diccionario navajo - español

6
A Abeja: tsís’ná Abejorro: tsís’nátsoh Abrigo: éé’tsoh Acantilado: tsé ńt’i’í Acantilado del mar: deez’á Aceite: ak’ah Acero: béésh dootł’izh Adiós: hágóónce’ Adobe: bis Adulterio: adilyé Aeronave: béésh naat’a’ii, chidí naat’a’ii Ágata: tsé bee nátseeł Agua: Aguacero: nahałtin Aguardiente: tó łikoní Águila: atsá Águila real: atsáhąą Aguilucho: atsá yázhi Ahí: aadi Aire: níłch’i Ají: azeedích’íí’ Alacrán: dzidił’háshii Albaricoque: didzétsoh yázhi Alburquerque: be’eldíila sinil Alcalino: łeeyáán, tááníí’ Alcohol: tó łikoní Alcohol (medicina): azee’ łikoní Allá: aadi Allí: aadi Alpaca: dibé ghąą’ask’idii Aluminio: béésh aszólígíí Amargo: dik’óózh Amarillo: łitsooí Amarillo claro: dinilgai Ámbar: tséjéé’ Ancestro: anaasází Anglo-americano: bilagáana Ano: ajilchii’ Antepasado: anaasází Año: nááhai Apache: beehai Apache chiricahua: chíshí Arbusto: ch’il Arco iris: nááts’íílid Arena: séi Arcilla: bis, hashtł’ish dits’idí Ardilla: dloziłgaii Arriba: dego, gódei Arroyo: bikooh, cháshk’eh Arsénico: béésh łibáhá Asno: dzaanééz Asteroide: so’ astse’ Astronomía: so’ naalkaah Astrónomo: so’ neiłkaahiis Atmósfera: níłch’i Atole: atoo’ Auto: chidí Automóvil: chidí Ave: tsídii Avión: béésh naat’a’ii, chidí naat’a’ii Avioneta: béésh naat’a’ii, chidí naat’a’ii Axila: ach’áháyah Azteca: méhigąą Azúcar: áshįįh łikan Azul: dootł’izh Azul turquesa: dootł’izhii Azulejo (ave): dólii B Bacteria: ch’osh doo yit’íínii Ballena: łóó’tsoh Baño: chąą’ báhooghan Barranca: tsékooh, tséyi’ Baya: didzé Bebé: awéé’ Becerro: béégashii yáázh Bermejo: łichíí’ Bicicleta: dzi’izí Bien: ąą’ Bien parecido: bííyis Bisonte: ayání Bistec: atsį’ Blanco: łigaii Boca: azéé’ Bolsa: azis Borrego: dibé Brazo: agaan Bronce: béésh łichí’ii Bruja: adiłgashii Búfalo: ayání Búho: né’éshjaa’ Burro: dzaanééz C Caballo: łįį’ Caballo salvaje: doozhaahii Cabra: tłízí Caca: chąą’ Cacao: gohwééh hashtł’ishí Cacto: hosh

Upload: genaro-israel-abaej-wojtaan

Post on 31-Dec-2015

63 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Diccionario Navajo - Español

AAbeja: tsís’náAbejorro: tsís’nátsohAbrigo: éé’tsohAcantilado: tsé ńt’i’íAcantilado del mar: deez’áAceite: ak’ahAcero: béésh dootł’izhAdiós: hágóónce’Adobe: bisAdulterio: adilyéAeronave: béésh naat’a’ii, chidí naat’a’iiÁgata: tsé bee nátseełAgua: tóAguacero: nahałtinAguardiente: tó łikoníÁguila: atsáÁguila real: atsáhąąAguilucho: atsá yázhiAhí: aadiAire: níłch’iAjí: azeedích’íí’Alacrán: dzidił’háshiiAlbaricoque: didzétsoh yázhiAlburquerque: be’eldíila sinilAlcalino: łeeyáán, tááníí’Alcohol: tó łikoníAlcohol (medicina): azee’ łikoníAllá: aadiAllí: aadiAlpaca: dibé ghąą’ask’idiiAluminio: béésh aszólígííAmargo: dik’óózhAmarillo: łitsooíAmarillo claro: dinilgaiÁmbar: tséjéé’Ancestro: anaasázíAnglo-americano: bilagáanaAno: ajilchii’Antepasado: anaasázíAño: nááhaiApache: beehaiApache chiricahua: chíshíArbusto: ch’ilArco iris: nááts’íílidArena: séiArcilla: bis, hashtł’ish dits’idíArdilla: dloziłgaiiArriba: dego, gódeiArroyo: bikooh, cháshk’ehArsénico: béésh łibáháAsno: dzaanéézAsteroide: so’ astse’Astronomía: so’ naalkaahAstrónomo: so’ neiłkaahiisAtmósfera: níłch’iAtole: atoo’Auto: chidíAutomóvil: chidíAve: tsídii

Avión: béésh naat’a’ii, chidí naat’a’iiAvioneta: béésh naat’a’ii, chidí naat’a’iiAxila: ach’áháyahAzteca: méhigąąAzúcar: áshįįh łikanAzul: dootł’izhAzul turquesa: dootł’izhiiAzulejo (ave): dólii

BBacteria: ch’osh doo yit’ííniiBallena: łóó’tsohBaño: chąą’ báhooghanBarranca: tsékooh, tséyi’Baya: didzéBebé: awéé’Becerro: béégashii yáázhBermejo: łichíí’Bicicleta: dzi’izíBien: ąą’Bien parecido: bííyisBisonte: ayáníBistec: atsį’Blanco: łigaiiBoca: azéé’Bolsa: azisBorrego: dibéBrazo: agaanBronce: béésh łichí’iiBruja: adiłgashiiBúfalo: ayáníBúho: né’éshjaa’Burro: dzaanééz

CCaballo: łįį’Caballo salvaje: doozhaahiiCabra: tłízíCaca: chąą’Cacao: gohwééh hashtł’ishíCacto: hoshCafé: gohwééh, ahwééhCaiman: bitsee’ yee adiłhaliiCama: bikáá’dah anitéhé, tsásk’ehCamello: ghąą’ask’idii, bííghąą’ask’idiiCamisa: éé’Canto: sinCanto de piedra: tsétsohCantar: hashtaałCañón: tséyi’, tsékoohCarbón: łeejinCarbón mineral: tséko’, tséko’ haagéédCarne: atsį’Carne de conejo: gah bitsį’Carne de cordero: dibé bitsį’Carne de pescado: łóó’ bitsį’Carne de puerco: bisóodi bitsį’Carne de res (ternera): béégashii bitsį’Carro: chidí

Page 2: Diccionario Navajo - Español

Castellano: naakaiik’ehjíCastellano (idioma): naakaii bizaadCastizo: naakaiiCastor: chaa’Catolicismo: kéesh éé’ neishoodíí binahagha’Católico: kéesh éé’ danineezígííCatorce: dííts’áadahCedro: gad ni’eełiCerdo: bisóodiCerro: dziłCerebro: atsiighąą’Cerveza: bizhéé’ hólóníChabacano: didzétsoh yázhiChamarra: éétsoh áłts’íísíígííChamizo: diwózhiiłbáííChancro: chách’oshChango: mągíChaval: dinééhChile: azeedích’íí’Chimenea: ch’íláyi’Chivo: tłízíChocolate: ałk’ésdisíChorizo: ach’íí’ bisóodi bitsį’Chubasco: nahałtinChumbera: hosh niteelíChuparrosa: dah yiitįhíCielo: yáhCielo (paraíso): yáh’ąąshCiervo: bįįhCinco: ashdla’Cinturón: sisCiprés: dilk’isCiruela: didzétsoh dik’ózhígííCiruela pasa: ch’il na’ał’o’iitsohCiudad: kin łánítsohCiudad de México: Méhigo kin łánítsohCobija: éétsohCobre: béésh łíchíi’iiCoche: chidíCochino: bisóodiCocodrilo: bitsee’ yee adiłhaliiCodorniz: diłdániiColibrí: dah yiitįhíColiflor: ch’il łigaaíColorado (carmín): łichíí’Comanche: anaałáníComer: yiyąCometa: so’tsoh jóhanaa’éí yináalwołígííComida: ch’iyáánConcha de mar: yoo’łigaiiConcha de abulón: diichiłíConcreto: tsé nádleehéConejo: gahConstelación: so’łáníContaminación: i’niiyąą’Cordero: dibé yázhiCorteza: akásht’óózhCosmos: yá’ąąshCoyote: mą’iiCristianismo: éé’ neishoodíí binahagha’Cristiano: kéesh dayoodláanii

Cristiano católico: kéesh éé’ danineezígíí, kéesh dayoodláanii

Cristiano no católico: kéesh éé’ ádaałts’íísígííCristo: kéeshCuarenta: dizdiinCuatro: dįį’Cuchillo: bééshCuerpo: ats’iisCuervo: gáagiiCueva: a’áánCulebra: tł’iishCulo: ajilchii’

DDe: dóóDe allí: aadee’Desierto: náháltsááhDiablo: ch’įįdiitahDialecto: bizaadDinero: bessoDióxido de carbono: níłch’i díí’idígííDos: naakiDroga: azee’Durango: kin łánítsohDurazno: didzétsoh

EEclipse lunar: ooljéé’ daaztsąEclipse solar: jóhonaa’éi daaztsąEcología: hózhóogo iináÉl: diiyáElefante: bichįįh yee adilohiiEllas: diitaa’Ellos: diitaa’En: giEncima: áadiEnero: yas niłt’eesEscuchar: yidiists’a’Esa: diiEse: diiEsfera: dijahEspacio exterior: yá’ąąshEspejo: bii’adéest’įį’Español: naakaiik’ehjíEso: diiEsta: diidíEste: diidíEstirpe: dine’éEsto: diidíEstómago: abidEstrella: so’Excremento: chąą’

FFebrero: atsá biyáázhFerrocarril: béésh ní’ti’Fierro: béésh dootł’izhFlagstaff: kin łání

Page 3: Diccionario Navajo - Español

Fotografía: e’el’įįgiFotógrafo: e’elyaaFrigorífico: bii da’neezk’azíFuego: ko’Fuego solar: jóhonaa’éi

GGabán: éénéézGalápago: ch’ééhGalán: bííyisGallo: na’ahóóhaiką’Gas: níłch’i łikoníGasolina: chidí bito’Gato: gídíGato montés: mósíGenital masculino: acho’Gente: dinéGolondrina: e’elneehGorila: mągítsohGran cañón del colorado: bidáá’ ha’ azt’i’Greasewood: díwózhii bii’ tóGranizo: nahałtinGris claro: dinilbáGruta: tséníí’Guapo: bííyisGuardaespaldas: aa ádoolniiłGusano: ch’osh

HHalcón: dzílíHarina: ak’áánHavasupai: góóhníiniiHelado: abe’ yistiníHielo: tinHierro: béésh dootł’izhHigo chumbo: hosh bineest’ą’Hispano: naakaii, naakaiik’ehjíHispano-mexicano: naakaiiHoja: at’ąą’Hombre: hastiinHombre blanco: bilagáanaHombre joven: dinééhHopi: ayahkiniiHormigón: tsé nádleehéHorno de pan: báá bighanHoy: díí įįHoyo: a’áánHualpai: góóhníiniiHueso: ts’inHuevo: ayezhii

IIdioma: bizaadIdioma apache: beehai bizaadIdioma español: naakaii bizaadIdioma inglés: bilagáana bizaadIdioma mexicano: méhigąą bizaadIdioma navajo: diné bizaad

Ignacio: bíinaInglés: bilagáanaInsecto: ch’oshIntestino: ach’íí’Invierno: haigoIrse: diiyáItacate: ch’iyáánIyanbito: ayáni bito’

JJitomate: ch’il łichxí’íJorongo: éé’néézJueves: dį’iįį nda’anishJumento: dzaanéézJunípero: gad

LLago: tónteelLatón: béésh łitsoiiLeche: abe’Lechuga: ch’il łigaaíLechuza: né’éshjaa’Lengua (órgano): atsoo’Lengua: bizaadLengua apache: beehai bizaadLengua española: naakaii bizaadLengua mexicana: méhigąą bizaadLengua navajo: diné bizaadLenguaje: bizaadLeña: chizhLicor: tó łikoníLigamento: adoh bits’idLimón: ch’il łitsooí dík’ozhídííLíquido: bito’Llama (animal andino): bííghąą’ask’idiiLluvia: níłtsąLobo: mą’iitsohLodo: hashtł’ishLuna: ooljéé’Madera: tsinMadriguera: a’áánMaíz: naadąąMamut: bichįįh yee adilohiiManteca: ak’ahMantequilla: mandagíiyaManzana: bilasáánaaMañana: abíníMapache: tábąąh mą’iiMar: tónteelMariposa: k’aalógiiMarrano: bisóodiMateria fecal: chąą’Meada: adlizhMedicamento: azee’Medicina: azee’Medio ambiente: hózhóogo iináMexicano: méhigąąMexicano hispano: naakaiiMéxico: méhigoMelocotón: didzétsoh

Page 4: Diccionario Navajo - Español

Mercurio: béésh tózháaniiMesa: bikáá’adáníMesa verde: gad deelzhaMetal: bééshMexicano: méhigąąMexicano hispano: naakaiiMéxico: méhigoMéxico df: méhigo kin łánítsohMico: mągíMierda: chąą’Mina: ha’agéédMinistro católico: éé’ neishoodíí bi’éé’

danineezígííMinistro protestante: éé’ neishoodíí bi’éé’

ádaałts’íísígííMofeta: gólízhiiMono: mągíMontaña: dziłMormón: gáamaliiMosca: tsé’édóiiMuchacho: dinééhMujer: asdzáánMula: dzaanéézMundo: ni’Murciélago: jaa’abaníMúsculo: adohNahua: méhigąąNáhuatl: méhigąą bizaadNaranja: ch’il łitsooíNariz: áchįįhNavajo: dinéNavidad: kéeshmishNegro: łizhiníNevera: bii da’neezk’azíNiebla: ááh, áhíNieve: yasNiña: at’éedNiño: ashkiiNopal: hosh niteelíNorte: náhookosNube: k’osNube negra: k’osdiłhiłObsidiana: noolyíniiOcéano: tónteelOcre: łeetsoiiOctubre: ghąąįį’Oeste: e’eaahOmbligo: ats’éé’Oreja: ajaa’Orina: adlizhOrinar: adlizhOro: óólaaOruga: ch’osh diił’ooíOso: shashOtoño: aak’eegoOveja: dibéOxígeno: niłch’i yá’át’ééhiiPadre: azhé’éPadre (presbítero): éé’ neishoodíí bi’éé’

danineezígííPájaro: tsídii

Pan: bááhPan de caja: niheeshgizhígííPanza: abidPapel higiénico: chąą’ bee yildéhíPastel: bááh łikaníPárroco: éé’ neishoodíí bi’éé’ danineezígííPartir: diiyáPelo: atsil’Pene: azizPeón: ąąhPepino: ta’neesk’áníts’ózi dík’ozhígííPera: bitsee’ hólóníPerrito de la pradera: dloo’Perro: łééchąą’íPescado: łóó’ bitsį’Petróleo: tóko’íPez: łóó’Phoenix: hoozdoPierna: ajáádPino: chá’ołPiña: deestsiinPiña (fruta): bilasáánaa diwazhíPiñón: deestsiinPitahaya: hosh bineest’ą’Pizza: náneeskaadítéélPlanta: ch’ilPlanta cactácea: hoshPobre: aa hojoobá’íPrecipicio: tsé ńt’i’íPrenda: ąąh ezláPresa: be’ek’id, dá’deestłínPrimavera: daangoProcesión: eehólónígííPropano: níłch’i łikoníProtestante: kéesh bi’éé’ ádaałts’íísígííPueblo: kin łáníPuerco: bisóodiPuerco espín: dahsáníPulmón: ejéi yilzóliiPuma: náshdóítsohQueso: géesoRadiación solar: jóhonaa’éi bii’ tsa’jilgish bi’áádRana: ch’ałRaza: dine’éRecto: ajilchii’Refrigerador: bii da’neezk’azíReligión cristiana: éé’ neishoodíí binahagha’Reno: dzééhRiñón: achą’áshk’azhíRoble: tséch’ilRoca: tséRojo: łichíí’Rosa: choohRosa (color): dinilchíí’Rosado: dinilchíí’Sacerdote: éé’ neishoodííSaco: éétsohSal: áshįįhSalt lake city: tónteel áshįįhSandía: ch’ééhjiyáánSangre: dił

Page 5: Diccionario Navajo - Español

Santa clara: anaashashiSanta fe: yootóSapo: ch’ąłtsohSatélite natural: tł’éhonaa’éíSerpiente: tł’iishSesos: atsiighąą’Si: ouu’Sífilis: chách’oshSilencio: ge’Sobaco: ach’áháyahSol: sháSol (astro): jóhonaa’éiSonaja: aghááłSombra: ch’ahaah’ohSombrero: ch’ahSonora: náháltsááh bito’Sopa: atoo’Suéter: éé’ naats’oodiiTambién: dó’Teléfono: béésh bee hani’íTendón: adoh bits’idTierra: kéyahTierra (planeta): ni’asdzáánTocino: bisóodi bitsį’Tomate: ch’il łichxí’íTormenta de nieve: chíílToronja: ch’il łitsxooíTortilla: łeesáánTortuga: digháhííTortuga gigante: ch’ééhTres: táá’Tribu: dine’éTripas: ach’íí’Tuna: hosh bineest’ą’Túnel: a’áánTurista: ch’aa naagháhí

Turquesa: dootł’izhiiUniverso: yádiłhił bii’ bił haz’ánígííUno: łáá’ííUrraca: aa’ą’iiUva: ch’il na’ał’o’iiVaca: béégashiiVagina: ajóózhVegetal: ch’ííyáánVenado: bįįhVer: yoo’įVerano: shįįngoVerde: dinootł’izhVerdoso: dinootł’izhVerdura: ch’ííyáánVianda: ch’iyáánVíbora: tł’iishVíbora de cascabel: tł’iish noodozíVicuña: bííghąą’ask’idiiVid: ch’il na’ał’o’iiVida: iináViento: níyolVino: tó łikoníVino tinto: ch’il na’ał’o’ii bito’Viña: ch’il na’ał’o’iiViruela loca: ąąh ha’ajeeh tó da’diisoołígííViseras: ach’íí’Visitante: ch’aa naagháhíWashington dc: wááshindoonWinslow: béésh sinilY (conjunción): áádóóYeso: łeezh łigaaíZanahoria: chaasht’ezhiitsohZamarra: éétsoh áłts’íísíígííZorrillo: gólízhiiZorrino: gólízhii