1

FİZİKSEL UYGUNLUK

GİRİŞ

2 2

TEKNOLOJİ

3 3

TEKNOLOJİ

4 4

FİZİKSEL AKTİVİTE

5 5

HAREKETSİZLİK

HAREKETSİZLİK HİPOKİNETİK HASTALIKLAR

Koroner Kalp Hastalığı

Hipertansiyon

Hiperlipidemi

Diyabet

Obezite

Kas –İskelet Hastalıkları

6

Hareketsizliğin neden olduğu hastalıklara “hipokinetik hastalıklar” denir: Koroner kalp hastalıkları

Yüksek tansiyon

Yüksek kolesterol

Obezite

Kas iskelet hastalıkları

HİPOKİNETİK HASTALIKLAR

7

Koroner Kalp Hastalığı En fazla ölüme neden olan hastalık

Koroner arter duvarlarında yağların ve fibroz plakların birikmesiyle damar daralması (aterosklerosis) kalbe daha az kan gitmesine ve bunun sonucu myokardial enfarktüs (kalp krizi) oluşmasına neden olmaktadır

HİPOKİNETİK HASTALIKLAR

8

Koroner Kalp Hastalığı Risk Faktörleri

Yaş

Kalıtım

Hiperlipidemi

Yüksek tansiyon

Sigara kullanımı

Obezite

Diyabet

Hareketsizlik

9

Yüksek Tansiyon: Kan basıncının kronik ve ısrarlı bir şekilde

yükselmesi

Düzenli dayanıklılık egzersizleri yüksek tansiyonun kontrol edilmesine yardımcı olur

10

Hiperlipidemi Kandaki düşük yoğunluktaki (LDL) kolesterolün ve total

kolesterolün yükselmesidir

İstenilen total kolesterol düzeyi 200 mg.dl altında olmasıdır

250 mg.dl üzerindeki kolesterol düzeyi kalp hastalığı riskini oldukça arttırmaktadır

11

Diyabet

Tip I (insüline bağımlı) ve Tip II (insüline bağımlı olmayan)

Çalışmalar düzenli egzersizin Tip II yani insüline bağımlı olmayan diyabetin gelişme riskini azalttığını göstermektedir

12

Obezite

Yaş ve cinsiyete göre vücut ağırlığının normalin :% 20’sinden fazla olması Bireyin yaşam kalitesini ve uzunluğunu olumsuz

etkilemektedir

Nedenleri: Düzensiz beslenme

Aşırı yeme alışkanlığı

Hormonal dengesizlik

Genetik faktörler

Harekesizlik

13

Kas İskelet Hastalıkları

Osteoporoz, osteoartirit, kemik kırılmaları, bağ dokusu yırtılmaları ve bel ağrıları

Yeterli kalsiyum alımı ve düzenli egzersiz ile bu hastalıkların oluşması engellenebilir

14 14

Yüksek Fiziksel Aktivite Düzeyi

Fiziksel Uygunluk

Hipokinetik Hastalıklar

FİZİKSEL AKTİVİTE-SAĞLIK İLİŞKİSİ

15 15

FİZİKSEL AKTİVİTE-SAĞLIK İLİŞKİSİ

Günde sadece 150 kcal, ya da haftada 1000 kcal harcayarak sağlıkta oldukça olumlu gelişimlere ulaşılabilinir

Fiziksel aktivitede sadece bu miktardaki bir artış

Koroner Kalp

Hastalığı Riski %50

Hipertansiyon

Diyabet Kolon Kanseri

%30

16 16

FİZİKSEL AKTİVİTE

• İskelet kaslarının kasılması sonucu ortaya çıkan ve bazal düzeyin üzerinde enerji harcamayı gerektiren hareketler

(Hardman & Stensel, 2004)

17

EGZERSİZ

• Fiziksel aktivitenin bir alt sınıfı • Planlı yapılandırılmış,

• Tekrarlı,

• Fiziksel uygunluğun bir ya da birkaç unsurunu geliştirmeyi amaçlayan sürekli aktiviteler

18

FİZİKSEL UYGUNLUK Kişinin mesleki, rekreasyonel ve günlük

aktiviteleri aşırı derecede yorulmadan yapabilmesi

(Heyward, 1998)

19

FİZİKSEL UYGUNLUK

•Bireyin kalp, kan damarları, akciğerleri ve kaslarının günlük aktiviteler için minimum yorgunluk sağlayacak fonksiyonel düzeyde olması

Bireyin daha çok iş yapabilme kapasitesinin bulunması

SAĞLIKLA İLİŞKİLİ FİZİKSEL UYGUNLUK

AEROBİK

UYGUNLUK

KASSAL

DAYANIKLILIK

KASSAL KUVVET

ESNEKLİK

VÜCUT

KOMPOSİZYONU

FİZİKSEL UYGUNLUK

Kassal güç

Sürat

Çeviklik

Denge

Reaksiyon zamanı

21

PERFORMANSLA İLİŞKİLİ FİZİKSEL UYGUNLUK

22

AEROBİK UYGUNLUK

Büyük kas gruplarının çalışmasını içeren dinamik egzersizleri uzun süre devam ettirebilme kapasitesi

23

VO2maks

Egzersiz sırasında

kasların O2’ni kullanma kapasitesi

Kalp, akciğerler ve kanın O2’ni kaslara taşıma

kapasitesi

AEROBİK UYGUNLUK

24

AEROBİK UYGUNLUK

25

Büyük kas grubu aktiviteleri ile geliştirilir ve korunur

Yürüyüş, koşu, bisiklet, yüzme

Aerobik uygunluktaki gelişme

Dolaşım, solunum ve yağ metabolizmasını geliştirir

Kalp hastalığı riskini azaltır

Stresi azaltır

Kemik, bağ ve tendonları güçlendirir

Ağırlık kontrolünü sağlar

Ruh halini, benlik kavramı ve beden imajını güçlendirir

AEROBİK UYGUNLUK

26

Kassal kuvvet, dayanıklılık ve esneklik gibi unsurları içerir Yıllar geçtikçe kuvvet ve esneklik azalıp çalışma verimi

giderek düştüğünden kassal uygunluk çalışma yaşamını destekleyici olmaktadır

Postürü geliştirir, bel ağrısı ve kireçlenme gibi kassal ve kemiksel sorunların önlenmesine ve giderilmesine yardımcı olur

KASSAL UYGUNLUK

27

KASSAL UYGUNLUK

Kassal Kuvvet Bir kas ya da kas grubunun bir dirence

karşı koyabilmesi

28

Kassal Dayanıklılık Bir kas ya da kas grubunun uzun süre

kasılabilmesi

KASSAL UYGUNLUK

29

Günlük aktivitelerin yorulmadan yapılabilmesinde önemli rol oynar

Sırt ve bel problemlerinin oluşmasını azaltır

Kas-iskelet sisteminin yaralanma riskini en aza indirir

Postürü düzenler

KASSAL UYGUNLUK

30

ESNEKLİK (Hareketlilik)

Bir eklemin ya da bir dizi eklemin tüm hareket genişliğinde hareket edebilme yeteneği

31

Sıklıkla ihmal edilen bir bir fiziksel uygunluk öğesi Bir çok kas iskelet rahatsızlığı ile bel problemleri

yetersiz esneklikten kaynaklanmaktadır

ESNEKLİK (Hareketlilik)

32

ESNEKLİK (Hareketlilik)

YAŞ CİNSİYET HAREKETSİZLİK

ESNEKLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERDEN BAZILARI

33

ESNEKLİK (Hareketlilik)

34

VÜCUT KOMPOSİZYONU

Sadece fiziksel uygunluk için değil, kişinin sağlıklı bir yaşam sürmesi için önemli bir etmen

Vücudun yağ ve kas oranı olarak tanımlanabilir

35

Vücutta yağ oranının fazlalığı fiziksel aktiviteyi engelleyici bir özellik taşımaktadır ve sağlık sorunlarına yol açabilmektedir

VÜCUT KOMPOSİZYONU

36

SAĞLIK

İnsanın fiziksel, sosyal ve psikolojik bakımdan kondisyonu (fiziksel aktivite ve sağlık konferansı, 1988)

Sadece hastalıklardan korunma ya da hastalanmama değil, fiziksel, duygusal, ruhsal, zihinsel ve sosyal açıdan iyi olma hali (Dünya Sağlık Örgütü)

37

Fiziksel uygunluk ve sağlık arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır Fiziksel uygunluk geliştikçe sağlıkla ilgili riskler

azalır ve yaşamdan beklentiler artar

FİZİKSEL UYGUNLUK-SAĞLIK İLİŞKİSİ

38

Aşırı miktarda egzersiz sağlığa zararlı da olabilir Kas-iskelet yaralanmalarına, bağışıklık sistemini

baskılamaya ve enfeksiyonlara karşı bedenin direncini azaltmaya neden olabilir

Fazla egzersizin neden olacağı aşırı kilo kaybı hormonal problemlere ve vitamin ve mineral kaybına neden olabilir

Sağlık için yapılacak egzersiz orta düzeyde, kurallı ve düzenli olmalıdır ayrıca sağlıklı beslenmelidir

39

Fiziksel Uygunluk ve Aktif Yaşam Biçimi

Yararları

Erken ölüm riskini azaltır

Kalp hastalıklarının oluşmasını engeller

Diyabetin gelişme riskini azaltır

Yüksek kan basıncı riskini azaltır

Vücut ağırlığının kontrol edilmesini sağlar

Kas ve kemik sistemini güçlendirir

Psikolojik olarak bireyin kendini iyi hissetmesini sağlar

40

SONUÇ

41

PERFORMANSLA İLİŞKİLİ FİZİKSEL UYGUNLUK

Güç

Birim zamanda ortaya konan mekanik iş olarak tanımlanır

P=W/t

42

Sürat

En yüksek hızda bir yerden bir yere hareket edebilme yeteneği

Hareketlerin mümkün olduğu kadar yüksek bir hızla uygulanabilmesi

43

Çeviklik

Dengede bir kayıp yaşamadan hızlı bir şekilde yön değiştirme yeteneği

Sürat, koordinasyon, esneklik ve güçten etkilenmektedir.

44

Denge

Statik veya dinamik olabilir

Statik: sabit durumdayken dengeyi koruyabilme

Dinamik: hareket halindeyken dengeyi koruyabilme

45

Reaksiyon Zamanı

Bir uyarının gelmesi ve o uyaruya uygun reaksiyonun gösterilmesi arasında geçen süre

46

47

PERFORMANS

Bir sporcunun performansı sporcunun teknik, taktik, fizyolojik ve psikolojik/sosyla özelliklerine bağlıdır.

48

49

Bu bileşenler birbirleriyle yakından ilişkilidir

Ör: eğer sporcunun taktik bilgisi düşük ise teknik kalitesi ortaya çıkmayabilir.

50

Sporcunun Performansının Değerlendirilme Nedenleri

Antrenman programının etkisini belirleyebilmek için

Sporcuyu daha fazla antrenman yapması için motive etmek içim

Sporcuya objektif geribildirim sağlayabilmek için

Sporcuyu antrenmanın amaçlarını daha iyi anlamasını sağlamak için

Sporcunun yarışmaya hazır olup olmadığının belirlenmesi için

Rehabilitasyon evresi sırasında sporcunun performansını belirlemek için

Kısa süreli ve uzun süreli antrenman programlarını planlayabilmek için

Sporcunun zayıf yönlerini belirlemek için 51

52

Örnekler

53

Örnekler

54

Örnekler

Uygun antrenman programlarıyla sporcunun performansı arttırılabilir ve sakatlanma riski azltılabilir Etkili bir antrenman programı planlayabilmek için öncelikle spor

dlaının fizyolojik özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir.

Ayrıca sporcu düzneli bir şekilde test edilerek performansı takip edilmelidir.

55

SONUÇ