9 2012ko ABUZTUA. Ezkertiar eta Abertzaleeen aldizkaria

Udaren gazi-gozoak

IRITZIA >> 9

Posible rescate de Catalunya y la

responsabilidad de CIU

ANALISIA >> 4

zkerraBerriezkerra aberrialdizkaria

Erreskatearen atarian...iruzurrak

Formulak eta ereduaaldatzeko aukera

zkerra Berrialdizkaria

EzkerraBerriFundazioakgizartean eztabaidazabaltzekoegiten duenekarpena.

Erredakzio taldea:

i

Diseinua:Aser Lertxundi

Inprimategia:Iratxe grafika

da bukatzear dago baina udan gauzak ez dira gelditu, albiste ugarik udaren lasaitasuna apurtu dute. Azkena Euskal Autonomi Erkidegoan deitu diren hauteskundeak, agian hau izan daiteke ikusi dugun albiste on bakarra.

PSOEk, PPren laguntzarekin, gizartearen zati handi bat baztertu zuen legealdiaren hasieran, ondoren gobernu frentista osatu eta, herriaren nahiak eta beharrak alde batera utzita, eztabaida identitario batean sartu ziren, Euskal Herria espainolizatu nahian. Ezerezean ibili da EAEko gobernua gizartearen kalterako, Madrilen menpe, murrizketak inposatuz.

Orain hauteskundeak deitu ditu Patxi Lopezek eta horrek ahotsa emango dio herriari. Gehiengo progresista, abertzale eta ezkerrekoaren indarra nabaria izango da. Laura Mintegiren gidaritzapean EHBildu-k aukera desberdinak plazaratuko ditu krisiari aurre egiteko. Euskal gizarteak ez du behar sigla edo kargu aldaketarik, sakoneko aldaketa behar du, errotik aldatu behar da egoera, eredua, eta aukera hori EHbildu-k islatzen du.

Hauteskundeei begira PP-k bere beldurra agertu zuen, agerian geratuko baita zein da Euskal Gizartea-ren nahia, eta “Exiliatuen botoa” izeneko proposamena kaleratu zuen, euskal gizartearen borondatea aldatu nahi dute. ETAren mehatxupean Euskal Herria utzi zutenei botoa eman nahi die, baina ez du zehazten zenbat diren eta nola demostratuko duten hori. Biktimen sufrimenduaz baliatuz beren es-trategia aurrera eraman nahi dute.

Udako beroen artean heldu zaizkigu hainbat albiste, Nafarroaren egoera kaxkarra, politiko zein eko-nomiko arloan. UPNk legitimitaterik gabeko gobernua gidatzen du, legebiltzarreko babesa lortu ez duena, eta hala ere, Madriletik inposatzen dizkiguten murrizketak inposatzen ditu, bitartean PSN no-raezean dabil, gobernuan zegoenean egin zuena ukatuz eta Nafarroari benetako aldaketa progresis-taren aukera ukatuz.

Murrizketak izan baitira udako gai nagusia, murrizketak eta erreskatea. Europak hiritarrak ahaztu ditu, botere finantzieroen menpe murrizketak inposatzen dizkie herri desberdinei, tartean Estatu Espaino-lari, baina murrizketa horiek ez dute egoera konponduko, krisia sortu zutenek ez dituzte ondorioak jasango eta ahulenen, langileen bizkarrera bota nahi da guztia. Ongizate estatua ezabatzeko estrategia batean ari dira. Eta honekin batera ezin ahaztu preso gaixoekiko, eta bereziki Iosu Uribetxebarriarekiko estatuak duen jarrera krudela. Gizatasuna alde batera utziz legea aldarrikatzen dute, baina legearen zirrikitu guztiak ari dira bilatzen legea bera ez betetzeko.

Uda beroa izan da, eta udak udazkena ekarriko digu. Ez gara udan gelditu baina bai indarberritu, eta indar berri horiekin, itxaropenez eta ilusioz ekingo diogu ikasturte berriari. Aro berria aspaldian hasi zen Euskal Herrian, orain aro berriari ate berriak zabaltzen zaizkio. Ezkerreko abertzaleok erronka dugu aurretik, egoera irauli egin behar dugu, EHBildu garaipenera eraman behar dugu gure bultzadarekin.

U

Edito

riala

Datorren aleko gaia: EAEko HAUTESKUNDEAKe-mail bitartez zuen artikuluak bidal ditzakezue.Ale bakoitzean josotako 2 iritzi artikulu argitaratuko dira. ANIMATU!

Aduanaren Txokoa 16-1831001 IRUÑA

www.ezkerraberri.org Tel: 948206362fundazioa@ezkerraberri.org

Patxi ZabaletaRebeka UberaDani MaeztuAser LertxundiIbon Rodriguez

>>

“El voto de los desplazados por la violencia de ETA debería

conllevar el empadronamiento total y el pago de impuestos”

3

Eran

tzun

a

ermitir el voto, sin mas garantías que haber vi-vido 5 años, antes de abandonar Navarra y sin ninguna justificación de los motivos del aban-dono, supondrá una alteración planificada de

los resultados electorales por parte de la derechas de PP y UPN.

De ser así, habrá campaña electoral, de estos partidos, por España, buscando alterar los resultados de Navarra con votos que nunca han manifestado interés alguno por seguir vinculados a nuestra comunidad. Las personas que se vieron obligadas a abandonar na-varra, no requería obligatoriamente la renuncia al voto en nuestra comunidad. Existen muchos ciudadanos des-plazados por diferentes razones, que siguen votando aquí. En cualquier caso si este hecho ocurrió, hoy ya es posible que el mismo sea modificado directamente por esas personas.

Aquellas personas que realmente se vinieron forzadas a abandonar y desean seguir vinculadas y participar de lleno en las decisiones que afectan a Navarra, no solo deben tener reconocido el derecho a votar, deben igualmente tener la obligación de estar empadronadas y pagar sus impuestos en Navarra.

Las gestiones que desde las administraciones se puedan realizar para favorecer su retorno, nunca puede suponer crear una situación, por encima del resto de los demás ciudadanos, es decir con capacidad de decisión sobre el futuro de Navarra, pero vinculados y pagando sus im-puestos en otra Comunidad.

De no ser así, quedará más en evidencia que lo que PP y UPN buscan, no es atender una reparación de las vícti-mas, sino usarlas una vez más para alterar en beneficio propio, la representación democrática de Navarra y el deseo mayoritario de la sociedad.

P

Txen

txo

Jimen

ez. A

rala

rkid

e et

a N

afar

roak

o Le

gebi

ltza

rkid

ea

rtur Mas hace media docena de meses preten-dió dar la imagen de discípulo aventajado del neoliberalismo protagonizando el papel de ade-

lantado de Rajoy en los recortes sociales, copago en los servicios sociales y endurecimiento de las políticas de derecha. Ahora la posibilidad de rescate de una autono-mía histórica ante el Gobierno Central pone de mani-fiesto la gravísima irresponsabilidad en que ha incurrido la derecha nacionalista de Cataluña, tanto socialmente como nacionalmente. Las cuestiones y consecuencias que plantea esta actuación y esta situacion son de enor-me calado y afectan a todas las fuerzas nacionalistas y también a todas las fuerzas sociales y políticas progresis-tas y de izquierda.

La posibilidad de pedir un rescate de Cataluña es una estocada al independentismo y no solo al Catalán. El hecho de que el rescate o la ayuda o el auxilio se pida al Gobierno Central de Madrid supone la perdida de pers-pectiva en el porvenir de la nación Catalana, que es una de las naciones mas dinámicas de Europa. Esta carga de fondo contra el independentismo Catalán se efectúa además cuando la opción independentista tiene en las encuestas un apoyo superior al 51 % de la ciudadanía.

La suspensión de pagos y la subsiguiente necesidad del rescate de Cataluña supone también un duro golpe por parte de la derecha autonomista de CIU al propio pac-tismo autonomista porque constituye de hecho el aban-dono de las pretensiones del Estatut, que ya contribuyó a descafeinar Artur Mas en sus oscuros acuerdos de la Moncloa con Zapatero. Aunque para mayor vergüenza de la democracia celtibérica luego los contenidos de aquel Estatut volvieron a ser rebajados por el tribunal constitucional, a posteriori de haber sido el texto vota-do por la ciudadanía catalana.

La suspensión de pagos y la hipótesis de la petición del rescate de Cataluña por parte del Gobierno derechista

de CIU suponen también un espaldarazo al centralismo, porque el Gobierno de Madrid es ahora un Gobierno del Partido Popular que es el partido que recurrió el Esta-tut contra lo decidido por la ciudadanía Catalana y que es del mismo partido que hizo gala de anti-catalanismo, hasta en temas económicos como la venta de ENDESA o la transferencia del aeropuerto del Prat.

Las claudicaciones del Gobierno derechista de CIU tras-cienden de Cataluña y ponen en evidencia la necesidad de darle contenido social a las reivindicaciones del inde-pendentismo. Los agentes económicos y empresariales, como parte de la estructura de todo pueblo deben ser conscientes de que en las hipótesis de independencia existen otras oportunidades con no menor previsión de futuro que las de conservación de los actuales status y situaciones. El bloque histórico, como lo definiría en pa-labras de Gramscii que ahora llamaríamos progresista y de izquierdas, que busca solidariamente con los demás pueblos el cambio que significa la independencia estará y deberá estar liderado por movimientos más audaces que los meros conservadores y supeditados a la derecha que acaban siendo devorados por el centralismo.

La reivindicación de un modelo de convenio o concier-to, con el apoyo mayoritario del Parlament de Catalunya es un hecho que merece un análisis diferenciado. A nadie se le oculta la intencionalidad de utilización de dicho acuerdo para relegar a un segundo término las urgencias y dificultades de la actual situacion y para ello basta con constatar las diferentes argumentaciones políticas de las diferentes fuerzas que apoyaron dicha reclamación. Pero tampoco puede olvidarse que la reivindicación de un régimen de convenio o concierto similar al de Euskal

La hipótesis de petición de rescate supone un

espaldarazo al centralismo

4

El posible rescate de Catalunya y la

responsabilidad de CIU

A

Ana

lisia

Patxi Zabaleta y Rebeka Ubera, Coordinador y Secretaria de Organización de Aralar

Herria no debe hacerse por motivos coyunturales o por dificultades puntuales, por muy graves que estas sean. El convenio o concierto Vasco-Navarro son derechos históricos cuya actualización democrática se ancla en el derecho a decidir y no son meras soluciones a dificulta-des económicas o a argumentos comparativos pues en tales argumentaciones existe el riesgo de oportunismo o de ventajismo, que es algo de lo que siempre debemos huir.

La Generalitat Catalana en la época anterior de CIU, es decir, con Pujol ya rechazo en otro error histórico la oferta de concierto económico. Efectivamente según re-fiere Pedro Luis Uriarte, el Ministro de Hacienda de Sua-rez Jaime Garcia Añoveros oferto a Ramos Trias Fargas, Conseller de Hacienda Catalan dicha posibilidad que fue rechazada “porque cobrar impuestos es impopular” .

La nación Catalana titular de la dieciseisava lengua en numero de hablantes de Europa, aunque no sea ninguna de las 25 lenguas oficiales Europeas merece un liderazgo mas aguerrido, mas valiente y que sepa que la dependen-cia y el rescate son lo contrario de la independencia y de la dignidad de un pueblo.

Las consecuencias de la hipotética claudicación del go-bierno de CIU tendrán trascendencia también para Eus-kal Herria y Galicia. La incapacidad de defender el Esta-tut sin recortes pone en entredicho el autonomismo que no este sustentado en la primacía del derecho a decidir y las argumentaciones del autonomismo de derechas fun-dadas en comparaciones económicas y dificultades de gestión no tienen recorrido.

Nos tememos que probablemente en España se le que-rrá dar forma de nuevo a una especie de acuerdo gene-ral, que sea un cuasi-gobierno de concentración; algo así como una renovación de los siempre ponderados pero en el fondo contraproducentes Pactos de la Moncloa, de tiempos de Suárez. En tal hipotético acuerdo estarían además de PP y de PSOE, también probablemente CIU y PNV. Se tratarán de vestir tales acuerdos como si fue-sen un acto de responsabilidad. Sin embargo lo cierto es que los acuerdos de la Moncloa de la década de los 70 constituyeron no solo un verdadero fraude democrático sino la base ideológica del sistema para sustentar una reforma democrática alicorta que ni erradico las estruc-turas franquistas ni la corrupción endémica de España, ni el poder establecido de los oscuros dueños del sistema que no son precisamente los anecdóticos y folclóricos títeres del franquismo sino que están en la banca y en los consejos de administración, en las redacciones, en las sacristías y en las pardas trilaterales de todo signo.

Las izquierdas nacionalistas de las naciones del estado español no pueden quedarse de brazos cruzados ante esta situación. La derecha española del PP está utili-zando como excusa la crisis para dar pasos de gigante ante uno de sus anhelados sueños: la recentralización de España. Unas ansías centralizadoras ante las que están sucumbiendo las derechas de las naciones del estado, incapaces de buscar salidas alternativas a esta crisis sis-témica, porque en el fondo defienden el mismo modelo económico y de sociedad. Por lo tanto, es responsabili-dad de la izquierda, de las progresistas, soberanistas y de las independentistas buscar soluciones que tengan como objetivo el bienestar de las personas, defendiendo los derechos sociales y políticos que nos corresponden. Utilizando todos los recursos e instrumentos que poda-mos tener en nuestras manos. ambién la desobediencia y la articulación de diferentes agentes políticos, sociales y sindicales, para la consecución de una mayoría social, que impulse el cambio.

>>5

>>

Con la crisis como excusa, los planes recentralizadores de la derecha evindencia su falta de alternativas al modelo actual

on oscurantismo y opacidad se ha dado a cono-cer parcialmente el acuerdo sobre el ajuste del cupo de Navarra al estado para los ejercicios de

2011 a 2014. Este acuerdo ha supuesto una mayor apor-tación de Navarra al Estado en 25 millones de euros en las anualidades de 2011 a 2014 en compensación por el affaire del IVA de Volkswagen-Vaesa.

Se ha tratado de hacer llegar subrepticiamente a la opi-nión pública de Navarra el mensaje de que el acuerdo lo-grado debe ser mantenido en cuasi-secreto, que ha sido fruto de una actitud generosa por parte del Gobierno del Rajoy y de que la actuación del gobierno de Navarra ha sido discreta y eficiente. Todo ello es incierto y cons-tituye una fatuidad irresponsable.

Estamos en completo desacuerdo con esta actuación del Gobierno de Navarra y con el acuerdo de ajuste pactado con el gobierno central. En primer lugar, porque consti-tuye un reconocimiento irresponsable del derecho del estado; en segundo lugar, porque supone un precedente letal para el sistema de Convenio y de concierto; y en tercer lugar, porque es injusto económicamente, infun-dado jurídicamente y contrario al sistema fiscal de Con-venio y concierto.

El problema se encuadra en el sistema de ajuste de IVA del Concierto Vasco y del Convenio Navarro desde la fecha de su implantación en 1.985. El quid de la cuestión está en que al no reconocerse a Navarra –ni a la CAV- el ámbito de soberanía fiscal en el comercio internacional,

no pueden controlar –ni les debieran influir- las conse-cuencias de dicho comercio internacional.

A finales de 2011, un inspector de la Agencia Estatal de Administración Tributaria levantó un acta de infracción por 1.521 millones de euros, por los IVA percibidos por Navarra durante 17 años por las ventas de coches de Volkswagen a la comercial VAESA de Barcelona. Esta co-mercial del grupo exporta la mayoría de coches VW pro-ducidos en Navarra y percibe la compensación de IVA de la hacienda del Estado. VAESA dio su conformidad al acta de infracción y el expediente llegó hasta la emisión de la carta de pago y su consiguiente reclamación con intereses y sanciones por otros 200 millones de euros. Eso supondría la inminente suspensión de pagos de Na-varra. ¿Qué hacer?

No se ha reunido la Comisión Negociadora del Conve-nio. No se ha efectuado ningún debate, ni información parlamentaria. Simplemente la Comisión Coordinadora (junta de técnicos del Departamento de Economía) ha llegado al acuerdo técnico de subir la aportación al es-tado en 25 millones/año de euros hasta 2014. Puesto que la percepción anual de Navarra por IVA de la facturación de Volkswagen en 2012 y siguientes se estima en 278 millones/año, han presentado el apaño como el mejor logro de la legislatura. No es así y ese acuerdo puede acabar en desastre. La importancia cuantitativa relativa es evidente, pues basta recordar que Navarra tiene un presupuesto anual de más/menos 3.700 millones/año, financiando 300 millones de euros de ellos con endeu-damiento y teniendo ya una deuda pública –en conjun-to- de prácticamente 3.000.

¿Cuál debía haber sido la actitud de Navarra? Evidentemente la siguiente: Navarra tiene derecho a per-cibir el IVA de todos los coches que se vendan desde Navarra, tanto si se venden en el resto del estado como si se exportan? ¿Por qué ha de perjudicarse Navarra por-

6

Ana

lisia

C

El rescate de Navarra, un despropósito

Patxi Zabaleta. Coordinador de Aralar

El acuerdo de ajuste cuasi-secreto, pretende

conformar al Estado por el cobro de IVA de VW, en vez de defender los derechos

fiscales de esta Comunidad

7

que se exporten los coches fabricados su territorio? ¿Y si se exportase todo lo que se produce en Navarra, se quedaría Navarra sin recaudar nada por IVA?

La defensa de los derechos fiscales de Navarra tiene que ser por lo tanto que no le puede afectar en su contra el efecto del comercio internacional, en que no tiene com-petencias.

Pero hay otra grave cuestión más: ¿Con el acuerdo lo-grado de las “Comisiones coordinadoras” se garantiza con rigor el fin de la reclamación de la Agencia Estatal de Administración Tributaria? La respuesta es NO. Así lo demuestra entre otras la STS de 13-4-2011 de la Sala de lo Contencioso-Administrativo devenida firme y que decla-ra la nulidad de la resolución de 19-6-2009 de la “Junta Arbitral del Concierto Económico de la CAV”, órgano co-rrelativo a la Junta de Coordinación de Navarra. Además está el desafío de 2014, hasta cuando dura el “pacto” de

>>Coordinación. ¿Qué va a hacer Navarra si se incita un Re-curso? ¿Con qué mimbres se puede negociar en 2014? Si se aceptase la infracción señalada por la inspección central, aunque se “rebajese” la cantidad, a la Adminis-tración de Navarra le convendría el frenar y desincentivar las exportaciones; sería un despropósito. El mismo problema subyace por ejemplo con Mercedes en Alava y es cada vez más generalizado. Esta decisoria cuestión fiscal no puede defenderse más que con la dignidad de los principios; o sea, que ni Nava-rra ni la CAV pueden verse fiscalmente perjudicadas por ser exportadoras.

En suma; Concierto y Convenio deben negociarse juntos ante el estado y ante Europa y mientras tanto, no pue-den verse perjudicadas por su condición de exportado-res. El rescate de Navarra, como el de Grecia, un fatuo e irresponsable despropósito.

8

Iritz

ia

spainiako gobernuak hartzen diharduen neurri murriztaileak justifikatzeko Europak ezinbestean ezarritakoak direla aipatzen du sarritan. Ala-

baina, zein edo zer da gobernuak aipatzen duen Euro-pa ahalguztidun hori? Egia esateko testuinguruaren eta egoeraren arabera kontzeptuaren esanahia aldatu egiten da. Europa horrek biltzen duen errealitatea modu bate-koa edo bestekoa izan daiteke. Krisia hasi aurretik Euro-paz ari ginenean, normalean, Europako Batasunaz edota bere instituzioez aritzen ginen: Europako Parlamentuaz, Europako Batzordeaz edo Europako Kontseiluaz. Kon-tzeptua lausoa eta zabala zen, baina Batasun osoak par-tekatzen duen arkitektura instituzionala genuen buruan.

Krisia lehertu zenean, Europak Greziari halako edo bes-telako baldintzak jarri dizkiola entzuten hasi ginen. Hain segur, herritar ia gehienek Europa hori eta aurreko para-grafoan deskribatutakoa berbera zirela uste izango zuten. Ez da horrela ordea. Krisiaren ondorioz Europa aipatzen denean, Batasuna baino murritzago den beste Europa bat eta horren inguruko antolakuntza izaten dira gogoan. Hain zuzen ere, euroa monetatzat duten Europako Ba-tasuneko estatuek osatzen duten multzoa: Eurogunea. Estatu horiek 17 dira guztira: Alemania, Austria, Belgika, Eslovakia, Eslovenia, Espainia, Estonia, Finlandia, Frantzia, Grezia, Herbehereak, Irlanda, Italia, Luxenburgo, Malta, Portugal eta Zipre. Eurogunearen moneta-politikaren ar-dura Europako Banku Zentralak du. Euroguneak ez du iza-tez inongo antolakun-tzarik, esaterako, gobernantza edo politika fiskalak ezar-tzeko, baina Eurotaldea izenekoak hartzen ditu euroari zein Euroguneari buruzko erabakiak.

Europako Banku Zentralak Eurogunearen banku zentra-laren lanak egiten ditu eta ondorioz bera da euroaren jaulkitzaile ofiziala. Bere gobernu-organoak presidenteak (Mario Draghi gaur egun) eta Euroguneko estatuetako banku zentralen lehendakariek osatzen dute. EBZaren sortzetiko helburua da Euroguneko salneurrien egonkor-tasuna bermatzea da eta, ondorioz, inflazioari maila baxuan eustea. Zer esan nahi du horrek, ba inflazioak % 2aren azpitik egon behar duela. Hori interes-tasen gora-beherekin lortzen du besteak beste. Frankfurt-am-

Inaki Irazabalbeitia. Aralarreko Kanpo Harremanetarako Arduraduna

Europa,zein Europa?

Mainen du egoitza nagusia. Eurotaldea jatorriz Eurogu-neko finantza-ministroen bilera da eta euroaren gaineko kontrola eta moneta-batasunaren beste alderdi batzuen kudeaketa dagokio, adibidez Egonkortasun eta Hazkunde Paktuarena. Horrexegatik hartu du egungo krisian horren pisu handia. Eurotaldea 1998an sortu zen eta hasiera ba-tean izaera ‘informala’ zeukan, baina 2009an Lisboako tra-tatuak izaera formala eman zion. Eurotaldeak presidente bat du. Jean-Claude Juncker da taldearen presidentea.

Krisi ekonomikoa hasi aurretik, Eurotaldeko ministroek Ecofin-aren bileraren aurreko egunean egin izan dituzte beren bilerak. Hala ere, 2008an lehen aldiz ministroen ordez estatu- eta gobernu-buruek juntatu ziren eta harez gero, sarri samar egiten ari dira bilera horiek, gerok ondo dakigunez. Bilera horiei Euroguneko goi-bilerak deitu izan zaie.

Zein lotura dago Europako Batasuneko eta Euroguneko erakundeen artean? Formalki apenas dagoela loturarik esan daiteke. Jakina, Euroguneko estatuek EBren gehien-goa osatzen dute eta horrek eragina du Batasunaren po-litiketan. Alabaina, Eurotaldeak urrezko araua izenekoa, hots, defizitari muga jartzea eta konstituzioetan agert-zea, ezartzeko deliberoa ezin zaio Britainia Handiari, adibidez, exijitu. Bestetik, Eurotaldeko presidenteak Europako Parlamentuko Arazo Ekonomiko eta Moneta-rioen batzordeak sei hilean behin egiten dituen bileretan esku hatzen du.

Argi ikusten denez Euroguneko erabakiguneak herrita-rrengandik oso urrun daude. Horietan hartzen ari dira gure etorkizuna eta ongizatea mugatuko dituzten erabakiak. Herritarren kontroletik at daude. Europako Parlamentuak ere, deus gutxi eraginkor egin dezake. Demokratikotik gutxi duten erakunde horiek. Kasu honetan ere, estatuek dute erabakimena, ez herritarrek zuzenean aukeratutako ordezkariek. EBren baitan egoera hori ohizkoa izanik ere, are gehiago larritzen da Eurogunearen erabakiguneetan.

Botere faktikoak, Alemania alegia, ez ditut aipatu. Hori beste baterako lagako dut.

E

9

Laura Mintegi. EH Bilduren lehendakarigaia

Udararen gazi-gozoak

U da berezia izaten da aurtengoa gutariko asko-rentzat. Batetik, askotxo gara Euskal Herritik atera ez garenak, arrazoi frankogatik. Etxeko norbait

langabezian dagoelako, edo lanaldia murriztuta duelako, edo ez dakielako lanik edukiko duen oporretatik bueltan, edo gastatzea komeni ez delako, batez ere kontuan har-tuta irailean den-dena garestiagoa izango dela eta gehie-gizko gastuak ezin izango ditugula orekatu gabonetako estrarekin. Enfin, edonondik begiratuta, gasturen bat egin aurretik bi eta hiru aldiz pentsatu behar da soldatak (solda-tarik dagoenean) gero eta gutxiagorako ematen duelako.

Uda berezia izaten ari da abuztua inoiz baino beteago dagoelako albisteei dagokiela. Neurri ekonomikoak bate-tik, eta neurri sozialak bestetik, egunkaria irakurtzeak edo irratia entzuteak beldurra ematen du goizetan: etorkinek ez dute osasun babesik izango, botikengatik gehiago or-daindu behar dugu, gero eta zailagoa izango da abortatu ahal izatea eta menpekotasunen bat duten pertsonek are eta ezbabestuago egongo dira. Izugarria da egoera sozio-politikoa hartzen ari den norabidea! Garai batean “udako sugeak” asmatu behar izaten zituzten egunkaria betetze-ko, albiste lehortea zela eta. Eta aurtengoan, ordea, albiste gutxiago entzun nahi genuke, entzuteko dagoena batere gozoa ez delako. Oporretan egonda ere, zaila da dekone-ktatzea eta burua off-ean jartzea krisia pil-pilean dugun honetan.

Uda berezia izaten ari da kartzeletako egoerari begiratu-ta. Bi hilabete barru urtebetea beteko da ETAk desegitea iragarri zuenetik eta zazpi hilabate joan dira milaka pertso-na kaleetara atera ginenetik manifestazio kolosal batean. Eta gobernuaren aldetik zirkinik ez. Baina gauzak ez daude berdin. Presoek ordezkariak izendatu dituzte, Estrasburgok bertan behera utzi du Parot Dotrina, Josu Uribetxebarria eta beste 13 preso gaixo-gaixo daude eta lerro hauek ida-tzen ditudan unean 400etik gora preso daude gose greban. Gauzak mugitzen ari dira, eta helburua aspaldidanik dago ezarrita: presoen gaiak lehentasuna du normalizazio poli-tikoan.

Albiste txarren erdian badago onik –beti dago zerbait po-

sitiborik– eta zera da, krisiak behartzen gaituela aldatzera, eta aldaketak izatez ez direla zertan txarrak izan. Bazter utzitako gauza batzuk berreskuratu egiten ditugu krisial-dian, hala nola elkartasuna gaizki pasatzen ari direnekiko, edo une latzetan azaltzen diren adiskide bereziak, edo etxekoengandik jasotzen dugun konfiantza berriztua.

Txarraren barruan ona da hiritarren kontzientzia berpiz-tea eta amnesiari amaiera ematea. Gero eta gehiago da-kigu lapurtzen digutenaz, gero eta haserreago gaude eta jende ugarik uste du haserralditik egintzetara igarotzeko unea dela. Injustizia soziala horren handia da ezen ezin baita izan bakarrik igongailuan auzokoarekin komentatzen dugun gai txepela. Bada sasoia gehiegikeriei aurre egiteko. Eta une horretan oso garrantzitsua da lan politikoa egitea. Haserraldia antzua baita ez bada proiektu politiko batean gorpuzten, ez bada helburu zehatz baterantz bideratzen eta aitzindari egokiek ez badute gauzatzen. Haserraldia manipulaerraza da.

Udan honetan gure herriko kaleetan antzematen ari naiz haserrea eta, horren gainetik, ilusioa. Ilusio ikaragarri han-dia adin guztietan. Kultura politiko handikoa da herri ho-netako jendea. Badaki nondik datorren eta nora joan nahi duen. Bakea nahi du, justizia soziala nahi du, normaltasun politikoa, duintasuna, etorkizun bat. Arazoak konpontzeko dauden politikariak nahi ditu, eta ez arazoaren parte diren politikariak. Informazioa nahi du eta informazioa interpre-tatu, hartzaile hutsa izateari utzita.

Ilusioa atzematen dut kalean, sinistu nahia, protagonista izateko gogoa, albo batera ez geratzeko determinazioa. Horrela sentitzen dira hurbiltzen zaizkidanak, Horrela sen-titzen naiz neu ere haien artean. Gogotsu. Eta jakin bada-kigun arren EAEko hurrengo hauteskundeak garrantzitsuak izango direla, badakigu, halere, nahi dugun errotiko al-daketa ez dela eraikitzen bakarrik erakundeetan: lantegian, plazan, ikastetxean, merkatuan ere egin beharko ditugu al-daketak, tamainakoak, neurrikoak, behetik gora eta goitik behera jardun beharko baitugu uda honen ostean datorre-nari aurre egin ahal izateko. Auzolanean, beti ere, nork bere onena emanda.

auteskundeak aurrean ditugu Euskal Autonomi Erki-degoan, bake prozesuaren egoera, presoen egoera eta espetxe politika, gai garrantzitsuak guztiak, baina

ezin ahaztu gure Euskal Herri honetan Nafarroak duen izaera berezia. Bertoko egoeraz mintzatu gara Asun Fernandez de Ga-raialde Nafarroako Aralarreko koordinatzailearekin.

UPNk PSN gobernutik bota du eta horrek egoera larrian jar-tzen du Nafarroako Gobernua ¿Nola uste duzu hasiko dela ikasturte politiko berria? PSNk oposizio lanetan arituko dela esaten du, fidatzen al zarete beraiekin?Orain arte PSN gidatzen egon diren pertsonek buruan segitzen duten bitartean ezin gara fidatu. Ez da soilik legealdi honetan egin dutena, orain murrizketen kontra ahotsa altxatu murri-zketen arduradunak izan direnean UPNrekin gobernuan egon direnean, aurreko legealdian ere, kale egin zioten Nafarroako gizarteari. Bilera luzeak izan genituen Nafarroan aldaketa po-litikoa eragiteko, programaren edukia zen bilera horien muina, baina azkenean Madrilek esandakoaren menpe jarri eta Nafa-rroa UPNren politika eskuindarraren gidaritzapean utzi zuten denon kalterako. Eta legealdi honetan argi utzi dute zein den beraien lehentasuna, karguak nola banatzea.

Batetik, Nafarroako Gobernuaren aurrekontuen desfaseak dauzkagu eta, bestetik, UPNk legearen betebeharrean jartzen du aitzakia Madrilek erabakitako murrizketak Nafarroan ere inposatzeko. Parlamentuan gutxiengo nabaria duen gobernu batek irtenbideak bila diezazkioke egoera honi.UPN gutxiengoarekin ari da gobernatzen baina gutxiengo hori ez da legitimoa. Jakin badakigu gehiengoa izan gabe goberna-tu daitekela baina kasu honetan gobernua aukeratzeko lortu zuen babesa galdu du, PSNk eman zion parlamentuaren babe-sa baina oraingoan ez du parlamentuaren babesa, eta horrek esan nahi du Nafarroako gizartearen gehiengoak nahi duena kontutan hartu gabe gobernatzen dutula, beraz egin behar du-ten gauza bakarra hauteskundeak deitzea da. UPNk Madrilen jartzen du aitzakia baina bertan murrizketen alde bozkatzen du eta Nafarroan politika sozialetan, hezkuntzan eta osasunean murrizketak inposatzen dizkigute autogobernuari jaramonik egin gabe.

Zein da UPN eta PPren arteko desberdintasuna?

H

10

Ez dago inolako desberdintasun ideologikorik, are gehiago, inkesta batzuek UPN PPren eskuinera dagoela esaten dute. Bere momentuan Nafarroan zuen akordioa apurtu zuten baina ez arrazoi ideologikoengatik, arrazoi estrategikoengatik baizik. UPNk PSNren babesa behar zuen Nafarroan aldaketa politikoa galarazteko eta horregatik izan zen itxurazko haustura hura, bai-na besterik ez da gertatu. UPNren politikak PPren politikak izan dira Nafarroan eta Madrilen UPNk erabateko babesa ematen dio PPri.

¿Posible al da oraindik Nafarroan ezkerreko aldaketa antola-tzea?Nafarroan ezkerreko alternatiba posible eta beharrezkoa da, baina gainera badago Nafarroan alternatiba hori gauzatuko duen indarra eratuta eta EHBildu du izena. Egungo eredu so-zioekonomikoa aldatu behar dugu, beste eredu bat posible dela erakutsi behar diegu, baita politika egiteko beste modu bat. Gure interes gunea, politikaren interesgunea, ekonomiaren interesgunea pertsonak izan behar dira eta ez botere ekono-miko eta finantzieroak.

Nafarroan EHBildu osatzen dugun alderdiok, Aralarrek, EAk eta Batasunak, Irtenbidea Badago izeneko proposamena egin dugu. Eredu sozioekonomikoa errotik aldatu nahi duena, gure sektore propioak bultzatu nahi dituena, politika fiskalak errotik aldatu nahi dituena eta gure subiranotasunean oinarritzen dena. Gure esku dago proposamen horren onurak Nafarroako gizarteari era egoki batean aurkeztea, ezkerreko alternatiba honen onu-ren berri ematea.

Nola ikusten duzu Nafarroaren etorkizuna?Nafarroa, Nafarroako gizartea, anitza da, baina ez isolatua. Na-farroak bere izaera propioa du, baina Nafarroa nafarrek nahi du-tena izan behar da eta izango da. Argi dago Aralarren, eta EHBil-dun Nafarroaren izaera hori oso kontutan dugula, are gehiago ez dugu uste bakarrik Nafarroa Euskal Herriaren funtsezko zatia dela baizik eta jatorrizkoa eta berezkoa, arima.

Geroa Bai-k esaten duenaren arabera ezker baskista bultzatu nahi du. Zer nolako harremanak daude Geroa Bai-rekin?Ez da sinesgarria EAJren menpe dagoen indar batek bere burua ezkertiar bezala aurkeztea. Azken hauteskunde orokorretan

Elka

rriz

keta

“Nafarroako gobernuak ez du legitimitaterik eta PSN

noraezean dabil”Asun Fernandez de Garayalde. Aralar Nafarroako koordinatzailea

11

ondo mugatu ziren bakoitzaren tokiak Nafarroan, eta inolako zalantzarik gabe Geroa Bai-k zentro eskuindar baskistaren tokia hartu zuen eta Amaiurrek, EHBilduren aitzindariak, ezker aber-tzalearena. Azken aldi honetan EAJ askotan ikusi dugu eskuinari uko egiten, bere burua progresista bezala aurkezten, baina hori, bere jokabidea ikusita, ez da sinesgarria. EAJk azaldu beharko du zergatik Nafarroan egiten duenak ez duen zerikusirik EAEn edota Madrilen egiten duenarekin. Azalpen bakarra aurkitzen diot, Nafarroako hautesleak nahastu nahi dituzte, beraien be-netako izaera ezkutatu, eta hori gezurretan ibiltzea da.Geroa Bai-rekin ditugun harreman pertsonalak normalak dira, baina ezin dugu esan Aralar eta Geroa Bai-ren artean harreman poli-tiko egonkorra dagoenik

Baina Geroa Bai-k Nabai-ren jatorrizko izpirituaren oinorde-kotzat aurkezten du bere burua. Zein izan da Nabai-ren ekar-pena? Zein da Nabai-ren etorkizuna?Nabai ezkerreko koalizio abertzalea izan da beti, eta ezkerreko izaera Aralarrek eman dio beti, eta horrela onartu dute nafarrek. Geroa Bai-k, EAJ eta Zabaltzen-ekin ezin izango dio inoiz izae-ra hori eman, batez ere Geroa Bai-ko indar nagusia EAJ delako, beraz ezkerrekoak ez badira ez dira inoiz izango Nabai-ren izpi-rituaren oinordekoak.

Gure ustez gaur egun Nabai-k, bere helburua bete du, Nafa-rroan aldaketaren ilusioa piztu zuen, eta ezkerreko aldaketaren aukera gauzatu zuen. Baina Nabai-k ez du etorkizuna, ez Asun Fernandez de Garaialdek esaten duelako, baizik eta datozen

hauteskundeetarako beste indar batzuk kokatu direlako, inork ezkutatzen ez dituen indarrak, Geroa Bai eta EHBildu. Nabai-k Nafarroan ezkerreko tokia antolatu zuen, abertzaleen espa-zioa antolatu zuen, baina lan hori egina dago eta orain, Nabaik ahalbidetu zuen espazio hori, ezkerrekoa eta abertzalea, alegia, indartuta dago EHBilduren sorrerarekin.

Nola ikusten duzu Bake prozesuaren egoera?Oso kezkatuta. Bakerako eta normalizaziorako urrats garrantzi-tsuak egon dira baina orain geldiune batean gaude, neurri handi batean espainiar eta frantziar estatuek erakusten duten paralisi eta inmobilismoagatik. Bi urte pasa dira Gernikako Akordioa sinatu zenetik, urtebete Aieteko adierazpenetik eta ia urtebe-te ETAren suetena izan zenetik, baina estatuen aldetik ez dugu ikusten bake prozesua bultzatzeko gogorik, beraien interes partidistei begira daude. Hala ere, gure apostuaren, alegia, Ger-nikako Akordioaren indarra, aldebakartasunean zegoen, eta al-debakartasun horri helduta bakea gure esku dago. Duela gutxi, Aralarrek, Patxik, Rebekak eta Danik sinatutako akordio batean, beste proposamen ausart bat egin zuen. Aldebakartasunaren bidean, estatuaren aitzakia petralak ezabatzearen bidean, ETAk duen papera funtsezkoa izan daiteke, bere elkarrizketa ordezka-ritza gizarteko eragile zein Konponbiderako euskal jendartea-ren gehiengoa ordezkatu dezakeenaren, adibidez Gernikako Akordioa edo EHBildu dauden alderdien esku utziaz. Hori baino zilegitasun handiagorik? Zer egingo luke orduan Gobernu Espai-niarrak, euskal gizartearen gehiengoa ilegalizatu? Nazioarteko bitartekariak ilegalizatu?

>>

Legegintzaldiaren amaiera ailegatzen denean, gogo-ratu beharra dago zein izan den errealitate tristea: kontrakoa adierazi arren, Eusko Jaurlaritzak ez ditu defendatu ez ongizate estatua ezta autogobernua ere. Itxurakeria eta propaganda barra-barra erabili izan ditu, baina hitzetatik ekintzetara pasatzean, hor daude datuak eta benetako asmoak.

Zentzu honetan, gobernu sozialista gezur borobila izan da. Arlo ezberdinetan murrizketak gauzatu ditu, Aju-ria Enera heldu zen une beretik. Hala ere, bilakaera are kezkagarriagoa da, azken urtean murrizketak –ongiza-teko eredua mantentzeko beharrezkoak diren doikun-tzak, euren esanetan- biderkatu egin direlako. Horrela, (sasi)ezkerreko profila nabarmentzeko kontrakoa adie-razten duen arren, Jaurlaritzak murrizketen aldeko hau-tua egin du eta egiten ari da. Eta adibideak, asko eta mota askotarikoak dira, hala nola, Hezkuntzan (eskola publikoan murrizketa berriak irakaslegoan, ordezkapen gutxiago, EHUko tasak igo eta bekak jaitsi...) edo Osa-sunan (murrizketak ordezkapenetan, anbulatorioetan itxaron-zerrendak igotzea, uda garaian zerbitzuak ix-teko joera, PAC askoren itxiera, murrizketak pediatrian eta oinarrizko arretan, etorkinekiko diskriminazioa, txartel elektronikoaren gabeziak…). Beraz, gezurra da esatea ongizatearen zutabeak diren hezkuntza edo osasungintza bezalako arloak bere horretan manten-tzen ari direla eta horietan murrizketak ez daudela. Gezur borobila, gainera, zeren eta zerbitzu publikoen kalitatea eta horien atzean dauden langile publikoen baldintzak okertzen ari direla. Eta arriskutsuagoa dena, euren lanaren eraginkortasuna eta balio bera arriskuan jarriz, arduragabeko adierazpen bidez. Ildo honetatik, ezin dugu ahaztu langile publikoen arloan zerbitzu pu-blikoen kalitatean eragina zuzena dituzten murrizke-tak indarrean jarri direla, aurrezteko eta aurrekontuak koadratzeko helburu bakarrarekin, hala nola, soldaten jaitsiera orokorrak edo aparteko lansariaren kitapen birtuala.

Eta zer esanik ez gizartearen sektore ahulenen aurkako eraso jarraitua, eskubideko diru-laguntzetan murrizke-ta bikoitzan (jasotzeko baldintzak eta diru-kopurua) eta jasotzaileak etengabe susmopean uzteko estra-tegian gauzatu izan dena. Edo Jaurlaritzaren harrribi-txia izan behar zen Lanbideren kaosa, organigrama eta lanpostuen zerrendarik gabe, antolakuntza faltan, ku-deaketa eskasarekin, den-dena lan bila dauden pertso-na ororen kalterako.

Zerrenda luzea izan arren, bakarrik beste adibide min-garri bezain adierazgarri aipatu nahi dugu, gobernuaren norabidea eta “lorpenak” zeintzuk izan diren definitze-ko. Inbertsioak etengabe jaitsi izan direnean, López Le-hendakariak AHTren aldeko apustua nabarmendu du, horren lanak biderkatuz. Hori gutxi ez, eta lan arloan,

AHTko obretan hitzarmen probintzialen derrigortasuna ezarri ordez, askoz ere baldintza apalagoak dituzten es-tatu mailako hitzarmenak aplikatzen dituzte nahita, ho-rrela –teorikoki behintzat- errefusatzen duten errefor-ma laboral berriaren ondorioak praktikan jarriz eta era horretan AHTko lanen egiturazko prekarizazio onartuz.

Laburbilduz, krisi sistematiko honi aurre egiteko proie-ktu eta lidergo falta nabarmena izan du Jaurlaritzak, es-trategikoak diren arloetan irtenbide ekonomikoak, so-zialak zein politikoak hartzeko oso baliotsuak ziren hiru urte galduz. Horien ordez, murrizketa aplikatzeari ekin dio, egoera hobeak lagunduta intentsitate gutxirekin baina norabide berbera jarraituz. Baina zorionez, gober-nu hori iragana izaten ari da. Aldaketa garaia dator. Eta erronkak berriak datoz. Ikuspegi honetatik funtsezkoa da murrizketa logika antzua gainditzea, pertsonen eta gizartearen babes-harresia eta zerbitzu publiko indar-tsuak eraikitzeko eta sozialki eta ekologikoki estrate-gikoak diren inbertsioak egiteko borondate politikoa gauzatuz. Horretarako jendartearen mobilizazioa eta gi-zarte talde, elkarte eta mugimenduen eta baita sindika-tuen ekarpenak ezinbestekoak izateaz gain, politikaren ordua dela azpimarratu nahi dugu. Lidergo politiko berria indarrean jartzeko idei, plangintza eta proposa-men ezberdinen ordua da, Legebiltzar oso eta berritu batean. Horra gure asmoa eta ahalegina.

Murrizketen soka luzeaG

iza

polit

ika

Alvaro Marcos Aralarreko Eusko Legebiltzar-taldearen aholkularia