O TEMPO E O CLIMA

1º ESO

Roberto López

1. A ATMOSFERA

Troposfera

Contén vapor de auga.A temperatura descende ao aumentar a altitude.Nela teñen lugar a maior parte dos fenómenos meteorolóxicos.

É a capa de gases que envolve á Terra. Está composta fundamentalmente por nitróxeno e osíxeno.Ten cinco capas. As máis próximas á Terra son:

EstratosferaImportante porque abunda o ozono. Este gas impide que as radiacións solares ultravioletas cheguen á superficie terrestre.A atmosfera regula a temperatura terrestre: Impide que o planeta arrefríe moito pola noite. Permite a circulación de calor desde as zonas cálidas ás frías.

Para coñecer o tempo e o clima analízanse:

Temperaturas. Precipitacións. Presións. Ventos.

Os conceptos de tempo e clima

TEMPO Estado da atmosfera nun lugar e nun momento concreto.CLIMA Estado característico da atmosfera que se repite nun lugar. Para coñecer o clima dunha zona analízase o tempo todos os días durante décadas.

Estacións meteorolóxicas

2. A TEMPERATURA

Mídense co termómetro e exprésanse en graos centígrados

Temperatura media da Terra 15 ºC Temperatura máis elevada 58 ºC Temperatura máis baixa -89,2 ºC

A temperatura é a cantidade de calor que ten o aire da atmósfera Para estudar o clima hai que medir: Temperaturas máximas: a máis alta do período que se estuda. Temperaturas mínimas: a máis baixa del período que se estuda. Temperaturas medias mensuais ou anuais.

Factores que modifican a temperatura

A latitude As temperaturas son máis elevadas no ecuador e descenden cara a os polos.A altitude As temperaturas diminúen segundo ascendemos en altura. Descenden 0,6 ºC por cada 100m que ascendemos.A distancia ao mar O mar suaviza as temperaturas. No interior en verán vai máis calor e no inverno máis frío.

Zonas climáticas da Terra

2 Zonas frías (Dentro dos círculos polares) Os raios chegan de forma moi oblicua durante todo o ano. As temperaturas son sempre frías.

2 Zonas temperadas (Entre os trópicos e os círculos polares) Os raios chegan máis inclinados que na zona cálida. Temperaturas máis moderadas e con diferenzas entre estacións.

1 Zona cálida (Entre o trópico de Cáncer e o de Capricornio) Os raios chegan case verticais durante todo o ano. Temperaturas elevadas sempre, sen diferenzas entre estaciones.

A inclinación dos raios solares

Se os raios solares inciden perpendicularmente sobre un lugar, concéntranse nunha zona menos extensa, polo que o Sol é máis intenso e quenta máis (zona cálida). Se os raios solares inciden inclinados, a enerxía solar repártese nun territorio máis extenso, polo que perden intensidade (zonas temperadas e frías).

Depende de

A TEMPERATURA E a cantidade de calor que ten o aire

Midese cun termómetro en ºC

T. mínimas

T. máximas

T. medias

FACTORES

ALTITUDE

Segundo se ascende unha montaña a temperatura diminúe

O aire do mar quenta a terra

O aire do mar refresca a terra

A terra quéntase e arrefría rapidamente

DISTANCIA RESPECTO AO MAR

O mar tarda moito en se quentar e en arrefriar

No verán a terra quéntase rápidoO mar quéntase máis a modo

No inverno a terra arrefría rápido .O mar mantén a calor

O mar suaviza as temperaturas

LATITUDE

ZONA CÁLIDA

ZONA TEMPERADA

ZONA FRÍA

Entre os tropicos

Entre os trópicos e os circulos polares

Dentro dos circulos polares

Temperaturas elevadas, sen diferentas estacionais

Temperaturas moderadas, varían coas estacións

Temperaturas frías todo o ano

3. AS PRECIPITACIÓNS

En forma de: Chuvia Neve Saraiba

A humidade é a cantidade de vapor de auga que hai no aire O vapor fórmase pola evaporación da auga de mares, océanos, etc Esta evaporación é maíor canto maior é a temperatura. O vapor de auga condénsase en pequenas gotas que forman nubes. As gotas enfríanse, aumentan o seu tamaño, pesan moito e caen.

Mídense co pluviómetro. Exprésanse en milímetros (mm) ou en litros por m2

(l/m2)

Chamamos precipitacións á agua que cae procedente da atmósfera

Factores que modifican as precipitacións

A latitude En áreas próximas ao ecuador, máis cálidas, chove máis que nas zonas temperadas e polares.A altitude En zonas altas chove máis que nas máis baixas.

A distancia ao mar O mar é fonte de humidade. Chove máis nas zonas de costa.

Tipos de precipitaciónsPor evaporación do soloZonas húmidas e cálidas

Polo relevoZonas de montaña

Polo contacto de masas de aire de distintas temperaturasGota fría

Depende de

HUMIDADE

Cantidadede vapor de auga que

se atopa no aire

Mídese co higrómetro: 100% saturado.Procede de: mares, océanos, ríos, plantas, seres vivos.O aire quente absorbe máis vapor de auga que o frío.

A SÚA CONDENSACIÓN FORMA NUBES

Están formadas por diminutas pingas de auga

Se o aire se enfría máis as pingas xúntanse

Con temperaturas non moi baixas

Se a temperatura do aire é moi fría

Se os cristais son arrastrados cara arriba e cara abaixo por

correntes de aire

CHUVIA NEVE SARAIBA

PRECIPITACIÓNS FACTORES

LATITUDE

ALTITUDE

DISTANCIA AO MAR

4. A PRESIÓN ATMOSFÉRICA E O VENTO

A presión mídese co barómetro Exprésase en milibares (mb) ou en hectopascais

(hPa)

A presión varía por:

A presión atmosférica é o peso que exerce o aire nun punto determinado da superficie terrestre

Máis peso = máis presión

A altitude As zonas baixas teñen maior presión, xa que teñen sobre elas máis aire.A temperatura do aire O aire cálido pesa menos que o frío.

A presión atmosférica

A presión normal rolda os 1.015 mb ou hPa

Anticiclóns: altas presións/ tempo estable, seco e ceos despexadosBorrascas: baixas presións/ tempo inestable, chuvias e tormentas

Frontes chuviosos: contacto de anticiclóns e borrascas. Son característicos das zonas temperadas

PRESIÓN ATMOSFÉRICA

Peso ou forza que exerce o aire sobre a superficie terrestre

Mídese co barómetro

ALTITUDE TEMPERATURA DO AIRE

Depende de:

+ Altura - presión

aire cálido

pouco denso e pesado

tende a ascender

Forma baixas presión ou borrascas

Orixina altas presións ou anticiclóns

máis denso e pesado

tende a descender

Aire frío

O aire quente ten humidade, polo que a o subir arrefría,

forma nubes e ocasiona precipitacións

O aire frío e máis seco, polo que os anticiclóns

traen ceos despexados e sen chuvia

Tipos:

O cataventos serve para coñecer a dirección do vento. Para coñecer a súa velocidade utilízase o anemómetro.

Ventos constantes: sempre sopran na mesma dirección.Os alisios diríxense sempre dos trópicos ao ecuador. Ventos estacionais: cambian de dirección segundo as estacións.Os monzóns: - Verán (desde o Índico ao continente)/ Chuvias.

- Inverno (desde o continente ao mar)/ Estable e seco Ventos con cambios diarios:Brisas costeiras (polo día desde o mar a terra e pola noite ao revés) Ventos locais: sopran de maneira variable (cierzo, levante,…)

O vento é aire en movemento. Orixínase pola diferenza de presión. O aire vai sempre desde as zonas de alta presión cara as de baixa.

O vento

Ventos monzóns

Ventos alisios

Debido ao maior quentamento da terra durante o día, o vento sopra do mar á costa.

Pola noite, o mar mantén unha temperatura máis elevada que a terra, polo que sopra un vento suave do continente cara ao mar.

A brisa é un vento suave, local e periódico que sopra naqueles lugares en que se producen alternancias periódicas de temperatura.As brisas de mar e terra prodúcense nas zonas costeiras.

Brisa costeira

5. OS CLIMAS DA TERRA

A Terra está dividida en cinco zonas climáticas en función da temperatura, pero dentro de cada unha destas danse distintos tipos de climas.Climas Cálidos: Entre o trópico de Capricornio e o de Cáncer.- Temperaturas elevadas. Pouca diferenza entre as estacións.- Climas: Ecuatorial, tropical e desértico.Climas Temperados: Entre os trópicos e círculos polares.-Temperaturas contrastadas. Distínguense catro estacións.- Climas: Oceánico, mediterráneo e continental.Climas Fríos: Entre os círculos polares e os polos e nas zonas de alta montaña.- Temperaturas sempre frías.- Climas: Polar e de alta montaña.

Mapa dos climas do mundo

As inundaciónsAs inundacións adoitan producirse cando chove moito en moi pouco tempo.Os seus efectos son devastadores e vense agravados por algunhas actividades humanas•O asfaltado de grandes superficies.•A corta de bosques •A construcción de aldeas, vilas e cidades xunto aos ríos.

8. AS CATÁSTROFES CLIMÁTICAS

As secas

Falamos de seca cando nun lugar chove menos do habitual para o clima desa zona.É necesario que a escaseza de precipitacións se prolongue no tempo e dure, polo menos, un ano.

Son fenómenos impredicibles: non se sabe cando se van producir nin canto van durar.As zonas do Corno de África ou o sueste da península Ibérica están mais expostas a sufrilas,

É importante que aforremos auga e a usemos de forma eficaz, xa que as consecuencias poden ser desastrosas.

Traxedia no Corno de África: a seca aniquila a poboación animal

Os furacáns

Un furacán e unha forte borrasca con grandes e constantes ventos e chuviasAs bategadas de vento oscilan entre os 120 e 250 Km/h, podendo chegar a superar os 300Km/h. e nunhas poucas horas poden chegar a caer ata 600 mm de chuvia.Adoitan desenvolverse sobre os océanos das zonas tropicais.Un furacán desprázase ao longo de centos de Km. E vai perdendo forza conforme entra en terra firme. A pesar diso ten efectos devastadores.