item 1- design thinking (euskera)

“Haurrek eraikin-atalak ezartzendituzte dorreanoraino irits litekeen aurkitzekoerori baino lehen; diseinatzen aridira atergabe”

iTEM design thinking

Zenbaki honetan iTEM estreinatzen dugu hiruhileko txostenaren sail berri bat, separata bildumagarri formatuan berrikuntzaren inguruko azken joerak, tresnak,estrategiak, jardute onak eta kontzeptu aurreratuenak hurbilduko dizkizuna. “Design thinking” edo diseinuaren pentsamendua sakonduz abiatzen gara etaekintzailetza sozial eta eko-berrikuntzako joera batzuekin jarraitzen dugu.

Elkarrizketa honetan, Tim Brownek designthinking-aren oinarriez hitz egiten digu etanola aplika dezaketen enpresek eta pertsoneksortzaileagoak izateko eta beren berrikuntza-ahaleginetatik emaitza hobeak lortzeko.

Azal iezaguzu hitz gutxitan designthinking-aren funtsa eta nola laguntzendion berrikuntzari.

Diseinu-pentsamendua aukera berriaksortzera bideratutako prozesu bat da.Enpresa-zuzendariei erabakiak hartzekometodo sofistikatuak irakatsi zaizkie etaemaitza onak lortzen dituzte haiekin, baina ezdira konturatzen aukeren multzoaurredeterminatu batean oinarrituta erabakibat hartzeak berritzeko aukera asko mugatzenduela.

Baliteke negozio-aldizkari batean edoInterneten zuk zerbait irakurtzea baliabideakera egokiagoan erabiltzeko modu berri batezedo munduko beste alderdi batzuetan gauzakegiteko dauden beste modu batzuez. Ideiahoriek modu lasterrean inplementatu ere eginditzakezu, baina kontua da zure lehiakideekgauza bera egin dezaketela biharamunean,guztiek informazio bera baitute etainformazioa iturri beretatik erdiesten baitute.

Nola sor daitezke aukera berri horiek?Berrikuntzan pentsatzen dutenean,

erakunde gehienek Teknologia I+G-anpentsatzera jotzen dute, baina Peter Drucker-ek bere garaian zazpi berrikuntza-iturrifinkatzen zituen, eta haietako bakarra dateknologiari buruzkoa. Gainera, I+G-kodepartamentu korporatibo askok dituztemekanismo bereziki efizienteak aukera horiekbaliatzerakoan era jarraituan aukera berriaksortzeko. Diseinatzaileek bai, horiek badituzteplantamendu batzuk haien gainean erafidagarrian lan egiteko, uzusteko zorionekoeiesker haietaraino iritsi direlarik, ez saiakerenondorioz.

IDEO diseinu-enpresa da denengainetik, berrikuntza-sinonimoaenpresaren munduan. Gaurkomunduaren sormen-historiariegindako haren ekarpenak ugari dira,Apple-rentzako lehen sagu-ereduaren diseinutik AccumenFundek babesten dituen berrikuntzasozialetaraino.

Tim Brown, Ideoren lehendakaria etakontseilari ordezkaria, munda guztianliderra da enpresaren diseinua etaberrikuntzan eta bere karreran zeharMicrosoft, Apple, Motorola, Pepsi,Procter & Gamble, etab. Enpresenlankide izan da ideia disruptiboak etaproduktu eta zerbitzu berritzaileakgaratzen

Tim Brown-i elkarrizketaIdeoren lehendakaria eta kontseilari ordezkaria

“Enpresa batek diseinu-pentsamenduaaplikatzen dubezeroek adierazi ezdituzten beharrakestaltzendiharduenean”

1

1

iTEM 01 E_Maquetación 1 15/11/11 12:24 Página 1


Nola ezagutzen zaio erakunde batidesign thinkin-a aplikatzen ari dela?

Haren produktuek eta zerbitzuek bezeroekadierazi gabeko beharrak estaltzen ari delaezagutzen zaionean. Diseinuak harremanaksortzen ditu pertsonen eta teknologiarenartean; beraz, pertsonen beharrak hobetoezagutzen badira eta behar horiek enpresakgaratzen dituen ideia-eran adierazten badiraeta haientzat prototipoak prestatzen baditu,emaitza da aukera kopuru handiagoa etainteresgarriagoa izatea da emaitza

Talentu berezi bat behar da edo emaitzahoriek praktikaren edo prozesu baten bitar-tez lortzea posible da?

“Jeinuaren” eta “prozesuaren” arteanhautatu beharko banu berrikuntzari etasormenari buruzko debatean, uste dutprozesuaren alde egingo nukeela. Izatez,denok gara onak horretan haurtzaindegiangaudenean. Gauzak sortzeko gai gara nahizeta esku-lanetan ez izan adituak; istorioakkontatzeko gai gara, munduari begiratu bateman eta ikusten dugunetik ondorioakateratzeko. Horiek guztiak giza gaitasunoinarrizkoak dira. Haur gehienak erososentitzen dira eraikin-piezak ezartzenadibidez, dorrea noraino irits daitekeenaurkitzeko erori baino lehen; deiseinatzen aridira atergabe.

Pertsonak galduz doaz sormen hori eskolakonbentzionaleko beren esperientzian zehar.Lanbide-eskolek egundoko diru-kopuruakgastatzen dituzte –irizpide onarekin–pertsonak prestatzen analista onak izandaitezen, baina ez dute inbertitzen gehiegipentsalari sortzaileak prestatzen. Hala

ohartzen gara deiseinatzaile kopuru eskergabatek ez zuela bereziki ongi erantzun eskolakonbentzionalean eta Arte Ederretakoeskoletara edo beste ikastetxe motabatzuetara joateko bertan behera utzi zutela.

Konta iezaguzu zerbait design thinking-aren prozesuari buruz.

Pentsamendua aberasten duten metodoguztiak, bai metodo zientifikoa edo bestedozein planteamendu analitiko, bere baitakoprozesuak dira, eta ez dago analisiaren jeinua

izan beharrik haiek erabiltzeko. Designthinking-a edozein pertsonakeraginkortasunez erabil dezakeen metodohorietako bat da soslai sortzailea derrigor izangabe.

Hala ere, beste metodo analitikoago batzukez bezala, design thinking-ak era bereanjotzen du intuiziora eta pentsamenduarrazionalera. Izatez, metodo zientifikoakerronka bera aurkezten du: hipotesira iristekojauzi sortzaile bat egin behar da. Zientzialarihandiek intuizioa erabiltzen dute berenhipotesiak ezartzeko eta esperimentzioareneta analisiaren bitartez haiek frogatzensaiatzen dirá.

Bukatzeko, norantz doala gaur egun de-sign thinking-a uste duzu?

Gaur egun diseinua erasaten duten auziinteresgarrienetako bat kostuetatikeratorritako mugapenen arteko, batez erekrisi-garai honetan, eta jasangarritasunarenarteko tentsioak dira; edo ingurumenarengaineko inpaktua. Diseinuko irtenbideerakargarrienetako batzuk gaur egun bimugapen mota horien eraginpean daude.Kostu gutxiagokoak dira jasangarriagoakdirelako, eta jasangarriagoak dira kostugutxiagokoak direlako. Hori gertatzen badakasu gehienetan dotorezia gehiagozdiseinaturik daudelako da. Adibidez, Tata Nanohiru mila euro baino gutxiagoan saltzen da etaharen diseinua jasangarriagoa daingurumenari dagokionez familiek Indianerabiltzen dituzten motorrak baino. Hori daetorkizunerako design thinking-a hartzen ariden bideetako bat.

“Gaur egun “designthinking-a” erasatenduten auzietako batkostuen etajasangarritasunarenarteko tentsioa da”

2


• BBVABBVAko sare globaleko autozerbitzu-

sistemek eta kutxazain automatikoek erabatberritu dira design thinking ekipo batekinlankidetzan. Bezeroen premien analisiagortzaile batetik abiaturik, ekimen horrekberrikuntza-estrategia bat garatu du kanalhorren inguruan banku-transakzio arruntenaksistema malgu, soil eta intuitibo bateanintegratzen dituen sistema bat eraikitzeko.

• Accumen Fund eta Bill & MelindaGates Fundazioa

Accumen Fund eta Bill & Melinda GatesFundazioak design thinking erabiltzera jo duteRipple Effect proiektua garatzeko, eta horrenhelburua edateko urerako sarbidea hobetzeada munduko herrialde pobreenetan, tokiko ur-hornitzaileengan berrikuntza estimulatzea etasektorearen etorkizuneko garapenaahalbidetzen duten gaitasunak sortzea.Proiektu hori eredu berri bat da erakundeakkonektatu, ideiak eta inspirazioa eman etaeskaintza berriak sortzea bilatzen dutenekintzaileei laguntza eskaintzen die diseinuaneta kudeaketan.

• NovartisDesign thinking-ari esker, Novartis gai

izan da berrikuntzaren kulturasendo bat ezartzeko bereerakundearen baitan.Proiektu zehatzak on-lineerkidego bat sortzeaekarri du etabazkidetuentzakolankidetza-tresnakgaratzea, enplegatuguztiek, eta ez I+G-ko alorrak bakarrikprozesuarilaguntzen dioneanberrikuntza gertatzendelako sinestetikabiatuz. EmaitzaIdeapharm da, barne-plataforma bat enplegatuei

ideiak mugetan zeharpartekatzeko eta elikatzekoaukera ematen dienadepartamentu, barruti etalokalizazioen artean.

• SteelcaseSteelcase gai izan da eskola-altzarien

merkatuan sartzeko ikasleen premiaberriak behatu ondoren eta haiekasetzeko erabat birdiseinatuz aulkieta mahai tradizionalak designthinking prozesu batenbitartez. Ideiak etakontzeptuak sortzea,prototipoak sortzea etaikasleen eta irakasleenpartaidetzaesperimentuetanoinarrizkoak izan zirennegozio-lerro berri horrenarrakastarako.

• Sage, Bankinter, FECYTeta Sogecable, , besteak beste,design thinking aplikatzen ari direngure inguruneko enpresetako batzuk diraberen proiektu berritzaileetan.

Batzuek dagoeneko egiten dute

BBVA, Novartis, Steelcase,Sogecable, FECYTeta beste enpresa askokerabiltzen dute ‘designthinking-a’

3


berrikuntza eta antolaerakkudeatzeko era berri bat

‘Design thinking’

Orain urte batzuk arte,diseinatzaileek konponbidesortzaileak integratzen zituzten,teknologikoki eta ekonomikokibideragarria zenarekin. Hala garatudira gaur eguneko produktu asko.Diseinu-pentsamendua dahurrengo pausoa. Kontua dadiseinu-tresnak inoiz bere buruadiseinatzaile bezala ikusi ez dutenpertsonen eskuetan ezartzea etaizaera desberdineko erronka ugarikonpontzeko haiek ezartzea.

Berrikuntza diseinu-pentsamenduarenbitartez arakatze-prozesu bat da. Garapenerrepikari bat da bukaera ireki batekin,kaotikoa irudituko zaiena lehen aldizesperimentatzen dutenei.

Hiru gune eta haien mugak:desiragarria eta bideragarria

Hiru gune gainezarriz gainera (inspiratzea,ideiatzea eta ezartzea), zeinetatik proiektuakgaratuz, aurreratuz eta atzera itzuliz baitoaz,ekipoa bere ideiak finduz eta bide berriakarakatuz doan neurrian, kontuan izan behardira, hasieratik, mugak. Mugarik gabe ez dagodiseinurik. Muga horiek bistaratzekomoduetako bat hiru irizpide ezartzea da,horiek ere gainezartzen direnak:

1. Bideragarria al da ikuspuntu teknikotik etafuntzionaltasunetik?

2. Bideragarria al da negozioarenikuspuntutik? Txertatu al daiteke negoziojasangarri baten ereduan?

3. Desiragarria al da? Ba al du zentzurikjendearentzat?

Nintendoren Wii kontsola hiru aspektuhorien arteko orekaren adibide perfektua da.

Proiektua

Ideia kontzeptutik errealitatera igarotzeaahalbidetzen duen eroalea da. Beti dituhasiera bat, tarteko urrats bat eta bukaerakobat. Diseinu-pentsamendua proiektu-testuinguru batean garatzeak, lehen unetik,helburu argi bat finkatzen du. Hala data mugakezartzen dira era naturalean, diziplina batezartzen da eta aurrerapenak aztertzekoaukera eskaintzen da, bidearen erdiannoranzkoa aldatzeko eta hurrengo jarduerakbirbideratzekoa.

‘Briefing-a’

Edozein proiekturen abiapuntua da. Gogo-mugen multzo bat da, ekipoari lana hastekoesparrua ematen diona, lortutakoaurrerapenak neurtzeko era eta erdietsi nahidiren helburuak. Briefinga ez da instrukziosorta bat, ez eta egin aurretik galdera jakinbatzuei erantzuna emateko ahalegina ere.

Briefing onak ezustekoak ahalbidetuko ditu,ezin aurreikusizkoa denari hegoak emangodizkio eta patuak era apetatsuan jokatzenutziko dio, zeren hori guztia baita sortzearenerresuma, non sortzen batira ideia egiazkidesberdinak eta berritzaileak.

Ekipoa

Diseinu-pentsalariek gaur egun psikologo,etnografo, ingeniari, zientzialari, marketing-ean aditu eta abarrekin lan egiten dute. IDEOn,adibidez, pertsona-ekipoa oro haradimentsuagoa da edozein kide banakahartuta baino. Diziplina-anitzeko ingurunebatena lan egiteko, hoberena ezagutza- etaesperientzia-alor bat baino gehiagokonbinatzea da; adibidez, psikologia ikasiduten arkitektoak,Arte Ederretakolizentziadunak master batekin, marketing-eanesperientzia duten ingeniariak, etab.Beharrezkoa da jakintzagai batean bainogehiagotan lankide izateko gaitasuna etagogoa duten pertsonak.

Jendea da lehena

Duela urteak bulego bateko telefonia-sistemei buruzko proiektu bat garatzeko,IDEOn conference calls deituak saihestekomodua aurkitu zuen bidaia-eragile batielkarrizketa egin zitzaion. Enpresako sistema


4


guztiz konplikatuari aurre egin beharrean,zenbait telefonorekin pertsona desberdineidei egiten zien, bere mahai gainean ezartzenzituztenekin. Judy, Minneapolisetik, harenezkerretara zegoen; Marvin, Tampatik,eskuinean. Hiruren artean, sistema horrekin,bidaia-ibilbide konplikatu samar batkoadratzea lortu zuten.

Arazoa da, egoera ezerosoetaraegokitzerakoan, pertsonak hain dira burutsuak

hurbilpenak, eta merkeak izan behar dutenoski. Kartoia, egurra, poliuretanozko panelakedo eskura daukagun edozein objektuk aukeraematen dute gauza asko aurkitzeko oso kostutxikiarekin.

Prototipoak ez dira soilik eskuaz hardaitezkeen objektu fisikoak; agertokiak,bideoak, role-playak… ere badira. Helburuabeste batzuek ikusi ahal izatea da, egoeraberria probatu eta beren iritzia ematea.Zinemaren sektoretik eta beste sektore eraberean sortzaile batzuetatik datozen teknikakdira fisikoak bakarrik ez diren esperientzia-prototipoak garatzeko.

“Diseinu-pentsamenduarenbitartezko berrikuntzaarakatze-prozesu bat dabukaera ireki batekin,kaotikoa iruditukozaiena lehen aldizesperimentatzendutenei”

“Prototipoak garatzea,hau da, zerbait eraikizprobatzea daesperimentatzekomodurik hoberena”

non ez baitira ohartzen egiten duten guztiaz.PINa eskuan idazten dute, txamarra gakotikesekitzen dute, bizikleta parkeko aulkiarikateatzen diote…Diseinatzailearen egitekoaezagutu ere egiten ez dituzten ezkutukobehar horiek egituratzen pertsonei laguntzeada.

Prototipoak: eskuekin pentsatu

Hamar urterekin, Lego piezekin edomekanoekin jolasean ordu asko eman dituenhaurrak forma eta tamaina posible guztietakodinosauro, suziri eta robotez beteriko mundubat sortzeko, ordurako ezagutzen duprototipoen ahalmen izugarria. Oso litekeenada eskuekin pentsatzen ikasi izana, objektufisikoak erabiliz bere irudimena ernarazteko.Fisikotik abstrakturako pausoa eta joan-etorriko bidea oinarrizko prozesuetako batzukdira unibertsoa esploratzeko, irudimenarihegaz egiten uzteko eta gogoa aukeraberrietara irekitzeko.

Prototipoen garapena, hau da, eraikizzerbait probatzeko gogoa daesperimentatzeko modurik hoberena. Hala ere,askoz baliagarriagoa da prototipo oinarrizko,sinpleak garatzea, proiektuaren hasieratik,zeren horrek emaitzak askoz lastertasunhandiagoz sortzen baititu. Hasierakoprototipoek bizkorrak, leundu gabeko

5


‘Design thinking’proiektu ororenezinbesteko hiruosagaiak

1. Zolitasuna: besteen bizitzatik ikasi: Analisi-paradigman, falta denzenbakia bilatzen da. Diseinu-paradigman, irtenbidea ez dago inon ezkutaturiknorbaitek aurkitzearen zain, baizik eta ekipoaren sortze-lanean aurkitzen da.Diseinutik pentsamendurako pausoa produktuak sortzetik pertsonen etaproduktuen arteko harremanaren analisirainoko bilakaera da.

3. Enpatia: bestearen larruan sartu:Enpatia gogo-aztura bat da laborategiko arratoiaedo estandarraren desbideratzeak bezalapertsonengan ez pentsatzea eragiten diguna.Hasteko aitortzen da itxuraz ezin azalduzkoakdiren portaerak pertsonen estrategiak direla bizidiren munduko anabasari, konplexutasunari etakontraesanei aurre egiteko. Mundu guztiak izandu esperientzia mota hori bere bizitzako unerenbatean: automobil bat erosten den lehen aldian,hiri ezezagun batean aireportutik irtetekounean edo ospitale bateko larrialdi-zerbitzurairistean.

• Diseinuaren pentsamendua estiloaz etaestetikaz askoz harago doa. Berrikuntzagainezartzen diren gune multzo bateangertatzen da eta inspirazioa, ideiatzeaeta ezarpena ditu bere baitan.

• Prozesuan ematen den lehen pausoagizakia behatzea da, pertsonadesberdinen portaera aztertzea.

• Funtsezkoa da prototipo ugari, eralasterrean eta sofistikazio gutxirekingaratzea. Kontua da “eskuekinpentsatzea” eta esperientzia baikorraksortzea, produktuak eta zerbitzuak bainoareago.

Apple saguaren lehen prototipoa IDEOk eginzuen enpresa zortzi diseinatzailez eraturikzegoenean Palo Altoko estudiotxo bateanmetaturik. Ekipoak desodorante-flasko batenbola gurinontzi baten oinari finkatu zion.Lehen hurbiltze haren ondoren, denbora luzeaigaro baino lehen atera zuen Applekmerkatura lehen sagua.

Prototipo baten helburua ez da funtzionatuko duen eredu bat sortzea,baizik forma ematea ideia bati haren abantailak eta eragozpenak zeindiren jakiteko, eta bide berriak aurkitzea prototipo zehaztuago etahobeki bukatutako prototipoen hurrengo txanda iristeko.

• Esperientziak diseinatu behardira. Hegazkinez bidaiatzendenean, erosketa egiten deneanedo hotel bateko harrerara iristengarenean, esperientzia bat biziizaten dugu.

• Gizarte-hitzarmen berriakeskatzen du enpresaren munduakikuspuntu bat hartzea gizakianzentratua, izan ere harenitxaropenek izugarrizko bilakaeraizan dute. Enpresaren,ekonomiaren eta planetarengeroa pertsonen partaidetza,denean eta denerako, lortzeandatza.

• Arazo globalak axola dira eta, guztiarengainetik, oinarrizko beharrak oraindikkonpondu ez dituzten pertsonen bizimoduahobetzea.

• Munduak gero eta diseinu-pentsalarigehiago behar ditu; beraz, beharrezkoa dagehiago izatea diziplina horren printzipioak,metodoak eta teknikak bere lanbide-bizitzaneta bizitza pertsonalean txertatukodituztenak.

2. Oharmena: jendeak egiten ez duenaz ohartu etaesaten ez duena entzun: Diseinuan munduan lider direnenpresetako edozeinetan sartzean, aurrena galdetzea bururatzen denajendea non dagoen galdetzea da. Jakina ematen direla ordu askoereduen tailerrean, proiektu-geletan eta ordenagailuaren aurrean, bainadenbora asko samar eskaintzen zaio landa-lanari ere, azken finean,azken onuradunak izango diren pertsonekin. Supermerkatu batekobezeroak, bulegoko enplegatuak edo eskola-etapa bateko haurrak ezdira proiektuaren amaieran ordainsaria ematen dutenak, baina bai azkenbezeroak. Haiek ezagutzeko modu bakarra bizi diren, lan egiten dutenedo jolas egiten duten tokira joan eta behatzea da. Beharrezkoa dabehatzea ez bakarrik egiten dutena, baizik eta egiten ez dutena, bai etaesaten dutena entzutea eta baita esaten ez dutena ere.

Badira hiru osagai elkar indartzen dutenak, eta diseinu-pentsamenduko proiektu ororen atal ezinbestekoak direnak:zolitasuna, oharmena eta enpatia.

Gako batzuk diseinuarenprintzipioak praktikanjartzeko

Applesaguarenprototipoa


6


“Beren helburuaklortu nahi badituzte,ekintzaile sozialakezin dira fidatufinantzazio-iturribakarraz

iTEM joerak

Mugimenduaren demokratizazioa.Aldakuntza soziala hedatzearen erantzukizuna ezda ekintzaile sozialen sorbalda gainean bakarrikerortzen. Ekintzailea bideetako bat besterik ez daaldakuntza hori lortu ahal izateko, etademokratizazio-aro batean sartu gara, zeineangizarteko kide guztiak aldakuntza sozialarenaurrerapenean inplika daitezkeen.Ekintzaile sozialen nazioarteko

erkidego bat eratzea. Azken hamarraldietanekintzaile sozialek burutu duten lanaren partehandi bat eskala globalean gertatu da, bainaherrialde desberdinetako ekintzaile sozialakelkartzeari buruzko debatea berri samarra da.

Mundu hobe eta jasangarriago baten aldeko ekonomia batda ekintzaile sozialen helburua. Berritzaile horiekgizartearen aurrerapenerantz eta pertsonen bizi-baldintzakhobetzera bideratzen dute beren lana. Horiek dira gaur egunekintzailetza sozialaren bilakaera markatzen dituzten joeranagusiak, eta etorkizunean markatuko dutenak.

ekintzailetzasozialerako zortzi joera8

12

Irtenbide sortzaile gehiagoekintzaile sozialakfinantzatzeko. Arrakastahandieneko enpresa sozialetako batzukfinantzazio-iturri desberdinenkonbinazio bat erabiltzen ari direnakdira, kapital hazitik eta inpaktu-inbertsioetatik hasi eta Estatuarenbermeetaraino eta emaileen funtsaklortzeraino. Beren helburuak lortu nahibadituzte, enpresa sozialek ezin dirafidatu finantzazio-iturri bakarraz.

4Adierazleak eta haien erabilera hobetzea.Aurrekoaren ondorio bezala, gehitu egiten da presioafinantza-errendimenduez harago inbertsioen inpaktuadeterminatuko duten adierazleak izateko. Ebaluazio horiahalbidetzen duten tresnak eta metodoak dagoenekogaratuta daude eta kontzeptualizazioaren urratsetikneurketa mota hori era orokortuan hartzera igarotzen arigara.

5

Lanbide baten bilakaera. Ekintzailetzasoziala bidea urratzen ari da esparruakademikoan. Gero eta unibertsitate gehiagodira kategoria desberdineko titulazioakeskaintzen ari direnak eremu horretarabideratuak

6Belaunaldi berriak. Ez dago esaterik ekintzailetzasoziala presenteago dagoenik adin batzuetan bestebatzuetan baino, baina kontua da milurtekoarenbelaunaldia protagonismoa hartzen ari dela eta Ybelaunaldiak prestutasun berezi bat ageri duelaekintzailetza sozialarekiko. Sektorea hazi ahala, arretagehiago jasoko du belaunaldi gazteagoen aldetik.

7

Irabazi-asmorik gabeko ereduen eta enpresa-ekimenen arteko tartea ezabatzea. Ekintzailesozialen bi aspektu horiek dagoeneko ezarriak dituztezubiak elkarren artean. Gaur eguneko joerak ez duzerikusirik eredu bat edo besta jarraituz garatuko direnekimen gehiago izango ote denarekin, baizik eta bi taldehoriek nola aurkitu ditzaketen lankide izateko etaelkartzeko erak.

3

Produktuetatiko ideia gehiago. Ekintzailetza sozialareneremutik datozen ideia asko aldakuntza azaleratuko duten produktuaklantzera planteatu da. Horrek adierazten du gero eta joera nabariagoadagoela zerbitzuak baino produktuak areago sortzera bideratutakonegozioak eta enpresa sozialak garatzera.8

7


Lau joera horiekin itxuratzen da eko-berrikuntza garatzeko oinarria ezartzen duenplataforma. Eco-Innovation Observatory-kadierazten duenez bere “Future Trens Creatingthe environment for eco-innovation evolution”2010eko abenduan argitaratuan1, bost diraberrikuntza eta teknologia berriak agertzeabultzatuko duten eremu handiak:

• Material berriak. Alor zabala da: fosforoarenzikloa berrorekatzea ahalbidetuko dutenberrikuntzetatik ingurumena zaintzen laguntzenduten eraikuntza-material “berdeetarainokoa”bere baitan hartzen duena. Adibidez, porlana CO2

igorpenen %5aren arduraduna da, eta horrekproduktu berriak sortu ditu, porlan “berdea”esaterako, nabarmen murrizten duena industriahorretako karbonoaren aztarna.

• Bioteknologia. Biologia aplikatuko eremu batda organismo bizi eta prozesu biologikoakerabiltzea dakarrena ingeniaritzan, teknologian,medikuntzan eta biomaterialak eskatzendituzten beste eremu batzuetan. Besteak beste,

bioteknologiak paper garrantzitsua du eko-berrikuntzaren garapenean, batez ereelikagaietarakoa ez den laborantzarenerabileretan eta beste produktu naturalbatzuetan (plastiko biodegradagarriak, oliobegetala, bioerregaiak, etab.).

• Ingurumenaren teknologia (teknologia“garbia” edo “berdea”). Ingurumen-zientziaaplikatzean datza ingurune naturalakontserbatzeko eta giza ekintzaren eraginezkorra gutxitzeko garapen jasangarri batbabesteko asmoz. Teknologia horiek, adibidez,birziklatzean, ura arazten, airea garbitzen,hondakin solidoak kudeatzen eta energiakontserbatzen erabiltzen dira eta konponbideakeskuratzen dituzte gizakiaren ekintzakingurumenean eragindako arazoak gutxitzeko.

• Nanoteknologia. Ingurumen-teknologiarenbarruan sarturik zientzia honek aukera ematendu produktuak nano-eskalan manipulatzeko,produktu berriak funtzionaltasun berriarekingaratzea erraztuz. Nanoteknologiaerabakigarritzat jotzen da mende honetakoekonomian zeren garraioa, energia, materialak,osasuna eta informazioa eta komunikazioarenteknologia barrutietan eragina baitu. Gaineraingurumena hobetzeko aukera ematen duenergiaren kontsumoa, materialak alferrikgaltzea, material ez-berriztagarriarekiko guremendekotasuna eta satsudura murriztuz.Kalkulatzen dute nanoteknologiak milaka milioieuroko aurrezkia ekarriko duela munduan zehar

• Informazioa eta komunikazioko teknologia.Teknologia-alor berriak gero eta gehiago ari dirabateratzen ITko azpiegitura tradizionalekin, batezere energiaren gastua murriztu eta energiaberriztagarriak lortzearekin zerikusia duenguztiarekin, eta horretarako eredu berriakgaratzen ari dira eraikinak jasotzeko edota sareelektrikoen azpiegiturak hobetzeko Hori da smartgrids-en kasua, zeinek sentsore-teknologiaerabiltzen baitute energia-kontsumoaarrazionalizatzeko.

Teknologia-berrikuntza erabiltzaileei etaegitura sozialei loturik dagoenez gero, egindakoanalisiak kontuan izan behar du eko-berrikuntzasoziala eta sistemen berrikuntza, eta horrekikuspen osoago bat ematen eko-berrikuntzarenaberarena.

• Berrikuntza soziala defini daitekekontsumitzailearen

• Berrikuntza soziala defini daitekekontsumitzailearen bizi-estiloko eta portaerakoalterazioak bezala Eko-berrikuntzan, aspektusoziala bereziki garrantzitsua da, izan ereingurumen-politiken eraginkortasuna ez baitagosoilik teknologien baitan baizik eta bizi-estilokoaldakuntza dinamikoaren baitan ere bai.

• Sistematako berrikuntza. Ingurumen-arazoguztiak konplexuak dira eta konponbidesistemikoa eskatzen dute, hau da, beharrezkoadela gizarteko talde guztien interakzioa(hornitzaileak, unibertsitateak, interes publikokotaldeak, agintari publikoak, erabiltzaileak) eta ezhaietako bakoitza era banakoan. Berrikuntzahorren adibide argiak dira etorkizuneko eko-hiriaketa eko-eraikuntza.

Baliabideen urritasuna, ekonomiarenglobalizazioa eta ingurunean klima-aldaketaren eraginetik eratorritakoingurumenerako mehatxuakekonomiaren eta gizartearen gaurkogarapena markatzen duten hiru joeradira. Egoera honek planteatzendituen erronkei erantzuteko,laugarren joera bat garatzen da,merkatuak “berdeagoak” izatea lortunahi duena, eta horrekpentsamendua, jarrerak eta politikakaldatzea dakar berekin.

GEROKO JOERAK

Eko-berrikuntzaren bilakaerarakotestuingurua sortzen

“Eko-berrikuntzakpentsamendu, jarreraeta politiken aldaketasakona dakar berekin”

8

iTEM joerak

1. http://www.ecoinnovation.eu/media/EIO_ Horizon _Dec 10.pdf


item 1- design thinking (euskera)

Documents