

Desafíos e competición con lego eV3.


Qué é Scratch

Elementos do entorno

o Obxectos ou personaxes

o Disfraces

o Escenario

o Sons

o Bloques de programación

Movemento

Apariencia

Son

Lápiz

Control


176

Sensores

Operadores

Variables

Emprego de Scratch para crear animacións, historias, escenas

interactivas, xogos, programas,…


Bloque 1. A robótica

CONTIDOS

B1.1. Orixe e evolución da robótica.

B1.2. Áreas de aplicación da robótica. Tipos de robots.

B1.3. Estrutura e funcionamento dos robots. Sensores, actuadores e controladores. Motores, transmisións e reductoras. Manipuladores.


B1.1. Analizar os tipos e as aplicacións dos robots identificando os problemas que resolven.

B1.2. Describir a estrutura e o funcionamento dos robots.


ROB1.1.1. Identifica aplicacións dos robots e describe a forma en que resolven os problemas para os que se deseñaron.

• CCL • CMCCT • CSC

ROB1.1.2. Identifica os principais tipos de robots e describe as súas aplicacións.

• CCL • CMCCT • CSC • CCEC

ROB1.2.1. Identifica as partes dun sistema robótico e describe a súa función no conxunto.

• CCL • CMCCT

ROB1.2.2. Explica o funcionamento dos sensores e actuadores máis habituais.

• CCL • CMCCT

Bloque 2. Programación e control

CONTIDOS

B2.1. Características das unidades de control. Hardware básico.

B2.2. Conexión de sensores e actuadores coa unidade de control. Circuítos típicos para sensores e actuadores.


177

B2.3. Diagramas de fluxo. Simboloxía.

B2.4. Técnicas de análise de problemas mediante diagramas de fluxo.

B2.5. Contornos e linguaxes de programación para controladores.

B2.6. Estruturas e bloques fundamentais dun programa informático.

B2.7. Estruturas de control: secuenciais, condicionais e iterativas. Almacenamento de datos: variables. Funcións.

B2.8. Creación e modificación de programas. Ferramentas de depuración de programas.


B2.1. Realizar montaxes de circuítos que funcionen como sensores e actuadores dun sistema de control

B2.2. Analizar problemas e representar algoritmos que os resolven mediante diagramas de fluxo.

B2.3. Realiza programas que controlan o comportamento de dispositivos ou sistemas robóticos.


ROB2.1.1. Identifica as características técnicas do controlador utilizado e os portos de comunicación.

• CMCCT

ROB2.1.2. Conecta sensores e actuadores coa unidade de control

• CMCT • CAA

ROB2.2.1. Elabora algoritmos que resolven problemas utilizando diagramas de fluxo.

• CMCT • CD • CAA

ROB2.2.2. Analiza diagramas de fluxo e interpreta as instrucións que describen.


ROB2.3.1. Deseña programas con estruturas de control, de almacenamento de datos e funcións.


ROB2.3.2. Realiza programas que controlan as saídas en función das entradas de acordo coas condicións establecidas.


ROB2.3.3. Programa unidades de control para controlar dispositivos ou sistemas robóticos.


Bloque 3. Proxectos de robótica


178

CONTIDOS

B3.1. Análise de problemas: necesidades estruturais, mecánicas, electrónicas e enerxéticas dun robot

B3.2. Técnicas de deseño e de construción de sistemas robóticos

B3.3. Resolución de desafíos e problemas robóticos. Análise do problema. Diagrama de fluxo do funcionamento. Programación estruturada. Verificación e depuración.

B3.4. Técnicas de depuración de programas de control.

B3.5. Técnicas de localización de fallos e avarías.

B3.6. Documentación técnica dun proxecto.

B3.7. Comunidades e redes de intercambio na internet.

B3.8. Técnicas de difusión de información.

B3.9. Tipos de licenzas para compartir documentación e programas.


B3.1. Realizar o deseño estrutural, mecánico e electrónico dun sistema robótico mediante o proceso de resolución de problemas tecnolóxicos.

B3.2. Realizar o deseño dun sistema robótico que utilice control programado para resolver un problema determinado.

B3.3. Verificar o funcionamento dos programas e das montaxes.

B3.4. Utilizar internet como fonte de información para o deseño do prototipo e para a resolución de problemas técnicos, respectando os dereitos de autoría.

B3.5. Difundir o proxecto para poñelo á disposición da comunidade


ROB3.1.1. Deseña e planifica a construción dun sistema robótico que resolva un problema determinado.

• CMCCT • CD • CAA • CSC • CSIEE • CCEC

ROB3.2.1. Desenvolve un programa para controlar un sistema robótico de acordo coas especificacións previamente establecidas.

• CMCCT • CD • CAA • CSC • CSIEE

ROB3.3.1. Realiza as probas necesarias para verificar o funcionamento dos programas e montaxes.


ROB3.3.2. Realiza as modificacións necesarias para a optimización do funcionamento.



179

ROB3.4.2. Utiliza a información dispoñible na internet e respecta os dereitos de autoría.

• CCL • CMCCT • CD • CAA

ROB3.5.1. Publica documentación do proxecto realizado.


ROB3.5.2. Selecciona o tipo de licenza adecuado para compartir a información.

• CD • CSC


A secuenciación e a duración no tempo das diferentes unidades de contidos previstas será a seguinte, tendo en conta que a materia de Robótica Educativa en 1º da ESO contará con unha carga semanal de 1 hora. Primeiro trimestre:


UNIDADE 2: Deseño e construcción de diferentes tipos de robot.

Segundo trimestre:

UNIDADE 3: O PrintBot Renacuajo, un robot sinxelo.

UNIDADE 4: Lego Mindstorms ev3

Terceiro trimestre:


6.- MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS QUE SE VAN EMPREGAR

Durante a impartición da materia disporase dos seguintes materiais e medios:

Aula-Taller, dispoñible ata 1 horas semanais, pizarra, entrenadores eléctricos, máquinas ferramenta, ferramentas varias, kit de robots( Lego, Printboot, Moway, …) con pezas desmontables e software de traballo,…

Biblioteca xeral do Centro no que existen ordenadores nos que tamén os alumnos poden atopar información.

Aula multiusos do centro.

Aulas de informática, o Centro dispón de dúas aulas con ordenadores.

Libreta individual de seguimento e traballo na aula.

Outros materiais, o longo do curso o profesor irá entregando fotocopias de retos para construir robots, exercicios, instruccións,… que o alumnado empregarán na aula como recursos para os seus desafíos.


180


Desde o punto de vista metodolóxico, a ensinanza desta materia require que se traballe en equipo, para resolver problemas tecnolóxicos que permitan explorar o deseño, a produción, a avaliación ou a mellora de sistemas robóticos relevantes desde o punto de vista tecnolóxico e social. Trátase de aprender a identificar e a seleccionar solucións aos problemas técnicos, a realizar cálculos e estimacións ou a planificar a realización de actividades de deseño e de montaxe, contextos de aprendizaxe nos cales son importantes a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade, e nos cales as TIC son ferramentas imprescindibles para a programación dos sistemas, pero tamén para a busca de información, para a elaboración de documentos ou de planos, para a realización de simulacións e de cálculos técnicos e económicos, e para a presentación e publicación de resultados.

Na ensinanza da robótica resulta adecuado, polo tanto, reflexionar e traballar en grupo buscando solucións a problemas nos cales se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor. 8.- INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN 1.- PROBAS OBXETIVAS: O profesor avaliará analizando as respostas dos alumnos se estos comprenderon os conceptos e se son capaces de realizar os procedimientos propios de cada unidade ou unidades didácticas. 2.- TRABALLOS EN EQUIPO OU TRABALLOS INDIVIDUAIS: Os criterios para avaliar estos traballos serán: • Calidade e riqueza de contidos: pretendese que os alumnos investiguen sobre o tema de traballo e busquen as mellores fontes de información sintetizando posteriormente a información de maneira axeitada. • Expresión e redacción dos mismos: Os alumnos deberán manexar suficiente vocabulario e recursos gramaticais para lograr unha correcta expresión escrita. • Orden de exposición dos contidos: Os contidos do traballo deberán expoñerse dunha maneira lógica e amena de xeito que facilite a lectura do traballo. • Limpeza: Como en todo traballo, a limpeza é unha das cousas importantes a considerar.


181

3.- PROXECTOS TECNOLÓXICOS: Os criterios que se seguirán para avaliar os proxectos tecnolóxicos que realicen os alumnos serán: • Realización de tódalas partes das que consta o mesmo: Os alumnos deberán realizar tódalas partes do proxecto en maior o menor medida segundo a capacidade de cada un. Cada parte do proxecto valorarase da seguinte forma:





• Probas Obxetivas. • Traballos en equipo.


182

• Traballos individuais. • Observación directa do alumno. • Libreta do alumno. • Anotacións puntuais.










Este criterio so será de aplicación cando o grado de participación no grupo de trabajo sexa aceptable. No caso contrario o alumno non poderá participar das notas correspondentes a “Memoria” ,“obxeto construido”,


183

ou a “exposición”, e será avaliado individual e negativamente nestes aspectos. Polo tanto, no caso de desidia pode darse o caso de que un compoñente do grupo suspenda cando os seus compañeiros obteñen boas notas no mesmo proxecto.

Para superar a avaliación precisarase que a media calculada segundo as porcentaxes establecidas sexa, ó menos, de 5 puntos. A calificación final do curso será a media aritmética das cualificacións parciais do curso, non se realizará a media se algún dos sumandos e inferior a 3,5. Nese caso non se considerará superado o curso. Terase en conta a evolución positiva ou negativa do alumno/a o longo do curso. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. 10.- GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA



184





UNIDADE 1: A Robótica. Definición de robótica.

Estructura dun robot: partes das que consta e función

de cada unha.

Esquema da súa estructura.

Tipos de robots.

UNIDADE 2: Deseño e construcción de diferentes tipos de robots. Deseño de robots.




Traballo en grupo.



UNIDADE 3: O PrintBot Renacuajo, un robot sinxelo. Compoñentes do PrintBot

Montaxe do kit PrintBot

Crear programas sinxelos con bitbloq



UNIDADE 4: Lego Mindstorms ev3 Compoñentes do Lego Mindstorm ev3


Programación d3o Lego Mindstorm ev


185

Desafíos sinxelos con lego eV3.


Elementos do entorno de programación con Scratch

Bloques de programación con Scratch

Crear programas sinxelos con Scratch

11.-CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS

A través desta materia traballaranse os seguintes elementos transversais

1. A comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación, o emprendemento, e a educación cívica e constitucional.

2. Fomentarase o desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres, a prevención da violencia de xénero ou contra persoas con discapacidade, e os valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal ou social.

Do mesmo xeito, promoveráse a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como dos valores que sustentan a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a democracia, o respecto aos dereitos humanos, o respecto por igual aos homes e ás mulleres, e ás persoas con discapacidade, e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto ao Estado de dereito.

3. Fomentará as medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o espírito emprendedor e a iniciativa empresarial a partir de aptitudes como acreatividade, a autonomía, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun mesmo e o sentido crítico.

4. No ámbito da educación e a seguridade viaria, promoveranse accións para a mellora da convivencia e a prevención dos accidentes de tráfico, coa finalidade de que os/as alumnos/as coñezan os seus dereitos e deberes como usuarios/as das vías, en calidade de peóns, viaxeiros/as e condutores/as de bicicletas ou vehículos a motor, respecten as normas e os sinais, e se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o diálogo e a empatía con actuacións adecuadas tendentes a evitar os accidentes de tráfico e as súas secuelas.

12.- MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA


186

Mensualmente, a través das reunións ordinarias de departamento, así como ó remate do periodo lectivo que será cando se realice a memoria do departamento, donde se recollerán as modificacións feitas sobre a programación como consecuencia do seu seguimento levado a cabo ó longo do curso. Nesa memoria proporase pautas co fin de correxir posibles erros e propor medidas de actuación e de mellora para a programación do seguinte curso.


Para complementar e reforzar a actividade na Aula na materia de Robótica Educativa, levaranse a cabo actividades complementarias e extraescolares para este nivel educativo. Temos programadas as seguintes:

Concurso de Robótica organizado por IGACIENCIA e a Fundación Barrié.

Competición de Robots organizado pola ETS de Enxeñería Industrial de Vigo.



187

TECNOLOXÍA INDUSTRIAL I

CURSO 2015-2016


VIGO, OUTUBRO 2015



188

INDICE

1. Introducción

a. Xeneralidades



2. Obxetivos xerais do Bacharelato



5. Temporalización

6. Orientacións metodolóxicas



9. Actividades de lectura, exposición e tic



12. Medidas de atención á diversidade


14. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación

da materia pendente

15. Procedemento extraordinario de avaliación final para alumnos que

perdan o dereito a avaliación continua

16. Reforzo na materia de Teconoloxía Industrial




189


1.- INTRODUCCIÓN.

A.- Xeneralidades A tecnoloxía desenvolve un papel fundamental na sociedade actual, porque proporciona un conxunto de coñecementos e de técnicas que permiten satisfaer as necesidades individuais e colectivas. Neste sentido, a tecnoloxía achégalle ao currículo a capacidade de analizar e redeseñar a relación entre dispositivos tecnolóxicos e necesidades sociais, ámbito no que a innovación e a condición de inmediata que lle son propias dotan esta materia dunha grande relevancia educativa. Na resolución de problemas tecnolóxicos conxúganse, ademais da innovación, elementos como o traballo en equipo ou o carácter emprendedor, que son imprescindibles para formar unha cidadanía autónoma e competente. Ademais, o coñecemento da tecnoloxía proporciona unha imprescindible perspectiva científico-tecnolóxica sobre a necesidade de construír unha sociedade sustentable, formada por unha cidadanía crítica con respecto ao que acontece arredor dela. A materia de Tecnoloxía Industrial trata de lograr estes fins abordando, ao longo dos dous cursos de bacharelato, un amplo conxunto de temas. Deste xeito, o bloque de "Produtos tecnolóxicos" trata o deseño, a produción e a comercialización dun produto tecnolóxico para favorecer a investigación da súa influencia na sociedade e no contorno. Os bloques de "Materiais" e de "Materiais e procedementos de fabricación" tratan as propiedades características dos materiais, en relación coa súa estrutura interna, e os ensaios para a súa determinación, así como as técnicas para modificar e mellorar as súas propiedades e as técnicas utilizadas no proceso de fabricación dun produto. No bloque chamado "Principios de máquinas" afóndase nos conceptos fundamentais das máquinas e nos seus principios de funcionamento, mentres que no bloque de "Máquinas e sistemas" se exploran os seus elementos constitutivos. A produción de enerxía, o seu impacto ambiental e as técnicas de redución do consumo enerxético en vivendas e locais abórdanse no bloque "Recursos enerxéticos". No bloque de "Sistemas automáticos" trátase a automatización das máquinas, e os circuítos e sistemas tecnolóxicos asociados, así como a súa estrutura e o seu funcionamento. A electrónica dixital estúdase no bloque "Circuítos e sistemas lóxicos", que se centra nos circuítos combinacionais, e tamén no denominado "Control e programación de sistemas automáticos", que afonda nos circuítos secuenciais e nas súas aplicacións.


190

No conxunto dos bloques desta materia, en resumo, intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, polo que un enfoque interdisciplinar favorecerá a conexión con outras materias e mesmo con diversos temas de actualidade. B.- Situación de partida Son dous grupos de Tecnoloxía Industrial I, un grupo de 12 alumnos/as e outro de 24, trala avaliación inicial e unha enquisa que se fixo ós alumnos atopamos que a maioría queren facer estudios universitarios de tipo técnico, e algún ciclos formativos. A matería impartirase na aula-taller de tecnoloxía (Tecnoloxía 2), na que dispomos de cañon de video, portátil, algúns equipos informáticos un pouco obsoletos pero que ainda se lles pode quitar algún rendemento para traballar con simuladores, e todo o equipamento do taller como materiais, máquinas ferramenta, … C.- Contribución da materia ó logro das competencias clave A contribución da materia de Tecnoloxía Industrial ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en grande medida do tipo de actividades seleccionadas. Neste sentido, a comunicación lingüística (CL) desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice adecuadamente vocabulario tecnolóxico, elabore informes técnicos, explique conceptos, ou elabore e expoña información. A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT), principais competencias que se desenvolven nesta materia, poden alcanzarse calculando magnitudes e parámetros, e aplicando técnicas de medición e de análise gráfica no contexto do proceso de resolución técnica de problemas, ou construíndo obxectos e verificando o seu funcionamento, competencias que tamén se favorecen utilizando ferramentas e máquinas, analizando procesos e sistemas tecnolóxicos, ou mediante a análise e a valoración das repercusións ambientais da actividade tecnolóxica. A competencia dixital (CD) desenvolverase co emprego constante das tecnoloxías da información e da comunicación para procurar e almacenar información, para obter e presentar datos e para simular circuítos, sistemas e procesos tecnolóxicos, ou para controlar e programar sistemas automáticos. Para que o alumnado poida aprender a aprender (AA), as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que aplique o aprendido a situacións cotiás das que poida avaliar os resultados.


191

Do mesmo xeito, as competencias sociais e cívicas (CSC) alcanzaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e grupos de forma democrática, e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento tecnolóxico e os cambios socioeconómicos e culturais que produce. O sentido de iniciativa e espírito emprendedor (SIEE) conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos tecnolóxicos, ao transformar as ideas propias en dispositivos, circuítos ou sistemas. E a conciencia e as expresións culturais (CEC) reflíctense na análise da influencia dos fitos tecnolóxicos en distintas culturas, e no seu desenvolvemento e progreso. En función da vixencia e da utilidade dos aspectos que trata Tecnoloxía Industrial, esta materia ofrece, sen dúbida, un inmenso potencial para axudar a comprender o contorno social e tecnolóxico, e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional como coa participación cidadá e co desenvolvemento persoal. 2.-OBXECTIVOS DO BACHARELATO No primeiro curso do bacharelato a Tecnoloxía Industrial contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.


192

i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado. 3.- CONCRECIÓN DOS CONTIDOS Unidade 1. A enerxía e a súa transformación

- Relación entre ciencia, tecnoloxía e técnica. - Sistemas de unidades - Concepto de enerxía. Unidades - Formas de manifestación da enerxía - Transformacións enerxéticas: consumo e rendemento - Aforro enerxético - Concienciación da importancia do aforro energético na conservación

do medio ambiente e na preservación das fontes de enerxía. - Resolución de problemas de conversión de unidades - Determinación do rendemento dunha máquina.

Unidade 2. Enerxías non renovables

- Fontes de enerxía primarias e secundarias. - Combustibles fósiles: Carbón. Tipos. Aplicacións. Productos derivados. Funcionamento dunha central térmica. Sectorización. Carbón e medio ambiente. Tratamento de residuos. Petróleo. Orixen. Pozos. Refinerías. Productos obtidos. Petróleo e medio ambiente. Tratamento de residuos. Enerxía nuclear. fisión. Compoñentes dunha central. Fusión. Impacto medioambiental. Tratamento de residuos.

- Proceso seguido nunha central térmica para transformar un combustible fósil (xeralmente carbón) en enerxía eléctrica. - Descripción do funcionamento dunha central nuclear de fisión. - Sensibilización ante el aumento del CO2 y lluvia ácida como consecuencia del uso abusivo de combustibles de origen fósil.

Unidade 3. Enerxías renovables

- Enerxía hidráulica:


193

Compoñentes dun centro hidroeléctrico. Potencia e enerxía obtida nunha central hidráulica. Tipos de centrais. Enerxía hidráulica e medio ambiente.

- Enerxía solar: Aproveitamento: colectores planos, aproveitamento pasivo, campo de helióstatos, colectores cilíndrico-parabólicos, forno solar e placas fotovoltaicas.

- Enerxía eólica: Clasificación das máquinas eólicas. Cálculo da enerxía xerada nunha aeroturbina.

- Biomasa: Extracción directa. Procesos termoquímicos. Procesos bioquímicos.

- Enerxía xeotérmica. Tipos de xacementos. - Enerxía mareomotriz. - Residuos sólidos urbáns. - Enerxía das ondas. - Enerxías alternativas e medio ambiente. - Recoñecemento da importancia da enerxía solar e eólica como fontes de enerxía, gratuitas, non contaminantes e renovables.

Unidade 4. A enerxía no noso entorno

- Enerxías do futuro: fusión fría e pila de combustible. - Xeneración, transporte e distribución de enerxía eléctrica. - Cogeneración. Definición. Sistemas. - Análise dunha instalación sinxela de transformación de enerxía: calentador. Modelización. - Enerxías alternativas na vivenda e de apoio á industria. - Necesidades mínimas. - Deseño da instalación. - Selección da enerxía máis axeita. - Coste enerxético na vivenda e o centro docente. - Aforro enerxético. - Representación gráfica do sistema de xeración, transporte e distribución de enerxía eléctrica, indicando as diferentes tensións ou voltajes ó longo do percorrido.

Unidade 5. Os materiais: tipos e propiedades

- Necesidade de materiais para fabricar obxetos. - Clasificación dos materiales. - Propiedades máis importantes dos materiais. - Esforzos físicos ós que poden estar sometidos os materiais. - Introducción ós ensaios de materiais.


194

- Uso racional de materiais. - Residuos industriais: inertes, tóxicos e perigosos.

Unidade 6. Metais ferrosos

- Metais ferrosos ou férricos: xacementos e tipos de mineral. - Proceso de obtención do aceiro e outros productos ferrosos: materia prima, forno alto, convertidor e forno eléctrico. - Colada do aceiro. - Trenes de laminación. - Productos ferrosos: clasificación e diagrama do ferro-carbono. - Tipos de aceiro: no aleados e aleados. - Presentacións comerciales do aceiro. - Fundicións: tipos e propiedades. - Impacto medioambiental producido polos productos ferrosos.

Unidade 7. Metais non ferrosos - Clasificación dos metais non ferrosos. - Características, obtención, aliaxes e aplicacións máis importantes dos siguintes metais non ferrosos:

Pesados: estaño, cobre, cinc e chumbo. Lixeiros: aluminio e titanio. Ultralixeiros: magnesio.

- Impacto medioambiental durante a extracción, obtención e reciclado de productos non ferrosos. - Presentacións comerciais.

Unidade 8. Plásticos, fibras téxtiles e outros materais

- Plásticos ou polímeros: materia prima, compoñentes aditivos, tipos, conformación de plásticos e plásticos compostos. - Fibras téxtiles: orixen (mineral, vexetal, animal, artificial e sintético). - Elastómeros. - A madeira:

Transformación en productos industriais. Derivados da madera.

- O papel: obtención e clases. - O corcho: obtención e productos obtidos. - O vidro. - Materiais cerámicos: porosos e impermeables. - Xeso. - Cemento e os seus derivados. - Novos materiais. - Impacto medioambiental.

Unidade 9. Elementos transmisores do movemento

- Elementos motrices.


195

- Elementos de máquinas. - Elementos transmisores de movemento. - Acoplamento entre árbores. - Transmisión por fricción: exterior, interior e cónica. Cálculos. - Transmisión mediante poleas e correas. - Transmisión por engrenaxes. Cálculos. - Transmisión do movemento entre eixos que se cruzan. - Cadeas cinemáticas. Representación. Cálculos. - Relación entre potencia e par. - Articulacións. - Elementos de corda ou arame. - Elementos transmisores por cadea e correa dentada. - Rendemento de máquinas. - Normas de seguridade e uso de elementos mecánicos.

Unidad 10. Elementos mecánicos transformadores do movemento e de

unión - Elementos transformadores do movemento:

Piñón-cremallera. Parafuso-porca. Leva e excéntrica. Biela-manivela-émbolo. Trinquete. Roda libre.

- Elementos mecánicos de unión: Unión desmontable: bulones, parafusos de unión, prisioneiros, espárragos, pernos, parafusos de rosca cortante e tirafondos, pasadores, chavetas, lingüetas, etcétera. Unión fixa: remaches, roblóns, adhesivo, soldadura e unión forzada.

Unidade 11. Elementos auxiliares de máquinas

- Acumuladores de enerxía: volantes de inercia e elementos elásticos. - Elementos disipadores de enerxía (freos) de: zapata, disco, tambor e eléctricos. Sistemas de accionamiento. - Embragues de dentes, disco, cónicos e hidráulicos. - Outros elementos mecánicos: soportes, coxinetes de fricción e rodamentos. - Lubricación de máquinas: manual, a presión e por borboteo. - Mantemento de elementos mecánicos. - Interpretación de planos de montaxe de máquinas sinxelas. - Identificación de mecanismos en máquinas reais. - Normas de seguridad y uso de elementos mecánicos.

Unidade 12. Circuitos eléctricos de corrente continua

- O circuito eléctrico. Características.


196

- Magnitudes eléctricas: intensidade, voltaxe e resistencia eléctrica. Ley de Ohm. Enerxía e potencia eléctrica. - Elementos dun circuito. Acoplamento de xeradores e -receptores. Elementos de control. Elementos de protección. - Leis de Kirchhoff aplicadas a unha malla e a varias mallas. - Distribución da enerxía eléctrica. - Simboloxía e esquemas eléctricos. Interpretación de planos. - Circuitos eléctricos domésticos. - Montaxe e experimentación de circuitos eléctricos de corrente continua. - Normas de seguridade en instalacións eléctricas.

Unidade 13. O circuito neumático e oleohidráulico

- O circuito neumático: Magnitudes e unidades. Elementos dun circuito. Productores e tratamiento do aire, redes de distribución, reguladores e elementos de accionamiento final (cilindros e motores). Simboloxía neumática. Montaxe e experimentación con circuitos neumáticos.

- Circuitos oleohidráulicos: Elementos principais. Magnitudes: forza hidráulica, caudal, potencia, resistencia hidráulica, caída de presión e acoplamiento de elementos hidráulicos.

- Elementos dun circuito hidráulico. - Circuitos oleohidráulicos básicos.

Unidade 14. Fabricación de pezas sen arranque de labra

- Fabricación de pezas por unión: ensamblado e tecidos. - Conformación por fusión: colada por gravidade, sobre moldes de area, á cera perdida, en molde que xira e coada continua. - Laminación en quente e en frío. - Forxa en quente e en frío. - Fabricación mediante corte: corte, cizalladura e troquelado. - Control do proceso de fabricación e calidade da obra: concepto de tolerancia, posición da tolerancia, indicación da posición, tipos de axustes e instrumentos de medida. - Impacto medioambiental dos procedimentos de fabricación.

Unidade 15. Fabricación de pezas por arranque de labra e outros procedementos

- Serradura. Características e técnicas. - Limado. - Concepto de rosca. Características dunha rosca. Sistema de roscas e identificación. Fabricación de parafusos e porcas. - Mecanizado de pezas mediante máquinas-ferramienta:


197

- Trade: fixación da peza, cálculo do número de revolucións (rpm). - Torno. Principio de funcionamento. Formas das pezas a obter. - Cepilladora e lixadora. Características. - Fresadora. - Limadora e rectificadora. - Fabricación de pezas mediante separación por calor. - Oxicorte. - Fío quente. - Plasma e láser. - Fabricación totalmente automatizada mediante CNC. - Melloras técnicas de productos acabados. - Normas de seguridade e saude en centros de traballo. - Impacto medioambiental dos procedimentos de fabricación.

Unidade 16. O mercado e a actividade productiva - Sistemas económicos. Características - O mercado. Leis. Tipos de mercado - A oferta e a demanda - O precio de coste e o precio de mercado dun producto - Sectores productivos - Participación da muller nos sectores productivos - Clasificación das empresas - Estructura interna dunha empresa industrial

- O papel da tecnología na empresa. Parques tecnológicos. Proxectos I+D+I. - Novas tecnologías no desenvolvemento industrial.

Unidade 17. Deseño e mellora dos productos

- Fases do proceso productivo: estudio do mercado, desenvolvemento e planificación de producción - Recoñecemento da importancia da investigación para a fabricación de productos que satisfagan as necesidades do mercado. - Curiosidade por coñecer as distintas fases de fabricación de obxetos sinxelos do noso entorno.

Unidade 18. Fabricación e comercialización de productos

- Fabricación de productos: aprovisionamento de materiais e procesos de fabricación.

- Prevención de riscos laborais - Repercusións medioambientais dos sistemas productivos - Xestión e control da calidade - Empaquetado e almacenaxe - Comercialización e reciclado de productos

- Concienciación do impacto da publicidade sobre o consumidor.


198


Tecnoloxía Industrial I. 1º de bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave

Bloque 1. Produtos tecnolóxicos: deseño, produción e comercialización

A

c

e

g

h

i

l

m

p

B1.1. Proceso cíclico de deseño, produción, comercialización e mellora de produtos.

B1.2. Análise sistemática de produtos tecnolóxicos actuais e do seu impacto social.

B1.3. Planificación e desenvolvemento práctico dun proxecto de deseño e produción dun produto.

B1.1. Identificar e describir as etapas necesarias para a creación dun produto tecnolóxico desde o seu deseño ata a súa comercialización, investigar acerca da súa influencia na sociedade e propor melloras desde o punto de vista tanto da súa utilidade como do seu posible impacto social.

TI1B1.1.1. Deseña unha proposta dun novo produto tomando como base unha idea dada, explicando o obxectivo de cada etapa significativa necesaria para lanzar o produto ao mercado.

CMCCT

CAA

CSC

CSIEE

CCL

A

e

g

h

B1.4. Normalización. Control de calidade. Patentes.

B1.2. Explicar as diferenzas e as similitudes entre un modelo de excelencia e un sistema de xestión da calidade, identificando os principais actores que interveñen e valorando criticamente a repercusión que a súa implantación pode ter sobre os produtos desenvolvidos, e expolo oralmente co apoio dunha presentación.

TI1B1.2.1. Elabora o esquema dun posible modelo de excelencia, razoando a importancia de cada axente implicado.

CCL

CMCCT

CAA

CSIEE

TI1B1.2.2. Desenvolve o esquema dun sistema de xestión da calidade, razoando a importancia de cada axente implicado.

CMCCT

CAA

CSIEE

Bloque 2. Máquinas e sistemas

d

e

g

i

B2.1. Máquinas e sistemas. Elementos e dispositivos que os compoñen.

B2.1. Analizar os bloques constitutivos de sistemas e/ou máquinas, interpretando a súa interrelación, e describir os principais elementos que os compoñen, utilizando o vocabulario relacionado co tema.

TI1B2.1.1. Describe a función dos bloques que constitúen unha máquina dada, explicando de forma clara e co vocabulario axeitado a súa contribución ao conxunto.

CMCCT

CAA

CCL

TI1B2.1.2. Debuxa diagramas de bloques de máquinas-ferramenta explicando a contribución de cada bloque ao conxunto da máquina.

CMCCT

CD

CCL

d

g

i

B2.2. Máquinas e sistemas mecánicos. Transmisión e transformación de movementos.

B2.2. Realizar esquemas de sistemas mecánicos e de circuítos eléctrico-electrónicos, pneumáticos ou hidráulicos que dan solución a problemas

TI1B2.2.1. Deseña, utilizando un programa de CAD, o esquema dun circuíto eléctrico-electrónico, pneumático ou hidráulico que dea resposta a unha

CMCCT

CD

CAA


199



m B2.3. Circuítos eléctricos e electrónicos.

B2.4. Circuítos pneumáticos e hidráulicos.

B2.5. Simboloxía normalizada.

B2.6. Deseño, simulación e montaxe de sistemas mecánicos, de circuítos eléctricos e electrónicos, e de circuítos pneumáticos ou hidráulicos.

técnicos, con axuda de programas de deseño asistido, e calcular os parámetros característicos destes.

necesidade determinada.

CSIEE

TI1B2.2.2. Calcula os parámetros básicos de funcionamento dun sistema mecánico e dun circuíto eléctrico-electrónico, pneumático ou hidráulico, a partir dun esquema dado.

CMCCT

d

g

i

m

B2.7. Instrumentos de medida de magnitudes eléctricas. Realización de medidas en circuítos eléctricos e electrónicos.

B2.3. Verificar o funcionamento de circuítos eléctrico-electrónicos, pneumáticos e hidráulicos característicos, interpretando os seus esquemas, utilizando os aparellos e os equipamentos de medida adecuados, interpretando e valorando os resultados obtidos, apoiándose na montaxe ou nunha simulación física destes.

TI1B2.3.1. Verifica a evolución dos sinais en circuítos eléctrico-electrónicos, pneumáticos ou hidráulicos, debuxando as súas formas e os valores nos puntos característicos

CMCCT

CD

TI1B2.3.2. Interpreta e valora os resultados obtidos de circuítos eléctrico-electrónicos, pneumáticos ou hidráulicos.

CMCCT

CAA

d

g

i

m

B2.8. Sistemas automáticos de control: compoñentes básicos.

B2.9. Control programado. Deseño, construción e programación dun sistema robótico.

B2.4. Deseñar, construír e programar un sistema robotizado cuxo funcionamento solucione un problema determinado.

TI1B2.4.1. Deseña, constrúe e programa un sistema automático ou robot cos actuadores e os sensores axeitados, para que o seu funcionamento solucione un problema determinado.

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

Bloque 3. Materiais e procedementos de fabricación

d

e

i

B3.1. Estrutura interna e propiedades dos materiais. Técnicas de modificación das propiedades.

B3.1. Analizar as propiedades dos materiais utilizados na construción de obxectos tecnolóxicos, recoñecendo a súa estrutura interna en relación coas propiedades que presentan e coas modificacións que se poidan producir.

TI1B3.1.1. Establece a relación entre a estrutura interna dos materiais e as súas propiedades.

CMCCT

CAA

TI1B3.1.2. Explica como se poden modificar as propiedades dos materiais, tendo en conta a súa estrutura interna.

CMCCT

CCL

d

e

g

i

B3.2. Identificación dos materiais utilizados en produtos tecnolóxicos actuais.

B3.2. Relacionar produtos tecnolóxicos actuais ou novos cos materiais que posibilitan a súa produción, asociando as súas características cos produtos fabricados, utilizando exemplos concretos.

TI1B3.2.1. Describe, apoiándose na información obtida en internet, materiais imprescindibles para a obtención de produtos tecnolóxicos relacionados coas tecnoloxías da información e da comunicación.

CMCCT

CD

CCL

d B3.3. Técnicas de B3.3. Describir as técnicas TI1B3.3.1. Explica as CMCCT


200



e

i

l

fabricación. Máquinas e ferramentas apropiadas para cada procedemento. Normas de seguridade e hixiene no traballo.

utilizadas nos procesos de fabricación tipo, identificando as máquinas e as ferramentas utilizadas e as condicións de seguridade propias de cada unha, apoiándose na información proporcionada na web dos fabricantes.

principais técnicas utilizadas no proceso de fabricación dun produto dado.

CCL

TI1B3.3.2. Identifica as máquinas e as ferramentas utilizadas no proceso de fabricación dun produto dado.

CMCCT

TI1B3.3.3. Describe as principais condicións de seguridade que se deben aplicar nun determinado ámbito de produción, desde o punto de vista tanto do espazo como da seguridade persoal.

CMCCT

CCL

CSC

d

i

h

l

p

B3.4. Impacto ambiental e social da obtención de materiais e da fabricación de produtos tecnolóxicos.

B3.4. Analizar o impacto ambiental e social que poden producir os procesos de obtención de materiais e os procesos de fabricación.

TI1B3.4.1. Coñece o impacto ambiental que poden producir as técnicas utilizadas.

CMCCT

CSC

Bloque 4. Recursos enerxéticos

d

e

g

i

h

l

p

B4.1. Recursos enerxéticos. Produción e distribución da enerxía eléctrica.

B4.2. Impacto ambiental e sustentabilidade. Impacto ambiental da produción enerxética en Galicia.

B4.1. Analizar a importancia que os recursos enerxéticos teñen na sociedade actual, e describir as formas de produción de cada unha, así como as súas debilidades e fortalezas no desenvolvemento dunha sociedade sustentable.

TI1B4.1.1. Describe as formas de producir enerxía, en relación co custo de produción, o impacto ambiental e a sustentabilidade.

CMCCT

CCL

CSC

TI1B4.1.2. Debuxa diagramas de bloques de diferentes tipos de centrais de produción de enerxía, e explica cada bloque constitutivos e as súas interrelacións.

CMCCT

CCL

d

e

g

h

i

l

B4.3. Consumo enerxético en vivendas e locais. Cálculos e estimación de consumo. Técnicas e criterios de aforro enerxético.

B4.2. Realizar propostas de redución de consumo enerxético para vivendas ou locais coa axuda de programas informáticos e a información de consumo dos mesmos.

TI1B4.2.1. Explica as vantaxes que supón, desde o punto de vista do consumo, que un edificio estea certificado enerxeticamente.

CSC

CCL

TI1B4.2.2. Calcula custos de consumo enerxético de edificios de vivendas ou industriais, partindo das necesidades e/ou dos consumos dos recursos utilizados.

CMCCT

CD

TI1B4.2.3. Elabora plans de redución de custos de consumo enerxético para locais ou vivendas, identificando os puntos onde

CMCCT

CAA


201



o consumo poida ser reducido. CSC

CD

5.- TEMPORALIZACIÓN A materia ten unha carga horaria de 3 sesións semanais, un total de 105 sesións anuais. Estas sesións divídense en tres trimestres que corresponden as tres avaliacións, coa seguinte carga lectiva: Primeiro trimestre, (6+12+12+8=)38 sesións Segundo trimestre, (10+11+11=)32 sesións Terceiro trimestre, (13+13+9=)35 sesións Pretendemos, na medida do posíbel, dividir os contidos o máis homoxeneamente entre as distintas avaliacións para así facer que aprendizaxe continua se autoreforce. Bloque I (1º Trimestre)

Unidade 1: A enerxía e a súa transformación Unidade 2. Enerxías non renovables Unidade 3. Enerxías renovables Unidade 4. A enerxía no noso entorno Unidade 5. Os materiais: tipos e propiedades Unidade 6. Metais ferrosos Unidade 7. Metais non ferrosos Unidade 8. Plásticos, fibras téxtiles e outros materais

Bloque II (2º Trimestre) Unidade 9. Elementos transmisores do movemento Unidad 10. Elementos mecánicos transformadores do movemento e de unión Unidade 11. Elementos auxiliares de máquinas Unidade 12. Circuitos eléctricos de corrente continua

Bloque III (3º Trimestre)

Unidade 13. O circuito neumático e oleohidráulico Unidade 14. Fabricación de pezas sen arranque de labra Unidade 15. Fabricación de pezas por arranque de labra e outros procedementos


202

Unidade 16. O mercado e a actividade productiva Unidade 17. Deseño e mellora dos productos Unidade 18. Fabricación e comercialización de productos

6.- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS As orientacións metodolóxicas que se propoñen para o desenvolvemento do currículo pretenden definir actividades tipo para os contidos comúns e empregalas en todas as secuencias didácticas en determinada orde, para darlles unha estrutura común ou, cando menos, similar. As actividades tipo poden estar relacionadas con aspectos como: -Formulación de problemas abertos que admitan múltiples solucións para estimular a creatividade e para obter un conxunto de características técnicas do obxecto que se deba construír. -A presentación, oral ou escrita, de informes sobre ideas e solucións, favorecendo o debate e propiciando a argumentación e a achega de ideas do grupoclase como xeito de incidir sobre as competencias lingüísticas. -A realización de pequenos problemas sobre aspectos auxiliares ou complementarios que se baseen na estimación dos valores das magnitudes tecnolóxicas e na utilización do cálculo mental. A comparación dos resultados coas estimacións, o rigor na realización dos cálculos e o uso correcto das unidades de medida incidirán positivamente na mellora da competencia matemática. -A busca de información, o cálculo, a planificación e a montaxe, deseñadas para que potencien a confianza e autoestima do alumnado. -A asignación paritaria de papeis ou funcións específicas para a realización do traballo e a construción do obxecto seguindo a planificación previamente elaborada. -A verificación de que as montaxes ou os obxectos cumpren as especificacións previstas, sexa mediante simples comprobacións do funcionamento, sexa coa realización de medidas en situacións controladas. Integrar o uso das tecnoloxías da información e da comunicación como ferramentas ou medios que facilitan o traballo, non como un fin en si mesmas. O seu emprego para reunir e presentar información, como ferramentas de deseño ou como simuladores, debería estar presente ao longo de todo o curso.


203

Convén relacionar aspectos da tecnoloxía co deseño industrial. As actividades poden, por exemplo, tratar a evolución das formas ao longo da historia. 7.- MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS QUE SE VAN EMPREGAR Materiais e recursos didácticos empregados no proceso de ensino:

Aula-taller, dispoñible as 3 horas semanais, con ordenador portátil, cañón, pizarra branca de rotuladores, manuais, entrenadores eléctrico-electrónicos, simuladores, entrenadores electroneumáticos, máquinas ferramentas, e ferramentas varias.




Libro de texto. Recomendóuselles o libro de texto da editorial Mc Graw Hill “Tecnología Industrial I”.

Outros materiais, o longo do curso o profesor irá entregando fotocopias de materiais complemetarios como boletíns de problemas, esquemas, follas de características de componentes, etc…

8.- CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA Desde o punto de vista metodolóxico, o ensino desta materia require que se traballe en equipo, para resolver problemas tecnolóxicos que permitan explorar o deseño, a produción, a avaliación ou a mellora de produtos relevantes desde o punto de vista tecnolóxico e social. Trátase de aprender a identificar e a seleccionar solucións aos problemas técnicos, a realizar cálculos e estimacións ou a planificar a realización de actividades de deseño e de montaxe, contextos de aprendizaxe nos que son importantes a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade, e nos que as tecnoloxías da información e da comunicación son ferramentas imprescindibles para a procura de información, para a elaboración de documentos ou de planos, para a realización de simulacións e de cálculos técnicos e económicos, e para a presentación ou a publicación de resultados. No ensino da tecnoloxía resulta adecuado, xa que logo, reflexionar e traballar en grupo procurando solucións a problemas nos que se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor. Empregarase unha metodoloxía intermedia entre a expositiva de estudos superiores e a de proxectos empregada na ESO que agora en bacharelato pasarase a prácticas programadas, preparando ós alumnos a ser capaces de


204

conectar co profesor na exposición de temas extensos, e mantendo a potencia formativa das prácticas. Naquelas unidades de carácter máis descritivo farase necesaria a utilización das TIC para explicacións e actividades, programas de simulación, animacións de procesos, que axudan a mellorar a comprensión dos contidos teóricos e á mellor realización das actividades. Empregarase a pizarra para a realización de problemas, esquemas, aclaración de circuitos …. Nas unidades entregarase un boletín de problemas, con items, traballos monográficos e problemas de dificultade crecente para que o alumnado poda realizar de xeito autónomo estas actividades, e potenciar a sua autoestima o acadar resultados positivos. En cada unidade informaráselle o alumnado dos contidos básicos da mesma, asi como calqueira información adicional que lles poda ser de utilidade. Realizarase unha avaliación inicial para saber de que se parte e con que tipo de alumnos imos traballar. 9.- ACTIVIDADES DE LECTURA, EXPOSICIÓN E TIC Levaranse a cabo actividades encamiñadas a estimular o interese e o hábito pola lectura, xunto ca capacidade de expresarse en público e a utilización frecuente e adecuada das TIC. Actividades de lectura/exposición




Exposición de defensa dalgún traballo monográfico. Uso das TIC O uso das TIC é unha necesidade na materia, como por exemplo en

Esixencia de presentación de traballos monográficos a ordenador


205


Realizar e presentar con Powerpoint algún traballo de tipo expositivo. 10º.- PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN O longo do curso os alumnos realizarán unha serie de actividades de ensinanza-apredizaxe e o seu rendemento será valorado.

Conceptos: valoración das probas obxetivas escritas (exames) e/ou orais.

Procedementos: valoración e avaliación de traballos prácticos: resolución de problemas, realización de cuestións e ejercicios, traballos monográficos, exposicións, debates, montaxe de circuitos…

Actitudes: observación e anotación do profesor das actitudes positivas e negativas do alumnado, valorando que o alumno faga en todo momento o que debe, asista a clase con puntualidade, respete as normas de convivencia, participe nas clases, respete as normas de seguridade, colabore co profesor e cos compañeiros.

Cada unha das avaliacións terá unha calificación numérica comprendida entre 0 e 10 puntos obtida da forma seguinte: I) A calificación dos coñecementos realizarase mediante contróis escritos que estarán directamente relacionados cos obxectivos mínimos da unidade ou temas objeto do control. II) A estas calificacións sumaranse alxebraicamente as obtenidas nas clases ordinarias nas que, mediante puntos positivos e/ou negativos valorarase:

grupo, que será avaliada a través da observación diaria

boa disposición…

III) Da suma obtida realizarase a media aritmética respecto ó número de contróis realizados. A nota correspondente a cada trimestre será a media aritmética das probas realizadas durante o mesmo, non se realizará a mesma se algún dos sumandos e inferior a 3. Nese caso non se considerará superado o trimestre Para superar a avaliación precisarase que a media anterior sexa, ó menos, de 5 puntos.


206

Os alumnos/as que non superen algunha avaliación terán a posibilidade dunha recuperación para obter o aprobado (5) por avaliación ó longo do curso, ademáis da recuperación final de xuño. Estas recuperacións, consistirán nun control escrito correspondente a tódolos temas da avaliación ou avaliacións a recuperar e que estarán relacionados cos obxectivos mínimos da unidade ou unidades obxecto da recuperación. Se un alumno/a fora privado do dereito á avaliación continua por expediente sancionador, ou por calquera outra circunstancia deberá superar un exame específico e individualizado, relacionado cos objectivos mínimos A 3ª avaliación, se ben se avaliará como as duas anteriores, ten carácter de avaliación final polo que a súa cualificación será a nota final de curso. Esta cualificación obterase da media aritmética das tres avaliacións. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. Os criterios de calificación parcial de cada instrumento de avaliación serán os seguintes:


207

Conceptos

Preguntas escritas de carácter teórico o Resposta clara e exacta, ata 6 puntos o Vocabulario e terminoloxía axeitado, ata 2 puntos o Presentación correcta, ata 2 puntos

Procedementos

A.- Problemas de cálculo

o Plantexamento incorrecto, 0 puntos o Plantexamento e resposta correcta, 8 puntos o Plantexamento e resposta “razoable”, 4 puntos o Plantexamento correcto e resposta ilóxica, 2 puntos o Presentación correcta, ata 2 puntos máis.

B.- Traballos monográficos, informes, exercicios

o Entrega fora de prazo ou non entrega, 0 puntos o Copia literal das fontes de información, 2 puntos o Orixinalidade e carácter persoal, contido técnico, capacidade de

análise, presentación de gráficos e esquemas, utilización de abundantes fontes de información, boa estructura, ata 8 puntos

o Presentación correcta, ata 2 puntos

C.- Construcción e/ou montaxe o Realización fora de prazo, 0 puntos o Realización correcta, funcionamento correcto, bo aspecto, uso

correcto de máquinas e aparatos de medida, seguimento das normas de seguridade, tempo empregado, ata 8 puntos

o Orde e limpeza no traballo, ata 2 puntos. Actitudes

Negativa: reiteradas faltas de asistencia e/ou puntualidade sen justificar, reiteradas faltas de respeto o profesor, non traer o material necesario, non prestar atención ás explicacións, non traballar, reiteradas faltas de respeto cara os compañeiros, 0 puntos

Normais: asistencia a clase con puntualidade, atención e respeto o profesor e os compañeiros, 5 puntos

Positivas: participación activa e positiva nas clases, mostrando colaboración, respeto e responsabilidade co profesor e cos compañeiros, ata 5 puntos mais.

11º.- GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA


208

Os Indicadores están clasificados en dúas clases: Básicos e Adicionais. Esta clasificación, por unha parte nos servirá para determinar o grao mínimo de consecución para superar a materia. E por outra parte , empregando os Indicadores Adicionais, no caso de superar os básicos, nos determinaran a cualificación obtida. Todos os Indicadores Básicos teñen o mesmo valor cualificativo. Estes indicadores deben ser superados na súa totalidade para acadar unha avaliación positiva. A consecución destes mínimos implica unha cualificación de cinco. Os Indicadores Adicionais nunca proporcionaran unha cualificación positiva se non son superados os Indicadores Básicos, pero a cantidade de Indicadores Adicionais permitirá un redondeo cara o enteiro superior, sempre menor ou igual que catro, cando se superen o 60% dos mesmos. Para lograr o grao mínimo de consecución se deben acadar todos os Indicadores Básicos reflectidos a continuación: Unidade 1. A enerxía e a súa transformación

- Concepto de enerxía. Unidades - Transformacións enerxéticas: consumo e rendemento - Resolución de problemas de conversión de unidades - Determinación do rendemento dunha máquina.

Unidade 2. Enerxías non renovables

- Combustibles fósiles: - Proceso seguido nunha central térmica para transformar un combustible fósil (xeralmente carbón) en enerxía eléctrica.

Unidade 3. Enerxías renovables

- Enerxía hidráulica: Compoñentes dun centro hidroeléctrico. Potencia e enerxía obtida nunha central hidráulica.

- Enerxía solar: - Enerxía eólica:

Cálculo da enerxía xerada nunha aeroturbina. Unidade 4. A enerxía no noso entorno

- Xeneración, transporte e distribución de enerxía eléctrica. - Cogeneración. Definición. Sistemas.

Unidade 5. Os materiais: tipos e propiedades

- Propiedades máis importantes dos materiais. - Esforzos físicos ós que poden estar sometidos os materiais.

Unidade 6. Metais ferrosos


209

- Proceso de obtención do aceiro e outros productos ferrosos: materia prima, forno alto, convertidor e forno eléctrico. - Productos ferrosos: clasificación e diagrama do ferro-carbono.

Unidade 7. Metais non ferrosos

- Características, obtención, aliaxes e aplicacións máis importantes dos siguintes metais non ferrosos:

Pesados: estaño, cobre, cinc e chumbo. Lixeiros: aluminio e titanio. Ultralixeiros: magnesio.

Unidade 8. Plásticos, fibras téxtiles e outros materais

- Plásticos ou polímeros: materia prima, compoñentes aditivos, tipos, conformación de plásticos e plásticos compostos.

Unidade 9. Elementos transmisores do movemento

- Elementos transmisores de movemento. - Transmisión mediante poleas e correas. - Transmisión por engrenaxes. Cálculos. - Cadeas cinemáticas. Representación. Cálculos.

Unidad 10. Elementos mecánicos transformadores do movemento e de unión

- Elementos transformadores do movemento: Piñón-cremallera. Parafuso-porca.

- Elementos mecánicos de unión: Unión desmontable: pasadores, chavetas e lingüetas. Unión fixa: remaches e soldadura.

Unidade 11. Elementos auxiliares de máquinas

- Acumuladores de enerxía: volantes de inercia - Elementos disipadores de enerxía: freos. - Embragues de dentes. - Outros elementos mecánicos: coxinetes e rodamentos.

Unidade 12. Circuitos eléctricos de corrente continua - Magnitudes eléctricas: intensidade, voltaxe e resistencia eléctrica. Ley de Ohm. Enerxía e potencia eléctrica. - Leis de Kirchhoff aplicadas a unha malla e a varias mallas.

Unidade 13. O circuito neumático e oleohidráulico

- O circuito neumático:


210

Elementos dun circuito. Productores e tratamiento do aire, redes de distribución, reguladores e elementos de accionamiento final (cilindros e motores). Simboloxía neumática.

- Elementos dun circuito hidráulico. Unidade 14. Fabricación de pezas sen arranque de labra

- Conformación por fusión: colada por gravidade, sobre moldes de area, á cera perdida e coada continua. - Laminación en quente e en frio. - Forxa en quente e en frío.

Unidade 15. Fabricación de pezas por arranque de labra e outros procedementos

- Concepto de rosca. Características dunha rosca. Sistema de roscas e identificación. Fabricación de parafusos e porcas. - Mecanizado de pezas mediante máquinas-ferramienta: - Torno. Principio de funcionamento. Formas das pezas a obter.

Unidade 16. O mercado e a actividade productiva - A oferta e a demanda - O precio de coste e o precio de mercado dun producto - Estructura interna dunha empresa industrial Unidade 17. Deseño e mellora dos productos

- Fases do proceso productivo: estudio do mercado, desenvolvemento e planificación de producción

Unidade 18: Fabricación e comercialización de productos

- Fabricación de productos: aprovisionamento de materiais e procesos de fabricación.

- Xestión e control da calidade 12º.- MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Plantexaranse actividades de reforzo e actividades de ampliación, ainda que pode existir diferencias académicasentre o alumnado pois algúns deles cursaron Tecnoloxía en 4º de ESO, mentres que outros non. A nivel grupal as actividades concrétanse do seguinte modo:

Actividades individuais (resolución de exercicios , realización de ítems, lecturas…). Teñen fundamentalmente carácter de reforzo.


211

Actividades en pequeno grupo (tomas de datos, prácticas, montaxes, …). Participa o mesmo tempo do carácter de reforzo e do de ampliación.

Actividades de gran grupo (debates, traballos grupales de investigación bibliográfica, visitas) Son básicamente de ampliación

Actividades de contido. Son exclusivamente de ampliación e refírense fundamentalmente a unha exposición máis completa e complexa dos contidos de coñecemento esixibles a maioría dos alumnos.

Integración de alumnos e alumnas con necesidades educativas especiais en grupos de traballo mixtos e diversos, co obxecto de que non se podan sentir discriminados e contando co apoio e estímulo do profesor.

Adaptación á programación, delimitando aqueles contidos que sexan imprescindibles, así como aqueles que contribuan ó desenvolvemento de capacidades xerais.

14.-CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS A través desta materia traballaranse os seguintes elementos transversais 1. A comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación, o emprendemento, e a educación cívica e constitucional. 2. Fomentarase o desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres, a prevención da violencia de xénero ou contra persoas con discapacidade, e os valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal ou social. Do mesmo xeito, promoveráse a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como dos valores que sustentan a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a democracia, o respecto aos dereitos humanos, o respecto por igual aos homes e ás mulleres, e ás persoas con discapacidade, e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto ao Estado de dereito. 3. Fomentará as medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o espírito emprendedor e a iniciativa empresarial a partir de aptitudes como acreatividade, a autonomía, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun mesmo e o sentido crítico.


212

4. No ámbito da educación e a seguridade viaria, promoveranse accións para a mellora da convivencia e a prevención dos accidentes de tráfico, coa finalidade de que os/as alumnos/as coñezan os seus dereitos e deberes como usuarios/as das vías, en calidade de peóns, viaxeiros/as e condutores/as de bicicletas ou vehículos a motor, respecten as normas e os sinais, e se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o diálogo e a empatía con actuacións adecuadas tendentes a evitar os accidentes de tráfico e as súas secuelas. 14.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DA MATERIA PENDENTE No caso de ter alumnado matriculado en Tecnoloxía Industrial II, que no curso pasado non cursaron ou cursando a materia pasaron de curso con Tecnoloxía Industrial I suspensa, faráselles un seguimento especial para poder recuperar a materia de primeiro, dito seguimento consistirá en ir entregándolles unha serie de traballos o longo dos trimestres que deberán ir realizando e entregando en prazo o profesor. Para a avaliación destes traballos terase en conta:

o Entrega fora de prazo ou non entrega, 0 puntos o Orixinalidade e carácter persoal, contido técnico, capacidade de


o Presentación correcta, ata 2 puntos Se a cualificación destas actividades é positiva, o alumno superará a correspondente avaliación. En caso contrario, o alumno terá que facer un exame global no día fixado pola Xefatura de Estudos (mes de maio ou setembro). No caso de que o alumno teña unha ou dúas avaliacións cualificadas negativamente, o profesor decidirá, según estime oportuno, tendo en conta os contidos mínimos fixados para esta materia, se o alumno ten que facer exame global de toda a asignatura ou solamente, das avaliacións que non superou ao longo do curso. 15.- PROCEDEMENTO EXTRAORDINARIO DE AVALIACIÓN FINAL PARA ALUMNOS QUE PERDAN O DEREITO A AVALIACIÓN CONTINUA Aqueles alumnos que acumulen nun determinado momento do curso o límite de faltas establecido no RRI non poderán ser avaliados con avaliación


213

continua, polo que deberán realizar unha serie de actividades alternativas consistentes en:

Presentación de tódolos traballos realizados polo grupo durante o período correspondente. Serán valorados de 0 a 10, debendo ser condición necesaria pero non suficiente presentalos todos.

Realización dunha proba escrita de contidos mínimos, na que se deberá superar a lo menos o 50% das cuestións e problemas para obter un 5.

A calificación obtida baremarase:

20% Traballos 80% Nota proba escrita

Se se trata da avaliación final ou extraordinaria, o procedemento para superar a materia será análogo. 16.- REFORZO NA MATERIA DE TECNOLOXÍA INDUSTRIAL 1 Durante este curso haberá unha hora semanal de reforzo tecnolóxico da materia de Tecnoloxía Industrial 1 para aqueles alumnos que queiran reforzar de maneira voluntaria a Tecnoloxía. Esta hora de reforzo persigue complementar e profundizar a materia base, de Tecnoloxía Industrial 1; co obxectivo de que o alumnado que a cursa salga mellor preparado. O reforzo canalizarase a través de actividades coordinadas e axustadas á temporalización da materia base. 17.- MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA Mensualmente, a través das reunións ordinarias de departamento, así como ó remate do periodo lectivo que será cando se realice a memoria do departamento, donde se recollerán as modificacións feitas sobre a programación como consecuencia do seu seguimento levado a cabo ó longo do curso. Nesa memoria proporase pautas co fin de correxir posibles erros e propor medidas de actuación e de mellora para a programación do seguinte curso. 18.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES Dado o carácter descritivo e práctico da Tecnología Industrial I, consideramos interesante realizar visitas cun calado pedagóxico, propoñéndose as seguintes visitas:


214

Centro Tecnolóxico AIMEN, en Porriño

Adhesivos Plasto, en Porriño

Fundación CTAG

Precisgal, Mecanizados Atlántida SL AENOR

Vigo, outubro do 2015


ELECTROTECNIA

CURSO 2015-2016



215

VIGO, OUTUBRO 2015



216

1.- INTRODUCCIÓN. A.- Xeneralidades Os fenómenos electromagnéticos e os seus efectos atópanse entre os campos do coñecemento actual que producen máis aplicacións tecnolóxicas innovadoras. Estas aplicacións modifican substancialmente os procesos de produción e impulsan a economía acelerando a investigación científica e optimizando a xestión do coñecemento. A comprensión dos fundamentos de tales fenómenos e das formas en que se poden aplicar son, polo tanto, aspectos clave da formación tecnolóxica que repercuten no desenvolvemento social mellorando notablemente a vida das persoas. A electrotecnia proporciónalle ao alumnado aprendizaxes no campo da electricidade e do electromagnetismo que lle permitirán estudar sistematicamente circuítos e sistemas eléctricos e electrónicos, para explicar o seu funcionamento, empregalos en aplicacións características e construílos. O carácter de ciencia aplicada da electrotecnia posúe un valor formativo adicional, ao integrar e aplicar coñecementos procedentes de disciplinas científicas de natureza máis abstracta e especulativa, o que permite ver, desde outro punto de vista e de forma palpable, a necesidade dos coñecementos científicos adquiridos. Neste sentido, a materia de electrotecnia estende e sistematiza coñecementos adquiridos en etapas educativas anteriores e noutras materias do bacharelato, confírelles unha orientación técnica que abre un grande abano de posibilidades de formación electrotécnica especializada e cumpre o dobre propósito de servir como formación de base para orientar o alumnado cara a estudos universitarios ou para a formación profesional. O ensino da electrotecnia debe desenvolver de maneira equilibrada tres eixes transversais que a configuran. Por unha parte, achega o fundamento científico necesario para comprender suficientemente os fenómenos e as aplicacións. En segundo lugar, presenta as solucións técnicas que permitiron a utilización dos fenómenos electromagnéticos nunha ampla variedade de aplicacións e, en terceiro lugar, e non menos importante, permítelle ao alumnado realizar a experimentación e o traballo de taller que fan posible a medida precisa e o manexo, coa destreza e a seguridade necesarias, dos dispositivos electrotécnicos. Os contidos da electrotecnia, polo tanto, abarcan os fenómenos eléctricos e electromagnéticos, desde o punto de vista da súa utilidade práctica, e os conceptos e leis científicas que explican a súa aplicación nos dispositivos eléctricos; os elementos con que se compoñen circuítos, aparellos e instalacións eléctricos; o seu principio de funcionamento e a súa disposición e


217

conexións características e, por último, as técnicas básicas de análise, cálculo e predición do comportamento e montaxe de circuítos e dispositivos eléctricos. Os contidos preséntase organizados en sete bloques dos que os dous primeiros se dedican ao estudo dos fundamentos e fenómenos eléctricos e electromagnéticos, contidos que, ben que requiren un maior rigor científico ca na etapa precedente, se deben tratar dando máis importancia á comprensión dos fenómenos e leis físicas ca ao modelo matemático empregado para formalizalos ou xustificalos. O terceiro, cuarto e sexto bloques, que tratan, respectivamente, os circuítos eléctricos, as máquinas eléctricas e os circuítos electrónicos, parten dos fundamentos científicos para presentar as características técnicas dos compoñentes e dos dispositivos; para experimentar, nas aplicacións típicas, cos factores que condicionan a súa selección ou para verificar o seu funcionamento en determinadas circunstancias. O quinto bloque trata de forma unificada o ámbito das medidas eléctricas e debe combinarse coa análise, o deseño e a montaxe de circuítos, e co uso e a interpretación das representacións gráficas normalizadas. En varios destes aspectos será útil o emprego de programas informáticos específicos e de simulacións para complementar a experiencia que proporciona o traballo con circuítos reais. O bloque sete trata as instalacións eléctricas, en primeiro lugar desde o punto de vista global e cualitativo, adecuado para analizar a cadea de produción e consumo da enerxía eléctrica, coas súas evidentes implicacións ambientais. En segundo lugar trata os aspectos relacionados coas normas e a súa relevancia para facilitar a aplicación universal dunha tecnoloxía, neste caso da tecnoloxía eléctrica. O alumnado debe percibir que as instalacións domésticas e as das pequenas industrias representan unha parte substancial do consumo total de enerxía, que a súa optimización conduce a grandes aforros da factura enerxética global e que a aplicación correcta das normas produce contornos de traballo máis seguros e confortables. Esta materia favorece a reflexión sobre as implicacións tecnológicas e sociais do coñecemento científico. Ao analizar a forma en que o progreso técnico nos campos da electricidade e da electrónica inflúe na sociedade actual e se reflicte en normas respectuosas co ambiente e a seguridade pódeselle amosar ao alumnado que é posible potenciar o benestar social ao tempo que se reduce o impacto ambiental da aplicación da tecnoloxía. Neste sentido, a materia de electrotecnia pode contribuír notablemente á toma de conciencia da futura cidadanía ante os retos tecnolóxicos, outro aspecto clave da formación do alumnado que sen dúbida repercutirá no benestar da sociedade do século XXI.


218

B.- Situación de partida A materia de Electrotecnia está formado dous grupos de 10 e 16 alumnos, a maoioría cursaron Tecnoloxía Industrial I o ano pasado, pola información que dispomos moitos teñen pensado cursar unha enxeñería (Telecomunicacións, Industriais ou Minas) o próximo curso. A matería impartirase na aula-taller de tecnoloxía (Tecnoloxía 1), na que dispomos de material para facer prácticas, e todo o equipamento do taller como materiais, máquinas ferramenta, … C.- Contribución da materia o logro das capacidades do alumno A materia contribuirá, de maneira especial, o logro das seguintes capacidades:

Actuar de forma responsable e desenvolver o espirito crítico Farase ver ó alumnado a importacia de relacionar avantaxes e inconvenientes para analizar en cada caso as opcións idoneas ou mellores

Favorecer a sostibilidade

Contribuir a que o alumnado coñeza os posibles riscos da actividade industrial e saiba como procurar desenvolver procesos productivos máis sostibles e respetuosos co medio ambiente. Expresarse correctamente Empregar o vocabulario técnico apropiado Empregar adecuadamente ás TIC Fundamentais no mundo tecnolóxico, as TIC son unha ferramenta esencial na materia, e o alumnado deberá manexalas para buscar información, simular procesos, expoñer traballos… Adquirir coñecementos científicos e tecnolóxicos Enfocados para o alumnado que desexe facer estudos superiores de tipo técnico. Afianzar o espiritu emprendedor con creatividade, iniciativa e traballo en equipo Propio da materia e moi importante de cara o futuro do alumnado, de cara a uns estudos superiores de carácter técnico. Aplicar o método científico Propio e característico da materia e fundamental para crear obxectos.


219

2.- OBXECTIVOS. O ensino da electrotecnia no bacharelato terá como finalidade o desenvolvemento das seguintes capacidades: 1. Comprender o comportamento de dispositivos eléctricos sinxelos e explicar os principios e leis físicas que os fundamentan. 2. Entender o funcionamento dun circuito eléctrico que responda a unha finalidade predeterminada e utilizar os compoñentes adecuados para a súa montaxe. 3. Calcular e medir as principais magnitudes dun circuito eléctrico composto por elementos discretos en réxime permanente. 4. Analizar e interpretar esquemas e planos de instalacións e equipamentos eléctricos característicos, identificando a función dun elemento ou dun grupo funcional de elementos no conxunto. 5. Seleccionar e interpretar información adecuada para formular e valorar solucións, no ámbito da electrotecnia, a problemas técnicos comúns. 6. Coñecer o funcionamento dos aparellos de medida de magnitudes eléctricas e utilizalos adecuadamente, estimando a orde de magnitude das medidas e tendo en conta o grao de precisión dos instrumentos. 7. Propor solucións a problemas no campo da electrotecnia cun nivel de precisión coherente co das diversas magnitudes que interveñen neles. 8. Analizar descricións e características dos dispositivos eléctricos e para transmitir con precisión coñecementos e ideas sobre eles utilizando vocabulario, símbolos e formas de expresión apropiadas. 9. Actuar con autonomía, confianza e seguridade ao inspeccionar, manipular e intervir en circuítos e máquinas eléctricas para explicar o seu funcionamento. 10. Analizar e resolver problemas técnicos en equipo, achegando ideas e opinións, e planificar a realización de montaxes ou a construción de dispositivos.


220

3.- CONTIDOS. Unidade 1. A electricidade e o circuito eléctrico

- Cálculo da forza de atracción o de repulsión entre cargas eléctricas e o campo que crean nun punto.

- Determinación do valor do potencial eléctrico dun punto e a diferencia de potencial entre dous puntos dun campo eléctrico.

- Cálculo da resistencia eléctrica dun conductor.

- Representación de circuitos de corrente continua utilizando a simboloxía adecuada.

Unidade 2, Leis básicas do circuito eléctrico

-Descripción dos efectos térmicos das correntes eléctricas e as suas aplicacións.

-Cálculo das resistencias equivalentes, intensidades, caídas de tensión, potencial, diferencias de potencial en circuitos eléctricos en corrente continua aplicando a ley de Ohm, as leyes de Kirchhoff e o principio de superposición de fontes.

- Cálculo do circuito equivalente aplicando o teorema de Thévenin ou o de Norton.

- Analise e deseño de circuitos divisores de tensión e de corrente e determinalas súas aplicaciones.

- Montaxe de diferentes circuitos en corrente continua e medir tódolos seus parámetros eléctricos.

Unidade 3. Magnetismo e electromagnetismo

- Cálculo do fluxo magnético e a densidade de campo nun campo magnético e descripción das propiedades magnéticas da materia e a sua clasificación.

- Cálculo da imantación adicional dun material, a intensidade magnética, o momento magnético e a susceptibilidade magnética.

- Clasificación dos diferentes circuitos magnéticos e calcular os seus parámetros.

- Descripción das experiencias de Faraday e Henry.

- Cálculo da FEM inducida e determinar o sentido.

- Descripción do principio de funcionamento dos xeradores e dos aparellos de medida.


221

Unidade 4. Compoñentes eléctricos pasivos

- Cálculo do valor dun resistor e a sua tolerancia a partires das suas cores.

- Descripción e clasificación dos diferentes tipos de resistores, e as características principais dos resistores non lineais.

- Cálculo da capacidade dun condensador.

- Cálculo da capacidade equivalente de circuitos con diferentes condensadores.

- Descripción e clasificación dos diferentes tipos de condensadores.

- Descripción dos conceptos de carga e descarga dun condensador e cálculo da constante de tempo, a carga e a tensión nun instante de tempo determinado.

- Obtención das curvas de carga e descarga dun condensador.

- Descripción do comportamento dun condensador en corrente continua e corrente alterna.

- Determinación do valor do coeficiente de autoinducción.

- Descripción do comportamiento dunha bobina nun circuito eléctrico e determinar a enerxía almacenada, así como a constante de tempo dunha autoinducción

Unidade 5. A corrente alterna

- Representación gráfica de magnitudes sinusoidales.

- Circuitos serie e paralelo en CA determinando a impedancia equivalente, a tensión e a intensidade que circula por cada compoñente.

- Representación vectorial e sinusoidal os diferentes parámetros obtidos no cálculo dun circuito de CA.

- Cálculo da potencia activa, reactiva e aparente nun circuito de CA.

Unidade 6. Transformadores estáticos

- Clasificación dos transformadores, estudar a estructura interna e comprender o principio de funcionamento.

- Relación de transformación dun transformador.

- Estudo do comportamento en carga dos transformadores e a relación entre as corrientes do primario e do secundario.

- Circuito equivalente dun transformador.

- Ensaios de valeiro e de curtocircuito.


222

Unidade 7.- As máquinas eléctricas e os motores de corrente continua

- Concepto de máquina eléctrica.

- Cálculo da potencia útil e o par motor dun motor eléctrico e do rendimiento dunha máquina eléctrica.

- Estructura interna dunha máquina eléctrica de corrente continua.

- Principio de funcionamento dos motores de corrente continua.

- Clasificar os diferentes tipos de motores de corrente continua.

- Forza contraelectromotriz.

- Cálculo do balance enerxético e o rendimento dun motor de corrente continua.

- Método de inversión do sentido de xiro dos motores de corrente continua.

Unidade 8. Os xeradores de corrente continua

- Principio de funcionamento dos xeradores de corrente continua.

- Forza electromotriz dun xerador e determinar o valor.

- Relación entre a fuerza electromotriz xerada e la velocidade de xiro do xerador.

- Clasificación dos diferentes tipos de xeradores de corrente continua.

Unidade 9.- Motores de corrente alterna

- Clasificación das máquinas eléctricas de corrente alterna.

- Estructura interna dos motores de CA síncronos.

- Principio de funcionamento dos motores síncronos e como se crean os campos magnéticos xiratorios.

- Definición de velocidade de sincronismo dun motor síncrono.

- Método de inversión do sentido de xiro dos motores síncronos.

- Estructura interna dos motores asíncronos o de inducción, e observar as diferencias cos motores síncronos

- Principio de funcionamento dos motores de inducción.

- Deslizamento nos motores de inducción.


223

Unidade 10. Xeradores de corrente alterna

- Estructura interna dun alternador e o seu principio de funcionamento.

- Clasificación dos alternadores según a máquina motriz.

- Analise da tensión xerada no interior do alternador, tanto a teórica como a real.

- Funcionamento en carga dun alternador.

- Circuito equivalente dunha máquina síncrona (motor o generador).

- Balance enerxético dun xerador síncrono.

Unidade 11. Xeración, transporte e distribución da enerxía eléctrica

- Principais fontes de recursos enerxéticos.

- Funcionamento das centrais eléctricas productoras de enerxía.

- Partes mais importantes das redes de transporte.

- Cálculos sinxelos de liñas de transporte. Minimización de perdas, potencia, sección.

- Partes mais importantes das liñas de distribución.

- Cálculos sinxelos de liñas de distribución (potencia, sección, caídas de tensión).

Unidade 12.- Instalacións eléctricas

- Tipoloxías de instalacións eléctricas.

- Partes máis importantes de cada tipo de instalación eléctrica.

- Cálculos sinxelos de liñas eléctricas domésticas, industriais e singulares.

- Descripción do funcionamiento e valoración da importancia dos elementos de seguridade nun cadro de protección e comando.

- Grado de electrificación dunha instalación interior.

- Potencia total dun edificio de viviendas.

- Funcionamento dos contadores de energía eléctrica.

- Regulamentación existente aplicada a este tipo de instalacións.

- Proteccións contra contactos directos e indirectos.


224

Unidade 13. Sistemas electrónicos analógicos

- Sinais analóxicas e sinais dixitais.

- Semiconductores e a súas características principais.

- Funcionamento dun diodo semiconductor.

- Diferentes tipos de diodos.

- Cálculos sinxelos en circuitos con diodo.

- Transistor: características principaies e o seu funcionamento.

- Formas de funcionamento dun transistor.

- Cálculo do punto de trabajo e de funcionamento dun transistor.

- Cálculos sinxelos con circuitos en transistores.

- Descrición de circuitos constituidos por diodos, transistores, tiristores, amplificadores operacionales e algúns circuitos integrados.

- Funcionamento por bloques dunha fonte de alimentación.

Unidade 14. Sistemas electrónicos dixitais

- Portas lóxicas básicas.

- Taboas de verdade, funcións e circuitos dixitais, aplicando os principios da álxebra de Boole a partires de condicións predeterminadas.

- Simplificación de expresións lóxicas aplicando o álxebra de Boole ou os mapas de Karnaugh.

- Principais circuitos dixitais e as suas aplicacións.

- Circuitos combinacionales e secuenciales.

- Realización de circuitos dixitais elementais Unidade 15. Campos de aplicación da electrotecnia

- Tipos de lámpadas existentes no mercado.

- Magnitudes existentes na luminotecnia.

- Sistemas de calefacción, refrigeración, climatización, sistemas de protección contra robos, sistemas de protección contra incendios e sistemas de automatización existentes.

- Sistemas de automatización con elementos convencionais.

- Circuitos de comando de motores mediante contactores.


225

4.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN. 1. Explicar cualitativamente o funcionamento de circuitos simples destinados a producir luz, enerxía motora ou calor e sinalar as relacións e interaccións entre os fenómenos que teñen lugar. Con este criterio comprobarase o coñecemento dos efectos da corrente eléctrica e das súas aplicacións máis importantes. Indirectamente, este criterio permite verificar se o alumnado pode valorar cuantitativamente a eficiencia enerxética das aplicacións da electricidade, realizando estimacións das necesidades enerxéticas que a sociedade ten na actualidade, seleccionando aplicacións alternativas, de maior eficiencia enerxética, e calculando ou valorando a diminución do impacto ambiental debido ás reducións do consumo de enerxía. 2. Seleccionar elementos ou compoñentes de características adecuadas e conectalos correctamente para formar un circuíto característico e sinxelo e explicar o seu funcionamento. Trátase de avaliar a capacidade de montar circuítos eléctricos a partir de esquemas e de dimensionar os elementos necesarios para a súa realización. Deberase comprobar, así mesmo, que o alumnado é capaz de comprobar o funcionamento do circuíto no seu conxunto e o de cada un dos elementos que o compoñen. 3. Explicar cualitativamente os fenómenos derivados dunha alteración nun elemento dun circuíto eléctrico ou electrónico sinxelo e estimar as variacións que se espera que tomen os valores de tensión e corrente. Con este criterio de avaliación preténdese comprobar a capacidade de predicir as variacións das magnitudes presentes nun circuíto cando neste se produce a modificación dalgún dos seus parámetros e se se coñecen aqueles casos en que estas modificacións poden producir situacións perigosas para as instalacións e para as persoas usuarias, desde o punto de vista da seguridade eléctrica. 4. Calcular e representar vectorialmente as magnitudes básicas dun circuíto mixto simple, composto por cargas resistivas e reactivas e alimentado por un xerador senoidal monofásico. A través deste criterio comprobarase se se coñece e aplica a metodoloxía necesaria para calcular un circuíto que se conectará á rede de distribución eléctrica e a capacidade de utilizar as ferramentas de cálculo necesarias para cuantificar as distintas magnitudes eléctricas presentes en cada un dos elementos dun circuíto mixto. 5. Analizar planos de circuítos, instalacións e equipos eléctricos de uso común, identificando a función de elementos discretos ou de bloques funcionais no conxunto, e valorar a calidade da documentación técnica.


226

Con este criterio avalíase a capacidade de analizar esquemas de instalacións, equipamentos ou dispositivos eléctricos habituais; de explicar o seu funcionamento e de valorar a importancia que ten a adecuada realización da documentación en función do fin para o cal se elabore -manexo, mantemento, divulgación, etc.- e do papel que desempeñan as persoas destinatarias, lectoras, usuarias, técnicas de mantemento ou proxectistas, entre outras. 6. Representar graficamente nun esquema de conexións ou nun diagrama de bloques funcionais a composición e o funcionamento dunha instalación ou equipamento eléctrico sinxelo e de uso común. Con este criterio avaliarase a capacidade do alumnado para identificar os elementos que compoñen un sistema e representalos correctamente mediante os sistemas gráficos de representación normalizados. Tamén se comprobará se coñece cal é o uso común de cada un deles, a súa razón de ser dentro do conxunto do sistema e se é ou non adecuado, desde os puntos de vista técnico e económico, para a aplicación en que se atopa incluído. 7. Interpretar as especificacións técnicas de elementos ou dispositivos eléctricos e determinar as magnitudes principais do seu comportamento en condicións nominais. O obxectivo deste criterio é comprobar que o alumnado identifica os parámetros principais das especificacións básicas dun compoñente dun sistema eléctrico e que é capaz de seleccionar e dimensionar adecuadamente cada un dos compoñentes do sistema e predicir o seu comportamento en condicións nominais. 8. Medir as magnitudes básicas de circuitos eléctricos e electrónicos e seleccionar os aparellos de medida adecuados, conectándoos correctamente e elixindo a escala óptima. Trátase de avaliar a capacidade de seleccionar o aparello de medida necesario para realizar a medida da magnitude desexada, a escala de medida adecuada en función do valor estimado da magnitude, o modo correcto de realización da medida, o procedemento e a forma de conexión do instrumento de medida e de medir de forma que a operación resulte segura tanto para a persoa que a realiza como para as instalacións sobre as cales se debe medir. 9. Interpretar as medidas efectuadas sobre circuitos eléctricos ou sobre os seus compoñentes para verificar o seu correcto funcionamento, localizar avarías e identificar as súas posibles causas. Preténdese verificar se se coñece e valora a importancia da realización da medida das magnitudes eléctricas dun circuíto para a comprobación do seu correcto funcionamento ou para o achado das posibles avarías que puidese presentar. Así mesmo, valoraranse os resultados do proceso de verificacións eléctricas e a capacidade de ditaminar se o circuíto eléctrico está nas condicións mínimas exixibles para a súa conexión a unha subministración


227

eléctrica. O alumnado debería ser capaz, neste sentido, de aplicar sinxelos procedementos de localización de avarías que, mediante a realización de medidas eléctricas, permitan identificar as súas posibles causas. Trátase, ademais, de valorar o custo do mantemento correctivo en relación co tempo de desconexión do circuito e a seguridade do sistema. 10. Utilizar as magnitudes de referencia de forma coherente e correcta á hora de expresar a solución dos problemas. Este criterio persegue valorar as competencias necesarias para utilizar de forma rigorosa a linguaxe matemática na realización de cálculos, realizar estimacións razoables dos rangos de valores dos resultados e empregar correctamente as unidades en que se expresan as magnitudes eléctricas. 11. Planificar montaxes en equipo, achegando ideas e opinións, responsabilizándose de tarefas e cumprindo os obxectivos do plan de traballo. Trátase de valorar a capacidade de contribuír con razoamentos propios á solución dun problema técnico, tomar a iniciativa para expor e defender as propias ideas e asumir e tolerar as críticas vertidas sobre o dito punto de vista. 5.- SECUENCIACIÓN E DISTRIBUCIÓN TEMPORAL A secuenciacón e a súa duración no tempo, das diferentes unidades de contidos prevista será a seguinte, tendo en conta que a primeira semana adicarase a probas iniciais, información o alumnado dos obxetivos, criterios de calificación, … e outros axustes: Bloque I (1º Trimestre) 1.- A electricidade e o circuito eléctrico 2.- Leis básicas dos circuito eléctrico 3.- Magnetismo e electromagnetismo 4.- Compoñentes eléctricos pasivos 5.- A corrente alterna Bloque II (2º Trimestre) 6.- Transformadores estáticos 7.- As máquinas eléctricas e os motores de cc 8.- Xeradores de cc 9.- Motores de ca 10.-Xeradores de ca


228

Bloque III (3º Trimestre)

11.- Xeración, transporte e distribución de enerxía eléctrica 12.- Instalacións eléctricas 13.- Sistemas electrónicos analóxicos 14.- Sistemas electrónicos dixitais 15.- Campos de aplicación da electrotecnia 6.- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS. As orientacións metodolóxicas que se propoñen para o desenvolvemento do currículo pretenden definir actividades tipo para os contidos comúns e empregalas en todas as secuencias didácticas en determinada orde, para darlles unha estrutura común ou, cando menos, similar. As actividades tipo poden estar relacionadas con aspectos como: -Formulación de problemas abertos que admitan múltiples solucións para estimular a creatividade e para obter un conxunto de características técnicas do dispositivo que se deba construír ou da montaxe que haxa que realizar. -Presentación de ideas e solucións, favorecendo o debate e propiciando a argumentación e a achega de ideas do grupo-clase, como xeito de incidir sobre as competencias lingüísticas. -Realización de pequenos problemas sobre aspectos auxiliares ou complementarios que se baseen na estimación dos valores das magnitudes tecnolóxicas e na utilización do cálculo mental. -Comparación dos resultados coas estimacións, o rigor na realización dos cálculos e o uso correcto das unidades de medida para incidir na mellora da competencia matemática. -Busca de información, o cálculo, a planificación e a montaxe, deseñados para que potencien a confianza e autoestima do alumnado. -Asignación paritaria de papeis ou funcións específicas para a realización do traballo e a construción de dispositivos ou a realización de montaxes seguindo a planificación previamente elaborada. -Verificación de que as montaxes ou os dispositivos cumpren as especificacións previstas, sexa mediante simples comprobacións do funcionamento, sexa coa realización de medidas en situacións controladas.


229

-Integración do uso das TIC como ferramentas ou medios que facilitan o traballo, non como un fin en si mesmas. O seu emprego para reunir e presentar información, como ferramentas de deseño ou como simuladores, debería estar presente ao longo de todo o curso. -Emprego dos aspectos da electrotecnia relacionados co deseño industrial. As actividades poden, por exemplo, tratar a evolución das formas dos dispositivos eléctricos e electrónicos ao longo da historia como consecuencia da miniaturización ou doutros avances técnicos que fixeron posibles cambios estéticos e funcionais radicais en obxectos comúns. 7.- MATERIAIS CURRICULARES Para o desenvolvemento das explicacións e actividades disporase dos seguintes materiais e instalacións:

Aula-taller, dispoñible as 4 horas semanais, con entrenadores eléctrico-electrónicos, simuladores, entrenadores electroneumáticos, máquinas ferramentas, e ferramentas varias.




Libro de texto. Recomendóuselles o libro de texto da editorial Mc Graw Hill “Electrotecnia”.


8.- METODOLOXÍA Empregarase unha metodoloxía intermedia entre a expositiva de estudos superiores e a de proxectos empregada na ESO que agora en bacharelato pasarase a prácticas programadas, preparando ós alumnos a ser capaces de conectar co profesor na exposición de temas extensos, e mantendo a potencia formativa das prácticas. Naquelas unidades de carácter máis descritivo farase necesaria a utilización das TIC para explicacións e actividades, programas de simulación, animacións de procesos, que axudan a mellorar a comprensión dos contidos teóricos e á mellor realización das actividades.


230

Empregarase a pizarra para a realización de problemas, esquemas, aclaración de circuitos …. Nas unidades entregarase un boletín de problemas, con items, traballos monográficos e problemas de dificultade crecente para que o alumnado poda realizar de xeito autónomo estas actividades, e potenciar a sua autoestima o acadar resultados positivos. En cada unidade informaráselle o alumnado dos contidos básicos da mesma, asi como calqueira información adicional que lles poda ser de utilidade. Realizarase unha avaliación inicial para saber de que se parte e con que tipo de alumnos imos traballar. 9.- ACTIVIDADES DE LECTURA, EXPOSICIÓN E TIC Levaranse a cabo actividades encamiñadas a estimular o interese e o hábito pola lectura, xunto ca capacidade de expresarse en público e a utilización frecuente e adecuada das TIC. Actividades de lectura/exposición







Realizar e presentar con Powerpoint algún traballo de tipo expositivo.


231

10º.- PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN O longo do curso os alumnos realizarán unha serie de actividades de ensinanza-apredizaxe e o seu rendemento será valorado.





A realización de traballos e actividades, tanto individuais como en grupo, que será avaliada a través da observación diaria

boa disposición… III) Da suma obtida realizarase a media aritmética respecto ó número de contróis realizados. A nota correspondente a cada trimestre será a media aritmética das probas realizadas durante o mesmo, non se realizará a mesma se algún dos sumandos e inferior a 3. Nese caso non se considerará superado o trimestre Para superar a avaliación precisarase que a media anterior sexa, ó menos, de 5 puntos. Os alumnos/as que non superen algunha avaliación terán a posibilidade dunha recuperación para obter o aprobado (5) por avaliación ó longo do curso, ademáis da recuperación final de xuño. Estas recuperacións, consistirán nun control escrito correspondente a tódolos temas da avaliación ou avaliacións a


232

recuperar e que estarán relacionados cos obxectivos mínimos da unidade ou unidades obxecto da recuperación. Se un alumno/a fora privado do dereito á avaliación continua por expediente sancionador, ou por calquera outra circunstancia deberá superar un exame específico e individualizado, relacionado cos objectivos mínimos A 3ª avaliación, se ben se avaliará como as duas anteriores, ten carácter de avaliación final polo que a súa cualificación será a nota final de curso. Esta cualificación obterase da media aritmética das tres avaliacións. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. Os criterios de calificación parcial de cada instrumento de avaliación serán os seguintes: Conceptos

Preguntas escritas de carácter teórico


233

o Resposta clara e exacta, ata 6 puntos o Vocabulario e terminoloxía axeitado, ata 2 puntos o Presentación correcta, ata 2 puntos

Procedementos













11º.- MINIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA Para superar a materia, o alumno/a terá que demostrar que acadou os contidos mínimos seguintes:


234

Unidade 1. A electricidade e o circuito eléctrico

- Cálculo da resistencia eléctrica dun conductor.

- Representación de circuitos de corrente continua utilizando a simboloxía adecuada.

Unidade 2, Leis básicas do circuito eléctrico

-Cálculo das resistencias equivalentes, intensidades, caídas de tensión, potencial, diferencias de potencial en circuitos eléctricos en corrente continua aplicando a ley de Ohm, as leyes de Kirchhoff e o principio de superposición de fontes.

- Cálculo do circuito equivalente aplicando o teorema de Thévenin ou o de Norton.

- Montaxe de diferentes circuitos en corrente continua e medir tódolos seus parámetros eléctricos.

Unidade 3. Magnetismo e electromagnetismo

- Cálculo da FEM inducida e determinar o sentido.

- Descripción do principio de funcionamento dos xeradores e dos aparellos de medida.

Unidade 4. Compoñentes eléctricos pasivos

- Cálculo do valor dun resistor e a sua tolerancia a partires das suas cores.

- Cálculo da capacidade equivalente de circuitos con diferentes condensadores.

- Descripción dos conceptos de carga e descarga dun condensador e cálculo da constante de tempo, a carga e a tensión nun instante de tempo determinado.

- Descripción do comportamento dun condensador en corrente continua e corrente alterna.

Unidade 5. A corrente alterna

- Circuitos serie e paralelo en CA determinando a impedancia equivalente, a tensión e a intensidade que circula por cada compoñente.

- Cálculo da potencia activa, reactiva e aparente nun circuito de CA.


235

Unidade 6. Transformadores estáticos

- Clasificación dos transformadores, estudar a estructura interna e comprender o principio de funcionamento.

- Relación de transformación dun transformador.

Unidade 7.- As máquinas eléctricas e os motores de corrente continua

- Estructura interna dunha máquina eléctrica de corrente continua.

- Principio de funcionamento dos motores de corrente continua.

- Cálculo do balance enerxético e o rendimento dun motor de corrente continua.

Unidade 8. Os xeradores de corrente continua

- Principio de funcionamento dos xeradores de corrente continua.

- Forza electromotriz dun xerador e determinar o valor.

Unidade 9.- Motores de corrente alterna

- Clasificación das máquinas eléctricas de corrente alterna.

- Principio de funcionamento dos motores síncronos e como se crean os campos magnéticos giratorios.

- Principio de funcionamento dos motores de inducción.

Unidade 10. Xeradores de corrente alterna

- Estructura interna dun alternador e o seu principio de funcionamento.

- Balance enerxético dun xerador síncrono.

Unidade 11. Xeneración, transporte e distribución da enerxía eléctrica

- Principais fontes de recursos enerxéticos.

- Funcionamento das centrais eléctricas productoras de enerxía.

- Cálculos sinxellos de liñas de distribución (potencia, sección, caídas de tensión).


236

Unidade 12.- Instalacións eléctricas

- Partes mais importantes de cada tipo de instalación eléctrica.

- Cálculos sinxelos de liñas eléctricas domésticas, industriais e singulares.

Unidade 13. Sistemas electrónicos analógicos

- Cálculos sinxelos en circuitos con diodo.

- Transistor: características principaies e o seu funcionamento.

- Cálculos sinxelos con circuitos en transistores.

- Funcionamento por bloques dunha fonte de alimentación.

Unidade 14. Sistemas electrónicos dixitais

- Portas lóxicas básicas.

- Taboas de verdade, funcións e circuitos digitais, aplicando os principios da álxebra de Boole a partires de condicións predeterminadas.

- Simplificación de expresións lóxicas aplicando o álxebra de Boole ou os mapas de Karnaugh.

Unidade 15. Campos de aplicación da electrotecnia

- Tipos de lámpadas existentes no mercado.

- Circuitos de comando de motores mediante contactores.

12º.- MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE Plantexaranse actividades de reforzo e actividades de ampliación, ainda que existe unha diferenciación no alumnado pois algúns deles cursaron Tecnoloxía en 4º de ESO, mentres que outros non, e incluso algún cursaron o curso pasado Tecnoloxía Industrial I, co que a diversidade de entrada e evidente, e fai ter un nivel de esixencia medio. Estas actividades concrétanse do seguinte modo:



237




13º.- PROGRAMAS DE REFORZO PARA PENDENTES Neste curso non hai alumnado coa materia pendente. 14º.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIA E EXTRAESCOLARES Dado o carácter descritivo e práctico da Electrotecnia, considerameos interesante realizar visitas. 15º.- PROCEDEMENTO EXTRAORDINARIO DE AVALIACIÓN FINAL PARA ALUMNOS QUE PERDAN O DEREITO A AVALIACIÓN CONTINUA Aqueles alumnos que acumulen nun determinado momento do curso o límite de faltas establecido no RRI non poderán ser avaliados con avaliación continua, polo que deberán realizar unha serie de actividades alternativas consistentes en:



A calificación obtida será a media das duas partes. Se se trata da avaliación final ou extraordinaria, o procedemento para superar a materia será análogo.



238


TECNOLOXÍA INDUSTRIAL II

CURSO 2015-2016


VIGO, OUTUBRO 2015



239

INDICE 1.- Introducción.

A.- Xeneralidades


C.- Contribución da materia ó logro das competencias

básicas

2.- Obxectivos

3.- Contidos





8.- Metodoloxía


10.- Procedementos e instrumentos de avaliación




14.- Procedemento extraordinario de avaliación final

para alumnos que perdan o dereito a avaliación continua


16. Actividades extraescolares


240

1.- INTRODUCCIÓN. A.- Xeneralidades Ao longo do último século, a tecnoloxía, entendida como o conxunto de actividades e coñecementos científicos e técnicos empregados polo ser humano para o deseño e a construción de obxectos, sistemas ou contornos co obxectivo de resolver problemas e satisfacer necesidades, individuais ou colectivas, acadou unha importancia determinante na vida das persoas e no funcionamento da sociedade. A formación das persoas require actualmente unha atención específica á adquisición dos coñecementos necesarios para tomar decisións sobre o uso de materiais, obxectos e procesos tecnolóxicos, resolver problemas relacionados con eles e, en definitiva, utilizalos responsablemente para actuar sobre o contorno e mellorar a calidade de vida. Unha das características esenciais da actividade tecnolóxica é o seu carácter integrador de diferentes disciplinas. Esta actividade require a conxugación de distintos elementos que proveñen do coñecemento científico e da súa aplicación técnica, pero tamén de carácter económico, estético, etc. Todo isto de maneira integrada e cun referente disciplinar propio baseado nun modo ordenado e metódico de intervir no contorno. Enmarcada dentro das materias de modalidade de bacharelato, Tecnoloxía industrial II pretende fomentar aprendizaxes que permitan tanto a comprensión dos obxectos técnicos coma os seus principios de funcionamento, a súa utilización e manipulación. Para isto integra coñecementos que amosan o proceso tecnolóxico desde o estudo e viabilidade do produto, pasando pola elección e o emprego dos distintos materiais con que se pode realizar para obter un resultado de calidade, económico e ecolóxico. A materia impártese en dous cursos e desenvolve diferentes bloques de contidos con entidade propia cada un deles. A organización que se presenta intenta axudar á comprensión do conxunto de coñecementos que se pretende que o alumnado adquira ao longo da etapa, ben que os contidos non poden entenderse separadamente, senón que se trata de que se relacionen entre si e se vinculen cos doutras materias na observación de obxectos e sistemas técnicos reais nos que se integran todos os coñecementos e principios físicos estudados. B.- Situación de partida O grupo de Tecnoloxía Industrial II está formado por 20 alumnos. Todos cursaron Tecnoloxía Industrial I o ano pasado neste mismo centro e teñen todos a materia superada.


241

A matería impartirase na aula-taller de tecnoloxía (Tecnoloxía 1), na que dispomos de todo o equipamento do taller como materiais, máquinas ferramenta, … C.- Contribución da materia o logro das capacidades do alumno A materia contribuirá, de maneira especial, o logro das seguintes capacidades:

Actuar de forma responsable e desenvolver o espirito crítico Farase ver ó alumnado a importacia de relacionar avantaxes e inconvenientes para analizar en cada caso as opcións idoneas ou mellores

Favorecer a sostibilidade

Contribuir a que o alumnado coñeza os posibles riscos da actividade industrial e saiba como procurar desenvolver procesos productivos máis sostibles e respetuosos co medio ambiente. Expresarse correctamente Empregar o vocabulario técnico apropiado Empregar adecuadamente ás TIC Fundamentais no mundo tecnolóxico, as TIC son unha ferramenta esencial na materia, e o alumnado deberá manexalas para buscar información, simular procesos, expoñer traballos… Adquirir coñecementos científicos e tecnolóxicos Enfocados para o alumnado que desexe facer estudos superiores de tipo técnico. Afianzar o espiritu emprendedor con creatividade, iniciativa e traballo en equipo Propio da materia e moi importante de cara o futuro do alumnado, de cara a uns estudos superiores de carácter técnico. Aplicar o método científico Propio e característico da materia e fundamental para crear obxectos.

2.- OBXECTIVOS. A ensinanza da Tecnoloxía industrial no bacharelato terá como finalidade o desenvolvemento das seguintes capacidades:


242

1. Adquirir os coñecementos precisos para analizar máquinas e sistemas técnicos, para explicar os seus principios de funcionamento e identificar os elementos que os constitúen. 2. Comprender o papel da enerxía nos procesos tecnolóxicos, explicando as súas distintas transformacións e aplicacións, e adoptar actitudes de aforro e valoración da eficiencia enerxética de cara a conseguir un desenvolvemento sustentable. 3. Comprender e explicar como se organizan e desenvolven procesos tecnolóxicos, identificar e describir as técnicas e os factores económicos e sociais que concorren en cada caso. 4. Analizar de forma sistemática produtos da actividade técnica para avaliar a súa calidade e explicar o seu funcionamento, utilización e forma de control. 5. Valorar criticamente as repercusións da actividade tecnolóxica na vida cotiá e na calidade de vida, manifestando e argumentando as propias ideas e opinións. Analizar as distintas repercusións que determinados desenvolvementos tecnolóxicos teñen para homes e mulleres. 6. Transmitir con precisión os coñecementos e ideas sobre procesos ou produtos tecnolóxicos utilizando vocabulario, símbolos e formas de expresión apropiadas. 7. Actuar con autonomía, confianza e seguranza ao inspeccionar, manipular e intervir en máquinas, sistemas e procesos técnicos para comprender o seu funcionamento. 8. Planificar e desenvolver proxectos técnicos en equipo, achegando ideas e opinións, responsabilizándose de tarefas e cumprindo os obxectivos do plan de traballo. 9. Valorar a importancia da investigación e desenvolvemento na creación de novos produtos e sistemas. 3.- CONTIDOS. Unidade 1. Estructura dos materiais. Propiedades e ensaio de medida


243

- Estructura atómica. - Forzas e enerxías de interacción entre átomos. - Estructura electrónica e reactividad química. Electronegatividad. - Tipos de enlaces atómicos e moleculares. - Estructura cristalina e redes cristalinas dos metais. Alotropía. - Propiedades mecánicas dos materiales. - Tipos de ensaios. - Ensaios mecánicos: deformacións elásticas e plásticas. - Relación entre tensión e deformación. Concepto de tensión e deformación unitaria.

Unidade 2, Aleacións. Diagramas de equilibrio

- Soluciones sólidas: aleaciones. - Sistemas materiales. - Diagramas de equilibrio de fases. - Regla de las fases de Gibbs para calcular el número de fases. grados de libertad y número de componentes. - Diagramas de fases: número de fases, composición y la cantidad relativa de cada fase. - Diagrama hierro-carbono.

Unidade 3. Metais non férreos e ciclo de utilización dos materiais

- Tipos de materiais. - Conformacións metálicas. - Metais e aliaxes non férricas. - Materias cerámicos. A sua conformación. - Polímeros, polimerización. A sua conformación. - Termoplásticos, elastómeros e plásticos termoestables.

Unidade 4. Tratamentos térmicos e superficiais. O fenómeno da corrosión

- Tratamentos térmicos e termoquímicos. - Corrosión e oxidación. - Tipos de corrosión. - A pila de corrosión electroquímica. - Gráficos de templabilidade.

Unidade 5. Principios xerais de máquinas. Sistema Internacional de Unidades.

- Enerxía útil.


244

- Potencia dunha máquina. - Par motor no eixo. - Perdas de enerxía. - Calor e temperatura. - Primero principio da termodinámica. - Traballo nos diferentes tipos de transformacións.

Unidade 6. Motores térmicos. Circuitos frigoríficos

- Motores térmicos. - Tipos de motores térmicos. - Aplicacións dos motores térmicos. - Circuito frigorífico. Elementos. - Bomba de calor. Elementos. - Aplicacións dos circuitos frigoríficos e da bomba de calor.

Unidade 7.- Magnetismo e electricidade. Motores eléctricos

- Principios de funcionamento das máquinas eléctricas rotativas. - Magnitudes fundamentais dos motores de corrente continua e alterna. - Tipos e características de motores de corrente continua e alterna. - Balance de potencias dos motores de corrente continua e alterna. - Arranque, inversión de xiro, freado e regulación da velocidad nos motores eléctricos.

Unidade 8. Automatización neumática

- Estudo das técnicas de producción, conducción e filtrado de fluidos. - Estudo dos elementos de accionamiento, regulación e control. Simboloxía. - Circuitos característicos. Aplicacións. - Identificación dos elementos dun circuito e da función que desempeñan. - Deseño e desenvolvemento gráfico dun circuito sinxelo. - Realización dun circuito que simule unha función determinada.

Unidade 9.- Automatismos oleohidráulicos

- Simboloxía. - Propiedades físicas dos fluidos de traballo. - Válvulas e elementos de accionamiento e regulación. - Elementos impulsores do fluido. - Outros elementos dos circuitos oleohidráulicos. - Circuitos básicos. - Identificación dos elementos dun circuito práctico. - Deseño gráfico dun circuito sencillo


245

Unidade 10. Sistemas automáticos

- Sistema automático de control Definicións. - Sistema de control en lazo aberto. - Sistema de control en lazo pechado. - Bloque funcional. - Función de transferencia. - Estabilidade dos sistemas de control. - Tipos de control. - Control proporcional. - Control integral. - Control derivativo. - Control PID. - Identificación dos elementos dun sistema automático de uso común.

Unidade 11. Compoñentes dun sistema de control

- Detectores de posición, presión, temperatura, etc. - Principios de funcionamento dos detectores. - Detectores de erro. - Actuadores.

Unidade 12.- Circuitos combinacionales. Álgebra de Boole

- Álgebra de Boole. Postulados, propiedades e teoremas. - Funcións básicas booleanas. - Taboa de verdade. - Ecuación canónica. - Simplificación de funcións. - Realización de circuitos con portas lóxicas. - Circuitos combinacionais integrados. - Simplificación de circuitos lóxicos. - Montaxe de circuitos lóxicos combinacionais.

Unidade 13. Circuitos secuenciais. Introducción ó control cableado

- Biestables R-S, J-K, T y D. - Registros de desplazamiento. - Contadores. - Pulsadores e interruptores. - Relés o contactores. - Temporizadores a la conexión y desconexión.


246

Unidade 14. O ordenador e o microprocesador. O autómata programable. Aplicacións.

- O microprocesador. - Arquitectura interna e instruccións básicas do microprocesador - O autómata programable. Estructura e instruccións básicas. - Exemplos de aplicación

4.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN. 1. Seleccionar materiais para unha aplicación práctica determinada, considerando, ademais das súas propiedades intrínsecas, factores técnicos relacionados coa súa estrutura interna, económicos e ambientais. Analizar o uso dos novos materiais como alternativa aos empregados tradicionalmente. Trátase de comprobar se se saben aplicar os conceptos relativos ás técnicas de ensaio e medida de propiedades, para elixir o material idóneo nunha aplicación real, valorando criticamente os efectos que leva consigo o emprego do material seleccionado. 2. Determinar as condicións nominais de funcionamento dunha máquina ou instalación a partir das súas características de uso. Con este criterio búscase coñecer a capacidade para identificar os parámetros principais do funcionamento dun produto técnico ou instalación. 3. Identificar as partes de motores térmicos e eléctricos e describir o seu principio de funcionamento. Preténdese comprobar se se aplican os conceptos básicos da termodinámica e da electrotecnia na determinación dos parámetros que definen o uso dos motores térmicos e eléctricos, analizando a función de cada compoñente no funcionamento global da máquina. 4. Analizar a composición dunha máquina ou sistema automático de uso común e identificar os elementos de mando, control e potencia. Explicar a función que corresponde a cada un deles. Trátase de comprobar se se identifican, nun automatismo de uso habitual, os elementos responsables do seu funcionamento. 5. Aplicar os recursos gráficos e técnicos apropiados para describir a composición e funcionamento dunha máquina, circuíto ou sistema tecnolóxico concreto.


247

Con este criterio quérese valorar en que medida se utilizan o vocabulario adecuado, os coñecementos adquiridos sobre simboloxía e representación normalizada de circuitos, a organización esquemática de ideas, as relacións entre elementos e secuencias de efectos nun sistema. 6. Montar un circuíto pneumático a partir do plano ou dos esquemas dunha aplicación característica. Preténdese verificar que se é capaz de interpretar o plano dunha instalación, recoñecer o significado dos seus símbolos, seleccionar os compoñentes correspondentes e conectalos, sobre unha armazón ou nun simulador, de acordo coas indicacións do plano, para compoñer un circuíto que ten unha utilidade determinada. 7. Montar e comprobar un circuíto de control dun sistema automático a partir do plano ou esquema dunha aplicación característica. Avaliarase a capacidade de interpretar os esquemas de conexións de circuítos de control de tipo electromecánico, electrónico, pneumático e hidráulico; seleccionar e conectar de forma adecuada os compoñentes e verificar o seu correcto funcionamento. 5.- SECUENCIACIÓN E DISTRIBUCIÓN TEMPORAL A secuenciacón e a súa duración no tempo, das diferentes unidades de contidos prevista será a seguinte, tendo en conta que a primeira semana adicarase a probas iniciais, información o alumnado dos obxetivos, criterios de calificación, … e outros axustes: Bloque I (1º Trimestre)

Unidade 1. Estructura dos materiais. Propiedades e ensaio de medida Unidade 2, Aleacións. Diagramas de equilibrio Unidade 3. Metais non férreos e ciclo de utilización dos materiais Unidade 4. Tratamentos térmicos e superficiais. O fenómeno da corrosión

Bloque II (2º Trimestre) Unidade 5. Principios xerais de máquinas. Sistema Internacional de Unidades. Unidade 6. Motores térmicos. Circuitos frigoríficos Unidade 7.- Magnetismo e electricidade. Motores eléctricos Unidade 8. Automatización neumática Unidade 9.- Automatismos oleohidráulicos


248

Bloque III (3º Trimestre) Unidade 10. Sistemas automáticos Unidade 11. Compoñentes dun sistema de control Unidade 12.- Circuitos combinacionales. Álgebra de Boole Unidade 13. Circuitos secuenciais. Introducción ó control cableado Unidade 14. O ordenador e o microprocesador. O autómata programable. Aplicacións.

6.- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS. As orientacións metodolóxicas que se propoñen para o desenvolvemento do currículo pretenden definir actividades tipo para os contidos comúns e empregalas en todas as secuencias didácticas en determinada orde, para darlles unha estrutura común ou, cando menos, similar. As actividades tipo poden estar relacionadas con aspectos como: -Formulación de problemas abertos que admitan múltiples solucións para estimular a creatividade e para obter un conxunto de características técnicas do obxecto que se deba construír. -A presentación, oral ou escrita, de informes sobre ideas e solucións, favorecendo o debate e propiciando a argumentación e a achega de ideas do grupoclase como xeito de incidir sobre as competencias lingüísticas. -A realización de pequenos problemas sobre aspectos auxiliares ou complementarios que se baseen na estimación dos valores das magnitudes tecnolóxicas e na utilización do cálculo mental. A comparación dos resultados coas estimacións, o rigor na realización dos cálculos e o uso correcto das unidades de medida incidirán positivamente na mellora da competencia matemática. -A busca de información, o cálculo, a planificación e a montaxe, deseñadas para que potencien a confianza e autoestima do alumnado. -A asignación paritaria de papeis ou funcións específicas para a realización do traballo e a construción do obxecto seguindo a planificación previamente elaborada. -A verificación de que as montaxes ou os obxectos cumpren as especificacións previstas, sexa mediante simples comprobacións do funcionamento, sexa coa realización de medidas en situacións controladas. Integrar o uso das tecnoloxías da información e da comunicación como ferramentas ou medios que facilitan o traballo, non como un fin en si mesmas.


249

O seu emprego para reunir e presentar información, como ferramentas de deseño ou como simuladores, debería estar presente ao longo de todo o curso. Convén relacionar aspectos da tecnoloxía co deseño industrial. As actividades poden, por exemplo, tratar a evolución das formas ao longo da historia. 7.- MATERIAIS CURRICULARES Para o desenvolvemento das explicacións e actividades disporase dos seguintes materiais e instalacións:

Aula-taller, dispoñible as 4 horas semanais, con manuais, entrenadores eléctrico-electrónicos, simuladores, entrenadores electroneumáticos, máquinas ferramentas, e ferramentas varias.




Libro de texto. Recomendóuselles o libro de texto da editorial Mc Graw Hill “Tecnoloxía Industrial II”.


8.- METODOLOXÍA Empregarase unha metodoloxía intermedia entre a expositiva de estudos superiores e a de proxectos empregada na ESO que agora en bacharelato pasarase a prácticas programadas, preparando ós alumnos a ser capaces de conectar co profesor na exposición de temas extensos, e mantendo a potencia formativa das prácticas. Naquelas unidades de carácter máis descritivo farase necesaria a utilización das TIC para explicacións e actividades, programas de simulación, animacións de procesos, que axudan a mellorar a comprensión dos contidos teóricos e á mellor realización das actividades. Empregarase a pizarra para a realización de problemas, esquemas, aclaración de circuitos ….


250

Nas unidades entregarase un boletín de problemas, con items, traballos monográficos e problemas de dificultade crecente para que o alumnado poda realizar de xeito autónomo estas actividades, e potenciar a sua autoestima o acadar resultados positivos. En cada unidade informaráselle o alumnado dos contidos básicos da mesma, asi como calqueira información adicional que lles poda ser de utilidade. Realizarase unha avaliación inicial para saber de que se parte e con que tipo de alumnos imos traballar. 9.- ACTIVIDADES DE LECTURA, EXPOSICIÓN E TIC Levaranse a cabo actividades encamiñadas a estimular o interese e o hábito pola lectura, xunto ca capacidade de expresarse en público e a utilización frecuente e adecuada das TIC. Actividades de lectura/exposición







Realizar e presentar con Powerpoint algún traballo de tipo expositivo. 10.- PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN O longo do curso os alumnos realizarán unha serie de actividades de ensinanza-apredizaxe e o seu rendemento será valorado.


251





grupo, que será avaliada a través da observación diaria

boa disposición…

III) Da suma obtida realizarase a media aritmética respecto ó número de contróis realizados. A nota correspondente a cada trimestre será a media aritmética das probas realizadas durante o mesmo, non se realizará a mesma se algún dos sumandos e inferior a 3. Nese caso non se considerará superado o trimestre Para superar a avaliación precisarase que a media anterior sexa, ó menos, de 5 puntos. Os alumnos/as que non superen algunha avaliación terán a posibilidade dunha recuperación para obter o aprobado (5) por avaliación ó longo do curso, ademáis da recuperación final de xuño. Estas recuperacións, consistirán nun control escrito correspondente a tódolos temas da avaliación ou avaliacións a recuperar e que estarán relacionados cos obxectivos mínimos da unidade ou unidades obxecto da recuperación.


252

Se un alumno/a fora privado do dereito á avaliación continua por expediente sancionador, ou por calquera outra circunstancia deberá superar un exame específico e individualizado, relacionado cos objectivos mínimos A 3ª avaliación, se ben se avaliará como as duas anteriores, ten carácter de avaliación final polo que a súa cualificación será a nota final de curso. Esta cualificación obterase da media aritmética das tres avaliacións. A proba extraordinaria de setembro será única para tódolos alumnos/as e estará constituida por un exame cun contido que estará directamente relacionado cos obxectivos mínimos da materia. Na proba de setembro, polo tanto, non se conservan, os aprobados parciais de cada trimestre. Un alumno/a ó que se lle chame a atención máis de 4 veces por estar facendo outra cosa que non fora aquela encomenda polo profesor/a implicará o suspenso da avaliación na que ocurriran os feitos. Se un alumno/a ou alumnos/as son sorprendidos copiando probas, exames, prácticas ou traballos que teñan que facer, ben a través de apuntes, de medios electrónicos ou doutros compañeiros; ou calquer modificación ou intento de modificación posterior á entrega, coa intención de mellorar a nota do exame, proba,… implicará a anulación de dito exame, e por tanto, acarreará o suspenso automático, con nota de cero, de dita proba, exame, práctica ou traballo. Como consecuencia calificarase a avaliación como suspensa de maneira automática. Serán igualmente sancionados co suspenso da avaliación o alumno ou alumnos que o facilitaran, entendendo que esas prácticas, exames ou probas quedan anuladas por seren pouco fiables á hora de medir o obxecto da mesma. Sólo poderán aprobar o curso se aproban a recuperación final de xuño, ou entregan os traballos solicitados correctamente feitos por eles segundo as pautas indicadas polo profesor. No caso de que este incidente ocurrira durante ou despois do exame final de xuño, tería ou terían que presentarse á proba extraordinaria de setembro como única opción para poder aprobar o curso. Os criterios de calificación parcial de cada instrumento de avaliación serán os seguintes: Conceptos

Preguntas escritas de carácter teórico o Resposta clara e exacta, ata 6 puntos o Vocabulario e terminoloxía axeitado, ata 2 puntos o Presentación correcta, ata 2 puntos


253

Procedementos













11.- MINIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA Para superar a materia, o alumno/a terá que demostrar que acadou os contidos mínimos seguintes: Unidade 1. Estructura dos materiais. Propiedades e ensaio de medida


254

- Tipos de ensaios. - Ensaios mecánicos: deformacións elásticas e plásticas.

Unidade 2, Aleacións. Diagramas de equilibrio

- Diagramas de equilibrio de fases. - Diagramas de fases: número de fases, composición y la cantidad relativa de cada fase. - Diagrama hierro-carbono.

Unidade 3. Metais non férreos e ciclo de utilización dos materiais

- Metais e aliaxes non férricas. - Termoplásticos, elastómeros e plásticos termoestables.

Unidade 4. Tratamentos térmicos e superficiais. O fenómeno da corrosión

- Tratamentos térmicos e termoquímicos. - Gráficos de templabilidade.

Unidade 5. Principios xerais de máquinas. Sistema Internacional de Unidades.

- Enerxía útil. - Potencia dunha máquina. - Perdas de enerxía. - Primero principio da termodinámica.

Unidade 6. Motores térmicos. Circuitos frigoríficos

- Tipos de motores térmicos. - Circuito frigorífico. Elementos.

Unidade 7.- Magnetismo e electricidade. Motores eléctricos

- Principios de funcionamento das máquinas eléctricas rotativas. - Balance de potencias dos motores de corrente continua e alterna.

Unidade 8. Automatización neumática

- Circuitos característicos. Aplicacións. - Identificación dos elementos dun circuito e da función que desempeñan.

Unidade 9.- Automatismos oleohidráulicos

- Circuitos básicos.


255

- Identificación dos elementos dun circuito práctico. Unidade 10. Sistemas automáticos

- Sistema automático de control Definicións. - Función de transferencia. - Tipos de control.

Unidade 11. Compoñentes dun sistema de control

- Detectores de posición, presión, temperatura, etc. - Actuadores.

Unidade 12.- Circuitos combinacionales. Álgebra de Boole

- Taboa de verdade. - Ecuación canónica. - Simplificación de funcións. - Realización de circuitos con portas lóxicas.

Unidade 13. Circuitos secuenciais. Introducción ó control cableado

- Biestables R-S, J-K, T y D. - Relés o contactores.

Unidade 14. O ordenador e o microprocesador. O autómata programable. Aplicacións.

- Exemplos de aplicación

12.- MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE Plantexaranse actividades de reforzo e actividades de ampliación, dada a heteroxeneidade do grupo. A nivel grupal as actividades concrétanse do seguinte modo:




256



13.- PROGRAMAS DE REFORZO PARA PENDENTES No caso de ter alumnado matriculado en Tecnoloxía Industrial II, que no curso pasado non cursaran Tecnoloxía Industrial 1, ou cursandoa promocionaran a 2º de Bacharelato co ela suspensa. Faráselles un seguimento especial para poder recuperar a materia de primeiro, dito seguimento consistirá no envío dunha serie de traballos o longo do trimestre que deberán ir realizando e entregando en plazo ó profesor que imparte en 1º bacharelato. Para a avaliación destes traballos terase en conta:

o Entrega fora de prazo ou non entrega, 0 puntos o Orixinalidade e carácter persoal, contido técnico, capacidade de


o Presentación correcta, ata 2 puntos Se a cualificación destas actividades é positiva, o alumno superará a correspondente avaliación. En caso contrario, o alumno terá que facer un exame global no día fixado pola Xefatura de Estudos (mes de maio ou setembro). No caso de que o alumno teña unha ou dúas avaliacións cualificadas negativamente, o profesor decidirá, según estime oportuno, tendo en conta os contidos mínimos fixados para esta materia, se o alumno ten que facer exame global de toda a asignatura ou solamente, das avaliacións que non superou ao longo do curso. 14.- PROCEDEMENTO EXTRAORDINARIO DE AVALIACIÓN FINAL PARA ALUMNOS QUE PERDAN O DEREITO A AVALIACIÓN CONTINUA Aqueles alumnos que acumulen nun determinado momento do curso o límite de faltas establecido no RRI non poderán ser avaliados con avaliación continua, polo que deberán realizar unha serie de actividades alternativas consistentes en:


257



A calificación obtida baremarase:

20% Traballos 80% Nota proba escrita

Se se trata da avaliación final ou extraordinaria, o procedemento para superar a materia será análogo. 15.- PROCEMENTO PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN O remate do periodo lectivo realizarase a memoria do departamento para poder avaliar a programación, a sua eficacia e o seu grao de cumprimento. Nesa memoria proporase pautas de actuación para vindeiros cursos, co fin de correxir e mellorar posibles erros e propor medidas de actuación que melloren o rendemento na aula. 16. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES Dado o carácter descritivo e práctico da Tecnología Industrial II, consideramos interesante realizar visitas cun calado pedagóxico, propoñéndose as seguintes visitas:

AIMEN. É unha empresa ubicada no polígono do Porriño adicada o estudio de materiais, realización de ensaios de materiais, novas técnicas de soldadura…

Viza Automoción, SAU

Fundación CTAG

Precisgal, Mecanizados Atlántida SL

AENOR


· programaciÓns departamento tecnoloxÍa curso 2015-2016 2 Índice 1.- xeneralidades páx. 3 2.-...

Documents