k !...etaitto.22001199-IX-27 1113 zzkkiiaa..

Arimaren barrenera bidaiatzen

ANTENAK

iinnssttaallaakkuunnttzzaakk eettaa kkoonnppoonnkkeettaakkaanntteennaakk

Bidebarrieta, 37balatz@euskalnet.net

Tfnoa. 943 20 05 08Faxa. 943 20 04 94

Ego Gain, 2 - BacTfnoa. 943 12 73 50www.trinmer.com

TELEKOMUNIKAZIOANP R O F E S I O N A L A K

GARBIKETAK

Tfnoa. 943 031 082Mobila 688 609 171 www.multiservicioseibar.com Arragueta, 18-2.D

Superfizie mota guztietako garbiketa eta mantenimendu zerbitzua

L impiezaMul t i se r v i c io

E ibar

PINTURAK

KRISTALAK

☎ eta faxa: 943 203 903

K R I S TA L A R L O K O S O L U Z I O A Kinfo@cristaleriaacha.com

TAILERRA: ERREKATXU, 3an

Azitain Industrialdea, 3 H PabilioiaTfnoa. 943-120108

w w w. i r a z a b a l . n e t

IGELTSEROAK

EERRAAKKUUSSKKEETTAAArikitxaneko Zubian

Errebal, 21 www.bagliettoeibar.comTel: 943 201 922 bagliettoeibar@kaixo.com

Zoru mota guztiakPinturak

Dekorazioa

bagliettoPINTOREAK

Eraikuntza

Erreformak

Igeltseritza

ERREFORMAK

RROSSARRIIOO,, 1155 --EELGOOIIBBAARR--660055 771133 116688 994433 774444 001199

PROIEKTUAK - ERREFORMAKGREMIOEN KOORDINAZIOA

AROTZAK

aluminiozko eta PVC-ko aroztegiabaita toldoak, gortinak, estoreak etabar

Txonta, 30 - 1. eta behea Tfnoak: 943 12 13 67 www.ulmar.net

ERAKUSKETAEIBARREN, Urkizu 26an (Tel. 943 12 74 01)

Zure etxea, bulegoa, tailerra...aldatzen laguntzen dizugu

etorkizun hobeaz goza dezazun

994433--220066777766

gremioen gida

TELEKOMUNIKAZIOAKELEKTRIZITATEAENERGIA BERRIZTAGARRIAK

2244 oorrdduukkoo uurrggeennttzziiaakk

610 532 922

ERAIKINEN MANTENUA

ELEKTRIZITATEA

677 51 24 62630 95 73 45943 20 06 97

Ego Gain, 9 acego.luz@hotmail.com

Mekola, 7 - beheaTel/Fax 943 70 21 12 www.arquitectura-ei.com

olatz etxeberria martinez ARKITEKTOAolatz@arquitectura-ei.com Tel. 649978832

estudio etxeberriaarkitektura, hirigintza eta peritazioak

eraikin eta obretako kudeaketa teknikoa

ARKITEKTOAK

Sostoa, 16 ac behea

Tfnoa. eta Faxa. 943 700 900Mobila. 656 784 396

www.kolorlan.com 667 54 89 16

astean esanak“Badira 20 urte Alemaniako GolfFederazioak milioi askoko ikerketaabiatu zuela jakiteko golf-pilotakjateak kalterik egiten zion bertakobehien osasunari. Hain gose zirenbehi horiek? Inkesta golf-zelaieninguruko belardietan zebiltzaneiegin zieten ala guztiei? Zergatikez zuten tenis-pilotarik jaten? Ezdut berri gehiagorik jaso ordutik.Bestalde, orain dela gutxi jakinizan dugu kruzeroetan jokatzekolehen golf-pilota ekologikoa etabiodegradablea merkaturatudutela, itsasoratu bezain lastersardina eta bakailaoen

gozamenerako elikagaiakaskatzen dituena. Modu horretan,enpresa horrek ingurugiroazainduko du eta aldaketaklimatikoari aurre egingo.Zer izango da hurrengoa?Hemendik ez askora, honakoberriarekin etorriko zaizkigu:`Mediterraneoko kruzeroetangolf-torneoak irabazi dituztengizonezkoen %75 golf-pilotekinelikatutako behien esnea edanzuten txikitan´ Badira berriak bizigaren mundu hau miseriatikharatagotik azalzen digutena”

(KOLDO CAMPOS, IDAZLEA)

“Musika klasikoaren puristakmuseo batean egon beharkolukeke. Munduko pianista onenen

kontzertuetan aretoak erdi hutsikegoten dira, guztia puristek musikazeozer esklusibotzat dutelako; horibeldurgarria da. Puristak musikatikbota behar dira. Bestelakopublikoa behar dugu, hemendikhogei urtera superpijo horiekguztiak hilda egongo direlako.Ezin da musika klasikoa entzuneliza barruan egongo bazinabezala. Musika entzuteaemozioekin jokatzeko aukerabikainena da eta ez duzuinstrumentu bat jotzen jakin behar.Sasoi batean AEB-etan pianogehiago zegoen bainerak baino:jendeak usain txarragoa izangozuen, baina bazekien musikazgozatzen. Gure esku dago oraindik”

(JAMES RHODES, PIANISTA)

EEibarko Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiaketa Eusko Jaurlaritzako Kultura eta HizkuntzaPolitika Sailak diruz lagundutako aldizkaria

ARGITARATZAILEA: ...eta kitto! Euskara Elkartea.

HELBIDEA: Urkizu, 11. 20600 Eibar

TELEFONOAK: 943 20 67 76 / 943 20 09 18603 598 285.

FAXA: 943 20 28 72.

ASTEKARIAREN E-MAILAK: erredakzioa@etakitto.eus komunikabideak@etakitto.eus publizitatea@etakitto.eus

ELKARTEAREN E-MAILAK:elkartea@etakitto.eus normalizazioa@etakitto.eus

ERREDAKZIO-KONTSEILUA:Ana Aizpurua, Itziar Albizu,Ekhi Belar, Jose Luis Gorostegieta Silbia Hernandez

ADMINISTRAZIOA: Marisol Uriarte

KOORDINATZAILEA: Ana Aizpurua

ERREDAKZIO-BURUA: Silbia Hernandez

GAZTEON ATALA: Malen Illarramendi

DISEINUA ETA MAKETAZIOA:J.L. Gorostegi

ARGAZKI ARLOA:Malen Jainagaeta Malen Illarramendi

HIZKUNTZA ARDURA: Juan Andres Argoitiaeta Maider Aranberri

PUBLIZITATEA: Itziar Albizu eta Belen Ulazia

TELEFONOA: 943 20 67 76

AZALEKO ARGAZKIA: Mikel Quina

BANAKETA-ARDURA:Mohammed El Ghabali

TIRADA: 8.150 ale

INPRIMATEGIA: GERTU koop. (Oñati)

COPYRIGHT-A: ...eta kitto!

LEGE-GORDAILUA: SS/430/92.ISSN: 1132 - 1679

("...eta kitto!”k ez du bere gain hartzen aldizkarianadierazitako esanen eta iritzien erantzunkizunik)

EIBARKOUDALA

GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA

Gure aurrekoek erabiltzen zuten euskeraMOKO-PAÑUELO.- Musuzapia. “Dakaran katarruakin moko-pañuelua etxian ahaztia bemarkia dok ba”.MOKOFIN.- Jateko ona gustatzen zaiona. Gaztelerazko ‘‘ssiibbaarriittaa’’. “Ha mokofiña dok, ez jakdartzako txiringito batera juango”.

KULTURA ETTA HHIZKUNTZA PPOLITIKA SSAILA(HIZKUNTZAA POLITIKARAKO SSAILBURUORDETTZZAA)

eskutitzakBerriz ere, eta bederatzigarrenez, egin ditugu Le-

garren jaixak. Gustora ibili gara, kantu, dantza, jo-las, jan eta edanean auzolana eta bizkidetza bul-tzatzen. Hori izan da eta da gure filosofia, auzola-nean bizikidetza landu, eta jaiak horretarako mar-ko bikaina dira. Ume, gazte, heldu eta zahar elka-rrekin gozatzen ikustea ikaragarri ederra da.

Eskerrik asko berriz ere eta urtez urte diruz la-guntzen diguzuen guztioi, ezinbestekoa baita zuenaportazioa edozein ekimen aurrera ateratzeko. Erri-fak erosi dituzuenoi ere eskerrik asko. Hemen zen-baki sarituak: laugarrena, 1226; hirugarrena, 1220;bigarrena, 1094 eta lehena, 644. Eta eskerrik beroeta bereziena auzotarrei euren parte-hartze, ilusioeta alaitasunagatik.

Aurten, bizikidetzaren eta auzolanaren isladatxobat markatuta geratu da umeen parkeko horme-tan. Urteetan horretarako ezin aproposago direnpareta horietan muralak egiteko asmotan ibili garaeta aurten, inork lagundu ez digun arren, aurreraegitea erabaki dugu. Emaitza zoragarria izan da, mi-la esker, Gorka, egin duzun lan ederragatik. Auzo-ari kolore eta alaitasuna emateaz gain hormak ber-betan jarri eta zenbat gauza esan ditzaketen era-kutsi diguzu.

Datorren urtean hamargarrenak, gure auzo txi-kian jai bereziak egiten saiatuko gara berriz ere.

Arrajolape Kultur Elkartea

Eta gora Legarre!!!

Aste honetan Berbetan pogramaren jaietanburubelarri jardun du …eta kitto! Euskara Elkar-teak. Esku artean duzuen aldizkari honetan dau-de argazkiak. Martitzenean Ipurua inguruan izanginen, eguztenean Urkin eta gaur bertan Urki-zun. Lerro hauen bitartez eskerrak eman nahi

dizkiegu jolasak eta txokolate-jana prestatzekolaguntasun osoa eskaini diguten tabernei; eske-rrik asko Ipur, Cepa eta Baisiri eta bertako be-harginei, laguntzeaz gain gure lana asko erraztudiguzuelako.

...eta kitto! Euskara Elkartea

Lankidetza eskertuz

...eta kitto!danon ahotan2019-IX-27

4

OOsasun eta gizarte premiñak dittuen gaixuak artatzeko bi uni-dade soziosanitarixo jarriko dittue martxan Eibar Ospittalian. Mu-ga funtzionalak dakezelako edo bazterketa egoerian daguazelako,etxera juan ezin diran gaixueri transiziñorako gune bat eskindukodetse aittatutako bi unidadiok. Ospittaleko solairu oso bat hartukodabe, 48 lagunendako tokixarekin. Horretarako, Osakidetzak hiru-garren solairua emon detsa Diputaziñuari ingresau biharra dakengaixuendako. Gipuzkoako Foru Aldundixak kudeatuko dittu 2020koudan martxan jartzia espero dittuen instalaziñuak.

Bi unidade soziosanitarixo zabalduko dittue Eibar Ospittalian,Aldundiak kudeatuta

Astelehenian, arratsaldeko bederatziak hamar gitxiagotan gerta-tu zan istripuan auto baten kontra kolpia jo eban motorrak, BI-633errepidiaren 37,5 kilometruan, Mallabiko Zengotita auzuan, Traba-kuarako bidian. Oier Areitio 38 urteko gaztia larri zauritu eta istripuagertatu zan tokixan bertan hil zan. Berarekin motorrian zoian 21 urte-ko neska galdakaoarra, barriz, Gurutzetako Ospittalera eruan eben,zauri larrixekin.

Oier Areitio motorzale eibartarra hil da Trabakuan izandako istripuan

Arrateko jaixetan Eibarko Sozialistak ipiñi eben txos-nari esker bildutako dirua (517’24 euro) Algaraklownalkartekueri emon detsez. Algaraklown Ospitaleko Pai-lazoak irabazi asmorik gabeko alkarteko Karmele Etxe-berriak aurreko astian jaso eban dirua, Jon Iraola Eibar-ko Sozialisten idazkari nagusixaren eskutik, eta bixakazaldu ziran pozik lortutako emaitzarekin.

Algaraklown alkartekuak jaso dabe sozialisten txosnako dirua

Aurtengo Arratietan pasautakuaren inguruko idatzixa egin dabe jaibatzordiak eta bertan parte hartu daben eragilliak (Jaixak Herrixak He-rrixandako, Bizimina, Presoen Aldeko Mugimendua, Ernai eta Sortuk):“Herritik eta herrixarendako antolatzen diran jai guztien moduan, Arra-teko jaixak antolatzeko be ikusten ez dan lan mordua egin biharra da-go (billerak udan, programia preparau eta aurrera etara, burokrazia kon-tuak, udalarekin billerak, eskaeriak egin, baimenak lortu, kontzertuaklotu, txandak antolatu, txosnak montau eta desmontau…). Beste jaiereduetatik bereizten gaittuena autogestiñua, eta ez gure poltsikuakdiruz betetzia da. Horregaittik, Arraten egin zeskuen lapurretia salatunahi dogu, generotan eruan zittuen 1.000 euruak gure biharra etaproiektuak kolokan jartzen dittualako. Ez deskue bakarrik txosnakuerilapurtu, herri guztiaribaiño eta horrelakuak ezdake tokirik gurian. Arra-tietan parte hartu doguneragilliok gure espazioe-tatik kanpora nahi zai-ttuegu. Ez dago gureproiektuak oztopatukodittuenik. Jaixak herri-koiak, parte-hartzailliak,euskaldunak eta femi-nistak izango dira, edoez dira izango!”.

Arrateko jaixetako lapurretiasalatzeko idatzixa

...eta kitto!danon ahotan

2019-IX-275

autuanKINTUEN BAZKARIXAKUrriaren 5ian ospatuko dabeeuren jaixa 1986xan jaixotakuak:12:00xetan Untzagan alkartu eta,txikiteuan ibilli eta gero,14:00xetan egingo dabe taldeargazkixa. Bazkarixa Arraten,tiro-pitxoian izango da etaautobusa Ego-Gaiñetik urtengoda, 14:30xetan. Arratsaldianhandik bajatu eta sorpresiaeukiko dabe. Izena emoteko60 euro sartu bihar diraKutxabankeko kontu honetan:ES87 2095 5035 0091 1915 5623.

1949xan jaixotakuak, barriz,urriaren 19xan alkartuko dira,13:00ian Koskor tabernan.Hamarretakua hartu eta,jarraixan, talde-argazkixa egingodabe, Untzagan. BazkarixaUnzaga Plaza hotelian izango da.Izena emoteko 65 euro sartubihar dira Sabadell bankukoES27 0081 4314 9000 0109 9520kontuan. Argibide gehixagorako635717400 telefonora deittu.

Eta urriaren 26xan ospatuko dan1969ko kintadarako ekitaldixanparte hartzeko izen-emotiazabalik dago, baiñaantolatzailliak lehenbailehenegittia eskatu dabe. Izenaemoteko 95 euro sartu bihar diraLa Caixa-ko ES39 2100 4168 75 210035 2191 kontu korrontian (izen-abizenak+kintada ipiñitta).

AAsteburu honetan hasiko dira Agiñaga-ko jaixak. Bixar, San Miguel bezperiadala eta, 18:00etan kanpaiak irauliko di-ttue. Eta domekan, San Miguel egunian,11:00etan mezia ospatuko dabe ermittan,Usartza txistulari taldekuak lagunduta.Eguardixan, barriz, luntxa eta umiendakojolasak hasiko dira eta 14:30xetan paella-jana egingo dabe. Eta arratsaldian,17:00etatik aurrera, erromerixia egongoda, Mirari eta Aintzane trikitilarixak alai-ttuta. Sanmiguelak ospatzeko preparau

daben programiak, baiña, hurrengo aste-buruan segiduko dau: urriaren 5ian (zapa-tuan), briska txapelketia (17:00etan),umiendako jolasak eta txokolate-jana(18:00etan), Ixua jatetxian afarixa (urriaren3rako izena emon bihar da, 943701292 te-lefono zenbakira deittuta) eta 23:00etanhasiko dan erromerixia, Puro Relajo tal-diarekin egingo dira. Eta hurrengo egu-nian, barriz, mezia eta hamarretakua(11:00etan), Gorixoren aberiak (12:30xe-tan) eta oparixen zozketia (14:00xetan).

Bixar hasiko dira San Miguelak Agiñagan

publiresa@publiresa.com 943 701 497 / 615 799 419

Armagin, 3-5 beheak

merchandising

serigrafia

lanerako erropa

Grezian errefuxiatuekin bizi izan-dakua kontatzeko hitzaldixaemongo dabe Elixabet Manzanoeta Miren Zubeldia, abuztuan han-go kanpamenduetan boluntario ibi-lli ziran neska bixak. Martitzenianegingo dabe berba, 19:00etan Por-taleko areto nagusixan eta sarreralibria izango da.

Greziako errefuxiatueri laguntzen ibillittako boluntarioen hitzaldixa

...eta kitto!danon ahotan2019-IX-27

6

Wenzeslao Orbeakuak bixar ospatuko dabe auzoko jaixaZZapatuan, egun guztian zihar egingo diran jarduerekin ospa-tuko dittue jaixak Wenzeslao Orbeakuak. Preparau daben pro-gramaren arabera, bestiak beste, musikia (DJ Arno eta Duo Ama-necer), gastronomixa (txorizo-jana, tortillak, herri bazkarixa) etaumiendako jarduerak (jolasak, puzgarrixak, txokolate-jana…) egon-go dira eta, horrekin batera, automobil klasikuen erakusketia beegingo dabe.

Aste Ekologikuari agurEgunotan martxan egon dan Debabarreneko Aste Ekologikua domekan abia-tu zan Eibarren, goiz osuan Untzagan zabalik egon zan Azoka Ekologikuarekin.Udalak, Debemenek eta Biolur alkartiak zortzigarrenez antolatu daben egita-rauaren barruan, azokarekin batera, Eibar eta Elgoibarko basarrixetara bisitak egindittue. Azoka egunian egindako argazkixak, bestalde,etakitto.eus/mediateka atalian ikusi leikez.

Burmuiña aktibatzekoikastarua emongo dabe UntzaganUntzagako jubilau etxekuak “Mentes des-piertas” ikastarua antolatu dau urrirako. Adin-duko Elena Iraolagoitiak emongo daben kurtso-an parte hartzen dabenak neuronak aktibau etaburmuiña indartuko dabe, horretarako ariketa fi-sikuak zein mentalak eginda. Klasiak urriaren4an, 11n, 18xan eta 25ian izango dira, 16:00eta-

tik 17:30xetara, Un-tzagako jubilauetxian eta Eibarkoedozein jubilaukemon leike izena,1. pisuko buleguan(Arrate). Ikastaruak10 euro balixo dau.

TU

TU

LUM

EN

DI

IDURRE IRIONDO

...eta kitto!danon ahotan

2019-IX-277

DDatorren astian, urriaren5ian, ospatuko dogu Sagar-do Eguna Eibarren, eta egunhorretarako antolatutakuenartian aurten be sagar-tartalehiaketia egingo da. Iaz eginzan lehelengoz, Sagardo Egu-naren 25. urtemugarekin bat,eta deialdixak demaseko arra-kasta euki eban, 30 sagar-tartabaiño gehixago presentau zi-ttuen eta. Hori ikusitta, …etakitto! Euskara Elkarteko sa-gardo batzordeko kidiak aur-ten be lehiaketia egittia pen-tsau dabe. Zapatu eguardixanizango da lehiaketia eta 16 ur-

tetik gorako edozeiñek hartuahal dau parte. Tartak etxetikpreparauta eruan biharko diraUntzagara (parte-hartzaille ba-kotxak tarta bat), 12:30xetatik13:00era bittartian, tolare al-damenian egongo dan mahai-ra. Tartak, gitxienez, lau razi-ñokuak izan biharko dira etaepai-mahaikuak presentazi-ñua, testura eta zaporia euki-ko dittue kontuan sarixakemoterako orduan. Irabazliakegunian bertan jasoko dabesarixa: 150 euro lehenak, 100euro bigarrenak eta 50 euro hi-rugarrenak.

Epai-mahaikidiak Mireia Alon-so sukaldarixa, San Andres pas-telerixako Aitor Cano, ErmukoGorrotxategi gozotegiko MaiteGorrotxategi eta FernandoMendez (herritarren ordezkarimodura) izango dira. Bestalde,

lehiaketara aurkeztutako sagar-tartak …eta kitto! Euskara El-kartearendako izango dira.Lehiaketan parte hartziak betebiharreko baldintza honek etaepai-mahaikidien erabagixaonartzen dirala esan nahi dau.

Sagar-tarta lehiaketia egingo daSagardo Egunian

ARRATEKO ANDRA MARI ESKOLAKO HEZKUNTZA KOMUNITATEA

Gero arte, Urko.Hire alaitasunak eta adiskidetasunak gugan diraute.

UURKO EEGIDDAAZZU BBEERRRIIOATEEGORTTUAA2019ko irailaren 18an hil zen, 43 urterekin

Bederetzigarrenez ospatu dittue jaixak Legarren eta horrek antolatzenibilli diran Arrajolape Kultur Elkartekuak oso pozik dagoz auzokuen eta jai-xarekin bat egittera juandakuen erantzunarekin. Aurten, gaiñera, jaixetan eginzan graffiti erakustaldixari esker, umien parkeko hormak kolore bizixekin, bimural ederrekin apaindu zittuen. Bestalde, errifan saritutako zenbakixak ho-nek dira: laugarrena, 1226; hirugarrena, 1220; bigarrena, 1094 eta lehena,644. Jaixetako argazkixak etakitto.eus/mediateka atalian dagoz.

Primerako jaixak pasau zittuen Legarren

Jaixetan graffiti-erakustaldixa egin dabe eta bi mural margotu dittue.

8 eeibartHARTUak

Bere izenari ohore egiten dio Neamak. Gustora zaudela edozerbait gustatu zaizula adierazteko erabiltzen da Neamaberba Egipton. Ba egiptoar euskaldun atsegin honekin ezinda Neama baino beste berbarik erabili. Bihotzean darama Egipto,baina Euskal Herriaz maitemindu da. Zazpi urte daramatza hemenbizitzen senarrarekin eta Asier eta Ainara seme-alabekin. “Osopozik bizi naiz Eibarren”.

Alexandria ederretikAlexandro Handiak k.a. 331. urtean fundatu zuen Alexandria hi-

rian jaio zen Neama Fawzy Elsayed Abdelnaby. “Itsaso parean bi-zi nintzen”. Mediterraneo itsasoak bustitzen duen “hiri ederrada”, Afrikako hiririk jendetsuenetan laugarrena, historian zeresanhandia eman duena eta Munduko Zazpi Mirarietako baten koka-lekua (Alexandriako itsasargia). XIV. mendean gertatutako lurrika-rak itsasargia suntsitu bazuen ere, Neamak ondo daki zein denbere jaioterrira heltzeko norabidea, bihotzean daramalako.

Jakintza goseaAlexandriako liburutegia munduko handiena izan zen sasoi ba-

tean. Jakintzak berebiziko garrantzia izan du Egipton eta Neamakliburu artean pasa izan ditu bere bizitzako urterik gehienak. “Aitaasko tematzen zen ikasketen kontuarekin”. Neamaren bi ahizpaingeniariak dira, beste bat unibertsitateko irakaslea da, anaia bai-ta ere eta Neamak arabierako irakasle izateko ikasketak egin zi-tuen Alexandriako unibertsitatean. “Nire familiari asko gustatzenzaio ikastea. Gurasoen etxean liburutegi handia dugu”. Titulua ho-mologatu ondoren, hainbeste urtetan ikasitakoa hemen praktikanjartzeko gogotsu dago.

Bosy Fawzy youtuberraMaitasunak ekarri zuen Neama Eibarrera. “Nire senarra hemen

zegoen lanean eta etortzeko esaten zidan etengabe. Asko gus-tatzen zaio hemengo bizimodua, jendea eta paisaia”. Senarrarikasu egin zion, baina lehenengo bi urteak ez ziren oso gozoakizan. “Lagun eta familia barik negoen, zaila izan zen, baina orainnire bizitza oso polita da Eibarren. Oso jende jatorrarekin egin duttopo eta primerako harre-mana dut guztiekin”.Etxebizitzako bizilagune-kin, adibidez, oso harre-man estua du, Egipton be-zala. “Nire seme-alabekamama esaten diote albo-an bizi den emakumeari.Zoragarria da”. Eibarren

josten ikasi eta YouTuben ‘Bosy Fawzy’ (Bosy esaten diote Nea-mari maitasunez) kanal bat sortu zuen bere gaitasunak erakuste-ko. “Errezetak eta joskintza egiteaz gain, Euskal Herriko eta Egip-toko toki turistikoak erakusten ditut”. Euskal Herriko natura eta in-gurunea asko gustatzen zaizkio eta idaztea asko gustatzen zaio-nez, istorio laburrak idazteko inspirazioa lortzen du.

Ama, ni euskalduna naizEuskal Herriaz maitemindu da Neama, eta Asier eta Ainara dei-

tzen dira bere seme-alabak. “Asko gustatzen zaizkit izen euskal-dunak”. Urtebete darama euskera ikasten ...eta kitto! Euskara El-kartearen Ongi Etorri Berbetan programarekin eta Udal Euskalte-gian. “Euskera izugarri gustatzen zait eta batzuek zaila dela esaten

badute ere, niri ez zait zai-la iruditzen”. Jendeak eus-keraz egiten duenean esa-ten dutena ulertzen du etaseme-alabekin euskerazabestu, jolastu eta ikastendu. “Nire semeak esatendit bera ez dela egiptoarra,euskalduna dela”.

Egiptoko euskalduna

Urkizuko iturria ere gustoko du Neamak. Ekhi Belar

“Alexandria Mediterraneoaren neskalaguna da. Egipto munduaren ama da”

طسوتملا ضيبالا رحبلا سورع يه هيردنكسالاايندلا ما يه رصم

IKUSMEN-OHITURA OSASUNGARRIAK OPORREN BUELTARAKO

JARRERA OSASUNGARRIAKMultiopticas-etik ondorengo jarrera osasungarriakgomendatzen ditugu:• Argi egokia erabili eta pantailen distira eta kontrasteak doitu.• Gorputz-jarrera egokia izan eta gailua distantzia

egokira eduki.• Pantaila bati begira gaudenean 30 minutuero

atseden hartu.• Sarriago kliskatu begiak.Horrez gainera, “inguru digitaletik” jasotzen dugun argiurdin kaltegarri kopuru altua blokeatzeko eta ikusmen-estresa murrizteko baliabideak eskaintzen dituguMultiopticas-en:✑ Argi urdin eta UV izpietatik babesteko

betaurreko graduatuak.✑ Ikusmen-nekea murrizten duten ukipen-lenteak,

korneara oxigeno gehiago sartzen uzten duen materialarekin eginak.

✑ Begien lehortasunari aurre egiteko likido-aukera handia, begia ondo hidratatua egon dadin.

Multiopticas-eko lantaldean zure ohitura etapremiak aztertuko ditugu eta gehien komenizaizun soluzioa emango dizugu.

PANTAILADIGITALEKIKO

GAINESPOSIZIOAKERAGIN

DITZAKEENIKUSMEN

ARAZOAK BABESEGOKIAREKIN

EKIDIN DAITEZKE

Gure begiak babesten jarraitu beharraz konturatzekounea da; ez argitasun eta erradiazio ultramoreetatiksoilik, udan egiten dugun moduan, baizik eta argiurdinarekiko gehiegizko esposiziotik ere babestubehar ditugu.Eguneroko hainbat portaera oso barneratuak ditugu,hala nola, ordenagailu aurrean lan egitea, mugikorrabegiratzea, barneko led-argiak, telebista edo kotxekonabigatzailea, eta ez gara konturatzen horrek guztiakeragina duela gure begietan: lehortasuna, narritadura,buruko mina eta, epe luzera, kalteak erretinan. Gaur egun bizi dugun gainesposizio digitalaren au-rrean babestea oso garrantzitsua da.Gainera, umeak eskolara itzuli berri diren honetan, ezdugu ahaztu behar euren begiak ere zaindu egin beharditugula. Txikien begiak heldugabe daude oraindik etaargi kaltegarrien eraginpean egoteak ondorio larriakeragin ditzake etorkizunean.Gure seme-alabak aro digitalean jaio dira; gailudigitalak eskura izatea ohikoa da eurentzat eta beraz,gainesposizioa jasaten dute txiki-txikitatik.

TXIKIENEN KONTSUMOA

3 UMETIK 13 urte bete aurretikhasten da pantailadun gailuak erabiltzen

3 ORDUpasatzen dute umeek egunero pantaila aurrean

4 ORDU3 umetik 1ekegunero pasatzen duendenbora pantaila batibegira

5 URTErekinhasten da 2 umetik 1pantailadun gailu baterabiltzen

9 URTErekinjasotzen dute umeeklehenengo mugikorra

EGUNEAN 4 ORDUBAINO +egoten dira batezbeste pantaila bati begira 12 eta 17 urteko gazteak

PANTAILEN AURREANKONTSUMOAPANTAILAREN AURREAN EGUNAK URTEAN

10etik 7kbegiratzen dute smartphonea lotara joan aurretik 11 ORDU EGUNEAN

pantaila baten aurrean

167

3tik 2kkomunera eramaten dute

ITURRIA: ASP

mugikorraribegiratzen

dioteafari

batean

pantailabati

begiratzendiote

esnatzean

ARAZO BATENAURREANGAUDE?

%65ek %46k

...eta kitto!elkarrizketa2019-IX-27

10

-- ZZuukk ddiisseeiinnaattuuttaakkoo jjaannttzziiaakk ssaallggaaii jjaarrrriiddiittuuzzuu bbeehhiinn--bbeehhiinneekkoo ddeennddaann EEiibbaarrrreenn..ZZeerr aauurrkkiittuu ddeezzaakkeegguu??

2019ko udaberri eta udako kolekziokojantziak egongo dira, eta baita udazken etaneguko batzuk ere. Gizonezkoei dagokie-nez, jantzi informalak aurkitu daitezke (po-loak, kamisetak eta jertseak). Gainerako-ak emakumeentzakoak dira: ehun arinak,lisoak, lihozko jantziak, artilezkoak, teilakolorezkoak, berde-ilunak, itsas urdinak,gau-jantziak, lentejuelak, bordatuak, esko-teak, mahuka asimetrikoak, jantzi go-rriak... Eta baita zapata, poltsa eta betau-rrekoen bildumak ere.-- SSaarrrriittaann eeggiitteenn ddiittuuzzuu bbeehhiinn--bbeehhiinneekkoossaallmmeennttaa hhaauueekk??

Eibarren lehen aldia da, baina Bilbon, Ma-drilen eta Bartzelonan egin izan ditut. Jan-tzi-bildumak kalera ateratzeko eta herrita-rrengana hurbiltzeko balio dute horrelakosalmentek, eta beste erosketa esperientziabat eskaintzen dute. Ondo dago internet bi-dez erostea, baina hau ezberdina da.-- ZZuurree mmaaiillaakkoo ddiisseeiinnaattzzaaiilleeeekk eeggiitteenn ddii--ttuuzztteenn jjaannttzziiaakk eesskkuurraaggaarrrriiaaggoo ddaauuddeemmoodduu hhoonneettaann??

Hori da. Gainera, behin-behineko dendahonetako jantziek %70 arteko deskontuakizango dituzte. Autore-jantziak erostekomodu polita da.-- EEmmaazztteeggaaii--jjaannttzziiaakk,, ggiizzoonneezzkkooeennttzzaakkooeerrrrooppaa,, pprreett aa ppoorrtteerr bbiilldduummaakk,, eennpprree--sseennttzzaakkoo uunniiffoorrmmeeaakk ((MMccDDoonnaalldd’’ss,,IIbbeerrddrroollaa......)),, FFaammoossaa ppaannppiinneennttzzaakkoojjaannttzziiaakk,, oossaaggaarrrriiaakk...... ggaauuzzaa eezzbbeerrddiinnaakkddiisseeiinnaattzzeenn ddiittuuzzuu.. NNoollaa eeggookkiittzzeenn zzaarraaggaauuzzaa bbaakkooiittzzaa eeggiitteekkoo??

Azken aldian denetatik egin dut. Azkenfinean dibertsifikazio kontua da eta eten-gabe dihardut ikasten. Giorgio Armanikesan zuen bezala, dibertsifikazioaren aro-an gaude modaren munduan. Iristen zaiz-kizun eskaeren arabera egokitu egin beharduzu. Gauza berriak egin ahal izateko ika-si egin behar da eta hasieran gauzak asti-ro egin behar dituzu, baina egiten dudanguztia nire unibertso eta iruditeriarekin ko-herentea izaten saiatzen naiz.-- NNoollaakkooaa ddaa zzuurree uunniibbeerrttssoo eettaa iirruuddii--tteerriiaa??

Alde batetik, naturalak eta oinarrizko-ak, historiatik eta arlo klasikotik datoze-nak. Baina bestetik, diseinuei ausardiaematen saiatzen naiz. Beraz, tradizioa

eta etorkizuna uztartzen ditut nire sor-kuntzetan.-- ZZuurree iibbiillbbiiddeeaarreennggaattiikk ‘‘PPrreemmiioo CCoossttuu--rraa’’ ssaarriiaa jjaassoo zzeennuueenn aappiirriilleeaann.. NNoollaa jjaa--ssoottzzeenn ddiittuuzzuu hhoorrrreellaakkoo eesskkeerr oonnaakk??

Oso motibagarriak dira eta asko lagun-tzen dute aurrera egiteko. Sorkuntzarenmunduan goi-goian egon zaitezke (argi-mahaian marraztean, pantonekin, aurrekoikerketa-lana eginda...), baina ideia horieiforma eman behar zaie eta hor sortzen di-ra kontu zailenak. Orduan, sariek aurreraegiten laguntzen dizute. Zerbait ikasi du-dala erakusten didate, emaitza hor dagoe-lako. Bestela inork ez lidake deituko saribat emateko. Esker onekoa naiz nire lanasaritu dutenekin.-- ZZeeiinn pprrooiieekkttuu bbeerrrrii dduuzzuu eesskkuu aarrtteeaann??

Orain arte gordeta eduki dut, baina orainesan dezaket: abenduaren 13tik urtarrilaren20ra nire artxibo pribatuko bozetoen, pa-troien eta abarren erakusketa egingo dutArmagintza Museoan. Ilusio berezia egitendit, inoiz ez dudalako 2002tik 2019ra sortu-tako bozetoen eta jantzien erakusketa egin.Gainera, bozeto asko Eibarren sortuak izandira: parkeetan, pasealekuetan, Arraten...Eibar barrenean daramat beti.

Ion Fiz diseinatzaileak behin-behineko denda jarri du Toribio Etxebarria kaleko 3. zenbakian. Aurreko asteburuanzabaldu zuen eta, astean zehar itxi ondoren, gaurtik domekara berriz egongo da goizeko 11:00etatik 21:00etara.2019ko andra-gizonen kolekzioko erropak prezio berezian egongo dira. Abenduan eta urtarrilean, bestetik, bereartxibo pribatuko bozeto, patroi eta bestelakoen erakusketa egingo du Armagintza Museoan.

ION FIZ (moda diseinatzailea):

“Tradizioa eta etorkizunauztartzen ditut nire sorkuntzetan”

...eta kitto!elkarrizketa

2019-IX-2711

-- ZZeeiinn ddaa EEuusskkaall HHeerrrriikkoo SSeexxuu HHeezziikkeettaaeesskkoollaann eeggiitteenn dduuzzuueenn llaannaa??

2007an Bilbon sortu genuen irabazi as-morik gabeko Kooperatiba da. Sexologianadituak gara eta Euskadi mailan egiten du-gu lan. Ikastetxeetan ikasle, irakasle eta gu-rasoentzako sexu heziketa eskaintzen du-gu eta, horrez gain, terapiak eta genero-indarkeriren prebentzio ikastaroak ere ema-ten ditugu. Laster hasiko dugun ikastaroberri hau Izanez sexualitate anitzak zain-tzeko eta lantzeko euskal elkartearekin ba-tera antolatu dugu.-- EEiibbaarrttiikk nnaahhiikkoo ggeerrttuu,, AArrrraassaatteenn eemmaannggoodduuzzuuee ““SSeexxuu hheezziikkeettaann bbeeggiirraalleeaa,, hheezzkkii--ddeettzzaa eettaa aanniizzttaassuunnaa”” iikkaassttaarrooaa.. ZZeerr eess--kkaaiinniikkoo dduuzzuuee??

150 orduko ikastaroa izango da, eta eus-keraz. Guztira 10 asteburutan emango da,hilean asteburu batean: larunbat osoa,10:00etatik 20:00etara, eta igande goiza.Helburua sexologia zientzia jendearenga-na gerturatzea izango da. Ez da sexologia-ko master bat, askoz ere praktikoagoaizango da, eta eduki gutxiago izango ditu.Horrekin esan nahi dugu jendeak bere lan-bideetan erabili ahal izango duela. Kuriosi-tatea daukatenek edo sexu heziketan jar-dun nahi dutenek ere egin dezakete, nahizeta oraindik ogibiderik ez izan. Sexologia-rekin lehen harremana izateko oso egokiada. Aurrez aurreko 120 ordu izango dira,eta 30 ordu online. Lanak egin beharko di-

ra eta nahi dutenentzat praktikak egitekoaukera egongo da. -- BBeerraazz,, iikkaassiittaakkooaa llaannbbiiddee eeddoo eeggooeerraaddeessbbeerrddiinneettaarraakkoo bbaalliiooggaarrrriiaa iizzaannggoo ddaa..

Era askotako jendearentzat izan daitete,sexualitatearekiko interesa daukaten guz-tientzat eta pertsonekin lan egiten dutenguztientzat. Ume, nerabe, heldu edo zaha-rrekin lan egite dutenek sexualitatearen ere-mura hurbiltzen direnean askotan ez dakitezer egin eta gaia ekiditu, ezeztatu egiten du-te. Esate baterako, erresidentzietako zain-tzaile eta hezitzaileek sexualitatea zaharetxeetan nola landu ikasiko dute; edo nera-been udalekuetako begiraleek zer egin be-har duten sexuarekin lotutako egoerak sor-tzen direnean. Irakasleentzat ere oso apro-posa da, egunerokotasunean ikasleekin gaiatratatzeko erramintak emango zaizkielako.Beraz, pertsonekin tratatzen duten guztiekeuren egunerokotasunean gai hau moduprofesional batean txertatzeko erremintakbarneratuko dituzte.

-- ZZeerr aauurrkkiittuukkoo dduuttee iikkaassttaarrooaann??Ezagupen, baliabide eta gaitasun teoriko

zein praktikoak lortuko dituzte. Horretarakoikusentzunezko dinamikak egongo dira, jo-koez baliatuko gara eta eztabaidak oso in-portanteak izango dira. Ikasi ditugun gauzamordoa “desikastea” ezinbestekoa da, hauda, sexuaren inguruan barneratu ditugunideia, sinesmen eta eskema mentalak de-seraiki behar ditugu, guzti horren oinarriansexuaren inguruko ideia desegokiak daude-eta. Ideia horiek guztiz kaltegarriak dira, se-xua arriskutsua eta zikina dela sinestaraztendigutelako, eta guztiz kontrakoa da. Kultiba-tu beharreko balorea da. Sexua “purgatu”egin behar dugu. -- GGaaiiaakk nnoollaa bbaannaattuu ddiittuuzzuuee??

Gaiak nahastuta emango ditugu, baina 5bloke edo arlo nagusi izango dira: sexologia(episteme sexologikoa eta sexu pedagogia),hezkidetza, sexualitate anitzak (aniztasunfuntzionalaz eta kultur artekotasunaz hitzegingo dugu), gorputzak eta emozioak, etasexualitatea aro digitalean.-- ZZeeiinnttzzuukk ggiiddaattuukkoo dduuzzuuee iikkaassttaarrooaa??

Sexologoak gara ikastaroa emango dugu-nak, baina gutaz aparte sexologian adituakdiren laguntzaile asko egongo dira, esate ba-terako Munduko Medikuak, Bizigay, HIE-SAren kontrako T4 eta Sidalava elkarteak,urritasun fisikoa dutenen elkartea, Errespe-tuz transexualen elkartea edo Naizen umetransexualen familien elkartea.

Euskal Herriko Sexu Heziketa eskolak “SEXU HEZIKETAN BEGIRALEA, HEZKIDETZA ETA ANIZTASUNA” ikastaroasortu du, Izanez elkartearekin batera. Urrian hasi eta ekainean amaituko da. Ikastaroa 150 ordukoa izango da,Arrasaten. Helburua sexologia zientzia jendearengana hurbiltzea eta sexualitatea balore gisa lantzeko ideia berriengainean lan egitea da. Ikastaroaz gehiago jakiteko Amaia Urrejola psikologo eta badago sexologo eibartarrarekin etaMikel Oribe sexologo eta genero-indarkerian aditu bilbotarrarekin egon gara. Oraindik izena emateko aukera. Eibartikjoan nahi dutenentzako %10eko deskontua egongo da. Informazio gehiago (www.ehshe.com / 946 026 190)

MIKEL ORIBE eta AMAIA URREJOLA(Euskal Herriko Sexu Heziketa Eskolako kideak):

“Sexualitatea baloregisa lantzeko ideiaberriak sustatuko ditugu Arrasatenegingo dugun ikastaroan”

...eta kitto!geure gaia2019-IX-27

12

AAsteleheneroko hi-tzordua aprobetxau-ta, han batutakuerihainbat puntu gogo-ra ekarri zetsazen plataforma-ko ordezkarixak. Hasteko,urriaren 1a Pertsona Nagusi-xen Nazioarteko Eguna izangodala eta, Gipuzkoako nagusi-xen alkartiak horren harira an-tolatzen dittuenekin bat egin-go dabela aurreratu eben:“Plataforma moduan egun ho-rrekin bat egitten dogu eta jen-diari deittu nahi detsagu urria-ren 1ian Eibarren, Untzagatikhasitta, Pertsona NagusixenNazioarteko Egunaren hariraegingo dan manifestaziñorajuateko, nagusixen eskubidiakaldarrikatzera: pensiño duiñak,Gizarte Zerbitzu nahikuak, an-dra eta gizon alargunen ara-zuak, bakardade arazuak, ko-ordainketia, genero-arrakala…Hortaz, astelehenian, 12:00xe-tan, konzentraziñua egingo da,

betiko moduan, eta martitze-nian, barriz, 12:00xetan hasikoda manifestaziñua”.

Horrekin batera, Gipuzkoakozahar etxietan, bihargiñak atze-ra be greba deittu dabela eka-rri eben gogora, nagusixakizan arren pertsonak dirala, etaez objektuak azpimarratuta.Euren berbetan, “irakorri doguGipuzkoako zahar etxietakobihargiñak atzera be greba dei-ttu dabela. Itxuria, negoziazi-ñuan ez dabe ezer konpondu.Hilliak daroiat greba egitteneta, hortaz, egoitzetan dagua-zeneri emoten jakuen arretagero eta eskasagua da. Bihar-giñak, gehixenak andrak, luza-ruan dihardue soldatak igotze-ko eskatzen, baiña inportantiada baitta be jubilaziñuengaittikedo egoiliar barrixak sartziagai-ttik sortutako lan-karga gestio-natzia, bihargin gehixago kon-tratauta. Ezin leike izan pertso-nal berberarekin arreta bera

emotia, horrek derrigorrez era-giten detsa egoitzetan eskin-tzen dan arretaren kalidadiari.Horregaittik, Plataforman bategitten dogu bihargiñen alda-rrikapenekin, solidarixuak ga-ralako eta, gaiñera, hamendikaurrerako gure bizi-aldixa eu-ren eskuetan dagualako. Adiegongo gara, hortaz, egitten

daben mugimendu bakotxare-kin. Ez deigun ahaztu zerbitzuhorretara jotzen dogunian Uda-larekin edo Diputaziñuarekinjarduten dogula, ez dogu ber-ba egitten zerbitzuak azpikon-tratatzen dittuen kanpoko en-presekin. Beraz, erakunde pu-blikuen arduria da arazo horikonpontzia”.

2018ko urtarrillaren15etik astero egin dabenmoduan, astelehenhonetan be pensiñopubliko eta duiñakeskatzekokonzentraziñua egineben Eibarko pentsioduneta jubilauenplataformakuak,12:00xetan Untzagaplazan. Asterokokonzentraziñuetaneskatzen dabena osoberba gitxitan laburbilduleike: pensiño publikoduiñak. Halanda be, horilortzeko bidia luzia ezeze nekeza be bada.Baiña lehelengoegunetik argi laga nahiizan eben moduan, behinburrukan hasittajubilauak ez dagoz atzeraegitteko prest: asterokomobilizaziñuetan betiesaten daben moduan,ez dabe etsiko, eskatzendabena lortu arte.

Pensiñuen aldekoburrukak ez dauindarrik galtzen

Datorren astian konzentraziñua eta manifestaziñua egingo dira.

...eta kitto!geure gaia

2019-IX-2713

MMadrilgo manifestaziñorakoautobusa

Eta modu berezixan gogora-tu eben euskal pentsiodunakastelehenian Bilbon hasi ebeneta Madrillera aillegauko danmartxa: “Hantxe dago BegoñaVesga gure lagun eta platafor-mako kidia. Estaduko jubila-tuen koordinadora eta plata-forma ezberdiñak manifestazi-ño handi bat antolatu dabeMadrillen, urriaren 16rako, etajuan nahi dabenendako auto-busa antolatzen gabiz, Eibar-tik”. Azaldutakuaren arabera,autobusa Eibartik urtengo da,goizaldeko 03:00ak edo04:00ak inguruan eta Madri-llen, Sol enparantzan alkartukodira, handik 11:00etan Dipu-tauen Kongresuraiño juangodan manifestaziñua parte har-tzeko. Eibarrera buelta14:30xak aldera izango da etabidian Lerman geratuko dira,tarte batian atseden hartzeko.Preziua 30/40 eurokua izangodala aurreikusi dabe eta inte-resa dakenak 637 122 126 te-lefonora deittu biharko dabe,astelehenerako, izen-abizenak,telefonua eta herrixa emoate-ko (14:00xetatik 18:00etara bi-ttartian deitzeko eskatu dabe).Horrekin batera, GipuzkoakoNagusi eta Pentsiodunen El-karteen Plataformak iraillaren19xan egindako bilkuran hartu-tako erabagixen barri emoneben: lehenik eta behin, “gauregun kaltetuena dan andrapentsiodunen kolektibuari ba-besa azaltzia, euren parte-har-tze aktibo barik mogimendu

honek ez leukielako eukiko da-kan garrantzixa ezta sendota-suna be”. Bigarren puntuan,barriz, zahartzaro aktibuaren al-deko eskaeria jaso dabe:“Urriaren 1ian, Pertsona Na-gusixen Nazioarteko Egunian,Pentsiodunen Mugimenduak,pensiño duiñak aldarrikatziazgain, instituziño publikueri(Eusko Jaurlaritzari, Foru Al-dundieri eta Udaleri) depen-dentzia eta zaintzarako kalida-dezko zerbitzu publikuak eska-tuko detsez, baitta zahartzaroosasungarri eta aktiborako po-litika publikuak be”. Eta hartu-tako hirugarren erabagixa“mugimendu sozialekin etasindikatuekin batera udazke-neko Mobilizaziño Egunianparte hartzia” litzake. Izan be,euren berbetan, “kolektibodesberdiñak bizi dittugun ego-era prekario guztieri galga ipiñiahal izateko, biharrezkua daahaegiñak bateratzia eta herri-tar guztiak mobilizatzia. Horre-gaittik, herritar guztieri dei egi-tten detsagu gure kale eta pla-zetan alkarrataratzeko, gure al-darrikapenak eskuratzeko etapentsiodunok gure bizitzarenazken tartian duintasunez bizi-tzia lortzeko, hain zuzen be”.

400 kilometro oiñez,pensiñuen aldekomartxanAstelehenian urten ziran Bilbotik, Madrillerako bidian, 30bat pentsiodun, tartian Begoña Vesga eibartarra. 1992xanBizkaiko Labe Garaien eta Asturiasko Ensidesaren itxiera-ren kontra bihargiñak egindako “Burdiñaren Martxa” go-guan, honek be 400 kilometroko bidia oiñez egingo dabe,pensiño publikuen alde. Bilbotik urten zan taldiak martxareniparraldeko zutabia osatzen dau. Izan be, egun batzuk au-rretik, Rotatik (Andaluzia) beste talde bat abiatu zan, asmoeta helburu berberak bultzatuta. Urriaren 15ian zutabe bi-xak Madrillen bat egingo dabe eta hurrengo egunian izan-go da pensiñuen alde Sol plazatik Diputauen Kongresurabittartian egingo dan manifestaziñua. Dagoeneko estaduosoko 250 pentsiodunen plataformak egin dabe bat Espai-ñiako hiriburuan egingo dan mobilizaziñuarekin.

Astelehenero ehun bat pentsiodunalkartzen dira pensiño publikoduiñak eskatzeko.

EibartikMadrillera

juatekoautobusaantolatzendabiltza.

Izena emoteko637 122 126

telefonozenbakira

deittu bihar da

...eta kitto!elkarrizketa2019-IX-27

14

-- FFoorrdd FFiieessttaa zzaahhaarr bbaatteekkiinn iirrtteenn zziinneenn EEii--bbaarrttiikk bbiiddaaiiaattzzeekkoo aassmmoozz.. ZZeerrkk bbuullttzzaattuuzziinnttuueenn??

Orain dela urte asko Latinoamerikara jo-an nintzen bost hilabete eta gehiago bi-daiatzeko beharra sentitu nuen, baina itzu-lerako txartel barik. Beraz, berarengatikinork apustu egingo ez zuen auto klasikohonekin irten nintzen Eibarrera itzultzekoasmo barik.-- NNoollaakkoo bbiiddeeaa eeggiinn bbeehhaarr iizzaann zzeennuueennSShhaaoolliinn tteennpplluurraa iirriisstteekkoo??

Luzea. 2018ko urriaren 30ean Eibartik ir-ten nintzen eta uste dut abenduaren 11an

iritsi nintzela tenplura. Hiru aste Paula Za-bala lagun eibartarraren etxean egon nin-tzen Bartzelonan eta nire armairuko erropagehiena saldu nuen hainbat merkatutan.Handik Frantziara joan nintzen eta MachuPicchun ezagututako lagun zaharrak bisita-tu nituen. Gainera, Couchsurfinga eginnuen birritan eta esperientzia honek bestepare bat lagun on eskaini dizkidala uste dut.Hilabete biziak izan ziren Ford Fiesta zaha-rraren barruan.-- HHaassiieerraattiikk zzeenneekkiieenn tteennpplluurraa jjooaannggoozziinneellaa eeddoo aauukkeerraa bbiiddeeaann jjooaann zziittzzaaiizzuunnssoorrttzzeenn??

Udatik nekien hara joango nintzela. Wor-kaway webgunearen bitartez aurkitu nuen.Langileak behar dituen eta lana bilatzenduen jendea kontaktuan jartzen ditu, janarieta ostatu truke lan-zerbitzuak eskainiz. Ha-sieran Europako iparraldeko herrialde bate-ko eskola edo baserri batean lan egiteko as-moa nuen, baina bilatzailean ‘tai-xi’ berba ja-rri eta Shaolin Temple Europe agertu zitzai-dan. Animali-zaintzaile bila zebiltzan eta eznuen birritan pentsatu. Eskaera egin etahautatu egin ninduten.-- HHiillaabbeetteeaakk ddaarraammaattzzaazzuu tteennpplluuaann.. ZZeerraauurrkkiittuu dduuzzuu??

Goren aldian eta hazkunde betean dago-en proiektu interesgarri bat aurkitu dut. You-Tubeko bideoei, sare sozialei eta baso er-dian duen kokaleku pribilegiatuari esker(Frankfurteko aireportutik ordubetera dago)mundu guztiko jendea etortzen da ShaolinTemple Europera milaka urte dituen kulturahau ezagutzeko. Niretzat oso inpaktu handieta onuragarria da budismoari, Kung Fu-ariedo Txinako medikuntza tradizionalari buruzhainbeste dakien jendea aurkitzea edo eu-rekin bizitzea.

Ford Fiesta zaharra hartu etaitzultzeko asmo barik bidaiatzekoerabakia hartu zuen 2018ko urrianMikel Quinak. Ura txakurrarekinEuropan zehar hilabete eta erdiegin ondoren Shaolin TempleEuropera iritsi zen abenduan,Alemaniako basoan dagoentenplura. Hamar hilabete ingurudaramatza han guztiz markatu dionbizimodua aurrera eramaten etadenbora luzez geratzeko asmoadauka. trotamundogs.comwebgunean bere abenturarennondik norakoak eta argazkiederrak aurki ditzakezue.

MIKEL QUINA:

“Esperientzia paregabe hau gozatueta xurgatzea tokatzen zait”

Kung Fu-a eta meditazioa egin daitezke, besteak beste, Shaolin Temple Europen.

“Eibar FT-ri buruz egin beharrean, Qi-ari buruz

egiten dugu berba hemen”

...eta kitto!elkarrizketa

2019-IX-2715

-- NNoollaakkooaa ddaa zzuurree eegguunneerrookkooaa??8:00ak aldera esnatzen naiz, ordubete Qi-

gonga egiten dut nire kabuz eta 9:00etatik11:00etara budismoari edo Txinako histo-riari (besteak beste) buruzko klase teoriko-ak jasotzen ditut. 11:00etatik 13:00etaratxakurrekin egiten dut lan. Lehenik Ura etabeste txakur birekin pasioa egiten dut eta,gero, 6 kilometro egiten ditut antxitxiketanUra eta beste txakur batekin. Amaitzerako-an orraztu egiten ditut eta eurekin jolastendut 13:00etara arte, bazkalordua delako.15:00ak arte libre izaten dugu eta tea har-tzen lasaitzen gara. 15:00etan entrena-mendua egoten da eta batzuetan parte har-tzen dut, baina beste batzuetan bideoakeditatzen jarraitzen dut. 17:00etan animalieijaten ematen diet eta berriz pasiatzen duttxakurrekin. 18:00etan afaldu eta 19:00etanQigonga egiten dugu. Ondoren denbora li-brea izaten dugu, baina editatzen edo gau-zak prestatzen egoten naiz, lan asko dago-elako egiteko hemen.-- NNoollaakkooaa ddaa zzuurreekkiinn bbiizzii ddeenn jjeennddeeaa??

Geure modukoak dira. Hemen hirietakozarata eta presatik urrun gaude eta horrega-tik pixka bat ezberdina du, baina jendea osonormala da berez. Kontua da Eibar FT-ri buruzberba egin beharrean Qi-ari (bizi-energiarenfluxua) buruz egiten dela berba. Qi-ari, ten-doiei edo fasziari buruz gabiz berbetan beti,edo nola izan gaitezkeen kontzienteago edoerrukitasuna nola landu daitekeen, adibidez.Gai hauek dira hemen gehien lantzen dire-nak eta denek puntu berera eramaten gai-tuzte: meditaziora eta mindfulnessera. Hauda, norberaren bizitzaren momentu bakoi-tzaz jabetzea, depresioa edo estresa eraginahal dizuten pentsamendu-itsaso batean ezgaltzeko. Horrek ez du esan nahi hemen ezgarela tristetzen edo haserretzen, baina az-karrago pasatzen zaigu gertatuko dena erra-zago ikusten dugulako. Ez daukagu besteezertan pentsatu beharrik.-- NNoollaa ssoorrttuu zzeenn tteennpplluuaa??

Laburpena eginez, 80. hamarkadan mo-dan jarri ziren ekialdeko pelikulengatik. Eu-ropan Kung Fu eskola txikiak zabaldu zireneta ekialdeko kulturari buruzko interesa izu-garri igo zen. Mundu guztian daude tenplubudistak eta Shaolinak, baita Madrilen ere.Tenplu hau basoan dago eta bizitzeaz gainnobiziotzak egin daitezke hemen, hau da,monjea izateko prestatu. Hemengo abade-ak eta Shifuak sortu zuten Shaolin TempleEuropea. Abadea budismora pasa zen apaizprotestante ohi bat da eta Shifua arte mar-tzialetako munduko irakasle onenetako bat.Abadeak budismoa, taoismoa eta konfuzia-

nismoa ikasi zituen Shaolin monje batekin,eta leinu horri esker Shaolin monjea da. Shi-fuk, bestalde, Shaolin oinarriak dituzten artemartzial ezberdinak ikasi zituen.-- ZZeerr eeggiinn ddaaiitteekkee bbeerrttaann??

Lan asko, oso ondo jan (begetarianoa),Kung Fu-a eta meditazioa, batez ere. Azkenbi disziplina hauek asko hartzen dute berebaitan eta harrigarria da nola konektatzenduten budismoak eta Kung Fu-ak. Kontrae-sankorra dirudi, baina zentzu handia du.-- TTrroottaammuunnddooggss wweebbgguunneeaann zzuurree bbiiddaaiiaa--rreenn bbeerrrrii eemmaatteenn dduuzzuu.. FFaammiilliiaa eettaa llaagguu--nneekkiinn kkoonneekkttaattuuttaa eeggootteekkoo mmoodduuaa ddaa??

Bai. Hasieran nire bidaia kontatzeko sor-tu nuen webgunea, baina blogean baliozkozerbait eskaini nahi nuen eta txakurrekin bi-daiatzeari buruz berba egin, horregatik jarrinion Trotamundogs izena (dog berbak txa-kurra esan nahi du ingelesez). Gaur egun

txakurren kontua albo batera utzita daukat,nahiz eta tenpluan lau artzain-txakur alema-nekin lan egiten dudan. Beraz, hemen bizidudan esperientziari buruz idazten dut mun-du Shaolina eta budista zer diren azalduz.Artikulu gehiago idaztea gustatuko litzaida-ke, baina ez dut denborarik. Uste dut aste-beteko oporraldia hartu behar dudala libre-tan dudana idazteko.-- ZZeerr mmoodduuzz ddaaggoo UUrraa??

Ura da ondoen dagoena, zalantza barik.Lehen asteak korapiltsuak izan ziren, zailadelako lau artzain-txakur alemanen eremuansartzea. Gogor eta pazientziarekin egin ge-nuen lan eurek Ura onartzeko eta bi astetanhartu zutela ikusi genuen. Hortik aurrera he-mengo erregina bihurtu zen. Shifu maite-minduta dauka eta hemengo sheriffetakobat poltsikoan edukitzeak pribilegio askoematen dizkizu. Urak zuen beste “arazo”bat zen pertsonekin nolabaiteko trauma zue-la eta ez zela jendeaz asko fidatzen. Hemenhamar hilabete pasa eta jende askoren bisi-ta jaso ondoren gizakiarekiko beldurrak horjarraitzen du, baina orain beste gauza bat da.Mesfidati agertzen da hasieran, baina bizkorpasatzen zaio frisbeea erakutsiz gero. Bes-tela, naturan libre bizi da, pasioak eta arike-tak egiten ditu egunero eta ez zaio maitasu-nik falta. Beraz, zoragarri dago.-- NNoollaa jjaarrrraaiittuukkoo dduu zzuurree aabbeennttuurraakk??

Ez dut idearik ere. Momentuz hemen ja-rraituko dut denbora luzez. Oso pozik nago,bai alde budista eta Shaolinarekin, bai he-men garatzen dihardudan argazkilaritza etabideogintza aldearekin. Nire etorkizun per-tsonal eta laboralarentzat oso baliagarriakizan daitezkeen gauza asko ikasteko tokiegokian nagoela uste dut. Hala ere, ekial-deko maisu asko pasatzen da hemendik etaAsiak nire atea jotzen du etengabe. Ikusikodugu etorkizunean zer gertatzen den, askofalta da oraindik. Momentuz bizitzen ari nai-zen esperientzia paregabe hau gozatzen etaxurgatzen jarraitzea tokatzen zait.

Shifu maiteminduta

dauka Urak.

“Harrigarria da nolakonektatzen duten

budismoak eta Kung Fu-ak”

ZZinemaldian nago, bertako giroari buruz zuzenean idazteko

asmoz. Etxean inprimatutako sarrera baten atzeko partean jaso

ditut hitzok. Jatetxe parean film baten afixa erraldoiak daude, eta

atseden hartzeko unean ere jaialdiaren barnean nagoela gogora-

razten didate. Halakoak dira ekitaldiok, adi-adi egon behar duzu

uneoro, bestela zerbait garrantzitsua galdu dezakezu: aktore fa-

maturen bat, kazetarien elkarrizketak, edota fan sutsuen garrasi

ozenak. Esaterako, goizean, Euskal Zinemaren Irizar Sariko epai-

mahaikideen presidentea begiztatu dut, bere lankideekin solase-

an, Urumea ibaiaren alboan. Berarengandik hurbil, ez zegoen ez

bizkartzainik, ez paparazzi kuxkuxerorik. Geroago, Kursaalaren al-

damenean, Loreak eta Handiaren zuzendariak ikusi ditut, jendea-

rekin argazkiak ateratzen. Ondoren, herritarrez inguraturik, Pase-

ko Txoriak tokiko dokumentalaren estreinaldira joan naiz. Bertan

filmeko talde teknikoak ikus-entzuleen galderei erantzun die, na-

turaltasun osoz. Juanmi Gutierrez zinemagile zenduaren azken

lana izan zenez, nabaritzen zen lagunez eta jarraitzaileez beterik

zegoela aretoa. Azkenik, euskal telebistako eta zinemako aurpe-

gi ezagunekin topatu naiz tabernetan, VIP geletan sartu beharrik

gabe. Horrelakoa da gure zinemagintza: gertukoa eta azalkeria

gutxikoa. Alfonbra gorriko nazioarteko izarrak izar, poztekoa da Zi-

nemaldia euskal sorkuntzaren arnasgune izaten jarraitzea. Hala

den neurrian, horren hitzordu ospetsuan ez gara sekula turista

arrotzak sentituko.

koldo edorta carranzaAlfonbra gorriko nazioarteko izarrakizar, poztekoa da Zinemaldia euskal

sorkuntzaren arnasgune izaten jarraitzea; eta gu turista sentitu gabe

Gertuko Zinemaldia

Azken egunetan, Urumea aldera begira jarri gaituzte komuni-

kabideek. 67 urte Donostiako Zinemaldia ari da ospatzen aste

honetan. Irrati, egunkari eta telebista, egunero ari dira zinema

jaialdiko xehetasunez beteriko kronikak egiten; elkarrizketak, trai-

lerrak, aurkezpenak... Eta kronika horietako gehienek, puntu be-

ra daukate ardatz: zine izarrak.

Erakusten digute Penelope Cruz Maria Cristina hoteleko sarre-

ran esmokindun txofer batek gidatutako luxuzko auto batetik ir-

teten, eta kontatzen digute Donald Sutherlandek Arzakenean an-

gulak bazkaldu dituela.

Bitartean, foku hauek guztietatik urruti, A8-aren beste puntan,

oharkabean igaro da 2011tik hona urtero antolatzen den Naukas

Bilbao izeneko zientzia-dibulgazio ekitaldia. Bertan, arlo desber-

dinetako zientzialariek hamarnaka hitzaldi eman dituzte eta Eus-

kalduna jauregia jendez lepo bete dute lau egunetan.

Egiari zor, EITB-k eskaini dio ekitaldi honi tartetxoa, bere 4. ka-

nalean bada ere, eta nahi baduzue web-eko Nahieran atalean es-

kuragarri dituzue hitzaldi guztiak. Baina kamerarik gabe, laborate-

gietan eta sarri baldintza prekarioetan lan egiten duten aktore se-

kundario hauek merezi dute daukatena baino paper nagusiago

bat gure gizartean. Agian hobeto pentsatu beharko genuke non

eta nori jartzen dizkiogun alfonbra gorriak.

jon mikel mujikaNaukas Bilbao izeneko zientzia-dibulgazio ekitaldiak jaso duen

oihartzuna ikusita, pentsatu beharkogenuke nori jarri alfonbra gorriak

Naukas

...eta kitto!kolaborazioa2019-IX-27

16

gazteON

Emakumearen aurkako indarkeria genero-desberdintasunaren eta -dis-kriminazioaren adierazpen larrienetakoa da. Izan ere, genero-indarkeriak munduan minbiziak, malariak, gerrek eta auto-istripuek baino emakume gehiago hiltzen ditu.

Definiziora jota, genero-bortizkeria da emakumearen kontra, emakume izate hutsagatik, gauzatzen den edozein biolentzia-jarrera, kalte fisikoa, sexuala edo-ta psikologikoa eragiten duena.

Datuei erreparatu besterik ez dago errealitatea zein gordina den antzemateko: munduan, 15 segundoro emakume bat erasotzen dute. Espainian, 2019an, ge-nero-bortizkeriak 42 andrazko hil ditu; eta, gurera etorrita, Hego Euskal Herrian, urtearen lehen hiruhilekoan 1.407 salaketa jarri dira, egunean 15, alegia. Eta gau-za jakina da ez direla eraso guztiak salatzen, beraz, kopurua handiagoa da eta egoera latzagoa.

17

Genero-indarkeria

Zer diote mahainguruko kideek?

“Badirudi memoriarik gabeko herria garela, memoriarik gabeko herria kondenatuta baitago iraganeko bortizkeria erreproduzitzera“

“Letra feministak dituzten abestien aldeko apustu bat egingo dugu; herriko jaietara ekarriko ditugu, zapatu gauetan tabernetan entzungo ditugu... musika oso boteretsua da“

“Benetako hezkuntza etxean dago, ezin dira ardura guztiak irakaskuntzaren gain utzi, gurasoek ere lan handia daukate egiteke etxeetan“

“Gaur egungo abestien letrak debekatzea adierazpen askatasuna ukatzea dela iruditzen zait. Ikasi egin behar dugu letra horiek abesti hutsak direla, eta ez ditugula zertan interpretatu“

Amaia UrrejolaSexu-hezitzailea eta sexu-terapeuta

Uxue IgarzaMilitante feminista

Jurgen Landa18 urteko gazteaJessica Ots

Gehitu taldeko kidea

18

Azken urteotan berdintasunaren mesedetan urrats nabarmenak eman badira ere, genero-bortizkeria ara-zo sozial global eta estrukturala dela esan dezakegu. Hori horrela, arazoari errotik heltzeko, jatorrira jo beharra dago, baina ez da erraza zergatiak zehaztea, arrazoi anitz ezkutatzen dira-eta gatazkaren atzean. Batetik, dugun gizarte-antolamenduak ez du batere laguntzen; aitzitik, arazoaren oinarrian patriarkatua dago, alegia, gizonek emakumeekiko boterean eta gailentasunean oinarritutako eredu soziokulturala.

Ildo horretatik, sexu-hezitzailea den Amaia Urrejolak honela diosku: “es-koletan historian zehar sexuen arteko elkarbizitza erreala zein izan den ikas-tea funtsezkoa da. Azkenean ema-kumeok hiru mende daramatzagu pertsona izaten; hortaz, hemezortzi mendean ez gara pertsonak izan, ob-

jektuak baizik. Lorpen hori, pertsona izaten hastearena, mugimendu femi-nistari esker izan da. Kontua da hori ez dugula ikasten eskoletan, eta funtsez-koa da hori jakitea; ez da izan demo-kraziari esker. Era berean, emakumeok ere sexua daukagula kontsideratzea mugimendu horren lorpena izan da. Arazo eta gaitz honen atzean dagoen zergati eta arrazoi estruktural honekin apurtzeko jakin behar dugu non dau-den benetan oinarriak, eta hor eskola sartzen da ezinbestean”.

Uxue Igarza militante feministaren iritziz, badaukagu datuei heltzeko joera bat, eta argi dago beharrezkoa dela kontabilizatze hori. Baina badago horren atzean, bere ustez oso garran-tzitsua den indarkeria sinboliko bat, ezin dena ikusi, ezin dena ia igarri ere egin, oso oharkabean pasatzen dena, eta Uxueren iritziz benetan identifika-tzen badugu funtsezko tresna izango

da sistema osoa eraldatzeko. Gakoa indarkeria sinboliko horretan dagoela diosku.

Sare sozialak eta maitasun erromantikoaBestetik, DISNEY maitasuna edo mai-tasun erromantikoa ere aipatzen da arazoaren iturburu moduan. Maitasun eredu hau mendebaldeko kulturan nagusi dugu, eta hiru ezaugarri arris-kutsu ditu: betierekotasuna, heterose-xualitatea eta esklusibitatea. Horretaz gain, mendekotasunean oinarritzen da, eta beste pertsona norbere jabe-tza balitz bezala ikustera garamatza. Ikuspegi horrek ez ditu aintzat har-tzen berdintasunean oinarritutako harremanak eta oso egoera bidega-beak eragiten ditu. Uxueren hitzak dira honakoak: “Disney maitasuna aipatzea gustatuko litzaidake, betiko maitasun topikoetan errotzen dena, maitasun toxikoetan, eta horiek dira

Maitasunagatik ez diozu ezeri ezetz esan behar, ez zure zaletasunei, ez zure lagunei, ez zure gaitasunei. Maitasunak gehitu egin behar du, ez kendu.

19

guk ditugun erreferenteak: telebistan ikusten ditugunak, liburuetan irakur-tzen ditugunak, txiki-txikitatik errefe-rente izan ditugunak… Eta beste alde batetik, uste dut lehen esan dudan bezala, sistema heteropatrialkala garai berrietara moldatzen dela; bada, orain sare sozialez baliatzen da. Sare sozia-lek aukera ematen dute kontrola area-gotzeko, eta horri Disney maitasuna gehitzen badiogu, emaitza kontrola da, harreman toxikoak, bortitzak".

Hala ere, sare sozialen alde ona ere nabarmentzen du sexologoak: “Egia da hein handi baten sare sozialen al-deko apustua egitea gustatuko litzai-dakeela, badagoelako erabilera egoki bat, zeinari esker borroka feministak ere onurak dituen: badaukagu saretze bat, badaukagu informatzeko iturria, erreferente berriak bilatzeko aukera. Beraz, gakoa sare sozialen erabilera egokia da". Uxue ere iritzi berekoa da: "Sare sozialek ematen dute izugarriz-ko aukera inoiz baino gehiago bestea kontrolatzeko, baina egia da erabilera egokia eginez gero, oso erabilgarriak eta lagungarriak direla, kontzientzia-zio maila asko handitu bada, sare so-zialei esker izan da".

Era berean, kontrakoa pentsa badai-teke ere, gazteen artean ere gero eta ohikoagoa da genero-bortizkeria. Sare sozialak aipatu ditugu, batetik, eta bestetik, gazteen ispilu diren in-guruko nagusien eredua aipatu beha-rra dago. Amaiak argi dauka: gazteen artean indarkeria badago, helduen artean dagoelako da. Azkenean, gaz-teen erreferenteak helduak direlako. Beraz, helduen artean gaitz hau ez bada eteten, gazteek erreproduzitze-ra joko dute, gazteek helduak imita-tzen dituztelako.

Musikaren indarraModako kanten letrek, bestalde, talka egiten dute indarkeriari aurre egiteko

egiten diren borroka guztiekin, eta horrek arazoa korapilatu baino ez du egiten. Kontua muturrera eramaten dela dioenik ere badago, baina Uxuek horrela dio “Indarkeria transmititzen duten letra bortitzak ez genituzke onartu beharko. Bilboko jaietako adi-bidea ipiniko dut, ez dut uste musika hori debekatzea zentzura denik, ezta adierazpen askatasunari uko egitea denik ere, uste dut emakumeon kon-trako indarkeriaren adibide garbi bat dela, diru publikoz eta espazio publi-ko baten aurrera ateratzera zihoana. Ni ez naiz espazio pribatuetan zer musika entzun behar den esatera sartuko, baina uste dut horrelako me-zuak ezin direla onartu. Mezu naziak edo faxistak izango balira, ez lirateke onartuko. Zergatik onartzen dira ema-kumeen kontra doazen letrak? Hor nik kriston barne gatazka daukat eta haserrea: Bilboko kasu horrek guztiz harrituta laga ninduen, batez ere Eus-kal Herriko kulturazale eta adituen ko-mentarioak irakurri eta gero, ziotenak hori adierazpen askatasunaren aurka joatea dela. Bestetik, egia da betida-nik egon direla horrelako abestiak, eta betidanik egon dira euskal tradizioan ere bai, abesti herrikoietan eta abar. Musika jendarte oso baten espresioa da, ezin da moldatu, jendarte batek pentsatzen duena da, musikara bi-deratuta, orduan hor, noski, denetik dago. Baina nik gure erreferenteak indartuko nituzke, badaude mila mu-sika talde letra feministekin emaku-meak ahalduntzeko, LGTI kolektiboa-ren aldeko musika taldeak… ba bueno, egingo dugu horren aldeko apustu bat, ekarriko ditugu horrek herriko jaietara, jarriko ditugu horrek zapatu gabetan tabernetan… Ados, jendeak ez ditu ezagutzen, lehenengo gauean ez behintzat, bigarrenean agian bai, agian horri esker hasiko gara hori en-tzuten eta besteak alde batera laga-ko ditugu. Musikak herri bateko hez-kuntzarako balio duela uste dut, eta

ideiak aldatzeko, musika oso botere-tsua da, beti izan da.”

Debekua eraginkorra ote?Debekatzea eragingarria den ere ez-tabaida iturri bihurtu da. Amaiaren iritziz “patriarkatuaren aliatu nagu-sienetakoa merkatu kapitalista da, eta eurek daukate boterea. Orduan, bonbardeoa izugarria da, baina ni de-bekuaren debekuaren aldekoa naiz, baina argi dago zentzuzko kriterio bat eduki behar dela, hau da, diru publi-koa ezin dugu erabili horrelako letrak abesten dituen abeslaria kontratatze-ko, hori argi eduki behar dugu. Bai-na nik uste dut batzuetan entzuleak infantilizatzen ditugula, eta oso pa-ternalistak gara. Benetan egin behar duguna entzuleen kritikotasuna sus-pertzen laguntzea da, hau da, letra matxistak dituen abesti bat entzun eta mezu esplizituak eta inplizituak filtratzeko gai banaiz, ba listo, horre-kin nahikoa da, eta nik aukeratuko dut nahi dudan hori entzuten jarraitu edo ez, baina noski, jendeari ezin diogu esan zer egin behar duen, eta zer mu-sika entzun behar duen. Eta badakigu debekuak kontrakoa ekartzen duela, ez da erraza, baina nik uste hor tentuz ibili behar garela.” Gaur egungo abes-tien letrak debekatzea adierazpen as-katasuna ukatzea dela iruditzen zaio Jessica Ots-i: "Ikasi egin behar dugu letra horiek abesti hutsak direla, eta ez ditugula zertan interpretatu“.

Arrazoiak arrazoi, argi dago jendartea gaixo dagoela eta sendabidea denon esku dagoela, gizon zein emakumeon esku. Jurgen Landaren ustez, "behar bezalako gizarte-aldaketa nabari bat egoteko, ezinbestekoa da heziketaren oinarriak aldatzea. Heziketa onik gabe, ez gara inora iritsiko”.

Elkarlanean aritu ezean, nekez egingo diogu aurre gero eta arazo handiagoa bihurtzen ari den genero-indarkeriari.

LARRIALDIETARAKO TELEFONO ZENBAKIA:

016

20

Zein ondorio atera dira?

Emakumeen aurkako bortizkeria deserosoa da gizartearentzat

Zer egin behar da aldaketa egoteko? Sistema errotik aldatu eta apurtu behar da. Horregatik jarraitzen dugu deserosoak izaten emakume feministak eta mugimendu feministak orokorrean.

Heziketan dago gakoa

Behar bezalako gizarte-aldaketa nabari bat egoteko, ezinbestekoa da heziketaren oinarriak aldatzea. Heziketa onik gabe, ez gara inora iritsiko.

Batasunak egiten du indarra

Ukaezina da lan handia daukagula egiteke, eta luzerako lana dela. Baina batu egin behar gara, eta elkarlanean egin behar dugu bide hori.

Podcast-a entzun nahi?

Sartu zaitez etakitto.eus web orrian, eta bertan aurkituko duzu mahainguru honen grabazioa.

Genero-indarkeria

Podcast-a ingelesetik datorren hitza da (IPOD eta BROAD-CAST). Mugikor eta ordenagailuetatik entzun daitekeen mul-timedia fitxategi honek indar handia hartu du azken bolada honetan. Hori ikusita, gazteON atala ezin da atzean geratu, eta grabazio hauekin martxan jarri da.

Bide egokitik gabiltza

Uste dut lan handia dagoela aurretik, baina bide onetik goaz. Erronka asko datorzkigu, baina seguru nago lortuko dutela. DUTELA diot, etorkizun batean ondorengoek, ez dudalako uste lorpen hori guk ikusiko dugunik.

Amaia Urrejola

Jurgen Landa

Uxue Igarza

Jessica Ots

Mahainguru honen podcast edo audio-grabazioa Spotifyn eta Ivooxen entzun eta deskargatu daiteke. Plataforma horietan gazteON izenarekin aurkituko gaituzu. Oso modu errazean!

...eta kitto!kirolak

2019-IX-2721

Untzillatxeko diagonal handia erepoltsikora, Picosera irten bezperanAAurreko zapatuan Eibarko Klub Deportiboko mendi taldeko 13lagunek maiatzean eguraldiagatik bertan behera geratu zen941 metroko Untzillatxeko diagonal handia egin zuten. AutoakAtxarten lagata, “Urresteiren ezker aldetik igarota Aitz Zorrotza-

rantz (Nodo) jo ge-nuen; jarraian, plakahorietan barneratueta III. graduko tre-padatxoa eskalatze-ko, ondo aseguratu-ta”. Gorantz jarraitu-ta, Leureta lepora iri-tsi ziren: “Bertan daSaukuko Kobie eta, gainekaldean, Saukuko Ganeren (865 m.) gailur ikusgarria, eskala-tzaileek La Proa izenarekin ezagutzen dutena”. Lepo horretatik, Untzillatxeko gainera era-man zituzten ertza hartu zuten, nahiko aireko pausu batzuetatik igarota. BeheranzkoanElosuko harrobian geldialditxoa egin zuten “eskalada teknikak praktikatzeko, justu-justueuria hasi aurretik”.

Bihar eta etzi, bestalde, Europako Mendietarako edo Picos de Europarako irteera an-tolatu dute Deporrekoek, bertako Morra de Lechugales (2.443 m.) eta Pico Samelar (2.229m.) igotzeko.

Aurreko asteburuan jokatu zuten seitaldeetatik bost garaile izan zireneta bakarra galtzaile. Erregional 1.Mailako taldeak 0-2 irabazi zuen Are-txabaletan eta sailkapeneko laugarrenpostuan kokatu dira. Jubeniletako tal-de biek ere irabazi egin zituzten eurenpartiduak: Ohorezko mailakoak 2-0Urolari eta bigarren taldea, 1. maila-

koa, 1-3 gailendu zitzaion Aretxabale-ta A taldeari. Kadeteetan, lehen taldeaizan zen galtzaile bakarra: Ohorezkomailako taldeak 2-0 amore eman zuenBergaran, eta 1. mailan Urki A-k 0-2irabazi zion Urolari eta Urki B-k 6-1 El-goibarri Unben. Infantil mailako talde-ek oraindik ez dute liga hasi eta lagu-nartekoak dihardute jokatzen.

Urki foball klubeko taldeek indartsu hasi dute denboraldia

Untzillatx kobarenaurrean.

Asteburu bikaina Eibar Eskubaloiko taldeentzatEuren liga lehiaketa hasi duten Eibar Eskubaloiko taldeek on-do hasi zuten denboraldia. 1. Maila Nazionaleko Somosek Eus-kadiko Kopako lehen fasean egindako bidetik jarraitzen du etaoraindik ez du partidurik galdu. Tolosa, Egia eta Elgoibarri irabazieta Ereintzarekin berdindu ondoren, Avefor Huescaren aurreanasko landutako garaipena lortu zuten eibartarrek Ipuruan (24-22).Guerra eta Fuentesen geldiketak asko lagundu zuten Aitor Telle-txeak gidatu zuen talde-lana nabarmentzen aurkari gogorraren au-rrean. Jubenil eta kadete mailako taldeek ere irabazle izan zirenjardunaldian, lehen taldearena baino garaipen errazagoekin. Ju-beniletan Tekniker Eibarrek 27-21 irabazi zion Amenabar Zarautzimutiletan eta Grupo Mecalbe Eibar 21-36 nagusitu zen HernaninOne Telecomen gainetik pasata. Kadeteetako talde biek 20 gole-ko aldearekin irabazi zituzten euren neurketak: Mecalbe nesken

taldeak Neurri Elgoibarri eta Teknikerreko mutilek ZarautzekoAmenabarri. Senior mailako Grupo Mecalbe Eibar emakumezko-en taldeak eta Haritza gizonezkoenak euren prestaketekin jarrai-tzen dute liga hasierari begira.

Somosek erakutsitako defentsa-jokoak garaipena eman zion taldeari.

Untzillatx igotzen.

...eta kitto!kirolak2019-IX-27

22

Gisasola aita-semeak Gipuzkoakoehiza txapelketarako sailkatu diraAAurreko domekan Zambranan jokatutako ehiza txikiko es-kualdeko txapelketan Diana elkarteko ordezkari biak urriaren6an jokatuko den Gipuz-koako txapelketarakotxartela eskuratu zuten.Jose Luis Gisasola aitak,gainera, bere mailan ira-bazteaz aparte, lehenen-go aldiz lortu zuen nagu-sien mailako ehiztari ba-tek senior mailako garai-leak baino pieza gehiagokobratzea. Zazpi eper etafaisaia ehizatu zituen Jo-se Luisek, bere mailanprobintzialerako sailkatu-tako beste biek, JoseMari Egañak eta MauroGonzalezek hiru eper lor-tu zituzten bitartean. Se-niorretan Ivan Bellok ira-bazi zuen, zazpi eperrekin, Arkaitz Egaña (sei eper) eta Iñigo Gi-sasola eibartarraren (bost eper eta galeperra) aurretik. Urteak di-ra Gisasola aita-semeak maila handiko txapelketetarako txartelalortzen dutela, hainbat txapelekin batera.

Bizkaiko 30. hiru-txirlo bola joko txapela bereganatu du Ei-barko Sergio Rodriguezek. Sailkapenean Markinako MateoGuenagarekin 37 txirlora berdinduta, aurrea hartu die Iker Ariz-mendiarrieta eta Antonio Ibarluzeari, bi horiek ere markinarrak,eta Elgetako Sebastian Aranzabali. Emakumezkoen sailkapene-an Olatz eta Nerea Olanok berdindu dute, 20 txirlorekin, txapelaOlatzek irabazteko. Eta gaztetan Kepa Rodriguez eibartarra izanda onena 24 txirlorekin, Unai Zelaia markinarrari txirlo bakarra-rengatik aurrea hartuta. Santa Eufemian jokatutako txapelketakoazken jardunaldian Kepa Rodriguez eibartarra nagusitu zen, “be-deratzi txirlo botata, beste guztiei gailenduta”. Tiraldi itzel horriesker jantzi du txapela bere mailan.

Eibarko bolariak nagusi Bizkaikohiru-txirlo txapelketan

Casino Artista Eibarres-eko ordezkariekparte hartu dute Euskadiko hiru banda-ko eta Gipuzkoako karanbola librekotxapelketetan. La Bilbaina soziedadean jo-katutako txapelketa hori bataioa izan da ei-bartarrentzat federatuen arloan; hala ere,karanbola libre modalitateko Gipuzkoa Sa-rian lortu ahal ziren lau dominetatik hiruekarri dituzte Eibarrera, “lehen, hirugarreneta laugarren postuei zegozkienak”. Hirubandako modalitatean ezin izan zuten mai-la horretako emaitzik lortu, Espainiako etanazioarte mailako jokalari handiak zirelakobertan: “Asko kostatu zitzaigun finala jo-katu zuten Joseba Escribano eta J. Mora-

les moduko jokalariei aurre egitea; halaeta guztiz, bueltatzeko asmoa dugu”, dio-te Casinokoek. Abendura arte hiru banda-ko txapelketa dihardute jokatzen Casino

Artista Eibarresen, 16 parte-hartzaile di-tuen ligaren barruan; guztira, 140 partida-tik gora izango dira gure herriko elkarte ho-rretako bi lokaletan.

Dominak Casinoko billar jokalarientzat Gipuzkoako txapelketan

Bizkaitarrek Los Paisanos L. Ruedari sartutako 10-1ekoa izan zen bi-garren jardunaldiko emaitzarik deigarriena. Durango eta Garajes Garciadira orain arte jokatutako partidu biak irabazi dituzten talde bakarrak. Laupunturekin jarraitzen diete Azkena Adahik, Ipur Sagardotegiak eta SlowXOK-ek osatutako hirukoteak. Asteburu honetan bihar 10:30ean jokatukoden Slow XOK eta Azkena Adahiren arteko neurketak du aldez aurretikointeres gehien.

Durangok hamar gol sartu zituenfoball-zaletuaren bigarren jardunaldian

...eta kitto!kirolak

2019-IX-2723

VII. Asier Cuevas herri-lasterketaurriaren 12an jokatuko daAAsier Cuevas herri-lasterketaren zazpigarren edizioa he-mendik bi astera jokatuko da, betiko moduan, Eibarko kalee-tatik. Zapatu horretan, 18:00etan hasita, egingo den probarakoizen-ematea zabalik dago www.sailkapenak.com helbidean eta

inskripzioa egiteko 12 euroordaindu behar da. Proba-ren egun berean izenaematea ez da onartuko. Ei-barko Klub Deportibokoatletismo batzordeko anto-latzaileek diotenez, “flyerrabete eta Deporren entre-gatu daiteke eguaztenetanarratsaldez”. Iazko edizioan196 parte-hartzaile izan zi-tuen probak, euretako 26emakumezkoak, eta Cue-vas helmugaratu zen lehenpostuan Julen Teranekineskutik helduta.

Euretatik 48k amaitu zuten proba: 25 gizonezko, 19 emaku-mezko eta lau neska-mutil. Irabazleak Gasteizko Peio Añarbe etaCAEI taldeko Marta Cester izan ziren, eta eurekin osatu zuten po-diuma Jurgi Irurieta eta Eibarko Klub Deportiboko Julen Chaconekgizonezkoetan eta Alaia Juaristi eta Henar Etxeberria emakumez-koetan. Euskal Herri mailan egiten den liga barruko lasterketan es-tatuko hainbat tokitatik etorritako parte-hartzaileak izan ziren, tar-tean Deporreko zazpi eibartar.

Amarok taldeko Andoni Mayok eta Sonia Dominguezek, Dextereta Zeus txakurrekin hurrenez hurren, lasterketa dotorea egin zutenSopuertako Castaño auzoan Letxugaren jai-batzordeak antolatutakoherri kanikrosean. Mayok gizonezkoen proba irabazi zuen eta Domin-guez hirugarren helmugaratu zen emakumezkoenean. Ondo aprobe-txatu zuten, beraz, eibartarrek urriaren 27an Arrigorriagan hasiko dendenboraldi berriari begira motorrak berotzen joateko: “Eibarren ereizango da lasterketa bat, ondo bidean, abenduaren hasiera bueltan”.

Andoni Mayo garaile Sopuertako kanikrosean

53 parte-hartzaile izan zituenXX. Arratera rollerski igoerak

Arrakastatsu jarraitzen du izaten aurten seigarren edizioa osa-tu duen Flysch Beltza Trabesiak. Eibar Igerixan klubak antola-tzen duen probak jarraitzaile asko ditu egun eta eguraldi eguzki-tsuak eta itsaso bareak igerilarien parte-hartzea handitu zuen. Sa-turrarango hondartzatik irtenda zeharkaldi luzea egin zutenen po-diuma honakoek osatu zuten: Jon Mujika (1:22:16), Xabier Laba-ka (1:26:29) eta Iker Chamorro (1:29:18) gizonezkoetan; eta An-drea de la Hera (1:26:31), Erika Amundarain (1:42:13) eta JugatxMikelarena (1:50:19) emakumezkoetan. Mutrikuko arranplatik ir-tenda zeharkaldi motza egin zutenen arteko hiru onenak honako-ak izan ziren: gizonezkoetan, Mikel Iriondo (0:42:10), Iñaki Loinaz(0:43:10) eta Asier Goenaga (0:46:36); eta emakumezkoetan,Amaia Zendoia (0:43:21), Irati Mendia (0:46:41) eta Eibar Igerixa-neko Maite Barruetabeña hirugarren postuan (0:47:57).

Helmuga, urtero bezala, Debako hondartzan zegoen eta, guz-tiendako pintxo, edari, pasta eta abarrekin batera, irabazleendakosariak banatu zituzten, zozketatutako beste hainbat oparirekin.Hori dela-eta, Eibar Igerixanetik laguntzaile, babesle, bazkide eta

gaztetxoen gurasoen parte-hartzea eskertu nahi dute, “euren di-ru-laguntza, produktu eta lanorduekin asko erraztu delako gureametsetako trabesia”.

Flysch Beltzako zeharkaldi biek300 lagun bildu zituzten

24 kliskbateaneibar

BAKARNE ELEJALDE: Mezu garbia: STOP.

...eta kitto!berbetan

2019-IX-2725

Ikasturte berrirako nondiknorakoak aurkeztu eta gero,kalera irten da Berbetanmintzapraktika programa.Barixakuan Eibarko BizikletaPlazan izan zen jaia:umeentzako puzgarriak etaeskulan-tailerrak izan zireneta dantza egiteko aukerabikaina eskaini zuen ArimaDiskofestak. Eta astehonetan auzoetan izan dajaia, umeentzako jolasak etatxokolate-jana. Ipurua, Urkieta Urkizun izan zirenekprimeran pasa zuten. Euskerapraktikatzeko aukera etaguraso eta seme-alabentzakoekintza ugari antolatzen dituBerbetanek urte osoan zehar.Parte-hartzea doakoa da etaedozein momentutan emandaiteke izena (9943200918 /elkartea@etakitto.eus)

KKaalleeaann eerree eeuusskkeerraazz ggoozzaattzzeenn

KKaalleeaann eerree eeuusskkeerraazz ggoozzaattzzeenn

Aitak eta alabak elkarri egindako be-girada da ‘RE_ENCUENTRO’”, Ai-nize Txopitearen berbetan, “moduezberdinetan ematen den elkar aurkitzebat”. Lehenik, Daniel eta Ainizeren artekoelkarrizketa delako, hau da, arte-erakuske-ta bateratua. “Aitaren 50 lan eta nire 50lan egongo dira”. Daniel hil eta 20 urteraartista biak berriz elkartzen dira, eta urteanzehar aitaren inguruko hiru erakusketatan(Donostian, Durangon eta Zarautzen) ko-misarioa izan da Ainize. Eibarkoa laugarre-na izango da. “Gainera, Koldo Mitxelenakoeta Durangoko museoko erakusketekinkatalogo bi publikatu genituen. Eibarkoa,ordea, erakusketa kuttun eta garrantzi-tsuena da, eta espazio aldetik oso erronkahandia izan da antolatzeko orduan”. Halaere, Portaleko erakusketa aretoak dituen700 metro karratuak bete ondoren, Ainizeoso pozik dago, buruan zuena errealitatebihurtu duelako.

Bigarrenik, artista biak Portalearekin el-kartzen direlako berriz, hau da, espazioa-rekin. “Aita hil ondoren bere omenezkoerakusketa egin zen hemen 1998an etanik ere erakusketa egin nuen hemen2009an”.

Hirugarrenik, elkar aurkitzea Eibarrengertatzen delako. Horregatik, Daniel Txo-piteak Eibarren egindako margolanak eka-rri nahi izan ditu Ainizek. “16 urte zituene-tik 26 urte bete arte margotutakoak, Za-rautzera bizitzera joan aurretik. Gainera,lan batzuk argitaragabeak dira”.

Eta laugarrenik, Ainizeren amama Erre-katxun bizi zenez eta aitxitxak eskopetatailerra hemen zuenez, guztiak berriz tokiberean batzen direlako. Azkenean, zirku-lua ixten da erakusketa honekin.

DDaniel Txopitearen lan argitaragabeakDaniel Txopitearen erretratu batek ema-

ten dio ongietorria erakusketan sartzendenari. “Bere lanak erakusteaz gain, gureartean eduki nahi izan dut aita”. Erakus-keta nahi den moduan bisitatu daiteke,baita batetik bestera salto eginez ere, bai-

na lanak modu kronologikoan ezagutunahi izanez gero, eskuinera jo behar da le-henik. Beheko pisuan Daniel Txopitearenlanak ikusi eta, ondoren, bigarren pisuandauden Ainize Txopitearen obrak ikusteada bisita egiteko modurik egokiena.

Ibilbidean margolanak, eskulturak, oler-kiak eta ikus-entzunezkoak aurkitzen dira,tartean Ainizek aurten aitaren omenezegindako dokumentala. Daniel Txopitea-ren ibilbidearen laburpenaz gainera, artistaeibartarrarekin lan egin zuten artista, laguneta abarren berbak ere jasotzen dira. “Es-ker oneko berbak besterik ez ditut jende-arentzat, dena eman dute dokumentalaeta erakusketa prestatzen laguntzen”.

Ordena kronologikoa jarraituz gero, Da-niel Txopitea gazte baten lanak ikusi dai-tezke. “Amedeo Modiglianiren koadro batdenda baten eskaparatean ikusi zuen etaliluratuta geratu zen. Hor piztu zitzaionmargolaritzarekiko intriga”. Beraz, Modi-glianiren omenez egindako koadro batikusten da lehenik, ‘Ume begiak’. Erakus-keta hasieran dauden koadro guztiak Ei-barren margotu zituen eta den-denak el-

DANIEL eta AINIZETxopitearen arteko topaketa Portalean

Aita eta alabaren ehun lan espazioberean ikusteko aukera egongo dagaur 19:00etatik urriaren 20eraarte Portaleko erakusketa aretoan.Ainizek maitasun handizprestatutako erakusketa da,aitaren heriotzaren 20. urteurrenabete den honetan. Danielenmaisulanak eta Ainizek aitareneraginez sortutako lanak ikustekoaukera egongo da.

...eta kitto!erreportajea2019-IX-27

26

...eta kitto!erreportajea

2019-IX-2727

karrekin kokatzea demasa da Ainizeren iri-tziz. Gainera, Danielen poema batek jan-tziko du gune hori. “Ezberdina da bere ko-adroen interpretazioa egitea edo zuzene-an bere berbak irakurtzea”. Haurtzaroariburuz egiten du berba olerki horretan eta‘Familia’ izeneko koadro baten eta Danielkoadro hori margotzen ikusten den argaz-ki baten alboan egongo da jarrita. “Biziaematen diola uste dut, koadro bat ametsbat delako. Ez da balio estatiko bat, ame-tsen islada bat baizik”.

Soldadutza egin zuenean Danieli ez zio-ten margotzen utzi eta Eibarri idatzitakoolerki batekin gogorarazi nahi izan du Aini-

zek sasoi hura. “Proiektubati heltzen diodanean ari-ma eta bizia ematen saia-tzen naiz, denbora eta me-moria aktibatzea”, eta ho-rregatik aberastu du arte-erakusketa hau aitarenolerki eta argazkiekin. Ai-pagarria da, baita ere, ber-tan aurkitzen den JuanSan Martinek (“nire aitabi-txiak”) idatzitako olerkibat. “1976an Goruntz Tal-deak egindako katalogobatean Juanitok aitari ida-tzitako olerki bat azaltzen da eta sasoi hu-ra gogoratu nahi izan dut”.

Jarrera berritzaile eta ikertzailea zuen ar-tista izanik, Daniel Txopiteak arte disziplinaezberdinak landu zituen eta margolaritza-ren barruan ere teknika ezberdinekin sor-tu zituen bere lanak. Adibidez, erakuske-tan berari dagokion ibilbidearen amaieran‘Kolosoak eta titanak’ kolekzioko eskultu-ra bat ikusi daiteke. Margolanekin edo es-kulturekin, Jorge Oteizak esan zuen beza-la, “Txopiteak Eibar besarkatzen du”.

AAinizeren poesia bisualaDaniel eta Ainize Txopiteak harreman

estua zuten eta oroitzapen horrek batera-tuta mantentzen ditu. Artea da bien artekolokarria (“arteak batzen gaitu, baina moduezberdinean egiten dugu”) eta Ainizereniritziz oso positiboa da aitak eskaini zionguztia, baina txikitan uko egiten zion artis-ta izateari. “Ez nuen ezer jakin nahi artea-ren inguruan, baina niretzat saihestezinazen artearen munduan murgiltzea”. Berakdioen bezala, gune neutral batean piztu zi-tzaion artearekiko arreta eta LondresekoLondon Collegen garatu zuen artista bi-dea, aitaren itzaletik urrun. “Han ez nin-tzen inor, ez nintzen Txopitearen alaba.Oihan batean egon nintzen”.

Ainizeren lanak erakusketa aretoko goi-ko pisuan daude ikusgai. 2007. urteaz ge-roztik sortutako lanak dira eta, bere esa-

netan, “neure buruarekin egin dudan elkarbateratzea izan da”. Lan batzuk, gainera,erakusketa honetarako sortu zituen es-preski. “Eibarri buruzko sail bat egin dut”.Horrela, argazki zaharrekin hainbat collageegin ditu herriko armagileak, pilotariak etaerrepublikako emakumeak gogoratzeko.

Disziplina anitzeko artista da Ainize.“Artistek, gaur egun, espresatzeko me-todoak bilatzen ditugu. Artearen munduaez da lehen bezain purista. Lehen diszi-plinak nahiko markatuta zeuden, bainaorain zerbait esan nahi baduzu, hori esa-teko metodoa bilatzen duzu”. Zentzu ho-rretan askatasun handiagoa dagoela ustedu, “baina ikerketa profesional gutxiagoegon daiteke”. Hau da, orain artistek de-netarik egiten dute pixka bat, baina ez di-ra espezializatzen eta ez dute tekniketanasko sakontzen. “Niri ikertzea gustatzenzait, baina aitak askoz ere gehiago iker-tzen zuen. Apurtzailea zen, baina beresailek denbora gehiago irauten zuten, ha-mar urte adibidez. Nire lanetan dudan ildonagusi bakarra lengoaia-irudia kontzeptuada, poesia bisuala”.

Umorea eta kritika ez da falta Ainizerenlanetan, eta emakumeek presentzia handiadute. Aitaren lanek bezala, bere lan batzuekdenboran luze irauten dute. “Lan onek zer-bait transmititzen dute eta gailendu egitendira”. Txopiteatarren lanak, behintzat, ei-bartarron gogoan egongo dira beti.

ETXEKOAK

JUAN CARLOS ZORROZUA OLARRA(IRRAAILLAARREENN 2255EEAANN HIL ZENN,, 6611 URTTEERREEKKIN)

ZZUURREE iirrrriibbaarrrree eettaa ssaammuurrttaassuunnaa bbeettiirraakkooizango dira GGUURREE BBIIHHOOTTZZEETTAANN..

...eta kitto!kultura2019-IX-27

28

-- ZZeerr mmoodduuzz ZZuummaaiiaakkoo ssaaiiooaann??Sentsazio gazi-gozoarekin amaitu nuen. Gustora egindako

saioarekin, niretik kantatu nuen, solte eta gaiari ertzak bilatzen,baina hori ez zen puntuetan islatu. Bertsoa ulertzeko modu ze-hatza dute txapelketan, Gipuzkoako bertso tradizioarekin zeriku-sia duena, eta hortik kanpo kokatzen garenak ez gaituzte hain-beste baloratzen. Gehiago baloratzen da Gipuzkoako erdialdeandagoen umore mota. Generoa, adina, euskera-mota eta hainbatgauza hartu behar dira kontuan, eta txapelketaren marko zurrunhorretan ez didate puntu asko eman. Bertso-sistema, orokorre-an, elitista da, ez da batere berdinzalea, eta bertsoa ulertzekomodu hegemonikotik kanpo dagoen jende asko baztertzen du.-- BBeellaauunnaallddii bbeerrrriieekk bbiiddee bbeerrrriiaakk aarraakkaattzzeekkoo bbeehhaarrrraa dduuzzuuee??

Plazen mundua mugatua da, elitista, baina zirkuitu alternati-boak sortzen dihardugu. Gizartean bezala, bertsotan dihardugu-non profila heterogeneizatzen ari da. Bertsolaritza lehen bainoanitzagoa da, eta ikerketa soziologiko batek zioen bezala espaziogehiago ari dira sortzen jende eta gustu ezberdinentzat. ArratenLizaso eta Egaña entzutea gustatzen zaionak aukera hori du, bai-na Beleko tabernan bertso-trama entzun nahi duenak ere baduberea. Gaiak, mundu ikuskerak, kritika egiteko moduak... oso ez-berdinak dira. Bestetik, Eibarren ez dugu bertso-tradizio handiriketa oso garrantzitsua iruditzen zait bertsolaritza gaztetuago etaberrituago bat herrira ekartzea.-- HHaannkkaammoottxxaakk bbeerrttssoo--eesskkoollaakk bbiiddee bbeerrrrii hhoorrrrii hheelldduu ddiioo??

Gauza berriak egiteko gogoa duen jendea sartu gara. Motiba-zio saioak egiten ditugu eskoletan eta gauza berriak egiten da-goen jendea dagoela erakutsi nahi diegu gazteei. Zerbait esate-ko sorkuntza-mota bezala ulertzen dugu bertsolaritza, ez bakarrikentretenitzeko, eta gazteak erakartzeko ahalmena du gainera.-- EEnnttrreetteenniimmeenndduuaa eeddoo oonnddoo ppaassaattzzeeaa eettaa ttxxaappeellkkeettaakkoolleehhiiaa,, aazzkkeenn ffiinneeaann,, eezz ddiirraa kkoonnttrraajjaarrrriiaakk??

Bai. Bestetik, zure burua bertsolari moduan legitimatzeko mo-dua da txapelketa. Txapelketan bidea eginez gero, bertsolari be-zala aitortzen dizute, azterketa bat gainditzea bezala, baina es-pazioa mugatua da eta saioa baldintza prekarioetan egiten da.Urduri zaude epaitu egingo zaituztelako, ez dakizu zein gai jarri-ko dizuten, gaia nondik dagoen jarrita, kantukideak zer esatenduen... Hori da onartu dugun sistema eta ez nago batere ados.Bertsolaritza asko aniztu da eta ez ditugu mekanismoak jendeguztiari tokia egiteko txapelketaren bidez.-- EEuusskkaall HHeerrrriikkoo TTxxaappeellkkeettaakkoo BBEECC--eekkoo ffiinnaallaakk eekkiittaallddii mmaassii--bbooaakk iizzaatteenn ddiirraa.. HHoorrttiikk hhaarraattaaggoo bbeerrttssoollaarriittzzaarreekkiikkoo zzaalleettaa--ssuunnaa hhaazzii eeggiinn ddeellaa uussttee dduuzzuu??

BEC-ekoak euskal kulturarekin du zerikusi asko, euskaldunakgarela berresteko ekitaldi bat bezala. Ondo pasatzeko jai bat da,bertsolari onenak entzuteko aukera izateaz gain. Aipatutako iker-keta soziologikoak dio plazetara jende gutxiago doala, baina pla-za gehiago dagoela. BEC-eko boom hori plaza txikietan islatzenda, saio bat antolatzerakoan jendeak erantzuten duelako.

“Bertsolaritza gaztetuago etaberrituagoa ekarri behar dugu”Jokin Bergarak Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako final-zortzirenetanhartu zuen parte aurreko domekan Zumaian eta gaur bertso-saiomusikatua egingo du Beñat Gaztelumendi, Miren Artetxe eta ManuGoiogana bertsolariekin, Gari Otamendi eta Araitz Bizkairen musikaklagunduta, 22:00etan Txantxa Zelaiko kioskoan. Euria eginez gero,Portaleko Areto Nagusian egingo da.

JOKIN BERGARAA(bertsolaria)

Gaurtik hasi eta domekara bitartean, zu-zeneko musikarekin gozatzeko aukeraederra izango da gurean, Eibarko Musi-kari Gazteen Elkartearen (EMGE) eskutiksortu den Karrikan izeneko ekimenari esker.“Musika herriko toki guztieta-ra eramateko” asmoari jarrai-tuta, Eibarko hainbat taldekkontzertua emango dute aste-buruan. Gaur 20:00etan Kvalvi-kak joko du Ez Dok tabernan,20:30ean urteurren kontzertuahartuko du Ametsa tabernaketa 22:00etatik aurrera Miseen Abyme-ren txanda izangoda, Ez Dok-en. Zapatuan, be-rriz, DJ Karba (12:30ean

Amesti tabernan), Big Ion (13:30ean Paula-nerren) eta Ekinocio (23:00etan Belekon)taldeek jardungo dute. Eta domekan,13:00ean, Ni Neuk emango du kontzertuaZubi-Gain tabernan.

Toribio Rock zapatuanAipatutakoez gain, Ez Dok

Rock-ek, EMGEren laguntza-rekin, beste lau kontzertugehiago lotu ditu zapatu arra-tsalde/gauerako, Toribio Rockizeneko jaialdian: Toc, Sua,Lukiek eta Liher taldeak Tori-bio Etxebarria kalean aritukodira, arratsaldeko 17:00etatik23:00etara.

ZZuuzzeenneekkoo mmuussiikkaakk bbeetteekkoo ddiittuu hheerrrriikkoo kkaalleeaakk

BBihar iluntzean, 20:30ean taularatuko du Nerea Gomez eibartarrak“Dando el cante” antzezlana, Coliseo antzokian. Madrilen bizi den ak-toreak beste eibartar batek, Iker Vesgak sortutako antzezlana Madrilen,La Escalera de Jacob antzokian estreinatu zuen iaz eta, urtebete antzez-ten ibili eta gero, oso kritika onak jaso ditu orain arte. Monologo honetanNerea Gomez “La Nere” izeneko pertsonaiaren azalean sartzen da etadenetarik (antzeztu, abestu…) egingo du, umorez gainezka egiten duenlana eskaintzeko. Sarrerak 8 euro balio du (6 euro Coliseoaren Lagunatxartelarekin).

Esther Fernandez de Maruri Arguiarro artistaeibartarrak pintura erakusketa zabalduko duastelehenean Ermuko Lobiano Kultur Gunean.Erakusketa urriaren 13ra arte egongo da ikustekomoduan eta egunero zabalduko dute, 18:00etatik20:00etara.

Esther Fdz. De Maruriren margoak Ermuan

...eta kitto!kultura

2019-IX-2729

Umorez betetako lana eskainiko dubihar Nerea Gomez eibartarrak

Eguaztenaz geroztik Vicente Iriondo eibartarrarenerakusketa ikus daiteke Gasteizen, Vital Fundazioarenerakusketa gunean (Postas 13-15). Margolanakurriaren 18ra arteegongo dira ikusgai,Luis de Ajuria Aretoan,astelehenetik zapatura18:00etatik 20:30eraeta domeka etajaiegunetan, berriz,12:00etatik 14:00etaraeta 18:00etatik20:30era.

Vicente Iriondoren erakusketa Gasteizen

Afrikako dantzak ikasteko klaseakemango dituzte KulturaleanArrate Kultur Elkarteak “Dan-tza afrikarrak Thiernorekin”ikastaroa antolatu du, ThiernoIbrahima Diedhiou irakasleare-kin. Klaseak urriaren 4an hasikodira eta barixakuero emango di-tuzte, 19:00etatik 19:30era,Arrate Kultur Elkartean bertan.Ikastaroaren prezioa 35 euro-koa da eta izena emateko638284912 telefonora deituedo arratekultu@gmail.comhelbidera idatzi daiteke.

El Corte Inglesak “Kontari eta Kantari” saioa antolatudu urriaren 5erako, 18:00etan ekitaldi aretoan. OlgaSanchez musikaterapeutak eta Ane Lopez ipuinkontalariak egingo dute “Ortzadar arraina”izenburukoipuin-kontaketa, euskeraz eta musika-tresnekinlagunduta. 2-6 urteko haurrentzat pentsatutako saioaizango da, gurasoekin batera joateko. Doan izango da,baina aurretik izena eman beharra dago, liburu sailean(3. solairuan). Plaza mugatuak dira.

“Kontari eta Kantari” ipuin-kontaketa

“Argazkigintza digitala” ikastarorako matrikula zabalikUrriaren 4ra arte eman daiteke izena “Argazkigintza digitala: lehenurratsak” ikastarorako. Irakasleak Jose Valderrey eta Juan Antonio Pa-lacios Klub Deportiboko Argazkilaritza Taldeko kideak izango dira eta kla-seak urriaren 14tik azaroaren 20ra bitartean izango dira (30 ordu izango

dira guztira), Portalean, as-telehen eta eguaztenetan,19:00etatik 21:30era. Ikas-taroaren prezioa 47 euro-koa da Eibarren erroldatu-ta daudenentzat eta 79 eu-rokoa gainontzeko guztien-tzat. Informazio gehiagora-ko zein izen-emateko Pe-gorara jo daiteke.

...eta kitto!kultura2019-IX-27

30

EErtza dantza konpainiak “Lateta de Janet” ikuskizunaaurkeztuko du gaur, 20:30-ean Coliseo antzokian. Taulagainean Maria Andres, ThiagoAlmeida, Henrique de Souza,Denis Martinez eta JhanaElectrorganic dantzariek jar-dungo dute, Asier Zabaleta-ren zuzendaritzapean. Ertzakdakarren ikuskizunaren oina-rrian Janet Jackson protago-nista duen gertakizuna dago:

“Janet Jackson-ek ikuskizunbatean bular bat erakusten dueta instant batean irudi ho-rrek mundu osoa zeharkatzendu, eskandalu itzela sortutaeta epaitegietaraino ailegatu-ta. Zerk eragiten du ekintzaberberak hainbesteko garran-tzia hartzea batzuetan, etaguztiz