hacettepe Üniversitesi tıp eğitimi ve bilişimi ad - hazirlayanlar · 2019-11-27 · 9 gİrİŞ...

H A Z I R L A Y A N L A R

Prof.Dr. Melih Elçin

Prof.Dr. Sevgi Turan

Prof.Dr. Orhan Odabaşı

Doç.Dr. Meral Demirören

Dr. Öğr. Üyesi Gülşen Taşdelen Teker

Dr. Öğr. Üyesi Barış Sezer

Ar.Gör.Dr. Bürge Atılgan

Programın tasarım ve içeriğine katkılarından dolayı;

Prof.Dr. Canan Akyüz (Program Koordinatörü 2004-2014)

Prof.Dr. Dilek Aslan

Prof.Dr. Nüket Örnek Büken

Doç.Dr. Bilge Başusta

Öğr.Gör.Dr. Aslıhan Akpınar

Dr. Öğr. Üyesi Müge Demir

Dr. Öğr. Üyesi Arif Onan

Uz.Dr. Kirsten Ward

Uz.Dr. Murat Sincan

Öğr.Gör.Dr. Ece Abay

ve çizgileriyle Dr. Seyfi Durmaz’a teşekkür ederiz.

HÜTF TIP EĞİTİMİ ve BİLİŞİMİ ANABİLİM DALI

1. Baskı: Ağustos 2004, Ankara

17. Baskı: Eylül 2019, Ankara

Sevgili Öğrenciler,

Tıp bir bilim alanı, hekim de bir bilim insanıdır. Ancak hekimliği sadece bu bilim

alanındaki uygulamalar olarak değerlendirmek bu kavramı daraltmak olur. Hekimlik,

bir bilgi birikimi yanında kazanılan beceriler ve zaman içinde geliştirilen tutum ve

davranışların bir bütünüdür. Aynı zamanda hekimlik, mesleksel sorumluluk, meslek

grubu içinde dayanışma, meslek onurunu koruma ve mesleksel hakları gözetme gibi

temel kavramların bir uygulamasıdır.

Tıp fakülteleri eğitim programlarına bakıldığında bilgi ve kısmen beceri alanlarının

tanımlandığı görülür. Tutum ve davranışlar ise usta-çırak ilişkisi içinde geliştirilecek,

örtük eğitim programlarının (hidden curriculum) bir parçası olan alanlar olarak

görülmektedir. Ancak zaman içinde hekimlikle ilgili kavramlar, tutum ve davranışlar

daha açık olarak tanımlanmış, hekim adaylarına kazandırılması için eğitim yöntemleri

belirlenmiştir.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi eğitim programına 2004 yılında eklenen ‘İyi

Hekimlik Uygulamaları’ programı bu gelişimin Türkiye’deki öncülüğünü yapmaktadır.

Bu program hekimlikle ilgili birçok kavramın eğitim programında yerini almasını

sağlamıştır.

İyi Hekimlik Uygulamaları programı her öğretim yılı sonunda öğretim üyeleri ve

öğrencilerden alınan geribildirimler ve güncel gereksinimlerin ışığında gözden

geçirilmektedir. Sunacağınız katkılar ile daha da gelişecek ve biçimlenecektir.

Hepinize iyi çalışmalar ve başarılar diliyoruz.

Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı

GİRİŞ 9 PROGRAM 11Programın Amaç ve Öğrenme Hedefleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Program Tasarımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Programın Bölümleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Programın Akışı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

İYİ HEKİMLİK UYGULAMALARI PROGRAMI (2018-2019) 19Dönem 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Dönem 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Dönem 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Gelişim Dosyası Portalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

ÖĞRENİM REHBERLERİ 77Başvuran/Hasta ile Görüşme Yapma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Zor Hasta ile Görüşme Yapma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

Kötü Haber Verme Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Siyanozlu Hastada Öykü Alma ve Muayene Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Klinik Etik Karar Verme Sürecinde Hasta ile Görüşme Yapma Becerisi . . . . . . . . . . . . 88

El Yıkama Becerisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

Maske Takma ve Kullanılmış Maskeyi Çıkarma Becerisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Steril Eldiven Giyme ve Kullanılmış Eldiveni Çıkarma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Vücut Sıcaklığını Kulaktan Ölçme Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

Vücut Sıcaklığını Temassız Ateşölçerle Ölçme Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

Radial Arterden Nabız Bakma ve Kan Basıncı Ölçme Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Temel Yaşam Desteği Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Tespit Sargısı Uygulama Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

Intramuskuler Enjeksiyon Yapma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Intravenöz Enjeksiyon Yapma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

Damar Yolu Açma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Kalbi Fizik Muayeneyle Değerlendirme Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Solunum Sistemi Fizik Muayeneyle Değerlendirme Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Elektrokardiyografi Kaydı Alma ve Yorumlama Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Karın Muayenesi Uygulama Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

Siyanozlu Hastayı Muayene Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Dikiş Atma ve Dikiş Alma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Nazogastrik Sonda Uygulama ve Çıkarma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

Foley Katater Uygulama ve Çıkarma Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

İ Ç İ N D E K İ L E R

Kadında Meme Muayenesi Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Kadında Genital Sistem Muayene Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

Rektal Tuşe ile Prostat Muayenesi Becerisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME REHBERLERİ 123Değerlendirme Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Geribildirim Verme Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Çözümleme Oturumu Yürütme Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Araştırma Planlama Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Öneri Hazırlama Rehberi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

Rapor Hazırlama Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

Ürün Dosyası Hazırlama Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

Bilimsel Makale Değerlendirme Rehberi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

Çalışma Değerlendirme Formu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

Ürün Dosyası Değerlendirme Formu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

Grup Çalışması Değerlendirme Formu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Oturum Performansı Değerlendirme Formu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

Görüşme Değerlendirme Formu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

Kişisel Değerlendirme Formu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

İletişim Becerileri Geribildirim Formu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Mesleksel Beceri Eğitimi Geribildirim Formu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

Muayene Becerileri Eğitimi Geribildirim Formu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

Hasta Görüşmesi Geribildirim Formu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

Kongre Başvurusu Değerlendirme Rehberi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

Kongrede Sözlü Sunum Değerlendirme Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Kongrede Poster Değerlendirme Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

Sunum Hazırlama Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

Saydam Tasarımını Değerlendirme Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Sunum Değerlendirme Rehberi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

Eğitim ve Değerlendirme Merkezi Uygulama Kuralları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

Klinik Ziyaretler Uygulama Kuralları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

İyi Hekimlik Uygulamaları Programı kapsamındaki eğitimler sırasında

hiçbir gerçek hasta bilgisi, fotoğrafı ve videosu kullanılmamakta,

uygulamalı eğitimlerde hiçbir gerçek hasta yer almamaktadır.

İyi Hekimlik Uygulamaları Programı eğitim ortamlarında kullanılan

tıbbi araç, gereç ve malzemelersadece eğitim amaçlıdır,

insan üzerinde kullanılamaz.

9

GİRİŞTıp eğitimi ustadan görerek öğrenmenin esas olduğu, standartları olmayan ‘usta-çırak’

eğitimiyle başlamıştır. IX-XII. yüzyıllarda Avrupa’da gelişen tıp eğitimi, ABD’de 1910

Flexner Raporu sonrası ivme kazanmıştır. Önceleri disiplinlere dayalı olarak sürdürülen

yapılandırılmış eğitim 1950’lerden başlayarak organ sistemleri temelinde entegre edilen

programlarla sürdürülmüştür. 1970’lerden itibaren ise toplumların sağlık sorunlarını

öncelikleyen yaklaşımlar ve öğrenen merkezli eğitim modelleri ağırlık kazanmaya

başlamıştır.

21. yüzyılda tıp alanındaki bilginin kısalan yarılanma ömrü, artan bilgi yükü, hızla

gelişen ve değişen tıbbi teknoloji, tedavi hizmetlerinin önceliklenmesi ve sağlık hizmeti

sunumunda finansmanın belirleyiciliği tıp eğitimi üzerinde de etkisini göstermiştir. Tıp

eğitimini planlayanlar ve eğitimi almayı amaçlayanlar için hedefler çeşitlenmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü, geleceğin doktorları için

şu özellikleri tanımlamıştır:

•Hastayı,hembireyinhemdeaileninvetoplumun bir üyesi olarak bütüncül bir şekilde gören bir hizmet sunucu,

•Sunduğuhizmetigeliştirirkenuygulanacakteknolojinin etik ve maliyet etkin olanını seçmede bir karar verici,

•Bireylerevegruplarakendisağlıklarınıdeğiştirme ve korumalarında güç veren bir iletişimci,

•Birlikteçalıştığıinsanlarıngüveninikazanarakbireyinvetoplumunsağlıkgereksinimlerini uzlaştırabilen ve toplum yararına girişim yapan bir toplum lideri,

•Sağlıkverilerininuygunkullanımınıgeliştirerekhastalarınvetoplumungereksinimlerinikarşılamak için sağlık uygulamalarının içinden ve dışından organizasyonlarla ve bireylerle uyumlu çalışabilen bir yönetici.

Ulusal Çekirdek Eğitim Programı - 2014’de tıp fakültelerinde altı yıllık eğitim sürecinde

amaçlanması gerekenin;

•sağlıklailgilitümsüreçlerde“bütüncül(biyo-psiko-sosyalvekültürel)yaklaşım”sergileyen,

•tıptarihiperspektifindehekimlikkimliğivebilincinigeliştirmiş;hekimliği,daha

10

çok, teknik anlamda ele alarak hekimlik uygulamalarını iyi yapan, hatta bilerek (bilimseltemellerüzerinde,kanıtadayalı)yapandeğilde,“insanivemeslekideğerler(profesyonellik)”doğrultusunda“bilerek(kanıtadayalı)”yapan,

•“reflektifdüşünmeveuygulama”yeterliğinikazanmış,dolayısıylabireyselvemeslekirolleri, nitelikleri, potansiyalleri ve sınırları ile sorumlukları ve haklarının farkında olarak “süreklimeslekivebireyselgelişim”eaçıkolan,

•ulusalveuluslararasısağlıksistemlerivepolitikalarıilesağlıklailgilitümorganizasyonelveyönetimselsüreçleri“bireyinvetoplumunsağlığınıkorumavegeliştirme”perspektifinde“bireyselvetoplumsalfaydayı”önceleyecekşekildedeğişimevegelişime

zorlayan nitelikli hekimlerin yetişmesi olduğu belirtilmektedir.

Tıp eğitiminin tarihine, tanımlanan amaçlarına ve istenilen hekim özelliklerine

bakıldığında tıp fakültelerinin, öğrencilere sadece bilgi ya da beceri kazandırmanın çok

ötesinde bir kültür, bir yaşam biçimi, bir bakış açısı kazandırmayı bir başka deyişle tutum

ve davranış geliştirmeyi de öncelikleyen birer yüksek öğretim kurumu olduğu açıktır.

Tıp eğitimindeki klasik anlayışa bakıldığında varolan temel sorunlar şunlardır:

•Bilgiyüküöğrencikapasitesiniaşmıştır.

•Temelbilimlerklinikuygulamalarla,klinikbilimlerisetemelsağlıksorunlarıylailişkilendirilmeden öğretilmektedir.

•Sağlıkalanınaçokdarbirpenceredenbakmaktadır.

İngiliz Genel Tıp Konseyi’nin tanımladığı ve tıp eğitimiyle uğraşanların bugün üzerinde

anlaştığı görüş, tıp eğitimin yaşam boyu kendi kendine öğrenmeyi özendirmesi, temel,

klinik ve sosyal bilimler arasında tam bir entegrasyonun sağlanması, tıp eğitiminin temel

sağlık hizmetlerine ve koruyucu hekimliğe ağırlık verecek şekilde yeniden yapılandırılması,

öğrencilerin eğitimin çok daha erken dönemlerinde hasta ile temas etmesi, tıp eğitiminin

sağlığın biyolojik, psikolojik, sosyal ve ekonomik bileşenlerini birlikte içermesidir.

Tıp eğitiminde bu değer, tutum, davranış ve becerilerin kazandırılmasına yönelik

uygulamaların, eğitim programları içindeki payının artırılarak yapılandırılması gerekliliği

ortadadır. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde bu gereksinim doğrultusunda 2004-

2005 öğretim yılından başlayarak Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı tarafından ‘İyi

Hekimlik Uygulamaları’ programı tasarlanmış ve uygulanmaya başlamıştır.

11

PROGRAMİyi hekimlik uygulamaları, iletişim becerileri temelinde tasarlanmış, mesleksel becerilerin ve muayene becerilerinin kazandırılacağı, etik ve profesyonel değerlerin tartışılacağı, klinik ziyaretlerin yapılacağı, insan bilimlerinde tıp ilişkisinin araştırılacağı, kanıta dayalı tıp çalışmalarının değerlendirileceği ve hekimin eğitici rolüne yönelik farkındalığın kazandırılacağı uygulamalarla desteklenip zenginleştirilen bir programdır.

Programın Amaç ve Öğrenme HedefleriProgramın amacı, öğrencilere iyi hekimin gereksinimi olan beceri ve tutumun kazandırılmasıdır.

Bu amaca ulaşmak için öğrenciler;

•Hastaveyakınlarıylaaçıkvenetiletişimkurabilmeli,

•Hastayısorgulayarakhastavehastalığauyguntamvedoğrubiröyküalabilmeli,

•Hastanınyakınmasınaodaklanabilen,tümsistemlerikapsayantambirfizikmuayeneyiyapabilmeli,

•Meslekselbecerileriuygulamabasamaklarınagöreuygulayabilmeli,

•Kanıtadayalıtıpıuygulamalarınayönelikfarkındalıkkazanabilmeli,

•Tıbbiuygulamalardakietikdeğerleriiçselleştirebilmeli,

•Hastahekimilişkisindeprofesyoneltavırlarınıgeliştirebilmeli,

•Hekiminmeslekibilgivedeneyiminpaylaşılmasındakisorumluluğuveeğiticirolünüaçıklayabilmeli,

•Hastalıkvesağlıkkavramlarınatarihi,kültürel,sanatsalvedüşünselbakışaçılarıylayaklaşabilmelidir.

Program TasarımıProgramın özellikleri şöyledir:

•Üçyıllıkdikeybirprogram.

•Küçükgrupetkinliği.

•Tümyılboyuncaikihaftadabirbirarayagelinenoturumlar.

•Heröğrenciyeoturumsürelerikadararaştırmasüresi.

•Hergrupyılboyuncaaynıeğiticiilebirlikte.

•Hergrubunprogrambölümleriniyıliçindedönüşümlüuygulaması.

•Herbölümiçinuyguneğitimetkinliği.

•Heraşamadauygunbiçimlendirici(formative)değerlendirmeyöntemi.

•Heryılınsonundadüzeybelirleyici(summative)değerlendirmeyöntemi.

12

Programın Bölümleri

I. İletişim becerileri (Hasta görüşmesi) :

Hasta-hekim görüşmesi klinik uygulamaların merkezinde yer alan, hekimin hastasının

yakınmalarını dinleyip sorunlarına yardım edebileceği oldukça önemli ve sınırlı

dakikalardır. Bu kısıtlı süreçte her hekimin sahip olması gereken dört yeterlik alanı vardır:

Bilgi, problem çözme becerisi, iletişim becerileri ve fizik muayene. İletişim becerileri

olmaksızın diğer bileşenlerdeki yeterlikler de önemli ölçüde anlamlarını yitirirler. Tıpta

iletişim profesyonel bir beceridir ve profesyonel anlamda geliştirilmelidir. Bu nedenle

iletişim becerileri tıp eğitimindeki temel bir beceridir, öğretilebilir ve öğretilmelidir.

İyi hekimlik uygulamaları programı içinde

iletişim becerileri üç aşamada planlandı.

İlk aşamada etkin hasta görüşmesi

basamaklarına uygun temel iletişim becerileri,

ikinci aşamada farklı yaş ve cinsiyetteki, farklı

sistemlere yönelik yakınması olan hastalarla

vezorhastalarla(kızgınhasta,sessizhasta)

görüşme yapma becerisi, son aşamada da

kötü haber verme becerisi ile öykü alma ve

fizik muayenenin birlikte uygulandığı hasta

görüşmesi yapma becerileri standart hasta

yöntemi kullanılarak kazandırılacaktır.

II. Mesleksel beceriler:

Muayene becerileri, klinik ve laboratuvar beceriler mesleksel beceriler başlığı altında

değerlendirilmektedir. Tıp eğitiminin amaçları ya da sağlık hizmeti organizasyonunda

hekimden beklenenler doğrultusunda belirlenen becerilerin, tanımlanmış bir standartta,

yapılandırılmış yöntemlerle, laboratuvar ortamında, maket, manken ve standart hastalar

kullanılarak kazandırılması yaygın bir yöntemdir.

İyi hekimlik uygulamaları programında ilk

aşamadatemelbeceriler(elyıkama,maske

takma,sterileldivengiyme),yaşamsalbelirtilerin

değerlendirilmesineyönelikbeceriler(vücutısısı,

kanbasıncıvenabız)vetemelyaşamdesteği

becerilerinin kazandırılması, ikinci aşamada,

intramuskuler enjeksiyon yapma, damar yolu

açma, üretral kateterizasyon ve nazogastrik

13

sonda uygulama becerilerinin kazandırılması, üçüncü aşamada dikiş atma, rektal tuşe

ile prostat muayenesi ve kadın genital sistem muayenesi becerilerinin kazandırılması

öngörülmektedir.

III. Etik ve profesyonel değerler:

Hekimin belirli bir düzeyde tıp bilgisine ve becerisine sahip olmasının yanı sıra hekim

kimliğine uygun olduğu kabul edilmiş bazı etik ve profesyonel değerleri de sergilemesi

beklenir. Hekim içinde yaşadığı

toplumun sorunlarını izlemek,

tahlil etmek ve bilimsel bakış

açısı içerisinde sorumluluk

bilinci ile kendi görüşlerini

oluşturmak durumundadır.

İyi hekimlik uygulamaları

programının ilk aşamasında

tıp öğrencisi kimliği ve

sınırları, öğrenciler için

hekimliğin anlamı ve

hekimlikten beklentileri, sağlık

ve hastalık kavramları ve iki

kavram arasındaki ilişki, hekim olma motivasyonu, hekimliğin öğrencinin beklentilerine

uygunluğu, öğrenci motivasyonunun hekimlik değerleri ile örtüşmesi; ikinci aşamasında

yaşamın başında alınan etik kararlar ve ileri tıp teknolojileri başlıklarının etik süreçlerdeki

anlamı ve sağlık hizmet sunumundaki, hekim-hasta ilişkisindeki önemi, aydınlatılmış

onam; üçüncü aşamada klinik etik, tedavinin sonlandırılması, kaynakların paylaşımı ve

aile içi şiddet konularının tartışılması öngörülmektedir.

IV. İnsan bilimlerinde tıp:

Hekimden tanı koymada bilgili ve uygulamalarda becerikli olmasının yanında hastasının

duygusal gereksinimlerine duyarlı ve yardımcı olması beklenmektedir. İnsan bilimlerinde

tıp, insanın sağlık, hastalık, sağlık hizmeti ve hasta-hekim ilişkisi özelinde davranışlarının

anlamını irdeleyen ve deneyimlerini kaydeden tarih, edebiyat, sanat, felsefe, etik,

hukuk, antropoloji, sosyoloji ve teoloji alanındaki çalışmaları içerir. Tüm bu çalışmalar

tıbba açılan farklı ve özel pencerelerdir. Tıbba bu pencerelerden bakabilmek hekimin

hastasının dünyasına farklı bir yaklaşım getirmesine katkı sunacaktır.

14

Programınbaşlangıcında“medical

humanities”kavramınınTürkçekarşılığıolarak

kabuledilen“tıptainsanbilimleri”ifadesi

özellikle son yıllarda artan oranda tıp alanında

sosyal ve beşeri bilimlerin kullanımı üzerine

yapılan çalışmalar için de kullanılan bir ifade

haline geldiğinden eğiticiler ve öğrenciler

açısından karışıklığa neden olmaktadır. Bu

noktadan hareketle hem karışıklığı önlemek

hemde“medicalhumanities”kavramını

daha iyi tanımlayabilmek adına 2017-2019

Öğretim Yılından başlayarak programda bu

bölümünbaşlığıolarak“insanbilimlerinde

tıp”ifadesikullanılmayabaşlamıştır.

İyi hekimlik uygulamaları programının ilk

aşamasında küçük gruplarla ‘Sanat ve

Tıp’ başlığında öykü, roman, şiir, müzik,

resim, heykel, tiyatro, dans, opera ve sinema üzerine, ikinci aşamada ‘İnsan ve Tıp’

başlığında tarih, inanç, din, arkeoloji, mimari felsefe, sosyoloji, etik, hukuk ve antropoloji

üzerine derlemeler yapılarak, üçüncü aşamada ise ‘Yaşam ve Tıp’ başlığında insan

yaşamında tıbbın, sağlık hizmetlerinin, sağlık algısının farklı yansımalarını tartışan

metin incelemeleri aracılığıyla

dönem ödevleri hazırlanarak

her yıl sonunda düzenlenecek

öğrenci kongresinde sunulmaları

öngörülmektedir.

V. Kanıta dayalı tıp:

Toplumdaki değişim ve

gelinen noktada tıp eğitiminin,

öğrencinin ne öğreneceğine

karar vermesini, kendi

kendine öğrenmesini, kanıtları

değerlendirmesini, işbirliği yapmasını ve ne kadar öğrendiğini değerlendirmesini

sağlayacak bilgi okuryazarlığı, eleştirel okuma/düşünme ve kanıta dayalı tıp kavramlarına

yönelik uygulamaları içermesi önerilmektedir.

15

İyi hekimlik uygulamaları programında ilk aşamada kanıta dayalı tıp uygulamalarının

uygun örneklerle tartışılması ve uygulama yapılması, üçüncü aşamada bir araştırma

makalesinin içermesi gereken bileşenler yönünden tartışılması öngörülmektedir.

VI. Kliniğe giriş:

Hastayla, hekim dışındaki sağlık çalışanlarıyla ve klinikle erken karşılaşma, öğrencinin

kuramsal çalışmalara ilgisini arttırmakta, dünyada sağlık hizmetlerinin nasıl verildiği,

sağlık alanında mesleklerarası işbirliğinin ne olduğu, hasta güvenliği tanımı, hekim-sağlık

çalışanı iletişimi benzeri konuları tartışmasını sağlamakta ve hastadan tıbbi bilgileri

edinme, muayene, iletişim becerileri ile hasta-hekim ilişkisi örneklerini gözlemleme

şansını sunmaktadır.

İyi hekimlik uygulamaları programının ilk aşamasında öğrencilerin hastane kliniklerindeki

işleyişleri görmeleri, ikinci aşamada hastane polikliniklerinde

hasta görüşmelerini izlemeleri üçüncü aşamada ise acil

servis hizmetlerini gözlemlemeleri ve muayene yöntemlerini

izlemeleri ve uygulamaları öngörülmektedir.

VII. Hekimin eğitici rolü :

Hekimin eğitici rolü hem uluslararası hem ulusal hem de

kurumsal yeterlikler çerçevesinde vurgulanmıştır. Hekim,

eğitim yaşamından başlayan ve çalışma ortamında da

süren birçok durumda akranları, meslektaşları, farklı

meslek grubundan sağlık çalışanları, hastaları, hasta

yakınlarına yönelik bilgiyi paylaşma, bir eğitimi verme

çabasında olmaktadır. Bu süreçte kimi zaman öğrenen

kimi zaman eğitim veren, sunan rol ve sorumluluklarını iyi

tanımlayabilmesi de önem kazanmaktadır.

İyi hekimlik uygulamaları programında ilk aşamada öğrencilerin bilgiyi paylaşma

yöntemlerini kullanabilmeleri, ikinci aşamada tıp alanındaki farklı durumlarda

olumlu öğrenme ortamları ve eğitici nitelikleri ile klinik ortamda mesleki bilgi ve

deneyim paylaşılmasında eğitici ve öğrenci rolü konularında farkındalık kazanmaları

öngörülmektedir.

16

Program Akışı

Dönem 1

Bölüm Başlıklar Eğitim etkinlikleri Değerlendirme

İletişim Becerileri •Hastagörüşmesindetemel kavramlar

•Yakınmayayöneliköyküalma

•Standarthastagörüşmeleri

•Gruptartışmaları

•Kendini değerlendirme

•Yeterlikdeğerlendirme

Mesleksel Beceriler •Elyıkama-masketakma

•Sterileldivengiyme

•Kanbasıncıölçme

•Vücutısısıölçme

•Temelyaşamdesteği

•Becerieğitimi •Performansdeğerlendirme

Etik ve Profesyonel Değerler

•Sağlık-hastalıkkavramları

•Hekimvehekimlik

•Tıpöğrencisi

•Tartışma •Kendini değerlendirme

•Dosyadeğerlendirme

İnsan Bilimlerinde Tıp

•SanatveTıp •Grupödevi

•Sunumlar


Kliniğe Giriş •Hastaneklinikleriniziyaret

•Gözlem

•Raporhazırlama


Hekimin Eğitici Rolü

•Bilgiyipaylaşma •Bireyselsunumhazırlama

•Kendinideğerlendirme

17

Dönem 2


İletişim Becerileri •Yakınmayayöneliköykü alma

•Zorhastagörüşmesi



•Kendini değerlendirme


Mesleksel Beceriler •Intramuskulerenjeksiyon

•Damaryoluaçma

•Üretralkateterizasyon

•Nazogastriksonda



•Yaşamınbaşındaalınan etik kararlar

•İleritıpteknolojileri

•Aydınlatılmışonam

•Film

•Kitap

•Tartışma

•Kendinideğerlendirme


İnsan Bilimlerinde Tıp •İnsanveTıp •Grupödevi

•Sunumlar


Kliniğe Giriş •Hastanepolikliniklerini ziyaret

•Gözlem

•Raporhazırlama


Kanıta Dayalı Tıp •Kanıtadayalıtıp •Gruptartışmaları

•Raporhazırlama


Hekimin Eğitici Rolü •Öğrenmeortamı

•Klinikeğitim ortamı


•Grupsunumları


18

Dönem 3


İletişim Becerileri •Kötühaberverme

•Öyküalmavefizikmuayene



•Kendini/Akrandeğerlendirme


Mesleksel Beceriler •Dikişatma

•Kadıngenitalmuayene

•Rektaltuşeileprostat muayenesi



•Kliniketikkararverme süreçleri



•Kendini/Akrandeğerlendirme


İnsan Bilimlerinde Tıp •YaşamveTıp •Grupödevi

•Sunumlar


Kliniğe Giriş •Acilservisleriziyaret

•Muayenebecerileri

•Gösterim

•Gözlem

•Raporhazırlama


Kanıta Dayalı Tıp •Makaledeğerlendirme


•Raporhazırlama


İYİ HEKİMLİK UYGULAMALARI 2019-2020 ÖĞRETİM YILI PROGRAMI

21

Dönem I

ÖNEMLİ TARİHLER

9 Ekim 2019Z. TANIŞMA(sadecebuoturumlarbirersaatolup A grupları 13:40’da, B grupları 14:40’dabaşlar)

20 Aralık 2019 1. DÖNGÜ DEĞERLENDİRMESİ

13 Mart 2020 2. DÖNGÜ DEĞERLENDİRMESİ

23-29 Mart 2020 KONGRE BAŞVURUSU

10 Nisan 2020 BAŞVURU SONUÇLARININ AÇIKLANMASI

15-16 Nisan 2020 XVI. İNSAN BİLİMLERİNDE TIP KONGRESİ

15 Mayıs 2020 ÜRÜN DOSYASI TESLİMİ

15 Mayıs 2020 3. DÖNGÜ DEĞERLENDİRMESİ

9 Haziran 2020 YOKS

25 Haziran 2020 YOKS Bütünleme

İlkhaftaoturumu(Z.Tanışma)dışındakitümoturumlar13:40’dabaşlar.

22

Z. Tanışma

YerGrubun küçük grup odası

AmaçBu oturumun sonunda programın yıllık akışı, hazırlamaları gereken çalışmalar ve önemli

tarihleri değerlendireceklerdir.

Etkinlik1. Öğrencilerle tanışılacak ve yılboyu yapılacak etkinliklerle ilgili kişisel beklentiler ve

çalışma prensipleri belirlenecektir.

2. Öğrencilerle cep telefonları ve/veya e-posta adresleri paylaşılarak yıl içerisinde grup içi

haberleşmenin esasları belirlenecektir.

3. Öğrencilerin program kitapçığına ulaştıkları kontrol edilecektir. Eğiticide bulunan

rehber ile program akışı incelenerek oturumların temel hedefleri, uygulanma biçimleri

ve belli başlı uygulamaların süreçleri değerlendirilecektir. Öğrencilerin belirli uygulamalar

için tarihleri kitapçıklarına not almaları sağlanacaktır.

4. Öğrencilere hazırlamaları gereken ödevleri tanımlanacaktır.

DeğerlendirmeÖğrenciler, ödev tanım ve formlarına Gelişim Dosyası Portalı’nda Z.Tanışma klasörü

altındaki “Ödev” bağlantısından ulaşabilirler.

A. İletişim Eğitim


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, hasta/başvuran ile görüşme yapma becerisi ile ilgili

temelyaklaşımları(görüşmeyibaşlatma,bilgitoplama,ilişkiyikurma,açıklamave

planlama,görüşmeyibitirme)tartışarakfarkındalıkkazanacaklardır.

Etkinlik1. Hasta görüşmesi-1 ve Hasta görüşmesi-2 filmleri izlenerek, bu filmlerde dikkat çeken

noktalar, hasta tepkileri ve davranışları ile hekim yaklaşımı ve davranışları irdelenecektir.

23

2. ‘Hasta/başvuran ile görüşme yapma becerisi’ öğrenme rehberindeki basamaklar

tartışılacaktır. Rehber, İyi Hekimlik Uygulamaları kitabının 81-84. sayfalarında

bulunmaktadır.

3. Öğrencilerin kendi deneyimlerini paylaşması sağlanarak bu süreçlerle ilgili görüşleri,

hasta beklentileri ve beklenen hekim davranışları tartışılacaktır.

4. Geribildirim Verme Rehberi tartışılacaktır. Rehber, İyi Hekimlik Uygulamaları kitabının

128-129. sayfalarında bulunmaktadır.

DeğerlendirmeBu oturumda her öğrenci kendisinin oturuma katkısını Gelişim Dosyası Portalı’nda yer

alan A. İletişim Eğitimi klasöründeki “Oturum Performansını Değerlendirme Formu”nu 1 hafta içinde değerlendirecektir.

B. İletişim Kayıt 1

YerEğitim ve Değerlendirme Merkezi

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, hasta/başvuran ile görüşme yapma becerisi kazanacak

ve uygun tutum geliştirecektir.

EtkinlikÖğrenciler sırayla görüşme odalarına girerek hasta/başvuran ile görüşme yapacaktır.

DeğerlendirmeKayda gelen öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Gelişim

DosyasıPortalı’ndayeralanB.İletişimKayıt1klasöründeki“Hasta Görüşmesi

Geribildirim Formu”nu öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

C. İletişim Değerlendirme 1


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, yaptıkları standart hasta görüşmesini izleyerek iletişim

becerilerini değerlendireceklerdir.

24

Etkinlik 1. Öğrencilerin yaptığı görüşmeler sıra ile izlenecek, önce görüşme sahibi sonra diğer öğrenciler ve eğitici geribildirim verecektir.

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan C. İletişim Değerlendirme 1 klasöründeki “Hasta/Başvuran ile Görüşme Becerisinde Kendini Değerlendirme Rehberi” ve “İletişim Becerileri Geribildirim Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

D. İletişim Kayıt 2

Yer

Eğitim ve Değerlendirme Merkezi

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, farklı yakınmaları olan hastalarda öykü alma becerisi kazanacak ve uygun tutum geliştirecektir.

Etkinlik

Öğrenciler sırayla görüşme odalarına girerek hastadan öykü alacaktır.

Değerlendirme

Kayda gelen öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Gelişim

Dosyası Portalı’nda yer alan D. İletişim Kayıt 2 klasöründeki “Hasta Görüşmesi


E. İletişim Değerlendirme 2

Yer

Grubun küçük grup odası

Amaç

Bu oturumun sonunda öğrenciler, yaptıkları standart hasta görüşmesini izleyerek iletişim


Etkinlik1. Öğrencilerin yaptığı görüşmeler izlenecek, önce görüşme sahibi sonra diğer öğrenciler ve eğitici geribildirim verecektir.

25

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan E. İletişim Değerlendirme 2 klasöründeki

“Hasta/Başvuran ile Görüşme Becerisinde Kendini Değerlendirme Rehberi” ve “İletişim

Becerileri Geribildirim Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

F. Etik ve Profesyonel Değerler 1


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler etik ile ilgili temel kavramlar hakkında bilgi ve

farkındalık kazanacaktır.

Etkinlik 1. Öğrencilerin aşağıdaki konuları tartışmaları beklenmektedir:

•Sağlık-hastalıkkavramları

•Hasta-hekimilişkisi

•Hekimliğinanlamıvehekimliktenbeklentiler

2. Öğrenciler 2. oturumda tartışacakları kitaba karar vereceklerdir.

DeğerlendirmeBu oturumda her öğrenci kendisinin ve bir arkadaşının oturuma katkısını Gelişim

Dosyası Portalı’nda yer alan F. Etik ve Profesyonel Değerler 1 klasöründeki “Oturum

Performansını Değerlendirme Formu”nu kullanarak 1 hafta içinde değerlendirecektir.

G. Etik ve Profesyonel Değerler 2


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler güncel ve öne çıkan etik durum ve kavramlar

hakkında bilgi ve farkındalık kazanacaktır.

Etkinlik 1. Öğretim üyesi öğrencilerle kitabı kısaca tartışacaktır.

26

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan G. Etik ve Profesyonel Değerler 2 klasöründeki

“Kitap Değerlendirme Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

J. Hekimin Eğitici Rolü


Amaç Bu oturumun sonunda öğrenciler, sağlıkla ilgili bir konuda sunum hazırlığı yapacaktır.

Etkinlik Öğrenciler sağlık alanında kendi seçtikleri bir konudaki sunum hazırlıklarını küçük grupta

paylaşacaktır.

Değerlendirme Öğrenciler 1 hafta içinde Gelişim Dosyası Portalı’nda yer alan J. Hekimin Eğitici Rolü

klasöründeki “Sunum” bağlantısında yer alan alana sunumlarını yükleyecek ve “Sunum

Değerlendirme Formu”nu kullanarak sunum hazırlıklarını değerlendirecektir.

K. İnsan Bilimlerinde Tıp 1


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler sanatın çeşitli alanlarından sağlık ve hastalık

kavramlarına bakış konusunda farkındalık kazanacaktır.

Etkinlik1. İnsan Bilimlerinde Tıp sunumu öğrencilerle paylaşılarak hem kavram hem de ödev ve

kongre sürecinin anlaşılması sağlanacaktır.

2. Ödev hazırlama sürecince öğrencilerin görevleri gözden geçirilecektir. Öğrencilerin

çalışma alanı/konusu belirlemeleri, ara rapor, ürün dosyası ve sözlü ya da poster

hazırlamaları ve kongrede sunum yapmaları beklenmektedir. Rapor biçimleri öğrencilere

açıklanacaktır. Raporların tarihleri hatırlatılacaktır.

3.Öğrenciler3-4kişilikküçükgruplaraayrılacaktır.Gruplardan“SanatveTıp”

başlığı altında öykü, roman, şiir, müzik, resim, heykel, tiyatro, dans, opera ve sinema

27

alanlarında çalışılabilecek değişik çalışma konularını belirlemeleri istenecektir. Mümkün

olduğunca çok sayıda konu belirlenecek, tartışma sonrasında konular içerisinde bir

seçime gidilebileceği vurgulanacaktır. Küçük grupların çalışmaları sona erdikten sonra

önerdikleri konu başlıkları tüm grupla tartışılarak önerileri alınacaktır.

Değerlendirme

Öğrenciler, ödev çalışma konusu önerilerini 15 gün içinde Gelişim Dosyası Portalı’nda K.

İnsan Bilimlerinde Tıp 1 klasörü içinde yer alan “Öneri Formuna” gireceklerdir.

L. İnsan Bilimlerinde Tıp 2

Yer


Amaç

Bu oturumun sonunda öğrenciler sanatın değişik alanlarından sağlık ve hastalık


Etkinlik

1. İnsan Bilimlerinde Tıp çalışma konularında geldikleri aşamalar sunulacak, öneriler

üzerinde tartışılarak, grup üyelerinin görüşleri alınacaktır.

2. Son rapor ve poster/sözlü sunum hazırlama üzerinde tartışılarak zaman planlaması

yapılacaktır.

Değerlendirme

Öğrenciler, özetlerini kongre sürecinde değerlendirilmek üzere 23-29 Mart 2020

tarihleri arasında XVI. İnsan Bilimlerinde Tıp Kongresi başvuru bağlantısından göndermek

zorundadır. Öğrencilerin, İyi Hekimlik Uygulamaları kitabının 139-140. sayfalarında

yer alan Ödev Raporu Hazırlama ve Ürün Dosyası Değerlendirme formlarını kullanarak

GelişimDosyasıPortalı’ndayeralanL.İnsanBilimlerindeTıp2klasöründeki“Ürün

Dosyası”klasörüneüründosyalarınıengeç15 Mayıs 2020 tarihine dek yüklemeleri

gerekmektedir.

28

M. Mesleksel Beceri Eğitimi 1

YerAmfi ve Mesleksel Beceri Laboratuvarı

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, el yıkama, maske takma ve çıkarma ile steril eldiven

giyme ve çıkarma becerilerini kazanacaktır.

Etkinlik 1. Öğrenciler ilgili becerilerin eğitim filmlerini izleyerek önemli noktaları ve takıldıkları

yerleri sınıfta tartışacaktır.

2. Laboratuvarda masa başında bir öğrenci rehberi okurken diğer bir öğrenci uygulamayı

yapacaktır.

3. Uygulamada her masada bir intörn hekim görev yapacaktır.

4. Uygulama sonrası masadaki öğrenciler birbirlerine geribildirim vereceklerdir.

DeğerlendirmeUygulamaya katılan öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir.

Öğrenciler M.Mesleksel Beceri Eğitimi 1 klasöründeki “Beceri Eğitimi Geribildirim” lerini

1 hafta içinde dolduracaklardır.

N. Mesleksel Beceri Eğitimi 2


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, nabız, kan basıncı ve vücut ısısını değerlendirme

becerilerini kazanacaktır.

Etkinlik1. Öğrenciler ilgili becerilerin eğitim filmlerini izleyerek önemli noktaları ve takıldıkları



yapacaktır.



29

DeğerlendirmeUygulamaya katılan öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Öğrenciler N.Mesleksel Beceri Eğitimi 2 klasöründeki “Beceri Eğitimi Geribildirim” lerini 1 hafta içinde dolduracaklardır.

O. Mesleksel Beceri Eğitimi 3


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, temel yaşam desteği uygulama becerisini

kazanacaktır.

Etkinlik 1. Öğrenciler ilgili becerilerin eğitim filmlerini izleyerek önemli noktaları ve takıldıkları



yapacaktır.



DeğerlendirmeUygulamaya katılan öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir.

Öğrenciler O. Mesleksel Beceri Eğitimi 3. klasöründeki “Beceri Eğitimi Geribildirim” lerini

1 hafta içinde dolduracaklardır.

P. Klinik Ziyaret

YerErişkin, Çocuk ve Onkoloji Hastaneleri servisleri

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, hastane yataklı servislerindeki işleyiş ve yürütülen

çalışmalar konusunda farkındalık kazanacaktır.

Etkinlik1. Servisteki sorumlu/görevli hekim sorumluluklar ve çalışmalar ile ilgili bir bilgilendirme

yapacaktır.

30

2. Sorumlu hekim servisi gezdirerek birimler ve yürütülen çalışmaları anlatacaktır.

3. Ziyaret sonunda grubun küçük grup odasında ya da grubun uygun göreceği bir yerde

kısa(15-20dakikalık)birdeğerlendirmeyapılacaktır.

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan P. Klinik Ziyaret klasöründeki “Kişisel Değerlendirme

Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

Değerlendirme

Dönem İçi DeğerlendirmeÖğrenciler, İyi Hekimlik Uygulamaları programında dönem içinde 3 kez not alırlar.

Bu notlar her döngü sonunda etkinliklere katılım, ödev yapma ve oturumlardaki

performanslarına göre öğretim üyesinin her öğrenciyle ilgili değerlendirmesi sonucunda

verilecektir.Bunotlarınağırlıklıortalamasıöğrencinin“dönemiçinotu”naheryıl

belirlenen oranda katılmaktadır:

BAŞLIK DEĞERLENDİRME NOT

DÖNGÜ I

Z. Tanışma - -

DÖNGÜ I(Ağırlığı %30)

A. İletişim Eğitim yoklama 10

B. İletişim Kayıt 1 yoklama 20

K. İnsan Bilimlerinde Tıp 1 yoklama 10

F. Etik ve Profesyonel Değerler 1 yoklama 10

M. Mesleksel Beceri Eğitimi 1 yoklama 20

Gelişim Dosyası Portalı: Z; Ödev A; Değerlendirme Formu B; Geribildirim Formu K; Öneri Formu F; Değerlendirme Formu M; Geribildirim Formu

form doldurma 20

Eğiticinin Değerlendirmesi performans 10

31

E. İletişim Değerlendirme 2 yoklama 10

DÖNGÜ III(Ağırlığı %40)

P. Klinik Ziyaret yoklama 10

G. Etik ve Profesyonel Değerler 2 yoklama 10

O. Mesleksel Beceri Eğitimi 3 yoklama 20

İnsan Bilimlerinde Tıp Kon-gresi Sözlü sunum (20) Poster (15) Kongreye başvurmuş olan (10) Kongreye başvurmayan (0)

katılım durumu 20

Gelişim Dosyası Portalı: E; Değerlendirme Rehberi E; Geribildirim Formu P; Değerlendirme Formu G; Değerlendirme Formu O; Geribildirim Formu

form doldurma 20


DÖNGÜ II

C. İletişim Değerlendirme 1 yoklama 10

DÖNGÜ II(Ağırlığı %30)

D. İletişim Kayıt 2 yoklama 20

L. İnsan Bilimlerinde Tıp 2 yoklama 10

J. Hekimin Eğitici Rolü yoklama 10

N. Mesleksel Beceri Eğitimi 2 yoklama 20

Gelişim Dosyası Portalı: C; Değerlendirme Rehberi C; Geribildirim Formu D; Geribildirim Formu J; Sunum N; Geribildirim Formu

form doldurma 20


DÖNGÜ III

32

Dönem Sonu DeğerlendirmeÖğrenciler yıl sonunda istasyon temelli olarak organize edilen Yapılandırılmış Objektif Klinik Sınava(YOKS)gireceklerdir.Busınavdailkistasyoniletişimbecerilerini,diğer

istasyonlar ise klinik becerileri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Öğrenciler bu sınavda

“7” üzerinden bir not alırlar. Öğrencilerin İnsan Bilimlerinde Tıp kapsamında hazırlayıp

gelişimdosyasınagirdikleri“üründosyaları”öğretimüyeleritarafındandeğerlendirilerek

dönem sonunda “3” üzerinden bir not verilecektir. Ürün dosyası ve YOKS notları

toplamıda“dönemsonunotu”naheryılbelirlenenorandakatılmaktadır.

Uygulama Değerlendirme Not

Ürün Dosyası Değerlendirme

Portalda doldurulmuş formlar üzerinden eğitici tarafından Ürün Dosyası Değerlendirme Formlarındaki kriterler kullanılarak değerlendirme yapılır.

30

YOKSSınavın her istasyonunda, o istasyon için hazırlanmış değerlendirme rehberlerine uygun olarak gözlemciler tarafından değerlendirme yapılır.

70

IHU Dönem Sonu Notu 100

34

Dönem 1, Grup A - Yarıyıl 1

09.1

0.20

19

16.1

0.20

19

23.1

0.20

19

30.1

0.20

19

06.1

1.20

19

13.1

1.20

19

20.1

1.20

19

04.1

2.20

19

11.1

2.20

19

18.1

2.20

19

25.1

2.20

19

08.0

1.20

20

Hippocrates Z A B K T F T M T C D L

Galen Z M T A B K T F T N T C

Ebubekir Razi Z F T M T A B K T J T N

Süheyl Ünver Z K T F T M T A B L T J

Hulusi Behçet Z A B K T F T M T C D L

Behçet Uz Z M T A B K T F T N T C

Paracelsus Z F T M T A B K T J T N

Claude Bernard Z K T F T M T A B L T J

Andreas Vesalius Z A B K T F T M T C D L

Edward Jenner Z M T A B K T F T N T C

Alexander Fleming Z F T M T A B K T J T N

Rene Laennec Z K T F T M T A B L T J

Emil von Behring Z A B K T F T M T C D L

Frederick Banting Z M T A B K T F T N T C

Asklepios Z F T M T A B K T J T N

A İletişim Eğitim G Etik/Profesyonelizm 2 O Beceri Eğitimi 3

B İletişim Kayıt 1 J Hekimin Eğitici Rolü T Hazırlık Çalışması

C İletişim Değerlendirme 1 K İnsan Bilimlerinde Tıp 1 P Klinik Ziyaret

D İletişim Kayıt 2 L İnsan Bilimlerinde Tıp 2 Z Tanışma

E İletişim Değerlendirme 2 M Beceri Eğitimi 1

F Etik/Profesyonelizm 1 N Beceri Eğitimi 2

35


05.0

2.20

20

12.0

2.20

20

19.0

2.20

20

26.0

2.20

20

04.0

3.20

20

11.0

3.20

20

18.0

3.20

20

01.0

4.20

20

08.0

4.20

20

22.0

4.20

20

29.0

4.20

20

06.0

5.20

20

Hippocrates T J T N T E T P T G T O

Galen D L T J T O T E T P T G

Ebubekir Razi T C D L T G T O T E T P

Süheyl Ünver T N T C D P T G T O T E

Hulusi Behçet T J T N T E T P T G T O

Behçet Uz D L T J T O T E T P T G

Paracelsus T C D L T G T O T E T P

Claude Bernard T N T C D P T G T O T E

Andreas Vesalius T J T N T E T P T G T O

Edward Jenner D L T J T O T E T P T G

Alexander Fleming T C D L T G T O T E T P

Rene Laennec T N T C D P T G T O T E

Emil von Behring T J T N T E T P T G T O

Frederick Banting D L T J T O T E T P T G

Asklepios T C D L T G T O T E T P







36








09.1

0.20

19

23.1

0.20

19

30.1

0.20

19

06.1

1.20

19

13.1

1.20

19

20.1

1.20

19

04.1

2.20

19

11.1

2.20

19

18.1

2.20

19

25.1

2.20

19

08.0

1.20

20

05.0

2.20

20

Marie Curie Z A B K T F T M T C D L

İbn Sina Z M T A B K T F T N T C

Thomas Sydenham Z F T M T A B K T J T N

John Hunter Z K T F T M T A B L T J

W.Conrad Röntgen Z A B K T F T M T C D L

Louis Pasteur Z M T A B K T F T N T C

Robert Koch Z F T M T A B K T J T N

William Harvey Z K T F T M T A B L T J

Şaban Şifai Z A B K T F T M T C D L

Cemil Topuzlu Z M T A B K T F T N T C

Refik Saydam Z F T M T A B K T J T N

Rudolf Virchow Z K T F T M T A B L T J

Marcello Malpighi Z A B K T F T M T C D L

Giovanni Morgagni Z M T A B K T F T N T C

François Magandie Z F T M T A B K T J T N

Füsun Sayek Z K T F T M T A B L T J

37








12.0

2.20

20

19.0

2.20

20

26.0

2.20

20

04.0

3.20

20

11.0

3.20

20

18.0

3.20

20

01.0

4.20

20

08.0

4.20

20

22.0

4.20

20

29.0

4.20

20

06.0

5.20

20

13.0

5.20

20

Marie Curie T J T N T E T P T G T O

İbn Sina D L T J T O T E T P T G

Thomas Sydenham T C D L T G T O T E T P

John Hunter T N T C D P T G T O T E

W.Conrad Röntgen T J T N T E T P T G T O

Louis Pasteur D L T J T O T E T P T G

Robert Koch T C D L T G T O T E T P

William Harvey T N T C D P T G T O T E

Şaban Şifai T J T N T E T P T G T O

Cemil Topuzlu D L T J T O T E T P T G

Refik Saydam T C D L T G T O T E T P

Rudolf Virchow T N T C D P T G T O T E

Marcello Malpighi T J T N T E T P T G T O

Giovanni Morgagni D L T J T O T E T P T G

François Magandie T C D L T G T O T E T P

Füsun Sayek T N T C D P T G T O T E

39

Dönem II

ÖNEMLİ TARİHLER

26 Eylül 2019Z. TANIŞMA (sadecebuoturumlarbirersaatolupAgrupları14:40’da,Bgrupları15:40’dabaşlar)


28 Şubat 2020 2. DÖNGÜ DEĞERLENDİRMESİ



15-16 Nisan 2020 XV. İNSAN BİLİMLERİNDE TIP KONGRESİ



24 Haziran 2020 YOKS

13 Temmuz 2020 YOKS Bütünleme


40

Z. Tanışma




Etkinlik1. Öğrencilerle tanışılacak ve yılboyu yapılacak etkinliklerle ilgili kişisel beklentiler ve






AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, farklı cinsiyet, farklı yaş grubu ve farklı yakınması olan

birstandarthastailegörüşmeyaparaktemeliletişimbecerilerini(görüşmeyibaşlatma,

bilgitoplama,ilişkiyikurma,açıklamaveplanlama,görüşmeyibitirme)kazanacakve

uygun tutum geliştirecektir.

EtkinlikÖğrenciler sırayla görüşme odalarına girerek hasta/başvuran ile görüşme yapacaktır.

DeğerlendirmeKayda gelen öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Gelişim

Dosyası Portalı’nda yer alan B. İletişim Kayıt 1 klasöründeki Hasta Görüşmesi Geribildirim

Formu’nu öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

C. İletişim Değerlendirme 1


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, yaptıkları standart hasta görüşmesini izleyerek iletişim


41

Etkinlik1. Öğrencilerin yaptığı görüşmeler sıra ile izlenecek, önce görüşme sahibi sonra diğer

öğrenciler ve eğitici geribildirim verecektir.

2. Bir sonraki hafta yapılacak ‘Zor hasta ile görüşme’ eğitiminde kullanılacak öğrenme rehberinde yer alan basamaklar grupla tartışılacaktır.

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan C. İletişim Değerlendirme 1 klasöründeki “Hasta/Başvuran ile Görüşme Becerisinde Kendini Değerlendirme Rehberi” ve “İletişim Becerileri Geribildirim Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, zor hasta ile görüşme yapma becerisi kazanacak ve uygun tutum geliştirecektir.

Etkinlik Öğrenciler sırayla görüşme odalarına girerek hastadan öykü alacaktır.

DeğerlendirmeKayda gelen öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Gelişim DosyasıPortalı’ndayeralanD.İletişimKayıt2klasöründeki“Hasta Görüşmesi Geribildirim Formu”nu öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

E. İletişim Değerlendirme 2


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, yaptıkları standart hasta görüşmesini izleyerek iletişim becerilerini değerlendireceklerdir.

Etkinlik

1. Öğrencilerin yaptığı görüşmeler izlenecek, önce görüşme sahibi sonra diğer


42

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan E. İletişim Değerlendirme 2 klasöründeki

“Zor Hasta ile Görüşme Becerisinde Kendini Değerlendirme Rehberi” ve “İletişim

Becerileri Geribildirim Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler etik ile ilgili temel kavramlar hakkında bilgi ve

farkındalık kazanacaktır.

EtkinlikÖğrencilerin“aydınlatılmışonam”başlığını“Dr.House”dizisindenbölümlereşliğinde

dökümanlar üzerinden tartışmaları beklenmektedir.

DeğerlendirmeBu oturumda her öğrenci kendisinin oturuma katkısını Gelişim Dosyası Portalı’nda

yer alan F. Etik ve Profesyonel Değerler 1 klasöründeki “Oturum Performansını

Değerlendirme Formu”nukullanarak1 hafta içinde değerlendirecektir.



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler güncel ve öne çıkan etik durum ve kavramlar

hakkında bilgi ve farkındalık kazanacaktır.

EtkinlikÖğrencilerin“yaşamınbaşındaalınanetikkararlar”ve“ileritıpteknolojileri”başlıklarını

farklı sinema filmlerinden parçaları izleyerek tartışmaları beklenmektedir.

DeğerlendirmeBu oturumda her öğrenci kendisinin oturuma katkısını Gelişim Dosyası Portalı’nda

yer alan G. Etik ve Profesyonel Değerler 2 klasöründeki “Oturum Performansını

Değerlendirme Formu”nukullanarak1 hafta içinde değerlendirecektir.

43

H. Kanıta Dayalı Tıp


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler kanıta dayalı tıp uygulamaları ile ilgili bilgi ve beceri

kazanacaklardır.

Etkinlik1. Küçük grup odasındaki bilgisayarda yüklenmiş olan sunum üzerinden ilerleyerek

kanıta dayalı tıp kavramı öğrencilerle tartışılacaktır.

2. Öğrenciler 3-4 kişilik gruplara ayrılacak ve her gruba hazırlayacakları ödevler

verilecektir. Ödev, sunumun sonunda tanımlanmıştır.

DeğerlendirmeKanıta Dayalı Tıp oturumuna ait ödevler Gelişim Dosyası Portalı’nda yer alan H. Kanıta

DayalıTıpklasöründeki“KDTÖdev”formuna30 gün içinde girilecektir.

J. Hekimin Eğitici Rolü


Amaç

Bu oturumun sonunda öğrenciler, tıp alanında farklı durumlardaki olumlu öğrenme

ortamları ve eğitici nitelikleri ile klinik ortamda mesleki bilgi ve deneyim paylaşılmasında

eğitici ve öğrenci rolü konularında farkındalık kazanacaklardır.

Etkinlik Küçük gruplarda farklı olgularla öğrenme ortamları, eğitici ve öğrenci özellikleri

tartışılarak, grup sunumları yapılacaktır.

Değerlendirme Gelişim Dosyası Portalı’nda yer alan J. Hekimin Eğitici Rolü klasöründeki “Olumlu

Öğrenme Ortamı İle İlgili Rapor Formu”nu öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

44


Yer


Amaç

Bu oturumun sonunda öğrenciler insana dair düşünsel süreçte sağlık ve hastalık


Etkinlik

1. İnsan Bilimlerinde Tıp ödevi hazırlamak konusunda öğrencilerin geçmiş yıl deneyimleri

ve bu yıldan beklentileri konuşulacaktır.

2. Ödev hazırlama sürecince öğrencilerin görevleri gözden geçirilecektir. Öğrencilerin

çalışma alanı/konusu belirlemeleri, ara rapor, ürün dosyası ve sözlü ya da poster

hazırlamaları ve kongrede sunum yapmaları beklenmektedir. Rapor biçimleri öğrencilere

açıklanacaktır. Raporların tarihleri hatırlatılacaktır.

3.Öğrenciler3-4kişilikküçükgruplaraayrılacaktır.Gruplardan“İnsanveTıp”başlığı

altında tarih, inanç, din, arkeoloji, mimari, felsefe, sosyoloji, etik, hukuk ve antropoloji

alanlarında çalışılabilecek değişik proje konularını belirlemeleri istenecektir. Mümkün

olduğunca çok sayıda konu belirlenecek, tartışma sonrasında konular içerisinde bir

seçime gidilebileceği vurgulanacaktır. Küçük grupların çalışmaları sona erdikten sonra

önerdikleri konu başlıkları tüm grupla tartışılarak önerileri alınacaktır.

Değerlendirme

Öğrenciler, ödev çalışma konusu önerilerini 15 gün içinde Gelişim Dosyası Portalı’nda K.

İnsan Bilimlerinde Tıp 1 klasörü içinde yer alan “Öneri Formuna” gireceklerdir.


Yer


Amaç

Bu oturumun sonunda öğrenciler insana dair düşünsel süreçte sağlık ve hastalık


Etkinlik

1. İnsan Bilimlerinde Tıp çalışma konularında geldikleri aşamalar sunulacak, öneriler

üzerinde tartışılarak, grup üyelerinin görüşleri alınacaktır.

45

2. Son rapor ve poster/sözlü sunum hazırlama üzerinde tartışılarak zaman planlaması yapılacaktır.

Değerlendirme

Öğrenciler, özetlerini kongre sürecinde değerlendirilmek üzere 23-29 Mart 2020

tarihleri arasında XVI. İnsan Bilimlerinde Tıp Kongresi başvuru bağlantısından göndermek zorundadır. Öğrencilerin, İyi Hekimlik Uygulamaları kitabının 139-140. sayfalarında yer alan Ödev Raporu Hazırlama ve Ürün Dosyası Değerlendirme formlarını kullanarak GelişimDosyasıPortalı’ndayeralanL.İnsanBilimlerindeTıp2klasöründeki“ÜrünDosyası”klasörüneüründosyalarınıengeç15 Mayıs 2020 tarihine dek yüklemeleri gerekmektedir.



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, intramusküler enjeksiyon yapma becerisini kazanacaktır.

Etkinlik1. Öğrenciler ilgili becerilerin eğitim filmlerini izleyerek önemli noktaları ve takıldıkları yerleri sınıfta tartışacaktır.

2. Laboratuvarda masa başında bir öğrenci rehberi okurken diğer bir öğrenci uygulamayı yapacaktır.



DeğerlendirmeUygulamaya katılan öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir.Öğrenciler M.Mesleksel Beceri Eğitimi 1 klasöründeki “Beceri Eğitimi Geribildirim” lerini 1 hafta içinde dolduracaklardır.



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, damaryolu açma becerisini kazanacaktır.

46








AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, üretral kateterizasyon ve nazogastrik sonda uygulama becerilerini kazanacaktır.





DeğerlendirmeUygulamaya katılan öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Öğrenciler O.Mesleksel Beceri Eğitimi 3 klasöründeki “Beceri Eğitimi Geribildirim” lerini 1 hafta içinde dolduracaklardır.

P. Klinik Ziyaret

YerErişkin, Çocuk ve Onkoloji Hastaneleri poliklinikleri

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, hastane polikliniklerinde hasta görüşmesine yönelik

tutum kazanacaktır.

47

Etkinlik1. Sorumlu hekim, poliklinik çalışmaları ile ilgili bir bilgilendirme ve tanıtım yapacaktır.

2. Öğrenciler polikliniklerde hasta görüşmelerini izleyeceklerdir.

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan P. Klinik Ziyaret klasöründeki

“Kişisel Değerlendirme Formu”nu öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

Değerlendirme







DÖNGÜ I

P. Klinik Ziyaret yoklama 10






Gelişim Dosyası Portalı: P; Değerlendirme Formu (K) P; Değerlendirme Formu (G) B; Geribildirim Formu F; Değerlendirme Formu M; Geribildirim Formu

form doldurma 30

48

DÖNGÜ II







Gelişim Dosyası Portalı: C; Değerlendirme Rehberi C; Geribildirim Formu D; Geribildirim Formu G; Değerlendirme Formu N; Geribildirim Formu

form doldurma 20


DÖNGÜ III

E. İletişim Değerlendirme 2 yoklama 10


J. Hekimin Eğitici Rolü yoklama 10

H. Kanıta Dayalı Tıp yoklama 10


İnsan Bilimlerinde Tıp Kongresi Sözlü sunum (20) Poster (15) Kongreye başvurmuş olan (10) Kongreye başvurmayan (0)

katılım durumu 20

Gelişim Dosyası Portalı: E; Değerlendirme Rehberi E; Geribildirim Formu J; Rapor Formu O; Geribildirim Formu H; Ödev

form doldurma 20


49




gelişimdosyasınagirdikleri“üründosyaları”öğretimüyeleritarafındandeğerlendirilerek

dönem sonunda “3” üzerinden bir not verilecektir. Ürün dosyası ve YOKS notları

toplamıda“dönemsonunotu”naheryılbelirlenenorandakatılmaktadır.


Ürün Dosyası Değerlendirme

Portalda doldurulmuş formlar üzerinden IBT eğiticisi tarafından Ürün Dosyası Değerlendirme Formlarındaki kriterler kullanılarak değerlendirme yapılır.

30


70


50


26.0

9.20

19

03.1

0.20

19

10.1

0.20

19

17.1

0.20

19

31.1

0.20

19

07.1

1.20

19

14.1

1.20

19

21.1

1.20

19

28.1

1.20

19

05.1

2.20

19

19.1

2.20

19

26.1

2.20

19

Hasan Telatar Z P B K T F T M T C D L

Joseph Lister Z M T P B K T F T N T C

Işık Savaşır Z F T M T P B K T G T N

Nail Payza Z K T F T M T P B L T G

Nusret Fişek Z P B K T F T M T C D L

Ambroise Pare Z M T P B K T F T N T C

G. Feracastoro Z F T M T P B K T G T N

H. Boerhaave Z K T F T M T P B L T G

Philippe Pinel Z P B K T F T M T C D L

Ignaz Semmelweis Z M T P B K T F T N T C

William Osler Z F T M T P B K T G T N

Elie Metchnikoff Z K T F T M T P B L T G

Pakize Tarzi Z P B K T F T M T C D L

Nurperi Toker Gazioğlu Z M T P B K T F T N T C

Müfide Küley Z F T M T P B K T G T N

Z Tanışma G Etik/Profesyonelizm 2 N Beceri Eğitimi 2

B İletişim Kayıt 1 H Kanıta Dayalı Tıp O Beceri Eğitimi 3

C İletişim Değerlendirme 1 J Hekimin Eğitici Rolü T Hazırlık Çalışması

D İletişim Kayıt 2 K İnsan Bilimlerinde Tıp 1 P Klinik Ziyaret

E İletişim Değerlendirme 2 L İnsan Bilimlerinde Tıp 2

F Etik/Profesyonelizm 1 M Beceri Eğitimi 1

51


02.0

1.20

20

09.0

1.20

20

06.0

2.20

20

13.0

2.20

20

20.0

2.20

20

27.0

2.20

20

05.0

3.20

20

12.0

3.20

20

26.0

3.20

20

02.0

4.20

20

09.0

4.20

20

07.0

5.20

20

Hasan Telatar T G T N T E T J T H T O

Joseph Lister D L T G T O T E T J T H

Işık Savaşır T C D L T H T O T E T J

Nail Payza T N T C D J T H T O T E

Nusret Fişek T G T N T E T J T H T O

Ambroise Pare D L T G T O T E T J T H

G. Feracastoro T C D L T H T O T E T J

H. Boerhaave T N T C D J T H T O T E

Philippe Pinel T G T N T E T J T H T O

Ignaz Semmelweis D L T G T O T E T J T H

William Osler T C D L T H T O T E T J

Elie Metchnikoff T N T C D J T H T O T E

Pakize Tarzi T G T N T E T J T H T O

Nurperi Toker Gazioğlu D L T G T O T E T J T H

Müfide Küley T C D L T H T O T E T J







52







Dönem 2, Grup B - Yarıyıl 1

26.0

9.20

19

10.1

0.20

19

17.1

0.20

19

31.1

0.20

19

07.1

1.20

19

14.1

1.20

19

21.1

1.20

19

28.1

1.20

19

05.1

2.20

19

19.1

2.20

19

26.1

2.20

19

02.0

1.20

20

Behiç Tüzmen Z P B K T F T M T C D L

Burhanettin Sellioğlu Z M T P B K T F T N T C

Xavier Bichat Z F T M T P B K T G T N

İlhan Kerse Z K T F T M T P B L T G

Nevzat Eren Z P B K T F T M T C D L

Engin Kural Z M T P B K T F T N T C

Elisabeth Kubler-Ross Z F T M T P B K T G T N

Elizabeth Blackwell Z K T F T M T P B L T G

Türkan Saylan Z P B K T F T M T C D L

Virginia Apgar Z M T P B K T F T N T C

Helen Taussig Z F T M T P B K T G T N

Sabuncuoğlu Şerafettin Z K T F T M T P B L T G

Safiye Ali Z P B K T F T M T C D L

Hatice Sıçramaz Arıkan Z M T P B K T F T N T C

Kamile Şevki Mutlu Z F T M T P B K T G T N

53








09.0

1.20

20

06.0

2.20

20

13.0

2.20

20

20.0

2.20

20

27.0

2.20

20

05.0

3.20

20

12.0

3.20

20

26.0

3.20

20

02.0

4.20

20

09.0

4.20

20

07.0

5.20

20

14.0

5.20

20

Behiç Tüzmen T G T N T E T J T H T O

Burhanettin Sellioğlu D L T G T O T E T J T H

Xavier Bichat T C D L T H T O T E T J

İlhan Kerse T N T C D J T H T O T E

Nevzat Eren T G T N T E T J T H T O

Engin Kural D L T G T O T E T J T H

Elisabeth Kubler-Ross T C D L T H T O T E T J

Elizabeth Blackwell T N T C D J T H T O T E

Türkan Saylan T G T N T E T J T H T O

Virginia Apgar D L T G T O T E T J T H

Helen Taussig T C D L T H T O T E T J

Sabuncuoğlu Şerafettin T N T C D J T H T O T E

Safiye Ali T G T N T E T J T H T O

Hatice Sıçramaz Arıkan D L T G T O T E T J T H

Kamile Şevki Mutlu T C D L T H T O T E T J

55

Dönem III

ÖNEMLİ TARİHLER

1 Ekim 2019Z. TANIŞMA (sadecebuoturumlarbirersaatolupAgrupları14:40’da,Bgrupları15:40’dabaşlar)


20 Mart 2020 2. DÖNGÜ DEĞERLENDİRMESİ



15-16 Nisan 2020 XVI. İNSAN BİLİMLERİNDE TIP KONGRESİ



19 Haziran 2020 YOKS

8 Temmuz 2020 YOKS Bütünleme


56

Z. Tanışma




Etkinlik 1. Öğrencilerle tanışılacak ve yılboyu yapılacak etkinliklerle ilgili kişisel beklentiler ve




A. İletişim Eğitim


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, hasta ve/veya yakınlarına kötü haber verme becerisi ile ilgili temel yaklaşımları tartışarak farkındalık kazanacaklardır.

Etkinlik1. Kötü Haber-1 ve Kötü Haber-2 filmleri izlenerek, bu filmlerde dikkat çeken noktalar, hasta tepkileri ve davranışları ile hekim yaklaşımı ve davranışları irdelenecektir.

2. ‘Kötü haber verme’ öğrenme rehberindeki basamaklar tartışılacaktır. Gereken basamaklarda kısa oyunlaştırmaların yapılması uygun olacaktır.

3. Öğrencilerin kendi deneyimlerini paylaşması sağlanarak bu süreçlerle ilgili görüşleri, hasta beklentileri ve beklenen hekim davranışları tartışılacaktır.

Değerlendirme

Bu oturumda her öğrenci kendisinin oturuma katkısını Gelişim Dosyası Portalı’nda yer alan A. İletişim Eğitimi klasöründeki “Oturum Performansını Değerlendirme Formu”nu

kullanarak 1 hafta içinde değerlendirecektir.

57


Yer

Eğitim ve Değerlendirme Merkezi

Amaç

Bu oturumun sonunda öğrenciler, bir hasta ve yakınına kötü haber verme becerisi

kazanacak ve uygun tutum geliştirecektir.

Etkinlik

Öğrenciler sırayla görüşme odalarına girerek hasta/başvuran ile görüşme yapacaktır.

Değerlendirme

Kayda gelen öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Gelişim

Dosyası Portalı’nda yer alan B. İletişim Kayıt 1 klasöründeki “Hasta Görüşmesi


C. İletişim Değerlendirme

Yer


Amaç

Bu oturumun sonunda öğrenciler, yaptıkları standart hasta görüşmesini izleyerek iletişim


Etkinlik

1. Öğrencilerin yaptığı görüşmeler sıra ile izlenecek, önce görüşme sahibi sonra diğer


Değerlendirme

Gelişim Dosyası Portalı’nda yer alan C. İletişim Değerlendirme 1 klasöründeki “Kötü

Haber Verme Becerisinde Kendini Değerlendirme Rehberi” ve “İletişim Becerileri

Geribildirim Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

58



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, farklı başvuru nedenleri olan hastalarda öykü alma ve muayene becerisi kazanacak ve uygun tutum geliştirecektir.

EtkinlikÖğrenciler sırayla görüşme odalarına girerek hastadan öykü alacak ve hastayı muayene edecektir.

DeğerlendirmeKayda gelen öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Gelişim Dosyası Portalı’nda yer alan D. İletişim Kayıt 2 klasöründeki “Hasta Görüşmesi




AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, etik ile ilgili bir içerikte hasta görüşmesi yapma becerisi kazanacak ve uygun tutum geliştirecektir.

Etkinlik1. Öğrenciler sırayla görüşme odalarına girerek hasta ile görüşme yapacaklardır.

DeğerlendirmeKayda gelen öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Gelişim Dosyası Portalı’nda yer alan F. Etik ve Profesyonel Değerler 1 klasöründeki “Hasta Görüşmesi Geribildirim Formu”nu öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, yaptıkları standart hasta görüşmelerini izleyip

tartışarak etik durum ve kavramlar hakkında bilgi ve farkındalık kazanacaktır.

59

Etkinlik 1. Öğrencilerin yaptığı görüşmelerin örnekleri izlenecek, önce görüşme sahibi sonra

diğer öğrenciler ve eğitici geribildirim verecektir.

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan G. Etik ve Profesyonel Değerler 2 klasöründeki “Klinik Etik Haber Verme Sürecinde Hasta İle Görüşme Yapma Becerisini Değerlendirme Rehberini” ve “İletişim Becerileri Geribildirim Formunu” öğrenciler 1 hafta içinde dolduracaklardır.

H. Kanıta Dayalı Tıp

YerGrubun küçük grup Odası

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler bir bilimsel araştırma makalesini, içermesi gereken temel bilgiler açısından değerlendirme konusunda bilgi ve beceri kazanacaklardır.

Etkinlik1. Öğrenciler eğiticinin yönlendiriciliğinde;

•makalenin başlığı ve özeti,•araştırmanıngirişbölümüveamacı,•araştırmanınyöntemi,bulgularıvesonuçları,•araştırmanıntartışmaveöneriler

bölümlerini ve bu bölümlerde belirtilmesi gereken bilgileri İyi Hekimlik Uygulamaları ProgramKitabındayeralan“BilimselMakaleDeğerlendirmeFormu”ndanyararlanaraktartışacaklardır.

DeğerlendirmeBu oturumda her öğrenci oturumda tartışılan makale ile ilgili kişisel değerlendirmesini GelişimDosyasıPortalı’ndayeralanH.KanıtaDayalıTıpklasöründeki“BilimselMakaleDeğerlendirmeFormu”nukullanarak1haftaiçindetamamlayacaktır.



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, bireyin yaşamı boyunca sağlık ve hastalık kavramlarına bakışı konusunda farkındalık kazanacaktır.

60

Etkinlik 1.İnsanBilimlerindeTıpalanındabuyılkiçalışmaların“YaşamveTıp”başlığındametin okumalarından oluşacağı öğrencilere aktarılacak ve öğrencilerin beklentileri tartışılacaktır.

2. Süreçte eğiticilerin rol ve sorumlulukları gözden geçirilecektir.

3.Eğiticilerinyönlendiriciliğindefarklımetinlerüzerindenyakın(derinlemesine)okumalaryapılacaktır.

4.ÖğrencilereL.İnsanBilimlerindeTıp2oturumundatartışılmaküzere“yansıtıcıyazma”ödevleri verilecektir.

DeğerlendirmeBu oturumda her öğrenci kendisinin oturuma katkısını Gelişim Dosyası Portalı’nda K. İnsanBilimlerindeTıp1klasörüiçindeyeralan“Oturum Performansını Değerlendirme Formu”nukullanarak1 hafta içinde değerlendirecektir.


Yer Grubun küçük grup odası

Amaç Bu oturumun sonunda öğrenciler, bireyin yaşamı boyunca sağlık ve hastalık kavramlarına bakışı konusunda farkındalık kazanacaktır.

Etkinlik Öğrencilerinhazırladığı“yansıtıcıyazma”metinleriokunarakgrupiçindetartışmayürütülecektir.

DeğerlendirmeBu oturumun sonunda her öğrenci, hazırlamış olduğu metni Gelişim Dosyası Portalı’nda L.İnsanBilimlerindeTıp2klasörüiçindeyeralan“Yansıtıcı Yazma Ödevi”alanına1 hafta içinde yükleyecektir.


YerSınıf D ve Mesleksel Beceri Laboratuvarı

61

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, hastayla iletişim halinde dikiş atma becerilerini kazanacaktır.





DeğerlendirmeUygulamaya katılan öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Öğrenciler M.Mesleksel Beceri Eğitimi 1 klasöründeki “Beceri Eğitimi Geribildirim” lerini 1 hafta içinde dolduracaklardır.


YerSınıf D ve Mesleksel Beceri Laboratuvarı

AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, hastayla iletişim halinde dikiş atma becerilerini kazanacaktır.

Etkinlik 1. Öğrenciler ilgili becerilerin eğitim filmlerini izleyerek önemli noktaları ve takıldıkları yerleri sınıfta tartışacaktır.





62



AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, kadın genital muayene ve rektal tuşe ile prostat muayenesi becerilerini kazanacaktır.





DeğerlendirmeUygulamaya katılan öğrencilerin yoklamaları TEBAD tarafından değerlendirilecektir. Öğrenciler O.Mesleksel Beceri Eğitimi 3 klasöründeki “Beceri Eğitimi Geribildirim” lerini 1 hafta içinde dolduracaklardır.

P. Klinik Ziyaret

YerErişkin ve Çocuk Hastaneleri acil servisleri

AmaçBu uygulamaların sonunda öğrenciler, acil servislerin işleyişleri konusunda farkındalık kazanacaktır.

Etkinlik1. Öğrenciler yıl boyunca kendilerine Tıp Eğitimi ve Bilişimi AD tarafından duyurulan günlerde 4-6 kişilik gruplar şeklinde bir gün erişkin, bir gün çocuk acil servislerine gideceklerdir.

2. Sorumlu hekim, acil servis çalışmaları ile ilgili bir bilgilendirme ve tanıtım yapacaktır.

3. Öğrenciler acil servislerde yürütülen çalışmaları izleyeceklerdir.

63

DeğerlendirmeGelişim Dosyası Portalı’nda yer alan P. Klinik Ziyaret klasöründeki “Erişkin Acil Servis Ziyareti Kişisel Değerlendirme Formunu” ve “Çocuk Acil Servis Ziyareti Kişisel Değerlendirme Formunu” öğrenciler ziyaretlerinden sonraki 1 hafta içinde dolduracaklardır.

R. Muayene Becerileri 1


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, vital bulguların değerlendirilmesi ve baş-boyun muayenesi becerileri konusunda farkındalık kazanacak, solunum sistemi muayene becerisi kazanacaktır.

Etkinlik1. Öğrenciler vital bulguların değerlendirilmesi ve baş-boyun muayensie becerilerinin eğitim filmlerini izleyerek eğiticilerle uygulamaları tartışacaktır.

2. Öğrenciler solunum sistemi muayene becerisini standart hastalar üzerinde uygulanacaktır.

DeğerlendirmeÖğrencilerR.MuayeneBecerileriEğitimi1klasöründeki“MuayeneBeceriEğitimiGeribildirim”lerini1haftaiçindedolduracaklardır.

S. Muayene Becerileri 2


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, meme muayenesi ve psikiyatrik muayene konularında farkındalık kazanacak, kalp ve dolaşım sistemi muayene becerisi kazanacaktır.

Etkinlik1. Öğrenciler ilgili muayene becerilerinin eğitim filmlerini izleyerek eğiticilerle uygulamaları tartışacaktır.

DeğerlendirmeÖğrencilerS.MuayeneBecerileriEğitimi2klasöründeki“MuayeneBeceriEğitimiGeribildirim”lerini1haftaiçindedolduracaklardır.

64

U. Muayene Becerileri 3


AmaçBu oturumun sonunda öğrenciler, ekstremite muayenesi ve nörolojik muayene konularında farkındalık kazanacak, karın muayenesi becerisi kazanacaktır.

Etkinlik1. Öğrenciler ilgili muayene becerilerinin eğitim filmlerini izleyerek eğiticilerle uygulamaları tartışacaktır.

DeğerlendirmeÖğrencilerU.MuayeneBecerileriEğitimi3klasöründeki“MuayeneBeceriEğitimi

Geribildirim”lerini1haftaiçindedolduracaklardır.

Değerlendirme









gelişimdosyasınagirdikleri“yansıtıcıyazmaödevleri”öğretimüyeleritarafından

değerlendirilerek dönem sonunda “3” üzerinden bir not verilecektir. Ödev YOKS

notlarıtoplamıda“dönemsonunotu”naheryılbelirlenenorandakatılmaktadır.

65


DÖNGÜ I

A. İletişim Eğitim yoklama 10



H. Kanıta Dayalı Tıp yoklama 10

R. Muayene Becerileri 1 yoklama 10


Gelişim Dosyası Portalı: A; Değerlendirme Formu B; Geribildirim Formu H; Değerlendirme Formu R; Geribildirim Formu M; Geribildirim Formu

form doldurma 20


DÖNGÜ II




S. Muayene Becerileri 2 yoklama 10



Gelişim Dosyası Portalı: C; Değerlendirme Rehberi C; Geribildirim Formu F; Geribildirim Formu S; Geribildirim Formu K; Değerlendirme Formu N; Geribildirim Formu

form doldurma 30

66

DÖNGÜ III



U. Muayene Becerileri 3 yoklama 10




P. Klinik Ziyaret (Erişkin + Çocuk) yoklama 20

Gelişim Dosyası Portalı: D; Geribildirim Formu U; Geribildirim Formu L; Ödev G; Değerlendirme Rehberi G; Geribildirim Formu O; Geribildirim Formu P; Değerlendirme Formu (E) P; Değerlendirme Formu (Ç)

form doldurma 30


Ödev Değerlendirme

Portalda doldurulmuş formlar üzerinden IBT eğiticisi tarafından değerlendirme yapılır. 30


70


68


01.1

0.20

19

15.1

0.20

19

22.1

0.20

19

05.1

1.20

19

12.1

1.20

19

19.1

1.20

19

03.1

2.20

19

10.1

2.20

19

17.1

2.20

19

24.1

2.20

19

07.0

1.20

20

04.0

2.20

20

İhsan Doğramacı Z A B H T R T M T C F S

Ahmet Göğüş Z M T A B H T R T N T C

Behçet Tınaztepe Z R T M T A B H T K T N

Kemal Üstay Z H T R T M T A B S T K

Yılmaz Sanaç Z A B H T R T M T C F S

Nejat Tokgözoğlu Z M T A B H T R T N T C

Hüsnü Göksel Z R T M T A B H T K T N

Muharrem Köksal Z H T R T M T A B S T K

Muvafak Aytek Z A B H T R T M T C F S

Doğan Karan Z M T A B H T R T N T C

Turan Kutkam Z R T M T A B H T K T N

Yunus Müftü Z H T R T M T A B S T K

Şemsettin Ustaçelebi Z A B H T R T M T C F S

Doğan Remzi Z M T A B H T R T N T C

Soner Özkan Z R T M T A B H T K T N

A İletişim Eğitim H Kanıta Dayalı Tıp T Hazırlık Çalışması

B İletişim Kayıt 1 K İnsan Bilimlerinde Tıp 1 Z Tanışma

C İletişim Değerlendirme L İnsan Bilimlerinde Tıp 2 R Muayene Becerileri 1

D İletişim Kayıt 2 M Beceri Eğitimi 1 S Muayene Becerileri 2

F Etik/Profesyonelizm 1 N Beceri Eğitimi 2 U Muayene Becerileri 3

G Etik/Profesyonelizm 2 O Beceri Eğitimi 3

69








11.0

2.20

20

18.0

2.20

20

25.0

2.20

20

10.0

3.20

20

17.0

3.20

20

24.0

3.20

20

31.0

3.20

20

07.0

4.20

20

14.0

4.20

20

28.0

4.20

20

05.0

5.20

20

12.0

5.20

20

27.0

5.20

20

İhsan Doğramacı T K T N T U D L T G T O T

Ahmet Göğüş F S T K T O T U D L T G T

Behçet Tınaztepe T C F S T G T O T U D L T

Kemal Üstay T N T C F L T G T O T U D

Yılmaz Sanaç T K T N T U D L T G T O T

Nejat Tokgözoğlu F S T K T O T U D L T G T

Hüsnü Göksel T C F S T G T O T U D L T

Muharrem Köksal T N T C F L T G T O T U D

Muvafak Aytek T K T N T U D L T G T O T

Doğan Karan F S T K T O T U D L T G T

Turan Kutkam T C F S T G T O T U D L T

Yunus Müftü T N T C F L T G T O T U D

Şemsettin Ustaçelebi T K T N T U D L T G T O T

Doğan Remzi F S T K T O T U D L T G T

Soner Özkan T C F S T G T O T U D L T

70


01.1

0.20

19

08.1

0.20

19

15.1

0.20

19

22.1

0.20

19

05.1

1.20

19

12.1

1.20

19

19.1

1.20

19

03.1

2.20

19

10.1

2.20

19

17.1

2.20

19

24.1

2.20

19

07.0

1.20

20

Şeref Zileli Z A B H T R T M T C F S

O. Orhan Kalabay Z M T A B H T R T N T C

M.Karamehmetoğlu Z R T M T A B H T K T N

Münci Oran Z H T R T M T A B S T K

Altan Günalp Z A B H T R T M T C F S

Özdemir Demir Z M T A B H T R T N T C

Behsan Önol Z R T M T A B H T K T N

Süleyman Sağlam Z H T R T M T A B S T K

Doğan Benli Z A B H T R T M T C F S

Bedri Uzunalimoğlu Z M T A B H T R T N T C

Abuzer Berilgen Z R T M T A B H T K T N

Lale Atahan Z H T R T M T A B S T K

Semra Dündar Z A B H T R T M T C F S

Nebil Büyükpamukçu Z M T A B H T R T N T C

Oğuz Güç Z R T M T A B H T K T N







71








04.0

2.20

20

11.0

2.20

20

18.0

2.20

20

25.0

2.20

20

10.0

3.20

20

17.0

3.20

20

24.0

3.20

20

31.0

3.20

20

07.0

4.20

20

14.0

4.20

20

28.0

4.20

20

05.0

5.20

20

12.0

5.20

20

Şeref Zileli T K T N T U D L T G T O T

O. Orhan Kalabay F S T K T O T U D L T G T

M.Karamehmetoğlu T C F S T G T O T U D L T

Münci Oran T N T C F L T G T O T U D

Altan Günalp T K T N T U D L T G T O T

Özdemir Demir F S T K T O T U D L T G T

Behsan Önol T C F S T G T O T U D L T

Süleyman Sağlam T N T C F L T G T O T U D

Doğan Benli T K T N T U D L T G T O T

Bedri Uzunalimoğlu F S T K T O T U D L T G T

Abuzer Berilgen T C F S T G T O T U D L T

Lale Atahan T N T C F L T G T O T U D

Semra Dündar T K T N T U D L T G T O T

Nebil Büyükpamukçu F S T K T O T U D L T G T

Oğuz Güç T C F S T G T O T U D L T

73

GELİŞİM DOSYASI PORTALI

GelişimDosyasıPortalınaTıpEğitimiveBilişimiAD(TEBAD)‘ın

www.medinfo.hacettepe.edu.tr adresindeki ilgili bağlantıdan ulaşılabilir.

Gelişim Dosyası PortalınakullanıcıadıolarakHacettepeÜniversitesiepostakullanıcıadı(ör:Hacettepeepostaadresi“[email protected]”isekullanıcıadı“xx123xxxx”),parola olarak Hacettepe Üniversitesi eposta parolası yazılarak giriş yapılabilir.

74

Bu portal aracılığıyla grup üyelerinin bilgilerine, oturumların detaylarına ve

tamamlanması gereken form ve ödevlere ulaşılabilir.

ÖĞRENİM REHBERLERi

79


İLETİŞİM BECERİLERİ EĞİTİMİ

Öğrenim Rehberi

Başvuran/Hasta ile Görüşme Yapma Becerisi

A. Görüşmeyi Başlatma

1. Başvuranı/hastayı selamlama/uygun şekilde karşılama

Görüşmeyebaşlarkenbaşvuranı/hastayıselamlamakveona“hoşgeldiniz”demekçokönemlidir.Selamlamayıjestvemimiklerinizikullanarakyapınız(Örneğinbaşvuran/hastailetokalaşabilirsiniz).Başvuranı/hastayıayağakalkarakkarşılayınız.Hekimlerinbaşvuran/hasta ile karşılaştıkları anda üzerlerinde bulunan önlüklerini iliklemeleri başvuran/hastaya saygının bir ifadesidir.

2. Kendini tanıtma

Kendinizitanıtırkenisminizinönüneünvanınızıekleyebilirsiniz(DönemIÖğrencisiAyşeCoşkun,Stj.Dr.AliGezen,vb).

3. Başvuranı/hastayı kendini rahat hissedebileceği yere alma, gerekli mahremiyeti sağlama ve oturabileceği yer gösterme

Başvuranı/hastayı kendini rahat hissedebileceği yere alınız. Gerekli mahremiyeti sağlamak için bulunduğunuz odanın kapısını kapatınız. Başvuran/hasta ile sessiz bir ortamda görüşünüz.Başvuran/hastaya“buyrun,şukoltuğaoturunuz”gibisözelbirifadekullanınız veya elinizle başvurana/hastaya oturabileceği yeri işaret ediniz.

4. Başvuranın/hastanın adını sorma, konuşma sırasında başvurana ismiyle hitap etme

Başvuranın/hastanın ismini öğreniniz ve bütün görüşme sürecinde ona ismiyle hitap ediniz.İsimkullanırken“AyşeHanım”“AliBey”gibiifadeleritercihedebilirsiniz.

5. Başvuranın/hastanın neden başvurduğunu öğrenmeye yönelik açık uçlu soruyla başlama

Başvuranın/hastanın yakınmalarını rahatça söylemesini sağlayacak şekilde açık uçlu soruylabaşlayınız.(Şikayetinizne?Siziburayagetirensorunnedir?Neşikayetinizvar?gibi)Başvuranın/hastanınsorununuçokkısa,birkaçsözcükledilegetirdiğidurumlarda‘Başkanesöyleyebilirsiniz?’gibisorularsorunuz.

6. Başvuranın/hastanın sözlerini bölmeden dinleme

Özellikle başvuran/hasta açık uçlu soruları yanıtlarken arada geçen bazı noktaları açıklatmak için ya da o noktaların anımsattığı yeni soruları sorarak hastanın konuşmasını bölmeyiniz. Birşey söylemek istediğiniz zaman konuşmasını bitirmesini bekleyiniz. Başvuran/hastanın konuşması için zaman tanıyınız. Görüşme sürecinde zaman zaman sessizlikler olmasını doğal karşılayınız.

7. Karşılıklıanlayışıgeliştirenvücutdilini(gözteması,yüzifadesi,duruş,sestonu)kullanma

Başvuran/hasta ile iyi iletişim kurabilmenin en önemli bileşenlerinden birisi sözsüz iletişim basamaklarını doğru uygulamaktır. Başvuran/hasta ile göz teması kurma, olumlu yüz ifadesi, ses tonu temel sözsüz iletişim basamakları arasında yer almaktadır. Başvuran/hasta ile konuşurken onunla göz teması kurunuz, yüz ifadenizin olumlu olmasına dikkat ediniz ve onun sizi duyabileceği bir ses tonu ile konuşunuz.

80

B. Bilgi Alma

8. Başvuranın/hastanın anlatımıyla sorunun/başvuru nedenini öğrenmek için açık uçlu ve yönlendirici olmayan sorular sorma ve başvuru nedeninin ayrıntısını dinleme

Başvuranın/hastanınbaşvurunedeniniayrıntısınayöneliksorularsorunuz.“sorununuzun...olduğusöylediniz.Bukonudabirazdahaayrıntılıbilgiverebilirmisiniz?”gibisorularyöneltilebilir.‘Eklemekistediğinizbirşeyvarmı?’diyerekanlatımınolabildiğincegenişolmasını sağlayınız. Başvuran/hasta çok detaylı ve ana konudan uzak bir anlatıma yönelirse‘Yakınmanızla/sorununuzlailgiliolarakneanlatabilirsiniz?’yada‘Öncelikleyakınmanızı/sorununuzuanlatırsanız’diyerekkonuyaçekiniz.“Evet/hayır”gibitekyanıtı olan sorular konuşmayı sınırlandırır ve iletişimin tek yönlü olmasına neden olur. Sorununun/başvurunedenininayrıntısınıöğrenmeyisağlayacak“açıkuçlusorular”sorunuz(örnek:...sorununuzunsizinasıletkilediğinisöylermisiniz?,vb).

9. Başvuranın/hastanınanlatımınailgigöstermeve“etkin”dinleme

Başvuran/hastayı“etkindinlemebecerisi”nesahipolmakiletişimaçısındançokönemlibir basamaktır. Etkin ya da diğer bir ifadeyle aktif dinleme başvuran/hastanın güven ve samimiyetini kazanmayı sağlayan, düşünce ve duygularını açıkça ifade edebilmelerine olanak veren bir iletişim tekniğidir. Bu nedenle başvuran/hastanın konuştuğu şeyleri yargılamadan kabul ediniz. Daha sonra söylenenleri kendi sözcüklerinizle ifade ediniz, yadaimalarınızıempatiyoluylabelirtiniz.Etkindinlemesırasında“birazdahaanlatabilirmisiniz?”“Şöylemiyoksaböylemidemekistediniz?”,“Birazdahaaçıklayabilirmisiniz?”gibi soru ifadeleri kullanabilirsiniz.

10. Görüşme sırasında başka işlerle meşgul olmama

Başvuran/hasta ile görüşme sırasında bütün ilginizi karşınızdaki kişiye yöneltiniz. Bu süreçtebaşkahiçbirişlemeşgulolmayınız(Örneğinceptelefonuilekonuşmayınız,başkakişilerleilgilenmeyiniz,vb).

11. Konuşmayı bölmeden notlar alma

Her görüşmede not almak gerekmeyebilir, sadece belli noktaları ve kritik bilgileri görüşmeyi bölmeyecek şekilde ve çoğu zaman başvuranla/hastayla göz temasını kesmeden not alınız.

12. Başvuranı/hastayı sorununu aktarma konusunda yüreklendirme

Başvuranın/hastanın duraksadığı anlarda başını sallayarak, ‘hı hı’ diyerek, ‘devam edin, dinliyorum’ diyerek onu daha fazla anlatmaya, ayrıntıları aktarmaya teşvik ediniz. Bazen başvuranın/hastanın son tümcesini ya da sözcüğünü soru olarak yöneltmek sözlü iletişimi sağlar.

13. Başvuranın/hastanın anlayacağı bir dil kullanma

Tıbbi sözcük ve deyimleri kullanmamaya özen gösterir ‘Ağrının lokalizasyonunu gösterir misiniz?’yerine‘Ağrınınyerinigösterirmisiniz?’sorusudahaanlaşılırolacaktır.

14. Edinilen bilgileri özetleme ve başvuranın varsa ek açıklamalar yapmasına olanak sağlama

Konuşulan bilgileri başvuranın/hastanın doğrulaması varsa ek açıklamalar yapması için şimdiye kadar konuşulanları özetleyiniz.

81

C. Başvuranın Bakış Açısını Anlama

15. Başvuranın/hastanın problemi algılama biçimine, problemden etkilenişine, beklentilerine ve düşüncelerine yönelik sorular sorma

Başvurana/hastaya“busorunsizinveailenizinyaşamınınasıletkilemekte/etkileyecek,iş/okul/günlükyaşantınızherhangibirdeğişiklikyaratacakmı?gibisorularsorunuz.

16. Kendinibaşvuranınyerinekoyma(empatiyapma)

Görüşmesırasındahekiminkendisinibaşvuranın/hastanınyerinekoyması(empatiyapması)önemlidir.Başvuran/hastabuyollakendisinigüvendehisseder.Bunedenlebaşvuran/hastabaşvurmanedeniileilgiliayrıntılarıanlattıktansonra“sizianlıyorum”,“kendimisizinyerinizekoyduğumda”,“sizingibidüşünmeyeçalıştığımda”,”sıkıntılarınızıanlıyorum”,“birlikteçözümyollarınıdüşünebiliriz”gibiifadelerkullanınız.

17. Başvuranın duygu ve tepkilerine yanıt verme

Başvuran/hastanın verdiği tepkiler karşısında sakin, kararlı, sağduyulu ve tarafsız olmaya çalışınız.

D. Bilgiyi Paylaşma ve Plan Yapma

18. Başvuran/hastaya uygun, kapsamlı ve gereksinimleri karşılayan bilgileri verme

Başvuran/hastanın sorunu ile ilgili çözüm seçeneklerini içeren bilgiyi açık ve kapsamlı olarak paylaşınız, seçenekleri hasta için sözel ya da görsel materyallerle anlaşılır hale getiriniz.

19. Aktarılan bilgilerin başvuran/hasta tarafından doğru ve yeterli anlaşıldığından emin olma

Başvuran/hastanın açıklamalara ilişkin sorusu olup olmadığını sormak uygun olabilir. Örneğin“şimdiyekadarkonuştuğumuzkonularileilgilisormakistediğinizbirşeyvarmı?gibi sorular yöneltiniz. Konunun anlaşıldığından emin olmak için gerekirse siz sorular yönlendirerek açıklamaları derinleştiriniz.

20. Çözüm için başvuran/hastanın rolünün önemini tartışma

Başvuran/hastanın alınan kararların uygulanması noktasında çok önemli bir rolü bulunmaktadır.Buönemibaşvuran/hastayaaçıkçaifadeediniz(Örneğin;“Ayşehanım,almış olduğumuz bu kararların uygulanması ve sonucun başarılı olabilmesi noktasında sizin çok önemli bir rolünüz bulunmaktadır. Sizin bu konuda göstereceğiniz olumlu ve kararlı yaklaşım bizim başarılı bir sonuç almamızı kolaylaştıracaktır. Bu noktada söylemek, tartışmakistediğiniznoktalarvarmı?”şeklindebirkonuşmayapınız.)

21. Karar verme süreçlerine başvuran/hastayı da katma ve bunu başvuran/hastayla paylaşma

Başvuranın/hastanın çözüm seçenekleri ile ilgili düşüncesini sorunuz, hangisi/hangilerinin onun için uygun olduğunu öğreniniz, gerektiğinde ek açıklamalar yapınız.

22. İçinde bulunulan durumda önerilen çözümlerin başvuran/hasta tarafından kabul edilebilirliğini tartışma

Çözümün başvuran/hasta için uygulanmasındaki güçlükler olup olmadığını sorunuz. Başvurana/hastaya karar vermesi için zaman tanıyınız.

23. Çözümlerin başvuran/hasta tarafından uygulanacağından emin olma

Çözümlerin başvuran tarafından uygulanacağından emin olmak için başvurana/hastaya “yaptığımızgörüşmedenaldığımızkararlarırahatlıklauygulayabileceğinizidüşünüyorum.Sizbugörüşümekatılıyormusunuz?”gibisorularyöneltiniz.

82

24. Başvuran/hastanın onamını alma

Kararverilençözümileilgilibaşvuranın/hastanınyazılıyadasözlüonayını“birkezdahatekraredersekkararverdiğimiz...’nınuygulanabilmesisiziniçinuygunmu”gibisorularyönlendirerek onamını alınız.

E. Görüşmeyi Bitirme

25. Başvuran/hasta ile alınan kararları özetleme

Başvuran/hasta ile yaptığınız görüşme sırasında onunla birlikte aldığınız kararları özetleyiniz. Özetleme yaparken görüşme sırasında almış olduğunuz notlarınızdan yararlanınız. Örneğin aile planlaması danışmanlığı ile ilgili olarak başvuran ve rahim içi araçkullanmayakararverenbirkişiye“Ayşehanım,sizinlebugörüşmesırasındaaileplanlaması yöntemleri ile ilgili bazı ayrıntıları konuştuk. Siz benim size verdiğim bilgiler ışığı altında kendiniz için en uygun yöntemin rahim içi araç olacağına karar verdiniz. Bukonuileilgilisizinverdiğinizbilgileregöreherhangibirrisklidurumsaptanmadı...”şeklinde bir özetleme yapılabilir.

26. Beklenmeyen durumlar ve bu durumda yapılacakları açıklama

Başvuran/hastanın bu görüşme sonrasında beklenmedik durumlarla karşılaşma ihtimali bulunmaktadır.Bunedenlesözkonusudurumlardamümkünsesize(yadakuruma)ulaşabileceğini, mümkün değilse kendisinin yapması gereken basamakları açıklayınız.

27. Başvuran/hastanın sorusu olup olmadığını öğrenme

Başvuranın/hastanın görüşme ile ilgili aklına takılan ya da aklına henüz gelmiş olan sorularıolabilir.Bununiçin“sormakistediğinizbaşkabirsoruvarmı?”sorusunubasvurana yöneltiniz.

28. Sonraki aşamalar için başvuran/hastayla sözleşme

Başvuran/hasta ile bir sonraki randevu için sözleşmek onun güvenini kazanmak ve hekim olarak ona karşı olan sorumluluğunuzu gerçekleştirmek için çok önemlidir. Bu nedenle görüşmeyi bitirmeden önce size ve başvurana/hastaya uygun bir zaman kararlaştırınız.

29. Görüşmeyi bitirmek ve başvuran/hastayı nazik bir şekilde uğurlama

Bütün yapılanlar tamamlandıktan sonra görüşme bitirilebilir. Ancak görüşme bitirilirken başvuranı/hastayı aynen selamlamada olduğu gibi uğurlamak uygun olur. Bu nedenle yine jest ve mimiklerinizi kullanarak başvuranı/hastayı nazik bir şekilde uğurlayınız. Sözel olarakda“AyşeHanım,iyigünler”gibiifadelerkullanınız.

83



Öğrenim Rehberi

Zor Hasta ile Görüşme Yapma Becerisi

1. Zor hasta görüşmesini ayırdetme

Hasta-hekim görüşmesinde yaşanan zorluklarda her iki taraf da sorumluluğu karşıdaki kişide arama eğilimindedir. Oysa görüşmede yaşanan zorlukların kimden kaynaklandığı değil görüşmenin zor bir görüşme olması önemlidir. Daha önemlisi sorun ne olursa olsun bunun üstesinden gelecek kişinin hekim olmasıdır. Hekim için kritik davranış görüşmede birşeylerin ters gittiğinin ayırdına erken dönemde varabilmektir. Görüşmeyi engelleyen duygu ifadeleri, yinelenmeler, yanıt alamamalar, o an başka bir yerde olmayı dileme ya da içini kaplayan genel bir sıkıntı duygusu gibi süreçler zor görüşmeyi işaret eder.

2. Görüşmeyi duraklatma

Zor görüşmenin ayırdına varıldığında görüşmeyi kesmek, bir-iki dakikalık bir suskunluk süreci geçirmek yardımcı olacaktır. Bu süreçte hekim, duygularını gözden geçirip kendisinde bu duyguları yaratan sorunların neler olabileceğini düşünmelidir. Bazı duygularla ani hareket etmek yanlış davranışlara neden olabilir. Bu suskunluğu hastaya açıklamak her iki taraf içinde bir rahatlama sağlar.

3. Sorunu ortaya koyma

Görüşmeyi zora sokan nedenin adını koymak önemlidir. Burada amaç zorluğa neden olan hasta davranışına tanı koymak değil görüşmedeki sorunu tanımlamaktır. Sorun hastanın yaşadığı bir duygunun ifade edilmesinden mi kaynaklanıyor yoksa görüşmeyi etkileyençevreselfaktörler(ortamdabulunanüçüncükişi,gürültü,sıcaklık),hastanınfizikselözellikleriyadahastadahekimekarşıgelişenbirrahatsızlıkmıöneçıkıyor?

4. Sorunu paylaşma

Sorun çevresel faktörlerden kaynaklanıyor ya da tanımlanamayan bir noktada ise hekim, sorunu tanımlamak için hastadan yardım istemelidir. Görüşmenin zora girdiği, bu şekilde etkin ve verimli bir görüşme yapıp hastaya yardım etmenin olanaklı olmadığı ve öncelikle sorunun saptanarak çözüm bulunması gerektiği belirtilmelidir. Bu durum belirtilirken hastayı suçlayıcı bir ifade kullanılmamalı, hatta sorumluluğun hekimde olduğu ve hastadan yardım istendiği duygusuyla söze başlanmalıdır.

5. Çözüm üretme

Görüşmeyi zorlaştıran çevresel ya da hastanın fiziksel özelliklerine ait sorunlar giderilmelidir. Sorun hekimin bir ifadesi ya da davranışı ise hekim, hastanın haklılığını değerlendirmeli ve özür dilemelidir.

6. Hastanın duygularına empati gösterme

Görüşmedeki zorluk hastanın yaşamakta olduğu güçlü bir duygunun ifade edilmesi ise(kızgınlık,üzüntü,korku),sorunhekimdegörünmeklebirliktehastanınhaklılığısöz konusu değilse ya da rahatsızlık yaratan fiziksel koşullar değiştirilemiyorsa hekim, hastanın duygularını ve bu duygunun hasta için ne anlama geldiğini anladığını belirtmelidir. Hastayı anlamak demek onun söylediklerinin ya da davranışlarının doğruluğunu, bağışlanabilirliğini, desteklendiğini kabullenmek anlamına gelmez. Hastaya onun duygularını anladığını söylemek yapılacak son harekettir, sonrasında bir söz ya da davranış gösterilmesi gerekmez. Birçok durumda hastaların tüm beklentisi duygularının anlaşıldığını görmektir.

84



Öğrenim Rehberi

Kötü Haber Verme Becerisi

A. Görüşme Öncesi

1. Hasta ile görüşme yapmaya hazır olma

Hekim, kötü haber veya bilgi vereceği bir görüşme öncesinde zamanını ayarlamalı, kendisini duygusal ve zihinsel olarak hazırlamalı, kendi duygu, sıkıntı ve benzer durumlarını kontrol altına almalı, üzgün, telaşlı, sıkıntılı, korkuyor görünmemelidir. Görüşmede hangi sözcükleri seçeceğini, hangilerini kullanmayacağını kararlaştırmalıdır.

2. Hasta hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olma

Hekim, söz konusu klinik durumu ayrıntılı olarak bilmeli, hastanın dosya veya dökümanlarının ayrıntısına hakim olmalıdır.

3. Görüşmeyi önceden planlayarak gerekli ortam koşullarını sağlama

Hekim hastaya veya yakınlarına hasta ile ilgili olumsuz/kötü bir haber/bilgi vereceği zaman bunun önceden planlanmış bir görüşme ile yapılması doğru olur. Böyle bir görüşme için uygun ortam ve koşulların hazırlanması gerekir. Önemli bilgi verilecek görüşmenin ayaküstü, sıkışık zamanda yapılmaması gerekir. Görüşme, bunun için uygun bir odada, sakin ve ferah ortamda yapılmalıdır.

4. Kötü haberin kime/kimlere verileceğini belirleme

Önceden hasta ve/veya yakınlarından kimlerin görüşmeye katılacağı sorulmalı ve bilinmelidir. Bazı hasta ve yakınları bilginin diğer bir kişiye verilmesini tercih edebilir. Mümkünse hastanın kendisi veya en yakınlarına bilgi verilmelidir.

B. Görüşme Sırasında

5. Görüşmenin bölünmemesini sağlama

Görüşme süresince odaya giriş-çıkışların kısıtlanması, gürültü yanında telefon ve çağrı cihazlarının rahatsız etmesi önlenmelidir. Odada herkesin rahat oturabileceği yer olmalıdır.

6. Görüşme ile uyumlu bir vücut dili kullanma

Hekim karşısındakilerle aynı göz hizasında ve uygun yakınlıkta oturmalıdır. Hekimin duruşu, yüz ifadesi, ses tonu duruma uygun olmalı, göz teması koparılmamalı, hastanın durumunun paylaşıldığı belli edilmelidir.

7. Hastayı ve/veya yakınlarını uygun şekilde karşılama

8. Kendini tanıtma

9. Hasta ve/veya yakınlarının adını ve yakınlığını sorma

10. Hasta ve/veya yakınlarının ne kadar bilgi isteyebileceklerini anlamaya çalışma

Ne kadar bilgi isteyebilecekleri veya gereksinimleri olduğunu anlamaya çalışmalı, gerekirse bunu sormalı, böylece görüşmeyi hangi düzeyde başlatacağını kestirmelidir.

85

11. Hastanın anlayacağı bir dil kullanma

Açık ve sakin bir konuşma tarzı kullanmalı, düzgün cümleler kurmalı, tıbbi terimlerden kaçınmalıdır. Hekim, karşısındakilerin konuşma tarzı, anlama düzeyi ve bilgisine göre cümlelerini/ ifadelerini seçmeli, açık ve dostça konuşmalı, samimiyet dozunu ayarlamalıdır. Ölüm, kanser gibi kelimelerin açık olarak kullanılmasından kaçınılmamalıdır.

12. Asıl bilgiyi/haberi özenli ifadeler kullanarak adım adım verme

Asılbilgiyi/haberivermedenöncekötühaber/bilgiiçin“Haberlerpekiyideğil,…”,“Sizekötühaberimvar....”,“Üzgünüm/Maalesef….”gibiuyarıcıolacakönifadelerkullanılması gerekir. Hekim, kişinin anlayacağı ifadelerle bilgiyi/haberi vermeli, kısa kısa konuşup arada susarak sessizliği sağlamalı, tepkiye, düşünmeye, anlamaya izin verip, duygularını ifade etmelerine olanak sağlamalıdır. Karşıdakinin durumuna göre, onun hızıyla devam edilip, anlaşıldığı görüldükçe yeni bilgiye geçilmelidir.

13. Hastanın duygularına empati gösterme

Hekimin, karşısındakilerin duygu ve düşüncelerini paylaştığını, anladığını belli etmesi, bunu dile getirmesi, duygu ve tepkilerini yaşamalarına izin vermesi, empatik yaklaşım benimsemesi gerekir. Sessiz/tepkisiz iseler açık uçlu sorular ile ne düşündükleri, ne hissettikleri sorulmalıdır. Böylece hasta veya yakınları kendi duygu ve düşüncelerinin beklenir olduğunu, normal olduğunu anlar, paylaşım sağlanmış olur. Hekim, nasıl tepki vereceğini, ne yapacağını bilemezse sessiz kalmalı, bekleyip gözlemelidir.

14. Hastanın sorusu olup olmadığını öğrenme

Bilginin anlaşıldığından emin olmak gerekir. Bunun için soru sorulmasına fırsat verilmeli, kısa sorularla durum anlaşılmaya çalışılmalıdır.

15. Profesyonel ve etik değerlere bağlı kalma

Varsa, daha önceki tıbbi uygulamalar veya meslektaşlar için yorum yapılmaması, tartışılmaması doğru olur.

16. Hastanın/ hastalığın yönetimini konuşma

Kötü haber verildikten sonra tedavi seçenekleri, hastanın neler yapabileceği, olumlu noktalar gibi konularda anlamlı ve gerçekçi olabilecek şekilde mutlaka umut da verilmelidir. Bilgilendirme tamamlandıktan sonra da sorulara izin verilmeli, hasta ve yakınlarının ne anladıklarını söyleyip ifade edebilecekleri ortam yaratılmalı, gerekirse bunun için sorular sorulmalıdır. Hasta için ne planlandığının açıkça anlaşıldığından emin olunmalıdır.

17. Hasta ve/veya hasta yakınlarının alabilecekleri desteği açıklama

Görüşme tamamlanmadan önce hasta ve yakınlarının destek alabilecekleri kaynaklar, olanaklar belirtilmeli, daha sonrası için plan yapılmalı, her zaman yardıma hazır olunduğu belirtilmelidir. Hasta ve ailelerine mevcut durum için eldeki tüm olanakların ve tedavilerin kullanılacağı ve hastaya mümkün olan en iyi şekilde yaklaşım yapılacağının güvencesi de verilmelidir.

18. Sonraki aşamalar için hastayı bilgilendirme

19. Görüşmeyi bitirerek hastayı ve/veya yakınlarını nazik bir şekilde uğurlama

86



Öğrenim Rehberi

Siyanozlu Hastada Öykü Alma ve Muayene Becerisi

1. Hasta ile görüşme yapma

2. Hasta ile görüşme yaparken özellik gösteren soruları sorma

Hastanın yakınmalarının ne zaman başladığı, ateşi, burun akıntısı, hırıltılı, hızlı nefes alma, öksürük nöbeti olup olmadığı sorulmalıdır. Özellikle çocukluk yaş grubunda yemek yerken ya da ağzına birşey götürdükten sonra aniden morarma, öksürük nöbeti, boğulma gibi bir olayın olup olmadığı sorulmalıdır. Çocuğun ara ara morarmada artma ile birlikte çömeldiğinin gözlenip gözlenmediği, ağladığında morarmada artma ya da azalma olup olmadığı, çok ağladığında morarmada artma ve bayılma atakları izlenip izlenmediği araştırılmalıdır.

3. Hastayı yapılacak muayene hakkında bilgilendirme

Hastanın ne amaçla, vücudunun hangi bölgelerinin, ne şekilde, hangi araçlarla muayene edileceği, hastanın bu muayene sırasında acı, ağrı benzeri hoş olmayan duygular yaşayıp yaşamayacağı açıklanmalı ve hastanın muayene için onamı alınmalıdır. Hasta çocuk, bebek ya da bilinci yerinde olmayan bir hasta ise benzer bilgilendirme hastaya eşlik eden kişiye de verilmelidir.

4. Elleri yıkama

5. Hastayı oturtup mahremiyetini sağlayarak gövdesinin üst kısmı çıplak kalacak şekilde giysilerini çıkarmasını söyleme

Hastanın muayene edildiği koşullar hastanın mahremiyetini sağlamak için yeterli değilse, hastanın kendini rahat hissetmesi sağlanamıyorsa hastanın muayenesini engellemeyecek şekilde bazı giysilerinin üzerinde kalmasına izin verilebilir.

6. Hastanın karşısına geçme

7. Hastayı oda ısısında ve aydınlık bir odada gözle muayene etme

Burun kanadı solunumu, yardımcı solunum kaslarının solunuma katılıp katılmadığı, retraksiyonlar, göğüs deformitesi, göğüs ön arka çapının artıp artmadığı gözle muayenede değerlendirilir.

8. Hastanın ateşini ölçme

9. Hastanın nabzına bakma

10. Hastanın kan basıncını ölçme

11. Hastayı siyanoz açısından değerlendirme

Siyanoz santral ya da periferik siyanoz olmak üzere iki şekilde görülür. Santral siyanoz arterial desatürasyona ya da anormal hemoglobine bağlı olarak geliştiği için dilde, mukozalarda, ekstremitelerde ve tüm deride gözlenir. Periferik siyanoz ise artmış arteriovenöz oksijen farkına bağlı geliştiğinden sadece ekstremite uçlarında ve dudaklarda gözlenir. Dolayısıyla hastanın siyanozunu değerlendiriken tüm derinin, ekstremitelerin, dil ve mukozaların siyanoz açısından değerlendirilmesi gerekir.

87

12. Hastanın parmaklarında çomaklaşma olup olmadığını değerlendirme

Parmak uçlarında büyüme ve genişleme şeklinde değişiklikler olur. Normalde 165 derece olantırnakiletırnağınbaşladığıderikıvrımıarasındakiaçı(Lovibondaçısı)belirginçomaklaşmada 180 dereceyi aşar. Bunu anlamak için her iki başparmak tırnakları karşı karşıya getirildiğinde normalde tırnak kökleri birbirine yaklaşmazken çomaklaşma olması halinde tırnak kökleri birbirine dokunur.

13. Hastanın solunum sistemi muayenesini yapma

14. Hastanın kalp muayenesini yapma

15. Hastaya giyinebileceğini söyleme

16. Hastaya muayene sonuçları hakkında bilgi verme

Hastaya, yaptığınız ölçümler, muayene bulgularınız ve bir yargıya ulaşmışsanız bu bulguların kısa bir değerlendirmesini yapınız. Normal olarak değerlendirdiklerinizi de hastaya açıklayınız. Emin olamadığınız ya da açıklayamadığınız bulguları da hastaya anlatınız.

17. Elleri yıkama

18. Muayene sonuçlarını kaydetme

19. Sonraki aşamalar için hastayı bilgilendirme

20. Görüşmeyi bitirerek hastayı nazik bir şekilde uğurlama

88


ETİK VE PROFESYONEL DEĞERLER

Öğrenim Rehberi

Klinik Etik Karar Verme Sürecinde Hasta ile Görüşme Yapma Becerisi

1. Hasta ile görüşme yapma

İletişim becerileri eğitiminin öğrenim rehberindeki gereklilikleri kullanarak; karşılıklı katılıma ve empatiye dayalı iletişimi gerçekleştiriniz.

Tıbbi Endikasyonlar

2. Hastanıntıbbisorununu(öykü,tanı,prognoz)öğrenme

Hastanın/başvuranın tıbbi anamnezini alınız.

3. Probleminaciliyetinitanımlama(Acil/kronik/geridönüşümsüz)

Hastanın/başvuranın durumunun acil/kronik, geri dönüşümlü/geri dönüşümsüz olup olmadığını tanımlayınız. Bu sizin etik karar verme sürecinizdeki tutumlarınızda belirleyici olacaktır.

Bireyin rıza beyanında bulunamayacağı ve kanuni temsilcisinin bulunmadığı veya mahkemeden izin alınması zaman gerektirecek ve hastaya derhal müdahale edilmediği takdirde hayatı veya hayati organlarından birisi tehdit altına girecek ise, yaşamsal riskin olduğu durumlarda hekim, izne gerek duymadan hemen yaşam kurtarıcı tıbbi müdahaleyi yapar.Hastanınbilinciaçılmayabaşlayınca,dahasonrakitıbbiişlemleriçin(ameliyatvs.)yeterlik durumuna göre mümkün olduğunca bilgilendirme ve izin işlemine başvurulur.

• İntihargirişimininolduğudurumlarda,bilincikapalıhastaya,hekiminkurtarıcıtıbbi müdahalede bulunması zorunludur.

• Onamalmakiçingeçecekzamanınhastanınyaşamınıtehditedeceğiacil durumlarda rıza şartı aranmaz.

4. Tedavininyönetimini(amaçlarını,gerçekleşmevegerçekleşmemekoşullarını,alternatiftedavileri)paylaşma

Tanı-tedavi sürecinde kanıta dayalı tıp yöntemlerini kullanarak ayırıcı tanıdan kesin tanıya ulaştıktan sonra aşağıdaki bilgileri hasta/başvuran ile paylaşınız:

• Önerilentedavininiçeriği,

• Önerilentedavininamacıvebaşarılıolmaşansı,

• Önerilentedavininavantajlarıveriskleri,

• Önerilentedavininvarsaalternatifleri,

• Önerilentedavininpotansiyelsonuçları,

• Tedavininrededilmesidurumundaortayaçıkabilecekrisklerveyararlar,

• İyileştiktensonrabeklenenbüyükproblemlervehastanınnormalyaşamınave günlük aktivitelerine dönebilmesi için gerekli olan süre,

• Önerilentedaviyihastayauygulayacakolansağlıkhizmetisunucusununkimlik bilgileri ve profesyonel deneyimleri,

• Kullanılacakilaçlarınözellikleri,süresi,kullanımşekli,yanetkileriveilaçlarınetkileşimleri,

• Tedavisonrasısağlığıiçinistenilenyaşamtarzıveevdebakımşekli,

• Gerektiğindeyenidenaynıkonudatıbbiyardımanasılulaşacağı

89

5. Hastanın bu bakım hizmetinden nasıl yarar sağlayacağı ve nasıl zarar görmeyeceğini vurgulama

Hasta Tercihleri

6. Hastanın karar verme yetisi ve hukuksal yeterliğini değerlendirme

Hastanın yeterlik değerlendirmesini yapınız. Bu bireyin; yaş, akıl gücü, medeni durumu gibi somut belirleyicileri ile algılama ve bilişsel işlevlerin sağlamlığını tanımlar. Karar veremediğinizde bir psikiyatristten konsültasyon isteyiniz.

7. Hastanın tedavi tercihleri konusunda görüşlerini alma

Sizin sunduğunuz tedavi seçeneklerinden hangisini seçeceğine hasta/başvuran kendi değerleri, inançları doğrultusunda karar verebilir, kararına saygı gösteriniz.

8. Hastadan tedavi konusunda aydınlatılmış onam alma

Hastaya/başvurana yapılan tıbbi müdahalenin niteliğine göre aydınlatılmış onamını sözel/yazılı olarak alınız.

9. Hastanın karar verme yetisi ve hukuksal yeterliği yoksa onun adına karar verecek bir kişiyi görüşmeye davet etme

Hasta yeterli değil ve yasal temsilci atamadıysa, hasta adına karar verebilecek kişilerin hiyerarşik sıralaması aşağıdaki gibidir.• Yasal koruyucu,• Hastanıneşi,• Yetişkinçocuk(veyaeğerbirdenfazlaise,yetişkinçocuklarınçoğunluğu),• Anne-baba,• Yetişkinkardeş(veyaeğerbirdenfazlaise,yetişkinkardeşlerinçoğunluğu)• Hastayabakanveilgilenenyetişkinakrabalar,• Yakınarkadaş.

10. Hastanın önerilen tedaviyi gerçekleştime isteği ya da işbirliği çabasını değerlendirme

11. Etik ve hukuksal boyutlar çerçevesinde hastanın seçimlerine saygı gösterme

Verilen tüm tıbbi bilgiyi aldıktan ve anladıktan sonra hasta/başvuran, tanı ve tedavi süreciyle ilgili seçimlerini özgürce yapabilmelidir. Tedaviyi kabul ya da reddetme hakkına etik ve hukuksal sınırlar içinde sahiptir.

Yaşam Kalitesi Kavramı

12. Hastanın tedaviyle ya da tedavi olmaksızın normal bir yaşantıya dönme konusundaki beklentilerini alma

13. Tedavi sonuçlandığında hastanın yaşayacağı fiziksel, psikolojik ve sosyal eksiklikleri hastaya aktarma.

Minimumhayatkalitesininölçütünedir?(Beyinsel,fizikselözürlüolmamak,bağımlıolmamak,sürekliızdırapçekmemek)

Kaliteyikimtayinedecek?(Hasta,hekim,aile,toplum)

Hastanınseçimhakkıvarmı?(Yaşamhakkımaddinormlarabağlanabilirmi?

Hastayaşamayı/ölmeyireddedemezmi?)sorularınayanıtarayınız

90

14. Hastanın yaşam kalitesini değerlendirirken hastayla arasında karar vermesini etkileyecek bir önyargı oluşturmama

15. Tedavi sürecinin hastanın yaşam kalitesine etkisini değerlendirme

16. Tedaviyi sonlandırmayı gerektirecek gerekçeleri ve planları hastayla paylaşma

Sağlıkçalışanlarıtedaviyinereyekadarsürdürsün?sorusunayanıtarayınız

(Hastaiyileşene/hastaölenekadar,kaynaklartükenenekadar,ailebıkanakadar,çalışanlarbıkanakadar…)

Bağlamsal Diğer Özellikler

17. Tedavi kararlarını etkileyebilecek ailesel konuları sorma

18. Tedavi kararlarını etkileyebilecek hekim ya da sağlık ekibine yönelik konuları sorma

19. Tedavi masraflarıyla ilişkili maddi konuları sorma

20. Tedavi kararını etkileyebilecek ekonomik, dinsel ve kültürel konuları sorma

21. Kendisine(hekime)yönelikhastanıngüvenduygusunusorgulama

22. Kaynakların paylaşılması ile ilgili sorunları sorma

Hastaların içinde bulunduğu durumu düzeltme olasılığı olmayan ya da çok düşük olan veya halen uygulanmakta olan tedaviden daha yararlı olması beklenmediği halde dahapahalıyadadahariskliolantedavilere“boşunatedavi”denilmektedir.Birtedaviyararsız kabul edildiğinde sonlandırılabilir, böyle bir tedaviye hiç başlanmayabilir, ya da ancak hastanın kendisinin ödemesi koşulu ile ve onun isteği ile başlatılabilir. Biyoetik açısından boşuna tedavi sınırlı kaynakları akılcı olmayan biçimde kullanmaya neden olduğu, hastaya yük ve ıstırap getirerek zarar verdiği, hasta, sağlık çalışanı ve hastane idaresi tarafından istenmediği, yaşamı değil ölümü uzattığı için eleştirilmektedir. Sınırlıkaynaklarınadilkullanımınısorgularken“boşunatedavi”değerlendirilmesininyapılabileceğidurumlarıdagözönündebulundurup“hastaneetikkurul”görüşüisteyiniz.

23. Tedaviyi etkileyecek hukuksal etkileri sorgulama

Hasta/hekim hakları ve sorumlulukları açısından ilgili vakaya özel ulusal yasalarımız, etik rehberler ve uluslararası sözleşmeleri inceleyiniz.

24. Tedaviyi verecek kurum ya da kişilerle çıkar çakışması olup olmadığını sorgulama

Bir kişinin başka bir kişi ya da kişilerle –kurum ve kuruluşlarla- ilişkide yaşadığı, kişinin kendi çıkarını gözetmesi ya da öne çıkarması nedeniyle de o belirli durumda doğru karar vermesini etkileyen durumlar olabilir. Karar ya da yargı verme durumunda olan kişinin kendiçıkarınıöneçıkarmasınındoğrukararvermesinigüçleştireceğikaygısıyla“çıkarçakışması”durumlarınıdeğerlendiriniz.Kişinindoğrukararvermesinietkileyecekhertürlüçıkarla ilgili unsuru bertaraf edecek yollar bulmaya çalışınız.

Klinik tıpta söz konusu olan tartışmanın üzerinde yapıldığı kişinin durumunun doğru değerlendirilmesi önemlidir. Karar verilmesi gereken ya da çakışmanın yaşandığı uçlardan birisi bir insanın yaşamı, öbürü ise mali unsurlar olabilir. Çakışma insanı korumakla, kurumun çıkarını korumak arasında yaşanabilir İnsanın değerli bir varlık olarak görülmesi düşüncesi her türlü çıkar hesaplarının ve çıkar çakışmalarının üzerindedir.

91


MESLEKSEL BECERİ EĞİTİMİ

Öğrenim Rehberi

El Yıkama Becerisi

Amaç: Bu eğitimin sonunda katılımcı, beceri basamaklarını doğru ve sırasında uygulayarak basamaktan basamağa rahatça geçebilecektir.

Araç: Sıvı sabun, kağıt havlu

Katılımcının Adı Soyadı:

Basamaklar

1. Giysilerin kollarını katlayarak saat, yüzük vb. takıları çıkarma

2. Ele bir miktar sıvı sabun alma

3. Musluğu açma

4. Bir miktar su ile sabunun köpürmesini sağlama

5. Musluğu kapayarak elde kalan köpükle elleri ovma

6. İkielikenetleyerekparmakaralarını(başparmakunutulmadan)temizleme

7. Avuç içi ve el sırtını ovarak temizleme

8. El bileklerini ovarak temizleme

9. Musluğu açarak elleri ovar şekilde yıkayıp köpüğü tamamen akıtma ve elleri durulama

10. Üzerine elle su akıtarak musluk vidasını durulama ve musluğu kapatma

11. Elleri kurulama

92



Öğrenim Rehberi

Maske Takma ve Kullanılmış Maskeyi Çıkarma Becerisi


Araç: Maske


Basamaklar

Maskeyi Takma

1. Elleri yıkama

2. Maskeyi ele alma

3. İplerinden açma

4. Maskenin telli kısmını burun üzerine oturtarak katlantıları dışta olmak üzere ağız ve burnu örtecek şekilde yerleştirme

5. Üst uçtaki ipleri kulakların üzerinden geçirerek başın arka üst kısmında fiyonk şeklinde bağlama

6. Alt uçtaki ipleri boynun arka kısmında fiyonk şeklinde bağlama

Kullanılmış Maskeyi Çıkarma

1. Elleri yıkama

2. Önce alt sonra üst uçtaki ipleri çözme

3. Maskeyi çıkarma

4. Maskeyi uygun çöp torbasına atma

5. Elleri yıkama

93



Öğrenim Rehberi

Steril Eldiven Giyme ve Kullanılmış Eldiveni Çıkarma Becerisi

Amaç: Bu eğitimin sonunda katılımcı, beceri basamaklarını doğru ve sırasında uygulayarak basamaktan basamağa rahatça geçebilecektir

Araç: Sıvı sabun, kağıt havlu, steril eldiven


Basamaklar

Steril Eldiven Giyme

1. Elleri yıkama

2. Eldiven ambalajının yırtık ya da delik olup olmadığını ve son kullanma tarihini kontrol etme

3. Steril eldiven paketini, içindeki ikinci kağıt tabakayı yırtmadan açma

4. Paketteki eldivenlerin bilek kısmını kendine doğru çevirme

5. Diğer el ile aktif olan elin eldivenini, kıvrılmış olan bilek kısmından tutma

6. Aktif elin parmaklarını içeriye doğru kaydırma

7. Kıvrık olan uç çekilerek eli yerleştirme

8. Aktif olan elin 2, 3, 4 ve 5. parmakları ile diğer elin eldivenini kıvrılmış olan bilek kısmının altından tutma

9. Diğer elin parmaklarını içeri sokma

10. Her iki elin parmaklarını kitleyerek eldivenlerin ellere tam olarak oturmasını sağlama

Kullanılmış Eldiveni Çıkarma

1. Bir elin 1 ve 2. parmağı ile diğer elde, eldiven bileğinin iç tarafındaki bir alandan sıkıca kavrama

2. Eldiveni tutulan bölgeden çekerek, dış yüzeyi içeride kalacak şekilde çıkarma

3. Çıkarılan eldiveni çıplak elle dış yüzeyine dokunmadan, eldivenli el avuç içine alma

4. Eldivensiz elin 2 ve 3. parmağı ile diğer eldeki eldiven bileğinin iç yüzeyinden sıkıca tutma

5. Tutulan bölgeden çekerek eldivenin dış yüzeyi ve diğer eldiven teki içeride kalacak şekilde çıkarma

6. Eldivenlerikırmızı(tıbbiatık)çöptorbalarınaatma

8. Eldiven ambalajını uygun çöp torbasına atma

9. Elleri yıkama

94



Öğrenim Rehberi

Vücut Sıcaklığını Kulaktan Ölçme Becerisi


Araç: Kulaktan ateşölçer


Basamaklar

1. Elleri yıkama

2. Hastaya işlem hakkında bilgi verme

3. Ateşölçeri ele alma

4. Ateşölçeri proba bastırarak takma*

5. Ateşölçeri dış kulak yolunu kapatacak şekilde kulağa yerleştirme

6. Ateşölçeri çalıştıran düğmeye basma

7. Elektronik uyarı sesini duyuncaya kadar bekleme

8. Ateşölçeri geri çekme

9. Ekranda görülen değeri okuma

10. Probu çıkarmak için düğmesine basma**

11. Okunan değeri kaydetme

12. Hastaya ölçüm sonucu hakkında bilgi verme

13. Elleri yıkama

* Prob ateşölçere takıldığı anda ateşölçer çalışmaya başlar.

** Prob çıkarıldığı anda ateşölçer kapanır.

95



Öğrenim Rehberi

Vücut Sıcaklığını Temassız Ateşölçerle Ölçme Becerisi


Araç: Temassız ateşölçer


Basamaklar

Steril Eldiven Giyme

1. Elleri yıkama


3. Hastanın alnının terli olmadığını ve açık olduğunu kontrol etme*

4. Ateşölçeri ele alma

5. Ateşölçerin uygun ayarlarda olduğunu kontrol etme**

6. Ateşölçeri hastanın alnının karşısında 5-15 cm mesafede tutma

7. Ölçüm tuşuna basma

8. Elektronik uyarı sesini duyuncaya kadar bekleme

9. Ekranda görülen değeri okuma

10. Okunan değeri kaydetme

11. Hastaya ölçüm sonucu hakkında bilgi verme

12. Elleri yıkama

* Hastanın alnı saç, bere ve vb. şekilde örtülü olmamalıdır.

** Ateşölçerin ‘santigrad derece’ ve ‘vücut’ ayarlarında olması gerekir.

96



Öğrenim Rehberi

Radial Arterden Nabız Bakma ve Kan Basıncı Ölçme Becerisi


Araç: Saniye göstergeli saat, tansiyon aleti, stetoskop

Tansiyon aletinin manşon uzunluğu yetişkin için 23 cm, çocuklar için 12 cm’dir.Manşon genişliği yetişkinlerde 12-14cm,çocuklarda 8 cm’dir.


Basamaklar

1. Hastaya işlem hakkında bilgi verme*

2. Hasta aktivitede bulunmuş ise 5-10 dk. dinlenmesini sağlama

3. Elleri yıkama

4. Hastanın kolunu koltuk altına kadar açma**

5. Hastaya, kolu kalp düzeyinde tutularak, oturur ya da yatar şekilde pozisyon verme

6. Hasta elini bilekten dorsifleksiyon ve hafif iç rotasyona getirme

7. İşaret parmağı kalbe yakın olacak şekilde uygun elin 2, 3 ve 4. parmaklarını, radius üzerinde ön kol iç yüzünün el bileğine yakın bölgesindeki radial arter trasesi üzerine yerleştirme

8. Radial arter atımlarını hissetme

9. 60 sn. süreyle atımları sayma

10. Nabız ritmini, sayısını ve şiddetini tespit etme

11. Tansiyon aletinin manşonunun tam boşalmış olduğunu kontrol etme

12. Tansiyon aletinin manşonunu, kolun üst bölgesine antekübital boşluktan 2.5-3 cm. yukarı gelecek şekilde sarma

13. Tansiyon aletinin manometre göstergesini sıfır noktasına getirme

14. Pompanın anahtarını kapatma

15. Antekübital boşlukta a.brachialisin nabız atışını uygun elin 2, 3 ve 4. parmakları ile hissetme

16. Stetoskobun kulaklığını kulak kanalına yerleştirme ve ses kontrolü yapma

17. Stetoskobun diyaframını a.brachialisin hissedildiği alana koyma

18. Tansiyon aletinin manşonunu, nabzın duyulamayacağı düzeyin 30 mm-Hg. üzerine kadar şişirme

19. Pompanın anahtarını gevşeterek, manşonu saniyede 2 mm-Hg. düşme olacak şekilde boşaltma

20. Kalpseslerininilkduyulduğuandakibasınçdüzeyinibelirleme(sistolikbasınç)

21. Seslerinkaybolduğuandabasınçdüzeyinibelirleme(diyastolikbasınç)

97

22. Manşon basıncını aynı hızda boşaltarak basınç sıfırlanıncaya kadar sesleri takip etme

23. Manşonun havasını boşaltma

24. Stetoskobu ve tansiyon aletini çıkarma


26. Sistolikvediyastolikbasınçlarıkaydetme(mmHgolarak)

27. Hastaya ölçüm sonuçları hakkında bilgi verme

28. Tansiyon aletini toplayıp yerleştirme

29. Elleri yıkama

* Hastaya işlemi açıklamadan once son yarım saat içinde yemek yiyip yemediğini, eforlu bir hareket yapıp yapmadığını ve heyecanlı olup olmadığını sorunuz.

** Kol çevresine dışarıdan basınç uygulayan herhangi bir giysi kalmadığından emin olunuz.

98



Öğrenim Rehberi

Temel Yaşam Desteği Becerisi


Araç: -


Basamaklar

1. Çevre ve hasta güvenliğini sağlama

2. Hastayıomuzlarındanhafifçesarsarkenyükseksesle“nasılsın”diyesorarakbilinçdurumunu kontrol etme A

3. Karotis nabzını ve belirgin solunum yapıp yapmadığını en fazla 10 sn. süre ile kontrol etme B

4. Bilinci kapalı ya da belirgin solunumu olmayan, nabzı olmayan ya da net olarak alınamayan hastada kardiyopulmoner resüsitasyona karar verme C

5. Hastayı sert zemin üzerinde boynu koruyarak sırtüstü yatar pozisyona getirme

6. Hastanın yanına diz çökme

7. Hastanın kemer, kravat ve yakasını çözme

8. Bir elin topuğunu sternumun alt yarısına yerleştirme

9. Diğer eli bu elin üzerine yerleştirme

10. Parmakları göğüs kafesi ile temas ettirmeme

11. Sternum üzerine vücuda dik olarak, kolları dirsekten bükmeden baskı uygulama

12. Her baskıda sternumun en az 5, en fazla 6 cm aşağı inmesini sağlama

13. Bastırma ve gevşetme sürelerini eşit tutarak bu işlemi dakikada en az 100, en fazla 120 uygulama hızında 30 kez tekrarlama

14. Bir elin kenarı ile hastayı alnından geriye itip, diğer elin 2 ve 3. parmakları ile hastanın çenesini öne doğru çekerek solunum yolunu açık tutma D,E

15. Hastanın alnı üzerine konan elin 1 ve 2. parmaklarını kullanarak hastanın burun deliklerini kapatma

16. Hastanın çenesini öne-yukarı çekerek hastanın ağzının açılmasını sağlama

17. Ağzını genişçe açarak derin bir nefes alma ve hastanın ağzına sıkıca yerleştirme D

18. Hastanın ciğerlerine 2 kez hava üfleme

19. Hastanın, hava üfleme sırasında genişleyen göğüs kafesinin kalkıp indiğini gözleme

99

20. Karotis nabzını 2 dakika aralıklarla palpe etme ve hastanın hareketlenmesini gözleme

21. Uzman personel gelinceye ya da hasta hareketleninceye kadar uygulamayı sürdürme

A Yardım çağırma.B Elin 2 ve 3. parmaklarını tiroid kıkırdağı üzerine koyarak trakea ve sternokleidomastoid kası arasında dışa doğru kaydırma ve sternokleidomastoid kasının medialinde nabzı hissetme.C 112 Acil Yardım Servisi’nden yardım çağırma.D Travma olmayan hastada uygulanabilir.E Travma hastası ise boyun sabit tutulup alt çene köşelerinden mandibula yukarı kaldırılarak hava yolunu açma.

100



Öğrenim Rehberi

Tespit Sargısı Uygulama Becerisi


Araç: Bandaj


Basamaklar

Genel Prensipler

1. Bandajı bir elinde ve üstte tutarken serbest ucunu diğer elinde tutma

2. Bandajlamaya iki dairesel döngü ile başlama

3. Bandajlamayı iki dairesel döngü ile bitirme

4. Bandajlama işleminden sonra serbest ucunu sabitleştirme

5. Kan dolaşımını kontrol etme

Parmak

1. Bileğin etrafında iki düz döngü oluşturma

2. Bandajı elin ve parmağın arkasından geçirme

3. Parmağın etrafında bir kez ya da iki kez dolayıp düz bir döngü ile kaplama

4. Parmakveelinetrafındabirkaç“8”şeklioluşturma

5. Bileğin etrafında iki düz döngü ile bitirme

Dirsek

1. Dirseği vücuda doğru bükme

2. Dirsek etrafından iki düz döngü ile başlama

3. Dirsekkıvrımındaçaprazlayanvetedricendışadoğrugiden“8”şekillerioluşturma

4. Bandajın üstünde iki düz döngü ile bitirme

Diz

1. Dizi geriye doğru bükme

2. Diz etrafından iki düz döngü ile başlama

3. Dizkıvrımındaçaprazlayanvetedricendışadoğrugiden“8”şekillerioluşturma

4. Bandajın üstünde iki düz döngü ile bitirme

Ayak

1. Topuk ve ayağın boynu etrafında iki düz döngü ile başlama

2. Ayakveayakbileğietrafında“8”şekilleriiledevametme

3. Ayak bileği etrafında iki düz döngü ile bitirme

101


MESLEKSEL BECERİ EĞİTİMİ [HOS]†

Öğrenim Rehberi

Intramuskuler Enjeksiyon Yapma Becerisi


Araç: Enjektör, alkollü mendil, pamuk, eldiven, delici kesici atık kutusu, tedavi tepsisi, kırmızı çöp torbası, iğne ucu, enjektabl ilaç


Basamaklar

1. Elleri yıkama

2. Hastaya kendini tanıtma


4. Hastanın uygulama ile ilgili sözlü ve sözsüz tepkilerini gözleme

5. Hastadan aydınlatılmış onam alma

6. Hastanın gizliliğine özen gösterme

7. Hastaya uygun pozisyon verme*

8. Eldiven giyme

9. Enjektöre ilacı çekmeden önce ilacın uygunluğunu kontrol etme**

10. Alkollü mendili hazırlama

11. Enjektörü ambalajından çıkarıp iğnesini steril olarak takma

12. İlaç flakonunun kapağını steril olarak açma

13. Enjektörün kapağını açma

14. Enjektör iğnesini flakonun lastik tıpasından içeri sokma

15. İlacı enjektöre çekme

16. Enjektör iğnesini flakondan çıkarma

17. Enjektörü dik tutup hafifçe vurarak hava kabarcıklarının üst bölgede toplanmasını sağlama

18. Enjektörün pistonunu hafifçe iterek havayı çıkarma

19. Enjeksiyon bölgesini belirleme***

20. Hastaya uygulamaya başlanacağını söyleme

21. Enjeksiyon bölgesini alkollü mendille 5 cm çapında içten dışa doğru dairesel hareketle bir defada silme

22. Enjeksiyon bölgesini pasif elin 1 ve 2. parmaklarıyla tespit etme

23. Enjektörü iğnenin açık ucunu üstten görecek şekilde aktif el ile kalem tutar gibi tutarak dik açıyla ve hızla dokuya girme

24. İğne doku içinde iken enjektörü aktif elle kıpırdatmadan sabit tutma

25. Enjektör pistonunu pasif elle geri çekerek kas içine girildiğini kontrol etme

102

26. İlacı yavaşça, dokuda basınç oluşturmayacak hızda enjekte etme

27. Kuru pamukla bastırırken enjektörü aynı açı ve hızla geri çekme

28. Kanama duruncaya kadar enjeksiyon alanına kuru pamukla hafifçe bastırma

29. İğnenin koruyucu kapağını kapatmadan enjektörü delici kesici atık kutusuna atma

30. Hastanın uygulama sonundaki sözlü ve sözsüz tepkilerini gözleme

31. Kullanılanmalzemelerikırmızı(tıbbiatık)çöptorbasınaatma

32. Eldivenleri çıkarma

33. Elleri yıkama

†HOS: Hasta Odaklı Simülasyon (Beceri eğitiminde maket ve modellerin standart hastalarla birlikte kullanıldığı yöntem)

*Dorsogluteal bölge için hasta yüzüstü yatırılarak kalça eklemi içe rotasyon yapacak ve başparmaklar birbirine bakacak şekilde ayakları içe çevirme. Deltoid bölge için hastayı sırtüstü ya da oturur pozisyona getirerek deltoid bölgesini açma.

**Son kullanma tarihi, uygun ısı, renk, doğru ilaç.

*** Dorsogluteal bölge için gluteal bölgeyi krista iliaka, gluteal kıvrım ve koksaların arasındaki bölümle sınırlandırıp enine ve boyuna çizgilerle dört parçaya bölerek üst dış bölgeye enjeksiyon uygulanır. Deltoid bölge için omuz tepesindeki akromion çıkıntısı ile kolun aksiller hattının belirlenmesi ve bu alanda oluşturulan üçgenin orta noktasına enjeksiyon uygulanır.

103



Öğrenim Rehberi

İntravenöz Enjeksiyon Yapma Becerisi


Araç: İlaç, enjektör, alkollü mendil, pamuk, eldiven, tedavi muşambası, turnike


Basamaklar

1. Elleri yıkama






7. Eldivenleri giyme

8. Enjektöre ilacı çekmeden önce ilacın uygunluğunu kontrol etme

9. Enjektörü steril ambalajından çıkarıp iğnesini takma

10. İlacın ampulün gövde kısmında kalmasını sağlama

11. Ampulün boynunu, tamponla destekleyip kolay kırılabileceğini gösteren işaretli yerden başparmakla iterek kırma


13. İlacı enjektöre çekme

14. Enjektörü dik tutup hafifçe vurarak hava kabarcıklarının üst bölgede toplanmasını sağlama

15. Enjektörün pistonunu hafif iterek havayı çıkarma

16. Enjektörün koruyucu kapağını kapatma

17. Hastaya uygun pozisyon verme


19. Belirlenen bölgenin altına tedavi muşambasını koyma

20. Kullanılacak veni belirleme

21. Turnikeyi arteriyel kan akımını engellemeyecek şekilde girişim yapılacak venin 7-10 cm yukarısından bağlama

22. Alkollü mendil ile girişim yapılacak bölgeyi yukarıdan aşağıya doğru silme


24. Pasif el ile kolu destekleyip, başparmakla girişim yapılacak bölgenin altından cildi aşağı doğru çekerek gerdirme

104

25. Vene girilecek bölgenin 1 cm altından, önce vene paralel olarak 30-450 lik açı ile cilde girdikten sonra 150 lik açı ile vene girme

26. Enjektör pistonunu pasif elle geri çekerek, ven içine girildiğini kontrol etme

27. Ven içine girilmişse pasif el ile turnikeyi çözme

28. Uygulanan veni kontrol ederek ilacı yavaşça verme

29. Kuru pamukla bastırırken enjektörü aynı açı ve hızla geri çekme

30. Enjeksiyon bölgesini pamukla bastırma

31. Enjektör iğnesinin koruyucu kapağını kapatmadan enjektörü delici kesici enfekte atık kutusuna atma


33. Kullanılan malzemeleri uygun çöp torbasına atma


35. Elleri yıkama


105



Öğrenim Rehberi

Damar Yolu Açma Becerisi


Araç: Alkollü mendil, eldiven, tedavi muşambası, serum askısı, turnike, intravenöz solüsyon, plastik askı, sıvı seti, intraket, flaster, kalem


Basamaklar

1. Elleri yıkama


3. Sıvı setinin paketini açma*

4. Solüsyon şişesine plastik askı takma

5. Solüsyon şişesinin plastik disk kapağını çıkarma

6. Sıvı setinin uç kısmını şişenin lastik tıpasının tam ortasından hızlıca şişenin içine doğru itme

7. Sıvının akış ayarlayıcı makara ya da metal kıskacını kapatma

8. Solüsyon şişesini ters çevirerek sıvı askısına asma

9. Sıvı setinin havalandırma kapağını açma

10. Sıvı setinin damlalığını başparmak ve işaret parmağı arasında sıkıp gevşeterek yarısına kadar solüsyon ile doldurma

11. Sıvı setinin sıvı ayarlayıcısını açıp içinden serum geçirerek havayı çıkarma ve daha sonra ayarlayıcıyı kapatma

12. Sıvı setinin uç kısmını hastaya takıncaya kadar sıvı askısına asma

13. İntraketi tespit için kullanılacak flasterleri hazırlama**

14. Flasterlerden birinin üzerine tarih, saat ve uygulamayı yapan kişinin adını yazma



17. Belirlenen bölgenin altına tedavi muşambasını koyma

18. Kullanılacak veni belirleme***

19. Uygun intraketi seçme

20. İntraket paketini açma

21. Turnikeyi arteriyel kan akımını engellemeyecek şekilde girişim yapılacak venin 7-10 cm yukarısından bağlama

22. Alkollü mendil ile girişim yapılacak bölgeyi yukarıdan aşağıya doğru silme

23. İntraketin koruyucu kapağını açma

106

24. Pasif el ile kolu destekleyip, başparmakla girişim yapılacak bölgenin altından cildi aşağı doğru çekerek gerdirme

25. İntraketin ucu yukarıya bakacak şekilde, vene girilecek bölgenin 1 cm altından, 150 lik açı ile vene girme

26. İntraketi ucunda kan görünene dek ven boyunca ilerletme

27. Turnikeyi çözme

28. Pasif elin başparmağı ile venin üst kısmından bastırarak aktif el ile intraketin içteki iğne kısmını 1 cm geriye çekme

29. Plastik olan dıştaki kısmı ven boyunca sonuna kadar itme

30. İntraket içindeki metal iğneyi tamamen çıkarma

31. Vene baskı yapan eli oynatmadan setin koruyucu kısmını çıkarma

32. İntraketin bağlantı ucuna setin ucunu yerleştirme

33. Sıvı setininin akış ayarlayıcı makara ya da metal kıskacını açarak solüsyonu kısa bir sure hızla gönderme

34. İntraketi flaster ile tespit etme

35. Akış hızını ayarlama

36. Verilen solüsyonun alerjik reaksiyon yapıp yapmadığını kontrol etme

37. Kullanılanmateryalikırmızı(tıbbiatık)torbasınaatma

38. Eldivenleriçıkartmavekırmızı(tıbbiatık)torbasınaatma

39. Elleri yıkama

* Son kullanma, sterilite tarihinin kontrol edilmesi

** Üç adet 1-2 cm genişliğinde 10-12 cm uzunluğunda flaster hazırlama

*** Uygun veni periferden santrale doğru seçme

107



Öğrenim Rehberi

Kalbi Fizik Muayeneyle Değerlendirme Becerisi


Araç: Stetoskop


Basamaklar

1. Elleri yıkama


3. Stetoskopu alkolle temizleme

4. Elleri ve stetoskopu ısıtma

5. Hastanın sağ tarafına geçme

6. Gövdesinin üst kısmı çıplak kalacak şekilde giysilerini çıkarmasını söyleme

7. Hastayı oda ısısında ve aydınlık bir odada gözle muayene etme*

8. Hastaya sırt üstü yatmasını söyleme

9. Palpasyonla kalp vurumunun yerini belirleme

10. SternumunsağındaII.interkostalaralığı(aortodağı)dinleme**

11. SternumunsolundaII.interkostalaralığı(pulmonerodak)dinleme**

12. SternumunsolundaIII.interkostalaralığı(mezokardiyakodak)dinleme**

13. Korpus sterni ile ksifoid çıkıntının birleşim yerinin sol tarafında IV. interkostal aralığı (triküspitodağı)dinleme**

14. SolV.interkostalaralıkilemidklavikülerhattınbirleştiğinoktayı(mitralodak)dinleme**

15. Kalpseslerininzamanlamasını(sistolik,diastolik)vesolunumlailgisinideğerlendirme



18 Elleri yıkama

* Burun kanadı solunumu, yardımcı solunum kaslarının solunuma katılıp katılmadığı, retraksiyonlar, siyanoz, parmaklarda çomaklaşma, göğüs deformitesi, göğüs ön arka çapının artıp artmadığı.

** Üfürüm duyulan odaklarda palpasyonla thrill alınıp alınmadığının kontrol edilmesi.

108



Öğrenim Rehberi

Solunum Sistemini Fizik Muayeneyle Değerlendirme Becerisi

Amaç: Eğitimin sonunda katılımcı, beceri basamaklarını doğru ve sırasında uygulayarak basamaktan basamağa rahatça geçebilecektir

Araç: Stetoskop


Basamaklar

1. Elleri yıkama


3. Hastayı oturtarak gövdesinin üst kısmı çıplak kalacak şekilde giysilerini çıkarmasını söyleme


5. Suprasternal çentikte trakea üzerine 3. parmağı yerleştirerek 2 ve 4. parmak ile trekea çevresindeki yumuşak doku bölgelerini palpe etme

6. Servikal, supraklavikular ve aksiller lenf adenopati olup olmadığının palpe edilmesi

7. Oturan hastanın arkasına geçme

8. Her iki el avuç içleri ile göğüs kafesini sıkıca kavrayıp başparmakları columna vertebralis üzerinde biraraya getirmeye çalışarak hastanın inspiryum yapmasını isteme

9. Başparmakların her iki tarafa doğru eşit olarak uzaklaştığını görme

10. Aynışiddettebelirlibiryadabirkaçkelime(on–onbir)tekrarlatılanhastanınsırtınaikielin avuç içlerini simetrik yerleştirme

11. Sırt ve göğüs bölgesi boyunca titreşimlerin farklı olup olmadığını değerlendirme

12. Pasif elin 3. parmağını kostalara paralel olarak kosta aralığına yerleştirme

13. Doksan derece fleksiyon yapılan diğer elin 3. parmak ucunu, dirsek sabit tutularak, el bileği hareketi ile, kosta aralığına yerleştirilen parmağın tırnak dibi ile birinci falanksının eklemi arasına kısa darbeler ile vurma

14. Simetrik olan bölgelerin perküsyonlarını karşılaştırmalı olarak yapma ve vuruş sırasında sesi değerlendirme

15. Diyafragma hareketinin saptanması için arkada yukardan aşağıya doğru perküsyon yaparken derin ekspirasyonda diyafragma matitesinin başladığı yeri işaretleme ve derin inspiryumda matitenin 4-6 cm. kadar aşağıya kaydığını saptama


17. Ellerivestetoskopuısıtma(gerekliyse)

18. Hastanın ağzı açık şekilde karşıya bakarak normalden biraz daha derin olarak solumasını isteme

19. Solunum seslerinin oskültasyonu için stetoskopu göğüs duvarına sıkıca yerleştirme

20. Oskültasyonu yukarıdan aşağıya ve simetrik olarak yapma

109

21. Oturan hastanın önüne geçme

22. Pasif elin 3. parmağını kostalara paralel olarak kosta aralığına yerleştirme

23. Doksan derece fleksiyon yapılan diğer elin 3. parmak ucunu, dirsek sabit tutularak, el bileği hareketi ile, kosta aralığına yerleştirilen parmağın tırnak dibi ile birinci falanksının eklemi arasına kısa darbeler ile vurma

24. Simetrik olan bölgelerin perküsyonlarını karşılaştırmalı olarak yapma ve vuruş sırasında sesi değerlendirme

25. Hastanın ağzı açık şekilde karşıya bakarak normalden biraz daha derin olarak solumasını isteme

26. Solunum seslerinin oskültasyonu için stetoskopu göğüs duvarına sıkıca yerleştirme

27. Oskültasyonu yukarıdan aşağıya ve simetrik olarak yapma

28. Solunum seslerinin normal ya da değişmiş olduğunu, her iki akciğerde simetrik olarak eşit olup olmadığını değerlendirme

29. Ek seslerin özelliklerini değerlendirme



32. Elleri yıkama

110



Öğrenim Rehberi

Elektrokardiyografi Kaydı Alma ve Yorumlama Becerisi


Araç: EKG Cihazı


Basamaklar

Elektrokardiyografi Kaydı Alma1. Elleri yıkama2. Hastaya işlem hakkında bilgi verme3. Hastanın üst giysilerini çıkarmasını sağlama4. Hastanın sırtüstü yatmasını ve rahatlamasını sağlama5. Ekstremite elektrotlarını bağlama6. Göğüs elektrotlarını takma7. Hastanın ismini ve kayıt tarihini yazma8. Kaydın akış hızını ve kalibrasyonunu kontrol etme1

9. Her derivasyondan 3-4 kompleks görecek şekilde ekstremite derivasyonu kayıtlarını alma2

10. Her derivasyondan 3-4 kompleks görecek şekilde göğüs derivasyonu kayıtlarını alma3

Elektrokardiyografi Kaydını Yorumlama11. Kaydın isim ve tarih bilgisini, hızını ve kalibrasyonunu kontrol etme12. Kalp atım hızını belirleme4

13. Ritmi değerlendirme5

14. P dalgasını değerlendirme6

15. PR aralığını değerlendirme7

16. QRS kompleksini değerlendirme8

17. Kardiyak aksı belirleme9

18. ST segmentini değerlendirme10

19. EKG’de gözlenen durumu saptama20. Hastaya EKG kaydı ile ilgili yorumu açıklama21. Elleri yıkama

1Kaydın akma hızı 25mm/sn, kalibrasyon dalgasının yüksekliği 10 küçük kare=10mm=1mV olmalıdır.2Standart derivasyonlar: I, II, III, aVR, aVL, aVF.3Gögüs derivasyonları V1, V2, V3, V4, V5, V6.4Kalp atım hızı: 1500/R-R aralığındaki küçük kare sayısı olarak hesaplanır.5Normal sinüs ritmi, normal bir P dalgasını normal bir QRS ve T’nin izlediği, P-P ve R-R aralıklarının düzenli olduğu ve kalp hızının 60-100 atım/dk olduğu ritimdir.6Normal P dalgası II, III ve aVF derivasyonlarında pozitif, aVR’de negatif olan ve QRS öncesinde yer alan dalgadır. Yüksekliği 2,5 mm’yi geçmez, süresi 0,04-0,08 sn aralığındadır.7Normal PR aralığı 0,12-0,20 sn aralığındadır.8QRS kompleksinin süresi 0,11 sn’yi aşmamalıdır (0,08-0,11sn).9Normal kardiyak aks -300 ila +1100 aralığındadır.10ST segmenti genellikle izoelektrik çizgidedir.

111



Öğrenim Rehberi

Karın Muayenesi Uygulama Becerisi


Araç: Stetoskop


Basamaklar

1. Elleri yıkama



4. Elleri ve stetoskopu ısıtma

5. Hastanın sağ tarafına geçme

6. Gövdesinin üst kısmı çıplak kalacak şekilde giysilerini çıkarmasını söyleme

7. Hastayı oda ısısında ve aydınlık bir odada gözle muayene etmeA

8. Hastaya sırt üstü yatmasını söyleme

9. Muayene süresince hastanın yüzünü gözlemeB

10. Steteskopu bastırmadan karın üzerine koyma

11. Barsak seslerini dinlemeC

12. Pasif elin 3. parmağını karın cildine yerleştirme

13. Doksan derece fleksiyon yapılan diğer elin 3. parmak ucunu, dirsek sabit tutularak, el bileği hareketi ile, cilde yerleştirilen parmağın tırnak dibi ile birinci falanksının eklemi arasına kısa darbeler ile vurma

14. Karnın dört kadranını da perküte etmeD

15. Göğüsten aşağıya doğru sağ midklaviküler çizgi boyunca karaciğer matitesi alınıncaya dek perküte etme

16. Karından yukarı doğru sağ midklaviküler çizgi boyunca karaciğer matitesi alınıncaya dek perküte etmeE

17. Sol ön axiller çizgi ile en alt interkostal aralığın oluşturduğu alanı perküte etmeF

18. Sağ el açık ve avuçiçi hastanın karnına yönelmiş, parmaklar açık ve birbirine yapışık olarak hipotenar bölge ve parmak uçları ile cilde bastırma

19. Hassasiyeti değerlendirmek için karnı yüzeyel palpe etme

20. Kitle ya da derin hassasiyeti değerlendirmek için karnı derin palpe etme

21. Sağ kot kavsinin altından bastırırken hastaya derin nefes almasını söyleyip parmak uçlarında karaciğer kenarını hissetme

22. Solkot kavsinin altından bastırırken hastaya derin nefes almasını söyleyip parmak uçlarında dalak kenarını hissetme

112



25. Elleri yıkama

Özel değerlendirmeler

Rebound hassasiyet *


2. Karma elle derin bastırma

3. Bir dakika bekleyip hızla eli çekme

4. Eli çekince hastanın ağrısında artış olup olmadığını sorma/gözleme

Kostovertebral hassasiyet **


2. Hastayı muayene masasına oturtma

3. El açık ve parmaklar birbirine yapışık olarak hipotenar bölge ile kostovertebral açılara sertçe vurma

4. Ağrı ya da hassasiyet olup olmadığını sorma/gözleme

5. Sağ ve solu karşılaştırma

Değişen matite ***

1. Hastanın karnını perküte ederek matite ve timpan alanları saptama

2. Hastayı hafifçe çevirme

3. Hastanın karnını perküte ederek matite ve timpan alanları yeniden saptama

4. Değişen matite ve timpan alanları belirleme

ACilt üzerinde skar, stria, herni, damarsal değişiklikler, lezyonlar ve raş olup olmadığını, peristaltizm ya da pulsasyonla uyumlu hareket olup olmadığını, karnın şeklen düz, çökük ya da bombe olup olmadığını kontrol etme.BHasta muayene sırasında ağrısı olduğunu sözel olarak iletmediği halde yüzünde acı, ağrı ya da huzursuzluk görünümü oluşabilir.CBarsak sesleri normal, artmış ya da azalmış olabilir, aort, renal ve iliyak arterlerle ilişkili üfürüm alınabilir.DNormalde karnın tümünde timpanik ses alınır, matite alınan yerler değerlendirilir.EMatitenin alındığı alt ve üst sınırlar arasında kalan bölge normal bir erişkinde 6-12 cm’dir.FBu bölge normalde timpaniktir. Hastaya derin bir nefes alması söylendiğinde bu bölgede matite alınması dalak büyümesini gösterir.

* Periton irritasyonunun değerlendirilmesine yöneliktir. Muayene sırasında eli çekince ağrı artarsa rebound hassasiyet vardır.

** Renal hastalıkların değerlendirilmesine yöneliktir.

*** Peritoneal assitin değerlendirilmesine yöneliktir, önceden timpanik olan bir alanda matite alınması assit yönünde bir belirtidir.

113



Öğrenim Rehberi

Siyanozlu Hastayı Muayene Becerisi


Araç: Stetoskop, civalı cam termometre, uygun dezenfektan madde, pamuk tampon, tansiyon aleti


Basamaklar

1. Hastayı yapılacak muayene hakkında bilgilendirme

2. Elleri yıkama

3. Hastayı oturtup mahremiyetini sağlayarak gövdesinin üst kısmı çıplak kalacak şekilde giysilerini çıkarmasını söyleme

4. Hastanın karşısına geçme


6. Hastanın ateşini ölçme

7. Hastanın nabzına bakma

8. Hastanın kan basıncını ölçme

9. Hastayı siyanoz açısından değerlendirme

10. Hastanın parmaklarında çomaklaşma olup olmadığını değerlendirme

11. Hastanın solunum sistemi muayenesini yapma

12. Hastanın kalp muayenesini yapma



15. Elleri yıkama

114



Öğrenim Rehberi

Dikiş Atma ve Dikiş Alma Becerisi

Amaç: Eğitimin sonunda katılımcı, beceri basamaklarını doğru, sırasında uygulayarak basamaktan basamağa rahatça geçebilecektir.

Araç:Dikişseti(portegü,penset,düzklemp,bistüri),sterilörtü,enjektör,lokalanestetikmadde, antiseptik madde, steril eldiven, dikiş materyali, steril tampon


Basamaklar

Dikiş Atma

1. Elleri yıkama

2. Kullanılacak malzemeyi kontrol etme







8. Yarayı yabancı maddelerden temizleme*

9. Kullanılacak steril malzemeleri uygun şekilde açma

10. Steril eldivenleri giyme

11. Düz klempe dört kat olarak katlanmış steril tamponu takma ve üzerine antiseptik madde dökerek yara kenarlarını içten dışa genişleyen daireler şeklinde temizleme

12. Delikli steril örtüyü yaranın çevresine örtme

13. Anestetik maddenin kapağını açma

14. Anestetik maddeyi enjektöre çekme


16. Anestetik maddeyi yara kenarına uygulama

17. Dikiş materyalinin iğnesini 2/3’lük kısmından tutulacak şekilde portegüye yerleştirme

18. Yarakenarını(cildi)pensetiletutma

19. İğneyi yara dudaklarından eşit mesafede ve derinin tüm katlarını alacak şekilde geçirme

20. Portegü yardımı ile düğümü bağlama**

21. Yara boyutuna bağlı olmakla birlikte 1 cm.den sık olmamak üzere yeterli sayıda dikiş atma

22. Dikiş atma işlemi bittikten sonra yarayı antiseptik madde ile tekrar temizleme

23. Yaranın üzerini steril tampon ile örterek flaster yardımı ile çerçeve şeklinde yapıştırma


115

25. Kullanılan materyali uygun şekilde toplama

26. Steril eldivenleri çıkarma

27. Elleri yıkama

Dikiş Alma

1. Elleri yıkama


3. Hastaya uygun pozisyonu verme


5. Alınacak dikişi bir penset kullanarak tutup yukarı kaldırma

6. Dikiş halkası ve cilt arasına bistüri ucu ile girip dikişin bir bacağını kesme***

7. Pensetle tutulan dikişi yukarı ve dışa doğru çekerek çıkarma

8. Kullanılan materyali uygun şekilde toplama


10. Elleri yıkama


* Yara içinde bulunan büyük yabancı maddelerin penset yardımıyla alınması, sonrasında yaranın steril %0.9 NaCl ile

yıkanarak temizlenmesi.

** Multiflaman ipliklerde 3, monoflaman ipliklerde 7 düğüm atılır. Ardışık düğümler bir düz bir ters olarak atılır.

*** 11 nolu bistüri ucu tercih edilir.

116



Öğrenim Rehberi

Nazogastrik Sonda Uygulama ve Çıkarma Becerisi


Araç: Nazogastrik sonda, enjektör, flaster, eldiven


Basamaklar

Nazogastrik sondayı takma

1. Elleri yıkama


3. Hastayı oturur pozisyona getirme

4. Flasterleri hazırlama

5. Nazogastrik sonda uzunluğunu ölçme ve flasterle işaretleme


7. Nazogastrik sondayı burun deliğinden önce burun tabanına paralel, sonra aşağıya ve arkaya doğru itme

8. Hastanın başını öne doğru fleksiyona getirme, sondayı bir miktar ilerlettikten sonra eski konumuna getirme

9. Hastaya yutkunmasını söyleyerek sondayı ölçülen yere kadar ilerletme

10a. Nazogastrik sondanın dışta kalan serbest ucuna enjektör takarak içeriği aspire etme

10b. Nazogastrik sondanın dışta kalan serbest ucuna enjektör takarak hava verip steteskopla dinleme

11. Nazogastrik sondayı kelebek flaster yöntemi ile burna tespit etme

12. Kullanılan malzemeyi uygun şekilde toplama


14. Elleri yıkama

Nazogastrik sondayı çıkarma

1. Elleri yıkama


3. Hastayı oturur pozisyona getirme


5. Nazogastrik sondayı burna tespit eden flasterleri çıkarma

6. Nazogastrik sondayı sabit bir hızla çekerek çıkarma


8. Elleri yıkama

117



Öğrenim Rehberi

Foley Kateter Uygulama ve Çıkarma Becerisi


Araç: Steril eldiven, eldiven, steril kayganlaştırıcı jel, antiseptik solüsyon, Foley kateter, steril tampon, steril delikli örtü, tedavi muşambası, idrar torbası, enjektör, %0.9 NaCl solüsyonu, delici kesici atık kutusu


Basamaklar

Foley Kateter Uygulama

1. Elleri yıkama


3. Hastayı uygun pozisyona getirme


5a. Antiseptikli tamponla penisi içten dışa doğru dairesel hareketlerle silme

5b. Antiseptikli tamponla perine bölgesini önden arkaya tek bir hareketle silme


7. Enjektöre %0.9 NaCl çekme

8a. Steril delikli örtüyü penis dışarıda kalacak şekilde örtme

8b. Steril delikli örtüyü perine bölgesine örtme

9. Steril eldivenleri giyme

10. Foley kateteri açma

11. İdrar torbasını kateterin ucuna takma

12. Kayganlaştırıcı jeli uygulamak için steril olarak hazırlama*

13a. Penisi dik tutarak Foley kateteri meatustan içeri doğru ilerletme

13b. Pasif elin 1 ve 2. parmakları ile labiaları iki yana doğru açarak Foley kateteri meatustan içeri doğru ilerletme

14. İdrar gelişini görme ve katateri 2-3 cm daha ilerletme

15. Enjektörü kateterin balonla bağlantılı ucuna takarak uygun miktarda sıvı ile şişirme**

16. Kateteri hafifçe çekerek yerinde olup olmadığını kontrol etme

17. Steril delikli örtüyü çıkarma

18. İdrar torbasını mesane seviyesinin altında yatak kenarına asma

118

19. Malzemeyi uygun şekilde toplama


21. Elleri yıkama

Foley Katateri Çıkarma

1. Elleri yıkama


3. Hastayı uygun pozisyona getirme


5. Enjektörü kateterin balonla bağlantılı ucuna takarak balonu sonuna kadar boşaltmak

6. Foley kateteri meatustan dışarı doğru yavaşça, kontrollü olarak çekip çıkarma

7. Kullanılan malzemeyi toplama

8. Katateri ve diğer materyali uygun çöp kutularına atma

9. Eldivenleri çıkarma ve uygun çöp kutusuna atma

10. Elleri yıkama

* Üretraya ya da sonda etrafına uygulanabilecek farklı steril jel ürünleri bulunmaktadır.

** Kataterin kauçuk ya da silikon oluşuna ve kataterin büyüklüğüne göre balonu şişirmede kullanılacak sıvı miktarı farklılık gösterir. 8-10 F kataterler 3-4 cc, 12-14 F kataterler 5-6 cc ve 16-20 F kataterler 7-10 cc sıvı ile şişirilir.

119



Öğrenim Rehberi

Kadında Meme Muayenesi Becerisi


Araç: -


Basamaklar

1. Elleri yıkama

2. Hastayı yapılacak muayene konusunda bilgilendirme

3. Hastanın belden yukarısı çıplak olarak muayene masası üzerine oturmasını sağlama

4. Her iki memenin simetrik olup olmadığını kontrol etme

5. Her iki meme başının simetrik olup olmadığını kontrol etme

6. Meme başı çekintisinin olup olmadığını kontrol etme

7. Meme başı ve areolada ekzematöz lezyonların olup olmadığını kontrol etme

8. Her iki meme derisinde çekintinin olup olmadığını kontrol etme

9. Hastanın ellerini başının üzerinde birleştirerek meme derisinde çekinti olup olmadığını kontrol etme

10. Hasta ellerini beline koyup bastırdıktan sonra deride çekinti olup olmadığını kontrol etme ve sertleşmiş pektoralis major kası üzerinde farkedilebilecek bir kitlenin olup olmadığını kontrol etme

11. Hastanın sırt üstü yatmasını sağlama

12. Muayene edilecek taraf sırt altına bir yastık yerleştirme

13. Muayene edilecek taraftaki kolu baş altına yerleştirerek başın karşı tarafa bakmasını sağlama

14. Elin 2, 3 ve 4. parmakları distal falanks palmar yüzlerini kullanarak areoladan başlayıp perifere doğru genişleyen dairesel hareketlerle memenin tamamını aksiller uzantısını da içerecek şekilde palpe etme

15. Palpe edilen kitlenin boyut, kıvam, çevre dokulara yapışıklık ve hareketlilik gibi özelliklerini belirleme

16. Hastayı muayene masasında yüzü muayene eden kişiye dönük olarak oturtma

17. Hastanın muayene edilen taraftaki kolunu muayene edenin karşı taraftaki eli ile tutarak yere paralel konuma kadar kaldırma

18. Muayene edenin diğer elini hastanın aksillasına yerleştirme

19. Hastanın kolunu, ağırlığı muayene eden kişi tarafından taşınacak şekilde rahat bir pozisyona getirme

120

20. Muayene eden kişinin parmaklarının distal falankslarının palmar yüzünü kullanarak hastanın kolu abdüksiyondan addüksiyona getirilirken yukarıdan aşağıya olacak şekilde aksilla muayenesini tamamlama

21. Lenf nodu saptanırsa boyut, kıvam, çevre dokulara yapışıklık, hareketlilik ve sayı gibi özelliklerini belirleme

22. Hastanın başı muayene edilecek tarafa bakarken arkasında ya da yanında durup supraklavikular boşluğu palpe etme

23. Lenf nodu saptanırsa boyut, kıvam, çevre dokulara yapışıklık, hareketlilik ve sayı gibi özelliklerini belirleme

24. Aynı işlemleri karşı meme için de tekrarlama

25. Hastaya muayene sonuçları ve hastalığı ile ilgili bilgi verme

26. Elleri yıkama

121



Öğrenim Rehberi

Kadın Genital Sistem Muayene Becerisi


Araç: Spekulum, eldiven, örtü


Basamaklar

1. Elleri yıkama


3. Gövdesinin alt kısmı çıplak kalacak şekilde giysilerini çıkarmasını söyleme

4. Hastayı litotomi pozisyonunda yatırma

5. Hastanın karın ve uyluk bölgesini bir örtü ile örtme


7. Pasif el ile labiumları açarak aktif el ile spekulumu 450 açıyla hafifçe intraoitustan içeri itme

8. Spekulumu normal pozisyonuna çevirerek içeri ve hafifçe aşağı doğru itip açma

9. Spekulumu, ön kenarı ön fornikse ve arka kenarı arka fornikse gelene kadar itme

10. Serviksi değerlendirme

11. Spekulumu yavaşça döndürerek geriye çekerken vagina duvarlarını kontrol etme

12. Spekulumu kapatarak yavaşça dışarı çıkarma

13. Pasif el ile labiumları açarak aktif el 2 ve 3. parmaklarını nazikçe intraoitustan içeri itme

14. Aktif el 2 ve 3. parmakları arka fornikse ulaşıncaya kadar ilerletme

15. Uterusu arka forniksten yukarı doğru iterken pasif elin parmakları kapalı olarak batın üzerinden palpasyonla uterusu hissetmeye çalışma

16. Vaginadaki parmakları sol fornikse kaydırarak batın üzerindeki eli de sola kaydırıp adneksleri hissetmeye çalışma

17. Vaginadaki parmakları sağ fornikse kaydırarak batın üzerindeki eli de sağa kaydırıp adneksleri hissetmeye çalışma

18. Vaginadaki parmakları nazikçe dışarı çıkarma




22. Elleri yıkama

122



Öğrenim Rehberi

Rektal Tuşe ile Prostat Muayenesi Becerisi


Araç Gereç: Eldiven, katı vazelin, kağıt peçete


Basamaklar

1. Elleri yıkama


3. Hastanın ayakta dururken kalçasını muayene masasına doğru yaklaştırmasını sağlama

4. Dizlerinden hafif öne eğilmesini sağlama

5. Kollarının masa üzerinde 90° eğilmesi ya da yan yatar pozisyonda bacakların karına çekilmesini sağlama

6. Gevşeme ve hazırlanma için yeterince süre verme


8. İkinci parmağa katı vazelin alma

9. Bir eli hastanın omuzuna ya da sırtına koyma

10. Hastanın kalçalarını sağ elin vazelinsiz parmakları ile iki yana ayırma

11. Anüsü patolojik oluşumlar yönünden gözden geçirme

12. Vazelinli işaret parmağı ile zile basar tarzda anüse girme

13. Anal sfinkter tonusunu kontrol etme

14.İkinciparmağıprostatarkayüzünedoğrukaydırma(hastanınayaklarınadoğru)

15.Kestanebüyüklüğündeki(normalprostatboyutu)prostatıhissetme.

16.Prostatbezininşekil,büyüklük,simetri,kıvam(sert,yumuşakvs.),ısıartışıvehassasiyetinibelirleme.

17. İkinci parmağı mümkün olduğunca ilerleterek tüm rektum çeperini kontrol etme

18. İkinci parmağı yavaşça geri çekerek eldivene bulaşan gaytayı değerlendirme


20. Hastaya temizlenmesi için kağıt havlu verme

21. Hastaya muayene sonuçları ile ilgili bilgi verme

22. Elleri yıkama

UYGULAMA VE DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK REHBER VE FORMLAR

125


Değerlendirme Rehberi

Örnek Uygulama

Değerlendirme Kriterleri:E(Evet):Basamağındoğruveyerindeuygulanması. H(Hayır):Basamağıneksik,sınırlı,yanlışuygulanmasıyadaatlanması.

Katılımcı: Gözlemci:

BASAMAKLAR Gözlem

1. Uygulama basamağını gerçekleştirdi. E H










126



Geribildirim Verme Rehberi

1. Bireysel özellikleri değil davranışı belirtme

Geri bildirim verirken kişinin yaptığı davranışlara odaklanılması gerekir. Bu geribildirim verirken kurulan cümlelerde bireyi değil davranışı tanımlayan kelimelere yer verilmesini gerektirir.Örneğinhastailegörüşmesırasındahızlıkonuşanbirine“nedediğianlaşılmayanbirisin”demekyerine“bugörüşmedekonuşmabiçiminbirazhızlıydı”denilmesi tercih edilmelidir. Çünkü bireysel özelliklerin bazıları kalıcı bazıları ise çok güç değişen niteliklerdir. Geribildirimde davranışın belirtilmesi ise özel bir durumla ilişkili ve değiştirilebilir bir durumu belirtmektedir. Birey için bir değişmesi güç ya da imkansız bir özelliğin belirtilmesi tehdit edici olarak algılanabilir.

2. Çıkarsama yapmak yerine gözlemlere odaklanma

Gözlemler davranışla ilgili neyi görüp duyduğumuzu belirtir. Çıkarsamalar ise duyduğumuz, gördüğümüz davranışlarla ilgili bizim açıklamalarımızı, yorumlarımızı ve yargılarımızı içerir. Bu yorum ve açıklamalar verilen geribildirimin nesnelliğini etkiler. Eğer açıklamaların paylaşılması davranış açısından çok önemli ise mutlaka çok iyi tanımlanarak verilmesi gerekir.

3. Yargılamak yerine sorunu betimleme

Betimleme ne olduğunu bildirme sürecidir. Yargı ise bir şeyin iyi ya da kötü, doğru ya da yanlış olduğu ile ilgili değerlendirmeleri içerir. Yargılar kişisel değerlerimizden ortaya çıkar oysa betimleme tarafsız olmayı gerektirir.

4. Davranışın tanımlanmasında güzel/kötü yerine sık/az terimleri tercih etme

Sık, seyrek, çok, az gibi kelimeler herhangi bir davranışın niceliğini belirtir, bu nedenle anlamlı ve nesneldir. Oysa davranışın niteliğine ilişkin özellikler yargısal ve özneldir. Bu nedenle“göztemasıngüzeldi”yada“göztemasınkötüydü”yerine“sıkgöztemasıkurdun”“azgöztemasıkurdun”denilmesitercihedilmelidir.

5. Özel bir durumla ilgili davranışı belirtme

Geribildirim geçmişte ya da herhangi bir zamanda yapılmış davranışları değil şu anda olan davranışı belirtmelidir. Yapılan davranış genellikle zaman ve yere bağlıdır, birlikte değerlendirilir. Bu nedenle geri bildirim gözlem gerçekleştikten sonra, uygun olduğunda, ne kadar çabuk verilirse o kadar anlamlıdır. Böylece daha belirgin, açık olur ve üzerinden geçen zamanın neden olabileceği hatalardan etkilenmez.

6. Önerilerde bulunma yerine bilgi ve gerçekleri paylaşma

Bilgi ve gerçekler paylaştığımızda bireyi, belli bir durum ve zamandaki amaçları doğrultusunda bilgiyi nasıl kullanacağına kendi karar vermesi için özgür bırakırız. Önerilerde bulunduğumuz da ise bireye bu bilgiyle ne yapacağını söyleriz ve kendi için en uygun eylemi belirleme özgürlüğünü almış oluruz. Geribildirim verirken öneri vermekten çok bilgiyi paylaşmalı ve bireyin kendi kararını kendi vermesine izin vermeliyiz.

7. Cevap ve çözümler üretme yerine seçenekleri açıklama

Çok sayıda işlem ve çarelere odaklanılması, sahip olunan özel bir problemin kabul edilmesi olasılığını azaltır. Soruna bir çözümler serisi üretmek yerine bireyin sahip olduğu seçenekler açıklanarak karar vermesine olanak sağlanmalı.

127

8. Alıcının ihtiyacına cevap verme

Geribildirim veren kişinin değil geribildirimi alacak kişinin ihtiyaçlarına yönelik olmalıdır. Geribildirim alan kişiye yardımcı olmalı daha fazla yük eklememelidir.

9. Geribildirimi yeterli miktarda verme

Vermekten hoşlanacağınız değil alıcının kullanabileceği miktarda bilgiyi içermelidir. Bireyi çok sayıda geribildirim ile boğmak geribildirimin etkili bir şekilde kullanılma olasılığını azaltır.

10. Bireysel bilginin paylaşılabileceği uygun zaman ve yeri seçme

Geribildirim alma ve verme duygusal tepki verilmesi olasılığını içerdiğinden geribildirimin verilme zamanının uygunluğuna dikkat edilmelidir. Çok iyi bir geribildirim uygun olmayan zamanda verildiğinde yarardan çok zarar verebilir.

11. Niçin söylediğine değil ne söylendiğine odaklanma

Geribildirimde neyin, nasıl, ne zaman ve nerede söylendiği gözlenebilir özelliklerdir. Niye söylendiği ise bizi gözlemlerden yorumlar yapmaya götürür ve niyetle ilgili sorular ortaya çıkarır. Bu nedenle niye değil ne söylediğine dikkat edilmelidir.

Bu rehberin hazırlanmasında Problem-Based Learning (S.E Baptiste), Fostering Reflection and Providing Feedback (J. Westberg, H. Jason) ve Evaluation Resource Package (McMaster University) adlı kitaplardan yararlanılmıştır.

128



Çözümleme Oturumu Yürütme Rehberi

1. Çözümleme oturumunu planlama

Oturuma başlamadan önce performansa katılan kişileri, senaryonun amaçlarını, senaryoya ait çözümleme oturumunda mutlak tartışılması gereken noktaları, performansın süresini ve çözümleme oturumunun beklenen süresinin gözden geçirilerek planlanması gerekir.

2. Fiziksel ortamı hazırlama

Oturum sırasında izlenecek video kayıtlarının tamamlanmış olduğu ve odadaki bilgisayara aktarılmış olduğu izlenecekse kontrol edilmelidir. Oturma düzeni, performansta yer alan katılımcıların kolay etkileşim kurulacak şekilde oturmaları için hazırlanmalıdır. Gerekiyorsa kağıt tahtası ya da not kağıtları hazırlanmalıdır.

3. Güvenli eğitim ortamını tanımlama

Çözümleme oturumunun başlangıcında oturumun planı katılımcılarla paylaşılmalıdır. Öncelikle performansa katılanların duygularının alınacağı, sonrasında performansta yer alanların teker teker süreci, süreçte olumlu neler yaptıklarını ve neleri daha yi yapabilirlerdi aktarmalarının isteneceği sıralanmalıdır. Katılımcıların aktarımı tamamlandıktan sonra izleyicilerin gözlem ve değerlendirmelerine izin verileceği, en son olarak da yürütücünün görüşlerini belirteceği tanımlanmalıdır. Tüm bu süreçte oturumun katılımcılar açısından anksiyete oluşturmayacak şekilde, katılımcıları birbiri karşısında küçük düşürmeyecek, rahatsız etmeyecek, eksiklik ya da hatalı davranışla suçlamayacak bir ortamda gelişmesi gerektiği ve bu ortamın sağlanmasının yürütücünün garantisi altında olduğu net olarak belirtilmelidir. Katılımcılara çözümleme oturumunda izlenen ve konuşulan her ayrıntının eğitimin bir parçası olduğu ve bu salonda kalacağı, oturum sonrasında hiçbir tartışmanın sürdürülmeyeceği belirtilmelidir.

4. Havalanma ve rolden çıkma için olanak yaratma

Senaryolar kimi zaman katılımcılar açısından duygusal yoğunluklar gerektirir ya da bu yoğunlukların yaşandığı durumlara yol açar. Senaryodan çözümlemeye geçerken katılımcılarınbuduyguyükündensıyrılmasıönemlidir.“Havalanma”olaraktanımlananbu süreçte amaç katılımcıların senaryo sırasında yaşadıklarını ifade etmelerine olanak yaratarak onları bu yükten kurtarmaktır. Katılımcılara senaryo sırasında ne hissettiklerini sormakla başlanabilir ancak bu soru senaryo performanslarını nasıl algıladıkları sorusuyla karıştırılmamalıdır. Simülasyon uygulamalarında katılımcılar çoğunlukla gündelik yaşamdaki rollerini üstlenirler. Bu da bir kişiyi oynamakla kendileri olmak arasındaki çelişkiyi yaratabilir. Çözümlemeye geçildiğinde katılımcıların rolden bağımsız, kendileri ile ilgiliyansıtmayıyapacakyadageribildirimalacakhalegelmesigerekir.“Roldençıkma”olarak tanımlanan bu süreçte katılımcı kendi performansına dışsal bir bakış geliştirir.

5. Performansta yaşanan durumları toplama

Öncelikleperformansbütünündegerçekleşentümdurumların(olaylar,davranışlar,kararlar)sözelyadayazılıolaraksıralanmasıbeklenir.Busüreçönceliklekatılımcılarınyansıtmasına(refleksiyon)dayanır.Katılımcılar“performanboyuncaneyiiyiyaptılar”,“neyidahaiyiyapabilirlerdi”ve“birsonrakibenzerbirdurumdaneyifarklıyapmakisteyecekler”sorularınınyanıtıolacakşekildeaçıklamalardabulunmalıdır.Yansıtmasürecitamamlandığında izleyicilere performans ile ilgili kendi değerlendirmelerini yapmaları istenir. Geribildirim verme prensiplerine uygun olarak görüş bildirmeleri anımsatılmalıdır. Bu süreçte yürütücü kağıt tahtasına ya da not kağıtlarına söylenenleri not almalıdır.

129

6. Performansta yaşanan durumların analiz edilmesini sağlama Analiz aşamasında simülasyon uygulamasının hedefleri, çıktıları, deneyimin olumlu ve olumsuz yönleri değerlendirilir. Katılımcıların ve izleyicilerin gerçek yaşamda benzer durumlarla karşılaşıp karşılaşmadığının bu tartışmada kullanılması da kişisel deneyimlerden yola çıkarak olgunun değerlendirilmesini kolaylaştıracaktır. Bunun yanında performansta konu edilen yasal ve hukuki süreçlere de vurgu yapılmalıdır.

7. Performans sürecini özetleme

Bu aşamada süreç özetlenerek öğrenme pekiştirilir. Her katılımcının bu uygulamadan aklında kalan ve gündelik yaşama aktarabileceğini söylediği noktalar konuşularak çözümleme tamamlanır.

8. Çözümleme oturumunu sonlandırma Çözümleme oturumunun yürütülmesine yönelik katılımcı değerlendirme ve katkıları alınarak oturum sonlandırılır.

130


İNSAN BİLİMLERİNDE TIP

Araştırma Planlama Rehberi

A. BAŞLIK

1. Araştırmanın adı (başlığı)

Araştırmanınadı(başlığı)yapılacakçalışmayıendoğruveenkısabiçimdeyansıtmalıdır.Araştırma önerisi aşamasındaki başlık, sonradan ortaya çıkabilecek durumlara göre, kısmen değişebilirse de küçük çaptaki durum değişikliklerine de uyabilecek esneklikte olmalıdır. Başlıkta ilk sözcükler çok önemli olup, çalışma alanını anlatır nitelikte olmalıdır.

B. GİRİŞ

2. Problem

Bireyi, fiziksel ya da düşünsel yönden rahatsız eden, kararsızlık ve birden çok çözüm olasılığı görülen her durum bir problemdir. Araştırma problemini seçerken dikkate alınması gereken bazı ölçütler geliştirilmiştir. Problemin kendisinden gelen olası sınırlılıklarını dikkate almak için geliştirilen ölçütler: çözülebilirlik, önemlilik, yenilik ve etik kurallara uygun olarak araştırılabilirliktir. Araştırmacının kendi özel durumundan kaynaklanabilecek olası sınırlılıklarını dikkate almak için geliştirilen ölçütler: alanda yeterlik, yöntemde vetekniklerde yeterlik, veri toplama izni, zaman ve olanak yeterliği, ve ilgi yeterliğidir. Açık seçik tanımlanmış bir araştırma problemi, araştırma için iyi bir başlangıçtır. Yanıt aranan soru açıkça belirtilmelidir.

3. Araştırmanın amacı

Amaç, aydınlatılmak istenen değişkenleri ve ilişkilerini sorgulama ifadesidir. Amaç, araştırma probleminin en somutlaştığı yer, iyi hazırlanmış bir araştırma başlığının da açılımıdır. Birçok araştırmada amaç soru cümlesi ile ifade edilirken, bazı araştırmalarda amaç sınanmak üzere geliştirilen hipotezlerle ifade edilir.

4. Araştırmanın önemi

Araştırmanın önemi, araştırma amacında belirtilip toplanacak verilerin hangi kuramsal ya da pratik sorunun çözümünde ve nasıl kullanılabileceğinin açıklandığı bölümdür.Araştırmanın amacı nesnel olduğu halde araştırmanın önemi öznel olabilir. Önem bir yorumdur ve tartışılabilir.

5. Varsayımlar

Varsayım, deneyle kanıtlanmamış olmakla birlikte kanıtlanabileceği umulan kuramsal düşünü ya da varmış ve gerçekmiş gibi kabul edilerek birşeyde dayanak olarak kullanılan, bir olayı açıklamada yararlanılan ilke olarak tanımlanır.

6. Sınırlılıklar

Araştırmacının ideal gördüğü ve normal olarak yapmak isteyip de, çeşitli nedenlerle, vazgeçmek zorunda kaldığı şeyler araştırmanın sınırlılıklarıdır.

7. Tanımlar

Aynı alandaki araştırmacı ve uygulayıcılarda yanlış anlamalara ve değişik yorumlara neden olabilecek ve sık sık kullanılan terimlerin tanımlanması gerekli ve yeterlidir.

131

C. YÖNTEM

8. Yöntem

Araştırma yöntemi araştırmanın nasıl yapılacağını tanımlar. Yöntemi yazmanın amacı, başka bir araştırmacının isterse aynı araştırmayı aynı yöntemle ya da yöntemde gördüğü yanlışları düzelterek yapabilmesini, araştırma yapmasa bile yöntemi okuyucu olarak değerlendirebilmesinisağlamaktır.Bubölümşubilgileri(altbaşlıkları)içermelidir.

• Araştırmayeri

• Etikkurulbaşvurusuve/veyaonayı

• Örnekleminseçildiğievreneilişkinbilgi

• Örneklembüyüklüğüveörneklemseçimyöntemi

• Veritoplamayöntemi(anket,kayıt,gözlem,deney,laboratuvar,vb)

• Araştırmanıntürü(ileriyeyönelik,geriyedönük,analitik,tanımlayıcı,vb)

• Verilerindizgelenmesi:kodlama,denetleme,veriişlemevedoğruluktestleri

• Ölçüler,bağımlıvebağımsızdeğişkenler,istatistikselanalizyöntemleri.

9. Süre ve olanaklar

Araştırmacı, araştırmanın başından sonuna kadar yapılacak her işlemin alacağı zaman, gerekecek insangücü ve maddi kaynaklar için zaman-insangücü-maliyet analizi yapmalı ve bunu araştırma planında göstermelidir.

10. Geçici anahatlar

Geçici anahatlar, araştırma sonunda hazırlanacak raporun ‘içindekiler’ sayfasını andırır. Araştırmada neyin nerede ve hangi ilişkiler içinde ele alınacağını belirtir.

D. KAYNAKLAR

11. Kaynakça ve Ekler

Araştırma planlamanın her aşamasında değişik kaynaklara başvurulur. Araştırma planı hazırlanırken, yararlanılan bu kaynakların da bir listesi verilir. Bazı durumlarda ise kaynaklar ya da benzer örneklerin bütünü ya da bir bölümü ek olarak sunulur.

Bu rehberin hazırlanmasında Bilimsel Araştırma Yöntemi (Prof.Dr. Niyazi Karasar), Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri (Prof.Dr. Kadir Sümbüloğlu, Doç.Dr. Vildan Sümbüloğlu) ve Research Design (John W Creswell) adlı kitaplardan yararlanılmıştır.

132



Öneri Hazırlama Rehberi

1. Kapak

Aşağıdaki başlıkları kapak sayfasına ortalı olarak yazılmalıdır.

1. Üniversite ve Ders Adı

2. Dönem

3. İyi Hekimlik Uygulamaları Grup Adı

4. Proje Adı

5. ProjeÇalışmaGrubu:(Projeyiyürütenkişi/kişilerinvesorumluöğretimüyesininisimleriyazılmalıdır)

6. ProjeÖnerisiTeslimTarihi:(Buraporunöğretimüyesineveriliştarihiyazılmalıdır)

2. Giriş

1. Gerekçe:(Projeninkonusuileilgiliaçıklamalar,bukonuileilgiliyapılmışçalışmalarve henüz yanıtlanmamış, üzerinde çalışma yapılmaya ihtiyaç duyulan sorunlar özetlenmelidir)

2. Projeninamacı:(Projeileulaşılmakistenilenamaçlaryazılmalıdır)

3. Gereç ve Yöntem

Bu bölümde aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:

1. Proje sırasında kullanılacak bilimsel araştırma yöntemi

2. Projenin uygulanması sırasında verileri toplamada kullanılacak araçlar

3. Ulaşılmasıplanlananveritabanları(varsa)

4. Projenin uygulanmasının nasıl yapılacağı

5. Projenin ilk aşamasından son raporun verileceği tarihe kadar yapılacak işlerin zaman planlaması

4. Kaynaklar

Bu önerinin hazırlanması sırasında yararlanılan kaynaklar yazılmalıdır. Kaynaklar metin içinde numaralandırarak gösterilmeli. Metin sonunda aynı sıraya göre kaynak listesi oluşturulmalıdır

133



Rapor Hazırlama Rehberi

1. Kapak

Aşağıdaki başlıkları kapak sayfasına ortalı olarak yazılmalıdır.

1. Üniversite ve Ders Adı

2. Dönem

3. İyi Hekimlik Uygulamaları Grup Adı

4. Proje Adı

5. ÇalışmaGrubu:(Çalışmayıyürütenkişi/kişilerinvesorumluöğretimüyesininisimleriyazılmalıdır)

6. ÖneriTeslimTarihi:(Buraporunöğretimüyesineveriliştarihiyazılmalıdır)

2. Giriş

1. Gerekçe:(Çalışmanınkonusuileilgiliaçıklamalar,bukonuileilgiliyapılmışçalışmalarve henüz yanıtlanmamış, üzerinde çalışma yapılmaya ihtiyaç duyulan sorunlar özetlenmelidir)

2. Amaç:(Çalışmaileulaşılmakistenilenamaçlaryazılmalıdır)

3. Gereç ve Yöntem

Bu bölümde aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:

1. Çalışma sırasında kullanılan bilimsel araştırma yöntemi

2. Çalışmanın uygulanması sırasında verileri toplamada kullanılan araçlar

3. Ulaşılanplanlananveritabanları(varsa)

4. Çalışmanın uygulanmasının nasıl yapıldığı

5. Çalışmanın zaman planlaması

4. Bulgular ve Tartışma

Çalışmadan elde edilen bilgiler ve çalışma ile ilgili yorumlar yazılmalıdır.

5. Sonuç ve Öneriler

Çalışmadan elde edilen bulgular ışığında varılan sonuçlar ile benzer ve daha ileri çalışmalar için öneriler yazılmalıdır.

6. Kaynaklar

Bu raporun hazırlanması sırasında yararlanılan kaynaklar yazılmalıdır. Kaynaklar metin içinde numaralandırarak gösterilmeli. Metin sonunda aynı sıraya göre kaynak listesi oluşturulmalıdır.

134



Ürün Dosyası Hazırlama Rehberi

Ürün dosyası dört temel başlıktan oluşmaktadır. Bu dosya çalışma bittikten sonra programda bildirilen tarihte öğretim üyesine verilmelidir. Raporu hazırlama ile ilgili formlar http://www.medinfo.hacettepe.edu.tr adresinde bulunmaktadır.

1. Çalışma Raporu

Çalışmanın, proje hazırlama formuna uygun olarak hazırlanmış son raporu dosya içerisinde yer alacaktır.

2. Kişisel değerlendirmeler

Ggrubundaki her üyenin çalışmanın uygulanması sırasındaki düşünceleri ve duygularını aktaran kişisel değerlendirmeleri bu bölümde yer alacaktır.

Bu bölümde, çalışma sırasındaki becerilerin güçlü ya da zayıf yönlerini yansıtan bir değerlendirme yapılmalıdır. Bu çalışma sırasında karşılaşılan sorunların nedenleri dosya da tartışılmalıdır. Ayrıca çalışma konusunda bu süreçte sağlanan gelişme kanıtlarla ilişkilendirilerek açıklanmalıdır.

Son olarak, çalışma konusunun hangi alt başlığında gelecekte çalışma yapılması planlandığı ve bu alanda hangi gelişmelerin hedeflendiği belirtilmelidir.

3. Dokümanlar

Çalışmada elde edilen ayrıca kişisel gelişime yönelik elde edilmiş önemli doküman ve materyaller bu bölümde yer alacaktır.

4. Değerlendirme

Çalışma grubundaki her öğrenci İyi Hekimlik Uygulamaları kitapçığında bulunan, raporu değerlendirme formu ve dosya değerlendirme formunu kullanarak proje raporun ve ürün dosyasının değerlendirmesini yapacak ve formlar bu bölüme eklenecektir.

135


KANITA DAYALI TIP

Bilimsel Makale Değerlendirme Formu

Öğrencilerin Adı, Soyadı:

1.

2.

3.

4.

Düzey ölçeği: Yetersiz:0 Sınırlı:1 İyi:2 Mükemmel:3

Değerlendirme

A. BAŞLIK

1. Makale başlığının yapılan araştırmayı en doğru ve en kısa biçimde yansıtması

B. KISA ÖZET

2. Araştırma kapsamı ve amaçların belirtilmesi

3. Kullanılan yöntemlerin tanımlanması

4. Bulguların özetlenmesi

5. Ana sonuçların belirtilmesi

C. GİRİŞ

6. Araştırılan problem niteliğinin ve kapsamının açıklıkla sunulması

7. İlgiliyayınlardeğerlendirilerekokuyucuyatemelbilgi(yöntem,bulguvesonuçlar)sağlanması

D. YÖNTEM (Aşağıdatanımlananbilgilerinbubölümdebelirtilmişolması)

8. Araştırma yeri

9. Etik kurul onayı

10. Örneklemin seçildiği evrene ilişkin bilgi

11. Örneklem büyüklüğü ve örneklem seçim yöntemi

12. Veritoplamayöntemi(anket,kayıt,gözlem,deneyvb)

136

13. Araştırmanıntürü(ileriyeyönelik,geriyedönük,analitik,tanımlayıcı,vb)

14. Ölçüler, bağımlı ve bağımsız değişkenler, istatistiksel analiz yöntemleri.

E. BULGULAR (SONUÇLAR)

15. Bulguların açık ve basit olarak belirtilmesi

16. Tablo ve şekillerde gösterilen verilerin metinde sunulmaması

F. TARTIŞMA

17. Sonuçların gösterdiği ilkeler, genellemeler ve ilişkilerin sunulması

18. İstisnaların, ilgi kurulmayan ve uzlaşma olmayan noktaların işaret edilmesi

19. Sonuçların ve yorumların önceden yayınlanmış araştırmalarla uyumu ya da uyumsuzluğunun gösterilmesi

20. Çalışmanın önemini belirten kısa bir özet ya da sonucun bulunması

G. ÖNERİLER

21. Araştırma sonucunda bulunanlar ışığında, problemin çözümü için önerilerin geliştirilmesi

22. Ortaya çıkan yeni durum ışığında problemin çözümüne katkısı olacak yeni araştırmaların önerilmesi

Bu rehberin hazırlanmasında Bilimsel Araştırma Yöntemi (Prof.Dr. Niyazi Karasar), Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri (Prof.Dr. Kadir Sümbüloğlu, Doç.Dr. Vildan Sümbüloğlu), Research Design (John W Creswell) ve Bilimsel Bir Makale Nasıl Yazılır, Nasıl Yayınlanır (Robert A. Day) adlı kitaplardan yararlanılmıştır.

137



Çalışma Değerlendirme Formu

Öğrencilerin Adı, Soyadı: 1.

2.

3.

4.


Öğrenciler Eğitici

1 2 3 4

Biçimsel Değerlendirme

1. Yazım düzeninin okunaklı ve düzenli olması

2. Kullanılan dilin anlaşılır ve dilbilgisi kurallarına uygun olması

3. Kullanılan kaynakların metin içinde ve rapor sonunda gösteriminin uygun olması

Bilimsel Değerlendirme

4. Giriş bölümünde yapılacak çalışmanın öneminin vurgulanması

5. Çalışmanın amacının açık olarak belirtilmesi

6. Çalışmada kullanılan gereç ve yöntemlerin açık olarak belirtilmesi

7. Belirtilen gereç ve yöntemin ortaya konan amaca uygun olması

8. Elde edilen bulguların ortaya konan amaca yanıt vermesi

9. Çalışma sonuçlarının değerlendirilip yorumlanmış olması

10. Sonuç bölümünün bulgularla uyumlu olması

11. Sonuçların öneminin vurgulanması

12. Çalışmanın orjinal olması

138



Ürün Dosyası Değerlendirme Formu

Öğrencilerin Adı, Soyadı: 1.

2.

3.

4.


Öğrenciler Eğitici

1 2 3 4

• Dosyanınmantıklıvetutarlıyapısıolması

Ürün dosyası içerisinde istenen bölümlerin (proje raporu, kişisel değerlendirme, dokümanlar ve değerlendirme) bir düzen içinde bulunması

• Kişiseldeğerlendirmeninyeterliliği

1. Eleştirel yansıtma düzeyi (Araştırma/inceleme becerisinin değerlendirilmiş, karşılaşılan sorunların nedenlerinin dosyada tartışılmış olması)

2. Kanıtların kullanımı (Araştırma/inceleme konusunda sağlanan gelişmenin kanıt nitelikteki belgelerle açıkça ilişkilendirilmiş, nesnel kanıtlar (değerlendirme formları, ara değerlendirmeler) başta olmak üzere tüm belgelerden alıntılar yapılmış olması)

3. Gelişme düzeyi (Araştırma/inceleme yapılan konuda ve bu süreçte sağladığı gelişmenin tüm yönleriyle açıklanmış olması)

4. Hedef belirleme (Çalıştığı konunun hangi alt başlığında gelecekte de çalışmayı ve bu alanda hangi gelişmelerin hedeflediğinin belirtilmesi)

• Geneldeğerlendirme(Yukarıda değerlendirilen kriterler sonrası dosyanın genel değerlendirilmesi)

139


İYİ HEKİMLİK UYGULAMALARI

Grup Çalışması Değerlendirme Formu

Öğrencinin Adı, Soyadı:

Düzey ölçeği: Yetersiz:0, Düşük:1, Orta:2, Yüksek:3, Mükemmel: 4

Kendisi Akran

Adı Soyadı

Akran

Adı Soyadı

Akran

Adı Soyadı

Aktif olarak çalışmalara katılma

Çalışmalar süresince tartışmalara katılma

Gruptaki üyelerin konuyu öğrenmelerine yardımcı olma

Arkadaşlarının kendi çalışmaları ile ilgili düşüncelerini alma

Arkadaşlarına etkili geribildirim verme

Grup sürecinde karşılaşılan sorunların çözümü için çabalama

Diğer grup üyelerinin çalışmalara katılımını destekleme

Grubun göreve odaklanmasına yardımcı olma

Arkadaşlarının katkılarına saygı gösterme

Arkadaşları ile etkili iletişim kurma

Genel değerlendirme: Grup çalışmasındaki becerilerini genel olarak değerlendiriniz

140


İYİ HEKİMLİK UYGULAMALARI

Oturum Performansı Değerlendirme Formu

Öğrencinin Adı, Soyadı:

Etik/Profesyonelizm İletişim Eğitim İnsan Bilimlerinde Tıp Kanıta Dayalı Tıp

Düzey ölçeği: Yetersiz:0, Düşük:1, Orta:2, Yüksek:3, Mükemmel: 4

Kendisi Akran

Adı Soyadı

Aktif olarak çalışmalara katılma

Çalışmalar süresince tartışmalara katılma

Arkadaşlarına etkili geribildirim verme

Arkadaşlarının katkılarına saygı gösterme

Arkadaşları ile etkili iletişim kurma

Genel değerlendirme: Grup çalışmasındaki becerilerini genel olarak değerlendiriniz

141


KLİNİĞE GİRİŞ

Görüşme Değerlendirme Formu

Öğrencinin Adı, Soyadı: Öğrenci No: Tarih:

Grup Adı: Ziyaret Edilen Yer:

Görüşmesini İzlediğiniz Hastanın

Yaşı Cinsiyeti: Başvuru nedeni Sonuç Görüşmeyi yapan hekim

1.

2.

3.

4.

5.

Katıldığınız hasta görüşmelerini elinizdeki hasta görüşmesi değerlendirme formlarını gözönünde bulundurarak hekim, hasta ve ortam açısından yorumlayan değerlendirmelerinizi yazınız.

142


KLİNİĞE GİRİŞ

Kişisel Değerlendirme Formu

Öğrencinin Adı, Soyadı: Öğrenci No: Tarih:

Grup Adı: Ziyaret Edilen Yer:

Bu değerlendirme formuna ziyaret ettiğiniz birimle ilgili olarak;

1. Ziyaret öncesi beklentilerinizi,

2. Ziyaret boyunca izlenimlerinizi,

3. Ziyaret sonrasındaki duygularınızı yazınız.

143



İletişim Becerileri Geribildirim Formu

Uygun seçeneği işaretleyiniz.

Görüşmeye katılan standart hasta ve öyküsü5

Gerçekçiydi.

4 3 2 1

Hiç gerçekçi değildi.

Görüşme yapılan odaların fizik koşulları5

Yeterliydi

4 3 2 1

Yeterli değildi.

Görüşmeye ayrılan süre5

Çok fazlaydı.

4 3 2 1

Yeterli değildi.

Görüşme öncesi verilen bilgiler, yapılan tartışmalar

5

Yeterliydi

4 3 2 1

Yeterli değildi.

Görüşmenin öğrenmeme katkısı

5

Çok yararlı oldu.

4 3 2 1

Yararsızdı, zaman kaybı oldu.

Standart hastadan aldığım geribildirim

5

Çok yararlı oldu.

4 3 2 1

Yararsızdı.

Görüşme filmlerinin ulaşılabilirliğinin öğrenmeme katkısı

5

Çok yararlı oldu.

4 3 2 1

Yararsızdı.

Tüm grupla görüşmeyi izleyerek verilen geribildirim

5

Çok yararlı oldu.

4 3 2 1

Yararsızdı.

144



Mesleksel Beceri Eğitimi Geribildirim Formu

Öğrenci Adı-Soyadı: Tarih:

Eğitim Başlığı:

Her önerme için uygun değerlendirme seçeneğini işaretleyiniz (1:Kesinliklekatılıyorum,2:Katılıyorum,3:Yansızım,4:Katılmıyorum,5:Kesinliklekatılmıyorum).Standarthastaileilgiliönermeler(grizeminli),sadecestandarthastanıneğitimdeyeraldığıuygulamalardadeğerlendirilecektir.

ÖNERMELERDeğerlendirme Ölçütleri

1 2 3 4 5

Eğitim filmi yeterliydi.

Eğitim materyalleri yeterli miktardaydı.

Kuramsal eğitimde eğitici yeterliydi.

Öğrenim rehberlerinde beceriler uygun basamaklandırılmıştı.

Kendi kendime yapmam iyi öğrenmemi sağladı.

Beceriyi yeterince yineleme olanağı buldum.

MBL’deki eğitimde yeterince eğitici desteği aldım.

Eğitimim sırasındaki geribildirimler etkili öğrenmemi sağladı.

Beceri eğitiminin standart hasta ile birlikte yapılması yararlıydı.

Beceri eğitiminde görev alan standart hasta yeterliydi.

Eğitimin sınıf düzeyim için uygun olduğunu düşünüyorum.

Eğitim sonrasında kendimi yeterli hissettim.

Beceriyi meslek yaşantımda kullanabileceğimi düşünüyorum.

Eğitimi almaktan memnunum.

145


MUAYENE BECERİLERİ EĞİTİMİ

Muayene Becerileri Eğitimi Geribildirim Formu

Öğrenci Adı-Soyadı: Tarih:


Her önerme için uygun değerlendirme seçeneğini işaretleyiniz (1:Kesinliklekatılıyorum,2:Katılıyorum,3:Yansızım,4:Katılmıyorum,5:Kesinliklekatılmıyorum).

ÖNERMELERDeğerlendirme Ölçütleri

1 2 3 4 5

Eğitim filmleri uygun basamaklandırılmıştı.

Eğitim filmlerinde yapılan uygulamaları izleyebildim.

Eğitim sırasında yürütülen tartışmalar beceri konusunda farkındalık kazanmamı sağladı.

Eğitimin sınıf düzeyim için uygun olduğunu düşünüyorum.

Eğitim sonrasında kendimi bu beceriler ile ilgili farkındalık kazanmış hissettim.

Eğitimi almaktan memnunum.

Muayene becerilerine ilişkin geribildirimlerinizi yazınız.

(Gerekli görmeniz halinde her bir beceri filmi için ayrı değerlendirmelerde bulunabilirsiniz.)

146



Hasta Görüşmesi Geribildirim Formu

Öğrenci Adı-Soyadı: Tarih


Hasta görüşmesi eğitimlerine (fiziksel koşullar, donanım, standart hastala ya da öyküler) yönelik değerlendirmeleriniz:

Hasta görüşmesi eğitimlerini daha yararlı ya da iyi bir deneyim haline getirmek için önerileriniz:

147



Kongre Başvurusu Değerlendirme Rehberi

DÖNEM I ve II

Değerlendirme Yönergesi: 1-4. kriterler için değerlendirme Var/Yok olarak yapılacaktır. İlk dörtkriterin“VAR”olduğubaşvurularkongreyekabuledilecektir.Posteryadasözlüsunumseçimiiçin5.(İlgiliİnsanBilimlerindeTıpalanınauygun)ve6.(Bualandaözgünbirçalışma)kriterler,1-10(1:endüşük;10:enyüksek)arasındadeğerlendirilecektir.Enyüksekpuanıalanbaşvurulardan program koşullarına göre belirlenen sayı doğrultusunda başvuru sözlü sunum, diğerleri poster olarak kabul edilecektir

Başvurular

Değerlendirme Kriterleri

1. Amaç tanımlanmış

2. Yöntem tanımlanmış

3. Veriler toplanmış

4. Sonuç belirtilmiş

5. Alana uygun

6. Özgün çalışma

Başvuru I

Başvuru II

Başvuru III

Başvuru IV

Başvuru V

DÖNEM III

Değerlendirme Yönergesi: 1. kriter için değerlendirme Var/Yok olarak yapılacaktır. Bu kriterin “VAR” olduğu başvurular kongreye kabul edilecektir. Video sunum seçimi için 2-5. kriterler, 1-10 (1: en düşük; 10: en yüksek) arasında değerlendirilecektir. En yüksek puanı alan başvurulardan program koşullarına göre belirlenen sayı doğrultusunda başvuru, video sunum olarak kabul edilecektir. Video sunuma seçilmeyen proje sahipleri poster hazırlamış kabul edilecektir.

Başvurular


1. Youtube ekran görseli sisteme yüklenmiş

2. Alana Uygunluk

3. Özgün-lük

4. Kurgu ve Video kalitesi

5. Etik uygun-luk

Başvuru I

Başvuru II

Başvuru III

Başvuru IV

Başvuru V

148



Kongrede Sözlü Sunum Değerlendirme Rehberi

Değerlendirme Yönergesi: DönemIveIIsözlüsunumlarıiçinherkriter1-10(1:endüşük;10:enyüksek)arasındadeğerlendirilecektir.Enyüksekpuanıalansözlüsunumlardanilküçüödül-lendirilecektir.

Sözlü Sunumler


Çal

ışm

a A

lanı

na

Uyg

unlu

k

Bilim

sel U

ygun

luk

Etik

Uyg

unlu

k

Özg

ünlü

k

Konu

ya H

akim

iyet

Kulla

nıla

n D

ilin

Uyg

unlu

ğu

Gör

selli

k ve

Biç

im

Sunu

mda

Can

lılık

TOPL

AM

PUA

N

Sözlü Sunum I

Sözlü Sunum II

Sözlü Sunum III

Sözlü Sunum IV

Sözlü Sunum V

Sözlü Sunum VI

Sözlü Sunum VII

Sözlü Sunum VIII

Sözlü Sunum IX

Sözlü Sunum X

149



Kongrede Poster Değerlendirme Rehberi

Değerlendirme Yönergesi: Dönem I ve II posterleri için her kriter 1-10 (1: en düşük; 10: en yüksek) arasında değerlendirilecektir. En yüksek puanı alan posterlerden ilk üçü ödüllen-dirilecektir.

Posterler

Değerlendirme KriterleriÇ

alış

ma

Ala

nına

U

ygun

luk

Bilim

sel U

ygun

luk

Etik

Uyg

unlu

k

Özg

ünlü

k

Kulla

nıla

n D

ilin

Uyg

unlu

ğu

Gör

selli

k ve

Biç

im

TOPL

AM

PUA

N

Poster I

Poster II

Poster III

Poster IV

Poster V

Poster VI

Poster VII

Poster VIII

Poster IX

Poster X

150


HEKİMİN EĞİTİCİ ROLÜ

Sunum Hazırlama Rehberi

A. Hazırlık

1. Dinleyici kitlesinin özellikleri hakkında bilgi sahibi olma

Sunum hazırlama sürecinin ilk adımı sunum yapacağınız dinleyiciler hakkında bilgi edinmektir. Dinleyicilerin donanımı, bilgi düzeyleri, değerleri ve ilgi alanlarına ilişkin fikir sahibi olmalısınız. Böylece, dinleyicilerin sunumdan neler beklediğini iyi anlayabilirsiniz.

2. Sunumun amacını tanımlama

Dinleyicikitlenizitanıyıp,konuyubelirlediktensonrakendinizeşunusormalısınız:“Busunumunedenyapıyorum,amacımne?”Dinleyicikitlenizesunumunuzdaaktarmakistediğiniz şeyi tam olarak tek bir cümleyle tanımlayabilmelisiniz. Sunum içeriğini araştırırken ve geliştirirken odaklanmanıza yardımcı olması için amacınızı tanımlamış olmanız önemlidir.

3. İçeriği belirleme

Dinleyiciler için önemli, ilgi duydukları ve sizin de araştırmaktan keyif alacağınız bir içeriği seçmelisiniz.“İçeriğinizdinleyicileriçinönemlimi?Önemliysenedenönemli?Sunumunuzsonrasındadinleyicininyaşamı,düşüncelerinasıldeğişecek,iyileşecek?Dinleyicininiçeriğinizileilgilitemelsorunları,merakettiklerineler?Sunumunuzdasağladığınızbilgiyidinleyicinasılkullanacak?”sorularınınyanıtlarınınetbirşekildeverebilmelisiniz.

4. Sunum akışını planlama

Giriş bölümünde; sunum amacınızı, dinleyicinin sunumunuzdan ne kazanacağını ve sunum akışınızı belirtmelisiniz. Başlangıçta, dinleyicinin dikkat ve ilgisini çekmek önemlidir. Dinleyici kitleye onların zamanını boşa harcamayacağınızı, hazırlıklı olduğunuzu, onların gereksinimlerini önemsediğinizi, konuya hakim olduğunuzu hissettirerek konuşmaya başlamak önemlidir. Düşünmeye teşvik edici sorular sormak, deneyim paylaşmak, bir karikatür, renkli görsel ya da ilham verici bir söz paylaşmak etkili olabilir.

Gelişme bölümünde çok temel ya da çok ayrıntılı bir sunum yapmak yerine dinleyicilerin düzeyi hakkında edindiğiniz bilgiyi kullanarak uygun düzeyde bilgiyi paylaşmalısınız. Düşüncelerinizi etkili bir şekilde sunmak için bunları örneklendirmeniz ve görsel materyallerden yararlanmanız gerekir. Bu bölümü planlarken çeşitlilik sağlamak önemlidir. Dinleyiciler çok sayıda alıntıdan, bilgiden, veriden ya da kişisel öyküden sıkılabilirler. Zamanı etkin kullanmak önemlidir. Sadece dinleyici için kritik olan, onun yaşamını, algısını ya da davranışlarını değiştirebilecek bilgileri sunuma eklemelisiniz.

Son bölümünde ise ana noktaların kısa ve basit özetini yaparak ana mesajınızı güçlendirmelisiniz. Son aşamada soru-cevap ve geribildirim bölümüne, ayrıca iletişim bilgilerinize de yer vermelisiniz.

5. Yazım kontrolü yapma

Sunumuzu kontrol ederek sunumunuzda yazım, dil bilgisi ve anlam hatası bulunmadığından emin olmalısınız.

6. Alıştırma yapma

Size ayrılan süreyi göz önünde bulundurarak sunumunuzla alıştırma yapmanız doğaçlama etkisi verir. Olanaklı ise provanızı videoya kaydedebilir ve bu konuda güvendiğiniz kişilerle

151

izleyerek geliştirilmesini önerdikleri noktaları belirleyebilirsiniz. Alıştırmalarınızı ayna karşısında yaparsanız mimik ve vücut duruşunuza odaklanmaktan sunuma ilginizi kaybedebilirsiniz.

7. Sunum yapılacak ortamı kontrol etme

Sunumalanı,projeksiyoncihazı,ışığı,sesdüzeninivesunumuzun(özelliklevideo,filmgibigörüntüiçerensunumların)sunumyapacağınızbilgisayardadaçalıştığınıkontrolediniz. Ortamda yabancıysanız, sunum öncesinde dinleyicilerin birkaçı ile sohbet ederek ortamı daha iyi tanımaya gayret etmelisiniz.

8. Sürece olumlu yaklaşma

Sunum için kendinizi olumlu duygularla cesaretlendiriniz. Heyecan ile gerginlik farklı şeylerdir ve sunum öncesinde heyecanlanmak gayet normaldir. İyi bir sunumun nasıl olmasıgerektiğinedairyüksekbeklentilerinizinsizdekaygıyaratmasınaizinvermeyiniz(iyibirsunumsohbethavasındaolmalıdır,anekdotlariçermelidir).

B. Biçim

9. Uygun yazı karakteri büyüklüğü kullanma

Başlıklardaki yazı karakterlerinin büyüklüğü en fazla 32 punto olmalıdır. Birinci düzey maddeler için en fazla 28 punto, ikinci düzey maddeler için en fazla 24 punto, üçüncü düzey maddeler için en fazla 20 punto, kaynakça için 11-12 punto kullanılmalıdır. Başlıkta ve içerikte, sözcüklerin tüm harfleri büyük harf olarak kullanılmamalıdır. Bir saydamda tercihen aynı yazı karakteri ve en fazla iki farklı yazı karakteri kullanılmalıdır.

10.Uygun yoğunlukta ve biçimde hazırlama

Bir saydamda en fazla 60 sözcük yer almalıdır. Görsel içermeyen saydamlarda en fazla 6 madde kullanılmalıdır. Yazılar az, okunur ve maddeler halinde olmalı, boş alanlar korunmalıdır. Başlıklar açık, net olmalı ve tek bir satırı geçmemelidir. Saydam içerikleri sola yaslı olmalıdır.

11. Uygun renk seçme

Okumayı güçleştiren göz yoran renklerden kaçınılmalıdır. Verilmek istenilen mesajlara uygun renkler seçilmelidir. Arka plan seçiminde sadelik önemlidir.

12. Görsel materyal kullanma

Saydamlarınızdayazılardışındagörsel(resim,grafik,videovb.)kullanımı,dinleyicilerinilgisini çekmek ve sunumuzdaki bilgilerin akılda kalıcılığını artırmak için etkilidir. Görselleriniz, saydamda iletmek istediğiniz mesajla ilgili olmalı, onu güçlendirmelidir. Grafik çeşitleri arasında mesajınızı en iyi aktaracak, kendini anlatan grafiği seçmelisiniz. Kullandığınız görseller, sunum yapacağınız salonun en arka sırasından da rahatlıkça görülebilir büyüklük ve netlikte olmalıdır. Animasyon, video, film kullanımı sunum konunuza göre oldukça etkili araçlar olmasına rağmen çok yoğun ya da konuyla ilgisiz kullanımları izleyicinin dikkatini dağıtır.

C. Sunum

13. Dinleyicilerin ilgisini canlı tutma

Konuşmanızı dinleyicinin ilgisini canlı tutacak şekilde kurgulamalısınız. İlgiyi toplamada en etkiliyol“duygusaletki”yaratmaktır.Duygusaletkiyi;dinleyicileringülmesinisağlayarak,onları hayal güçlerini kullanmaya özendirerek, çarpıcı karşılaştırmalar, ilginç anekdotlar vererek ve sunumu yapmaktan keyif aldığınızı göstererek yaratabilirsiniz.

152

14. Göz teması kurma

Dinleyiciler ile göz teması kurmalısınız, sürekli elinizdeki notlara, bilgisayar ekranına ya da saydamlara bakmamalısınız. Dikkatinizin dağıldığını hissettiğinizde, bir dinleyici seçmeli ve onugülümseteneyadabaşıylasizionaylatanakadaronaodaklanmalısınız(5-6saniye).

15. Uygun ses tonu kullanma

Ses tonunuzu en etkili şekilde kullanmak için, doğal konuşma tonunuzda ve hızınızda, yüksek sesle, akıcı ve tane tane konuşmalısınız. Heyecan çoğu kez sesimizin titremesine ve normalden az çıkmasına sebep olur. Heyecanınızı yatıştırmak için sunum öncesi nefesegzersizleri(diyaframnefesi)yapabiliryadaolumludüşüncelerleheyecanınızıyatıştırabilirsiniz.

16. Etkili vücut dili kullanma

Vücut dilinizi kullanırken; kolları önde ya da arkada kavuşturmak, elleri cebe sokmak, bilekleri kilitlemek gibi kapalı vücut duruşlarına dikkat etmelisiniz; güvensizliğe ve iletişim kurmama isteğini işaret ederler. Ellerin iki yana açılması gibi açık vücut duruşları ise rahat ve iletişime açık olduğunuzu ifade ederken; ellerin çatı şeklinde önde kavuşturulması ya da ellerin belde tutulması konu ve dinleyici üzerinde hakimiyete işaret eder.

17. Ortamı etkin bir şekilde kullanma

Dinleyicilerin sizi, sizin de dinleyicileri rahatlıkla görebileceğiniz bir noktada durmalısınız. Kürsünün arkasına ya da sahnenin köşesine saklanmayınız. Önemli bir şey söyleyeceğiniz zaman dinleyicilerden bir kısmına birkaç adım yaklaşınız; konuyu değiştirirken ya da sessiz kalacağınız anlarda ise birkaç adım geri gidiniz.

18. Soru-cevap bölümüne yer verme

Soru-cevap bölümünde gelebilecek soruları ve yanıtlarınızı sunum öncesinde düşünmeli, soru geldiğinde savunmaya geçmemeli ve öncelikle soruyu anladığınızdan emin olmalısınız. Yanıt veremediğiniz sorular için, sunum sonrasında dinleyicinin iletişim bilgilerini alarak yanıtı daha sonra dinleyiciye iletmeniz önemlidir. Soruları almak için en uygun zaman sunumun sonudur; böylece sunum sırasında dikkatiniz dağılmaz, kendinizi sunum akışı ve süresine daha rahat ayarlayabilirsiniz.

19. Geribildirim alma

Katılımcılara görüş ve değerlendirmelerini alabileceğiniz yazılı sorular yönlendirmeniz, geribildirim tekniği olarak yararlıdır. Bu şekilde dinleyicilerin gözünden yapılan değerlendirmeler ve önerilerle kendinizi geliştirebilirsiniz.

153



Saydam Tasarımını Değerlendirme Rehberi

Öğrenci Adı-Soyadı:

Değerlendirme Kriterleri: Önermeler için değerlendirme Evet/Hayır olarak yapılacaktır..

ÖNERMELER Gözlem

Karakter büyüklükleri okunabilir boyuttadır. E H

Yazı karakteri kolay okunmaktadır. E H

Herbirsaydamdauygunsayıdasözcük(yaklaşık60sözcük)yeralmaktadır. E H

Dilbilgisi kurallarına uyulmuştur. E H

Saydamlarda konu başlığı vardır. E H

Saydam numarası vardır. E H

Ön plan ve arka plan unsurlarının renk ve kontrastı uyumludur. E H

Gerektiğinde madde imleri kullanılmıştır. E H

Yazı ve görsel dengesi sağlanmıştır. E H

Kullanılan görsel, verilmek istenen mesajla ilgilidir. E H

Cümle yerine, mesaj içeren kısa ifadeler kullanılmıştır. E H

Sunumun mesajı net ifade edilmiştir. E H

Sunumakışı(giriş,gelişme,sonuç)uygundur. E H

Kaynakça belirtilmiştir. E H

154



Sunum Değerlendirme Rehberi

Öğrenci Adı-Soyadı:

Değerlendirme Kriterleri: Önermeler için değerlendirme Evet/Hayır olarak yapılacaktır..

ÖNERMELER Gözlem

Sunumun amacı açıkça belirtildi. E H

Sunum akışı belirtildi. E H

Dinleyicileri sıkmayan, canlı tutan örnekler sunuldu. E H

Sunum dinleyicilerin düzeyine uygun sunuldu. E H

Etkili beden dili kullanıldı. E H

Göz teması sağlandı. E H

Akıcı ve anlaşılır bir dil kullanıldı. E H

Ortam etkin bir şekilde kullanıldı. E H

Zaman etkin kullanıldı. E H

Sunum sonunda önemli noktalar özetlenerek ana fikir vurgulandı. E H

Dinleyicilerin sunuma katılımı sağlandı. E H

155

Eğitim ve Değerlendirme Merkezi Uygulama Kuralları

Görüşme yapacak grubun listesi görüşmenin yapılacağı hafta Tıp Fakültesi Dekanlıkbinasının asma katındaki Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı Eğitim Değerlendirme

Merkezi(TEBAD-EDM)panosunaasılır.

•ÖğrenciEDM’yegirmedenöncelistedengörevliyeyoklamasınıyaptırır.

•Görüşmeyapangrupiçeridençıkmadan2dakikaönce,sırasıgelenöğrenciEDM’ninönüne gelir

•Görüşmeodasınaönlüklegirilir.

•Öğrenciodayaçanta,dosya,dahaöncedenhazırlanmışnotlarsokamaz.Notalabileceği kalem bulundurabilir. Hasta ile ilgili tutulacak notlar için EDM odalarında bulunan kağıtlar kullanılabilir.

•ÖğrenciEDM’egirdiktensonradoğrudangörüşmeyapacağıodayagider.Odanınkapısınıiçeridenkapatıphekimiçinhazırlanmışkoltuğaoturur(İçeridekimobilyalarınkonumu görüşmenin kayıt edilmesi için planlandığından yerlerinin değiştirilmemesi gerekmektedir.).

•Görüşmesüresiiçinbirkısıtlamayoksagörüşmedoğalseyrindesürdürülür.Zamanlıgörüşmelerde sürenin dolduğu bir zil sesi ile bildirilir. Uyarı gelince görüşme gecikmeden bitirilir.

•Odadançıkarkengörüşmeodasınınkapısıkapatılır.OyalanmadanEDM’dençıkılır.

•Öğrenciherhangiözelbireşyasınıunutmuşsabileodayatekrardönemez.Unutulaneşya EDM görevlisine bildirilir.

156

Klinik Ziyaretler Uygulama Kuralları

1. Polikliniklere gidecek gruplar 14:45’de kendilerine duyurulan bölümlerde hazır bulunurlar.

2. Erişkin Acil Servis’e gidecek gruplar hafta içi 16:00 - 19:00 saatleri arasında, Çocuk Acil Servis’e gidecek gruplar hafta sonları kendilerine duyurulan saatlerde acil serviste hazır bulunurlar.

3. Klinik ziyaretlere önlükle gidilir ve ziyaret sırasında servis ya da polikliniğin hizmet akışını engelmeyecek şekilde, sorumlu hekimin tanımladığı alanlarda bulunularak gözlemler yapılır.

4. Klinik ziyaretler sırasında öğrencilerin sorumlu hekimin gözetimi dışında hastayla temas etmemesi, hastadan bilgi almaması, bilgi vermemesi ve herhangi bir girişimde ya da uygulamada bulunmaması, kendisine yönelik olası tıbbi bulaşa karşı azami özeni göstermesi gerekmektedir.

hacettepe Üniversitesi tıp eğitimi ve bilişimi ad - hazirlayanlar · 2019-11-27 · 9 gİrİŞ...

Documents