2015eko Azaroa 55 zbk.

mutuainformaz ioa

MUTUALIA FOROA ia 400 lagun bildu dira 14. edizioan

GAUR EGUN

LEGEAK

PREBENTZIOA

04 Mutualia Foroa

Laneko Arriskuen Prebentzio buruzko Legearen 20. urteurrena.

05

Lan Autonomoaren Arau-Antolaketa

Autoenplegurako Pizgarriak

07

Mintegi teknikoa:

“Drogomendekotasuna lan munduan””

13

AURKIBIDEA

10 Aldi baterako ezintasunak: araudiaren aldaketa berriak

04

PRESTAKUNTZAK

13

05

07

3

GURE ENPRESA ELKARTUAK

Prebentzio Sailak eskuliburu berri bat aurkeztu du: “Garbitzaileen laneko arriskuak”

15

MUTUALIA KIROLAREKIN BAT

SEGURTASUN ETA OSASUN GOMENDIOAK

BERDINTASUNA

UMOREA

Alcad16

Golfa20

Ogitartekoaren etenaldia

18

21

Berdintasuneko berriak18

20

16

15

EIAS

19 Anesvad

GAUR EGUN

4

Honako hitzaldi hauek entzun ahal izan genituen (gure web orrian eskuragarri dituzue):

1. Hurbilketa Langileen Estatutuaren eta Gizarte Segurantzaren testu bategin berrietara (2015/10/23 eta 30ekoak, hurrenez hurren)

2. Autonomoak:

•Autoenpleguarensustapena.

•LAJUhautazkoaldialuzatzea.

3.Itsasokosektorekolangileenaldaketeiburuzkooharrak.

4.Bulegoko lanabakarrikegitenduten langileei kontingentziaprofesionalengatikaplikatubeharzaien kotizazio-tasa.

5.AfiliazioaetaAltaHitzarmenKolektibokoesleipenarenaraubideorokorrean.

6.LanBaltzuenLegearenAraubideberria.

Hizlariak:

• SusanaCastañosdelMolino,

abokatua,AholkularitzaJuridikokoetaBetetzeKorporatibokozuzendaria

• IñakiEsnal,MutualiakoAholkularitzaJuridikokoabokatua

DeskargatuhitzaldiaPDFnhemenklikatuz.:

http://www.mutualia.es/opencms/opencms/shared/ARTICULOS/ficheros/foromutualia14/Foro-Mutualia-14.pdf

Espaziohaubaliatunahidugujardunaldietanhitzaldiakemandituztenpertsonenahaleginaerrekonozitzeko.Eskerrikaskozuenlangatiketaekarpenagatik.Milaeskerpartehartudutenprofesionalei,MutualiaForoaegiten jarraitzeko iradokizunengatik, babesagatik eta animoengatik. Urteak betetzen jarraitzea esperodugu.Eskerrikasko.

MUTUALIA FOROA ia 400 lagun bildu dira 14. edizioan

Mutualiako Kudeaketa Saila

GAUR EGUN

5

Laneko Arriskuen Prebentzio buruzko Legearen 20. urteurrena.

Mutualiako Prebentzio Saila

LanArriskuen Prebentzioari buruzko Legeak 20 urte bete zituen azaroaren 8an. Hogei urte hauetan,arriskuenebaluazioa, kanpokoprebentzio-zerbitzuak, prebentzioaren integrazioaeta tankerahorretakoterminoakenpresenegunerokomartxantxertatudira.LanArriskuenPrebentzioari buruzkoLegeakEspainiakoordenamendu juridikoraekarri zuenEuropako89/391/EEE zuzentaraua, pertsonen laneko segurtasuna eta osasuna sustatzeko neurrien aplikazioariburuzkoa.LAPLaklesioagertatuaurretikegindaitezkeenjarduerenikuspuntutikhelduziongaiari,istripuenondorioetanardaztutakoikuspegiaalboratuz.Legeak izanduengarapenosagarrigarrantzitsuak irizpide teknikoaketa jarduteko ildoakdefinitzenetaargitzen lagundu du, bai enpresentzat, bai langileentzat. Besteak beste, aipatzekoak dira PrebentzioZerbitzuenErregelamendua,zameneskuzkomanipulazioari,NBEeietaabarriburuzkoErregeDekretuak,gidateknikoaketaLSHINrenargibideteknikoak.ZereraginizanduLAPLak?LanetaGizarteGaienMinisterioarendatueierreparatzenbadiegu,eboluziopositiboaizandutehogeiurtehauetanbai lanaldiangertatutakobajadun istripuek (in itinere istripuakkontuanhartugabe),bai istripuhilgarriek.Hala, 1995ean, Legea onartu zenean, deklaratutako bajadun istripuen kopurua (intzidentzia-indizea,alegia)6.060koazen100.000langileko.2014anintzidentzia-indizehori3.111koaizanzen.Jarraian,1995eta2014artekoeboluzioabildudugu,datuabsolutuaketaintzidentzia-indizeaadieraziz.

LANALDIANGERTATUTAKOBAJADUNISTRIPUAK

Iturria:EnpleguetaGizarteSegurantzaMinisterioa

GAUR EGUN

6

BAJADUNISTRIPUENINTZIDENTZIA-INDIZEA

Iturria:EnpleguetaGizarteSegurantzaMinisterioa

Istripu hilgarriei bakarrik erreparatuta ere, datuek erakusten dute hobekuntza argia gertatu dela. Istripuhilgarrienintzidentzia-indizea(istripu-kopurua100.000langileko),10,07koazen1995ean,eta2014an,berriz,3,42koa (istripu-kopurua100.000 langileko).Datuabsolutueidagokienez,996 istripuhilgarrigertatuziren1995eanetakopuruhori467rajaitsizen2014an.Istripuhilgarrieneboluzioabildudugutaulahonetan.

0

2

4

6

8

10

12

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Indice Incidencia Accidentes mortales período 1995-2015

Indice Incidencia Accidentes mortales

0

200

400

600

800

1000

1200

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Accidentes mortales en período 1995-2015

Nº accidentes mortales

Iturria:EnpleguetaGizarteSegurantzaMinisterioa

Istripuenkopuruaneraginaizandute,seguruaski,bestefaktorebatzuek,halanolaazkenhogeiurteotanizandirenkrisialdietasusperraldiekonomikoek.Halaetaguztizere,datuezharatago,ukaezinadaprebentzioarekikojarreretangertatudenaldaketa. LanhandiaegindaLegeabetetzeko,baina,nagusiki,kontzientziazioalanduda.Hala,gauregunezdaonartzenlanekoistripuedogaixotasunbatizatealanegitearenondoriosoildenik.Askodira,alabaina,hobetuetalandubeharrekoarloak.Egitekoenarteanditugu,besteakbeste,prebentzioaguztiz integratzea, laneanurteakdaramaten langileentzateta lan-merkatura iritsiberridirenentzatohiturabihurtuarte,edomikroETEguztiakprebentziorabatzea,beharrezko tresna eta laguntza zehatzak lortzeko lan eginez (adibidez,EnpleguetaGizarteSegurantzaMinisterioakmartxanjarritakoprevencion10plataforma).

LEGEAK

7

LAN AUTONOMOAREN ARAU-ANTOLAKETA Autoenplegurako pizgarriakIñaki Esnal, Aholkularitza Juridikoko abokatua

Joandenirailaren10eanlegebatargitaratuzen,urriaren10etikaurreraindarreanjarrikodena.Hainjustu,‎irailaren 9ko 31/2015 legea, autoenpleguaren inguruan indarrean dagoen legedia aldatzen duena eta lan autonomoa eta ekonomia Soziala SuStatzeko neurriak hartzen dituena.Legehori,dudarikgabe,erreferentziaizangodalangileautonomoentzat.Izanere,LanAutonomoarenEstatutua(20/2007Legea)barnehartzendu,etabertanantolatzendituhainbatlege-xedapenetanbanatutazeudenalderdiasko,baitaalorgarrantzitsubatzukaldatuere.

Legeakaldaketaesanguratsuakezartzenditukotizazio-arlokohobarietamurriztapenetan,norkberelanasortzekoegitendenlangabeziarenkapitalizazioanetaekonomikokienpresabatenbeharradutenlangileautonomoen(TRADEdelakoen)arauketaetababesean.

Kotizazio-arlokohobarieidagokienez,legeakautonomoeieragitendizkietenaktestubakarbateanbiltzenditu,aldibereanberrikuntzagarrantzitsuaksartuz.ezarpen handiena duen hobari/murriztapena, tarifa laua delakoa, kontuan hartuz, honako eSkema hau dauka:

Onuraduanak Aukeratutako oinarria Kuota

LAABeko hasierako alta

EDO

Aurreko bost urteetan Gizarte Segurantzan altan egon ez izana

(LAABen dauden lan sozietate eta kooperatibetako bazkideei aplikagarria)

1-6 hilabete

7-12 hilabete

13-15 hilabete

16-18 hilabete

19-30hilabete

Gutxienekoa 2015 884,40 €

Tarifa laua 50 €

Murrizpena Gutxieneko oinarria x gutxieneko tasa emaitzaren % 50 2015884,40 € x % 29,3 x % 50 = 129,57 €/hilabete

Murrizpena Gutxieneko oinarria x gutxieneko tasa emaitzaren % 30 2015884,40 € x % 29,3 x % 30 = 77,74 €/hilabete

Hobaria Gutxieneko oinarria x gutxieneko tasa emaitzaren % 30 2015884,40 € x % 29,3 x % 30 = 77,74 €/hilabete

♂ < 30♀ < 35 Hobaria Gutxieneko oinarria x gutxieneko tasa emaitzaren % 30

Handiagoa honakoa bainoGutxienekoa

Murrizpena Gutxieneko oinarria x gutxieneko tasa emaitzaren % 80 2015884,40 € x % 29,3 x % 80 = 207,30 €/hilabete

Pizgarrihonetanezarridirenberrikuntzakhonakohauekdira:

● Pizgarriakaplikatzenzaizkielan-sozietateetakobazkideei,baietaLAABensartutadaudenlanelkartukoKooperatibetakobazkidelangileeiere.

● pizgarria aplikagarria da onuradunek, behin jarduera haSi eta gero, beSteren konturako langileei lana

LEGEAK

8

ematen dietenean ere.● Hilabetean50euroko«tarifalaua»genero-indarkeriarenetaterrorismoarenbiktimeierezabaltzenzaie

eta%33koedohortikgorakodesgaitasunadutenpertsoneiberdinmantentzenzaie.Kasuhauetan,50eurokotarifalehen12hilabeteetanaplikatzenda,etaondorengo48hilabeteetan%50ekohobariaaplikatzenzaie.

Laburbilduz,arauaktarifalauaLAABenafiliatutakokooperatibaetalan-sozietateetakobazkideeizabaltzendieetabestelangileeilanaematendietenautonomoeihobarihauhartzekoaukeraematendie,lehenekintzaileberrieilangileakkontratatzeaoztopatzenzienneurriabaitzenhori.Legeberriaksenidelaguntzaileeiereematendiehobariazbaliatzekoaukera.Lehenkuotaren%50ekohobariaaplikazezaketen18hilabetez,etaorainhorrigehitubeharkozaiobesteseihilabetetan%25ekohobaria izateko aukera.Eraberean,interesgarriakdiraosolangileekberenlangabezia-sorospenakapitalizatzekosartudirenaukeraberriak,berenlanasordezaten.GizarteSegurantzakoLegeOrokorraren228.artikuluarenarabera,erabiliezdenlangabezia-sorospenaordainketabakarbateanjasotzekoaukeralanautonomoasustatzendutenprogrametanoinarritubeharzen.Horiarautuzen45/2002Legearen4.xedapeniragankorrean,berenkabuzlanegitekoLAABenaltaematenzutenlangileentzatetamerkataritza-sozietateetakobazkideberrienkasuetan;3/2011Legearen10.artikuluankooperatibetakoedolan-sozietateetakobazkideenkasuaneta1541/2011ErregeDekretuko4.xedapengehigarrianjardueraamaitzeagatikprestazioajasotzekoeskubideagatikokapitalizazioenkasuan.LegeakaukerahoriekLanAutonomoarenEstatutuanbiltzenditueta,baldintzakaldatuz,zabalduegitendubalizkoonuradunenkopurua.

LAABennorberarenlanasortzekoaltaemateagatikedomerkataritza-sozietateetanbazkidebezalasartzeagatik,lehengolegeakjasotzekezegoenprestazioaren%60eanezartzenzuenjasozitekeengehienezkokopurua,30urtetikbeherakogizon-emakumeeneta35urtetikbeherakoemakumeenkasuasalbu,azkenhoriek%100jasotzekoaukerabaitzuten.Orain,Legeak%100jasotzekoaukeraematendieguztiei,adinagatikomugahoriekkenduz.Ehuneko100horijasokodabaldinetalanautonomoamartxanjartzekobeharrezkoadeninbertsioarekinbatbadator,zerga-kargabarne,edobaldinetasortuberriadenedoazken12hilabeteetansortudenmerkataritza-sozietatebatenkapitalsozialariegitenzaionekarpenarekinbatbadator,etalangileakhorrengainekobenetakokontrolaizangobaduetabertanlaneanaritukobada(norberarenkonturakogizarte-segurantzarenaraubideabarnehartuta)

Langabeziarenkapitalizazioakooperatibabateanedolan-sozietatebateanmoduegonkorreansartzekoegitendenkasuetan,legeakezduaurrekoaraudiekziotenaaldatu.Jardueraamaitzeagatikoprestazioaordainketabakarreanjasotzearidagokionean,ordea,badaudeberrikuntzabatzuk. Azken kasu horretan, jardueraamaitzeagatikprestazioajasotzekoeskubideaduenakordainketabakarreanjasotzekoeskaeraegindezake,honakobaldintzahauekin:gutxienezseihilabetekoordainketajasotzekoeskubideaduelaegiaztatzeaprestazioakudeatzenduenorganoarenaurrean,baiautonomobezalalaneanhastekoasmoarekinedo,etahemendagoberrikuntza,diru-kopuruaren%100sortuberriadenedoazken12hilabeteetansortudenmerkataritza-sozietatebatenkapitalsozialariegitenzaionekarpenarekinbatbadator,etalangileakhorrengainekobenetakokontrolaizangobaduetabertanlaneanaritukobada(norberarenkonturakogizarte-segurantzarenerregimenabarnehartuta).Ordainketabakarreanjasokodakapitalsozialarieginbeharrekoekarpenaedolanautonomoaegitekobeharrezkoadeninbertsioaegitekobehardendiru-kopurua,jarduerarentasa-kargabarne,eta,berrikuntzabezala,diru-kopuruaren%15arteegingodenjarduerarekinloturadutenaholkularitza-,prestakuntza-etainformazio-zerbitzuetaninbertituahalizangoda.Eraberean,Legeakedozeinadinetakoautonomoeiematendielangabezia-laguntzajasotzekoetaLAABenaltaemandaegotekoaukera.Orainarte,30urtetikbeherakoeibainoezzitzaienaukerahoriematen.Gainera,autonomoenbigarrenaukerabaterrazagoegiteko,langabezia-prestazioaberrizjasotzenhastekoepeabiurtetikbosturterazabaltzenda,lanauztekoarrazoiekonomikoedoantolakuntzakoakbeharbezalaegiaztatzenbadira.Interesgarriakdira,eraberean,LegeakTRADEdelakoentzakodakartzanxedapenak.TRADEdeitzenzaiebezeroderitzonpertsonafisikoedojuridikobatentzataskotan,erapertsonal,zuzenetanagusianlanegitendutenlangileautonomoei,bezerohorrenbeharrabadute,jardueraekonomikoedoprofesionalengatikdituztensarreren%75bainogehiagobezerohorrengandikjasotzendituztelako.Gainera,TRADEekezindutebesterenkonturakolangilerikizan,edoberenjarduerarenosotasunaedozatibatbestebitartekobatiazpikontratatu,ekoizpenerakoazpiegituraetamaterialpropioakizanbehardituzte,bezeroarenengandikaparte,etaberenjardueraberenantolakuntzairizpideeijarraituzeginbehardute;eraberean,

LEGEAK

9

bezeroarengandikordainbatjasobehardute,jarduerarenarriskuakberengainhartuz.

Horiekhorrela,LegeaksalbuespenakezartzendizkioTRADEeklangileakkontratatzekodutendebekuari,kontratatzekoaukeramurritzbatzukemanez.Hala,TRADEeilangilebakarbatkontratatzekoaukeraematenzaiohonakokasuhauetan:bederatzihilabetetikbeherakohaurrenhaurdunaldi-edoedoskitze-arriskuadagoenkasuetan,amatasun-,aitatasun-,adopzio-edoharrera-atsedenaldikasuetan,baiadopzioaurrekoa,baibehinbetikoa,bereardurapean7urtetikbeherakoadingabeakizateagatik,bereardurapeanbigarrengraduraartekosenidebatizateagatik,egiaztatutakomendekotasunegoeran,edobereardurapeanbigarrengraduraartekosenidebatizateagatik,%33ekoedohortikgorakodesgaitasunegiaztatuarekin.

EgoerahorietanTRADEaklangilebathartzenbadu,kontratuaindarreanegonbitarteanTRADEakTRADEizateariutzikodioetaohikoenpresaburuautonomobilakatukoda,etaharremanhorinahitaezartikulatubeharkodubitartekoizaeraedoordezte-kontratubatenbitartez(15.1.cLangileenEstatutua).Adingabeak,senideak,dependentziadunakedodesgaituakzaintzeagatikegindakokontratazioetan,kontratuakbategingoduTRADEarenjarduerarenmurriztapenarekin,gehienezerelanorduosokourtekolanorduenkopuruaren%75eraarte(hitzarmenekolanorduakedobestelalegezkogehienezkoa,langileenestatutuaren12.art,lanaldipartzialekokontratuarenarabera).Kontrataziobakarraonartzenda,etakausabakarbatengatik,nahizetabestekausabatzukerebateraagertu.Adingabeak,senideak,dependentziadunakedodesgaituakzaintzeagatikbainoezdaonartzenlangilegehiagokontratatzea,bainabetinorberarenardurapeandaudenadingabe,senide,dependentziadunedodesgaituenkopuruarekinbateginbeharkodukontratatutakolangileenkopuruak.Kontratuarenkausaamaitzendenean,kausaberarengatikedobestebatengatikkontratatuahalizangodaberrirohamabihilabeteigarotzendirenean.Epehorretatiksalbuetsitageratzendiraarrisku-edoatseden-kausak.Kontratuakiraunbitartean,posibleizangodabestelangilebatkontratatzea,ordezkolangileakontratuabertanbeherauztekoegoerangeratzenbada(ABE,arriskuak,amatasuna)edokontratuabidezkoarrazoibategatikamaitzenbada.Bilangileekezingoduteinoizerebateralanegin.Enplegu-emaileakautonomo-kuotaren%100ekohobariaerabiliahalizangodukontingentziaarruntengatik, hamabi hilabetez. Hori kalkulatzeko, neurri hori hartu eta aurreko hamabi hilabeteetako batezbestekooinarriariunebakoitzeanindarreandagoengutxienekokotizazio-tasaezarrikozaio(2015ean, % 26,50).Azkenik,TRADEeidagokienez,Legeakzabalduegitenditujarduerarengelditzejustifikaturakodaudenaukeramurriztuak,dagoenekoindarreandaudeneiadopzioedoharrera-egoeraketa9urtetikbeherakoadingabeentzakohaurdunaldi-etaedoskitze-arriskuakgehituz.Eraberean,bezeroarikontratuaamaitzekoeskubideamantentzenzaioTRADEakjardueragelditzenduenegoerahauetan:ABE,aitatasuna,amatasuna,adopzioaedoharrera,9urtetikbeherakoadingabeentzakohaurdunaldi-etaedoskitze-arriskuaketaezinbestekokasuak.Alabaina,berrikuntzabezala,mugatuegitendabezeroakTRADEarekinduenkontratuaamaitzekoahalmenaaipatutakokasuetan,ezinbestekokasuetanizanezik;ezingodukontratuaamaituTRADEaklangilebatkontratatzenbaduberalaneanariezdenbitartean,lehenkontratatzekodebekuariegitenzaizkionsalbuespenetanazalduditugunbaldintzetan.

PRESTAKUNTZAK

10

Aldi baterako ezintasunak: araudiaren aldaketa berriakElena Bilbao Ibarra, Mutualiako GAABE Prestazioetako arduraduna

Ekainaren15ekoESS/1187/2015Aginduak,datorrenabenduaren1eanindarreanjarrikodenaketauztailaren18ko625/2014ErregeDekretuagaratzenduenak,berritasungarrantzitsuakdakartza365egunetikbeherakoaldibaterakoezintasunprozesuenkudeaketaetakontrolaridagokionez.Helburuadabajaematekopartemedikoaketabajarenetaaltarenberrespen-parteakematekomoduberribatezartzea.Berrespen-parteakegiterakoan,prozesuareniraupenaetadiagnosiaizangodirakontuan,baitalangilearenokupazioaetaadinaere.Gainera,ABErenkudeaketanpartehartzendutenerakundeenartekokoordinazioaetalankidetzaegitekoetaprestazioakkontrolatzekoaukerabezalateknologiaberriakerabiltzeasustatzenda.

Baja-, berrespen- eta alta-parteak 365 egunetik beherako iraupena duten ABE prozesuetan

Gertakari arrunta Laneko gertakariaNork ematen du ba-ja-partea? Osakidetzakomedikuak Mutualiakomedikuak

Noiz ematen da par-te hori? Langilearenazterketamedikoarenondoren.

Baja berresteko parteak

1.Bajareniraupena 5 egunetik beherakoaizangodelaustedenean,medikuakaldibereanegingoditubaja-etaalta-parteak.

2. Prozesuak 5 eta 30 egun arteko iraupena izango duenean, lehen berres-pen-partea7egunpasaetageroegingoda.Gainerakoak,aurrekoparteaemanzenetikgehieneko14egunekoepean.Hurrengoazterketarendataerebadakar.

3.Prozesuak31 eta 60 egun arteko iraupena izangoduenean, lehenberres-pen-partea7egunpasaetageroegingoda.Gainerakoak,aurrekoparteaemanzenetikgehieneko28egunekoepean.Hurrengoazterketarendataerebadakar.

4.Prozesuak60 egun baino gehiagoko iraupenaizangoduenean,lehenberres-pen-partea14egunpasaetageroegingoda.Gainerakoak,aurrekoparteaemanzenetikgehieneko35egunekoepean.Hurrengoazterketarendataerebadakar.

Nork ematen du alta-partea? (365 egun baino gutxia-goko prozesuetan)

Osakidetzakomedikuak MutualiakomedikuakProzesua365egunetikgoraluzatzendenean,GizarteSegurantzakoEspainiakoErakundeakedoItsasokoGizarteInstitutuak(GSIN/IGI)hartzendutekontrolarenardura.

Langileen eta enpresen betebeharrak, baja-, berrespen- eta alta-parteei dagokienez

PRESTAKUNTZAK

11

Langileak

Ematendenkopia-kopurua 2Partea enpresari emateko epeaBaja-parteak eta baja berrestekoparteak.

3lanegun(emandenegunetikberta-tik kontatzen hasita).

Alta-parteak 24ordu

Enpresa

Baja-, berrespen eta alta-parteakbidaltzekoepea,enpresarendatuakere bete eta gero.

3lanegunREDenbidez.

Parteakjasotzendituenerakundea. GSIN

EnpresakGSINeriparteakbidaltzenezbadizkio,lan-arlokoarau-hausteeietazigorreiburuzkoLegearentestubateginaren21.6artikuluanxedatutakoarau-hausteaegingodu,etaaldibaterakoezintasunarenprestazioarenordainketaeskuordetukoenpresarekikolankidetzabertanbeherauzteaekarlezake.

ABEprestazioaMUTUALIAtikzuzeneankobratzendutenpertsonekezduteberrespen-parteakguremutua-litatera ekartzeko betebeharrik.

KontingentziaarruntengatikomedikuarenaltarenparteaOsakidetzakomedikuakemangodu,dagokionaz-terketamedikoaeginetagero.OsakidetzakoedoGNISekoinspektoremedikoekereemandezaketepartehori.MedikuarenaltarenparteaGNISeko inspektoreekematenbadute,ondorengo180egunnaturaletanerakundehorrekizangodu,berepertsonalmedikoarenbitartez,patologiaberagatikedoantzekobategatikbestebaja-partebatematekoeskumenosoa.

MedikuarenaltakABEprozesuaamaitukoduetapertsonarialtaemanetahurrengoegunetikhasitaberelanposturaitzultzekobetebeharraezartzendio.

MUTUALIAkenpresarieskubidehorrenamaierajakinarazikodio,etabaitahorrenarrazoiaetaefektu-dataere.Gainera,prozesuarenazkenkitapenarenbitartezkotizazioetankendubeharduenABEprestazioarendi-ru-kopuruariburuzkoinformazioguztiaemangodio.HorienpresenetaaholkularitzeneskudagoMutualiakoestranetarenjakinarazpenetarakosarbidean.Horrezgain,ordainketaeskuordetukomoduluandiru-kopurukengarrienkalkuluaetakontsultaereeskaintzendira.Eraberean,baja-partearengrabaketakeskubideaonartzeadakar,etainformazioaematendubajarendatari,kontingentziarietaenpresakedoaholkularitzakjakinarazidutenkotizaziooinarriariburuz.Datuhoriekkontsultatudaitezkeedo,dagokionean,aldatzekoeskaeraegindaiteke,estranetekoordainketaeskuordetuarentresnetarasartuz.

LangilebatMutualiakemandakomedikuarenaltarekinkonformeezbadago,GNISenaurreanberrazterketabateskadezake,hurrengo10 lanegunekoepean.Prozedurahauhastenduenpertsonakbereenpresarijakinarazibeharkodioeskaeraegitendueneguneanbertanedohurrengolanegunean.

ProzedurahasteakmedikuarenaltarenefektuakgeldiaraztendituetaABEegoeraluzatzendutramitazioakiraun bitartean. Hori dela-eta, prestazioaren ordainketari eutsiko zaio ordainketa eskuordetu moduan.Dena den, baliteke gerora, GNISek Mutualiaren zerbitzu medikuen alta berresten badu, aldi baterakoezintasunagatikjasodirenprestazioekonomikobatzukbeharezbezalajasodirelairiztea.

625/2014ErregeDekretuaketaESS/1187/2015Aginduakarautzendituzteninteresekobestealderdibatzuk

- Kontingentzia arruntengatiko medikuaren bajaren jarraipen eta kontrola egiteko azterketa medikoakkontingentziahoriekbabestendituztenmutualitateekegingodituzte,medikuarenbajarenparteaematendenmomentutik.Horietaraez joateakprestazioekonomikoabehin-behineanbertanbeherageratzeaeragingodu,etahurrengo10lanegunetanezbadajustifikaziorikematen,prestazioajasotzekoeskubideagaldukoda.Kasuhorretan,MUTUALIAkprestazioareniraungipenajakinarazikoliekelangileari,enpresari,OsakidetzarietaGizarteSegurantzarenDiruzaintzaOrokorrari.

- Eragindako alta-proposamenak,mutualitateak kontingentzia arruntengatiko prozesuetan egindakoak,egindakokontroletajarraipen-jarduerengatik,langileaklanegitekoezintasunikezduelausteduenean.

PRESTAKUNTZAK

12

Osakidetzakoinspekziomedikoenaurreanaurkeztendira.MUTUALIAkaltaproposamenabidaliduelajakinarazikodiepertsonarietaGNISeri.

- Aldibaterakoezintasunarenprestazioarenordainketazuzenaerretiropartzialean.ErretiropartzialeandagoenpertsonabatekABEprestazioa jasotzekoeskubideabadu,MutualiakedoGNISek(enpresarenestaldura-erakundearenaraberadagokionak)zuzeneanordaindukodio,etaezdaordainketaeskuordetuaegitekoaukerarikizango.MUTUALIAkenpresariprestazioarenhasieraetaamaierajakinaraztendizkio.

- Alta-eguneraartekokenkaria.1967kourriaren13koAginduaren2.ataleko9.artikuluaaldatuda,etaenpresekezinduten jai-egunetakoABEprestazioakendualta jai-egunbatenbezperanematenbada.2015ekoabenduaren1eanjarrizenindarreanetahonelageratuzenidatzita:“Langileakaltaezintasuniraunkorrikgabejasotzenbadu,altaematendenegunekoprestazioajasotzekoeskubideadauka”.

Gogorarazten dizuegu honako informazio hau duzuela eskuragarri MUTUALIAren estranetean:ABEprozesueiburuzkojakinarazpenaketaABErengatikkendudaitezkeendiru-kopurueiburuzkoinformazioa,bajenetaaltendatak,eginetagerobeharbainoaltuagoakizandirenABErenkonpentsazioaketazuenaldekoaldeak(azkenhauekitzultzekoeskariegindezakezue). Gureestraneterako sarbiderik ez baduzue, jarri harremanetangure kudeaketa-sailarekin eskatu ahalizateko.

PREBENTZIOA

13

Azaroaren 26an mintegi tekniko bat egin genuen:

DROGA-MENDEKOTASUNA LAN MUNDUAN.

Mutualiako Prebentzio Saila

Azaroaren 26an DROGA-MENDEKOTASUNA LAN MUNDUAN mintegia egin genuen Bilbon arrakasta handiz. Lantokietan segurtasunarekin lotutako jokabideak ezartzeko izandako aldaketak jorratu zituzten.

Mintegian lau hizlari egon ziren, gai honi buruzkoikuspuntu ezberdinak eman zituztenak: Gorka MorenoArnedillojauna(NafarroakoGizakiaHelburuelkartekoa),LorenaFernandezandrea(EuskoJaurlaritzakoOsasunPublikoaren eta Mendekotasunen Zuzendaritzakoa),Susana Castaños andrea (Mutualiako DepartamentuJuridikoarenarduraduna)etaCarmenSacristánandrea(HijosdeJuandeGaraykoenpresakomedikua).

Honahemenhitzaldienlaburpenak:

“MENDEKOTASUNAK”, Gorka Moreno Arnedillojaunarenhitzaldia,NafarroakoGizakiaHelburuMendekotasunen fenomenoak etengabe aldatzen denerrealitate bat irudikatzen du; izan ere, tratamenduak

premia berrietara moldatu behar izaten dira, baitaebidentziazientifikoetanoinarritutakoezagutzageroetahobeetaraere.Egun,tratamendujasotzendutenkasuakbatikbatalkoholarekin(kostusoziosanitariohandienadakarrendrogada),estimulatzaileekin (kokainabatikbat)etakanabisarekin lotutadaude.Generoenarabera,emakumeekegindakoeskaeragehienetanalkoholadagotartean;gizoneidagokienez,berriz,tratamendu-eskaeragehienekkokainakontsumitzearekinzerikusiadute.Denaden,ohikoadapazienteakhainbatdrogarenkontsumitzaileizatea.Hala,gehienekalkoholgehiegikontsumitzendute.Lan-esparruari dagokionez, Nafarroako Gizakia Helburu elkartearen Fundazioak drogen kontsumoaprebenitzekoetajorratzekoadostutakoprogramaksustatunahidituenpresetan,interesekohainbattalderenparte-hartzearekin. Programek, besteak beste, sentsibilizazio-jarduerak, zailtasunak dituzten langileendetekzio goiztiarra eta tratamenduak atzitzeko erraztasunak hartuko lituzkete barne, eta onura nabariakekarrikolizkieketepertsonaguztiei,baiosasunean,bailangileensegurtasunean.Eraberean,emankortasunaetaerakundeenirudiaerehobetukolirateke.

“MENDEKOTASUNEI BURUZKO LEGE PROIEKTUA”, Lorena Fernandez andrearen hitzaldia, EuskoJaurlaritzakoOsasunPublikoarenetaMendekotasunenZuzendaritzaMendekotasuneiburuzkolege-proiektuberriaemangoduezagutzera.Horrenbidez,drogakosasunpublikokoarazotzat hartuko dira, ondorioak zein kausak identifikatuz, alderdi anitzeko ikuspuntu batetik, hau da,arazoarekin lotura dute arlo guztietatik (komunitatea, familia, hezkuntza, lana, adimena) eta ikusmoldeorohartzaile,integral,planifikatuetanormalizatubatekin.Mendekotasunei buruzko lege-proiektuaren 5. artikuluaren arabera, Lan-administrazioak, Osalanen bidez,lan-munduan drogak kontsumitzeak dakartzan ondorioei buruzko informazio- eta prestakuntza-jarduerakgauzutuko ditu langileentzat, sindikatuetako ordezkarientzat eta enpresarientzat. Era berean, enpresekberen aldetik informazio-ekintzaren bat aurrera eramaten baldin badute, laguntza emango die horiei lan-

PREVENCIÓN

14

administrazioak.Mendekotasunei buruzko lege-proiektuaren 9. artikuluari jarraiki, Euskal Autonomia Erkidegoko lan-administrazioak, Osalan-en bidez, eta administrazio publikoetako kudeatzaileekin, enpresariekin etaenpresarien elkarteekin nahiz sindikatuekin batera, lan-mundurako aurrezaintzako programak sustatukoditu,batezereazaroaren8ko31/1995Legean,LanekoArriskueiAurreaHartzeariburuzkoan,aurreikusitakozerbitzuetajarduerenesparruan,etabertanzehaztutakomoduan.Eraberean,laguntzakoetagizarteratzekoprogramapublikoetanenpresekerelankidetzanjarduteabultzatukodu.

“ENPRESARENETALANGILEENERANTZUKIZUNAK”,SusanaCastañosandrearenhitzaldia,MutualiakoDepartamentuJuridikoarenarduradunaDrogaketaalkoholakontsumitzeakeraginadu lan-harremanenesparruan. Izanere, lege-ondorioakditulangilearenetaenpresarenartekoharremanarietaGizarteSegurantzaridagokienez.Aipatutakokontsumoaklan-harremaneanekarlitzakeenlegezkoondorioenadierazgarrienakaleratzeada,enpresakhalaerabakita, langileakbereerruzdagozkionbeharrakezbetetzeagatik.Epaileenebazpenakjasodituztenhainbatkasuemandira.GizarteSegurantzari dagokionezgertadaitezkeen lege-ondorioei dagokienez, aipatzekoakdira istripuakeragiten dituzten kasuak. Izan ere, langileak drogak kontsumitu baditu, lan-istripua izan beharrean,zuhurtziagabekeriaausartegiaizangoda.Gainera,halakokasuetan,istripuaizanduenlangileakalkoholaedodrogakkontsumitubaditu,balitekeenpresasegurtasun-neurriakezizatearenerrekargutiksalbuestea.Epaileenebazpenakjasodituztenhainbatkasuemandira.

ENPRESAN MENDEKOTASUNAK PREBENITZEKO PLANAK EZARTZEAREN ESPERIENTZIAPRAKTIKOA,CarmenSacristánandrearenhitzaldia,HijosdeJuandeGaraykoenpresakomedikuaEnpresansubstantzienkontsumoezegokienaurrean jarduketa-protokolobatezartzeakkontsumohorienaurrekojarreraserioetahausnartuahartzea,arazoariaurreegiteaetabidezkoirtenbidebatemateadakartza.Lan-munduankudeatzenhainzailakdirenegoerahauetannolajokatuirakatsikodigunbideada.Enpresakoestamentuguztienadostasunarekinsortudenez,laguntzekoetaegoerahauekkonpontzekotresnabaliotsuada.

SEGURTASUN ETA OSASUN GOMENDIOAK

15

Prebentzio Sailak eskuliburu berri bat aurkeztu du: “Garbitzaileen laneko arriskuak”

Mutualiako Prebentzio Saila

Milakalangilekosatzendutengarbitasunarensektorea,etaemakumezkoakdiragehienak.Azkenurteetanasko hasi da. Izan ere, gero eta gehiago dira, instalazioak garbitzeko langileak eduki beharrean, kanpoenpresa adituak kontratatzen dituzten enpresak. Azpikontratatze-politika horren ondorioz, garbitzaileekbi arrisku jasatendituzte: aldebatetik, beren jarduerarenberezkoarriskuaketa, bestetik, lantokianaurkiditzaketenak.

Hori dela eta, beharra identifikatu ondoren, Prebentzio Sailak garbitzaileei zuzendutako eskuliburuaprestatzeko lantaldea sortu dugu, erabiltzeko eta ulertzeko erraza den tresna bat izan dezaten.Arrisku-faktoreguztiakbiltzenditu,baitalanekoistripuaksaihestekohartubeharrekoneurriakere.

Sektore horretako segurtasun-arazoak aztertzeko eta eskuliburua osatzeko informazio gehiago biltzeko,joandenazaroaren25eanFocusGroupaantolatugenuen.Hala,Sailekoteknikariakgarbitasun-enpresenordezkariekin bildu ziren. Bileran planteatutako hobekuntzak eta proposamenak prebentzio-jarduerahobetzekoetorkizuneanantolatzenditugunekintzenoinarriizangodira,zalantzarikgabe.

GURE ENPRESA ELKARTUAK

16

ALCAD SL telekomunikazio-enpresak bere jardunbideari eusten dio, merkatuan 27 urte eman ostean. Xavier de Isasarekin hitz egin dugu, Zarautzen bizi den madrildarrarekin. 21 urte eman ditu Alcad SL enpresan lanean eta, duela lautik, zuzendari nagusia da.

Zenbat denbora daramazue telekomunikazio-produktuakfabrikatzen?

Alcad etxeak 27 urte darama merkatuan.Aurtengo ekainean, aldaketa bat egon dasozietatean. Beste sozietate batek kudeatzenditu bai marka, bai instalazioak, ezagutza-produktuak,etab.

Zer hobekuntza ekarri ditu beste sozietatehorrek?

AlcadElectronicsdasozietatehorimarkarilotuta jarraitzen du, oso garrantzitsua delako.Merkatuan hainbeste urte eman eta gero,nahiko ezaguna da jada gure sektorean etagarrantzizkobalioadelakoangaude.Horregatikgordedugumarkasozietatearenizenean.

Azken urteotan bizitako egoerak direla bide,sozietate honek Alcaden ekoizpen-unitatearenardurahartuduekainazgeroztik.

Zerdazuenlan-ildoa?

Urteluzezjorratudugunlan-ildoarieutsidiogu.Hiru katalogo ditugu. Zaharrena telebistarekinlotutadago.Eraguztietakoeraikinetantelebista-instalazioakegitekobeharrezkoproduktuguztiak

biltzenditu:antenak,anplifikadoreak,banaketa-elementuak, etab.

Bigarrena, sarbide-kontrolen sistemena da,bideo-atezainena,eta,azkenik,2008an,“soluzio”izenekoatalbatiekingenion,biproduktumotanagusibiltzendituena.

Alde batetik, eraikinen sare informatikoarenbidez egituratutako kableen bitartez telebistabanatzeko sistema bat, batez ere, hoteletan, ospitaleetan,bulego-eraikinetanetaegunkarienerredakzioetanerabiltzendena.

HoriJPTVildoalitzateke.Bestalde,pazienteeneta erizainen arteko komunikazio-sistema bat ekoizten ari gara, adinekoen egoitzetan etaospitaleetaninstalatzeko.

Azken proiektua Vigoko ospitalean instalatudugu abuztuan eta irailean, 600 gela bainogehiagotan, 12.000 ohe ingurutan.

Zer garrantzi dauka nazioartekotzeakAlcadentzat,bezeroetanegozio-aukeraberriakbilatzearidagokionez?

Nazioartekotzea dela eta, Alcadek iahasieratik saldu izan du atzerrian. Gaur egun,gure salmenten %65 inguru atzerrian dira. 50herrialdetanbainogehiagotangaude.

AlcadMutualiako Kudeaketa Saila

“Arazo bat aukera paregabea ere bada”

GURE ENPRESA ELKARTUAK

17

Frantzia da gure esportazio-herrialde nagusia,baina hemendik kudeatzen ditugu. Sistemaguztiak ari gara saltzen. Australian zein Gipuzkoan. IP sistema hauei esker, urrunekokudeaketaegindaiteke.Edozeinunetankonektagaitezkemunduko zeinahi lekutan instalatutakosistema batekin, hura egiaztatzeko edotasoftwarea eguneratzeko. Hori guztiai alderdikomertzialaridagokionez.

ZergarrantzidaukaI+GekAlcadSLenpresan?

Ikerketa eta garapen aldeak berebizikogarrantzia izan du beti enpresan. Ahaleginhandiak egiten ditugu bertan, salmenten %7baita.

Katalogozabaladuguhiruproduktu-lerrohorietan;hartara, etengabe eguneratu behar ditugu gureproduktuak.Etaproduktu teknologikoakdirenezgero,eguneratutaegonbeharduguezinbestean.

UrteotangauzatudenaldaketaosogarrantzizkoaizandaI+Garloaridagokionez.Izanere,1994ansartu nintzenean, Alcaden erabiltzen genituen2.000 lehengaien artean mikroprozesadorebakarra genuen, eta hori da, hain zuzen ere,produktuelektrikoororenmuina.

Mikroprozesadore horrekin egiten zirenpuntu adimendun guztiak. Gehienakmikroprozesadoreen beharrik ez zuten irrati-maiztasuneko anplifikadoreak ziren. Halere,satelite bidezko harrera-ekipo sofistikatuagoakere bazeuden, eta horiek mikroprozesadoreabehar zuten.

16 borneko osagaia zen hura, osagaiak duenseinalea kudeatzeko gaitasun apur bat ematenzuena.

Gauregunezdahorrela:gutxienez30prozesadoreditugu osagaien zerrendan, horietako batzuek300 borne dituztelarik, eta barruan dutenkodea izugarriada.100.000kode-lerroere izanditzakete. Produktuen barnean sartuta doazenbenetako ordenagailuak dira, telebisten nahizgaixo eta erizainaren arteko komunikazio-sistemen seinale digital guztiak kudeatzeko gaidirenak. Lehen seinalea analogikoa zen; egun,ekipodigitalezarigara,etakudeatzekogaitasunaaskozhandiagoada.

1988az geroztik prozesu anitzetan duzuen

eskarmentua aintzat hartuz eta gerora begira. Zereskaindiezaiekezueguremutualistei?

Arestiangertatutakoarenondorioz,arazobataukera paregabe bat ere badela egiaztatzekoaukeraizandutleheneskutik.Aukerahaubete-betean aprobetxatu dugu; egoera larria goitikbehera aldatu dugu, jarduerak aurrera segidezan.

Bezeroei dagokienez, baldintzarik gabekolaguntzaematensaiatzengarabeti.Beharduenhoribilatzenduguguk.

BERDINTASUNA

18

Cristina Mendia, Mutualia efr manager-a

MUTUALIAK EMAKUNDEREN XII. BERDINTASUNERAKO FOROAN parte hartu zuen Azaroaren11n,MutualiakjardunaldibatantolatuzuenEMAKUNDEkurteroegitenduenBERDINTASUNERAKOFOROarenbarruan,hautatuduenereduaaurkezteko.Ereduhorrenarabera,BERDINTASUNA,ANIZTASUNAetaKONTZILIAZIOAaintzathartzen dira kudeaketan, funtsezko tresna baitira erakundeko pertsonen bizitzaerrazteko,erakundearenemaitzaketaBerdintasunPlanean jasotakokontziliazio-neurriakbaliatzendituztenemakumeenkarreraprofesionalakaltetugabe.

Begiradaberrihoriberrikuntzabatdalan-harremanenesparruan,eta,aldiberean,Mutualiarengizarte-erantzukizunahanditzen laguntzendu,kontziliazioaerrazteko

konpromisoabaitu.

MUTUALIAk Kudeaketa Aurreratuko XXI. Europako Astean parte hartu zuen.MutualiakKudeaketaAurreratukoXXI.EuropakoAsteanpartehartuzuen:jardunaldibatantolatuzuenEUSKALDUNAJAUREGIANeginzenKONGRESUArenbarruko«PERTSONAK»elementuariburuz.Hain zuzen, kudeaketarako tresna gisa baliatzen dituen ekitate-,aniztasun- eta kontziliazio-gaietako jardunbide egokiak aurkeztuzituen.

Ondoren,azaroaren5ean,EuropakoAstearenbarruanberriro,bestejardunaldi bat antolatu zuen Mutualiaren Bilboko instalazioetan;erakundearenberarenlangileaketabereenpresakidetuetakoakizan

ziren bertan.

Osoondobaloratuzituztenjardunaldiak(7,8/10),etagaihaujorratuzuten:Partehartzekokudeaketa-eredubaten filosofia eta esperientziak, pertsonak zaindu eta aintzat hartuta, beren interesen eta enpresareninteresen arteko kontziliazioa lortzeko.

EFRAzaroaren 4an, 2015ari dagokion familia-erantzukizuneko enpresaren IKUSKARITZA egin genuen, eta,aurrekourteetanbezala,emaitzaonaizanzen:«EzdaDESADOSTASUNIKidentifikatu».Hirugarrenurtezjarraiangaindituduguproba,eta,gainera,hiruurteotanezduguDESADOSTASUNIKizan;beraz,horrekesannahidusistemafinkatutadagoela.

Eskerrikaskokontziliazioakudeatzekozehaztutakosistematikababestenduzuenguztiei,emaitzajarraituhoriekislatzendutenarrakastalortzenlaguntzenbaituzue.

Ekitaldiguztietanbezala,ikuskariakhobetzekozenbaitarloadierazizizkigun,eta,horiekhobetzensaiatukogaraaurreraegitenjarraitzeko,baietagurekalifikazioahobetzekoere,familia-erantzukizunekoenpresarenziurtagiriaren mailen arabera.

EIAS

19

Osasun-bazterketa hizpideMutualiako Ekimenen eta Gizarte Jardueren Taldea (EIAS)

Aurreko alean esan genuen bezala, EIAS Mutualia taldeak gure pertsonek bidali dizkiguten proiek-tuen berri emango dugu hurrengo hiletan, ahal dugun heinean, horietan parte hartzeko.

Agian, 2016 urterako helburuen artean, tokiko proiektu sozial batean laguntzea izango dugu, besteak beste.

Urtero 100 milioitik gora pertsona bihurtzen dira pobre, osasunari loturiko gastuen ondorioz. Horie-tako asko bizilagunak ditugu; 1.000 milioitik gora dira osasun-zerbitzuak jasotzeko zailtasunak dituz-ten pertsonak munduan. Anesvadek, Ekintza Soziosanitarioko Zerbitzuaren bidez, medikamentuak, orientazioa eta aholkularitza eskaintzen die, beren egoera hobetu dezaten. Egoerak larritzera egin du krisiarekin eta, nagusiki, baliabide gutxien dituztenei eragin die.

Argazkia: Javier Díaz (ezk.) eta Joseph Tchamabe (esk.), Anesvaden prestakuntza-tailerretan.

Javier Díaz Bilbokoa da sortzez. Duelaurte batzuk bihotz-transplantea egin zio-ten eta, gainera, diabetesadu. Intsulinazgain, egunean 32 pastilla hartzen ditu.Telekomunikazioetako ingeniari-lanetanziharduen, harik eta langabezian geratuzenarte;apenasduendiru-sarrerarik.Ho-rrenbestez,medikamentuenhilekokostua,

120-150euro,ordaintzekomodurikezdu:«Mantentze-lanengaraia iristendenean,nolaordainduezba-duzu,jaiduzu»,dioatsekabetuta.Ezdasalbuespena,ordea,orokortzenaridenjoerabatenseinalebaizik.2014koFoessatxostenarenarabera,Euskadikohamarbiztanletikbikzailtasunakditutratamenduakjarrait-zekobeharrezkoakdituztenmedikamentuakordaintzeko;hauda,biztanleen%9,1ek.Gastuhorieiaurreezindietenezegin,askokotorduaalatratamenduaaukeratubeharizatendu,bateanzeinbesteanbizitzajokoanjarriz.

Krisiak eta hainbat neurrik, koordainketak kasu, larriagotu duten egoera horri aurka egiteko,AnesvadekEkintzaSoziosanitariokoZerbitzuaeskaintzendu,gaixotasunenbatetabaliabideekonomikoengabetasunadutenpertsoneimedikamentuak,orientazioaetaaholkularitzaemateko.Zerbitzuhorrek10.000bisitajasot-zendituurtean,3.000pertsonaingururiarretaeskainiz.Gehienakatzerritarrakdira,bainageroetagehiagodiralaguntzaeskehurbiltzendirenbertakoak.Arretajasotakogehienak(1.157pertsona)Marokokoakdira,.BigarrenherrialdenagusiaEspainiada(1.128pertsona).Gainera,burukoosasunaosasunfisikoabezaingarrantzitsuadenez,geroetaburukoosasun-arazogehiagoartatzendituzte:AnesvadenEkintzaSoziosani-tariokoZerbitzurajotzendutenpertsonenerdiakarazopsikologikorenbatdu(antsietatea,depresioa,eskizo-freniaedonahasmendubipolarra).Krisi-garaianlarriagotueginohidiraarazohoriekguztiak,ziurgabetasunetaestresmailahandiagoenerruz.

Krisia,murrizketak eta eskubideetan izandako atzerakada direlamedio, zerbitzuak lan gehiago izan duazkenurteetanetaaurrekontuabikoiztueginda:2005ean80.000euroziren,2014ean,berriz,200.000euro.

Horiekhorrela,Anesvadek,EkintzaSoziosanitariokoZerbitzuaren10erabiltzailerenlaguntzarekin,tarteanJavier,dokumentalbateginduosasun-eskubideenetaosasun-bazterketarenegoeraaztertzekoEuskadin.Habla:Documentatusaludizenekodokumentalhorretan15GKEketahainbatesparrutako70pertsonakhartuduteparte.AnesvadekoEkintzaSoziosanitariokoZerbitzuarenerabiltzaileekinmugikorrekinegindakograbaketak (aurrez prestakuntza eman zaie ikus-entzunezkoetan eta osasunerako eskubidean) eta gra-baketaprofesionalakuztartzenditu.BilbokoCamposElíseosAntzokianaurkeztuzuten240 lagunenau-rrean.Orain,ikusgaidagohelbidehonetan:

www.documentatusalud.org.

MUTUALIA KIROLAREKIN BAT

20

Euskal Kirol Federazio Batasuna

GolfaEstresa gutxitu golfean jolastuz

Golfaren historia luzea da, erromatarren garairainoheltzen baita. Izan ere, erromatarrek antzeko jolasbat praktikatzen zuten. Azken hamarkadetan,gainera, aurretik elitistatzat zuten gizarte-sektoreetan gorakada handia izan du. Euskadiko golf-zelaieneskaintzahanditueginda,20ingurudiragauregun,eta adin guztietako zaleak erakartzen dituzte. Denaden, jolasten hasi aurretik fisikoki prest egoteabeharrezkoada.Lesiorikezizateko,luzaketak15minutuzetakorrikapixkabategiteakomenida.Golfakonuraaskoditu.Aldebatetik,egoerafisikooneanegotenlaguntzendu,presioarterialarietabihotz-erritmoarimaila ezin hobean eusten die eta, garai nahasi hauetan, erlaxatzeko eta estresa gutxitzeko balio du.Bestalde, burmuinaaktibo edukitzeko, koordinazioahobetzekoeta bihotzarentzakoosoonadenariketaanaerobikoa egiteko balio du. Zenbatezinak dira, beraz, adin guztietako pertsonek praktika dezaketenkirol honek osasunari dakarzkion onurak, ordu batzuez zelai gainean ibiliz eta gorputzean endorfinakaskatuz. Gure buruan ere baditu efektu onuragarriak. Denbora inguru atsegin eta lasai batean ariketafisikoaegitendenboraemateaegungobizimoduhiperaktiboariaurreegitekomodubikainada.Kirolhaumaiz praktikatzeak kontzentrazioa hobetzen du, beharrezkoa baita kolpean zentratzea eta beste guztiaburutik kentzea.Batzuetan, jokalariakbola lekuzailetatik kanpoedukitzekomoduakpentsatubeharditusormenaetairudimenaerabiliz.Laburbilduz,golfaosasunfisikoaetaburukoosasunahobetzendituenkirolada.Adinetaabileziamailaguztietakopertsonek jolasdezakete.Horregatik,gerozetazabalduagodago.

Federazioko iturriekadieraztendutenez,autonomia-erkidegoetako lizentziakopuruakontuanhartuz,goi-mailako euskal golfarenmaila osoonadagaur egun. Izanere, lizentzia-kopuru handiagoadutenbesteautonomia-erkidego batzuek ez dituzte hainbeste jokalari txapelketetako lehen postuetan. Esaterako,Madrilek 85.000 lizentzia ditu;Andaluziak, 45.000;Kataluniak, 32.000;Valentziak, 20.000 etaEuskadik,18.500.Gazteenarteanjokalarionakdaude:herrialdekoumeensailkapenekolehenseisailkatuenarteanEuskadiko launeskadaude.AndoaingoGoiburuetaDonostiakoBasozabal txapelduneta txapeldunordegeratu ziren, hurrenez hurren, Espainiako Kluben Arteko Haurrentzako Txapelketan. Autonomia-erkidegoak talde bezala aritzen diren txapelketetan, Euskadik gizonezkoen 18 urtetik beherakoa irabazidu, eta bigarren geratu da haurren mailan eta gizonezkoen 25 urtetik beherako txapelketan. Gainera,Jon Rahm, Bizkaiko Barrika herrikoa,munduko lehenengo lehenengoa da golf-jokalarien sailkapenean.

t

UMOREA

21

Ogitartekoaren etenaldia.

Kepa Bilbao

Gure zerbitzuen kalitatea hobetu dezakeen iradokizun onenaaintzatetsi eta saritu nahi dugu.

Queremos reconocer y premiar la mejor sugerencia que conlleveuna mejora de la calidad de nuestros servicios.

Aurkezpen-epea 2015ekoabenduaren 31ean

amaituko daEl plazo de presentación

nalizará el31 de diciembre de 2015

Epaimahaiaren epaiaren uneanMutualiarekin elkartuta daudenenpresetako edozein pertsonakparte hartu ahal izango du. Podráparticipar cualquier persona cuyaempresa esté asociada a Mutualiaen el momeen el momento del fallo del jurado.

www.mutualia.eusPARA PARTICIPAR ENTRA EN:PARTE HARTZEKO SAR ZAITEZ HEMEN:

Irabazleak iPadbat jasoko du.La personaganadorarecibirá un

iPad.

mutuainformaz ioa

2015eko Azaroa 55 zbk.

www.mutualia.eus

Eman iritzia

MUTUAINFORMAZIOAgurealdizkaridigitalarenzenbakiberribatbidalidizugu,etagustatzenzaizunalaez,ezeraldatukozenukeen edoformatuazedogaieziruzkinikeginnahiduzunjakinnahigenuke.Lagundunahibadiguzu,edozeiniruzkinmotaegindezakezuhurrengohelbideelektronikoarenbitartez:mutuainformacion@mutualia.es