jarduerak programa - kulturklik.euskadi.eus€¦ · césar aira idazlea bere herrialdeko egilerik...

31
1/31 JARDUERAK PROGRAMA BIDAIA XIX. MENDEKO EUSKAL HERRIAN BARRENA Erakusketa Apirilak 10etik maiatzaren 6era Medialab 3. 3 solairua. Mediateka BBK Sarrera dohainik Erakusketan, XIX. mendean Euskal Herrira etorritako atzerriko hainbat bisitariren iritziak jaso dira. Bisitari horiek hona hurbildu, eta gure paisaia, jendea, hizkuntza eta ohiturak deskribatu zituzten, 2018ko Gutun Zuria jaialdiko protagonista gailena den Paul David Thoreauk (1817-1862) izan zuen jakin-min berak bultzatuta. Victor Hugo, Humboldt, Gautier eta Lande-ren idazkietan gako batzuk aurkituko ditugu, bidaiari zorrotz horiek euskaldunen herriaz moldatu zuten 'kanpoko begiradaren' berri izateko. MENHIR INSTALACIÓN 0 Instalazio interaktiboa eta performancea Apirilak 23etik 29ra Kulturen Ataria Sarrera dohainik Gutun Zuria Jaialdiarekin batera Kulturen Atarian egongo den ‘Menhir Instalación 0’ gonbidapen bat da hirikoak ez diren lurraldeak esploratzeko, musika erabiliz, ikus- entzuleen eta mendiaren artean harremana ezartzeko. Iván Cebrián musikariak eta Coco Moya artista bisualak sortu duten proiektu honek paisaia esploratzen du instalazio-instrumentu interaktibo baten bidez. Obrak partitura gisa aurkezten du paisaia, eta ikusleei irekitzen die esperientzia, piezaren interpretatzaile bilaka daitezen. Espazio honetan, ikatzezko harriak zabaldu egiten dira, zeharkatzeko eta ukitzeko moduko ingurune bat sortzeko. Zatiki hauek soinua

Upload: hoangtuyen

Post on 29-Oct-2018

222 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

1/31

JARDUERAK PROGRAMA

BIDAIA XIX. MENDEKO EUSKAL HERRIAN BARRENA Erakusketa

Apirilak 10etik maiatzaren 6era

Medialab 3. 3 solairua. Mediateka BBK

Sarrera dohainik

Erakusketan, XIX. mendean Euskal Herrira etorritako atzerriko hainbat bisitariren iritziak

jaso dira. Bisitari horiek hona hurbildu, eta gure paisaia, jendea, hizkuntza eta ohiturak

deskribatu zituzten, 2018ko Gutun Zuria jaialdiko protagonista gailena den Paul David

Thoreauk (1817-1862) izan zuen jakin-min berak bultzatuta.

Victor Hugo, Humboldt, Gautier eta Lande-ren idazkietan gako batzuk aurkituko ditugu,

bidaiari zorrotz horiek euskaldunen herriaz moldatu zuten 'kanpoko begiradaren' berri

izateko.

MENHIR INSTALACIÓN 0

Instalazio interaktiboa eta performancea

Apirilak 23etik 29ra

Kulturen Ataria

Sarrera dohainik

Gutun Zuria Jaialdiarekin batera Kulturen Atarian egongo den ‘Menhir Instalación 0’

gonbidapen bat da hirikoak ez diren lurraldeak esploratzeko, musika erabiliz, ikus-

entzuleen eta mendiaren artean harremana ezartzeko.

Iván Cebrián musikariak eta Coco Moya artista bisualak sortu duten proiektu honek

paisaia esploratzen du instalazio-instrumentu interaktibo baten bidez. Obrak partitura

gisa aurkezten du paisaia, eta ikusleei irekitzen die esperientzia, piezaren

interpretatzaile bilaka daitezen. Espazio honetan, ikatzezko harriak zabaldu egiten dira,

zeharkatzeko eta ukitzeko moduko ingurune bat sortzeko. Zatiki hauek soinua

Page 2: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

2/31

kontrolatzen dute, halako moldez non, haiek ukitzean, ikusle-interpretatzailea den

pertsonak soinu-espazio bat konposatzen baitu in situ.

Beraz, ikatza eroale bikoitza da hemen. Alde batetik, pertsonaren karga elektrikoa

Arduino plaka batera eramaten du, eta horrek seinalea jaso, eta soinua jaurtitzen du.

Bestetik, konexioan jartzen ditu paisaia eta bera eratzen duten alderdi sozialak,

ekonomikoak eta ekologikoak. Instalazioa osatzen duen bideoak mendi bat erakusten

du, eta horrek kokatutako espaziotik harantz zabaltzen du ikuspena, paisaiak sortzen

duen ikus- eta soinu-haluzinaziora irekiz.

ELE!

Musika ikuskizuna, errezitaldi poetikoa eta dantza

Apirilak 23 19:30

Auditorioa

10 € / 8€ Az Txartelarekin

Gutun Zuriak ELE! programarekin ospatuko du Liburuaren Nazioarteko Eguna. Ikuskizun

berritzailea izango da, jarduera musikalez, poetiko-errezitatiboz eta dantzako

koreografiez betea; eta aurreko mendeko hainbat poeta ekarriko dizkigu orainera, arteko

giza balioak eta aniztasuna hizpide izateko.

Jakina denez, 1930. hamarkadatik aurrera, belaunaldi berbereko hainbat sortzaile

poesia eta artea, oro har, errealitate sozialera gehiago hurbiltzearen alde agertu ziren.

Federico García Lorca, Lauaxeta, Hernández, Cernuda eta, pixka bat beranduago,

Gabriel Aresti hurbilketa horren babesle gailenak izan ziren. Egile horien guztien lanak

bateratuz, ELE! programak arte garaikideak herri-kulturarekin duen konpromisoa islatu

nahi du, bide artistiko berriak urratu nahian.

Garai hauetan, artean zentsura berriz ikusten ari garela, ezinbestekoa da sortzaileek

askatasunarekin duten konpromisoa berritzea.

Page 3: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

3/31

Fitxa artistikoa

Eñaut Elorrieta (kantaria eta narratzailea)

Ana Salazar (dantzaria eta kantaria)

Gorka Hermosa (musikaria eta konpositorea)

Jesus Prieto ‘Pitti’ (gitarrista eta musikagilea)

Jatorrizko musika: Gorka Hermosa, Jesus Prieto Pitti

Hizkuntza: Euskara / Gaztelania (jatorrizko testuetan oinarrituta)

Ideia: Karabansarai produkzioak

CLARA. NATALIA DE MIGUEL

Inaugurazioko ikuskizuna

Apirilak 24 19:30

Auditorioa

Aurten, Natalia de Miguel (Bilbo, 1986) koreografoaren ‘Clara’ piezarekin inauguratuko

dugu jaialdia. Bilboko artistak Azkuna Zentroaren dantza garaikideko egonaldian egin

duen lanaren emaitza da obra. Egonaldia ‘Amphitryon’ barruan sartzen da, zuzeneko

arteen eta erakusketen inguruko ikerketa, sorkuntza eta ekoizpena sustatzen dituen

proiektuan, eta hari esker truke bat egiten da, dantza garaikideko Dansateliers

Rotterdam sorkuntza- eta erakusketa-zentroarekin lankidetzan.

‘Clara’ lanak gure balio eta lehentasunei buruzko gogoeta bat planteatzen du, ez soilik

artean baizik eta gaurko munduaren alderdi askotan ere.

GUTUN ZURIA GAZTEA

Gazteentzako literatura-sorkuntzako tailerra

Apirilak 25 eta 26

Ikastetxeekin itundua

Aurten, Gutun Zuria jaialdia gazteengana hurbilduko da, literatura-sorkuntzako tailer

batekin, irakurketa indartzeko eta sendotzeko asmoz, funtsezko zutabea baita haien

ikaskuntza eta garapen pertsonal, emozional eta intelektualerako. Tailerra ikastetxeekin

hitzartuko da.

Page 4: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

4/31

ESTADOS NATURALES / BEREZKO EGOERAK

Spoken Word Bilbao Nazioarteko I. Erakusketa

Apirilak 27. 21:00

JOZ 1. 6€/4€ Az Txartelarekin

Poesia esperimentatzeko era berri bat da: ahozkotasunaren, ahotsaren eta haren

kadentziaren bidez, eta ahoz ari den gorputzak ingurunearekin eta ikus-entzulearekin

duen erlazioaren bidez. ‘Berezko egoera’ instalazio-esparru batean egituratutako

adierazpide poetiko gisa sortu da. Hor, hala mintzo den ahotsa nola entzulearen

isiltasuna, eszena eratzen duen nahas-mahasaren parte izango dira. Unibertso

naturalaren aldezlea izandako Henry David Thoreau jaio zela berrehun urte bete direla-

eta sortu da ikuskizuna.

Spoken Word Bilbao Nazioarteko I. Erakusketan hainbat tokitatik heldutako gonbidatuak

izango ditugu: Portugal, Holanda, Belgika eta Erresuma Batutik iritsiak. Funtsezko

bideak izango dira, aurrekaririk ez duen ikuskizun honetan poesiari ahotsa jartzeko.

Gainera, erakusketan, hemengo eta Estatuko ahozko poetak egongo dira, hala nola Dani

Orviz, Víctor López soinu-poeta eta Enric Montefusco (Standstill) musikari gonbidatu

gisa.

ZINEMATEKA: GUTUN ZURIA ZIKLOA

Zinema

Apirilaren 25etik maiatzaren 3era

Golem Zinema

4,5.€ / 3,5€ Az Txartelarekin

Literatura sorkuntza artistikoaren beste esparru batzuetara hedatzen da, esate baterako,

zinemara, liburuen egokitzapenak edo eleberrietan eta saiakeretan oinarritutako gidoiak

eginez. Horren erakusgarri ditugu 2018ko Gutun Zuria jaialdiaren Zinematekako ziklo

berezian programatu diren naturaren inguruko lau filmak: ‘Wild’ (2014), Jean-Marc

Vallée-k zuzenduta; ‘Dersu Uzala’ (1975) Vladímir Arséniev esploratzaileak idatzitako

Page 5: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

5/31

memorietan oinarritua eta Akira Kurosawak zuzendua; ‘Gorillas in the Mist’ (1972), Anna

Hamiltonen gidoiarekin eta Michael Apted-ek zuzendutakoa; ‘At Play in the Fields of the

Lord’ (1991) Peter Matthiessen eleberrian oinarritua eta Héctor Babenco zinegileak

zuzendutakoa.

ZIENTZIATEKA: LITERATURA, NATURA ETA ZIENTZIA

Apirilak 10etik 19ra

Sarrera dohainik, gonbidapena izanez gero (jaso Infopuntuan) leku guztiak bete arte

Naturaren, literaturaren eta zientziaren arteko lotura da, agian, gizakiak mundua elkarren

osagarri diren hainbat ikuspegitik aztertu eta irakasteko modu harrigarrienetako bat.

Horregatik, Kultura Zientifikoko Katedrak Azkuna Zentroarekin batera antolatutako

‘Natura, literatura eta zientzia’ zikloa Gutun Zuria Jaialdiaren XI. edizioaren atari

modukoa izango da. Jaialdian bezala, hitzaldietan ere unibertso naturalaren

defendatzaile ezaguna izandako Henry David Thoreau idazlearen obra izango da

ardatza.

LITERATURA ETA MATEMATIKAK: 'ARROSAREN TEOREMA'

Raúl Ibáñez Torres, matematikaria, dibulgatzailea eta UPV/EHUko irakaslea

Apirilak 10 19:00

Auditorioa

LITERATURA ETA KIMIKA: 'ELEMENTU KIMIKOAK BURURATU AHALA'

Deborah García Belloso, kimikaria eta dibulgatzailea

Apirilak 12 19:00

Auditorioa

LITERATURA ETA BIOLOGIA: ‘ANIMALIEN LETRAK’

Juan Ignacio Pérez Iglesias, biologoa eta Fisiologian Katedraduna UPV/EHUn

Apirilak 16 19:00

Bastida Aretoa

Page 6: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

6/31

LITERATURA ETA ASTRONOMIA: ‘ESPAZIOAREN ESPLORAZIOA ZIENTZIA-

FIKZIOKO LITERATURAN'

Santiago Pérez Hoyos, astrofisikaria eta UPV/EHUko Zientzia Planetarioen taldeko

ikertzailea

Apirilak 18 19:00

Auditorioa

LITERATURA ETA GEOLOGIA: ‘VERNE, POE ETA H.P. LOVECRAT-EN

GEOLOGIA FANTASTIKOA’

Blanca María Martínez García, geologoa eta UPV/EHUko Estratigrafia eta

Paleontologia Saileko ikertzailea

Apirilak 19 19:00

Auditorioa

Page 7: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

7/31

SOLASEAN PROGRAMA

Asteartea, apirilak 24 19:30 Inaugurazioa: ‘Clara’ Natalia de Miguel

Solasean: Manuel Rivas, Eudald Carbonell eta Stefano Mancuso

21:00 Irakurlearen ordua: Manuel Rivas, Eudald Carbonell eta Stefano Mancuso

Azteazkena, apirilak 25

Gutun Zuria Gaztea JOZ 1

19:30 Solasean: Maja Lunde eta Lars Mytting, Idoia Jauregirekin

17:00 Zinemateka. Dersu Uzala (El cazador). Akira Kurosawa, 1975

19:45 Zinemateka. Alma salvaje, Jean-Marc Vallé, 2014

21:00 Irakurlearen ordua: Maja Lunde eta Lars Myttingekin

Osteguna, apirilak 26

Gutun Zuria Gaztea JOZ 1

19:30 Solasean: Bernardo Atxaga eta Hasier Larretxea

17:00 Zinemateka. Alma salvaje, Jean-Marc Vallée, 2014

19:30 Zinemateka. Dersu Uzala (El cazador), Akira Kurosawa, 1975

21:00h Irakurlearen ordua: Wade Davisekin

Ostirala, apirilak 27

19:30 Solasean: Ixiar Rozas eta Maider López, Iñigo Astizekin

21:00 Irakurlearen ordua: Ixiar Rozas et Maider Lópezekin

21:00: I Spoken Word Bilbao JOZ 1

Larunbata, apirilak 28

18:00 Solasean: Aingeru Epaltza eta Juanra Madariaga, Miel Angel Elustondorekin

19:30 Solasean: Terry Tempest Williams Ferrer Lerinekin

21:00 Irakurlearen ordua: Aingeru Epaltza, Juanra Madariaga eta Terry Tempestekin

Igandea, apirilak 29

19:30h Solasean: César Aira María Luisa Blancoekin

21:00h Irakurlearen ordua: César Airarekin

Page 8: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

8/31

PARTE-HARTZAILEAK GUTUN ZURIA

CÉSAR AIRA (Buenos Aires, 1949)

César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea,

eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da. Narratzailerik original, irudimentsu,

argi eta deliranteenetako bat da. Haren obra Argentinan, Txilen, Mexikon eta

Espainian argitaratu da eta eleberriak hogei hizkuntzatara baino gehiagotara itzuli

dira. Haren bibliografia luzean, lan hauek gailentzen dira: Ema, la cautiva (Belgrano,

1981), Cómo me hice monja (Viterbo, 1993), La mendiga (Mondadori, 1999),

Cumpleaños (Mondadori, 2001), El mago (Mondadori, 2002), Canto castrato

(Mondadori, 2005), Las noches de flores (Mondadori, 2004), Un episodio en la vida

del pintor viajero (Mondadori, 2005), Parménides (Mondadori, 2006), El congreso de

literatura (Mondadori, 2012), Los fantasmas (Mondadori, 2013), El santo (Mondadori,

2015), Las curas milagrosas del Doctor Aira (Random House, 2015), Sobre el arte

contemporáneo. En La Habana (Random House, 2016) eta Evasión y otros ensayos

(Random House, 2017). Azken eleberria, Prins (Random House, 2018), apirilean

emango da argitara.

BERNARDO ATXAGA Asteasu, Gipuzkoa, 1951

Joseba Irazu Garmendiaren goitizena da. Ekonomia Zientzietan lizentziatu zen

Bilboko Unibertsitatean, eta hainbat lanbidetan aritu izan zen (euskara irakaslea,

irratiko gidoilaria, liburu-saltzailea, ekonomialaria, etab.), harik eta, azkenik,

laurogeiko hamarkadaren hasiera aldera, literaturari bete-betean ekin zion arte.

Liburuok argitaratu ditu, beste hainbaten artean: Bi anai (1985), Obabakoak (1988,

Euskadi Saria, Espainiako Premio Nacional de Narrativa, IMPAC European Literary

Award sarian finalista), Gizona bere bakardadean (1993), Zeru horiek (1995),

Soinujolearen semea (2003, Grinzane Cavour Saria, Mondello Saria, Times Literary

Supplement Translation Prize saria), Zazpi etxe Frantzian (2009) eta Nevadako

egunak (2013). Bere obra, 32 hizkuntzatan irakur daitekeena, zinemara eraman dute

Montxo Armendarizek (Obaba, 2005), Aizpea Goenagak (Zeru horiek, 2006) eta

Imanol Rayok (Bi anai, 2011). Euskaltzain oso da, eta Erlea aldizkariaren zuzendaria.

Page 9: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

9/31

IÑIGO ASTIZ (1985, Iruñea)

Berria egunkariko kazetaria kultura sailean. Baita hondakinak ere (Susa, 2012)

poema liburua eta Kixotenean (Elkar, 2016) kronika liburua kaleratu ditu, eta Sylvia

Plath poetaren Ariel eta beste poema batzuk (Cenlit, 2013) itzuli. Horrez gainera,

Euskal Herriko elizan izan diren pederastia kasuak ere ikertu ditu Alberto Barandiaran

eta Miren Rubio kazetariekin batera kaleratutako Ez duzu abusatuko liburuan (Elkar,

2017). Rikardo Arregi Kazetaritza Sarian ohorezko aipamena jaso du birritan, 2015

eta 2017an. Durangoko Azokan Gogoetaren Plaza programa gidatu du 2014 eta

2015ean Miren Rubiorekin batera. Hainbat hedabidetan aritzen da kolaboratzen

(Euskadi Irratia, H28, Jakin, Argia, Euskalerria Irratia...).

MARIA LUISA BLANCO

Idatzizko prentsako eta kultura-arloko prentsa espezializatuko hainbat hedabidetako

lankidea izateaz gain, María Luisa Blanco Cambio 16 aldizkariaren zuzendariordea,

Letras de Cambio liburu-gehigarriaren editorea, Diario ABC-ren kultura-gehigarriaren

zuzendaria, El País egunkariaren Babelia gehigarriaren zuzendaria, eta Museo

Nacional Centro de Arte Reina Sofía-ko argitalpenen zuzendaria izan da. Gaur egun,

Gutun Zuria nazioarteko jaialdia zuzentzen du, eta hainbat kultura-proiektutan dabil

lankidetzan.

EUDALD CARBONELL (Ribes de Freser, Ripollès, 1953)

Aurrehistorialaria eta Filosofia eta Letretan lizentziaduna Bartzelonako Unibertsitate

Autonomoan (1976). Kuaternarioko Geologian doktoratu zen Universidad Pierre et

Marie Curie Paris VI zentroan (1986), eta Geografia eta Historian, berriz,

Bartzelonako Unibertsitatean (1988). Ikerketa Zientifikoetako Kontseilu Goreneko

lankidea. 1988an irakasle hasi zen, Bartzelonako Unibertsitatearen Tarragonako

ordezkaritza den Universidad Rovira i Virgili-n (1991ra arte); eta horko katedraduna

da 1999tik. Unibertsitate horretatik, diziplina arteko ikerketa-talde bat bultzatu zuen,

eta, horren ondorioz, 2004an, Giza Paleoekologia eta Bilakaera Sozialeko

Kataluniako Institutua (IPHES) sortu zen. Hark zuzendu zuen 2015era arte. Hainbat

indusketa egin ditu Europako eta Afrikako aztarnategietan, besteak beste,

Page 10: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

10/31

Atapuercan -1978tik Emiliano Aguirreren zuzendaritzapean, eta, gero, 1991tik

aurrera, José María Bermúdez de Castroren eta Juan Luis Arsuagaren

zuzendaritzapean- eta 1983tik berak zuzentzen duen L’abric Romaní-n.

Lan ugari egin ditu, hala nola Atapuercako taldeko beste kide batzuekin batera

Science aldizkarian ateratako A Hominid from the Lower pléistocène of Atapuerca,

Spain: posible Ancestor to Neanderthales and Modern Humanos artikulua (1997),

Homo antecesor-a aurkeztu, eta Europan hominidoak finkatu baino askoz lehenago

kokatu zuena.

Horrez gain, dibulgatzaile-lana egin du, eta saiakera asko atera ditu, giza kondizioaz

duen ikuspegia -paleoantropologo-prestakuntzaren eta marxismoan oinarritutako

giza garapenaren etikaren eragina duena- azaltzeko. Irakasle gailen izendatu dute

Universidad Rovira i Virgili-n (2003), eta Erromako Klubeko Espainiako Kapituluko

eta New Yorkeko Zientzietako Akademiako kidea da. 1997an, Asturiasko Printzea

Saria eman zioten, Atapuercako taldearen ordezkari gisa. Bestetik, 2000. urtean,

meritu zientifikoari onetsitako Narcís Monturiol domina eman zion Kataluniako

Generalitatek, eta, 2009an, Kulturako Sari Nazionala irabazi zuen.

MIEL ANJEL ELUSTONDO (Azpeitia, 1958)

Miel Anjel Elustondo kulturan espezializatutako kazetaria, idazlea eta argazkilaria da.

Argia, Euskaldunon Egunkaria, Berria eta Gara argitalpenen ohiko lankidea. Hor

Basque Blvd izeneko atala eman du argitara, Estatu Batuetako Mendebaldeko

euskaldunei buruzko 50 artikuluren bilduma. Bestetik, Mr. Basque lanaren egilea da:

William Douglas antropologo amerikarraren bizitzari eta lanari buruzko obra, Estatu

Batuetako Nevadan dagoen Renoko Unibertsitateko Euskal Ikasketen Zentroko

sortzailea izan baitzen.

AINGERU EPALTZA (Iruñea, 1960)

Kazetaria eta itzultzailea. Haur literaturako idazlea. Helduentzat, berriz, zazpi

nobelaren egilea da: Sasiak ere begiak baditik (Elkar, 1986), Ur uherrak (Pamiela,

1993), Tigre ehizan (Elkar, 1996), Rock’n’roll (Ttarttalo, 2000), Mailuaren odola (Elkar,

Page 11: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

11/31

2006), Izan bainintzen Nafarroako errege (Elkar, 2009) eta Gure Jerusalem galdua

(Elkar, 2013). Hiru narrazio liburu ere argitaratu ditu: Garretatik erauzitakoak (Elkar,

1989), Lasto sua (Alberdania, 2005) eta Mendi-joak (Elkar, 2017). Horiez gain,

antzerki lan bat –Mugetan irri (1984)- eta saiakera bat –Bezperaren bezpera (2007)

idatzi ditu. 1997ko Euskadi Literatur Saria irabazi zuen. Haren lanak gaztelaniaz,

frantsesez, katalanez, alemanez eta suomieraz argitaratu dira.

AINGERU EPALTZA (Iruñea, 1960)

Kazetaria eta itzultzailea. Haur literaturako idazlea. Helduentzat, berriz, zazpi

nobelaren egilea da: Sasiak ere begiak baditik (Elkar, 1986), Ur uherrak (Pamiela,

1993), Tigre ehizan (Elkar, 1996), Rock’n’roll (Ttarttalo, 2000), Mailuaren odola (Elkar,

2006), Izan bainintzen Nafarroako errege (Elkar, 2009) eta Gure Jerusalem galdua

(Elkar, 2013). Hiru narrazio liburu ere argitaratu ditu: Garretatik erauzitakoak (Elkar,

1989), Lasto sua (Alberdania, 2005) eta Mendi-joak (Elkar, 2017). Horiez gain,

antzerki lan bat –Mugetan irri (1984)- eta saiakera bat –Bezperaren bezpera (2007)

idatzi ditu. 1997ko Euskadi Literatur Saria irabazi zuen. Haren lanak gaztelaniaz,

frantsesez, katalanez, alemanez eta suomieraz argitaratu dira.

IDOIA JAUREGI

Radio Euskadiko eta Euskadi Irratiko kultura-arloko informazioa koordinatzen du.

Kultura.eus albistegia aurkezten du egunero Radio Euskadin, eta Bidebarrieta

kulturgunean xxi. mendeko emakume idazleen programa ere aurkezten du.

FERRER LERÍN (Bartzelona, 1942)

Filologoa, idazlea eta harrapari nekrofago handietan espezializatutako ornitologoa.

'Novísima' belaunaldiko ugazaita. Tristan Tzara, Eugenio Montale, Paul Claudel,

Gustave Flaubert eta Jacques Monod idazleen itzultzailea. Besteak beste, El País,

La Vanguardia eta Diario Jaén, argitalpenen lankidea. Poesiako eta narratibako

hainbat liburu atera ditu, hala nola De las condiciones humanas (Trimer, 1964); La

hora oval (Ocnos, Bartzelona), Maldoror Nazioarteko Poesia Sarian finalista

izandakoa (1970); eta Cónsul (Península, 1987). Fámulo (Tusquets, 2009) lanarekin

Page 12: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

12/31

Kritika Saria eskuratu zuen, eta Níquel (Mira, 2005) lanarekin, berriz, argitalpen

onenari emandako AIPEP Saria. Bestiario de Ferrer Lerín (Círculo de

Lectores/Galaxia Gutenberg, 2007) obrak Kultura Ministerioak hobeto editatutako

liburuari emandako saria jaso zuen (2008); eta Mansa chatarra (Jekyll & Jill, 2014),

berriz, Cálamo Ohiz kanpoko Sariaren irabazlea izan da (2014). Oraintsu, Ciudad

Corvina (Cuadernos 21V, 2018) poema-liburua argitaratu berri du.

MAIDER LÓPEZ (Donostia, 1975)

Maider López artistak bere lanean espazio publikoan eta arkitekturan esku-hartzeak

egiten ditu. Esku-hartzeetan, ikusleen parte-hartzea behar izaten da askotan, eta

ezarritako jokabide-arauak azaleratzen dira. Gauzen eta tokien estatismoarekin

hautsi, negoziazioaren lurraldea ireki, eta ikusteko eta harremanak izateko modu

berrien bila eramaten gaitu.

Haren obra Estatuan eta nazioartean erakutsi da, hala nola Veneziako bienalean,

Istanbulen, Sharjah-en eta Prospect-en. Espazio publikoan egin ditu proiektuak,

adibidez, Ataskoa, Polder Cup eta Playa-n; eta erakusketetan hartu du parte, esate

baterako, Prospect 4. Contemporary Art Triennial-en.

MAJA LUNDE (Oslo, 1975)

Maja Lunde Norvegiako idazle eta gidoilari bat da. Haurrentzako eta gazteentzako

liburuak idazten ditu, hala nola Battle, Across the Border eta The Coolest Gang seriea.

Children’s Supershow telebistako serierako gidoia idatzi du, eta Home dramakoa eta

Side by Side umorezko seriekoa ere bai, besteak beste. Helduentzako lehenengo

eleberria Historia de las abejas izan zen (Siruela, 2016). Orain arte 32 herrialdetan

saldu dira argitalpen-eskubideak, eta zenbait sari jaso ditu, besteak beste,

Bokhandlerprisen prestigiotsua (Norvegiako liburu-saltzaileen elkartearen saria,

2015). Alemanian 2017an gehien saldu zen liburua izan zen. Haren azkenengo

eleberria Blue da (Espainian oraindik editatu gabea), klimari buruz Lunde-k

planifikatutako laukoteko bigarren liburua. 2017ko urrian eman zen argitara, eta orain

arte 15 lurraldetan argitaratu da.

Page 13: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

13/31

JUAN RAMON MADARIAGA (Bilbo, 1962)

Juan Ramón Madariaga Abaitua (Bilbo, 1962) olerkaria eta Euskal Filologian

lizentziaduna da Deustuko Unibertsitatean. Zenbait liburu idatzi ditu, besteak beste,

Imentzioaren pergamuak (Bizkaiko Foru Aldundia, 1989), Galera errepikatuak (Susa,

1992), Elaien ausardia (Deustuko Unibertsitatea, 1993), Argia sortzen den izartegia

(Alberdania, 1996) Kritikaren Saria, 1997, eta Amodioa batzuetan (Euskaltzaindia,

2001) Euskaltzaindiaren Saria, 2000. Hark egindako beste olerki batzuk Milenio.

Ultimísima poesía española (Celeste Ediciones, 1999) eta Orbanak (Erein, 2012)

antologietan agertu dira; azkenengo liburu horretan, 2001era arte egin duen ibilbidea

laburtu da. Ondoren, Física (Bassarai, 2001) poema-liburua argitaratu du gazteleraz,

eta 2010ean Kritikaren saria eman zioten Eroriaren Logika lanagatik (Susa, 2009).

Espedizioa. Mendi ororen pisua (Txalaparta, 2015) da narratiban idatzi duen lehen

lana. 2017an, Las aguas tranquilas. Ocho poetas vascos actuales (Renacimiento,

2017) antologian argitaratu zituen poemak.

LARS MYTTING (Fåvang, Norvegia, 1968)

Lars Mytting kazetaria eta editorea izan zen, denbora osoz idazten hasi aurretik.

2006an argitaratu zuen lehenengo eleberria, Hestekrefter, eta arrakasta handia izan

zuen Eskandinavia osoan. 2010ean El libro de la madera. Una vida en los bosques

(Alfaguara, 2016) liburuaren 300.000 ale baino gehiago saldu ziren soilik Suedian eta

Norvegian, eta ikus-entzule ugari lortu zuen telebistako saio bat egin zuten liburua

oinarritzat hartuta. Erresuma Batuan 100.000 ale saldu ziren, eta British Industry

Award lortu zuen. Azkenengo eleberriak, Los dieciséis árboles del Somme

(Alfaguara, 2017), Norvegiako liburu-saltzaileen saria lortu du, hamabi herrialdetan

ari dira itzultzen, eta laster telebistan ikusi ahal izango da.

STEFANO MANCUSO (Catanzaro, Italia, 1965)

Stefano Mancuso landare-neurobiologiaren sortzailea, Florentziako Unibertsitateko

irakaslea, Sorbonne-Paris-Cité Unibertsitateko eta Kitakyushu Unibertsitateko

(Japonia) irakasle elkartua, eta Landare Neurobiologiako Nazioarteko Laborategiko

Page 14: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

14/31

zuzendaria da. Landareen Seinaleztapena eta Jokabidea aldizkari zientifikoko

erredaktoreburua eta ‘Landareen Seinaleztapen eta Jokabideko Nazioarteko

Sozietatearen’ sortzailekidea da.

TEDGLOBALen (2010) aritu zen txostengile; ‘Zure bizitza aldatuko duten 20

pertsonetako bat’ zerrendarako hautatu zuten (La Repubblica, 2014); eta ‘Mundua

aldatuko duten pertsonen’ zerrendan ere sartu zuten (New Yorker, 2014).

Landareetan inspiratutako soluzio teknologikoak lortzen aritzen den PNAT start-up-

aren (2014) sortzailekidea izan zen. Liburu zientifiko ugari idatzi ditu, eta 300

egunkaritan baino gehiagotan jardun du.

Idatzi dituen oraintsuko liburuen artean, hauek ditugu: Verde Brillante (Giunti Editore

2013), 23 hizkuntzatara itzulia eta Zientzia Jendarteratzeko Sari Nazionalaren (2013),

Gambrinus sariaren (2014) eta Wissenschaftsbuch des Jahres sariaren (2016)

irabazlea; ‘Uomini che amano le piante (Giunti Editore 2014), eta Carlo Petrini-rekin

batera idatzitako Biodiversi (Giunti Editore 2015). Azken liburuaren titulua Plant

Revolution da (Giunti Editore 2017). 2018an, ‘The Florence Experiment’ izeneko

erakusketa asmatu eta ekoitzi zuen Carsten Holler-ekin batera.

MANUEL RIVAS (A Coruña, 1957)

Manuel Rivas (A Coruña, 1957) narratzailea, olerkaria eta kazetaria da.

Informazioaren Zientzietan lizentziaduna da Madrilgo Konplutentsean. Prentsan,

irratian eta telebistan egin du lana. Azkenengo olerki-lana La boca de la tierra da

(Visor Libros, 2016). Narratibako Sari nazionala eman zioten ¿Qué me quieres,

amor? kontakizun-liburuagatik (Alfaguara, 2009), eta La lengua de las mariposas

filmaren inspirazio-iturria izan zen. Kritikaren saria lortu zuten haren lau eleberrik;

azken saria El último día de Terranova (2016) lanagatik lortu du. El lápiz del carpintero

(Alfaguara, 1998) zinerako egokitu zuten, eta 30 hizkuntza baino gehiagotara itzuli

dute. El héroe (Alfaguara, 2006) laneko dramaturgoa izan zen, eta Goya sarietarako

izendatu zuten Todo es silencio filmeko gidoiagatik. Haren kontakizunak Lo más

extraño lanean bildu dira (Alfaguara, 2011). Galiziako Errege Akademiako kidea da,

eta Honoris Causa doktorea A Coruñako Unibertsitatean.

Page 15: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

15/31

IXIAR ROZAS ELIZALDE (Lasarte-Oria, 1972)

Ixiar Rozas Elizalde idazlea, antzerkigilea eta ikertzailea da. Narrazioa, poesia,

antzerkirako testuak eta testu kritikoak argitaratu ditu hainbat herrialdetan eta

hizkuntzatan. Haren obran, Negutegia (Pamiela, 2006) eta Beltzuria (Pamiela, 2014)

lanak gailentzen dira. Modu praktikoan eta teorikoan lantzen du ahotsaren,

gorputzaren eta lengoaiaren materialitatearen arteko espazioa, eta eszena- eta

soinu-lan batzuk eman ditu argitara.

Arte Ederretan doktorea (UPV/EHU), heziketa artistikoko irakaslea (Mondragon

Unibertsitatea) eta Azala espazioko kidea da.

TERRY TEMPEST WILLIAMS (Corona, Kalifornia, 1955)

Terry Tempest Williams idazlea eta ingurumen-arloko aktibista da. Haren ahots kritiko

eta ausarta Estatu Batuetako Kongresuan eta Etxe Zurian entzun da, baita Alaskako

eta Rwandako bazterrik urrunenetan ere. Utah-eko paisaia lehorrak eragin berezia du

haren obran, han bizi izan baitzen haurtzaroan eta gaztaroan. Haren saiakeren

ardatzak ekologia, basa-bizitza zaintzea eta emakumeen eskubideak izan dira. Haren

memoria-liburua, Refugio (Errata Naturae, 2018), XX. mendeko literatura

ekologistako lanik handienetako bat dela esaten da. Gaur egun Brooke Williams

senarrarekin bizi da Utah hegoaldeko harkaitz gorriekiko basamortuan.

Page 16: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

16/31

PROGRAMA DE ACTIVIDADES

UN VIAJE POR LA EUSKAL HERRIA DEL SIGLO XIX Exposición

Del 10 de abril al 6 de mayo

Medialab 3. Planta 3 Mediateka BBK

Entrada libre

En la Mediateka BBK se puede ver la exposición ‘Un viaje por la Euskal Herria del siglo

XXI’. Esta muestra recoge las impresiones de una serie de escritores extranjeros al País

Vasco durante el siglo XIX que se acercaron y describieron nuestro paisaje, sus gentes,

lengua y costumbres con la misma curiosidad que animó a Paul David Thoreau (1817-

1862), protagonista de Gutun Zuria 2018.

En los escritos de Victor Hugo, Humboldt, Gautier o Lande, podemos encontrar algunas

claves de la ‘mirada exterior’ que estos perspicaces viajeros se formaron del país de los

vascos.

MENHIR INSTALACIÓN 0

Instalación interactiva y performance

Del 23 al 29 de abril

Atrio de las Culturas

Entrada libre

‘Menhir Instalación 0’, la instalación interactiva que estará en el Atrio de las Culturas

durante el Festival Gutun Zuria, es una invitación a la exploración de territorios no

urbanos, usando la música para establecer una relación entre el público y la montaña.

Este proyecto, creado por el músico Iván Cebrián y el artista visual Coco Moya, es una

exploración del paisaje a través de una instalación-instrumento interactiva. La obra

presenta el paisaje como una partitura, abriendo la experiencia a un público espectador

que se convierte en el intérprete de la pieza. En este espacio, las piedras de carbón se

Page 17: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

17/31

expanden para formar un entorno que se puede recorrer y tocar. Estos fragmentos

sirven de controladores de sonido de tal manera que al tocarlos, la persona espectadora-

intérprete compone, in situ, un espacio sonoro.

El carbón funciona aquí como un doble conductor. Por un lado, lleva la carga eléctrica

de la persona a una placa de Arduino, que recibe la señal y lanza el sonido. Por otro,

conecta el paisaje con los aspectos sociales, económicos y ecológicos que lo

construyen. El vídeo que completa la instalación muestra una montaña que amplía la

visión más allá del espacio en el que se ubica, abriéndolo a la alucinación visual y sonora

que produce el paisaje.

ELE!

Espectáculo musical, recital poético y danza

23 de abril 19:30h

Auditorio

10 € / 8€ con la tarjeta AZ

Gutun Zuria conmemora el Día Internacional del Libro con ELE! un innovador

espectáculo con actuaciones musicales, poético-recitativas y coreografías de danza,

que trasladan al presente a varios poetas del siglo pasado, con el propósito de disertar

sobre la pluralidad y los valores humanos en el arte.

Como es bien conocido, a partir de 1930 varios creadores de la misma generación se

mostraron favorables a que la poesía y el arte, en general, se acercaran más a la

realidad social. Federico García Lorca, Lauaxeta, Hernández, Cernuda, y, algo más

tarde, Gabriel Aresti, fueron claros defensores de ese acercamiento. Integrando obras

de todos ellos, ELE! refleja el compromiso del arte contemporáneo con la cultura

popular, intentando abrir nuevas vías artísticas.

En estos tiempos en los que vemos de nuevo la censura en el arte, es preciso renovar

el compromiso de los creadores con respecto al arte.

Page 18: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

18/31

Ficha artística

Eñaut Elorrieta (Cantante y narrador)

Ana Salazar (bailarina y cantante)

Gorka Hermosa (músico, compositor)

Jesus Prieto ‘Pitti’ (Guitarrista y compositor)

Música original: Gorka Hermosa, Jesus Prieto Pitti

Idimoa: Euskera / Gaztelania (basado en los textos originales)

Ideia: Karabansarai produkzioak

CLARA

NATALIA DE MIGUEL

Espectáculo de inauguración

24 de abril 19:30h

Auditorio

Este año se inaugura el Festival con la pieza ‘Clara’ de la coreógrafa Natalia de Miguel

(Bilbao, 1986). Esta obra es el resultado del trabajo realizado la artista bilbaína durante

su residencia de danza contemporánea en Azkuna Zentroa. Esta residencia se enmarca

en el proyecto Amphitryon de apoyo a la investigación, creación y producción en torno

a las artes en vivo y expositivas, y consiste en un intercambio en colaboración con el

centro de creación y exhibición de danza contemporánea Dansateliers Rotterdam.

‘Clara’ plantea una reflexión sobre nuestros valores y prioridades no solo en el arte sino

en muchos aspectos del mundo actual.

GUTUN ZURIA GAZTEA

Taller de creación literaria juvenil

25 y 26 de abril

Concertado con centros escolares

Page 19: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

19/31

Gutun Zuria se abre este año al público más joven con un taller de creación literaria

que sirva de apoyo y refuerce la lectura como uno de los pilares básicos de su

aprendizaje y de su desarrollo personal, emocional e intelectual.

ESTADOS NATURALES

I Muestra Internacional Spoken World Bilbao

27 de abril 21:00h

CAC 1

6€ / 4€ con la Tarjeta Az

Azkuna Zentroa organiza la I Muestra Internacional Spoken World Bilbao. Una nueva

manera de experimentar la poesía a través de la oralidad, la voz y su cadencia, la

relación del cuerpo parlante con el entorno y el espectador.

‘Estados naturales’ nace como una manifestación poética estructurada dentro de un

marco instalativo, donde tanto la voz de quien habla como el silencio de quien escucha

formarán parte de la miscelánea que completa la escena, creada con motivo del

bicentenario del defensor del universo natural, Henry David Thoreau.

La I Muestra Internacional Spoken Word Bilbao contará con diferentes invitados venidos

desde Portugal, Holanda, Bélgica, Reino Unido, canales esenciales para ponerle voz a

la poesía en un espectáculo sin precedentes. .Además, la exhibición contará con poetas

orales del ámbito local y estatal como Dani Orviz, el poeta sonoro Víctor López y Enric

Montefusco (Standstill) como músico invitado.

ZINEMATEKA: CICLO GUTUN ZURIA

Cine

Del 25 de abril al 3 de mayo

Cines Golem

4,5.€ / 3,5€ con la Tarjeta Az

La literatura también se expande a otros ámbitos de la creación artística como el cine,

a través de adaptaciones de libros o guiones basados en novelas o ensayos. Muestra

Page 20: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

20/31

de ello son las cuatro películas que se han programado en el ciclo especial de la

Zinemateka de Gutun Zuria 2018 en torno a la naturaleza: ‘Wild’ (2014), dirigida por

Jean-Marc Vallée; ‘Dersu Uzala’ (1975) basado en las memorias escritas por el

explorador Vladímir Arséniev y dirigida por Akira Kurosawa; ‘Gorillas in the Mist’ (1972),

con guion de Anna Hamilton y dirigida por Michael Apted; ‘At Play in the Fields of the

Lord’ (1991) basada en la novela de Peter Matthiessen y dirigida por Héctor Babenco.

ZIENTZIATEKA: LITERATURA, NATURALEZA Y CIENCIA

Programa de divulgación científica

Del 10 al 19 de abril 19:00h

Entrada libre con invitación (recoger en Infopuntua) hasta completar aforo. Tarjeta Az

necesaria para esta actividad.

La conexión entre la naturaleza, la literatura y la ciencia es, quizás, una de las formas

más fabulosas que tiene el ser humano para diseñar una ventana desde donde poder

contemplar y enseñar el mundo desde múltiples y complementarias perspectivas.

Por eso, el ciclo ‘Naturaleza, Literatura y Ciencia’, organizado por la Cátedra de Cultura

Científica junto con Azkuna Zentroa servirá como antesala de la XI edición de Gutun

Zuria. Al igual que el Festival, las charlas tendrán como eje la obra del escritor Henry

David Thoreau, conocido como defensor del universo natural.

LITERATURA Y MATEMÁTICAS: ‘EL TEOREMA DE LA ROSA’

Raúl Ibáñez Torres, matemático, divulgador y profesor de la UPV/EHU

10 de abril, Auditorio

LITERATURA Y QUÍMICA: ‘ELEMENTOS QUÍMICOS A VUELAPLUMA’

Deborah García Belloso, química y divulgadora

12 de abril, Auditorio

LITERATURA Y BIOLOGÍA: ‘ANIMALIEN LETRAK’

Juan Ignacio Pérez Iglesias, Catedrático de biología y fisiología de UPV/EHU

16 de abril, Sala Bastida

Page 21: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

21/31

LITERATURA Y ASTRONOMÍA: ‘LA EXPLORACIÓN DEL ESPACIO EN LA

LITERATURA DE CIENCIA-FICCIÓN’

Santiago Pérez Hoyos, astrofísico e investigador del grupo de Ciencia Planetarias de

la UPV/EHU

18 de abril, Auditorio

LITERATURA Y GEOLOGÍA: ‘LA GEOLOGÍA FANTÁSTICA DE VERNE, POE Y

H.P. LOVECRAT’

Blanca María Martínez García, geóloga e investigadora del Departamento de

Estratigrafía y Paleontología de la UPV/EHU

19 de abril, Auditorio

Page 22: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

22/31

PROGRAMA DE CONVERSACIONES

Martes, 24 de abril

19:30h Inauguración: ‘Clara’ Natalia de Miguel

En conversación: Manuel Rivas, Eudald Carbonell y Stefano Mancuso

21:00h La hora del lector Manuel Rivas, Eudald Carbonell y Stefano Mancuso

Miércoles, 25 de abril

Gutun Zuria Gaztea CAC 1

19:30h En conversación: Maja Lunde y Lars Mytting con Idoia Jauregi

17:00 Zinemateka. Dersu Uzala (El cazador). Akira Kurosawa, 1975

19:45 Zinemateka. Alma salvaje, Jean-Marc Vallé, 2014

21:00h La hora del lector: Encuentro con Maja Lunde y Lars Mytting

Jueves, 26 de abril

Gutun Zuria Gaztea CAC 1

19:30h En conversación: Bernardo Atxaga y Hasier Larretxea

17:00 Zinemateka.Alma salvaje, Jean-Marc Vallée, 2014 115’ Digital VOSE

19:30 Zinemateka. Dersu Uzala (El cazador), Akira Kurosawa, 1975 141’ 35mm

VOSE

21:00h La hora del lector: Encuentro con Wade Davis

Viernes, 27 de abril

19:30h En conversación: Ixiar Rozas y Maider López con Iñigo Astiz

21:00h La hora del lector: Encuentro con Ixiar Rozas y Maider López

21:00h Spoken Word Bilbao (Poesía escénica) CAC1

Sábado, 28 de abril

18:00h En conversación: Aingeru Epaltza y Juanra Madariaga con Miel Angel

Elustondo

19:30h Terry Tempest Williams con Ferrer Lerin

21:00h La hora del lector: Encuentro con Aingeru Epaltza, Juanra Madariaga y Terry

Tempest

Domingo, 29 de abril

19:30h En conversación: César Aira con María Luisa Blanco

21:00h La hora del lector: Encuentro con César Aira

Page 23: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

23/31

PARTICIPAN EN GUTUN ZURIA

CÉSAR AIRA (Buenos Aires, 1949)

El escritor César Aira es uno de los autores más prolíficos de su país. Es traductor,

novelista, dramaturgo y ensayista. Uno de los narradores más radicalmente

originales, imaginativos, inteligentes y delirantes, su obra ha sido publicada en

Argentina, Chile, México y España, y sus novelas han sido traducidas a más de veinte

idiomas. En su extensa bibliografía destacan títulos como Ema, la cautiva (Belgrano,

1981), Cómo me hice monja (Viterbo, 1993), La mendiga (Mondadori, 1999),

Cumpleaños (Mondadori, 2001), El mago (Mondadori, 2002), Canto castrato

(Mondadori, 2005), Las noches de flores (Mondadori, 2004), Un episodio en la vida

del pintor viajero (Mondadori, 2005), Parménides (Mondadori, 2006), El congreso de

literatura (Mondadori, 2012), Los fantasmas (Mondadori, 2013), El santo (Mondadori,

2015), Las curas milagrosas del Doctor Aira (Random House, 2015), Sobre el arte

contemporáneo. En La Habana (Random House, 2016) y Evasión y otros ensayos

(Random House, 2017). Su última novela, Prins (Random House, 2018) se publica

este mes de abril.

BERNARDO ATXAGA (Asteasu, Gipuzkoa, 1951)

Es seudónimo de Joseba Irazu Garmendia. Licenciado en Ciencias Económicas por

la Universidad de Bilbao, desempeñó oficios variopintos (maestro de euskera,

guionista de radio, librero, economista...) hasta que, definitivamente, a comienzos de

la década de los ochenta, consagró su quehacer exclusivamente a la literatura. Autor,

entre otros, de Obabakoak, (1989, Premio Euskadi, Premio Nacional de Narrativa,

finalista en el European Literary Award, IMPAC), El hombre solo (1994), Dos

hermanos (1995), Esos cielos (1997), El hijo del acordeonista (2004, Premio

Grinzane Cavour, Premio Mondello, Premio Times Literary Supplement Translation

Prize), Siete casas en Francia (2009, finalista en el Independent Foreign Fiction Prize

2012, finalista en el Oxford Weidenfeld Translation Prize 2012) y Días de Nevada

(2013). Su obra puede leerse en 32 lenguas, y ha sido llevada al cine por Montxo

Armendariz (Obaba, 2005), Aizpea Goenaga (Zeru horiek, 2006) e Imanol Rayo (Bi

Page 24: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

24/31

anai, 2011). Es miembro de la Academia de la Lengua Vasca y director de la Revista

Erlea.

IÑIGO ASTIZ (1985, Iruñea)

Periodista del diario Berria, colaborador de la sección cultural. Ha publicado el libro

de poesías Baita hondakinak ere (Susa, 2012) y el libro de crónicas Kixotenean

(Elkar, 2016), y ha traducido Ariel eta beste poema batzuk (Cenlit, 2013), obra de la

poeta Sylvia Plath. Así mismo, ha investigado los casos de pederastia de la Iglesia

vasca, junto con Alberto Barandiaran y Miren Rubio, en el libro Ez duzu abusatuko

(Elkar, 2017). Ha recibido la mención de honor en el premio periodístico Rikardo

Arregi en los años 2015 y 2017. Ha dirigido el programa Gogoetaren Plaza en la Feria

de Durango en los años 2014 y 2015 junto con Miren Rubio. Colabora con varios

medios de comunicación Euskadi Irratia, H28, Jakin, Argia, Euskalerria Irratia...).

MARIA LUISA BLANCO

María Luisa Blanco, además de colaborar en diversos medios de prensa escrita y

prensa cultural especializada ha sido subdirectora de la revista Cambio 16; editora

del suplemento de libros Letras de Cambio; directora del suplemento cultural del

Diario ABC; Directora del suplemento Babelia del diario El País; y directora de

publicaciones del Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía. En la actualidad dirige

el festival internacional Gutun Zuria y colabora en diversos proyectos culturales.

EUDALD CARBONELL (Ribes de Freser, Ripollès, 1953)

Prehistoriador y licenciado en filosofía y letras por la Universidad Autónoma de

Barcelona (1976), se doctoró en geología del Cuaternario en la Universidad Pierre et

Marie Curie Paris VI (1986) y en geografía e historia en la Universidad de Barcelona

(1988). Colaborador del Consejo Superior de Investigaciones Científicas, en 1988 se

incorporó como profesor en la Universidad Rovira i Virgili (hasta el 1991), delegación

de la Universidad de Barcelona en Tarragona, de donde es catedrático de prehistoria

desde 1999. Desde esta institución impulsó un equipo de investigación

Page 25: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

25/31

interdisciplinario que se materializó en la creación del Instituto Catalán de

Paleoecología Humana y Evolución Social (IPHES) en 2004, que dirigió hasta 2015.

Ha realizado numerosas excavaciones en yacimientos europeos y africanos, entre

las que destacan las de Atapuerca, desde 1978, bajo la dirección de Emiliano Aguirre,

a quien sucedió en 1991 conjuntamente con José María Bermúdez de Castro y Juan

Luis Arsuaga, y la del L’abric Romaní, que dirige desde 1983.

Es autor de un gran número de trabajos, entre otros, el artículo publicado en la revista

Science, conjuntamente con otros miembros del equipo de Atapuerca, con el título A

Hominid from the Lower pléistocène of Atapuerca, Spain: posible Ancestor to

Neanderthales and Modern Humanos (1997), en la que presentaba el Homo

antecesor, el cual situaba en una fecha bastante anterior al establecimiento de los

homínidos en Europa.

Destaca también como divulgador y autor de numerosos ensayos en los que expone

su visión de la condición humana, influida por su formación de paleoantropólogo y

por una ética del progreso humano basada en el marxismo. Ha sido nombrado

profesor distinguido de la Universidad Rovira i Virgili (2003), y es miembro del

Capítulo español del Club de Roma y de la Academia de Ciencias de Nueva York.

En 1997 le fue concedido el premio Príncipe de Asturias en representación del equipo

de Atapuerca. En el año 2000 recibió la Medalla Narcís Monturiol al mérito científico,

entregada por la Generalidad de Cataluña, y en 2009 fue galardonado con el Premio

Nacional de Cultura.

MIEL ANJEL ELUSTONDO (Azpeitia, 1958)

Miel Anjel Elustondo es periodista, escritor y fotógrafo especializado en

cultura. Colaborador habitual de Argia, Euskaldunon Egunkaria, Berria y Gara,

donde ha publicado la sección Basque Blvd., una colección de 50 artículos

sobre los vascos del Oeste de los Estados Unidos. Es el autor de Mr. Basque,

una obra sobre la vida y trabajo del antropólogo americano William Douglas,

fundador del Centro de Estudios Vascos en la Universidad de Reno (Nevada),

en los Estados Unidos.

Page 26: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

26/31

AINGERU EPALTZA (Iruñea, 1960)

Periodista y traductor. Escritor de literatura infantil y autor de siete novelas para

adultos: Sasiak ere begiak baditik (Elkar, 1986), Ur uherrak (Pamiela, 1993), Tigre

ehizan (Elkar, 1996), Rock’n’roll (Ttarttalo, 2000), Mailuaren odola (Elkar, 2006), Izan

bainintzen Nafarroako errege (Elkar, 2009) y Gure Jerusalem galdua (Elkar, 2013).

Ha publicado tres libros de narraciones -Garretatik erauzitakoak (Elkar, 1989), Lasto

sua (Alberdania S.L, 2005) y Mendi-joak (Elkar, 2017)-, una obra de teatro -Mugetan

irri (1984)- y un ensayo -Bezperaren bezpera (Pamiela, 2007)-. En 1997, ganó el

Premio Euskadi de Literatura. Sus obras han sido traducidas al español, al francés,

al catalán, al alemán y al finlandés.

WADE DAVIS (West Vancouver, Canadá, 1953)

Wade Davis licenciado en antropología y biología y Doctor en etnobotánica en la

Universidad de Harvard es profesor de Antropología y presidente de Culturas y

Ecosistemas en riesgo en la Universidad de Columbia Británica. Entre 1999 y 2013

trabajó como “explorador en residencia” en la National Geographic Society. Autor de

20 libros, incluyendo El río (Pre-Textos, 2004) y En el silencio (Pre-Textos, 2017), es

ganador del premio Samuel Johnson 2012. Sus muchos créditos cinematográficos

incluyen Light at the Edge of the World, una serie documental de ocho horas escrita

y producida para la National Geographic Society. Davis ha recibido multitud de títulos

honoríficos, entre los que destacan la Medalla de Oro de la Royal Canadian

Geographical Society (2009), la Medalla Explorers (2011), la Medalla David Fairchild

para la exploración botánica (2012) y la Medalla Centennial de la Universidad de

Harvard (2015). En 2016 fue nombrado miembro de la Orden de Canadá.

AINGERU EPALTZA (Iruñea, 1960)

Periodista y traductor. Escritor de literatura infantil y autor de siete novelas para

adultos: Sasiak ere begiak baditik (Elkar, 1986), Ur uherrak (Pamiela, 1993), Tigre

Page 27: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

27/31

ehizan (Elkar, 1996), Rock’n’roll (Ttarttalo, 2000), Mailuaren odola (Elkar, 2006), Izan

bainintzen Nafarroako errege (Elkar, 2009) y Gure Jerusalem galdua (Elkar, 2013).

Ha publicado tres libros de narraciones -Garretatik erauzitakoak (Elkar, 1989), Lasto

sua (Alberdania S.L, 2005) y Mendi-joak (Elkar, 2017)-, una obra de teatro -Mugetan

irri (1984)- y un ensayo -Bezperaren bezpera (Pamiela, 2007)-. En 1997, ganó el

Premio Euskadi de Literatura. Sus obras han sido traducidas al español, al francés,

al catalán, al alemán y al finlandés.

IDOIA JAUREGI

Coordina la información cultural en Radio Euskadi y Euskadi Irratia. Presenta el

informativo diario Kultura.eus en Radio Euskadi. presenta el programa escritoras del

siglo xxi de bidebarrieta kulturgunea.

FRANCISCO FERRER LERÍN (Barcelona, 1942)

Filólogo, escritor y ornitólogo especializado en grandes rapaces necrófagas. Padre

nutricio de la generación Novísima. Ha traducido a Tristan Tzara, Eugenio Montale,

Paul Claudel, Gustave Flaubert y Jacques Monod. También ha colaborado en El País,

La Vanguardia o el Diario Jaén, entre otros. Ha publicado diversos los libros de

poesía y narrativa como De las condiciones humanas (Trimer, 1964); La hora oval

(Ocnos, Barcelona) con el que fue finalista del Premio Internacional de Poesía

Maldoror (1970); o Cónsul (Península, 1987). Por Fámulo (Tusquets, 2009), recibió

el Premio de la Crítica y por Níquel (Mira, 2005), el Premio AIPEP a la mejor

publicación. El Bestiario de Ferrer Lerín (Círculo de Lectores/Galaxia Gutenberg,

2007), fue galardonado con el Premio del Ministerio de Cultura al libro mejor editado

(2008); y Mansa chatarra (Jekyll & Jill, 2014) ha sido

Premio Extraordinario Cálamo (2014). Acaba de publicar el poemario Ciudad Corvina

(Cuadernos 21V, 2018).

Page 28: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

28/31

MAIDER LÓPEZ (San Sebastián, 1975)

La artista Maider López desarrolla su trabajo interviniendo en el espacio público y la

arquitectura. Sus intervenciones requieren a menudo de la participación de las

personas espectadoras y desvelan reglas de comportamiento impuestas. Rompe con

el estatismo de las cosas y los lugares abriendo el territorio de la negociación y

llevando a buscar nuevos modos de ver y de relacionarse.

Su obra ha sido ampliamente expuesta nacional e internacionalmente, por ejemplo,

en la Bienal de Venecia, Estambul, Sharjah y Prospect. Ha realizado proyectos en el

espacio público como Ataskoa, Polder Cup o Playa, y ha participado en exposiciones

como Prospect 4. Contemporary Art Triennial.

MAJA LUNDE (Oslo, 1975)

Maja Lunde escritora y guionista noruega. Es autora de libros para niños y jóvenes

como Battle, Across the Border y la serie The Coolest Gang. También ha escrito el

guion de la series de televisión Children's Supershow, el drama Home y la serie de

humor Side by Side, entre otros. Historia de las abejas (Siruela, 2016) fue su primera

novela para adultos. Hasta ahora, los derechos de publicación se han vendido en 32

países y ha recibido varios premios, incluido el prestigioso Bokhandlerprisen (Premio

de la Asociación de Libreros Noruegos, 2015). Fue el libro más vendido en Alemania

en 2017. Su última novela Blue (aún no editada en España) segundo libro del

Cuarteto Climático planificado por Lunde, se publicó en octubre de 2017 y hasta el

momento ha sido publicada en 15 territorios.

JUAN RAMON MADARIAGA ABAITUA (Bilbao, 1962)

Juan Ramón Madariaga Abaitua (Bilbao, 1962), es poeta y licenciado en Filología

Vasca por la Universidad de Deusto. Ha publicado libros como Imentzioaren

pergamuak (Bizkaiko Foru Aldundia, 1989), Galera errepikatuak (Susa, 1992), Elaien

ausardia (Universidad de Deusto, 1993), Argia sortzen den izartegia (Alberdania,

1996) Premio de la Crítica 1997 y Amodioa batzuetan (Euskaultzaindia, 2001) Premio

de la Academia de la Lengua Vasca, 2000. Otros poemas han aparecido en

antologías como Milenio. Ultimísima poesía española (Celeste Ediciones, 1999) y

Page 29: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

29/31

Orbanak (Erein, 2012), libro que resume su trayectoria hasta el año 2001.

Posteriormente publica el poemario en castellano Física (Bassarai, 2001) y en 2010

fue premio de la Critica 2010 por Eroriaren Logika (Susa, 2009). Espedizioa. Mendi

ororen pisua (Txalaparta, 2015) es su primera obra en narrativa. En 2017, publica

sus poemas en la antología Las aguas tranquilas. Ocho poetas vascos actuales

(Renacimiento, 2017).

LARS MYTTING (Fåvang, Noruega, 1968)

Lars Mytting trabajó como periodista y editor antes de dedicarse por completo a la

escritura. En 2006 publicó su primera novela, Hestekrefter, que fue un éxito de ventas

en toda Escandinavia. En 2010 El libro de la madera. Una vida en los bosques

(Alfaguara, 2016) vendió más de 300.000 ejemplares solo en Suecia y Noruega, y se

convirtió en una serie de televisión de gran audiencia. En el Reino Unido alcanzó los

100.000 ejemplares vendidos y obtuvo el British Industry Award. Su última novela,

Los dieciséis árboles del Somme (Alfaguara, 2017) ha sido la ganadora del Premio

de los Libreros de Noruega, está siendo traducida en doce países y será llevada

próximamente a la televisión.

STEFANO MANCUSO (Catanzaro, Italia, 1965)

Stefano Mancuso, fundador de la neurobiología vegetal, es profesor de la

Universidad de Florencia, profesor asociado de la Universidad Sorbonne-Paris-Cité

y de la Universidad de Kitakyushu (Japón), así como director del Laboratorio

Internacional de Neurobiología Vegetal. Es redactor jefe de la revista científica

Señalización y Comportamiento de las Plantas y cofundador de la Sociedad

Internacional de Señalización y Conducta Vegetal.

Participó como ponente en Tedglobal (2010); ha sido seleccionado como una de las

‘20 personas que cambiarán tu vida’ (La Repubblica, 2014); y su nombre se ha

incluido en el listado de ‘Personas que cambiarán el mundo’ (New Yorker, 2014). Fue

cofundador de PNAT (2014), start-up dedicada a la obtención de soluciones

tecnológicas inspiradas en las plantas. Es autor de gran cantidad de libros científicos

y ha escrito en más de 300 periódicos.

Page 30: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

30/31

Sus libros más recientes incluyen: Verde Brillante (Giunti Editore 2013), traducido a

23 idiomas y galardonado con el Premio Nacional a la Popularización de la Ciencia

(2013), el Premio Gambrinus (2014) y el Wissenschaftsbuch des Jahres (2016);

Uomini che amano le piante (Giunti Editore 2014) y Biodiversi (Giunti Editore 2015),

coescrito con Carlo Petrini. Su último libro se titula Plant Revolution (Giunti Editore

2017). Junto con Carsten Holler ideó y produjo en 2018 la exposición titulada ‘The

Florence Experiment’.

MANUEL RIVAS (A Coruña, 1957)

Manuel Rivas (A Coruña, 1957) es narrador, poeta y periodista. Se licenció en

Ciencias de la Información en la Complutense de Madrid. Ha trabajado en prensa,

radio y televisión. Su obra poética más reciente es La boca de la tierra (Visor Libros,

2016). Recibió el premio Nacional de Narrativa por su libro de relatos ¿Qué me

quieres, amor? (Alfaguara, 2009), que inspiró la película La lengua de las mariposas.

Fue premio de la Crítica por cuatro de sus novelas, la más reciente El último día de

Terranova (2016). El lápiz del carpintero (Alfaguara, 1998), también llevada al cine,

ha sido traducida a más de treinta lenguas. Dramaturgo por El héroe (Alfaguara,

2006), fue finalista a los Goya por el guion del filme Todo es silencio. Sus relatos

están compilados en el volumen Lo más extraño (Alfaguara, 2011). Pertenece a la

Real Academia Galega y fue investido Doctor Honoris Causa por la Universidad de

A Coruña.

IXIAR ROZAS ELIZALDE (Lasarte-Oria, 1972)

Ixiar Rozas Elizalde es escritora, dramaturga e investigadora. Ha publicado narrativa,

poesía, textos escénicos y textos críticos en varios países e idiomas. En su obra

destacan títulos como Negutegia (Pamiela, 2006) y Beltzuria (Pamiela, 2014).

También trabaja de forma práctica y teórica el espacio entre la voz, el cuerpo y la

materialidad del lenguaje, publicando diferentes trabajos escénicos y sonoros.

Es Doctora en Bellas Artes (UPV/ EHU), profesora de educación artística (Mondragon

Unibertsitatea) y forma parte de Azala espacio.

Page 31: JARDUERAK PROGRAMA - kulturklik.euskadi.eus€¦ · César Aira idazlea bere herrialdeko egilerik oparoenetako bat da. Itzultzailea, eleberrigilea, dramagilea eta saiakeragilea da

31/31

JAVIER SAMPEDRO PLEITE (Madrid, 1960)

Javier Sampedro Pleite se doctoró en genética y biología molecular y fue investigador

del Centro de Biología Molecular Severo Ochoa de Madrid y del Laboratorio de

Biología Molecular del Medical Research Council de Cambridge. En 1995 comenzó

a publicar artículos de divulgación científica en El País, donde actualmente sigue

escribiendo columnas y colaborando con Materia, la sección de ciencia del mismo

periódico y el programa A vivir que son dos días de la cadena SER, dirigido por Javier

del Pino. Ha publicado los libros Deconstruyendo a Darwin (Crítica, 2002), ¿Con qué

sueñan las moscas? (Aguilar, 2004) y El siglo de la ciencia (Península, 2009).

TERRY TEMPEST WILLIAMS (Corona, California, 1955)

Terry Tempest Williams es escritora y activista medioambiental. Su voz, crítica y

valiente, se ha hecho oír en el Congreso de los Estados Unidos y en la Casa Blanca,

así como desde las regiones más remotas de Alaska y Ruanda. Su obra está

especialmente influenciada por la aridez del paisaje de Utah, donde vivió toda su

infancia y juventud. Sus ensayos se han centrado en el ámbito de la ecología, la

preservación de la vida salvaje y los derechos de las mujeres. Su libro de memorias,

Refugio (Errata Naturae, 2018) es considerado una de las obras claves de la literatura

ecologista del siglo XX. Actualmente vive con su marido, Brooke Williams, en el

desierto de roca roja del sur de Utah