ESPAZOS URBANOS

O PROCESO DE URBANIZACIN EN ESPAA (I)CONSOLIDACIN DOFENMENO URBANOFaseindustrial

TAXA DE URBANIZACIN ENCRECEMENTO: DE 10% A 70%Etapas

1833-19361936-1975

Creacin da divisinprovincial

Inicios daindustrializacin

Crecementode capitaisde provinciae centroseconmicosxodorural

PrimeirosEnsanches

Eliminacin demurallasGuerra eautarqua

Ralentizacin docrecemento urbano

Desarrollismo

Rpido crecemento urbanoConfiguracin dasreas metropolitanas

Consolidacindas grandescidadesespaolas

Fonte: Juan Diego

Rpido crecemento urbano

O PROCESO DE URBANIZACIN EN ESPAA (II)RALENTIZACIN DOCRECEMENTO URBANOFasepost-industrial(1975-2000)

TAXA DE URBANIZACIN MOI ALTA:EN TORNO AO 80%Proceso dedesurbanizacinFinal da emigracincampo-cidadeA industria deixa deser un factor do crecemento urbano

Terciarizacindas cidadesTaxa de urbanizacinestabilizada

Consolidacin daurbanizacindispersa

Crecemento concentrado nascidades pequenas emedianasFonte: Juan Diego

Estancamento ou perdade poboacin dasgrandes metrpoles

Situacinactuale perspectivas(sculo XXI)

Madrid

Barcelona

Metrpoles nacionais

Metrpoles rexionais

Bilbao

Zaragoza

Valencia

Sevilla

Mlaga

Metrpoles subrexionais

Vigo

A Corua

Oviedo

Santander

Vitoria

S. Sebastin

Pamplona

Alicante

Vigo

Murcia

Crdoba

Granada

Cdiz

Palma de Mallorca

Las Palmas de Gran Canaria

Sta. Cruz de Tenerife

Valladolid

Metrpoles espaolas

REDE URBANA ESPAOLA

REDE URBANA EUROPEA

Fontes: Google Earth e M. Ibez

O emprazamento o lugar topogrfico no que se localiza a cidade. No caso de Toledo, sobre un cerro e practicamente rodeado polo ro Texo, acentase o carcter defensivo do mesmo

Predominio dun trazado irregular, con ras estreitas e crecemento orgnicoMORFOLOXA URBANA

Fontes: Google Earth e M. Ibez

OUTROS TIPOS DE PLANOPlano radiocntrico(Vitoria-Gasteiz)

Plano hippodmico,ortogonal ou endameiro (Ensanchede Pamplona)MORFOLOXA URBANA

Fontes: Google Earth e Manuel Ibez

A trama urbana a disposicin dos edificios: pode ser aberta (cando os edificios deixan amplos espazos entre eles) ou pechada (cando se dispoen uns a carn dos outros)

A edificacin pode ser colectiva (bloques de pisos) ou individual (unifamiliares)

Os amplos espazos de aparcamento entre

os bloques de edificios de vivenda colectivadefinen unha trama aberta

O predominio de vivendas unifamiliares acarn dos espazos verdes privados caracterstico da Cidade Xardn

Como cidade planificada, a trama viaria doseu plano ortogonal

MORFOLOXA URBANA

Tarragona: plano en dameiro de orixe romana

ESTRUTURA URBANACrdoba: plano irregular de orixe musulmana

Vitoria: plano radiocntrico de orixe medieval cristi

Santo Domingo de la Calzada: plano lineal de orixe medieval cristi

Fontes: Google Earth e Manuel Ibez

OS CASCOS HISTRICOS, HOXEAvellentamentodemogrficoEscasa densidadede poboacinTendencia peonalizacinMusealizacin eatractivo tursticoEspazos verdesescasosProcesos de xentrificacinEspazos marxinais/vs/ imaxe emblemticaRehabilitacin econservacin:PERI's

Ro Lrez

Ponte

Arrabaldes

Burgo Pequeno

Moureira

SantaClara

Muralla

Portas da muralla

Camio de Ourense

Va principal L-O

Camio de Santiago

Camio de Tui

Va principal N-S

Prazas principais

Igrexas parroquiais

Conventos mendicantes

Un exemplo decasco histrico

medieval:

Pontevedra

no s. XV

Fonte / Source: Jos Armas Castro:Pontevedra en los siglos XII a XV

(plano)

Fonte: Manuel Ibez

ESTRUTURA URBANAMadrid: Praza Maior de orixe renacentista-barroca. Estas prazas, corazn da cidade preindustrial, acollen os eventos mis significativos da vila. Son regulares e asoportaladas

Fonte: Manuel Ibez

ESTRUTURA URBANAMadrid: Gran Va. Proxectouse como unha arteria de comunicacin que una o entramado do casco histrico medieval co Ensanche burgus.

ESTRUTURA URBANAO trazado do Ensanche barcelons proposto por Ildefonso Cerd era xeomtrico e ortogonal. Nel prevanse amplos espazos verdes, en proporcin semellante dos espazos edificados (pero a especulacin urbanstica impedu respetar o propsito inicial)

Os edificios tian restrinxida a sa dimensin a 3 alturas (isto tampouco se respetou). Os Ensanches foron concebidos como reas de residencia da burguesa.

Tntase resolver o problema da falla de visibilidade nos cruces construndo os recantos achaflanados.

Fonte: Manuel Ibez

ESTRUTURA URBANA

A carn das propostas hixienistas de E. Howard (Cidade Xardn), xurde en Espaa a Cidade Lineal de Arturo Soria, hoxe barrio engulido polo crecemento da cidade de Madrid. Tratbase dun modelo de crecemento de trama aberta, con abundantes espazos verdes e vivendas unifamiliares que se comunicaban co centro urbano a travs do tranva situado no centro da ra principal

Fonte: Manuel Ibez

A poca do desarrollismo e a afluencia masiva de poboacin con escasos recursos para instalarse en vivendas provistas dos servizos bsicos fomentou o crecemento do chabolismo, aspecto que pervive nalgunhas periferias urbanas, baseado na construcin de infravivendas

ESTRUTURA URBANA

Fonte: Manuel Ibez

Tamn na poca do desarrollismo se estableceu a construcin de polgonos residenciais de vivendas de proteccin oficial, destinados poboacin obreira que nutru o xodo rural e o crecemento masivo das urbes espaolas no perodo 1955-1975

ESTRUTURA URBANA

Os modelos de crecemento residencial mis recentes nas cidades obedecen a grandes promocins de vivendas acotadas en altura, con planos regularizados e tendentes maz pechada con prazas interiores, que reducen a densidade de edificacin e incrementan os espazos de vas pblicas

ESTRUTURA URBANAFonte: Google Earth

ESTRUTURA URBANA

Na periferia urbana actual acumlanse mltiples usos, quefan desta rea un espazo rururbano en constante modificacin

Polgono industrial

Polgono residencial

Espazo agro-silvo-pastoril

Fonte: Google Earth

ESTRUTURA URBANAFonte: Google Earth

Nas periferias urbanas tamn proliferan os espazos residenciais de vivendas unifamiliares (adosadas ou exentas), inmersas en plena natureza e con servizos destinados a unha poboacin de renda media-alta. Tenden a planificarse con estruturas regulares e densidade de edificacin baixa.

ESTRUTURA URBANAFonte: Google Earth

A tendencia mestura de usos propia das periferias urbanas, onde a abundancia de espazo edificable e o seu menor prezo -as como a tendencia dos concellos a ordear o solo mediante os PXOU- permiten a existencia tamn de polgonos industriais e comerciais, consumidores de grande cantidade de terreo -igual que as principais vas, autovas e autoestradas de comunicacin