formulazio ez organikoa teoria

20
FORMULAZIO INORGANIKOA. 1. BALENTZIA. Elementu baten atomo batek beste elementuen atomoekin konbinatzeko daukan gaitasuna da, konposatuak sortzeko. Balentzia, atomo batek beste atomo batekin edo batzuekin irabazi, galdu edo konpartitzen duen zenbaki positibo edo negatibo bat da. 2. SISTEMA PERIODIKOKO ELEMENTU GARRANTZITSUENEN BALENTZIAK. 2.1. METALAK. BALENTZIA 1 BALENTZIA 2 BALENTZIA 3 Litioa Sodioa Potasioa Rubidioa Zesioa Frantzioa Zilarra Li Na K Rb Cs Fr  Ag Berilioa agnesioa Kaltzioa !strontzioa Zinka Kadmioa Barioa Radioa Be g Ca Sr Zn Cd Ba Ra  Aluminioa Al BALENTZIAK 1, 2 BALENTZIAK 1, 3 BALENTZIAK 2, 3 Koprea erkurioa Cu "g #rrea $alioa  Au $l Nikela Kobaltoa Burdina Ni Co Fe BALENTZIAK 2, 4 BALENTZIAK 2, 3, 6 BALENTZIAK 2, 3, 4, 6, 7 Platinoa Beruna !ztainua Pt Pb Sn Kromoa Cr anganesoa n

Upload: alfonso-hernangil-oyarzabal

Post on 18-Oct-2015

287 views

Category:

Documents


16 download

TRANSCRIPT

FORMULAZIO INORGANIKOA.1. BALENTZIA.Elementu baten atomo batek beste elementuen atomoekin konbinatzeko daukan gaitasuna da, konposatuak sortzeko.Balentzia, atomo batek beste atomo batekin edo batzuekin irabazi, galdu edo konpartitzen duen zenbaki positibo edo negatibo bat da.2. SISTEMA PERIODIKOKO ELEMENTU GARRANTZITSUENEN BALENTZIAK.2.1. METALAK.BALENTZIA 1BALENTZIA 2BALENTZIA 3

Litioa

Sodioa

Potasioa

Rubidioa

Zesioa

Frantzioa

ZilarraLi

Na

KRb

Cs

Fr

AgBerilioa

Magnesioa

Kaltzioa

Estrontzioa

Zinka

Kadmioa

BarioaRadioaBe

MgCa

Sr

Zn

Cd

Ba

RaAluminioaAl

BALENTZIAK 1, 2BALENTZIAK 1, 3BALENTZIAK 2, 3

Koprea

MerkurioaCu

HgUrrea

TalioaAu

TlNikela

Kobaltoa

BurdinaNi

Co

Fe

BALENTZIAK 2, 4BALENTZIAK 2, 3, 6BALENTZIAK 2, 3, 4, 6, 7

Platinoa

Beruna

EztainuaPt

Pb

SnKromoaCrManganesoaMn

2.2. EZ-METALAK.BALENTZIA -1BALENTZIAK +/- 1, 3, 5, 7 BALENTZIA -2

FluoroaFKloroa

Bromoa

IodoaCl

Br

IOxigenoaO

BALENTZIAK +/-2, 4, 6BALENTZIAK 2, +/- 3, 4, 5BALENTZIAK +/- 3, 5

Sufrea

Selenioa

TeluroaS

Se

TeNitrogenoaNFosforoa

Artsenikoa

AntimonioaP

As

Sb

BALENTZIAK +/-2, 4BALENTZIAK 4BALENTZIAK 3

KarbonoaCSilizioaSiBoroaB

2.3. HIDROGENOA.BALENTZIAK +/-1

HidrogenoaH

3. NOMENKLATURAK. Konposatu ez-organikoak izendatzeko, IUPAC (International union of pure aplicated chemistry). Hiru nomenklatura onartzen dira: sistematikoa, stock-en nomenklatura eta tradizionala (dena den, zenbait kasutan nomenklatura funtzionala ere erabiliko dugu).

3.1. NOMENKLATURA SISTEMATIKOA.Nomenklatura honen bitartez, konposatu kimikoak izendatzeko aurrizki hauek erabiltzen dira: MONO_ , DI_ , TRI_ , TETRA_ , PENTA_ , HEXA_ , HEPTA_ ...

Cl2O3 Dikloro trioxidoa

I2O Diiodo monoxidoa

3.2. STOCK-EN NOMENKLATURA.Nomenklatura honetan, konposatua sortzen duen elementuak balentzia bat baino gehiago duenean, elementuaren ondoren idazten da zenbaki erromatarrez eta parentesi artean.

Fe(OH)2 Burdin (II) hidroxidoa

Fe(OH)3 Burdin (III) hidroxidoa3.3. NOMENKLATURA TRADIZIONALA.Nomenklatura honetan, elementu bat zein balentziarekin ari den desberdintzeko, aurrizki eta atzizki batzuk erabiltzen dira.

Funtzio kimikoa (oxidoa, anhidridoa, azidoa...) + aurrizkiak eta atzizkiak

Izen arruntak (ura, amoniakoa, fosfina...)3 balentzia 4 balentziahipo____osoBalentzia txikiena

2 balentzia________oso

Balentzia 1________iko

per_____ikoBalentzia handiena

KONPOSATU BITARREN NOMENKLATURA 4. OXIDOAK.Elementu baten eta oxigenoaren konbinazioz osatutako konposatu bitarrak dira. Bi oxido mota daude: oxido basikoak eta oxazidoak (anhidridoak).

4.1. OXIDO BASIKOAK.Metal batez eta oxigenoz osatutako konposatu bitarrak dira. Bere formula orokorra hau da:M2OX

Non M metal bat den eta x metal horren balentzia (2-a oxigenoaren balentziari dagokio).

ELEMENTUEN BALENTZIAK BERAIEN ARTEAN TRUKATZEN DIRA ETA AZPIINDIZEEN BITARTEZ ADIERAZTEN DIRA. SINPLIFIKA DAITEZKEENEAN, SINPLIFIKATU.

BalentziaFormulaNomenkl. sistematikoa Stock-en nomenk.

1Na2ODisodio monoxidoaSodio oxidoa

2Ca2O2 = CaOKaltzio monoxidoaKaltzio oxidoa

Fe2O2 = FeOBurdin monoxidoaBurdin (III) oxidoa

3Fe2O3Diburdin trioxidoaBurdin (III) oxidoa

4Pb2O4 = PbO2Berun dioxidoaBerun (IV) oxidoa

4.2. OXAZIDOAK EDO ANHIDRIDOAK.

Ez-metal batek eta oxigenoak osaturiko konposatu bitarra da: Bere formula orokorra, hau da:Z2OX

Non, Z ez-metal bat den eta x, ez-metal honen balentzia (2-a, oxigenoaren balentzia da).

ELEMENTUEN BALENTZIAK BERAIEN ARTEAN TRUKATZEN DIRA ETA AZPIINDIZEEN BITARTEZ ADIERAZTEN DIRA. SINPLIFIKA DAITEZKEENEAN, SINPLIFIKATU.

BalentziaFormulaNomenklatura Sistematikoa Nomenklatura tradizionala

1Cl2ODikloro monoxidoaAnhidrido hipoklorosoa

2SOSufre monoxidoaAnhidrido hiposulfurosoa

3I2O3Diiodo trioxidoaAnhidrido sulfurosoa

4SeO2Selenio dioxidoaAnhidrido seleniosoa

5Br2O5Dibromo pentaoxidoaAnhidrido bromikoa

6S2O3Sufre trioxidoaAnhidrido sulfurikoa

7I2O7Diiodo heptaoxidoaAnhidrido periodikoa

Nitrogeno oxidoen nomenklatura tradizionala berezia da:

BalentziaFormulaNomenklatura sistematikoa Nomenklatura tradizionala

2NONitrogeno monoxidoaOxido nitrosoa

4NO2Nitrogeno dioxidoaOxido nitrikoa

3N2O3Dinitrogeno trioxidoaAnhidrido nitrosoa

5N2O5Dinitrogeno pentaoxidoaAnhidrido nitrikoa

Bete itzazu taula honetako hutsuneak:FormulaNomenk. sistematikoaStock-en nomenklaturaNomenklatura tradizionala

F2O---------------

I2O7----------------

As2O5-------------------

CaO------------------

Fe2O3------------------

PbO2------------------

Al2O3------------------

SnO------------------

N2O5-------------------

Au2O------------------

TeO2------------------

Urre (III) oxidoa------------------

Kupre (I) oxidoa------------------

Oxido kromikoa

Selenio monoxidoa------------------

4.3. PEROXIDOAK.Konposatu hauek, PEROXO ( - O O -) talde bat daukate, O22- bezala ere adierazten dena.BalentziaFormulaNomenklatura

1H2O2Hidrogeno peeroxidoa = ur oxigenatua

1Na2O2Sodio peroxidoa

2Ca2O4 = CaO2Kaltzio peroxidoa

2Ba2O4 =BaO2Bario peroxidoa

1K2O2Potasio peroxidoa

5. HIDRUROAK.

5.1. HIDRURO METALIKOAK. Metal batez eta hidrogeno batez osaturiko konposatu bitarrak dira. Hau da formula orokorra: MHX . Non M metal bat den eta X metal horren balentzia.

HIDROGENOAK BETI DAUKA 1 BALENTZIA KONPOSATU HAUETAN.BalentziaFormulaNomenk. sistematikoaStock-en nomenk. Nomenk. Tradizionala (Gutxi erabilia)

1NaHSodio monohidruroaSodio hidruroaHidruro sodikoa

2FeH2Burdin dihidruroaBurdin (II) hidruroaHidruro ferrosoa

3FeH3Burdin trihidruroaBurdin (III) hidruroaHidruro ferrikoa

4SnH4Eztainu tetrahidruroaEztainu (IV) hidruroaHidruro eztainikoa

5.2. HIDRURO EZ-METALIKOAK. AZIDO HIDRAZIDOAK EDO HALUROAK.

Ez-metal bat eta hidrogenoz osaturiko konposatu bitarrak dira. Azido hauek osatzen dituzten ez-metalak hauek dira: Fluoroa, kloroa, bromoa, Iodoa (denak 1 balentziarekin funtzionatzen dute) Sufrea, selenioa, teluroa (2 balentziarekin funtzionatzen dute).

Formula orokorra: HxZ. Non Z ez-metala den eta x ez-metalaren balentzia. (Hidrogenoak 1 balentziarekin jokatzen du konposatu hauetan).BalentziaFormulaNomenk. tradizionala (disoluzioan dagoenean)Nomenk. tradizionala (Egoera puruan dagoenean)

1HFAzido fluorhidrikoaHidrogeno fluoruroa

1HClAzido klorhidrikoaHidrogeno kloruroa

1HBrAzido bromhidrikoaHidrogeno bromuroa

1HIAzido iodhidrikoaHidrogeno ioduroa

2H2SAzido sulfhidrikoaHidrogeno sulfuroa

2H2SeAzido selenhidrikoaHidrogeno seleniuroa

2H2TeAzido telurhidrikoaHidrogeno telururoa

5.3. HIDRURO BEREZIAK.Nitrogenoak, fosforoak, artsenikoak, antimonioak, karbonoak, silizioak eta boroak, hidrogenoarekin osatzen dituzten konposatuek izen bereziak hartzen dituzte.Nitrogeno, fosforo, artseniko, antimonio eta boroak 3 balentziarekin funtzionatzen dute, karbono eta silizioak 4 balentziarekin egiten duten bitartean.BalentziaFormulaNomenk. Tradizionala (erabiliena)Nomenk. sistematikoa

3NH3AmoniakoaNitrogeno trihidruroa

3PH3FosfinaFosforo trihidruroa

3AsH3ArtsinaArtseniko trihidruroa

3BH3BoranoaBoro trihidruroa

3SbH3EstibinaAntimonio trihidruroa

4CH4MetanoaKarbono tetrahidruroa

4SiH4SilanoaSilizio tetrahidruroa

Hidruro eta Oxido hauen taula bete ezazu:

FormulaNom. sistematikoaStock-en nomenklaturaNomenk. tradizionala

AuH3-----------------

LiH----------------

Berun (II) hidruroa----------------

Zilar hidruroa----------------

---------------------Fosfina

---------------------Metanoa

Artseniko trihidruroa---------------------

N2O3

NO

Dinitrogeno pentaoxidoa------------------------

Sufre trioxidoa----------------------

Burdin (II) oxidoa

Nikel (III) hidruroa

PbO2

Anhidridoa perbromikoa

Kaltzio hidruroa

6. GATZ BITARRAK.Azido hidrazidoaren hidrogenoa metal edo ez-metal batengatik ordezkatuaz lortzen dira.

Izendatzeko, aurrean dagoen elementua izendatzen dugu lehenik, jarraian beste elementua + uro atzizkia erabiliz.

Metalak balentzia bat baino gehiago edukiz gero, parentesi artean eta zenbaki erromatarren bitartez adierazi behar da.

Azido hidrazidoaFormulaStocken nomenklatura

Nomenklatura sistematikoa

HFCaF2Kaltzio fluoruroaKaltzio difluoruroa

HClFeCl2Burdin (III) kloruroaBurdin dikloruroa

HBrCdBrKadmio bromuroaKadmio bromuroa

HICrI2Kromo (II) ioduroaKromo diioduroa

H2SPt2S4 = PtS2Platino (IV) sulfuroaPlatino disulfuroa

H2SeAl2Se3Aluminio seleniuroaDialuminio triseleniuroa

H2TeAu2Te3Urre (III) telururoaDiurre tritelururoa

HClBrClBromo (I) kloruroaBromo monokloruroa

HFIF7Iodo (VII) fluoruroaIodo heptafluoruroa

H2SAs2S3Artseniko (III) sulfuroaDiartseniko trisulfuroa

Bete ezazu taula hau:FormulaStock-en nomenklaturaNomenklatura sistematikoa

Eztainu (IV) kloruroa

NaCl

Zilar ioduroa

Kobalto (III) bromuroa

Berun (IV) sulfuroa

CuSe

Dimerkurio telururoa

KONPOSATU HIRUTARREN NOMENKLATURA

7. HIDROXIDOAK.

Metal batez eta hidroxilo (OH) talde batez osaturiko konposatuak dira. Formula orokorra:M(OH)XNon M metal bat den eta X metal honen balentzia.

-OH TALDEAK BETI -1 BALENTZIA DAUKA.

BalentziaFormulaNomenk. sistematikoaStock-en nomenk. Nomen. tradizionala

1NaOHSodio hidroxidoa Sodio hidroxidoaHidroxido sodikoa

2Ca(OH)2Kaltzio dihidroxidoaKaltzio hidroxidoaHidroxido kaltzikoa

2Ni (OH)2Nikel dihidroxidoaNikel (II) hidroxidoaHidroxido nikelosoa

3Al(OH)3Aluminio trihidroxidoaAluminio hidroxidoaHidroxido aluminikoa

4Pb(OH)4Berun tetrahidroxidoaBerun (IV) hidroxidoaHidroxido plumbikoa

Bete ezazu taula hau (Oxidoak, hidruroak eta hidroxidoak)FormulaNomenkl. sistematikoaStock-en nomenklaturaNomenklatura tradizionala

Fe(OH)3

Au(OH)

Cr(OH)2

Talio (I) hidroxidoa

Merkurio (II) hidroxidoa

Kadmio dihidroxidoa

Hidroxido eztainosoa

K(OH)

Hidroxido eztainikoa

Berun (II) oxidoa

Anhidrido karbonikoa

Platino (IV) oxidoa

Metanoa

NiH3

Diburdin trioxidoa

Ag(OH)

H2S

Azido bromhidrikoa

8. AZIDO OXAZIDOAK.Ez-metal bat, oxigenoa eta hidrogenoz osaturiko konposatu hirutarrak dira. Hauek lortzeko, dagokion anhidridotik abiatzen gara, ur molekula bat (H2O) gehituaz.

Formula orokorra hau da: H2O + Z2Ox = HaZbOc Non H hidrogenoa den, Z elementu ez-metala eta O oxigenoa.

BalentziaFormulaNomenk. tradizionalaNomenklatura sistematikoaNomenklatura funtzionala (Gutxi erabilia) (Ez dugu erabiliko)

1F2O + H2O = H2F2O2 = HFOAzido hipofluorosoaHidrogeno monoxofluorato (I)Azido monoxofluoriko (I)

2SO + H2O = H2SO2 Azido hiposulfurosoaDihidrogeno dioxosulfato (II)Azido dioxosulfuriko (II)

3Cl2O3 + H2O = H2Cl2O4 = HClO2Azido klorosoaHidrogeno dioxoklorato (III)Azido dioxokloriko (III)

4S2O + H2O = H2SO3Azido sulfurosoaDihidrogeno trioxosulfato (IV)Azido trioxosulfuriko (IV)

5Cl2O5 + H2O = H2Cl2O6 = HClO3Azido klorikoaHidrogeno trioxoklorato (V)Azido trioxokloriko (V)

6SO3 + H2O = H2SO4Azido sulfurikoaDihidrogeno tetraoxosulfato (VI)Azido tetraoxosulfuriko (VI)

7Cl2O7 + H2O = H2Cl2O8 = HClO4Azido perklorikoaHidrogeno tetraoxoklorato (VII)Azido tetraoxokloriko (VII)

Nitrogenoak, azido oxazidoak 3 eta 5 balentziekin bakarrik eratzen ditu.BalentziaFormulaNomenk. tradizionalaNomenklatura sistematikoaNomenklatura funtzionala (Gutxi erabilia)

3N2O3 + H2O = H2N2O4 = HNO2Azido nitrosoaHidrogeno dioxonitrato (III)Azido dioxonitriko (III)

5N2O5 + H2O = H2N2O6 = HNO3Azido nitrikoaHidrogeno trioxonitrato (V)Azido trioxonitriko (V)

Fosforoak, artsenikoak eta antimonioak azido bereziak eratzen dituzte:

Dagokion oxidoari ur molekula bat gehitu ezkero, META azidoak lortuko dira:BalentziaFormulaNomenk. tradizionalaNomenklatura sistemtikoa

3P2O3 + H2O = HPO2Azido metafosforosoaHidrogeno dioxofosfato (III)

5P2O5 +H2O = HPO3Azido metafosforikoaHidrogeno trioxofosfato (V)

Bi ur molekula gehitu ezkero PIRO azidoak lortuko ditugu:BalentziaFormulaNomenk. tradizionalaNomenklatura sistematikoa

3P2O3 + 2H2O = H4P2O5Azido pirofosforosoaTetrahidrogeno pentaoxofosfato (III)

5P2O5 +2H2O = H4P2O7Azido pirofosforikoaTetrahidrogeno heptaoxofosfato (V)

Hiru ur molekula gehitu ezkero ORTO azidoak lortuko ditugu:BalentziaFormulaNomenk. tradizionalaN. Sistematikoa

3P2O3 + 3H2O = H6P2O6 = H3PO3Azido ortofosforosoa (Az. Fosforosoa) Trihidrogeno trioxofosfato (III)

5P2O5 +3H2O = H6P2O8 = H3PO4Azido ortofosforikoa (Az. Fosforikoa)Trihidrogeno tetraoxofosfato(v)

* Badaude ere metal gutxi batzuk azidoak eratzen dituztenak, hala nola kromoa eta manganesoa:BalentziaFormulaNomenk. tradizionalaNomenklatura sistematikoa

6CrO3 + H2O = H2CrO4Azido kromikoaDihidrogeno tetraoxokromato (VI)

6Cr2O6 +H2O = H2Cr2O7Azido dikromikoaDihidrogeno heptaoxokromato (VI)

Balen.FormulaNom. tradizionalaNomenklatura sistematikoa

6MnO3 + H2O = H2MnO4Azido manganikoaDihidrogeno tetraoxomanganato (VI)

7Mn2O7 + H2O = H2Mn2O8 = HMnO4Azido permanganikoHidrogeno tetraoxomanganato (VII)

Bete ezazu taula hau:FormulaNomenklat. sistematikoaStock-en nomenklaturaNomenklat. tradizionala

Kaltzio hidruroa-------------------

Estrontzio hidruroa-----------------

Aluminio trihidruroa----------------

Kobalto (II) hidruroa----------------

------------------Estibina

-------------------Azido klorhidrikoa

H2S------------------

Hidrogeno ioduroa

-----------------Azido hipoklorosoa

Hidrogeno dioxoiodato (III)--------------------

---------------------Azido periodikoa

Dihidrogeno dioxosulfato (II)--------------------

---------------------Azido seleniosoa

H2TeO4--------------------

N2O3

MgO

Cl2O

-------------------Boranoa

--------------------Azido permanganikoa

Hidrogeno dioxofosfato (III)

HSbO3--------------------

----------------------Azido pirofosforikoa

H4Sb2O5---------------------

Trihidrogeno trioxofosfato (III)-------------------

---------------------Azido fosforikoa

-------------------Azido kromikoa

H2Cr2O7------------------

Dihidrogeno trioxokarbonato (IV)------------------

HPO2------------------

--------------------Azido sulfurikoa

Hidrogeno tetraoxoklorato (VII)--------------------

HBrO3--------------------

-------------------Azido hipoiodosoa

HBr--------------------

PH3---------------------

--------------------Estibina

Hidrogeno dioxobromato (III)--------------------

H2SeO2------------------

HI----------------------

------------------Azido seleniosoa

Nikel (II) hidroxidoa

Pb(OH)2

9. GATZ HIRUTARRAK.Metal batez, ez-metal batez eta oxigenoz eraturiko konposatu hirutarrk dira:

Azido oxazidoen hidrogenoak metalengatik ordezkatuz lortzen dira.

Bi mota bereiztuko ditugu: Gatz neutroak eta gatz azidoak.9.1. Gatz neutroak.Azido oxazido baten hidrogeno guztiak metal batengatik ordezkatuz eratzen dira.

Metalaren balentzia gainerako guztiari jartzen zaio azpiindize moduan. Azidoari kentzen zaion hidrogeno kopurua, metalari jartzen zaio azpiindize bezala.

Bi izendapen mota erabiliko ditugu: tradizionala eta sistematikoa.

a) Tradizionala: Azidoetan erabiltzen genituen atzizkiak (-oso eta -iko) -ito eta -ato atzizkiengatik ordezkatzen ditugu.Azidoetan erabilitako aurrizki eta atzizkiakGatzetan erabilitako aurrizki eta atzizkiak

HIPO- -OSO -OSO -ICO

PER- -ICO HIPO- -ITO -ITO -ATO

PER- -ATO

b) Sistematikoa: Azidoetan erabiltzen genuenaren antzekoa. Hango hidrogeno hitza, metalaren izenagatik ordezkatzen da (beharrezkoa bada bis-, tris-, tetraquis-... erabili).

Jatorrizko azidoaAzidoaren izenaGatzaGatzaren izena

Nomen. Tradizionala Nomenk. sistematikoa

HClOAzido hipoklorosoaCa(ClO)2Kaltzio hipokloritoaKaltzio bis(monoxoklorato (I))

HClO2Azido klorosoaCa(ClO2)2Kaltzio kloritoaKaltzio bis(dioxoklorato (III))

HClO3Azido klorikoaSn(ClO3)4Eztainu (IV) kloratoaEztainu tetraquis(trioxoklorato (V))

HClO4Azido perklorikoaLi(ClO4)Litio perkloratoaLitio tetraoxoklorato (VII)

H2SO2Azido hiposulfurosoaCa2(SO2)2 = Ca(SO2)Kaltzio hiposulfitoaKaltzio dioxosulfato (II)

H2SO3Azido sulfurosoaPb2(SO3)4 = Pb(SO3)2Berun (IV) sulfitoaBerun bis(trioxosulfato (IV))

H2SO4Azido sulfurikoaAl2(SO4)3Aluminio sulfatoaDialuminio tris(tetraoxosulfato (VI))

H4P2O7Azido pirofosforikoaFe4(P2O7)3Burdin (III) pirofosfatoaTetraburdin tris(heptaoxofosfato (V))

H3AsO3Azido ortoartseniosoaK3(AsO3)Potasio ortoartsenitoaTripotasio trioxoartseniatoa (III)

Bete ezazu taula hau:

FormulaNomenk. tradizionalaNomenklatura sistematikoa

Potasio kloratoa

Kaltzio bis(monoxobromato (I))

Sn(BrO3)4

Merkurio (II) perkloratoa

Kaltzio tetraoxosulfato (VI)

CuSeO2

Kupre (I) teluritoa

Burdin tris (trioxoartseniato (V))

Sn(SbO2)4

Kaltzio pirofosfatoa

Tetrasodio pentaoxofosfato (III)

NiSbO4

Sodio karbonatoa

Dipotasio trioxosilikato (IV)

9.2. Gatz azidoak.

Konposatu hauek, azido oxazido baten HIDROGENO BATZUK metal batengatik ordezkatuaz eratzen dira.

Azidoari kentzen zaion hidrogeno kopurua, metalari azpiindize moduan jartzen zaio eta metalaren balentzia beste guztiari.

Izendatzeko: Atzizkia (di- (H2), tri- (H3)...) + hidrogeno + dagokion gatza.

Gatz azidoak ondoko ez-metalek eratzen dituzte: S, Se, Te eta P, As etaSb-ren piro eta orto azidoek.

Jatorrizko azidoaAzidoaren izenaGatzaGatzaren izena

H2SO2Azido hiposulfurosoaCa(HSO2)2Kaltzio Hidrogeno hiposulfitoa

H2SO3Azido sulfurosoaPb(HSO3)4Berun (IV) Hidrogeno sulfitoa

H2SO4Azido sulfurikoaCr(HSO4)3Kromo (III) Hidrogeno sulfatoa

H4As2O5Azido piroartseniosoaSr(H3As2O5)2Estrontzio Trihidrogeno piroartsenitoa

H4Sb2O5Azido piroantimoniosoaMg2(H2Sb2O5)2 = Mg(H2Sb2O5)Magnesio Dihidrogeno piroantimonitoa

Ondorengo sustantziak formulatu:1. Bario oxidoa2. Sodio oxidoa3. Anhidrido sulfurosoa

4. Zilar oxidoa5. Aluminio oxidoa6. Nikel (III) oxidoa7. Kloro (VII) oxidoa8. Oxido nitrosoa9. Anhidrido nitrosoa

10. Litio hidruroa11. Kobalto (III) kloruroa12. Zilar hidruroa13. Azido bromhidrikoa14. Azido sulfurikoa15. Amoniakoa

16. Azido klorhidrikoa17. Bario peroxidoa18. Kaltzio hidruroa19. Sodio peroxidoa20. Estrontzio oxidoa21. Azido klorhidrikoa22. Sodio kloruroa23. Kaltzio fluoruroa24. Berun (II) ioduroa25. Bromuro potasikoa

26. Artsina

27. Bario sulfuroa28. Artseniko trikloruroa29. Litio peroxidoa30. Burdin (II) sulfuroa31. Azido nitrikoa32. Azido karbonikoa33. Azido perklorikoa34. Azido fosforikoa35. Azido metafosforikoa36. Azido sulfhidrikoa37. Azido sulfurikoa38. Azido hipoiodosoa39. Magnesio hidruroa40. Azido silizilikoa41. Kaltzio hidroxidoa42. Burdin (III) hidroxidoa43. Azido nitrosoa44. Aluminio hidroxidoa45. Kobalto (II) bromuroa46. Potasio hidroxidoa47. Kaltzio sulfatoa48. Kobalto (III) kloruroa49. Litio nitritoa50. Sodio karbonatoa51. Cloruro potasikoa

52. Zink sulfuroa53. Potasio hipoioditoa54. Kaltzio fosfatoa55. Hidrogeno potasio karbonatoa56. Hidrogeno litio sulfatoa

57. Zilar peroxidoa58. Hidrogeno potasio ortoartseniatoa

Ondoko konposatuak izendatu:1. BaO

2. Na2O

3. SO24. CaO

5. Ag2O

6. NiO

7. Cl2O78. P2O59. LiH

10. CaO

11. AgH

12. HBr

13. H2S

14. NH315. HCl

16. BaO

17. CaH218. Na2O219. PH320. Cs2O21. PbI222. KBr

23. AsH324. BaS

25. AlCl326. Al2S327. Li2O28. FeS

29. HNO330. H2CO331. HClO432. H3PO433. H4P2O534. HIO

35. H2S

36. MgH237. H2SiO338. Ca(OH)239. Fe(OH)340. HNO241. Al(OH)342. KOH

43. CaSO444. Al2(SiO3)345. CoCl246. LiNO247. Na2CO348. Ca3(PO4)249. KHCO350. ZnCl251. Na2CO352. HgO

53. NaOH

54. CH455. KIO