harrikatza
TRANSCRIPT
H AR R IK AT Z A
H a r rik a tz a erregai fos il beltz eta gotorra da, gehienbat karbonoz osatua eta landare etorkia duena. Ik a tz izenarekin, oro har, harrikatza aipatzen da, baina bada ikatz mota bat, minerala ez dena, baiz ik eta landare edo animalia substantz iei ura eta beste osagai lurrunkor batzuk kenduz lortzen dena:eguikatza
Harrikatza arro sedimentario beltz edo beltz marroixka da, naturan, gehienetan, zain edo beta deritzen geruzetan pilatuta agertzen dena. F ormarik gogorrenak, esaterako antraz ita, ametamorfikotzat har daiteke, tenperatura eta pres io handiak jasan izan dituen harria baita
• Harrikatza erregai fos ila da, izadian harri eran aurkitzen dena. Geologia aldi askotan zehar airearen ukimenetik kanpo jasandako presioaren, beroaren eta bakterien eraginez eratu den ikatza da. Historiaurreko basoetako egurra istingetan pilatuz eta lurperatuz joan zen eta, lehen pauso batean, eta prozesu biokimikoek eraginda, zohikatz delako ikatza eratu zen.
• Ondoren, bakterieneraginez, zohikatz hori lignito bilakatu zen, eta lignitoa, berriz , presioaren eta beroaren eraginez ikatz azpibituminoso, harrikatz bituminoso eta azkenik antrazita. Antrazita da ikatzaren eraketan azken gaia, eta lur geruzen tolestatze prozesuan harrikatzak jasandako presioaren eta tenperatura garaien ondorioz eratu zen.
• Harrikatza erauzteko bi metodo daude: lur gaineko meatzaritza eta lurpeko meatzaritza. Ikatz-hobiaren geologia nolakoa den, bata edo bestea erabiltzen da. Gaur egun, lurpeko meatzaritza da gehien baliatzen dena, baina herrialde ekoiz le nagusietako batzuetan aire zabaleko meategiak oso hedaturik daude. E sate baterako, Australiako produkzioaren % 80 eta E statu Batuetakoaren % 67 lur gaineko meatzaritzaren bidez erauzten da