10. Tempos de confrontación en Europa

Ahia Campañó González4ºA

1. O declive da quenda dinástica

O desastre do 98 Rexeneracionismo

1.1 O rexeneracionismo dinástico Programa de refromas

Reformismo conservador

− De Antonio Maura

Semana tráxica

− Reclutamento para a guerra de Marrocos

− Fusilamento de Francisco Ferrer Guardia

− Provoca a dimisión de Maura

O reformismo liberal

− Reformas de Canalejas

− Limita a ifluencia da igrexa

− Regular as relacións laborais

− Descentralización

− Aparición da Mancomunidade de Cataluña

1.2 Os grupos da oposición

Os republicanos Os grupos catalanistas (Solidaridat Catalana) O socialismo: PSOE e UXT (Pablo Iglesias) O anarquismo

1.3 A crise de 1917

Descontento político Condicións de vida Protestas de sectores do exército Asemblea de parlamentarios, forzas políticas da

oposición Queixas dos grupos militares CNT e UXT convocan unha folga revolucionaria O sistema está en crise

2. Crise da restauración e ditadura 2.1 A descomposición do sistema

Inestabilidade dos gobernos

O goberno de concentración

− Gobernos de concentración

A conflitividade social

− Mobilizacións obreiras e campesiños

− Trienio bolxevique

− Diversas folgas dos traballadores industriais

− Pistoleirismo

− Guerra social

− Asasinato de Dato

A derrota de Annual

− El Krim

− Derrota e investigación pola derrota Annual (expediente picasso)

− Golpe de Estado en 1923

2.2 A ditadura de Primo de Rivera

Ditadura de Primo de Rivera (1923-1931) Reinado de Alfonso XVIII Apoios ao golpe de Estado de Primo de Rivera

− Grupos políticos conservadores Xustificación

O directorio militar

Suspensión da constitución e todos os cargos electos Forte represión

− As liberdades

− O movemento obreiro, CNT e Partido Comunista

− O nacionalismo

O desembarco de Alhucemas (1925)

O directorio civíl Influencia fascista italiana Unión patriótica Asembla nacional consultiva Economía dirixida (obras públicas...) Exposición internacional de Barcelona Monopolios do Estado (telefónica, iberia,

campsa...) Aumento da oposición á ditadura Xeneral Berebguer (1930)

3. Da monarquía á república 3.1 A proclamación da república

− Eleccións municipais

− Os partidos monárquicos preséntanse divididos

− Coalición entre partidos no Pacto de San Sebastián

− Resultado das eleccións: a nivel xeral gañaron os monárquicos pero nas cidades máis grandes gañaron os republicanos

− Alfonso XIII marcha da monarquía

− Proclamación pacífica da república, 14 de abril de 1931

3.2 O goberno provisional Composición do goberno provisional: republicanos,

socialistas e nacionalistas Reformas:

− Amnistía

− Leis sociais

− Xeneralidade provisional de Cataluña

− Nova ordenación electoral

Queima de conventos Folgas obreiras e anarquistas Eleccións ás cortes constituíntes

3.3 A constitución de 1931 Constitución plenamente democrática e progresista (social)

Principios fundamentais

− Gobernos autónomos

− Cortes, consello de ministros, presidente da república, independencia xudicial, crease o tribunal de Garantias Constitucionais, sufraxio universal masculino e feminino

− Aconfesionalidade do Estado

− Dereitos individuais e amplas liberdades públicas

Presidente da república: Niceto Alcalá Zamora

Presidente do goberno: Manuel Azaña

4. Bienio reformista 4.1 As reformas republicanas

− Obxetivos: estado democrático, laico e descentralizado. Reformas socioeconómicas pendentes

− Reforma do exército

− Reforma relixiosa

− Reforma educativa

− Reforma territorial: autonomías Cataluña, País Vasco e Galicia

− Reforma agraria Acabar co latifundismo e co paro dos xornaleiros Apoio campesiño á república Incremento da capacidade adquisitiva para modernizar o

país Crease o IRA (Instituto de Reforma Agraria)

4.2 A oposición ás reformas

• Dende o conservadorismo

– Grandes propietarios agrarios

– Xerarquía católica

– Exército

– Amplos sectores das clases altas e medias

– Golpe do xeneral Sanjurjo en 1932

– Organizacións políticas da dereita antireformista

• CEDA : Jose María Gil Robles

• Os monárquicos: renovación española de Calvo Sotelo

• Os carlistas: antiparlamentarios e antirrepublicanos

• A falange española: Jose Antonio Primo de Rivera

4.2 A oposición ás reformas

• Dende o obreirismo

– Grupos campesiños, xornaleiros e obreiros

– Radicalidade da UXT

– Anarquistas: CNT e FAI

– Levantamentos obreiros (Alto Llobregat)

– Campesiños ( casas viejas 1933)

5. O bienio conservador e a fronte popular

• 5.1 O goberno de dereitas

– Represión de casas viejas

– Convocatoria de novas eleccións

– Parlamento de centro-dereita: gañan as eleccións

– Presidente do goberno: Alejandro Lerroux, apoiado pola CEDA

– Paralizar ou eliminar todas as reformas

– Amnistía ao xeneral Sanjurjo

– Aumento de movilización social de esquerda polo medo ao fascismo

5.2 As revolucións de 1934

• Entrada de ministros da CEDA no goberno: sublevación de Asturias

• Folgas onde se unen socialistas, anarquistas e comuunistas

• En Cataluña: insurreación nacionalista que proclama o estado catalán

• Lluís Companys

• O goberno reprime e fusila a Companys

5.3 A fronte popular• Coalición gobernamental

• Corrupción

• Fronte popular: republicanos e de esquerdas

• Proxecto: volver a retomar as reformas

• En febreiro: victoria da fronte popular

• Manuel Azaña: presidente da república

• Santiago Casares Queiroga: xefe do Estado

• Medidas da fronte popular

– Amnistía para os represaliados

– Continuación da reforma agraria

– Dispersión dos xenerais sospeitosos de golpismo

– Restauración da Generaitat de Cataluña

– Aprovación do estatudo de autonomía no País Vasco e en Galicia

5.4 A reparación do golpe de Estado

• Revoltas nas rúas

• Asasinato de Calvo Sotelo e do tenente Castillo

• Revoltas nas rúas

• Asasinato de Calvo Sotelo e do tenente Castillo

6. O estalido da Guerra Civíl

• 6.1 Do golpe de Estado á guerra civíl– 17 de xullo de 1936 en Canarias e prazas africanas

– Xenerais: Franco, Mola e Sanjurjo

– Alzamento nacional

– Organizacións políticas antirrepublicanas

– Bando republicano: unha parte do exército, guardias de asalto, clases populares e parte das clase medias

– Actuación do goberno no alzamento

– Milicias dos sindicatos e aos partidos da fronte popular: entrega de armas

– Fracasa o alzamento

– O golpe de Estado convírtese nunha guerra civil

– Causas profundas da guerra civíl

6.2 A internacionalización do conflicto• Gran repercusión internacional

• Enfrontamento entre fascismo e democracia

• Francia e Gran Bretaña non querían participar na guerra e asinaron o comité de Non Intervención

• Italia e Alemaña axudan a Francia

• Lexión Cóndor

• Portugal axuda a España

• Importante axuda da URSS que apoia a república

• As brigadas internacionais

7. As dúas zonas enfrontadas• 7.1 A zona republicana: a revolución social

– A revolución social

• Causas:

– Poder en mans de partidos e sindicatos de esquerdas

– Comités obreiros : CNT

– Colectivización de fábricas, confiscación de terras dos latifundistas e repartición delas entre os campesiños, anticlericalismo

– Simbolo aristocrático, burgués ou relixioso

– Os intentos de controlar a situación revolucionaria

• Novo goberno: Largo caballero

• Intento de manter a legalidade republicana

• Disolve as milicias voluntarias

• Integra un exército popular

– Os sucesos de Maio de 1937 e o goberno de Negrín

• Fracasos militares

• Anarquistas e trotskistas en contra ás medidas do goberno

• Fórmase o goberno de Negrín con gran influencia comunista

• Trece puntos de Negín

7.2 As zonas sublevadas: unha ditadura militar• A xénese do estado franquista

– Xunta de defensa

– Unificación de falangistas e tradicionalistas

– Partido único, FET y de las JONS

– Goberno de Burgos

– Novo estado: non democracia, inspiración fascista, obediencia cega ao caudillo, exaltación da violencia

– Espíritu de cruzada

– Reformas: abolición da reforma agraria, abolición da lexislación laboral e social e dos estatutos de autonomíaa, prohibición de todos os partidos e sindicatos, fin do estado laico

• Unha represión sistemática– Eliminación física e atemorización

– Represión e enterramentos en foxas comúns

8. A evolución bélica • O desenvolvemento do novo conflicto

– A guerra dura 33 meses, case 3 anos

– Tiveron menos apoio exteriror

– O avance cara madrid

• Paso do estreito de xibraltar

• Ocupan extremadura e toledo

• O goberno da repúbica abandona Madrid e instálase en Valencia

• Fracasos da batalla de Jarama e Guadalaxara

– A batalla do norte

• Guernika

• Toma de Bilbao

• Toma do País Vasco, Santander e Asturias

• Ofensivas: Belchite en Zaragoza e Brunete en Madrid

– A batalla do Ebro

• Batalla de Teruel

• Batalla do Ebro: ofensiva republicana

• A caída de Cataluña

– A fin da guerra

• O goberno de Negrín ten un Consello Nacional de Defensa

• O 1 de Abril ocúpase todo e declárasse a fin da guerra

8.2 Consecuecias da guerra

• Perdas demográficas e conómicas

– Medio millón de mortos e medio millón de exiliados

– Destrución de gran número de infraestruturas e vías de comunicación

• Perda da democracia

– O franquismo instaurou unha ditadura militar

• Roptura da convivencia

– División entre vencedores e vencidos

9. Galicia no primeiro terzo do século XX

• 9.1 A crise da restauración en galicia

– Caciquismo

– O republicanismo

– O nacionalismo: Solidaridad Gallega en 1907

– O agrarismo

– Lei de redención de foros (1926)

9.2 Segunda república e guerra civíl

• A ORGA: Casares Queiroga

• Partido Galeguista (1931)

• Ratificación do estatuto (1936)

• Zona nacional

• Máis de 4000 mortos