1

LANDARE EHUNAK

LANDARE HISTOLOGIA: Landare ehunen azterketaz arduratzen den atala

• Landare ehunen ezaugarri orokorrak:– Ez dute zelularteko likidorik; elkarri itsatsita

daude– Zelula helduek zelulosazko pareta zelularra

dute– Pareta zelularrak poroak edo zuloak agertzen

ditu: plasmodesmoak

MERISTEMOAK

Primario edo muturrekoakSekundarioak

Sustraiaren eta zurtoinaren muturretan (apikala zein adabegietan) kokatuta daude eta landarearen luzetarako hazkundea zuzentzen dute.Etengabe zatitzen ari da

Zatitzeko gaitasuna berreskuratu duten zelula helduetatik sortzen dira.

Alboetan daude kokatuak eta lodierako hazkundea zuzentzen dute.

Bi daude: Kanbiuma eta felogenoa

Zelula meristematikoak txikiak eta poliedrikoak dira, nukleo handia eta ez dute bakuolarik edo oso txikiak dituzte, zelula-pareta mehea. Zatitzeko bereizko gaitasun handia dute eta hazkuntzaz arduratzen dira. Meristemoek sortutako zelulak desberdindu egiten dira eta tipo zelular desberdin bilakatzen dira

5

MUTURREKO MERISTEMOAK (apikalak edo axialak)

                                      

sustraiazurtoina

Zelula meristematikoak

Meristemo sekundarioak: cambiuma eta felogenoa

• Lehenengo urtetik aurrera eratzen dira.• Zilindrikoki luzetara agertzen dira beste ehunen

artean eta landarearen zabalerako hazkuntzaz arduratzen dira.

• Cambiuma: Landarearen barneko aldean zilindrikoki kokatzen da eta ehun eroaleak eratzen ditu (xilema eta floema)

• Felogenoa: Azalerago. Kanporuntz suberra eratzen du eta barneruntz parenkima.

PARENKIMAK

• Landarearen oinarrizko ehuna eta ugariena.• Zelula biziak,bereizkuntza-maila baxua, forma

askotakoak.• Gainerako ehunen artean daude, hutsarteak

betetzen• Zelula pareta ondo garatua eta plastoak dituzte.

Bakuolo handia.• Zatitzeko gaitasunari eutsi diote, zelula biziak.• Betetzen duten funtzioaren arabera mota

desberdinak daude.

Ehun parenkimatiko motak

• Funtsezko parenkima: gutxien espezializatua. Betegarri funtzioa beste ehunen artean

• Klorofila parenkima: futzioa fotosintesia burutzea. Hosto eta zurtoin berdeetan dago.– Oholesitako parenkima: hostoen ehun

epidermikoaren azpian dauden zelula luzeak– Parenkima harrotua: aurrekoaren azpian

zelularteko tarte handiekin, arnas gasak pilatzeko.

Ehun parenkimatiko motak

• Erreserba parenkima: Erreserba substantziak (almidoia, lipido edo proteinak) metatzen espezializatua. Ugaria erraboiletan, tuberkuluetan eta hazietan.

• Ur parenkima: landare xerofitoetan ura gorde. Kaktusetan adibidez

• Aire- parenkima: airea gordetzen dute, landare urtarretan

Oholesitako parenkimaren mikrografia

Parenkima klorofilikoa hosto batean: Oholesitako parenkima eta parenkima harrotua.

Parenkima klorofilikoa hosto batean: Oholesitako parenkima eta parenkima harrotua.

PARENKIMA HARROTUAPARENKIMA HARROTUA

Erreserbako parenkimaHodiekin loturiko

funtsezko parenkima

BABES EHUNAK

EPIDERMISA• Kloroplastorik gabeko zelula biziz osaturik, kutinaz estalitako

geruza iragazkaitza dute: kutikula• Landare belarkaren kanpoaldeko geruza da (sustrai, zurtoin eta

hostoetan• Landareak lehortzetik eta kanpo eragileetatik babesten du• Egitura espezializatuak dituzte:

• Estomak: gas trukerako eta transpirazioaren kontrolerako• Trikomak: iletxoak dira, ura eta gatz mineralak xugatzeko

eta zenbait substantzia jariatzeko

TrikomaTrikoma

Estomak

Epidermia zelula

Trikomak = iletxoak

BABES EHUNAK

ENDODERMISA•Sustraien barruan kanpoko parenkima eta ehun eroalean bereizeko: Casparyren geruza osatuz. Geruza honen funtzioa sustraiak zurgatzen dituen ura eta gatz mineralak erregulatzea da.

BABES EHUNAK

SUBERRA EDO ARTELAZKIA• Hazkunde sekundarioa duten landareen inguru

zaharretan eratzen da, 2 urtez gorako epidermisari lekua hartuta.

• Felogenoak (meristemo sekundarioak) eratzen du.• Suberinaz inguratutako zelula hilez osatua• Azal isolatzailea eta iragazkaitza osatzen du• Lentizela izeneko zulogune edo arraildurak ditu

gas trukea ahalbidetzeko

SUBERRA

Kortxoa: Suberinaz (argizaria) estalitako zelula hilez osatua.

• Zelulosaz eta ligninaz osatutako oso pareta zelular lodiko zelulez osatuak.

• Zurruntasuna eta erresistentzia ematen dio landareari.

• Bi mota daude: – Kolenkima

– Esklerenkima

EUSTE EHUNAK

EUSTE - EHUNAKESKLERENKIMA: Hazten ez diren organo helduetan

KOLENKIMA: Zurezko landareen atal berrietan eta belarkaretan.

Oso horma lodiak eta

lignifikatuak dituzte.

Ondorioz zelulak hiltzen

dira.

Zelula biziak

Zelulosaz indartutako hormak: urratuaren kontrako erresistentzia

Kolenkima

epidermia

EHUN EROALEAK• Cambiumak eratzen ditu: xilema barrurantz eta floema

kanporuntz• XILEMA:

– Xilemak izerdi landugabea garraiatzen du sustraietatik landarearen gainontzeko tokietara

– Zelua lignifikatu hilez osaturiko hodiak eratzen dituzte– Gimnospermoetan: trakeidak ( zelulen arteko paretak zeharkakoak

eta poroen bidez lotuak)Angiospermoetan:trakeak (zelulen arteko paretarik gabe hodi luzeak osatuz )

– Zurezko hodiak osatzen dituzte– Euste funtzioa ere betetzen dute

• Floemak izerdi landua garraiatzen du hostoetatik landarearen gainontzeko tokietara

EHUN EROALEAK• Cambiumak eratzen ditu: xilema barrurantz eta floema

kanporuntz• FLOEMA:

– Floemak izerdi landua garraiatzen du hostoetatik landarearen gainontzeko tokietara

– Zelula biziz osaturik organuluak eta nukleoa galdu arren. Inguruko zelula laguntzaileak kontrolatzen dituzte.

– Inguruan zelula parenkimatikoak, zelula biltzaileak, zuntzak eta euste zelulak ere badituzte

– Xilemaren kanpoko aldetik daude– Gimnospermoetan bahe-zelulaz osatuz. – Angiospermoetan bahe-hodiak osatuz

EHUN EROALEAKXILEMA edo

ZUREZKO HODIAKFLOEMA edo

BAHE- HODIAK

.

Zelula hilak, errenkadan, hodi luzeak sortzen dituzte trenkadak desagertzean Transpirazioan zapaltzea galarazten duen ligninaz indartutako hormek eraztun, espiral,…itxura hartzen dute

(Izerdi landugabea eramaten du)

(Izerdi landua

eramaten du.

Zelula bizidunez

osatuta dago)

Cambiuma

EHUN JARIATZAILEAKKanpokoak:

– Nektar guruinak: intsektu polinizatzaileak erakartzeko nektarra

– Ile erresumingarriak: animalien aurreko defentsarako gai narritagarriak sortu

Barnekoak

– Latex-hodiak: latex batzuk toxikoak dira defentsarako, beste batzuk gozoak animaliak erakartzeko...

– Erretxina-bideak: onddo eta intsektu fitojaleen aurreko defentsarako

Ariketa: Ondoko irudi eskematikoa hosto baten zehar ebaketari dagokioAdierazi zenbaki bakoitzari dagokion ehun edota egituraren izena