2d

1.eu

s

JosebaSarrionandia

Iurr

etak

Sarr

iona

ndia

ri,es

ker o

nez

“Nekez uzten du beresorterria sustraiak handituenak.”Joseba Sarrionandia

Eskuartean duzun eskuorri hau Iurretako Udalak ondu du Joseba Sarrionandiaren eta bere obraren inguruko informazio oinarrizkoa helarazteko.

Nekez topatuko da idazle distiratsuagorik euskal literaturaren ortzian, eta gure herriak harrotasun xumez hedatu nahi du Josebaren lana lau haizeetara.

Berak, bere obra askotariko eta sakonean, munduan kokatu du Iurreta.Orain, Iurretari dagokio Sarrionandia munduan kokatzea.

“ Et si rentrerne serait qu’aller un peu plus loin? “ J. Sarrionandia

Estas páginas que tienes en tus manos han sido elaboradas por el Ayuntamiento de Iurreta con el objetivo de difundir información básica sobre Joseba Sarrionandia y su obra.

Brillante escritor, Sarrionandia es una de las voces más destacadas de la literatura vasca actual, y como tal, humildemente, queremos difundir su obra a los cuatro vientos.

Joseba, gracias a su obra tan variada y profunda, ha situado Iurreta en el mundo; y ahora le corresponde a Iurreta situar en el mundo a Sarrionandia.

La brochure que vous avez dans les mains a été conçue par la Mairie de Iurreta avec le but de répandre des informations sur Joseba Sarrionandia et ses œuvres.

Un écrivain magnifique, Sarrionandia est l’un des auteurs les plus remarquables dans la littérature basque de nos jours, et c’est pour cette raison que, humblement, nous voudrions diffuser son œuvre sur tous les toits.

Joseba, grâce à son œuvre si variée et si profonde, a placé Iurreta dans le monde; maintenant c’est à Iurreta de situer Sarrionandia dans le monde.

This leaflet was drawn up by Iurreta Town Council with the goal of providing information for the public about Joseba Sarrionandia and his work.

A brilliant writer, Sarrionandia is one of the most outstanding representatives of contemporary Basque literature. We therefore would like to take this opportunity of highlighting his work and disseminating it to all and sundry.

Joseba Sarrionandia: thanks to your work of such variety and depth, you have placed our town of Iurreta on the world map; it now behoves Iurreta to do the same for you.

Ordutik, iheslari bizi izan da (dagoeneko, Espainiako legeen arabera, haren delituek preskribatu badute ere) eta klandestinitatetik jarraitu du liburuak bidaltzen. 31 urtetan zehar bere irudia kartzelan ateratako zuri-beltzezko argazki bat izan da. 2016an, ordea, Etxepare Euskal Institutuak Habanako Unibertsitatean (Kuba) euskal irakurle izendatu zuen Sarrionandia. Honela, bere irudia berritzeaz gain, publiko egin da han bizi dela duela zenbait urtetatik.

Saiakeragile emankorra, poeta distiratsu eta maitatua, narraziogile abangoardiazkoa eta itzultzaile fina. Kartzelaren eta iheslari erbesteratuaren gaiak presentzia handia izan arren bere obran, gai unibertsal eta atenporalak ukitzen ditu etengabe, ondare literario zabal eta sakon bat utziaz, denon gozagarri.

Iurretan jaio zen 1958ko apirilaren 13an. Gazte hasi zen hainbat aldizkaritan idazten (Zeruko Argia, Ibaizabal, Anaitasuna…), eta Euskal Filologian lizentziatu bitartean Pott Bandako kideetako bat izan zen Bilbon Bernardo Atxaga, Ruper Ordorika, Joxemari Iturralde, Jon Juaristi eta Manu Ertzillarekin batera, euskal literatura abangoardiara bultzatuko zuen talde ezaguna. Garai berean frankismoaren aurka militatzen zuen Sarrionandiak klandestinoki, eta 1980an atxilotu zuten ETAko kidea izateagatik. Kartzelan idazten jarraitu zuen, liburuak kaleratzen eta sariak irabazten, harik eta 1985eko San Fermin egunean Martuteneko espetxetik ihes egitea lortu zuen arte, Imanol kantariak han eskainitako kontzertuko bozgorailu batean gorderik. Ihes hartan oinarriturik sortu zuen Kortatu taldeak hain ezaguna egin den Sarri, Sarri kanta.

Joseba Sarrionandia Uribelarrea euskal idazlea da, gure herriko literaturak eman duen handienetako bat. 40 liburutik gora ditu kaleratuak literatur genero guztietan, hainbat sari irabazi ditu, ehun abesti baino gehiago egin dira bere poemekin, baina Sarrionandiaren oihartzuna eta eragina zenbaki hauek islatu dezaketenetik askozharatago doa.

“openthe windows,it´s night inside!”J. Sarrionandia

Joseba Sarrionandia Uribelarrea is a Basque writer, one of the greatest representatives of our literature. Sarrionandia has published more than 40 books across all the literary genres, and has been bestowed with many prizes for literature. His poems have been the inspiration of more than a hundred songs. But Sarrionandia’s reputation goes far beyond a mere statistic.

Joseba Sarrionandia was born in Iurreta on the 13 April 1958. He began writing in a number of magazines at a very young age. While he was taking his degree in Basque Language and Literature, he was a member of the literary group known as “Pott Banda”, which propelled Basque literature to the forefront of cultural life. In those days Sarrionandia was a clandestine activist against Francoism. In 1980 he was arrested and accused of being a member of ETA. During his subsequent imprisonment he continued to write. Then, on the day of San Fermín (7 July) in 1985, he took advantage

of a prison concert given by the famous singer “Imanol” to escape from captivity in Martutene prison (San Sebastián), bamboozling the guards by hiding in a large hi-fi acoustic loudspeaker. Since then and to date, Sarrionandia has led a prolific literary career … clandestinely. He is currently Senior Lecturer in Basque Language and Culture at the University of Havana (Cuba), and continues to be a prolific and revered writer of and for Basque culture.

BiografiaBiografia

Joseba Sarrionandia Uribelarrea es un escritor vasco, uno de los más grandes de nuestra literatura. Sarrionandia ha publicado más de 40 libros en todos los géneros literarios, ha recibido muchos premios, sus poemas han servido para crear más de cien canciones, pero el renombre de Sarrionandia va mucho más allá de lo que puedan reflejar esas cifras.

Biografía

“cada lecturaes una reescritura”J. Sarrionandia

Joseba Sarrionandia nació en Iurreta el 13 de abril de 1958. Comenzó desde muy joven a escribir en varias revistas (Zeruko Argia, Ibaizabal, Anaitasuna…), y mientras cursaba la licenciatura de Filología Vasca, participó junto a Bernardo Atxaga, Ruper Ordorika, Joxemari Iturralde, Jon Juaristi y Manu Ertzilla en la llamada Pott Banda, conocido grupo que impulsó la literatura vasca a la vanguardia. En aquella misma época Sarrionandia militaba clandestinamente contra el franquismo, y en 1980 fue detenido acusado de ser miembro de ETA. Durante su presidio continuó escribiendo, siguió publicando libros y ganando premios, hasta que el día de San Fermín de 1985 aprovechó un concierto del cantante Imanol para fugarse de la cárcel de Martutene oculto en un bafle. Inspirados en aquella fuga, el grupo Kortatu creó la conocidísima canción Sarri, Sarri.

Desde entonces Sarrionandia se ha mantenido oculto (a pesar de que según

las leyes españolas sus delitos ya hayan prescrito), aunque ha desarrollado una prolífica carrera literaria desde la clandestinidad. Durante 31 años, la imagen de Sarrionandia ha sido una fotografía en blanco y negro tomada en la cárcel. Pero en 2016, el Instituto Vasco Etxepare creó el Lectorado de Lengua y Cultura Vasca en la Universidad de La Habana (Cuba) y nombró a Sarrionandia responsable del mismo. De ese modo, además de conseguir renovar aquella imagen en blanco y negro, se hizo público que era allí donde residía desde hacía varios años.

Ensayista brillante, poeta querido, novelista y narrador de vanguardia y traductor diligente. A pesar de que los temas relacionados con la prisión y el exilio están muy presentes en su obra, Sarrionandia trata temas universales y atemporales constantemente, dejando una herencia literaria extensa y profunda, para disfrute de todos y todas.

Joseba Sarrionandia Uribelarrea est un écrivain basque, un des plus importants dans notre littérature. Il a publié plus de 40 livres dans tous les genres littéraires, il a reçu plusieurs prix, ses poèmes ont servi à créer plus de 100 chansons, mais le renom de Sarrionandia va au-delà de tout ce que ces chiffres reflètent.

Joseba Sarrionandia est né à Iurreta le 13 avril 1958. Très jeune il a commencé à publier dans plusieurs revues, et pendant qu’il étudiait une licence en Philologie Basque, il était membre du groupe nommé Pott Banda, groupe qui a su développer la littérature basque à l’avant-garde. À

cette époque-là, Sarrionandia militait clandestinement contre le franquisme, et en 1980 il s’est fait arrêter accusé de faire partie de l’E.T.A.

Il a continué à écrire pendant son emprisonnement, jusqu’au jour de San Fermin de 1985 où il a profité un concert du chanteur Imanol pour s’échapper de la prison de Martutene caché dans un baffle. Depuis, Sarrionandia a développé une prolifique carrière littéraire dans la clandestinité.

Aujourd’hui, il est responsable du Lectorat de Langue et Culture Basque dans l’Université de La Havane (Cuba). Mais il est aussi un écrivain prolifique et aimé dans la culture basque.

BibliografiaBibliografia

POESIA• Izuen gordelekuetan barrena. Caja de Ahorros de Bilbao,1980.

• “Intxaur azal baten barruan”. “Eguberri amarauna”. Amnistiaren Aldeko Batzordea, 1983.

• Alkohola poemak. Pamiela, 1984.

• Marinel zaharrak . Elkar, 1987.• Gartzelako poemak. Susa, 1992.

• Hnuy illa nyha majah yahoo (Poemak 1985-1995).

Elkar,1995.

• Hau da ene ondasun guzia. Esan Ozenki. Txalaparta, 1999.

• XX. mendeko poesia kaierak: Joseba Sarrionandia. Susa, 2002. • Hilda dago poesia? / ¿La poesía está muerta? Pamiela, 2016.

NARRATIBA• Narrazioak. Elkar, 1983.

• Atabala eta euria. Elkar, 1986.

• Ifar aldeko orduak . Elkar, 1990.

• Han izanik hona naiz. Elkar, 1992.

• Miopeak, bizikletak eta beste langabetu batzuk. Erein, 1995.

• Lagun izoztua. Elkar, 2001.

• Kolosala izango da. Txalaparta, 2003.

• Narrazio guztiak (1979-1990). Elkar, 2011.

SAIAKERAENSAYO

• Ni ez naiz hemengoa. Pamiela, 1985.

• Marginalia. Elkar, 1988.

• Ez gara geure baitakoak. Pamiela , 1989.

• Hitzen ondoeza. Txalaparta , 1997.

• Akordatzen. Txalaparta , 2004.

• Moroak gara behelaino artean? Pamiela, 2010.

• Durangoko Azoka 1965-2015. Gerediaga Elkartea, 2015. • Lapur banden etika ala politika. Pamiela, 2015.

HAUR eta GAZTE LITERATURA LITERATURA INFANTIL y JUVENIL• Izeba Mariasunen ipuinak.Elkar, 1989.

• Ainhoari gutunak. Elkar, 1990.

• Harrapatutako txorien hegalak. Baigorri 2005.

• Gau ilunekoak. Elkar, 2008.

• Munduko zazpi herrialdetako ipuinak. Pamiela, 2008.

• Idazlea zeu zara, irakurtzen duzulako. Xangorin , 2010.

JOSEBAK EGINIKO ITZULPENAKTRADUCCIONES REALIZADAS POR JOSEBA• T. S. Eliot euskaraz. Hordago, 1983.• Hamahiru ate. Umore beltzaren antologia. Elkar, 1985.• Fernando Pessoa: Marinela. O Marinheio. Susa, 1985.• Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak. Pamiela , 1985. • Hezurrezko xirulak. Elkar, 1991. • Poemas naufragos. Galegoz heldutako poemak. Susa, 1991.• S. T. Coleridge: Marinel zaharraren balada. The Rime of the Ancient Mariner. Pamiela, 1995.• Manuel Bandeira: Antologia. Pamiela , 1999. • Haurren gurutzada. • Neure neure esklaboa. Elkar, 2009.

KOMIKIA• Zitroi ur komikiak: Joseba Sarrionandia komikitan. Napartheid -Txalaparta, 2000.

DISKOGRAFIAKopuru zehatza ematea zaila den arren, ehun abesti baino gehiago egin dira bere poemetan oinarrituta. Musikari batzuk, adibidez: Ruper Ordorika, Mikel Laboa, Berri Txarrak, Fermin Muguruza, Ken Zazpi, Gose…

Bibliographie

BESTE HIZKUNTZETAN TRANSLATIONS Narrazioak• Katalanez: Narracions. Pòrtic, 1986. Josep Daurrella-ren itzulpena.• Italieraz: Lo scrittore e la sua ombra. Giovanni Tranchida, 2002. Itzulpena Roberta Gozzi. Epilogoa Bernardo Atxaga.

Ni ez naiz hemengoa• Gaztelaniaz: No soy de aquí. Hiru, 1991 (Orain, Hernani, 1995). Itzulpena Bego Montorio.• Alemanez: Von Nirgendwo und Überall. Verlag Libertäre Assoziaton, 1995. Itzulpena Ruth Baier.• Katalanez: Jo no sóc d'aquí. Pol·len Edicions, 2014. Itzulpena Maria Colera Intxausti eta Ainara Munt Ojanguren.

Atabala eta euria• Galegoz: Chuva e tamboril. Argitaratu gabe. Itzulpena Tereixa Hernandez Adeba.

Harrapatutako txorien hegalak• Ingelesez: Trapped bird's wings. Baigorri, 2005. Itzulpena Diana Draper.

Lagun izoztua• Alemanez: Der gefrorene Mann. Blumenbar , 2007. Itzulpena Petra Elser y Raul Zelik

Moroak gara behelaino artean?• Gaztelaniaz: ¿Somos como moros en la niebla?. Pamiela, 2012. Itzulpena de Javier Rodríguez Hidalgo.• Katalanez: Som com moros dins la boira?. Pamiela y Pol·len Edicions, 2013. Itzulpena Ainara Munt Ojanguren.

Kolosala izango da• Gaztelaniaz: Será colosal. Txalaparta, 2016. Itzulpena Daniel Escribano Riera.

SARIAKPREMIOS

• Ignacio Aldekoa Saria 1980an Maggie, indazu kamamila ipuinagatik.

• Resurreccion Maria Azkue Saria 1980an Izuen gordelekuetan barrenagatik.

• Bilbaoko Hiriaren Saria 1980an Enperadore eroa ipuinagatik.

• Kritika Saria 1986an Atabala eta euriagatik eta 2001ean Lagun izoztuagatik.

• Euskadi Saria 2011n, saiakera arloan, Moroak gara behelaino artean? lanagatik.

IKUSKIZUNAKDIVERS ESPECTACLES• Hnuy illa... Kukai Dantza Konpainia eta Tanttaka Teatroa, Mireia Gabilondoren zuzendaritza, 2008.

• Aulki hutsa. Le Pettit Teatre de Pain, Ander Lipusaren zuzendaritza, 2008.

• Han izanik, hona naiz. Apurka antzerki taldea, Borja Ruizaren zuzendaritza, 2009.

• Decir lluvia y que llueva. Kabia, Gaitzerdi Teatroren ikerkuntza dramatikorako gunea, Borja Ruizaren zuzendaritza, 2010.

• Koblakariak behar ditugu. Karrika antzerki taldea, Gotzon Barandiaran, Miren Amuriza, Eñaut Elorrieta eta Unai Iturriagarekin, 2010.

Josebaren obratik eratorritako 20 esaldi eta poema-zati instalatu dira Iurretako 20 kokagune esanguratsutan. Hainbat hizkuntzatan instalatu dira esaldiok, iurretar anitzen hizkuntza ezberdinak erabiliz. Sarrionandiaren lan literario-poetikoa herritar guztiengana iristaraztea da asmoa.

Una veintena de frases o extractos de algún poema de la obra de Sarrionandia ha sido instalada en veinte lugares significativos de Iurreta. Estas frases aparecen en varios idiomas; que se corresponden con la variedad de idiomas que hablan muchos de los vecinos y vecinas de Iurreta. El objetivo de impregnar algunas de las paredes y localizaciones del municipio con legado del escritor iurretarra es compartir y hacer llegar el trabajo literario-poético de Sarrionandia a toda la población.

Garaizar

Goiuria

Instalazio poetikoaInstalazio poetikoa

Instalazio poetikoarenkokagunea

Localización de lainstalación poética

Dokumentala“Joseba Sarrionandia, hemen eta han” Peru Magdalenak eta Pello Salaberriak egindako dokumental bat da. Bertan, Sarrionandiarenaz gain, hurbileko izan dituen lagunen eta artisten parte hartzea jasotzen da. Izenburuak iradokitzen duen moduan, hemen eta han kokatzen da dokumentala, Euskal Herrian eta Kuban, alegia.

“Joseba Sarrionandia, hemen eta han” es un documental realizado por Peru Magdalena y Pello Salaberria en el que, además del propio Sarrionandia, participan varios amigos y artistas cercanos a él. Tal y como nos sugiere el título, el documental se localiza aquí y allá, es decir, en Euskal Herria y en Cuba.

Dokumentala ikusteko / Para ver el documental: vimeo.com/hemenetahan

“Joseba Sarrionandia, hemen eta han” (here and there) is a documentary based on the writer and his work.

“Joseba Sarrionandia, hemen eta han” (ici et là) est un documentaire sur l’écrivain et son œuvre.

Test

uak, i

rud

ia e

ta d

isein

ua: 2

d1.eus