OS ESPAZOS INDUSTRIAIS EN ESPAÑA

• O sector secundario abrangue as actividades industriais, construción e do sector enerxético.

• A industria é a actividade que transforma as materias primas en produtos semielaborados ou elaborados utilizando fontes de enerxía.

• A produción industrial, intensificouse mediante revolucións industriais.

•España incorporouse tardiamente á Primeira Revolución industrial do século XIX, que só alcanzou a algunhas comarcas de Cataluña, o País vasco ou Asturias, especializadas en actividades téxtiles ou minerometalúrxicas.

•A partir dos anos sesenta do século XX, España converteuse xa plenamente nun país industrializado e desde entón reforzou esa posición.

•Na actualidade, España ocupa o oitavo lugar entre as potencias industriais do mundo polo valor da produción obtida.

O espazo industrial

Factores de producción:

Factores político-

económicos

Factores humanos:mercado,

man de obra

O sector secundario abrangue as actividades industriais, construción e do sector enerxético

Factores físicos:materias primas, fontes de enerxía, superficie fabril

Factores físicos

• MATERIAS PRIMAS. Son os recursos que a industria transforma en produtos elaborados ou semielaborados.

• a)Materias primas de orixe órgánica procedentes da agricultura(algodón, liño), da gandería(pel, la, carne..), da pesca ou forestal(madeira, caucho..)

• b) Materias primas de orixe mineral, extráense de depósitos con elevadas concentracións de mineral.

https://www.google.es/search?q=materias+primas&biw=1093&bih=514&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj11N-wnu3KAhXKvRoKHRO8AfEQ_AUIBigB#imgrc=LbYe5B-xfSNQwM%3A

Materias primas orgánicas

Vexetal (liño)

animal

Minaría

Almadén ( mercurio)Cinc,

Cantabria

Chumbo e ouro

• Minerais metálicos (ferro, chumbo,cobre, bauxita..), destínanse á industria básica.

En España a súa produción é hoxe escasa, ao se pechar minas como as de Riotinto(ferro),Almadén (mercurio), Linares-La Carolina(chumbo)..

Riotinto ( Huelva)

• Minerais non metálicos(caolín, feldespato, magnesita, sal mariña..) destínanse á construción e industria química.

• Rochas de cantería, (sílices, calcária, arxilas, area e grava, xeso, pedra natural..)A súa produción experimentou un enorme crecemento, e España é un dos primeiros produtores e exportadores mundiais como o caso de pedras ornamentais.

Granito Porriño

Mármore. Almeria

As rochas industriais

Minas ouro Rodalquilar Almeria

As Medulas. Leon

Os recursos minerais

A lousa eO seu destrozo

Terras de Valdeorras

O Courel

• A minería española , A minería española , abundante ate o século XX, foi diminuíndo desde que en 1868 se permitiu a extracción e explotación das mellores minas a empresas estranxeiras, esgotando así os nosos recursos mineiros.

• Na actualidade o sector esta a pasar por un momento de crise con moitos problemas, que intentan afrontarse mediante unha política mineira marcada polas directrices da Unión Europea.

• Problemas económico-sociais, esgotamento dos mellores filóns, a baixa calidade doutros, a dificultade de extracción e a carestía dos prezos .

• As consecuencias :crise do sector e a dependencia externa no abastecemento.

A crise da minería afróntase con dous tipos de actuacións:

O comercio exterior mineiro

A reconversión , supuxo o peche de numerosas minas e a concesión de axudas para o desenvolvemento de actividades alternativas(Las Médulas, Riotinto, Cabárceno..).

• Incremento da competitividade mediante o desenvolvemento da investigación e a tecnoloxía.

• A reciclaxe de metais para paliar a dependencia externa

Os problemas ambientais son: - sobreexplotación - contaminación atmosférica, acústica, das augas e do solo así como alteracións paisaxísticas. Solucións: a utilización de tecnoloxías máis limpas, operacións de descontaminación e actuacións de rehabilitación de áreas mineiras abandonadas

• AS FONTES DE ENERXÍA• Fontes de enerxía on os recursos que proporcionan a

forza necesaria para levar a cabo un traballo.

Atendendo ao aproveitamento distinguimos entre: - Primarias(son aquelas que se atopan na natureza sen ningunha transformación) -Secundarias (aquelas que precisan dunha transformación previa como a electricidade).Segundo a súa formación podemos distinguir entre fontes de enerxía non renovables e renovables .

• Características -produción enerxética é escasa A produción interior de enerxía procede principalmente da enerxía nuclear e do carbón, dada a pobreza española en hidrocarburos(petróleo e gas natural) e a escasa participación das renovables. Isto obriga a recorrer a custosas importacións - dependencia enerxética doutros países.

- consumo enerxético elevado , acelerouse desde 1960. Na actualidade a industria tende a reducir o consumo .Por contra creceu o consumo enerxético nos transportes, nos fogares, e dos servizos. Debido ao aumento do nivel de vida e da actividade económica.• A política enerxética nacional elabórase no PEN(Plan

Enerxético Nacional), fomenta o uso das enerxías renovables

Fontes enerxía primarias

Tipos de enerxía non renovables

Petróleo

Nuclear

Gas natural

• Principais fontes de enerxía primaria, • O carbón, é unha rocha estratificada, combustible

formada pola descomposición de restos vexetais ao longo de millóns de anos. Formáronse na era primaria e no carbonífero. En España localízase nas cuncas do N e S da cordilleira Cantábrica(conca asturiano-leonesa-palentina) e no ángulo SW da Meseta(Teruel).

• Foi a enerxía básica da Revolución Industrial, en España usouse ata a posguerra. En 1973 a crise do petróleo impulsou de novo o consumo e a produción.

• Pero a produción descende desde 1984 e hai que importalo (EEUU, Sudáfrica, Australia e Indonesia).

• Úsase na industria, calefaccións e sobre todo na produción de electricidade en centrais térmicas (80%).

 

Central térmica de Elcogás en Puertollano (Ciudad Real).

Central térmica de As Pontes de García Rodríguez

• PROBLEMAS: - Esgotamento dos mellores xacementos e baixa calidade do resto. -A produción é cara , é máis barato importalo (filóns moi estreitos e fracturados que dificultan o uso de maquinaria; o carbón está mesturado con outros materiais o que fai necesario o seu lavado).• - Liberalización dos prezos ao entrar na UE (1986). • - Elevada contaminación atmosférica

A actividade mineira en España, mantense na actualidade grazas a subvencións.

Carbón mineral

• O Petroleo, aceite mineral composto de por unha mestura de hidrocarburos. Formouse pola descomposición de animais e plantas almacenados nas capas xeolóxicas desde hai millóns de anos.

• Desde mediados do século XX converteuse na principal fonte de enerxía. A pesar das oscilacións do seu prezo, mantense un consumo alto debido aos transportes.

• A produción en España é testemuñal,(algunhas reservas nas provincias de Burgos , Tarragona e na desembocadura do Ebro,) polo que hai que importalo desde: Arabia Saudí, Irán, Irak,Libia, Nigeria,México, Venezuela, Rusia..

• Na actualidade o seu uso principal e na obtención de derivados para o transporte(gasolina gasoleo..) a industria(lubricantes, asfalto) e produtos químicos( xofre, amoníaco..)

Imaxe tomada de http://www.realinstitutoelcano.org

• O gas natural,é unha mestura de hidrocarburos gasoso na que predomina o metano. Atopase en depósitos asociados ao petróleo.

• O seu consumo e experimentou un gran crecemento desde 1979 polas súas vantaxes: alto poder calorífico, prezo máis baixo e menor contaminación.•O destino do gas é para calefacción, cociñas, obtención de derivados na industria petroquímica, e sobre todo obtención de derivados en centrais térmicas.• A produción en España é moi escasas( en la Gaviota,Vizcaya

e nas marismas de Huelva) , polo que temos que importala en forma líquida a traves de barcos procedentes do Golfo Pérsico , Alxeria, Libia..; ou a traves de gasoductos, en forma gasosa desde Alxeria, Noruega e Portugal.

gas natural

Refinería gas . castellón

• Enerxía nuclear• Enerxía nuclear de fisión É a que se utiliza actualmente,

procede da fisión ou separación de átomos pesados de uranio.

• En España empeza a utilizarse desde 1969, aínda que a partir de 1984 , a súa expansión paralizouse(moratoria nuclear) debido á oposición dalgúns sectores e aos problemas que comporta : dependencia externa do uranio; risco de accidentes e almacenamento de residuos radioactivos. algunhas centrais anticuadas foron desmanteladas, outras deben facelo. O debate segue aberto entre defensores e detractores.

• O uso principal é producir electricidade e na medicina.

Centrais nucleares

Trillo ( Guadalaxara)Zurita ( Guadalaxara)

Alcaraz. Cáceres

Ascó. Tarragona

• Enerxía nuclear de fusión. Consiste na unión de isótopos lixeiros de hidróxeno. Está en proceso de experimentación.

Electricidade ( f. enerxía secundaria)

Tipos de enerxía renovables

XeotermicaSolar Eólica

Hidráulica

• Fontes de enerxía renovables• A enerxía hidroeléctrica.• Procede da auga embalsada en encoros que se fai saltar

por canalizacións e move turbinas conectadas a un xerador que transforma a forza mecánica en electricidade.

• Entre 1940 e 1970 tivo un gran desenvolvemento, pero desde entón mantívose estancada, ante a primacía da termoelectricidade, producida nas centrais térmicas.

• A produción localízase en zonas de grandes desniveis topográficos e ríos caudalosos como no norte peninsular, os Pireneos, algunhas montañas do interior peninsular, e sobre todo na caída dos ríos Douro e Texo perto de Portugal. Existen ademais pequenas centrais hidroeléctricas de pouca potencia distribuídas por Cataluña, Galicia, Aragón e Castela e León

Centrais hidroeléctricas

hidroeléctrica

Ten como inconveniente o impacto ambiental que provoca

Riaño (León),antes...

... e despois

• Enerxía eólica.• Utiliza a forza do vento para para producir enerxía

mecánica ou eléctrica. O seu crecemento foi espectacular nos últimos anos. Os parques eólicos sitúanse en zonas con ventos intensos, constantes e regulares. Céntranse no litoral galego,Tarifa, serras do Sistema Ibérico, Navarra, Canarias, ambas Castelas e Aragón.

Serra da Loba

Impacto medioambiental

Impacto paisaxístico Impacto sobre a fauna

Mapa enerxía eólica. Xaneiro 2004

• Enerxía solar. O aproveitamento da enerxía solar pódese realizar de dúas formas:

• por conversión térmica de alta temperatura: consiste en transformar a enerxía solar en enerxía térmica almacenada nun fluído.

• Por conversión fotovoltaica . Consiste na transformación directa da enerxía luminosa en enerxía eléctrica.

• As centrais máis grandes están en Toledo Madrid e Alacant. Hai tamén pequenas instalacións rurais.

• Vantaxes: É unha enerxía non contaminante e proporciona enerxía barata en países non industrializados.

• Inconvenientes: É unha fonte enerxética intermitente, xa que depende do clima e do número de horas de Sol ao ano. Ademais, o seu rendemento enerxético é bastante baixo.

• Biomasa• Obtense enerxía a partir da combustión de

residuos orgánicos agrícolas, gandeiros e forestais; proporcionan enerxía térmica ou eléctrica, e ao fermentar biogás. As comunidades con máis implantación de biomasa son Andalucía e as dúas Castelas. Tamén estase a desenvolver a chamada biomasa verde , a partir de cultivos como cereais, remolacha ou xirasol para producir biocombustibles.

• Enerxía xeotérmica• Aproveita o vapor ou a auga quente

subterránea, utilízase para uso térmico para calefacción. En España é escasa, en Galicia localízanse algúns recursos xeotérmicos nas provincias de Lugo, Ourense e Pontevedra.

Enerxía mareomotriz

• Política enerxética.– Contexto internacional:

• Crise 1975-79• Creación AIT: aforro; subtituír petróleo, investigación

– España antes U.E:• Atraso• Morte Franco.

– (1975):P.E.N 1978-87, substituír por nucleares: oposición cidadá

– PEN 1983-92: substituír por carbón e gas– PER 1986: por renovables

– España na U.E .(1986). • Obxectivos: asegurar o abastecemento, incentivar aforro e

renovables; evitar impacto ambiental,crear mercado interior de enerxía

• Novo PEN 2010: máis gas, menos nuclear, menos carbón, máis renovables

• Plan fomento enerxías renovables: 2010: 125 sexan renovables

• OS PROBLEMAS E A POLÍTICA ENERXÉTICA• Os problemas enerxéticos de Españason tres:• Elevada dependencia enerxética, temos que importar

cerca dun 80% da enerxía.• Elevado gasto enerxético, que reduce a nosas

competitividade económica.• Forte impacto medioambiental, contaminación do aire

(oxido de xofre, CO₂..), alteración do caudal dos ríos, residuos sólidos e radioactivos, impacto visual..)

A política enerxética realiza o Estado coa participación das comunidades autónomas e está marcada polas directrices da Unión Europea, para conseguir una enerxía segura, competitiva e sostible.

• Solucións• Para asegurar o abastecemento foméntase o

diálogo cos países subministradores e diversificando tanto a procedencia da enerxía como os tipos. Favorécese ademais o uso de enerxías autóctonas e as renovables.

• Para aumentar a competitividade, trátase de reducir o gasto enerxético e aumentar a súa eficiencia.

• O abaratamento promóvese liberalizando o mercado, en España se liberaliza desde 1997 seguindo as directrices europeas.

• Para o aumento da eficiencia enerxética proponse aforrar un 20% da enerxía, para iso favorécese a implantación das novas tecnoloxías nas empresas, a coxeración (produción conxunta de enerxía térmica e eléctrica. A calor sobrante de queimar o gas, emprégase para producir vapor e xerar electricidade)e as centrais de ciclo combinado (Utilizan dúas veces o combustible. Primeiro, o gas queimado move unha turbina. Despois, o vapor producido polos gases de saída da primeira turbina move unha segunda turbina). Concrétanse ademais medidas de aforro enerxético, recollidas na Estratexia de Aforro e Eficiencia Enerxética

• Para reducir o impacto ambiental proponse a diminución do consumo enerxético mediante a concienciación dos consumidores e maior eficiencia das instalacións; peche das máis contaminantes; establecendo cotas de emisión para as grandes instalacións de combustión; almacenamento subterráneo de resíduos; depuración das augas de refrixeración antes de devolvelas ao río; reutilización dalgúns residuos; investigación para o desenvolvemento de tecnoloxías limpas; incremento de medidas de seguridade.

• O novo Plan de Enerxías Renovables 2005-2010 propon que o 12,5% do consumo de enerxía veña das enerxías renovables, e que os biocarburantes representen o 5,83 %do total.

• Os recursos enerxéticos en Galicia• Galicia é un país con gran tradición mineira e un rico

subsolo explotado desde a Prehistoria.• Desde 1800 ata finais da II Guerra Mundial a minería

galega centrouse no ferro (Altos fornos de Saragadelos) e o wolframio, para a fabricación de proxectís e blindaxe de vehículos militares.

• Desde a década de 1970 a mineria galega recobrou un certo dinamismo cos xacementos de lignito en Meirama e nas Pontes, temos algúns xacementos de estaño, cinc,chumbo ou cobre, pero a miudo en mans de empresas foráneas.

• O sector máis salientable e o das rochas para construción, destacando as canteiras de granito de Porriño e as de lousa de Valdeorras.

• En canto ao sector enerxético, Galicia ten un gran potencial.• Presenta unhas boas condicións para a produción de

enerxía hidráulica, debido ao abundante caudal dos nosos ríos, e moitos tramos son favorables á construción de encoros. Galicia produce preto do 25% da enerxía hidráulica española, e un dos maiores exportadores a nivel Europeo.

• Destaca tamén a produción de enerxía térmica para obtención de electricidade, nascentrais de As Pontes, Meirama e Sabón. Que aportan o 13% da electricidade ao total español.

• As enerxías alternativas, teñen ademais unha importancia crecente, grazas á instalación dun gran número de parques eólicos, que supon máis dun 25% da produción española.

http://www.inega.es/enerxiasrenovables/eolica/?idioma=es

• 25-06-2010. Energía para la Unión Europea (I): Hacia un Futuro Sostenible.

• 02-07-2010. Energía para La UE (II): Geoeconomía para el Abastecimiento.

• 29-10-2010. Energía para la Unión Europea (3): el reto de las renovables en España. https://www.youtube.com/watch?v=oMKrsFI9O6c

Tipos de Industria

O proceso de industrialización en España: 1855-1975

• EVOLUCIÓN HISTÓRICA

• 1855-1900: Atraso. Lento inicio da industrialización

• 1900-36: Crecemento

• 1936-59: Estancamento

• 1960-75: Desenvolvemento

• 1855-1900: Atraso. Lento inicio da industrialización– Causas

• Mala dotación: materias primas e enerxía• Investimento industrial insuficiente, escaseza de

capital e espíritu empresarial escaso• Demanda limitada• Contexto histórico desfavorable, Guerra da

Independencia e independencia das colonias.• Política industrial inadecuada. O proteccionismo

desincentivou a innovación técnica.• Atraso tecnolóxico

• 1900-36: Crecemento– Causas:• Auxe mineria carbón, o encarecemento da hulla

importada favorece a produción nacional• Incorporación dos avances da 2ª Revolución

industrial: hidrocarburos e elctricidade.• Aumento investimentos , pola repatriación dos

capitais das colonias.• Aumento da demanda debido ao Impulso obras

públicas durante a ditadura de Primo de Rivera.• O proteccionismo elimina a competencia exterior.

• 1936-59: Interrupción– Causas:• Guerra civil, destrución de industrias• Posguerra, adóptase unha política autárquica, autosuficiencia e restricción de importaciónsGuerra civil

Guerra civil, fabricación de municións

Os anos 40, autarquía

Autarquía: fomento da produción propia

Fomento da producción

propia

• 1960-75: Desenvolvemento– Causas.• Aumento de investimentos, chegan multinacionais.• Aumenta a demanda de produtos industriais• Melloras técnicas• Política estatal, plans de desenvolvemento.

• Liberalizacións importacións• Expansión economía mundial e vantasoxa situación

de españa• Baixo prezo enerxía• Estado: plans de desenvolvemento

O Plan de Estabilización. 1959

• O presidente americano Eisenhower en España

O desenvolventismo: anos 60

O tecido industrial español e os seus contrastes

O proceso de industrialización en España 1855-1975

• A PRODUCIÓN INDUSTRIAL• Segunda metade do século XIX: Adóptanse as

innovacións técnicas da I Revolución Industrial( máquinas de vapor, motores de explosión e eléctricos..), poténciase o sector siderúrxico, localizado en Málaga, Asturias, Cantabria e o País vasco, e o sector téxtil en Cataluña.

• Primeiro terzo do século XX e na época franquista: diversificación da produción.

Sectores básicos: siderurxia, petroquímica, electricidade, foron impulsados polo Estado en época franquista a través do INI (Instituto Nacional de Industria), creado en 1941 e organizado como un holding estatal, requerían fortes investimentos e escasa rendibilidade.

Industria de bens e consumo(téxtil, calzado, alimentación, automóbil, electrodomésticos). Crecen en paralelo ao aumento do nivel de vida.

Industrias de bens de equipo(maquinaria..) Escaso desenvolvemento ate mediados do século XX debido ao atraso tecnolóxico español. Desde entón creceron en mans de empresas multnacionais.

Producción industrial

Evolución da poboación activa por sectores

ESTRUTURA INDUSTRIAL

citröen

• Sistema producción– Grandes fábricas.Fabricación en serie– Traballo en cadea, grandes cantidades e barato– Pequenas fábricas, fabricación artesanal

• Man de obra: – abundante e pouco cualificada– Situación laboral: precaria! Máis tarde prestaciçóns

• Tamaño da empresa:– Contraste: grandes e pequenas

• Atraso e dependencia tecnolóxica – Política protecionista ->non competencia=>non

innovación– Dependencia tecnolóxica=>déficit– Dependencia enerxética

• Resultado:– posición periférica economía mundial

• O sistema de produción foi diverso: en pequenas fabricas cun sistema tradicional; ou en grandes fábricas que adoptan a produción en cadea.

• O tamaño da empresa: • -Pequenas empresas con baixo nivel de

investimentos, tecnoloxía e competitividade.• -Grandes empresas. A maioría foron empresas do INI

de sectores básicos, ou filiais de empresas multinacionais.

• A tecnoloxía caracterizouse polo seu atraso e a dependencia externa.

• A man de obra foi abundante pero cunha baixa cualificación.

Factores e tendencias de localización . • Factores: máis beneficios e

menos custes– F. clásicos:

• Proximidade materias primas e fontes enerxía: áreas de base extractiva

• Mercado amplo• Man de obra• Transporte: äreas base

portuaria• Capital• Sectores de apoio e

infraestruturas• Política industrial.

Incentivos• Tendencia:Concentración

– Aglomeración urbano-industriais-> economías de aglomeración

ÁREAS INDUSTRIAIS

• Desde os inicios diferéncianse dúas áreas:• a) Periferia peninsular e Madrid concentraron a industria. Estas

áreas estarían relacionadas cos factores de localización:• Áreas de base extractiva, xunto aos depósitos de minerais, caso

da industria siderúrxicaMálaga, Asturias, País Vasco)• Áreas de base portuaria, xunto a certos portos que aseguraban o

aprovisonamento e saída dos produtos(Bilbao, Avilés, Barcelona).• Áreas urbano industriais, xurdiron nas cidades, xa que achegaban

mercado de traballo econsumo, servizos e equipamentos así como estacións ferroviarias, caso das grandes cidades, sobre todo Madrid.

• b) no resto do territorio xurdiron áreas dispersas, baseadas sobre todo na produción de orixe agraria.

1900-1975:Consolidación dos desequilibrios territoriais:Afianzanse as rexións existentes:– Franxa cantábrica: I. base, grandes fábricas, capital estatal (INI)– Mediterráneo: diversas, Lixeira, fábricas pequenas– Madrid: centralismo, nó comunicacións, diversificación industriaNovos espazos a partir de 1960:– Periferias das grandes aglomeracións urbano-industriais. En

polígonos e ao longo de grandes estradas (solos baratos)– Eixos industriais nacionais ao longo das principais vías de

comunicación.:Ebro-Mediterráneo e eixos industriais rexionais debidos á política desenvolvemento: litoral galego-Andalucia occidental

Enclaves industriais aillados en capitais de provincias (Ponferrada, Puertollano) e polos de promoción e desenvolvemento industrial (Valladolid, Zaragoza)

Política industrial

• Proteccionismo e intervención estatal– Política proteccionista:Crecemento industrial pero desincentivaba a

innovación tecnolóxica– A intervención estatal crea empresas públicas.Obxectivos: impulsar a industria e corrixir desigualdades :a) Promoción industrial– Plans de Desenvolvemento (1964-1975)– Polos de Promoción e desenvolvemento nas rexións atrasadas• Polos de desenvolvemento industrial en zonas con certa base

industrial (Vigo, A Coruña, Zaragoza, Oviedo, Córdoba...) • Polos de Promoción: en áreas deprimidas (Burgos, Huelva)

Resultados: Inferiores ao previsto, so tiveron certo exíto as zonas concerta industrialización(valladolid, Vigo, Sevilla..)Acentuáronse as desigualdades

• Outras medidas:Incentivos ás industrias para:• Zonas de Preferente Localización Industrial(Mieres-

Langreo, Tierra de Campos, Illas Canarias..)• Polígonos de Preferente Localización Industrial• Grandes Áreas de Expansión Industrial, GAEI(3º Plan

de desenvolvemento 1972-75 en Galicia, Andalucía, Estremadura..)

• Polígonos de desconxestionamento industrial, para desconxestionas as grandes áreas industriais enáreas próximas

Polos de desenvolvemento

Crise 1975-85• Causas

– Externas. Economía mundial• Encarecemento enerxía, suba do petróleo en 1973, incrementanse

oscustos de produción e se reduce a demanda.• Esgotamento ciclo anterior. Entrada 3ª Revolución industrial

– Novas tecnoloxías(microelectrónica, informática..)– Novos sectores industriais (robótica, aeronáutica..)– Novos sistemas produtivos (descentralización)– Novas características da demanda (calidade e deseño)

• Globalización da economía e competencia dos N. P.II naval, téxtil..)Internas: Deficiencias estruturais(alto consumo de enerxíae traballo, insuficiente modernización técnolóxica).• Coxuntura económica: • Morte de Franco e • Transición retrasou as medidas ante a crise.

• Consecuencias:• Peche de empresas e paro• Descenso da produción e caída de beneficios• Aumento da débeda• Folgas

Reestructuración industrial• Contexto internacional: 1975. Países OCDE (adoptan políticas de

reestruturación industrial, en España se atrasan) A reestruturación ten duas vertentes : reconversión industrial e reindustrialización.(axudas financeiras, fiscais e laborais)Reconversión industrial:Obxectivo:tratamento de choque para actuar de forma intensiva e nun curto período de tempo, que asegurase a viabilidade a medio prazo das industrias en crise, mediante as reformas necesarias para adaptalas ao novo ciclo tecnolóxico e ao mercado en condicións de competitividadeActuacións:-Axuste oferta e demanda (peches de empresas, e especialización en produtos con maior demanda.)-Modernización tecnolóxica

-Regulacións cadros persoal (despedimentos, prexubilacións)-Saneamento financieiroAfectoulle aos sectores maduros : construción naval, liña branca electrodomésticos, téxtil, calzado...

• Resultados:• forte redución de emprego e concentración das actuacións nas grandes

empresas , quedando excluidas as pequenas e medianas(pemes).

http://elpais.com/diario/1984/02/13/economia/445474803_850215.html

https://www.youtube.com/watch?v=EW4LmdSlzJw

• Reindustrialización:• Obxectivo: recomposición tecido industrial das zonas afectadas pola

reconversión, creando novas actividades. Pretendíase absorver os parados procedentes da reconversión.

• Actuacións:• Creación de Zonas de Urxente Reindustrialización (ZUR)1983:Ferrol-

Vigo), Asturias,Bilbao, Barcelona, Madrid e bahía de Cádiz).• As empresas que se instalen nesas zonas recibirían incentivos fiscais e

financeiros e subvencións a cambio de incorporar parados procedentes da reconversión.

• Resultados:• Crecemento do investimento e da diversificación industrial-Pero xerou menos emprego do previsto e asaxudas beneficiaronás grandes empresas e acentuáronse os desequilibrios.Madrid e Barcelona os máis beneficiados.

Reconversión industrial

Situación actual da industria: desafíos e globalización.

• Iniciase a recuperación a partir de 1985• A entrada de España na Comunidade Europea en 1986

favorece esta recuperación.• España intégrase nun amplo mercado para os seus

produtos,ten maior acceso a innovacións e ao capital estranxeiro, e participa no reparto dos fondos estruturais( FEDER, FSE,FEAGA).

• Pero España intégrase nun mercado moi competitivo, e ten que adoptar a normativa industrial comunitaria: regulacións técnicas e sanitarias do produto; supresión de monopolios empresariais; eliminación de axudas estatais ás empresas.

Cambios da terceira Revolución industrial • Aplica os avances da revolución científica e tecnolóxica á

obtención de novos produtos, ao proceso de produción, á organización(métodos de traballo, xestión) e á mercadotecnia (comercialización).

• Aparecen novos sectores industriais • alta tecnoloxía como o sector telemático ou TICs.• Automatización• instrumentos de precisión.• Novos materiais• Modernos medios de transporte(aeronaves, AVE..)• Biotecnoloxía• Laser • Enerxías renovables

3ª Revolución industrial

microeléctrónicaautomatización

Tecnoloxías da información

Cambios no sistema de produción favorecidos polas novas tecnoloxías favorecen:

• DESCENTRALIZACIÓN Isto pode realizarse constituíndo empresas multiplanta, localizando as fases de produción en establecementos separados;

• a subcontratación de tarefas a outras empresas;• ou formando redes de pemes que dividen o

traballo, ou se especializan na mesma rama ou produto, combinando competencia e cooperación.

• FLEXIBILIZACIÓN da produción, fabricando pequenas series de produtos diferentes a prezos rendibles.

Cambios no tamaño das empresas• Proliferación de pemes e redución do tamaño medio

das fábricas.Cambios no emprego industrial• Aumenta a cualificación e terciarización do emprego

industrial. As tarefas simples e repetitivas son feitas por máquinas e aumenta o emprego de traballadores cualificados, que traballan noutras fases (I+D, deseño, xestión, control de calidade, servizos posvenda..)

• Desregularización do mercado laboral, reduce o numero de traballadores estables e aumenta a precariedade laboral(temporal, autoemprego..)

Cambios na localización industrial• Deslocalización das empresas a lugares con

maiores vantaxes e menos custos.• Concentración de industrias de alta tecnoloxía,

oficinas e servizos á produción en lugares con dotacións e servizos

• Video de salvados deslocalización https://www.youtube.com/watch?v=EcQ1pMciuCgDeslocalización y explotación. 1:50 a 6: minhttps://www.youtube.com/watch?v=G8QjJMiiDgE

• Manifestacións da recuperación• A industria española despois da súa entrada na Unión

Europea viviu un proceso de modernización produtiva, aínda que tivo que superar un período de crise (1990 – 1993). A mediados dos noventa a industria española, xa recuperada, convertérase no sector de actividade máis produtivo grazas á moderación salarial e á flexibilidade na contratación laboral.

• A industria tivo un bo ritmo de crecemento de vendas, produción e demanda aínda que vai perdendo importancia dentro do conxunto de actividades económicas ,diminúe a súa achega ao PIB (15,0% en 2007) e á ocupación (16% en 2007) a favor do sector terciario.

• A crise financeira de 2007, xurdida inicialmente nos Estados Unidos , afectou a economía mundial. Na Unión Europea iniciouse unha tendencia xeral á baixa, que en España se reflícte nunha recesión da carteira de pedidos, un aumento dos stocks e unha desaceleración do emprego.

A produción industrial actual

• España sigue a ter un peso importante nos sectores industriais maduros, con atraso tecnolóxico.

• Os sectores máis dinámicos contan cunha forte presencia de capital extranxeiro

• Os sectores de alta tecnoloxía teñen menor implantación que noutros países europeos.

• Os sectores industriais maduros• Son ramas afectadas polo descenso da

competitividade,(debido ao atraso tecnolóxico e a deslocalización) , redución da demanda ou pola necesidade de levar a cabo procesos de reconversión.

• A siderurxia obtén aceiro a partir do ferro nos altos fornos. Tras o duro proceso de reconversión, que supuxo o peche das instalacións de Altos fornos do Mediterráneo e Altos fornos de Biscaia, mantense en Asturias, País Vasco, Cantabria Navarra e Cataluña

• Industria de transformados metálicos , fabrica maquinaria de todo tipo localízanse no triángulo Barcelona- País Vasco- Madrid.

Sectores industriais maduros: Industria siderúrxica

Esquema dun alto fornode fundición

de metal

Electrodomésticos liña branca

Fabricación de electrodomésticos de liña branca. En proceso de reorganización da produción e o mercado, moitas empresas pecharon ou se deslocalizaron. Mantéñense en Navarra, Aragón, Cantabria e País Vasco

Sectores industriais maduros: Construcción naval

Asteleiros de Barreras e Vulcano (Vigo)

e Astano (Ferrol)

• A construción naval• Esta a sufrir unha dura reconversión, ante a

competencia de países máis baratos.• Industria téxtil , confección e calzado

caracterizada polo minifundismo empresarial, a dispersión e o abundante emprego de man de obra, sofre os procesos de deslocalización e a competencia de países máis baratos, que trata de atallarse co investimento en intangibles (deseño, marcas).céntrase en Galicia, Cataluña e na Comunidade valenciana.

Reconversión do sector navalConstrucción navalReparacións e transformaciónsPropulsión e enerxíaSistemas de control e navíos de guerra

Mobilizaciónsobreiras

do sector naval

Téxtil, calzado e coiro

Sectores industriais dinámicos

• Están caracterizadas pola súa alta produtividade, especialización e por ter unha demanda asegurada. É importante a presenza de capital estranxeiro presencia de capital extranxeiro.

• Automobil. Tras a reconversión recuperou o seu dinamismo.Está en mans de multinacionais e a produción exportase en gran parte. España el tercer país exportador de Europa, tras Alemania y Francia.

• Fabricación del Citroën C4 en la planta de Mulhouse (Francia)

• O sector químico. É unha das bases da industria española comprende dous subsectores:

-Petroquímica ou química de base, organizada en grandes complexos (Puertollano, Cartagena, Algeciras e Huelva). -Química de transformación, estruturase en pequenas empresas que fabrican colorantes,vernices, produtos de limpeza, fertilizantes, produtos farmacéuticos..)Localízanse no País vasco, Cataluña , Andalucía e Valencia.• O sector agroalimentario. Existen pequenas industrias

nacionais dispersas, e tamén grandes multinacionais

Sectores industriais dinámicos: capital estranxeiro

Químico,automóbil,alimenticio,construcción

Os sectores de alta tecnoloxía

• En España instálanse con retraso e teñen menor desenvolvemento que noutros países europeos, debido á:

• dependencia tecnolóxica e de investigación.Como consecuencia hai que recurrir á compra de patentes, que supon altos custos, ou atracción de multinacionais.

• Predominio de PEMES, con escasa competitividade• Escasa adaptación da man de obra e do sistema

educativo ás demandas empresariais.• Baixa inversión e insuficiente integración entre

universidade e empresas

Sectores industria punta. atraso

Biotecnoloxía microelectrónica

automatización

Novos materiais. polímeros

Documental - Cómo lo hacen? (hormigon,celulares,bombilla electrica,acero, trafico inteligente)Como se Fabrica memoria USB KIngston.flv

• A localización tende a concentrarse en parques tecnolóxicos ou científicos.

• Estes sitúanse no contorno das metrópoles e cidades medias, en espazos con calidade ambiental e boaaccesibilidade. Son parcelas reducidas con baixa densidade de edificios e con centros de servizos complementarios (administrativos, salas de reunión, cafeterias..)

• Albergan edificios destinados a aloxar a empresas innovadoras,con escaso capital pero con elevado potencial de crecemento,durante os primeiros anos, ata que sexan viables., son as incubadoras de empresas.

• Obxectivo, que as súas industrias actuen como motor do desenvolvemento local e atraigan outras empresas e difusión de innovacións ao contorno.

Parques tecnolóxicos

Parque tecnolóxico de valadares ( Vigo)

Estrutura actual da industria Tamaño: pequenas ( menos 50 traballador@s) ou medianas (51 a 500)

– Vantaxes: • reacción máis rápida e flexible fronte aos cambios actuais • menor conflitividade laboral

– Inconvenientes: • produtos máis caros e menos competitivos• Esquecidas pola política industrial

Investigación e innovación insuficiente: investimento en I+D reducido e concentrado nalgúns sectores,escasa integración universidade-empresas.

Tecnoloxía insuficiente e dependente: crea pouca tecnoloxía, ten que recurrir á compra de patentes.

• Consecuencias:– Baixa productividade e calidade– Maior prezo dos produtos– Menor competividade– Consolidación da posición semiperiférica de España no contexto

internacional

O tamaño das empresas industriais

Gastos en Investigación y Desarrollo en España en 2002

OS ESPAZOS INDUSTRIAIS ESPAÑOIS NUN MUNDO GLOBAL

• O actual tecido industrial español estase a incorporar á globalización económica, nosas zonas industriais se configuran como puntos dunha rede de produción a nivel mundial. caracterízase por:

• Concentración de capital e de decisión en poucas empresas multinacionais, co que o papel da economía estatal se reduce.

• Numerosas decisións tómanse fóra de España.

Factores e tendencias da localización industrial

• Nunha economía global as empresas buscan ser máis competitivas e aumentar a súas cotas de mercado. Para iso, as buscan menores custos laborais e mellores condicións. Ademais flexibilizouse a localización dos establecementos industriais de maneira que a empresa pode deslocalizar parte do proceso produtivo.

• Factores– Perde importancia proximidade recursos naturais e a

proximidade aos mercados de consumo– Mantense a relevancia da disponibilidade de

transportes e man de obra .– Prima o acceso á innovación e á información.– Accesibilidade a transportes e comunicación– Apoio dos axentes sociais e vantaxes

• TendenciasDifusión da industria cara espazos periféricos debido a:

• Problemas das grandes concentracións industriais ( saturación, encarecemento solo, conflictividade laboral..)

• Melloras tecnolóxicas e no transporte.• Desenvolvemento da industrialización

endóxena(baseada nas vantaxes de cada territorio) Deslocalización• Afectou sobre todo: sectores maduros en crise e

realizouse a escala: mundial, estatal e interrexionalConcentración nos espazos centrais, onde se instalan

sectores de novas tecnoloxías, sedes sociais e de xestión das empresas.

Países máis avanzados Estados Unidos, Xapón e EuropaRexións máis dinámicas a nivel estatalNúcleos centrais das áreas metropolitanas

Áreas industriais en España• Características: fortes desequilibrios territoriais entre areas

desenvolvidas, áreas en expansión e áreas en declive.– Áreas desenvolvidas:– Evolución marcada pola reconversión de sectores maduros

e a revitalización industrial coa implantación de sectores de alta tecnoloxía e sedes de grandes empresas nacionais e multinacionais.

– Terciarización da industria(aumento de oficinas).• Espazos centrais das áreas metropolitanas: Madrid e

Barcelona

– Áreas e eixes en expansión:• Coroas metropolitanas: áreas en reconversión e áreas

receptoras de novas industrias

• franxas periurbanas, zona de transición entre o espazo urbano e o rural.

• Eixes de desenvolvemento industrial, ao longo das principais vías de comunicación.

• A nivel nacional: eixo Val do Ebro e do Mediterráneo.• A nivel rexional e comarcal: arredor Madrid, Tordesillas-

Valladolid- Palencia, Eixo atlántico• Algunhas áreas rurais: pequenas empresas

Os eixes industriais actuais

– Áreas e eixes industriais en declive• na cornixa cantábrica(Asturias, Cantabria País

Vasco) Ferrol, baía de Cádiz, Ponferrada. • Causas:especializadas en sectores maduros en

crise, dificil reindustrialización debido a mercado labora lconflictivo e pouco cualificado.

• Consecuencias: desindustrialización, declive demográfico e perda de competitividade.

– Áreas de industrialización inducida e escasa• Inducida ( desde 1960 obxecto de iniciativas para a

promoción industrial): Zaragoza,Valladolid, Burgos e o triángulo Sevilla-Cádiz-Huelva en Andalucía

• Escasa: Castela a Mancha, Estremadura, Baleares e Canarias, debidoá súa localización pouco competitiva.Predominan sectores tradicionais

O eixes industriais. Madrid

• O centro industrial. As multinacionais

Os eixes industriais. Madrid

• I+D. A informática

Os eixes industriais. Cataluña

• O téxtil

Polígono industrial

Eixo Atlántico

POLÍTICA INDUSTRIAL ACTUAL • Caracterízase por:• Diminución da intervención estatal: Privatización de

empresas públicas: desaparición do INI e creación do SEPI ( Sociedade Estatal de Participacións Industriais)

• Crecemento da apertura ao exterior desde a entrada na UE

• Intervención da U.E na política industrial• Participación das comunidades autónomas,

coordinando a política da UE coa do Estado. • Obxectivos: aumentar a competitividade,repartición máis

equilibrada e sotenibilidade.

• Para corrixir os problemas sectoriais (excesiva especialización, insuficiente tecnoloxía..)

• Culminación da reconversión e reindustrialización.• Creación de observatorios industriais• Apoio aos sectores máis expostos á competencia exterior• Política para corrixir os problemas estruturais ( pequeno

tamaño das empresas, escasa competitividade, escasa investigación..)

• Mellorar o tamaño das empresasApoio as PEMES e ás grandes empresas.

• Fomento da investigación e innovación tecnolóxica.– Aumento do gasto en I+D e persoal cualificado– Fomento de transferencia universidades –empresas– Participación en programas internacionais (Eureka)– Extensión das TICs a toda a sociedade

• Impúlsase a internacionalización empresarial

Política para corrixir os desequilibrios rexionais• Políticas de promoción industrial

- Lei de incentivos rexionais- Axencias de desenvolvemento rexional

• Políticas de desenvolvemento endóxeno, baseado en impulsar as potencialidades e as vantaxes de cada territorio a través de:

- microplanificación, que require a intervención das administracións rexionais ou locais

- apoio a PEMES locais, - fomento da innovación e información - Creación de Axencias de Desenvolvemento Rexional e Axencias de Desenvolvemento Local. - Creación de Sociedades para o Desenvolvemento Industrial(SODI).Distritos industriais , PEMES especializadas nun sector que combinan competencia e colaboración.

Problemas ambientais da industria• Uso abusivo dos recursos naturais: materias primas e

fontes de enerxía• Contaminación do medio: contaminación atmosférica,

acústica, de augas• Degradan o valor estético da paisaxe

Contaminación augas, acústica, atmosférica

• Políticas ambientais:• Ante o uso abusivo dos recursos: Desenvolvemento

sostible• Ante contaminación: – prevención do dano– promoción e investigación de tecnoloxías limpas– Adopción de medidas correctoras– Ante degradación paisaxe: operacións de

rehabilitación de zonas industriais Bilbao e Avilés.

– Protección do patrimonio industrial dalgúns edificios ou paisaxes industriais de interese. Plan Nacional de Patrimonio Industrial desde 2000

• Protección do patrimonio industrial dalgúns edificios ou paisaxes industriais de interese. Plan Nacional de Patrimonio Industrial desde 2000

SITUACIÓN DA INDUSTRIA EN GALICIA

• O proceso de industrialización de Galicia• En 1955, cando outras comunidades españolas

comezaban o seu despegamento industrial, preto do 70% da poboación galega aínda se dedicaba ás actividades agrícolas.

• O proceso industrializador en Galicia estivo marcado por un atraso debido non só á falta de iniciativas locais senón tamén á deficiente organización do sector primario e á súa posición periférica e mal comunicada con respecto aos centros de decisión.

•Ata mediados do século XX, as únicas actividades fabrís, limitadas ao sector naval e ás conserveiras, foran desenvolvidas grazas a investimentos exteriores como os levados a cabo pola burguesía catalá en certos núcleos costeiros.

•Posteriormente, os Polos de Desenvolvemento Industrial, apoiaron un tardío, desenvolvemento industrial. A instalación de Citroën Hispania en Vigo (1957), supuxo o inicio do proceso de internacionalización e diversificación da economía galega.

•Desde 1960, chegaron a Galicia varias multinacionais alimentarias (como Nestlé), que favoreceron o desenvolvemento das actividades primarias ao garantir e estabilizar a demanda industrial dos nosos produtos agrícolas.

• Estrutura e principais áreas industrias galegas

•Na actualidade, o sector secundario ocupa en torno ao 29% da poboación activa galega, similar á porcentaxe española (30%), o que indica un importante desenvolvemento.

•Non entanto, algúns dos subsectores localizados en Galicia supoñen un gran custo ambiental. Tal é o caso da celulosa de Pontevedra,ou a refinería da Coruña, ou as industrias de base de Cervo (Alúmina-Aluminio)

• As empresas industriais galegas, salvo excepcións, caracterízanse polo seu pequeno tamaño, o que as fai pouco competitivas.

• Os principais subsectores industriais localízanse ao longo do Corredor Atlántico, sobre todo na área metropolitana de Vigo e no Golfo Ártabro.

• A construción naval , sector que sufriu unha forte reconversión, localízase fundamentalmente nas cidades de Ferrol (Navantia) e Vigo (Barreras)O sector, con fortes altibaixos, está actualmente en crise debido en parte á competencia de estaleiros asiáticos.

• – A industria automobilística concéntrase fundamentalmente en Vigo e a súa comarca arredor de Citroën Hispania.

• – O sector alimentario . Destacan as industrias de conserva de peixe, nas Rías Baixas e, sobre todo, na de Arousa (Ribeira, Pobra do Caramiñal, Vilagarcía); os conxelados de produtos do mar ,coa multinacional galega Pescanova ; o sector lácteo e o das augas minerais, localizados nas provincias de Ourense e Pontevedra; e o grupo Coren que, empezando como cooperativa no ano 1961, se converteu na primeira empresa agroalimentaria de España, especializada en produtos avícolas.

• – O ramo da madeira , representadas por empresas de gran tamaño presentes nos mercados internacionais ,como a Financieira Madereira FINSA, con sede en Santiago, así como por un bo número de pequenas e medianas empresas (serradoiros, carpinterías, fabricación de mobiliario espalladas por todo o territorio.

• - A industria téxtil e da confección adquiríu un enorme desenvolvemento desde os anos 1980. Os principais núcleos de implantación son o eixo Arteixo-A Coruña, grazas ao dinamismo do grupo Inditex e a proliferación de pequenos obradoiros, Vigo-Redondela, Ourense(Adolfo Domínguez).

• problemas máis importantes• - Baixo investimento en I+D de Galicia dificulta a

innovación tecnolóxica da industria• - A produtividade industrial é inferior á media

española, no obstante nos últimos anos incrementouse grazas ao desenvolvemento tecnolóxico impulsado por empresas e institucións.

• - O tecido empresarial no que predominan as PEMEs dificulta o aumento do investimento en I+D. Xa que dispón de menores recursos financeiros para desenvolver proxectos de investigación e desenvolvemento, aínda que tamén unha maior flexibilidade para afrontar crises económicas e adaptarse a novos mercados.

• Transformación do espazo industrial en Bilbao• https

://www.youtube.com/watch?v=Bf_2SRaoEA4• Fabricación del Acero

• Bibliografía e Páxinas web• Libro de texto basico: Xeografia para 2º de Bacharalato Anaya• https://pablocosmez.wordpress.com/2011/12/15/os-espazos-industriais/• http://elperiodicodelaenergia.com/las-10-mayores-centrales-termicas-de-carbon-de-espana/• http://www.inega.es/enerxiasrenovables/biomasa.html• http://noespazoenotempo.webnode.es/• http://www.inega.es/enerxiasrenovables/eolica/?idioma=es• http://www.pearltrees.com/_xeografia/reestruturacion-industriais/id10534030/item102578622

• Fotografias tomadas de imagenes de google .• Prestamos da miña compañeira Inma