O UNIVERSO

1. O UNIVERSO

O noso universo é un conxunto de materia e enerxía . Nun principio, a enerxía debeu transformarse en materia tras o big-bang e orixinou os obxectos materiais que coñecemos hoxe.

No momento actual, é a materia a que se está continuamente transformando en enerxía, (no interior das estrelas).

1.O UNIVERSO

1.2. As galaxias

Son grandes conxuntos de estrelas acompañadas de po e gases.

Hay unhas 80.000 galaxias As estrelas que o forman

encóntranse moi separadas unhas doutras e poden ter xirando ao seu redor planetas e planetoides.

as máis frecuentes son: espirais, espirais barradas, circulares, elípticas y lenticulares e irregulares.

1.2. As galaxias

A nosa galaxia recibe o nome de Vía Láctea. Encóntrase inmersa nun pequeno cúmulo denominado o Grupo Local, o cúmulo chamado Grupo Local pertence ao chamado supercúmulo de Virgo.

Está formada por varios millóns de estrelas (uns 100.000 millóns de estrelas).

Unidades básicas de distancia Ano Luz (a. l.) é a distancia percorrida

pola luz nun ano. 1 ano = 365 días · 24 horas · 3600 s =

31.536.000 s 1 ano luz (a.l.) = 31.536.000 s · 300.000

= 9.460.000.000.000 km = 9.46 · 1012 km

Unidade astronómica (UA). Corresponde a distancia entre a Terra e o Sol. É igual 150 millóns de km.

1.4. As nebulosas

Son nubes moleculares de gases e po que existen nas galaxias reciben o nome de nebulosas. As nebulosas se dividen en dous grupos:

Oscuras. Constituídas por nubes de po escuro e frío, como a de cabeza de cabalo.

Luminosas. Formadas por nubes de gases moi quentes como a nebulosa de Orión. Nebulosas de hidrógeno ionizado. Son próximas a

estrelas xóves. Nebulosas planetarias. De morfoloxía esférica. Nebulosas explosivas. De morfoloxía irregular e

asociadas a fontes pulsátiles de enerxía.

1.3. As estrelas

Son grandes masas de gases a temperaturas moi altas (entre 3.000 e 30.000 ºC na súa superficie, e varios millóns de graos no seu interior), que emiten enerxía en forma de radiacións de todo tipo (luz visible, calor, ondas de radio, etc.).

A enerxía liberada polas estrelas débese a fusión dos núcleos de hidróxeno que orixinan núcleos de helio.

1.3. As estrelas

A enerxía liberada polas estrelas débese a fusión dos núcleos de hidróxeno que orixinan núcleos de helio.

1.3. As estrelasEvolución estelar Nacemento. Nacen a partir dunha

nebulosa. A forza de gravidade fai que os gases e po que existen nas galaxias, se unifique e forme unha inmensa bóla. A partir de certa masa, a temperatura aumenta ata os varios millóns de graos, iníciandose as reaccións de fusión, momento no que a estrela empeza a liberar enerxía.

1.3. As estrelas Evolución estelar A"vida" das estrelas depende da cantidade de

materia inicial que posúan e da cantidade de hidróxeno que lles quede. Segundo esto distínguense: Brancas, azuladas e verdosas. Son as estrelas máis novas e

quentes. Amarela ou alaranxada. As estrelas anteriores consomen

hidróxeno e cambian a súa coloración e diminúen a súa temperatura. Como o Sol.

Xigante vermella ou superxigante vermella. Surxen cando se esgota o hidróxeno, e a cantidade de helio e moi elevada. A estrela sufre dilátase, aumentado enormemente de tamaño. Entón, a estrela utiliza outros elementos da táboa periódica como combustible (comezando polo helio) e libera menos cantidade de enerxía. Segundo aumenta o consumo dos seus elementos vai diminuíndo de tamaño e vai arrefriando.

1.3. As estrelasEvolución O final das estrelas depende do

tamaño que tivesen inicialmente: As estrelas máis pequenas van

arrefriando e encóllense ata converterse en ananas brancas ou vermellas. Finalmente, arrefriarán de todo, e convertense en corpos sólidos e escuros.

As máis grandes tamén, ao ter tanta masa, sofren un colapso e convértense en estrelas de neutróns.

1.3. As estrelas

Buratos negros. Son obxetos invisibles que non deixan saír nin a súa propia luz e que poden "engulir" outras estrelas. Fórmanse a partir de estrelas cunha masa inicial moi grande.

Nova ou supernova. Orixínase pola grande explosión dunha estrela, debido a que o ferro comeza a absorber enerxía da estrela e a presión desta diminúe e a estrela colapsa baixo o seu propio peso . Lanza gran cantidade de materia e enerxía. e o seu núcleo transfórmase nun pulsar, é dicir nunha estrela pequena que xira moi depresa e libera ondas de forma puntual, como se fose un faro.

2. O SISTEMA SOLAR

Nun brazo da Vía Láctea, o chamado brazo de Orión, encóntrase o noso sistema planetario, o sistema solar. Está formado polo SOL, que é unha estrela amarela, relativamente nova (a distancia entre a Terra e o Sol denomínase Unidade astronómica = 150 millóns de km), de tamaño mediano.

O Sol

Fotosfera. Capa exterior visible do Sol. Temperatura de 6,000 °C.

Cromosfera. Está sobre a fotosfera. As fáculas e brillos levántanse na cromosfera. Fáculas. Son nubes de hidróxeno brillantes e

luminosas, que están sobre as rexións onde se encontran as manchas solares (depresións escuras na fotosfera cunha temperatura de 4,000 °C).

Coroa. É a parte exterior da atmosfera do Sol que é visible nas eclipses totais de Sol. Aparecen as protuberancias (inmensas nubes de gas

resplandecente que erupcionan desde a parte superior da cromosfera).

A fin do Sol

O Sol ten suficiente combustible para permanecer activo por outros cinco mil millóns de anos máis.

Ao final da súa vida, o Sol chegará a ser tan grande que absorberá a Terra. Despois de mil millóns de anos como xigante vermella, de súpeto colapsarase nunha anana branca. O proceso de arrefriamento completo pode levarlle outros mil millóns de anos.

Compoñentes do Sistema solar Planetas. Teñen forma esférica e despexan

os arredores da súa órbita. Diferéncianse entre: Planetas interiores ou terrestres.

superficie e rochosa e teñen unha atmósfera gaseosa pouco extensa ou inexistente. Inclúen Mercurio, Venus, a Terra e Marte.

Planetas exteriores ou xigantes. Inclúense Xúpiter, Saturno, Urano e Neptuno. Son os máis afastados do Sol, con gran tamaño, e superficies en estado gaseoso ou líquido.

Compoñentes do sistema solar Planetoides. Son corpos que orbitan

arredor do Sol e teñen unha forma case esférica pero non para varrer a súa órbita. Inclúense Ceres, Plutón, Eris, etc.

Satélites. Son corpos celestes que xiran arredor dos planetas. A lúa é o satelite da Terra. Agás Mercurio e Venus, todos os planetas teñen satélites. Ao redor de Xúpiter atopáronse xa 63, ao redor de Saturno 60.

Compoñentes do sistema solar Corpos menores do sistema solar.

Asteroides. Corpos de xeometría irregular que xiran en órbitas de tipo planetario entre Marte e Xúpiter, salvo o grupo Apolo con órbitas que cruzan as dos planetas interiores, os Troianos situado na órbita de Xúpiter e os centauros situados na órbita de Saturno.

Cometas. Son mezclas de po e volátiles. Orbitan máis alá de Neptuno, no cinto de Kuiper.

Orixe do universo

A teoría aceptada na actualidade recibe o nome de BIG-BANG (“gran explosión”).

Fai 15.000 millóns de anos toda a materia estaba concentrada nun punto “ovo cósmico” debido á gran presión, á temperatura, á gravidade, etc desta masa, produciuse unha explosión tan tremenda que toda a materia saíu lanzada en múltiples direccións e desprazouse a gran velocidade de tal forma que hoxe en día ese movemento aínda continúa.

Teorías da evolución do universo Según que a velocidade (V) de

desprazamento das galaxias sexa superior ou inferior á atracción gravitatoria (G) que as galaxias exercen entre si: Se V > G. Universo en expansión. Se V = G. Universo en equilibrio. Se V < G. O universo entra en

contracción ao xuntárense as galaxias.

Teorías da evolución do universo

De acordo coa teoría da relatividade, Universo pechado. Densidade do universo e

maior cá ”densidade crítica”, a gravidade iría frenando a expansión ata colapsar, orixinándose de novo un tempo cero. Universo esférico sen bordes.

Universo aberto. Se a densidade é inferior a crítica. A a súa expansión indefinida irase acelerando.

Universo aberto e plano. Ten a densidade crítica. A súa expansión sería constante.

Orixe do sistema solar

As teorías teñen que explicar as seguintes características mecánicas e xeológicas: As órbitas de todos os planetas (movimiento de traslación)

son elípticas e están aproximadamente no mesmo plano (eclíptica).

O Sol e todos os planetas xiran no mesmo sentido de oeste a este, aínda que os planetas xiran moito máis de prisa en torno o Sol que este sobre si mesmo.

Os planetas máis pequeños e de materiais máis pesados están máis preto do Sol que os planetas máis grandes.

Todos os cuerpos planetarios teñen pegadas de impactos con corpos de hasta un centenar de kilómetros de diámetro.

Teorías sobre a orixe do sistema solar As teorías sobre a orixe do Sistema Solar

podense dividir en dous grupos: Teorías catastrofísticas. Fundamentanse

en que o Sistema Solar formouse como consecuencia da aproximación de dous estrellas.

Teorías naturales o Evolucionarias. Postulan que o Sistema Solar formouse a partires dunha nebulosa ou nube de gases e polvo cósmico xiratoria, que se condensaría en distintos grupúsculos para formar o Sol e os planetas.

Teorías catastrofísticas

Teoría catastrofística de Chamberlain e Moulton. Postula que debido o roce entre estrelas emitese material estelar que entra en rotación e forma os planetas.

Teoría de Jeans e Jeffreys. Afirma que os planetas formanse a partir dun “chorro” pola colisión ou roce entre estrellas.

Teorías naturales ou evolucionarias Teoría de Descartes (siglo XVII).

Desarrollo dun disco rotacional a partires dunha nube de materia dispersa.

Teoría de Kant-Laplace. Postula que a expulsión centrífuga de jirones de materia solar formaría os planetas.

Teoría de Kuiper (1950). Atracción mútua de planetesimais para

formar asteroides. Competencia entre acreción e

fragmentación.

Teoría dos planetesimais

O Sol e os planetas, surxiron a partir dunha nebulosa, que xira sobre si mesma, adoptando forma elíptica. A condensación do núcleo orixina o Sol.

Debido o frenado magneto-hidrodinámico do Sol se expulsa un anel de partículas que forman planetesimais (1-100 km), que se acrecionan dando lugar a os planetas.

O Sol alcanza unha fase inicial de evolución estelar “T-Tauri”, de tal forma que os residuos non acrecionados, especialmente o gas das órbitas interiores, haberían podido ser barridas do sistema polo vento solar (protóns de alta enerxía).

Teorías sobre a orixe da lúa Irmá. A Lúa formaríase ao mesmo tempo

ca a Terra, na súa zona orbital e seguindo un proceso paralelo ao noso planeta. Non explica que a Lúa teña 100 millóns da anos menos e menor densidade.

Adoptada. A Lúa formaríase nunha zona máis afastada do Sol (o que xustificaría a súa menor densidade) e posteriormente sería capturada polo campo gravitacional terrestre. Non explica a diferenza de idade.

Orixe da Lúa

Filla. A hipótese máis aceptada hoxe. Sostén que nos primeiros momentos da existencia da Terra un planeta de tipo terrestre, dun tamaño similar ao de Marte, colidiu coa Terra. Parte do astro que chocou, constituíu unha nube de residuos que quedou orbitando ao redor da Terra. A acreción destes materiais orixinaría a Lúa. Os materiais terrestres que participarían na formación da Lúa serían os da codia e o manto, pero non os do núcleo o que xustifica a diferenza de densidades.