eguzki berri ale berezia

JJOOXXEEMMIIEELL BBAARRAANNDDIIAARRAANN HHEERRRRII IIKKAASSTTEETTXXEEAA AATTAAUUNN

2009ko ABENDUA 2 euro

Egileak: !" Joantxo Aizpurua Barandiaran !" Joxe Begiristain Aizpurua !" Tere Dorronsoro Zurutuza !" Jexux Goikoetxea Etxeberria !" Joxerramun Munduate Arruabarrena

Joxemiel Barandiaran HI 25. urteurrena EGUZKI BERRI Ale berezia

2009ko abendua

1

Aurkibidea.......................................... 1

Hitzaurrea.......................................... 2

Gabrielenetik Joxemiel Barandiaran Eskolara 3-4

Eskola beria eraiki arte........................... 5-6

Eskolaren inaugurazioa........................... 7

Ikasle ohien oroitzapenak........................ 8-13

Eguzki Berriren historia.......................... 14-15

Otsoa irratiaren historia......................... 16-17

Oroitzapenak....................................... 18

7. maila egitera behera.......................... 19-20

San Prudentzioko ikasleak Atauna.............. 21

Kirolak.............................................. 22

Bertsolaritza....................................... 23

Lehiaketak, sariak, sketchak..................... 24

Eskolako dokumentazioa......................... 25-26

Elkarrizketa........................................ 27-36

Azken mende laurdeneko irakaskuntza Ataunen 37

Sormen lanak...................................... 38-42

Eskolaren erronkak............................... 43


2009ko abendua

2

HITZAURREA

Dakizuen bezala aurten betetzen dira 25 urte gaur egungo eskola eraiki zela. Urte- muga hori oinarri bezala hartuta, urtebu- kaerako hainbat ospakizun antolatu dira, batzuk jadanik eginak daudenak eta beste batzuk aurki egingo direnak. Sortu zenetik Eguzki Berrik 29 urte egin ditu. Hori dela eta, zenbat oroitzapen, zenbat bizipoz, zenbat historia, zenbat sentimendu… sortzen zaizkigun! Horre- gatik zer egokiago ospakizun hauetarako bera aprobetxatzea baino! Eskuetan dau-kazuen Eguzki Berriren ale berezi honetan eskolaren azken 25 urteen oroitzapen txiki bat besterik ez da. Eskolako guraso, irakasle eta ikasleen bihotzetan momentu asko daude inoiz ahaztuko ez direnak.

Eguzki Berri honetan azken 25 urteetako unerik garrantzitsuenak gogoratzen saiatu gara. Horretarako pertsona desberdinei euren gogorapenak idazteko eskatu diegu. Bestalde eskolako aldizkaria sortu zenetik sormen lanek garrantzi berezia eduki dutelako, atal bat horretarako utzi dugu. Bertan nahi duenari idazteko aukera eskaini diogu. Gure eskolan azken 25 urteetan irakasle izan direnak ere elkarrizketatuko ditugu. Euren esperientzia oinarritzat harturik, gure eskolan izan dituzten bizipenak kontatu dizkigute. Benetan euren hitze-tatik Joxemiel Barandiaran Eskolaren nondik norakoa jakiteko aukera eman digute! Ale berezi hau irakurriz, oroitzapenari leku bat utz diezaiogun!

2002an Euskaldunon Egunkariko “Xingola” saria Eguzki Berriri eman zioten. 5. eta 6. mailetako ikasleak Landetara joan ziren txango “Nairobitarra”n.


2009ko abendua

3

GABRIELENETIK JOXEMIEL BARANDIARAN ESKOLARA

Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxea eraiki aurretik, urteak zeramatzan Ataungo ikas-leak hezten. 1970an etorri zen bera Lazkaotik Atauna. eginkizun horretara. Mari Karmen Aranburu Arakama andereñoaz ari gara hitz egiten. Etorri zen urtetik 1986ra bera izan zen Ataungo eskolako zuzendari. 1996ko ekainean jubilatu zen. Urteetan Ataungo irakaskuntza oso gertutik ezagutu zuelako, bere oroitzapenak idazteko eskatu diogu. Hau da bere aitorpena:

Esan ohi da, gutxi gorabehera: Ez da okerrik bere zuztarrean onik ez duenik. Horrelako zerbait gertatu zen Ataunen 1970eko hamarkadan. Ordura arte San Martin aldeko esko-laratzea Mertzedetako monjek bermatzen zuten nagusiki. 1970eko ekainean, ordea, Ataun utzi eta joan beharra zutela adierazi zuten. Jakina, ataundarrak ez dira izan atzera geratzekoak, eta orduan ere ez. Berehala hasi ziren guraso-talde bat eta udale-txekoak irtenbide baten bila. Besteak beste, ordu arte monjek eskaintzen zituz-ten titulu akademikoen arazoa konpondu behar zen. Jakina, ez zen arazo bakarra; buruan zuten Ataungo hiru auzoetako eskolak bateratu nahia ere. Baina ez gaitezen aurreratu. Lehenik eta behin, Gabrieleneko eskolari irtenbidea aurkitu behar zitzaion. Hasteko, Gabrielenen inguruko testamen-tua halakoa zelako, JESUSEN BIHOTZAREN PATRONATUA sortzea erabaki zuten uda-letxean. Hurrena, arazo gogorrena, harrotu zuten: irakasle euskaldunak nahi eta behar zi-

tuzten; gainera, tituludunak. Beraz, ordu arte Mertzedetako Monjek bermatzen zu-ten titulu akademikoena konpontzeari ekin zioten. Hala, hasierako puntuan hiru lagunen lan-kidea segurtatu zuten: Mari Karmen Aranburu, Mari Karmen Iztueta eta Elisa Bustillo (hau urtebete soilik). Horrela, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailera jotzeko moduan ziren. Baita konpondu ere arazoa. 1970eko irailerako abian zen JESUSEN BIHOTZAREN PATRO-NATUA Gabrielenen. Eta berehala Ataungo ikastetxe guztien arteko harremanak hasi zituzten: San Mar-tingoa, San Gregoriokoa, Aiakoa eta bes-te. Hau zen orduan ikastetxe-egoera: Aian baterako eskola bat, hau da, neska-mutilak batera; Ergoienan gauza bera; San Gregorion, alde batetik, ikastola; beste-tik, eskola “publikoa”, bi ikasgelakoa: mutilena eta neskena; Arrondon bate-rakoa (aurreko urtean itxi zena); Asti-garragan Gabrilenea, neskena; San Mar-tinen (San Gregorion bezala), alde bate-tik, ikastola; bestetik, eskola “publikoa”, bi ikasgelakoa: mutilena eta neskena. Donostian, Hezkuntza Sailean erreparo asko jarri eta neke handia jasanarazi zuten. Halere, pixkanaka zentro guztiak bateratzen joan ziren. Toki falta sortu zen berehala; gurasoek -30 lagun inguru bildu ohi ziren- auzolanean ikasgelak prestatze-ari ekin zioten. Horrek, bistakoa denez, berekin zekartzan arazo ekonomikoa han-diak ere. Baina gurasoek -beste behin, gurasoak!- hainbat eta hainbat ekintza antolatu zutelarik, guztiari gaina hartzen joan ginen.


2009ko abendua

4

Lan horrek, azkenean, “herri-eskola” de-lako ikuspegia eta kontzepzioa sortu zuen herrian. Aipatu beharra da orobat hasiera hartan ez zela garraio-zerbitzurik eskolako jen-dearentzat. Eta horren ondorio polita eta erakusgarria den anekdota honek merezi du agirietan zintzilik gera dadin. Hainbat haurrek etxetik anoia goizean berekin ekarri, eguerdian non edo han berotu (Txatoenen, Arana tabernan, familiarteko etxeren batean) eta hura izaten zuten bazkaria. Aurreko arazo horri erantzun txukunago bat eman nahiz, geroago Gabrielenen ganbara eta sukaldea prestatu ziren; hau ere auzolanean; lana amaitzean han izan zuten afaria prest auzolangileek: urdaiaz-pikoa tomatearekin eta gazta.

Baina Gabrielenea txikiegia izaki eta, aurrefabrikatuetara jo beharra izan ge-nuen. Irtenbideak ahal ziren modukoak. Baina helburua ez zen Gabrielenea. Udalak orube-lurra eskainia zion Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailari, ikas-tetxea berria eta egokia egiteko. Erantzuna ez zen izan berehalakoa, bat-batekoa. Arazo handiak sortu ziren tartean. Azkenean, alabaina, ametsetako eraikuntza dotorea eta funtzionala eskura izan genuen 1984ko abenduan. Nola ez? ON JOXEMIEL BARANDIARAN izena eman genion. Zutitu zen eskola, zutik dago, zutik jarrai-tuko ahal du menderen mendetan.

Mari Karmen Aranburu Arakama

Mari Karmen Aranburu Gabrielenen.


2009ko abendua

5

ESKOLA BERRIA ERAIKI ARTE Gure asmoa ez da Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxea eraiki aurretik gure herriko irakaskuntzaren egoera zein zen agertzea. Lan hori egiten hasiz gero, asko luzatuko baikinateke. Baina interesgarria iruditzen zaigu gainbegiratu bat ematea Gabilleneko azken urteei. Bertako berri jakitea ezinbestekoa egiten da, gero eskola berriaren inguruko ezagutza edukitzeko. Orduko kontuak jakin nahian, Marikarmen Aranburu, Joxe Bikuña eta Joan Auzmendirengana jo dugu. Hau da eurek kontatu digutena: Oroitzapenak asko eta ederrak ditugu gogoan garai hartakoak. Lehendabizi, Gabilleneko Don Joan Ba- randiaran Zeberio apaizaren izena ezin dugu aipatu gabe utzi. Berak utzitako testamentuan Gabillene Ataunen ira-kaskuntza katolikoa irakasteko utzi baitzuen. Denok dakigun bezala, era-baki horrek gure herriko neska-mutilen heziketan eragin zuzena izan zuen hurrengo urteetan. Betidanik guraso eta irakasleen nahia gure eskola, euskara eta euskal kul-turarekin lotua egotea izan da. Ataun, herri euskalduna izanik, ez zeukan inongo zentzurik hori horrela ez izateko, eskola, bere inguruarekin lotua egon behar baita. Eskolako martxan parte hartzen zutenek hori garbi zutelako, historian zehar ahalegin han-dia egin zuten hori horrela izan zedin. Eusko Jaurlaritzak Hezkuntzako kon-petentziak bereganatu zituenean ere, eskolako organoek irakasle guztiak euskaldunak izan zitezen behin eta berriz aldarrikatu zuten.

Urte haietan ere eskolaren martxan gurasoen parte-hartzea garrantzitsua

izan da. Eskolan dirua urri zegoenean, dirua ateratzeko hainbat eta hainbat ekintza egin beharra izaten zen. Burua nekatu eta elkarrekin beti aurrera! Makina bat ekintza egiten ziren auzolanean helburu horrekin: eskola ondoko kiroletako pista egin, tonbola muntatu, zozketak egin, talo, gaztaina eta mondeju janak antolatu, , Mapfre aseguruak saldu, Eguberrietan jostailu eta liburuen azoka aurrera eraman… Ikastorduetan ere ikasleak taldeka jarrita, gurasoak eskulan desberdinak erakusteaz arduratzen ziren. Horri

esker ikasleek talde txikitan lan egiten eta tailerretan eskulan desberdinetan trebatzen ikasten zuten. Beti jendea prest zegoen egin behar zena egiteko. Herriko bazterrak ezagutzeko eta elkarren arteko harremanak sendotze-ko asmoz, igandeetako mendi irteerek ere aipatu behar. Guraso eta ikasle asko ziren ibilaldietan parte hartzen zutenak. Adibidez Muskira egin zen ibilaldian, 140 pertsona elkartu ziren. Eskola aurrera atera nahian, makina bat bilera egiten ziren guraso eta ira-kasleen artean. Eskolako gorabeheraren bat sortzen zenean, noiznahi elkartzen ziren elkarrekin. Asteburuetan ere


2009ko abendua

6

behin baino gehiagotan eskolan lanean aritzen ziren. Ikasleei irakasteko materialik ez zegoe-lako, irakasleak aritzen ziren fitxak prestatzen. Gaur egungo fotoko-piado-rarik ere ez zegoen orduan! Baina zegoenarekin aurrera ekiten zen! Gabillenen ikasten zebiltzan ikasle kopuruak ere handiak ziren. Denak ka-bitzen ez eta, Gabillene ondoan 3 gela-portatil jarri ziren. Garbi ikusten zen Gabillenek beha-rrezkoak ziren baldintzak ez zituela betetzen eta eskola berri bat eraikitzea behar beharrezkoa zela. Horregatik bere momentuan horren premia Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko ordez-kariei ere adierazi zitzaien. Garai har-tan udaleko eta eskolako ordezkarien artean bilera bat baino gehiago egin

zen eskola berria non eraiki behar zen erabakitzeko, aukera desberdinak ikusten baitziren. Azkenean Larratze baserriaren ondoan eskola eraikitzea erabaki zen. Orduan Eskola egiteko beharrezkoa zen terrenoa udalak erosi zuen. Gainera herriko arkiktetoa zen Federiko Madariagara eskatu zitzaion proiektua egin zezan. Konkretuki 1982. urtean hasi ziren obrak. 1984. urtea hastearekin batera, irakasle eta ikas-leak Gabillenetik gaur egungo ikas-tetxera pasatu ziren. Joxemiel Baran-diaranen omenez, eskolari bere izena jartzea erabaki zen. 1984-85 ikasturtea amaitu arte San Gregorioko ikastolan haur hezkuntzako ikasleak ikasten ibili ziren. 1985-86 ikasturte hasieran San Gregorioko ikas-tola itxi eta ikasle denak Joxemiel Ba-randiaran Herri Ikastetxera etorri ziren.


2009ko abendua

7

ESKOLAREN INAUGURAZIOA

1984ko abenduaren 9an egin zen eskolaren inaugurazioa. Lehendabizi udaletxean Joxemiel Barandiarani omenaldia egin zitzaion eta ondoren eskolako ekitaldia egin zen.

Bertan eskolako eta udal ordezkariez gain, Joxemiel Barandiaran eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailburu zen Joseba Arregik parte hartu zuten. Ondoren ekitaldira hurbildu zirenek eskola barrutik ikusteko aukera izan zuten. Eguna bukatzeko, Bittor jatetxean baz-karia egin zen.

1984ko abenduaren 9an, Joxemiel Barandiaran Ikastetxearen inaugurzazioa. Joantxo Aizpurua, Xabier Zubizarreta, Joseba Arregi, Joxemiel Barandiaran, Iñaki Arin, Mari Karmen Aranburu, Manuel Lekuona...


2009ko abendua

8

IKASLE OHIEN OROITZAPENAK Datozen lerroetan bi ikasle ohien oroitzapenak irakur ditzakezue. Mattin Aramendi eta Koldo Aldabek gure eskolan izan zituzten oroitzapenak gogoratzen dituzte. AKORDATZEN? Eskola berria martxan jarri zenean zortzigarren maila egiten ari ziren Koldo Aldabe eta Martin Aramendi. Sei hilabete eman zituzten, beraz, eraikin berrian. Ikasturte hura Gabillenen hasi zuten, eta aurreko biak, seigarrena eta zazpigarrena, barrakoietan egin zituz ten. Orduko kontuak ekarri dituzte gogora posta elektronikoaren bidez osatu duten elkarrizketa honetan. Gogoan al duk 1983-84 ikasturtearen hasiera? Eraikin berrian hasiko genuela uste genian, uste horrekin amaitu genian aurreko ikasturtea. Baina ez, Gabillenen berriro, eta berriro Lehen maila hasi genian gela berean. Gure azkeneko ikasturtea Ataunen, eta hasitako gela berean. Orduan ez genian horrela uste, baina oraindik begira, ez zuan izan eraikin “zaharrari” despe-dida egiteko modu txarra. Oraingo begiz begiratuta polita izan zuan, bai; baina ikasturtea eraikin zaharrean hasiko genuela esan zigu- tenean, ez ziguan grazia handirik egin. Izan ere, barrakoietan bi ikasturte oso- seigarrena eta zazpigarrena egin ondo-ren, eskola berrira joateko amorratzen geundean; badakik, berria beti era- kargarri. Dena dela, barrakoietan ere ez gintuan gaizki ibili, ezta? Orduko gorabeheren gainean argitasun handirik ez zeukaat buruan, zertzelada batzuk besterik ez, baina haiek onak. Hotzik behintzat ez genian pasatu! Hankamotz hasi genian, gainera, ikas-turtea. Irakasleetako bat atxilotu berri zitean kurtsoa hasi bezperan. Lehendik ere bagenian oraindik ere badirauen gatazkaren berri, baina hura lehen eskutik ezagutzeko modukoa izan zuan. Anaiaren koadrilakoak zituan atxilo tuak- ez zakiat bost edo sei lagun izan ziren, eta ordurako ikasturtea hasita

ez ote genian-, eta hurbiletik bizi izan nian kolpe hura, ondo gogoan diat, bai; eta zer esanik ez handik pare bat urtera-edo, ekainean, “Garaipen Jaiak” bukatu berritan herritarren % 1 baino gehiago atxilotu zuteneko beste hura. Garai gogorrak zituan haiek, baina oraingoak ez dituk samurragoak. Eta sartu gintuan eskola berrira, gure gelara. Gainontzekoenak ere bisitatu genitian, liburutegia, jangela, sukaldea, laboratorioa, komunak, aldage-lak, gimnasioa, ia sekula gehiago zapal- duko ez genian terraza, irrati-gela, fotokopiagailua eta Gabillenetik era- mandako multi-kopistaren ordezko tra- mankulu hura zeuden gela… Nik baino buru hobea daukak, Koldo! Eskola berrira sartu ginen egunaren

arrastorik ez diat goiko ganbara honetan. Hik aipatzen duan bisitaldi hura egin bitartean zer ote nenbilkian bueltaka? Akordatzen naizen bakarra zera duk: norbaitek- Potton eta Santi izango zuan, seguru asko- bideoan grabatu gintuela; baina ez zakiat sartu ginen egun berean izan zen, edo ondorengo egunen batean. Kanpoan ere aldaketa bat edo beste. Saskibaloian aritzeko kantxa. Dena den, eta nik saskibaloian ordu batzuk eman banitian ere, futbola izan zuan


2009ko abendua

9

gure atsedenaldietako jolasa. Jolasa baino, jokoa. Hura bai futbol liga amaierarik gabekoa! Taldeak beti berdinak, egunero eta egunean bitan, partidak jokatzen, eta sailkapena zorrotz eramanda gainera.

Hala duk bai. Han ez zuan berriketarik! Lehia gogorra, eta tarteka haserre aldiren bat ere bai, baina nahiko ondo konpontzen gintuan, arbitrorik gabe aritzen gintuala kontuan hartuta. Eta askotan, gainera, hiru-lau partida izaten zituan leku eta aldi berean; hura zuan anabasa hura! Eskitxalgo Juanjoxez gogoratzen nauk asko, nola etortzen zuan egunero-egunero gurekin futbolean aritzera, eta nolako ilusioz eta gogoz bizi izaten zitian gure arteko partida bukaezin haiek. Ez zuan amutse! Gela berrian, taldeka banatuta ikasten. Eta etsaminak, noski. Gu zaintzen zorrotzena Pello Arrondo: etsamina amaitu eta kalera irtendakoen mahaiak miatzen, bertan zer edo zer idatzita aurkitu nahian, edo mahai azpian utzitako txuleten bila… Baina gero, Pello bera izan zuan test-etan kopiatzeko sistema irakatsi ziguna. Gogoratzen? Boligrafoa hamabietan, A; hiruetan, B; seietan, C; bederatzietan, D. Kopiatzeko sistema irakatsi ziguan, eta guk berehala probatu badaezpada! Emaitza bikaina lotu genian, gainera. Oker ez banagok, kimikako azteketan izan zuan; bostera iritsi ezinda edo bost-sei buelta horretan ibiltzen gine- nok ere nota ederrak atera genitian

azterketa hartan. Hura lasaitasuna, eta hura poza! Eskola jada ez, baina eskolaz kanpoko jardunetan Gabillenen ibili gintuan artean. Bertso eskolan, alegia, Mikel Mendizabalekin. 82an Hernanin izan gintuan bertsoa zer zuan ozta-ozta jakin arren eskolarteko txapelketan; taula gainekoa gurea ez zela kontu- ratzeko balio izan zian. Gabillenetik Ordiziara joan gintuan gero bertso eskolak hartzera, eta Mendizabali Xanti gehitu zitzaioan. Oso ondo akordatzen nauk Mikel Mendizabal nola etorri zitzaiguan goiz batean, bertso eskolan hasi nahi genuen galdezka. Seigarren mailan geundela uste diat, barrakoietan behintzat, atetik sartu eta ezke- rraldeko gelan. Guk, bi aldiz pentsatu gabe, baiezkoa eman genioan, noski. Eta ondo esan duk, bertsoa zer zen ere ia ohartzerako, txapelketan, oholtzan gainean, lotsa gutxirekin. Eskerrak gurekin batera igo zirenak ere maila beretsukoak ziren! Bazegoan bakarren bat gu baino bizkorragoa zena, baina gainerakook antzera genbiltzala uste diat. Oholtza gainean baino hobeto pasatzen genian, ordea, Ordiziako bertso eskolan. Autobuskada joaten gin-tuan Ataundik, Zaldibiko Etxaberen autobusean, Ordizian goxoki batzuk erosi, eta klasera, ganberroarena egitera. Ganadu feriako plazatik gora joanda eskuinetara zegoan ikastetxe batean ibili gintuan aurrena, eta Barrena Kultur Etxean ondoren. Eskolaz kanpoko egitekoa ez, baina berezia izan zuan zortzigarren mailan Eguzki Berri-ren publikazioa gure esku egotea; beno gure esku, baina Mari Karmen Iztueta gainean geniala, eskerrak! Hura izan zuan hedabidee- tako gure bataioa. Irratirako berandu iritsi gintuan. Han geundean, baina zazpigarren eta seigarren mailakoei egokitu zitzaien Otsoa Irratian progra- mak egitea. Eskerrak, bai, Iztueta gainean genian, bestela ez genian gauza onik egingo.


2009ko abendua

10

Eguzki Berri argitaratzea gure esku, eta hura salduz ateratzen genuen dirua ikasturte bukaerako bidaiarako ez al zigutean ematen? Baietz uste diat. Eta aitzindari izan gintuan ikasturte bukaerako bidaian Euskal Herritik kanpora joaten. Esperientzia polita izan zuan hura ere: Rosas, hondartza, astebeteko elkarbizitza... eta autobus gidari bibotedun haren haserrea Espai-niak Frantziaren aurka Europako finala galdu zuelako! Konturatzen al haiz orduko kontuek markatu digutela gaurko jarduna gu bioi? Neu kazetari eta heu bertso munduari lotuta. Ordukoak eragin handia izan zuela esatea gehiegi izango duk seguruena, baina gure etorkizu- nean hazi bat erein zuela esan zitekek. Gustuko zer genuen ohartzeko edo erabakitzeko balio izan ziguala uste diat, eta hori garrantzitsua duk oso; askotan ez duk-eta erraza izaten zer nahi dugun edo gurea zen den jakitea. Ataundarrak izanda ez duk harritzekoa euskaltzaleak izatea, baina euskal-gintzan aritzeko zaletasuna orduan barneratu zitzaidala esango nikek. Ez genian denbora asko eman eraikin berrian, baina utzi genian “marka” ikasturte amaieran, Pello Mate-rekin. Gogoratzen, ekaineko jaiak hor bertan genitian-eta, bolbora egiten irakatsi zigula? Eta gure presak egin berri genian hura probatzeko?

Gogoratuko ez nauk ba! Pello Mate zerbaiten bila joan bezain pronto zabaldu genian bolbora, alderik alde, laborategiko mahai luze haietako baten gainean; bolbora-lerro lodia zabaldu ere, eta lerroaren bukaeran kristalezko ontzia utzi genian- ez ginela ohartu uste diat-, hura ere bolboraz betea. Kalitate onekoa egin genian sobra ere, metxa sutu eta ziztu batean erre zuan bolbora-lerro guztia, baita kristalezko ontzia lehertu ere. Ez zuan giro han! Hango kea eta zalaparta! Leihoak-eta azkar asko ireki genitian, eta atea itxi ere bai, eskolara kerik sar ez zedin, baina alferrik! Pello Mate berehalaxe etorri zuan, eta hango panorama ikustean, galantak entzun behar izan genitian. Eta zer diren kontuak, guk estreinatutako eraikin berria ez zitean inauguratu hurrengo ikasturtea hasi eta gero arte. Hor geratzen duk historiarako; 1983-84 ikasturteko OHOko 8. mailakook ofizialki ez genian Joxe Miel Barandiaran ikastetxean estudiatu. Beno, agian arrazoi pixka bat izango dik esaldi horrek, estudiatu, estudiatu, gehiegi ere ez genian estu-diatu eta, ala? Estudiatu ez genian askorik egingo, baina ikasi bai e! Horrek balio dik azken batean, estudiatuta adina ikas-ten baituk bizita, eskolan adina handik kanpora. Orduko bizipozari eusteko modua izaten badiagu, ez gaituk horra- tio gaizki biziko.

Koldo Aldabe Muxika Mattin Aramendi Arana


2009ko abendua

11

OROITZAPENAK

Goizian goizik Joxemiel Barandiaren eskolako oroitzapen bat badut, guztien artean maiteenetakoa. Oroitzapen hori Mari Karmen Iztuetak ematen zizkigun euskarako klaseena da. Haietan, besteak beste, euskal kanta eta olerkiak lantzen genituen, eta niri ikaragarri gustatzen zitzaizkidan kontu haiek. Zehazki esateko, iparraldeko poesia herrikoi honek hunkitu eta ukitu ninduen beste ezerk baino gehiago:

Goizian goizik edo Egun bereko alarguntsa (herrikoia)

Goizian goizik jaiki ninduzun esposa nintzan goizian,

Bai eta ere zetaz beztitu iguzkia atheratzian,

Etchek’andere handi ninduzun eguerdi gainian,

Alhargun gazte gelditu nintzen iguzkia sarthu zenian.

Musde Hirigaray, ene jauna, altcha dautazu buria:

Ala dolutu othe zuzu enekin esposatzia?

- Ez, ez, etzi zautazu dolutu zurekin esposatzia,

Ez eta ere doluturen, bizi nizeno munduian.

Nik banizun maiteñobat grazia ederrez betherik,

Mundu ororen ichilik, eta Jinko jaonari jakinik;

Buke1t ederbat igorri zautan, lili2 arraroz eginik,

Lili arraroz eginik, eta barnean phozoaturik.

Zazpi urthez atchik3i dizut, senharra hila etchian,

Egunaz arrosa pian, eta gauaz bi besoen artian

Zitroin4 urez berekatuz astian egun batian,

Astian egun batian eta ortzirale goizian.

Urteek aurrera egin ahala, ezin nuen burutik kendu poesia, ezkontza egunean senarra hil eta kontsolamendurik gabe geratu zen alargunaren historia hura zetorkidan behin eta berriro gogora. Duela hilabete batzuk, noizbait ipuinen bat idazteko asmoarekin, haren inguruko datuak bilatzeari ekin nion, olerkian kontatzen zena egia ote zen jakin nahian, historia nola amaitu ote zen aurkitzeko asmotan.

1 Lore-sorta 2 Lore 3 Eduki 4 Limoi


2009ko abendua

12

XIX. mendean bizi izan zen Jean de Jaurgain zuberotar jakintsuak jaso zuenez, olerkian agertzen den ezkontza 1633ko uztailaren 8an izan zen, Zuberoan, eta Gabrielle Loitegiren eta Zuberoako Hirigaraiko jaunaren, Pierre de Hirigarairen, artean gertatu zena kontatzen du. Gabrielle Loitegik 30 urte zituen ezkondu zenean, eta Behe Nafarroako aitonen seme edo noble baten alaba zen. Haren aita, Bernard Loitegi, Zaroko eta Aintzila, Ipharze eta Larzabaleko Santa Maria jauregietako jauna zen,ofizioz abokatua, eta Zuberoako ia mugan bizi ziren. Bi ahizpa zituen Gabriellek, Gracianne eta Paule.

Historiaren testuingurua nolabait kokatzearren, aipatu behar dugu hogei urte lehenago gertatu zena, Euskal Herriko historiaren pasarterik minga- rrienetakoa, nire ustez. Pierre de Lancre epailea etorri zen Zuberoara Parisetik Henrike IV.a erregeak bidalita, Zuberoako sorgin kontuak ikertzera. Pierre de Lancre jatorri euskaldunekoa zen: haren aitona Ber-nard Errostegi zen, baina de Lancrek euskalduna zen oro gorroto omen zuen. Horrez gain, edonon deabrua ikusten omen zuen, eta gai bat eta bestea batuta, 1609an hirurogei lagun sorgin-keria egotzita hilarazi zituen. Sorginak eta deabruarenak zirela egiaztatzeko zuen frogetako bat haiek hitz egiten zu-ten hizkuntza zen, euskara alegia, edo haren hitzetan esateko: Hizkuntza arraro eta ezezagun batean mintzatzen dira; horixe da lehen seinale txarra. Historialari askok diotenez, euskaldu-nak mendean hartzeko aitzakia baino ez zen izan sorginkeria, eta sorgin ehi-zaren atzean arrazoi politikoak zeu-dekeen.

Geroago, 1620an, Luis XIII.a Pauera etorri zen, eta Nafarroako antzinako erreinua Frantziakoari batuz, justizia Pauera eraman zuen. Foruak erres-petatzea zin egin zuen, baina hitza ez zuen betetzen. Geroago, berriz, erre-gek Behe Nafarroako parlamentua ken-du nahi izan zuen; lortu ez bazuen ere, legegintzarako indarra galtzen ari zen

herria pixkanaka-pixkanaka. Zuberoa ez zen Paueko parlamentuan sartu. Ez dakigu gure historiako Zuberoako Hirigaraiko jaunaren eta Behe Nafarroako Zaroko jaunaren jarrera zein izango zen gertaera horien aurrean, dakiguna da garai hartako noble batzuen helburua herri lurren jabetza lortzea zela, eta lur horiek erregek saltzen zituenez, ezinbestekoa zela harekin ondo moldatzea. Hala ere, bidezkoa da pentsatzea noble guztiak ez zirela noski ados egongo jokatzeko modu horrekin. Dezente geroago, jada 1661ean, Zuberoa osoa jaiki zen herri lurrak saltzearen kontra, Bernard Goienetxe erretore ezaguna, Matalas, buru zela. Matalasek galdu egin zuen Zuberoako jauntxoen eta Bordeleko militarren aurkako gerra, eta urkatu egin zuten.

Gatozen, ordea, berriro, ezkontza egu-nera. Pentsatzekoa da, nobleen arteko ezkontza zenez, jende garrantzitsua joango zela bertara. Historiak kon-tatzen du Pierre de Hirigarai ezkontza egunean bertan hil zela, baina ez da-kigu nola. Olerkian kontatzen zaigu maitale bat zuela, neska eder bat, hark lore-sorta pozoindua bidali ziola, eta horren ondorioz hil zela. Agian, ordea, besterik gabe ondoezak jota hil zen, asko jan eta edateagatik. Baliteke, hala ere, olerkiak dioen bezala, maitalea edukitzea, izan ere garai hartan ohikoa zen, dirudienez, dama noble batekin interesengatik ezkontzea eta maitalea edukitzea. Jaurgainek dio Gabrielle Loitegiren aitak 1.875 liberatako dotea ordaindu zuela alabaren ezkontzagatik. Gero, senarra hil zenean, Hirigaraiko


2009ko abendua

13

jaunaren gurasoei dotea bueltatzeko eskatu zuela jasota dago, eta haiek itzuli egin ziotela 1635ean, interes eta guzti. Gabrielle aita-amen etxera itzuli zen bizitzera. Garai hartako ohiturak ikertu beharko genituzke horrek zer esan nahi duen jakiteko, agian ezkon-tza eginbideak ez zirela bete, agian seme-alabarik ez zela sortu. Badirudi, Jaurgainek dioen bezala Hirigarai ez-kontza egunean bertan hil bazen, ezkontza eginbideak betetzeko astirik ez zela egon, edonola ere.

Poesian garbi agertzen da herritarren iritzia: Gabriellek asko maite zuen Pierre. Galdetzen dio senarrari, begie-tara begiratzeko eskatuz, ea damutu egiten ote den berarekin ezkondu izanaz. Eta poesiaren amaieran, berriz, Gabriellek sentitu zuen tristura izu-garria adierazteko, esaten da senar hila zazpi urtez eduki zuela etxean, gauez besoen artean, eta astean behin, gaine-ra, limoi urez igurtziaz. Poesian esaten dena gertatu izana ezinezkoa dela jakin arren, herriak neskaren sufrimendua handia zela adierazi nahi digu ahapaldi horrekin, eta horretarako garai horre-tan alboko herrietako hizkuntzetan ere erabiltzen zen metafora erabili zuen: limoi urez edo beste ukenduren batez maitearen gorputz hila igurtzi eta gelan gordetzearen metafora gaztelaniaz eta katalanez idatziriko hainbat poemetan ere agertzen da, Luis Mari Mujika filologo eta irakasleak bere artikulu batean dioen bezala. Gertaera horrek arrastoa utzi zuen herrian, ematen duenez, eta ez da harritzekoa inola ere, amodio erromantiko baten osagai guztiak baititu. Seguru asko, gainera, denborarekin kontua aldatzen eta puz-ten joango zen.

Nik pentsatzen nuen, eta horrek sortzen zidan tristurarik handiena, Ga-brielle Loitegi betiko triste bizi izango zela. Jada hogeita hamar urterekin alargunduta, garai hartan berriro bere bizitza eraikitzeko itxaropenik gabe geratu zela. Urte haietan ez dakigu zer gertatu zen haren bizitzan, 1633tik 1648ra bitartean, alegia. Seguru asko

garai hartako kultura eta idazleak ezagutuko zituen, noble artean bizi baitzen. Seguru asko ezagutuko zuen Axularren lana, garai horretan idatzi baitzuen Sarako erretore handiak Guero, bi partetan partitua eta berecia liburu ospetsua, 1643an, eta euskal hizkuntza goiko gailurreraino eraman zuen. Horrela hasten da Guero: Egun batez, konpaiñia on batean, euskal-dunik baizen etzen lekhuan nengoela, ekharri zuen solhasak, izan zen per-pausa, etzuela, deusek ere hanbat kalte egiten arimako, eta ez gorpu-tzeko ere, nola egitekoen geroko utzteak, egunetik egunera, biharretik biharrera luzatzeak. Nik pentsatzen nuen, beraz, Gabrielle Loitegiren bizitza horrela amaituko zela, liburuak irakurtzen, paseatzen, izan zitekeenari buruz pentsatzen eta bizi gabeko amodioaren penatan negarrez. Ordea, Jaurgainen arabera, Gabrielle Loitegi berriro ezkondu zen 1648an, Zuberoako Ahetzeko jauna-rekin, jada berrogeita sei urte zituela, eta gainera hiru seme-alaba izan zituen: lehena, Jean, 1649an, bigarrena, Martine, 1651n, eta hirugarrena Cathe-rine, 1652an. 1664an berriro alargun-duta zegoen, eta bere hiru seme-alaben tutore zen. Jean Bordelera joan zen ikastera, baina 1666ko azaroan gaixotu eta denbora gutxi barru hil egin zen; Ahetzeko oinordeko Martine bihurtu zen orduan, eta 1675ean, jada ezkonduta zegoen, baina seme-alabarik izan gabe alargundu zen; gazteena, Catherine, 28 urterekin ezkondu zen, eta gutxienez seme bat izan zuen. Seme hori izan zen Ahetzeko jauna.

Gure olerkiko protagonista, Gabrielle Loitegi, 1688ko apirilaren 27an hil zen, laurogeita sei urte zituela.

Izaskun Egiguren Imaz


2009ko abendua

14

EGUZKI BERRI

1980-81 ikasturteko lehen hiruhilekoan Eguzki Berriren lehen alea argitaratu zen. Azken 29 urte hauetan ez du hutsik egin eta ikasturtero hiru ale argitaratu dira: Eguberri, Aste Santu eta udako oporren aurretik hain zuzen. Jadanik 84 ale argitaratu diren honetan, aldaketa asko izan ditu Eguzki Berrik. Hasieratako aletako alkoholezko multikopistan inprimatutako lan haietatik gaur egun eskolako foto-kopiadoran

kolorezko irudietara jauzi handia egon da. Gure eskolan 7. eta 8. mailako ikasleak zeuden bitartean, eurak izaten ziren aldizkariaz arduratzen zirenak. Noizbehinka ale bereziak ere argitaratu dira: baserrietako tresnekin osatu zena eta 1989an Joxemiel Barandiaranek 100 urte bete zituelako, antolatu zen prosa, olerki eta bertso-paper lehiaketako lanen bilduma. 2002. urtean Euskal Herriko Ikastetxeetan euskaraz argitaratzen ziren aldizkari desberdinen artean Egunkariak urtero banatzen zuen saria Eguzki Berrirentzat izan zen. Hasierako Eguzki Berri egiteaz arduratu zen Maria Jesus Amundarain andereñoari eskatu diogu garai haietako esperientzia kontatzeko. Hau da berak idatzi diguna: NIRE OROITZAPENAK 1980-81 ikasturtean hasi ginen eskolako aldizkari bat sortzeko aukera plantea-tzen orduko OHOko 8. mailako ikasleei. 1980ko azaroaren 13ko datarekin argitaratu genuen lehenengo alea Gabillenen. 8. mailakoei hizkuntza ira-kasten ari zen irakaslea, Mari Karmen Iztueta eta gizartekoa, ni neu, izan ginen hori bultzatu nahirik hasi ginenak. Hala ere esan behar da, aurretik ere haurren sormen-lanak bilduz aldiz-karitxoak egiten zirela alhoholezko multikopista erabiliz Gabillenen, hauek gero ikasleek irakurtzeko etxera eraman zitzaten. Lan hauetako gehienak eskuz eginak izaten ziren, multikopista horretarako egokiak ziren klitxe berezi batzuetan. Beraz, 8. mailako ikasleak hasi ziren hizkuntza eta gizarte arloetan egiten zituzten lanak txukundu eta eskolako beste ikasleei eta herritarrei zabaltzeko asmotan, Eguzki Berri egiten. Beraiek ondo hartu zuten proposamena eta horrela ekin genion lanari ilusio handiz. Izen ezberdinak ekarri zituzten gela-kideek aldizkarirako, baina gehiengoz onartu zena “Eguzki Berri” izan zen. Oker ez banago, San Gregorioko Joxe Mari Aierberi bururatua. Egiteko prozesua ondorengo hau izaten zen hasera hartan: sormen lanak burutu

eta zuzendu ondoren, lana ikasleen artean banatu eta klitxe berezi ba-tzuetan idatzi, ikasleek beraiek etxetik ekarritako idazteko makinetan; artean oraindik ez baitzegoen ordenagailurik. Irudiak, berriz, zulagailu berezi batzuez grabatzen genituen klitxe horietan. Kontuz egin behar izaten zen lana, ez baitzen erraza okerrak zuzentzea. Zerbait gaizki eginez gero, arrosa koloreko produktu bat ematen zen eta lehortutakoan, berriro gainetik idatzi beharra izaten zen. Klitxea prestatu ondoren, jarri tintazko multikopistan eta han ateratzen ziren behar adina kopia. Ez zen erraza izaten lana orain bezain txukun egitea. Gero ikasleak arduratzen ziren saltzeaz. Beste ikastetxe batzuei ere bidaltzen genien, gero trukean eurena jasotzeko. Lazkaoko fraideei ere helarazten ge-nien ale bat, bertako artxiboaz arduratzen zen Juan Joxe Agirrek, gaur egun bezala, interes handiz biltzen baitzituen horrelako lan guztiak. Gerora beste mailetako ikasleen lanak ere txertatuz joan ginen nahiz eta, 8. mailakoek jarraitu zuten aldizkariaren ardura izaten. Horrela jarraitu genuen harik eta Derrigorrezko Bigarren Hez-kuntza sortu eta 7 eta 8. mailako


2009ko abendua

15

ikasleak Ataundik kanpora joan beharra izan zuten arte. Helburuei dagokionez, esan behar dut gure aldetik helbururik garrantzitsuena ikasleen sormena landuz, bai hizkuntzako eta baita gizarteko gaiekiko, motibazioa piztea izan zela. Ikasleek,

berriz, laster proposatu zuten, aldizkaria salduz, ikasturte bukaeran egin zeza-keten bidaiarako diru iturri koxkor bat izateko aukera. Beraz, hori ere, bilakatu zen helburu. Gogoratzen dut lehenengo bidaia Bizkaiako Laidako kanpinera egin genuela, talde horrekin, hain zuzen ere.

Maria Jesus Amundarain Otegi


2009ko abendua

16

OTSOA IRRATIA

1985-86 ikasturtean jarri zen martxan Otsoa Irratia. Hori horrela izan zedin, garrantzi handia izan zuten Santi eta Jexux Etxeberriak eta baita Lazkaoko Fermin Bergarak, honek irratia muntatzen lagundu baitzuen. Hogeita lau urte bete dituen irratiaren historian emisioen ordutegia aldatzen joan da: ikasturte batzuetan ostiral eguerdietan emititzen zen (13:00etatik 14:15etara eta baita 13:00etatik 14:00etara). Gure eskolan 7. eta 8. mailako ikasleak zeuden bitartean, beraiek ziren irratiaz gehiena arduratzen zirenak. Garai hartan zenbait larunbat goizetan ere ikasleek zenbait irratsaio egin zituzten.

1987ko maiatzaren 9an, eskolaren 12 orduko irratsaio berezia egin zen eta tartean irratiaren inaugurazio ere bai. Azken urteetan ostiralero goizeko 10:00etatik 11:00etara egiten dituzte ikasleek euren irratsaioak. Tarte horretan beste ikasleek euren geletan entzuten dituzte lagunen irratsaioak. Ondorengo lerroetan irratia oso gogoko izan zuen ikasle ohi bati eskatu diogu Otsoa irratiaz bere oroipenak idazteko: Maitane Aizpurua Urrestarazuri hain zuzen. Hau da berak idatzi diguna: NIRE OROITZAPENAK Duela hilabete batzuk, Ataungo Joxemiel Barandiaran eskola barrutik ikusteko aukera izan nuen. Gure txikia bi urteko gelan hasi behar zela eta bilera bat izan genuen eta, amaitzerakoan irakasleek gela guztiak erakutsi zizkiguten. Hogeita lau urteren ondoren han nenbilen berriro, eskailerak gora eta behera, txoko guztiak arretaz begiratuz, urduri, ezaguna egiten zitzaidan zerbaiten bila. Hain aldatua zegoen dena ( soin heziketako gela falta zen, liburutegia, laborategia... ) tristura apur bat sentitu nuela. Zuzendariak Otsoa irratiko gela ireki zuenean berriz, korapilo bat egin zitzaidan eztarrian. Oroitzen nuen bezala zegoen, berdin-berdin. Gainontzeko gurasoek mahai txiki bat, aulki batzuk, mikrofonoak, eta kaskoak besterik ikusten ez zituzten lekuan, nik Pello Arrondo ikusten nuen, Naiara, Pili, Jexux Etxeberria... haurtzaroko oroitzapenak bata bestearen atzetik kolpeka zetozkidan burura. Hogeita lau urteren ondoren eskola garaiko unerik zoriontsuenak igaro nituen lekuan nengoen, Otsoa irratian. Urte haietan kazetari izatera jolastu ginen; egunkarietako albisteen labur-

penak eskaini, eguraldiaren berri eman, leihaketak, irrati nobela... Ostiral arratsaldetako irratsaioak ze-tozkidan gogora, baita hain gustoko nituen Larunbateroko Pupurriak ere. Nola ahaztu guzti hura. Irratia inau-guratu genuen egunaz oroitzen naiz, Joxemiel Barandiarani egindako elkarrizketaz, San Valentin egun batez irakurri nuen nire lehen maitasun poemaz... Mari Karmen Iztuetaren begiradapean, lotsaren lotsaz, masai-lak gorrituta, hitz bakoitzari zegokion zentzua eman nahian aritu nintzen, esaldi bakoitzarentzat doinu egokia bilatu nahian, hamahiru urteko bihotz txiki hark sentitzen zuena kanporatu nahian. Saio bakoitza hasi aurretik urduri egoten nintzen, kaskoak jantzi eta zirriborroz beteriko orrien aurrean esertzen nintzen kontroleko aginduen zain. Segundo gutxi batzuetan txiki-txiki-txikia sentitzen nintzen, eztarria lehor, ahotsik gabe gelditzeko beldur. Zorionez lehenengo hitzekin batera ezinegon guzti hura desagertu egiten zen eta, kontrolean zegoen irakas-learen irribarre bat nahikoa izaten zen dena ongi aterako zela jakiteko.


2009ko abendua

17

Otsoa irratia niretzat helduen mun-durako ate bihurtu zen; larunbatetako saioetarako egunkariak irakurriz gure inguruan gertatzen zenaz jabetzen hasi nintzen, gertaera, emozio eta senti-menduei hitzak jartzen... Hainbeste gustatzen zitzaidan egiten genuen lana, ikasketak amaitzean kazetaria izango nintzela amesten nuela.

Hogeita lau urte igaro dira, eta kazetaria ez naizen arren, Otsoa irratiak oroitzapen goxoak dakarzkit burura. Gure txikiaren ahotsa irratian entzuten dudan egunean ziur nago eztarrian korapilo bat egingo zaidala. Ez dakit berak ere kazetaria izan nahiko duen baina hemendik beste hogeita lau urteetara nik bezain oroitzapen politak izatea gustatuko litzaidake.

Maitane Aizpurua Urrestarazu

Oina sartu


2009ko abendua

18

NIRE OROITZAPENAK

Aingerutxo ahaztuaren ipuina - Nahikoa dittuk lurreko raiak, moteil! Zertako jarri behar dittuk argi naranja

batzuk dar-dar? Eztek beharrezkoa! Dirue alperrik botatzea hoi dek ba! - Bazpare ezittuan gaizki etorriko, garestigok atatzen dittuk beste gauza

batzuk ta eztiau ezer esaten! - Gainea hor eoten dek buelok dirijitzeko re besok altxauta uniformekoa ta…

ba!

Jakina zen aingeruek ez zutela sekula inolako arazorik izan hegaldiak egin, lur hartu eta gainerakoak egiteko. Ez ziren tentelak, gainera, bazekiten zer egin, noiz

eta nola: txikiak bai, baina ez ziren lerdoak. Eta txikiegiak zirenei lagun-tzeko prest egoten zirenak ere baziren, ez zegoen inongo arriskurik. Denetik zen aingeruen eskola hartan: finak, lodiak, azkarrak, ergel xamarren bat ere bai tartean, indartsuak, makalak, astakirtenak (hortik gehiegi)… baina denak zoriontsu bizi ziren inguru zerutiar hartan. Baziren trebeak zeru-baloietan jolasten, beste batzuk he-galdi azkarretan, laino jaurtilari abilak, saltari bikainak, harpa jole iaioak… Egun eguzkitsu hartan indarrak hartu berritan agur esan eta han zioazen betiko moduan eskola aldera aingeru senideak, bat besteari jarrai, hegalei eraginez, orain hona, gero hara, harrapatuko haut eta ez nauk harra-patuko! Atzetik zuten arreba, beste

neba eskolan lanen bat bukatzen geratuta. Bide hertzetik abiadan las-terka, zoriontsu, saltoka... Halako batean, zerbaitek eraginda aingerutxo txikienak hegaldi nabar-menean gora egin zuen. Ez zen argí dardarti laranjarik eta tarteka abiadan igarotzen ziren harkaitz kozkor baten indarraz ohartu gabe haren gainera joan eta gora egin zuen, zerura. Ez zen hegalik, ordea. Ez zen laino ponpoxo bigunik, uniformekoak ez zekien horre-lako kasuetan hegaldiak zuzentzen. Inork ez zuen instant amaigabean ezer egiteko baliabiderik. Eta aingerutxoak lurrra jo zuen. Lurra jo eta ez zen aingeru, aingeruek ez zuten odolik. Belarrietatik zerion. Ez zuten bihotz taupadarik aingeruek. Oraindik entzu--ten zitzaizkion. Lainoak zerua estali, uniformekoak eskuak burura, aingeru-txoen malkoak... Azken agurra, muin ematean aingerutxo orain bai denaren masailaren hotza ezpainetan, irribarre nahigabetuen imaginaren amorrua. Asfalto beltza-rekin nahasten jendearen ibili motela.

Eskolea intzala 25 urte. Hontaz e badie 22 urte. Oaindik gogon zaitteu, bai. Betiako, Unai.

Auritz Mendizabal Asurabarrena


2009ko abendua

19

ZAZPIGARREN MAILA EGITERA BEHERA

Irakaskuntzaren Erreforma Legearen (LOGSE) aplikazioak herri txikietan zer ondorio ekar zezakeen aztertzeko, 1991etik aurrera Goierriko Herri Eskolen artean Zaldibiako Eskolan makina bat bilera egin ziren. 1992ko otsailean Herri-Eskolen batzordeak hala erabakita, Siadeco Ikerketa Elkarteari Herri-Eskolen egoerari eta etorkizunari buruz ikerketa egin zezan eskatu zitzaion. Lan horren ondoriorik garrantzitsuena zera izan zen: Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako lehen zikloa, 12-14 urte hain zuzen, Herri-Eskolak kokaturik zeuden udalerrietan mantentzea. Baina Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak egin zuen Goierriko Eskola Mapak ahalegin hori ezinezkoa bihurtu zuen. Ondorioz, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako lehen zikloa ikasleek herri txi-kietan egin beharrean, Goierriko beste ikastetxeetan egitera behartu zuen. 1996-97 ikasturtean OHOko 7 eta 8. mailan zeuden ikasleek (Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako lehen zikloko bi mailak) nahitaez herritik Lazkaoko San Benito ikastola edo Beasaingo Loinazpe ikastetxera joan beharra izan zuten. Beraz aldaketa hori eman zenetik aurrera Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxea, Haur eta Lehen Hezkuntzako zentroa da. Ondoren 1996-97 ikasturtean Loinazpera joan zen Beatriz Barriola ikasle ohiaren oroitzapenak doazkizue: NIRE OROITZAPENAK

Hamar ginen, bost neska eta bost mutil. Hasieratik jakin bage-nekien beste belaunal-dietatik ezberdinak ginela, kopuruan bada

ere. Lagunak baino zerbait gehiago ginen, ordea, anai-arrebak eskolan nahiz kalean, izan ere Ataunen bi mundu horien artean alderik ezin baitzen antzeman: bizilaguna genuen maisu, lagunaren amak irakasten zizkigun esku-lanak... Egunak eta gauak ematen genituen gure jokoetan eta ez genuen besterik buruan, guztiok ginen bertsolari eta kirolari, inozente hutsak! Gure mundua txikia zen eta poz-pozik bizi ginen txikitasun handi hartan. 13 urte genituen urte hartan 7. mailan geunden, ikasketa-bidaia genuen ate-joka eta bidaia horrek berak su-posatzen zituen jarduera guztiak egiteko gogo handiz geunden: an-tzerkia egin, talo, gaztaina eta mondeju-janak antolatu… Izan ere, urte luzez gure herrian ekitaldi guzti haiek haurtzarotik pubertarorako zu-bia sinbolizatu baitzuten; hamaika bider ikusi zituen gure taldeak besteen antzerki saioak eta baita talo, gaztaina

eta mondeju dezente jan ere! Ilusioz beteta ekin genion urteari eta antzez- pen lanetan murgilduta geundela hartu gintuen berriak: hezkuntza erreforma zela eta urte hura bera amaitzean atera behar genuen Ataundik, eta beraz, bidaiarik gabe gelditu! Naturaren katea eten izan bazen bezala sentitu ginen eta noski, zegokigun bidaia handirik gabe gelditu ginen. Hura zen gure buruetan imajina genezakeen katastroferik handiena eta ez genuen okerrena aurreikusi: hama-rreko taldea hirutan zatitu eta ikastetxe ezberdinetara bidali gintuz-ten ikastera, bi hitzetan, sakabanatu egin gintuzten. Eta horrela, bihotza erdibituta, iritsi ginen Loinazpera. Oraindik ere gogoan dut lehenengo eguna (eskolara galtzamotzetan joan nintzen azkena!). Eskola atarian sekulako jendetza zegoen. Nerbioei nola edo hala eutsi eta ikasgelara sartzean 20ren bat neska-mutil genituen zain, ormaiztegitarrak.Isilta-sunean eta tarteka barre txikiak entzun eta begirada sarkorrak an-tzematen genituela sartu ginen banan-banan, urkara bidean bezala. Goitik behera aztertu gintuzten eta guk burua zertxobait altxatzeko kemena


2009ko abendua

20

izan genuenean, aldaketaren nondik norakoak ulertu genituen: pubertaroan sartu ginen. Hasiera batean arrotz egin bazitzaigun ere, Loinazpe munduko txoko ezku-tuena baino exotikoagoa zen: Goierri osoko jendeaz gain, soilik gaztelaniaz egiten zutenak(!) eta etorkinak ere bazeuden. Jendarteko harremanez gain, irakasgaiei dagokienez, aukera oso zabala genuen aurrez aurre eta ikaslearen interesen araberako hez-kuntza jaso genuen. Berehala ohartu

ginen eskola hartan mugak norberak ezartzen zituenak baino ez zirela. XXI. mendeko hezkuntza, XXI. mendeko eskolan. Hamar ginen, hamar eta zoriontsuak. Gure bazterrak ezagutu genituen elkarrekin eta bat-batean pasta-poltsa unibertsotik kanpo ikusi genuen gure burua

Beatriz Barriola Aierdi .


2009ko abendua

21

SAN PRUDENTZIO ESKOLATIK JOXEMIEL BARANDIARAN ESKOLARA

1999-2000 ikasturtean 22 ikasle Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxera etorri ziren ikasketak egitera: Lehen Hezkuntzako 3. mailatik 6. mailara hain zuen. Lau ikasturtez egon ziren Lazkaoko ikasleak Ataunen, hasieran 3. maila egitera etorri ziren neska-mutilak 6. maila egin arte alegia. Hurrengo lerroetan Atauna etorri ziren irakasle baten eta ikasle baten amaren oroitzapenak doazkizue. NIRE OROITZAPENAK 1999-00 Ikasturtean San Prudentzio Ikastetxe Publikoa itxi egin zuten eta bertako gurasoek, nahiz eta Beasainera joateko aukera izan, Ataungo Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxera joatea erabaki genuen. Ataungo Ikastetxea ez zen handia eta gure seme-alabak, azken urteetan, San Prudentzio ikastetxean, ume gutxi egotea ohituta zeudenez bertara joan ziren. Gure seme-alabak oso gustura sentitu ziren, batez ere, izandako harrera onagatik. Lazkaotarrek ez zuten aldaketa handirik sumatu gela eta irakasle mailan, urtero aldatzeaz ohituta baitzeuden. Aldaketa bakarra ikaskideena izan zen, baina berehala moldatu ziren. Horrez gainera, euskaraz uneoro hitz egiten ohitu ziren, ez inork behartzen zituztelako, baizik eta giroak horretara

animatzen zuelako. Beraz, haien euskara mailak gora egin zuen. Gehien gustatu zitzaien gauzetako bat eskola-kirolaren funtzionamendu bikaina izan zen. Izan ere, Lazkaon ez zegoen talde sendorik ikasle gutxi baitziren. Horregatik, oso gustura aritu ziren hainbat kirol eginez. Guraso bezala, oso ondo hartuta sentitu nintzen eskola kontseiluko kide gisa aritu nintzenean. Talo eta gaztaina janetan, auzolanean eta abarrean oso gustura hartu nuen parte. Ikasle talde txikiak izanik, gurasook oso lasai sentitzen ginen irakasleek ikasleekin zuten harreman estuagatik. Urteak aurrera joan dira eta gaur egun oso oroimen polita daukagu garai haietatik.

Rosa Mari Sevilla Itziar Herguedas


2009ko abendua

22

KIROLAK

Gipuzkoako Foru Aldundiak Eskola Kirolaren antolaketa beregain hartu zuenetik, Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxeak Goierriko beste eskolekin batera bertan parte hartu du. Hasiera haietan Jexux Goikoetxea irakaslea arduratzen zen eskola kirola koor-dinatzeaz. Horrez gain baziren beste zenbait herritar ere euren laguntza eskaintzen zutena, bai eskola orduetan gorputz hezkuntza emanez eta baita eskolako orduz kanpoko kiroletan eskua botaz. Geroxeago Guraso Elkarteak Pako Urrestarazu kontratatu zuen eskola kirola aurrera eramateko. Ordu-tik aurrera bera da gure eskolako ikaleen kirolaz arduratzen dena. Ikus-ten den bezala, seme-alaben heziketari begira gurasoek beti eman diote ga-rrantzia kirolari.

Ikasleen kirol entrenamendu gehienak astelehenetik ostiralera arratsaldeko 16:00etatik 18:00etara izaten dira. Hasierako urteetan futbol zelaiko fut-boleko, eskubaloiko eta boleiboleko taldeak ere izaten ziren. Denborarekin hiru kirol horiek ezkutatu egin ziren. Betidanik aukera asko eta desberdinak izan dituzte neska-mutikoek kirola egiteko: areto futbola, saskibaloia, atletismoa, herri kirolak, pilota, tenisa, xakea, mendizaletasuna, mahai-tenisa, igeriketa…Asteburuetan Goierriko esko-len arteko partidak izaten dira. Horre-tarako ikasturteko egutegi bat egiten da eta kirol bakoitza noiztik nora jokatu den zehazten da. Ondoren Goie-rri mailatik sailkatuz gero, Gipuzkoako txapelketatan parte hartzeko aukera izaten da. Urteetan zehar Euskadiko Jokoetan parte hartu duten ikasleak

ere bat baino gehiago izan dira. Hasie-rako urteetan Tolosan antolatzen zen Olinpiadetan gure eskolak parte har-tzen zuen. Ikasle asko izaten ziren bertan parte hartzen zutenak. Gerora Goierri mailan antzeko gauza bat egitea erabaki zen. Horrela urteetan Ordizian Goierriko eskolen arteko Olinpiada ospatu zen. Betidanik eskolako ikasleen partaidetza oso handia izan da eta ume oso gutxi dira batere kirolik egiten ez dutenak. Mendizaletasunak izan duen garrantzia aipatzeko modukoa da. Garai batean hilean behin guraso eta ikaslek el-karrekin hilero egiten zituzten mendiko irteeretan jende askok parte hartzen zuten. Hori urteetako ohitura izan zen. Azken urteetan ere bide berdinetik jarraitzen du. Eskolako orduetan aspaldidanik ikas-turtero egiten diren igeriketako sus-tapenak ere garrantzitsuak dira. Garai batean OHOko lehen lau mailetako eta geroztik lehen Hezkuntzako lehen lau mailetako ikasleak igeriketan ikastera Ordiziako eta Lazkaoko igerilekuetara joanez dabiltzala aspaldiko ohitura dira. Azken urteetan eskolako orduetan hirugarren mailatik gorako ikasleek xakeko ikastaroak izaten dituzte. 1991. urtean eskola ondoan kiroldegia egitea, oso garrantzitsua izan da kirola ikasleengana oraindik gehiago hurbil-tzeko. Ordutik ikasturtero hutsik egin gabe goizeko atseden garaietan pilota txapelketak antolatzen dira, gainera ikaragarrizko parte hartzearekin. Ho-rrez gain, kiroldegia bertan egoteak eskolan bazkaltzen gelditzen direnen-tzat eta baita 16:00etatik aurrera kirol entrenamenduetarako oso baliagarria gertatu da. Ezin aipatu gabe utzi Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura, Euskara; Gazteria eta Kirol Departamentuak urtero anto-latzen duen Gipuzkoako kirol ospaki-zunen barruan, 2.002. urtean kirol mailan gehien nabarmendu zen ikaste-txearen saria gure eskola jaso izana.


2009ko abendua

23

BERTSOLARITZA

Betidanik bertsolaritzak leku berezia izan du gure eskolan. Ordizian Goie-rriko bertso eskola sortu zenetik, gure eskolako neska-mutil asko bertsolaritza lantzen aritu izan da. Hasierako urteetan astelehen arratsaldero Ordi-ziako bertso eskolara 40 ikasle joaten ziren gure eskolatik. Azken urteetan Ordiziara joan beharrean gure eskolan aukera dago bertso mundua lantzeko. Adibidez hasi berri dugun ikasturtean 6 ikasle dabiltza lan horretan. Irakasle moduan azken urteetan Ekaitz Goikoe-txea, Aitzol Barandiaran eta Jexux Goikoetxea aritu izan dira. Eskulanetako tailer desberdinak egoten ziren urteetan, talde bat bertsolaritza lantzeaz arduratzen zen. Ordukoak dira Goierriko hainbat bertsolariri egindako bideo lanak. Lazkao Txiki, Patxi Iraola, Eusebio Igartzabal eta Joxe Intsaustiri egin zitzaien hain zuzen. Horrez gain euren hainbat bertso buruz ikasi eta

besteak beste euren jaioterrietan jaialdiak eskaintzen ziren. Gipuzkoako eskolarteko bertsolari txapel-keta martxan jarri zenetik bertso paper lehiaketan parte hartu duten gure eskolako ikasleak asko izan dira. Urteetan zehar sarituak ere bai. Bat-bateko saioetan parte hartu zuten lehenengo bertsolariak Koldo Aldabe, Mattin Aramendi eta Mikel Baran-diaran izan ziren. Hauek 1982ko bertso txapelketan parte hartu zuten. Gero 1986an Joxe Munduateren txanda etorri zen. 1997ko Gipuzkoako eskolarteko ber-tsolari txapelketan lehendabiziko aldiz Iban Urdangarin, Aitzol Barandiaran, Oier Zurutuza eta Haitz Aierbek kantatu zuten. Zerrenda hau bukatzeko 2009. urteko txapelketan Paul Iruretagoienak parte hartu du. Bat-bateko talde honetako bertsolariak ere behin baino gehiagotan txapela lortutakoak ditugu.


2009ko abendua

24

LEHIAKETAK. SARIAK. SKETCHAK

Abelino Barriola deklamazio saria ere aipatu gabe ezin utzi. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak urteak daramatza lehiaketa hau antolatzen eta bere helburua ikasleen ahoskera lan-tzea eta hobetzea da. Gure eskolak aspalditik parte hartzen du bertan eta behin baino gehiagotan sariak ere lortu izan ditu. Benetan ikasleen ahoskera trebatzeko oso lehiaketa aprobetxa-garria da.

Idazlan lehiaketetan ere gure eskolako neska-mutilek sari ugari irabazi dituzte. Ospe handia duten Urruzuno eta Azkue sarietan gure eskolatik irtendako neska-mutilak behin baino gehiagotan sarituak izan dira. Urte batzuetan Euskadiko Kutxak antolatu zituen Sketch lehiaketetan ere sariak lortutakoa da gure eskola.

Sketch lehiaketako lehen saria 1994ean, Jexux Etxeberria, Mari Karmen Iztueta eta 8. mailako ikasleak Bruselasen,


2009ko abendua

25

ESKOLAKO DOKUMENTAZIOA

Atal honetan gure eskolako azkeneko 25 urteetako hainbat datu tauletan agertuko ditugu. Alde batetik ikas-turtez ikasturte irakasleen kopuruen bilakaera nolakoa izan den azalduko dugu. Zer esanik ez, horrek ikasleen

kopuruarekin zer ikusi zuzena duela, ikasle gehiago izateak ondorio bezala irakasle gehiago izatea baitakar. Nabarmena da azken urteetan irakas-leen kopuruak gora egin duela, ikas-leenak egin duen bezala.

IRAKASLE KOPURUA

0

5

10

15

20

25

1

URTEAK

IRA

KA

SLE

KO

PUR

UA

1984/1985 1985/1986 1986/1987 1987/1988 1988/19891989/1990 1990/1991 1991/1992 1992/1993 1993/19941994/1995 1995/1996 1996/1997 1997/1998 1998/19991999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/20042004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009


2009ko abendua

26

IKASLE KOPURUA

0

50

100

150

200

250

300

1984

-85

1986

-87

1988

-89

1990

-91

1992

-93

1994

-95

1996

-97

1998

-99

2000

-01

2002

-03

2004

-05

2006

-07

2008

-09

Beste aldetik ikasleen kopuruen bilakaeraren taula dago, Hau aztertzen badugu, hainbat ondorio garrantzitsu atera gintezke. 1995-96. ikasturtean lehendabiziko aldiz gure eskolan 2 urteko ikasleak hasten dira. Hurrengo ikasturtean berriz, orduko OHOko 7. eta 8. mailako ikasleak derrigorrez beste eskola batera joan beharra daukate euren ikasketak egitera. 1999-2000 ikasturtean Lazkaoko San Prudentzioko 22 ikasle gure ikastetxera

etorri ziren. Prozesu horrek 4 ikasturte iraun zuen. Gela batean bakarrik lau eta 8 ikasleren artean zeuden urteak izan ziren. Ondorioz bi gela elkarrekin egindakoak ere bai. Azken urteetan berriz ikasleen kopuruak gora egin du nabarmen: 2006-2007 urtetik aurrera 2 urteko geletan 20tik gorako kopuruak daude. Esaten ari garenaren ikuspegi orokorra edukitzeko, interesgarria iruditu zaigu ondorengo taula tartekatzea:

* 2 urteko umeak hasi ziren lehenengo ikasturtea ** 7. eta 8. mailakorik gabeko lehenengo ikasturtea *** Lazkaoko San Prudentzio Eskolakoak etorri zirenekoa

*

** ***


2009ko abendua

27

ELKARRIZKETA

Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxeak 25 urte (1984-2009)

Joxe Begiristain Aizpuruak egindako elkarrizketa

1984ean Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxea inauguratu zenetik 25 urteetan bertan aritu diren 6 irakasleengana jo dugu, Gabillene etxetik Ataungo Eskola berrian kokatu ziren garaiko egoera gogoratzera eta denbora guzti honetako ibilbidea aztertuz, aurrera begirako erronkak sumatu al ditzaketen galdetzera. Elkarrizketa, Eguzki Berri berezi honetarako egina da, Eskolako Otsoa Irratian grabatua, Tere Dorronsorori esker. Hona hemen solasean partaide izandako irakasleak:

- Maria Jesus Alvarez Unanua - Joanixabel Aramendi Arana - Sagrario Eskisabel Zurutuza

- Jexux Goikoetxea Etxeberria - Mari Karmen Iztueta Jauregi - Begoña Munduate Aierdi

Zortzi galdera ireki egin dizkiegu eta erantzunak, norberak nahi zuenean txanda hartuz irakasleek mahai inguruan esandako guztien laburpenak dira.

Ezkerretik eskuinera: Mari Karmen Iztueta Jauregi, Begoña Munduate Aierdi, Sagrario Eskisabel Zurutuza, Joanixabel Aramendi Arana, Maria Jesus Alvarez Unanua eta Jexux Goikoetxea Etxeberria

1.- Gabilleneko oroitzapenak: lekua, pre-fabrikatuak, ikasleak, Anita sukaldaria, irakasleak… - Gabillene etxea oso zaharra zen, humedadea ere ikaragarria zeukan, baina aldi berean, berealdiko xarma zuen. Oso bildua zen, eta hango pareta zaharrak tapatzen saiatzen ginen eta marrazkiz eta argazkiz beteta izaten genituen. Behin inspektorea etorri eta hau da eskola polite, hemen umek bizi direla ezagun du, esan zigun. Guk horregatik egiten genuen, baina batez ere, pareta zahar haiek tapa-tzeagatik. - Nik Anita sukaldariarena dut gogoan. Jangelako momentuak politak izaten ziren Anitarekin. Hark zuen hitz-jario horrekin.

Anita pertsona berezia zen momentu hartan. - Oso hiztun egokia zen, hamaika esaun-de ikasi genituen berarengandik. Gogoan dut Pello Aranburu (Pello "Mate") nola ibiltzen zen, koadernotxoa aldean zuela, haren esaldiak jasotzen. Honek nonbait apetitu ona eta gizentzen hasi zen. Anitak "mejoratzen" ikusten zuela esaten zion eta Pello gustura, harik eta konturatu zen arte gizentzen ari zela esan nahi ziola! - Anitak jenioa ere bizia zuen, e! Denak beharko zituen eta, baina langilea eta bizkorra zen. - Jangelan jende piloa egoten zen, eta uste dut txandaka ibiltzen ginela gu han, ala? Edo nola izaten zen?


2009ko abendua

28

- Jangelak, bi ere baziren han. Bolada ba-tean bai, behintzat. - Jangela txandaka egiten genuen eta gero berarekin sukaldearen aldamenean bazkal-tzen genuen. - Gogoratzen naiz, Garate zenak istripua izan zuenean, han ari ginen gu bazkaltzen, Kristina eta biok. Jangelako zerbitzua zen eta umeak behean zeuden, eta artean ez zen Eskolara sartzeko garaia. Eta itxuraz, haiek, bazkalondoren, Eskolara sartzeko ordua baino lehen etorri ziren eta… Garatek min hartu zuela... Gu orduantxe, bazkaltzen hastera; ondo gogoan daukat. - Orduan jana bertan preparatzen zen. Erosketak irakasleek, baina Anitak esan egiten zuen zer behar zen eta irakasleak egiten zituen erosketak. - Akordatzen naiz, behin, arraina beti ekartzen genuen bakailao-xerrak eta. Lazkaoko arrandegikoak, antxoa hasi berriak zeudela, eta umeentzat oso onak zirela eta, klaro, ea zergatik ez genituen hartzen antxoak. Gainera, oso moduan zeudela, eta... Horrenbeste insistituta, az-kenean antxoa horiek hartu genituen. Baina gu ere ez gentozen oso lasai. Eta ba-daezpada ere, gora bidean, Anitaren etxe parean gelditu eta esan egin genion. Eta

klaro, gero izan ziren antxoak eta antxoaren ondorengoak! Eta han aritu ginen, horrenbeste umerentzako antxoak garbitzen.Sekulako lana. Ez zen giro! - Maionesa eta halakoak oso onak egiten zituen. Altsasuko Kristinari horrenbeste gustatzen zitzaion hark egindako maione-sa, hala tokatzen zen egunean, errekreo garaian, hara joan eta maionesa jaten zuen bokadiloan. - Gero prefabrikatuena ere ba… - Prefabrikatuetan goi ziklokoak egoten ziren, 7.goak eta 8.goak, eta bestean txi-kiak. - Haur Hezkuntzakoak ere bai, han, beheko ikastolatik etorri zirenean, hura itxi zutenean. Akordatzen naiz, Maribi eta... - Hiru prefabrikatu ziren eta bakoitzak bi gela zituen. Guztira, sei. - Hiru ziren ala bi ziren? - Akordatzen naiz, ordezkapen bat egitera joan nintzela eta musika entzuten nuen. Goi ziklokoak ziren, ni hasi berri-berria eta ez nintzen ausartzen galdetzera zeinek zuen musika, denak barrez eta festa batean eta... Poltsan kaseta, musika jarrita… Ez nenkien nondik hasi, zer egin… Denak barrez. Horrekin akordatzen naiz.

.

2.- Eskola berriaren lehen urteak: leku aldaketa, instalazioak… - Leku-aldaketa, izugarrizko aldea izan zen, dena berria zen. Hemen aukera askoz ere gehiago eta tokia ere halakoa zelako. Gabillenen, berrehundik gora ume eta han denak sartzen ziren, pentsatu, Gabilleneko garai hartan eta hemengo instalazioak haiekin konparatuta, handiak, beste neurri batekoak dira eta, gainera, nahiz eta gero hauek ere txikiak geratu! - Berri honen beharra, ametsa, ilusioa, horrenbestekoa genuen, nik uste obra honen jarraipena harriz harri egin genuela. Hau izan zen gure “haurdunaldia”. Nik uste beti obrari begira, beti hemen sartuta, ikusten. Oso gertutik segitu genuen. - Gogoratzen naiz, lizentzia aldetik oraindik dena egin gabe zegoela, hona etorri behar genuela erabaki zela. 1984ko urtarrilean hona etorri ginen, baina

oraindik paper batzuk falta zirela uste dut, baina halako egarria genuen... - Gabillenen, goiko komedoreetan ere ibilita nago eta orduan non sartzen ginen, arrastorik ez. Eta honek beste irekitasun bat ematen zuen, eta pasilloak eta tokia... Handia. Ordenerako eta denerako. - Eta gela barneko argitasuna... - Hura, gainera, etxebizitza zen, eta leihoak ere, txikiak. Etxe bateko gela batek eduki dezakeena. - Gainera, azken urteetan, prefabrikatuek arazo mordoa zuten. Baten argiak failatzen zuen, bestean berogailuak; azken urteak gogorrak izan ziren. Akordatzen al zarete azken urteetan nola ibili ginen argiekin? Hotsa ateratzen zutela eta? - Izan ere, kalefazioarena... Elektrikoa zen eta radiadoreak piztuz gero, argiak saltatu egiten zuen. Berealdiko hotza egiten zuen. Orduan, beste batzuetan, argiak itzaltzen ez zirela, hotsa ateraz... Bueno, bueno...


2009ko abendua

29

Prefabrikatuetako azken urteak oso txarrak izan ziren. - Berogailuek sekula ez zuten ondo fun-tzionatu. Eta geletan ere... orduan estufak genituen, gasezkoak, bonbonekin. -. Bai, estufak, bonbonarekin... bombona-rekin atzera eta aurrera, usaina eta erreko garela eta ez garela.

- Eta hotz handiak zirenean, gauez piztuta utzi ere bai, bestela... - Orain entzungo balituzte gauza horiek, gauez entxufeak piztuta uztea.

3.- Orduko hezkuntza: ikasleen mate-riala, gurasoen parte hartzea, irakas-leen egitekoak… - Hasieran, alkoholezko multikopista. Ona, e! - Ia-ia, pribilegiatuak ginen, e! Hura genuelako. Bailaran beste inork ez zuen. Guk klitxeak egiten genituela eta, bagenuela guk alkoholezko multikopista eta hura zen, bueno! Ikaragarrizko aurre-rapena. - Materiala, dena prestatu behar zen, eta Ataungo Eskolan hala ere, umeei Kartu-linak, paperak, eta arkatzak eta halakoak ematen genizkien orduan... Eskola bezala, kuota bat jarrita zegoen... - Nik uste, kuota ja-rri zela, materiala sozializatu zedin, eta... Hori noiz era-baki ote zen? - Gu etortzerako, 1980an, hori horrela zegoen. Behar ge-nuen materiala, de-na, Eskolak erosten zuen. - Alde horretatik, gurasoek erabakita zu-ten. Oso erabaki garrantzitsua zen. Eskolako linea asko markatzen du. Lanak egiteko aukera ere bai, eta umeen arteko diferentziak ere ebitatzen dira. Oso neurri inportantea izan zen. Gurasoen aldetik, beti libre, libertadea ematen ziguten. Behar zen materialarekin eta... Hori inportantea izan da, zalantzarik gabe. - Gero, hasiera hartan, diruarekin eta kuo-tekin; gero liburu-azoka ere egiten genuen diru-iturria sortzeko eta alde horretatik... - Liburu-azoka, eta jostailuena ere bai, Eguberrietan. - Jostailuena, gehiago, hemen inguruan material didaktikoa edo jostailuak saltzen zituen dendarik ez zegoelako

egiten zen, eta dirua ateratzeko baino, zerbitzu bezala, gurasoei aukera ema-teagatik. - Tonbola ere jartzen zen. Alde horre-tatik, gurasoak asko mugitzen ziren di-rua ateratzeko eta lortzeko. - Orain… Klitxeak jasotzen eta, ze kuxi-dade? - Klitxeak ikaragarri komodoak ziren, baina gero klitxearekin, tintarekin... - Baina klitxeak ere aurretik egin behar ziren, e! Eskuz… - Bai, bai, bai... Alkoholezkoak denak eskuz egiten ziren. - Tintazkoan, zuloren bat eginez gero, han multikopistan jarrita, handik tinta dariola... Beteko zenituen, zirenak eta

ez zirenak... - Fotokopiadora i-zan zen, nik uste, aldaketarik han-diena. Klitxeeta-tik fotokopiado-rara pasatzea. - Astelehenetan e-ta horrelakoetan oso gaizki ibiltzen ginen kopiak egi-

teko. Argi-indarraren zentralak indar gutxi zeukan eta sobra ere, aste-lehenetan jendeak labadora eta jartzen zuen eta argiaren kontsumo handiagoa egoten zen eta sekulako bajada egoten zen eta ezin izaten genuen multikopista erabili. - Baina lehen fotokopiadora Gabillenen eduki genuen, e! Hona ez genuen ekarri multikopistarik eta halakorik! - Fotokopiadora sartu zenean, hasieran ez genuen fotokopiadora edozer gau-zatarako erabiltzen. Izan ere, erabaki genuen, klitxe pila bat genuela eta haiek aprobetxatu egin behar genituela, fotokopiadora oso garestia zela eta. Bai, hori bagenekien, baina lanerako...

Garai hartako hezkuntzak ere,gaur egungoak dituen arduraeta eginkizun berak zituen:momentuko gizartearen beha-ra eta eskakizunak betetzea-ena.

Maria Jesus Alvarez Unanua


2009ko abendua

30

Bueno, bueno... Fotokopiadora izanda, klitxeak erabiltzen? - Hortik aparte, orduko hezkuntzan, orduko gurasoak... Nik uste, erantzun egiten zu-tela. Irakasleek zerbait gehiago zirela, gaur egun direna baino... - Nik uste, gurasoak gure aurretik ez zirela joango, hau da, irakaslegoaren aurretik, baina bai gure parean. - Eta ez zen dirua bakarrik, dirua ez zena ere bai. Beti obeditzeko eta...

- Bai. Irakasleen rola, ordukoa, ezberdin ikusita zegoen gizarte eta gurasoen mailan. Dena diferentea zen. - Gainera, oro har, garai zailagoak ziren eta garai zailetan, elkartuago egoten gara denok. - Garai hartako hezkuntzak ere, gaur egun-goak dituen ardura eta eginkizun berak zituen: momentuko gizartearen beharra eta eskakizunak betetzearena.

4.- Ataungo Eskolaren berezitasunak: Eguzki Berri, Otsoa Irratia, negutegia, kirolak, bertsolaritza… - Eguzki Berritik hasiko gara. - Bai, zaharrenetik aurrena. - 1980-1981 ikasturtea. Urte hartan atera zen lehen alea. - Multikopistan. - Bai. Gaur egun pentsatuta, oraindik hor dagoela... Badela zerbait. Dagoeneko 29 urte. - Idazmakinan klitxeak eginda. Umeek egiten zituzten... - Idazmakinak etxetik ekarrita. Bakoitza etortzen zen berearekin edo ahal zue-narekin eta. Izan ere, Eskolan, zenbat idazmakina genituen? - Eta aurretik, alkoholezkoan.. Eskuz idatzita ere bai... Lehen Eguzki Berriak es-kuz idatzita daude. - Eskuz? Ez, eskuz eginda marrazkiak daude. Baina tintazko multikopistan. - Eta gero tinta gorri hura? Azkazalak pintatzekoa bezalakoa? A zer usaina! Bai, korrektorea, a zer usaina! Usaina... Hura dependentzia sortzeko... - Klitxeak egiten zuena zen, zulatzea eta harekin zuloak tapatzen genituen - Lehen alea begiratu dugu eta hala egina dago, e! Alkoholezko makinarekin egingo genituen beste lan batzuk... Hezkun-tzakoak edo... - Eguzki Berri egiten hasi aurretik, nik uste, beste aldizkari bat egiten zutela gu Eskolan hasi ginenean. Mariaje Amundarain hasi zen harekin. Bueno, goi zikloan zeun-detenak, hura eta zu... - Eguzki Berrin hurrengo aldaketa, hura informatizatzea izan zen, ezta?

- Gero izan zen, kolorea sartzea... Beste pauso inportante bat.

- Lanean ere aldaketa handia Eguzki Berrin, eta antzematen da, orain, beste modu batera egiten dela. Eta txikiek, txikiagoek, eta handiagoek, denek parte hartzen dute, baina nik uste ez dela lehengoa. - Hasiera batean, goi ziklokoak hasi ziren. Eta 8. maila arduratzen zen. - Bai, hasieran, idazlanekin lotuta gehi-xeago egon zen: ipuin, olerki, bertso... - Bai, eta gizarteko gaiekin. Gogoratzen naiz, Eguzki Berri berezi bat, nola aurkeztu zen (bat baino gehiago) INGEBAra (Instituto Geográfico Vasco) eta sarituak izan ziren bi ale. Bat baserriari buruzko tresnekin izan zen. Baina haiek ale bereziak ziren. Asko, idazlanak izaten ziren, baina beste batzuk gizarteko gaiekin lotutakoak izaten ziren. Orduan, Mariajek gizartea ematen zuen eta


2009ko abendua

31

Mari Karmenek hizkuntza, eta horiek izan ziren hasierako aleetako bi gai nagusiak. Orain, ordea, beste zerbait da. Beste garai batzuk dira. Hor dago lana eta garran-tzitsuena mantentzea da, hiruhilabetero-hiruhilabetero. - Garrantzitsuena hori da, mantentzea. Asmo batekin hasi ginela egiten eta ez zela izan momentu hartako moda modukoa, hor irauten duela, garaietara egokitzen.

- Otsoa Irratiaz arituko gara? 1985ean, makina bat bilera eta, izaten ziren, Bizkaia aldera ere bai, hango esperientziak ikustera. Hor Santi eta Jexux ibiltzen ziren. Teknikari gisa ere haiek lagundu ziguten muntatzen eta gero Lazkaoko bat ere etorri zen. Ikusten zen irratia garran-tzitsua izan zitekeela umeen heziketarako eta hortik saiatu beharra zegoela eta hala hasi zen kontua. Botika-gelari paretan zuloa egin eta, egokiena hau izango da, eta hala aritu zen garai hartan eta gaur egun ere hemen jarraitzen du. Lehen Eguzki Berrirekin esan dugun moduan, honekin ere beste horrenbeste: 24 urte eta oraindik jarraitzen du. Ez da izan egun bateko edo urtebeteko kontua. - Bai, orduan ere, Irratian ere, Eguzki Berrin bezala, pisurik handiena goi-mailetakoek eraman zuten, ez? Orduan, lan sakonxeagoa egin zuten hasiera hartan behintzat. Gogoratzen naiz, beste irrati komertzial batzuk grabatu eta entzun, eta atal bereziak eta hizkuntza nola egokitzen zen atal berezietara, eta horiek guztiak egin genituen. Orduan, hizkuntza eta bapatekotasuna biak uztartuta, nik uste, pisu handia izan zuela horrek. Gero mikrofono aurrean jartzea, umeentzako zaila izaten baita. Larriontzat ere bai, eta umeentzat ere bai. - Inposatzen duen zerbait da.

- Dena dela, ume batzuk hazi egiten dira mikrofono aurrean. - Eskenatokian bezala. - Txikitan, igual inposatu egingo du, baina astero-astero hemen, eta handiagoak ikusita, nik orain ikusten ditut umeak eta inork ez du Irratira etorri gabe geratu nahi. - Txikiei agian kostatuko zaie, baina gero jarri egiten dira hemen besteek ere egiten dutela ikusita. Jeneralean bai. - Gero, hasieran, ez genuen telefonorik irratian. Gero telefonoa sartu zenean, hura ere beste urrats garrantzitsu bat izan zen. Jendeak deitzen zuenean, jabetzen ziren: kontxo, ba entzuten ari dira... Gertutasun hori sentitzea. - Ordutegiarekin ere aldaketa handia izan zen. Lehen ostiral arratsaldean egiten zen, zapatu goizean ere bai... - Beti ordurik politena zein izango litzatekeen, ikasleak, gurasoak, denak harrapatzeko. Azkenean, orain Eskolako orduetan jarri da eta… - Gaurko umeek komunikabideei begira, telebista garaiko umeak dira, imajinaren garaiko umeak dira… - Nik uste, ikusmena landu eta entzumena galdu, e! Ohitura hori... - Orduan, hurrengo erronka, telebista! - Lehen ere ibili ginen berotuta! Ibili ginen, irratia jarrita, hurrengo pausoa telebista zela! Akordatzen naiz ni, telebista zergatik ez dugu muntatzen? aritu ginela. - Bueno zer? Jarraituko al dugu? Negutegia dugu orain. Eskulanak, gurasoak eta izaten ziren, tailerrak eta.. Eta horietako bat negutegia izaten zen. Gurasoak arduradun bezala jarri eta negutegia maila batean... Horrela joaten zen. - Baina negutegia sartzen badugu tailerren mugimenduaren edo esperientziaren bar-nean, nik uste, oso garrantzitsua dela tailerrena bera ere. Garai hartan bertan, oso Eskola gutxitan egiten zen hori, eta hura bai zela, bide batez, umeei esku-lanetarako aukera zabala emateko bidea, eta, bestetik, gurasoen partaidetza bene-tan oso interesgarria zuen. Astero-astero, hemen guraso sail bat edo laguntzaileak (gurasoak ez ziren batzuk ere etortzen ziren), eta talde bati irakasle batek eman ziezaiekeen eskulan bakarra; ba hartara, 5 edo 6 eskulan egiten zituzten. Batzuetan, pintura edo antzerkia... Edo josteko gauzak ere izaten ziren...


2009ko abendua

32

- Bai, puntokruz edo gantxilloa... - Edo sukaldaritza, edo negutegia, saski-gintza… - Zeramika ere bai. - Eta horien barnean, negutegia ere egoten zen. Nahiz eta iruditu hemengo umeek negutegia oso gertutik bizi dutela, baratza eta landareak eta direla eta, nahiko interesatuta egoten ziren. - Gustatu egiten zitzaien. - Asko gustatzen zitzaien. Negutegiak zuen arazoa zen, gero oporretan eta hala-koetan... Negutegiak ez du oporrik. Hor, gainera, negutegiaren inguruko beste datu garrantzitsu bat ere badago: kokatu genuen tokiarekin ez genuen asmatu. Jarri genuen zelai horretan, baina aldapatxoa egiten du eta hor putzua egiten da aldiro, neguan. - Nik uste, hor lurre ere buztinlurre ze-goela. Niri behin hor, umea botarrusoekin joan, eta botarrusoa han geratu eta umea lepoan hartuta atera behar izan nuen handik. Baina hori ez da baratzetan ger-tatzen! - Kirolekin jarraituko al dugu? Kirolak betidanik izan dira hemen... Garrantzia

eman zaie eta kirol asko egin da hemen (kirol desberdinak) eta orain ere berdintsu jarraitzen du, ezta? Aukera ere bazen, gero, kiroletan frontoia edo kiroldegia izan zen beste pauso inportante bat, 1991koa. Kiroldegia ere gauza askotarako baliagarria bihurtu zaigu. Ez bakarrik kiroletarako, baizik eta, baita gimnasiarako ere eta beste gauza askotarako ere. Dudarik ez, ba, kirolak garrantzi handia izan du eta badu oraindik ere. Horren erakusgarri da ume askok parte hartzen duela.

- Garraio arloan, gurasoen parte-

hartzea ere oso inportantea izan da horretan. - Zenbait baserrietako gurasoak etorri behar kotxearekin eta eraman egin behar... eta horretan baserritar seme-alaba askok kirol bera egin du, beti, lauetatik seietara entrenamenduak izaten ziren eta gero gurasoekin gora igo... - Horretan zer? Gaur egun, neskak eta mutilak parekatuta al dabiltza edo zer? Edo mutilek gehiago egin izan dute? - Adin hauetan, parekotasun hori badago. Arazoa geroxeago etorri ohi da, 14-15 urte-rekin. Neskek errazago uzten dute, ezta? Baina hemen, 12 urte arte eta, gaur egun, neska zein mutil, antzekoa da. - Kiroletan ikusten badituzu, garai batean bezala, orain ere mutilak gehiago dira futbolean eta zenbait kiroletan, neskak baino. - Nik uste dut ezberdinak garela. Baina gero gizarteak ere eragina baduela. Kiroletan, komunikabideetan eta, gizonez-koen kirolak askoz ere denbora gehiago... Hori aztertzeko modukoa litzateke, zenbat denbora betetzen duen gizonezkoen kirolak, eta zenbat emakumezkoenak. - Hori asko aldatu da. Nik gogoan dut, behin baino gehiagotan komentatu izan dut hau, Gipuzkoako finala zen, emakumeek futbolean jokatu behar zuten eta Ataungo taldea zen finala jokatzeko sailkatu zena eta orduan Diputazioko arduradun bat zegoen eta harren komentarioa izan zen, nik ez ditut ikusten neskak futbolean. Zergatik ez ba? Berdin-berdin! Nik uste, hemen hasieratik beti izan dugula argi: neska zein mutil kiroletarako, berdin. Berdin dela eta hala behar duela gainera. - Kirola Eskolaren ikuspegitik, nik uste nahiko inportantea dela, ekonomiaren arlotik eskola barruan nahiko integratuta dagoela, ez dagoela kuota bat aparte ordaindu beharrik eta hori Eskolako kuotatik doala... Horrek esan nahi du, ikuspegi horretatik, kirola Eskolaren barruan dagoela. Ez dela eranskina. - Eta azkena, bertsolaritza.Bertsolaritzak ere beti izan du tokia. Hasiera hartan, Goierriko Bertso Eskola Ordizian zegoen eta akordatzen naiz oraindik lehen urteetan, autobuskada bat joaten zela beteta hemengo jendearekin.


2009ko abendua

33

-Goierriko Bertso Eskolako aurreneko urteetan, orduan, Lizeoa eta Ataun izaten ziren ume gehienekoak eta hemendik, altutik jo gabe, igual 35-40 ume joaten ziren. Eta eskola arteko bertso-paperetan eta, urtero-urtero, jende mordoxka batek hartu izan du parte. Aspaldikoa da. Gero, beste kontu bat izaten da bat-batekoa, hori zailagoa baita, baina urte batzuetan norbait atrebitzen da, beste batzuetan ez,

denetik egon da. Baina inportantea da, nik uste, eskola arteko bertso-paperetan eta, jende pilo batek parte hartu duela urtetan zehar. Eta segitzen dutela. - Gero ez da hor atera, baina bueno, garai batean egiten ziren mendi-irteerak, eta haiek oso inportanteak dira. Nolabait, momentu hartako giroa isladatzen zuten haiek, ez? Ez zen kirola egitea helburua. Aste guztia hemen lanean pasatzen genuen ume, irakasle, guraso eta abar, eta igandetan herriko zenbait bazter ezagutzea zen helburu. Eta egiten ziren irteera haiek. Jende pila bat, ehun eta gehiago, jaiero-jaiero. Eta urte dezente iraun zuen ekintza izan zen. - Azkenekotan, hilean behin jartzen da eta jende mordoxka bat dago hor. Eta nik uste, dudarik gabe, gauza horiek eustekoak di-rela eta ez direla ahaztu behar.

5.- Eskolaren momentu bereziak: Ikasleen kopuru-jaitsiera, 7. maila egi-tera ikasleak behera joan beharra, Lazkaoko San Prudentziotik etorritako ikasleak… - Ikasleen kopuruaren gorabehera hori garrantzitsua izaten da; 4 ume, 5 ume, 6 ume... Hori ezagutu genuen, eta horrek ekartzen zituen arazo guztiekin, eta ira-kasleen kopurua mantentzeko ere dauzkan zailtasun guztiekin... Nik uste, hori urtetan ezagutu dugula. - Bai, horrek eragin negatiboa bazuen, baina nik uste, eragina edo gehien zapuztu gintuena zazpigarren mailakoek behera jaitsi behar izan zutenean gertatu zela. Horrek Eskolari lehen esan dugun ekintzetan, bai Eguzki Berrin, bai Irratian, zortzi mailak ez izateak, nolabait txikiek handien eredu horretatik jaten zuten, nolabait elikatzen ziren, eta hori falta izateak ere kendu zion pixka bat nortasuna edo indar pixka bat une hartan. Edo hala iruditu zitzaigun guri une hartan behintzat. - Bai, hori 1996-1997an izan zen. Zaldibian makina bat bilera egin ziren herri-eskoletakoekin. Garai hartan, SIADECOri eskatu zitzaion azterketa egitea; egin zuen bere azterketa, eta azterketa haren ondorioa zen, 7. eta 8. mailak, bakoitzak bere herrian mantentzea komeni zela. Hori ez zen posible izan eta, azkenean... Gero,

San Prudentziokoa daukagu. Hori 1999-2000. urtean izan zen. San Prudentzio Eskola ixtea erabaki zenean, bertako gurasoen multzo handi batek erabaki zuen Atauna etortzea. Hasiera hartan, 22 izan ziren: 3. maila, 4. maila, 5. maila eta 6. maila egitera. Orduan, 4 urte iraun zuen horrek. Nik uste, haientzat ere, Lazkao-koentzat, eta guretzat, Ataungoontzat ere, aldea zela, hemengo umea eta Lazkaokoa, ba, desberdinak ziren. Hizkuntza aldetik, kultura aldetik... - Bai, batez ere, Lazkaoko euskaldunenak ez zirelako ere bai. Lazkaotik zetozen, baina Lazkaoko nahiko erdal girotik esango genuke. Orduan, bi gauza horiek, bi obje-tibo horiek ezberdinak ziren. - Nik uste, Lazkaotik etorri ziren horiek etorri zirela hona Eskola Publikoaren aldeko aukera egin zutelako eta Lazkaon Ikastola zutelako. Baina noski, hona etorri zirenean, aurkitu ziren Lazkaoko Ikastola bezain euskalduna edo euskaldunagoa dela Ataungo Eskola Publikoa, ez? Nik uste esperientzia bat izan zela hemengoentzat eta hangoentzat. - Haientzat, hizkuntza alderditik, dudarik ez. Irabazten atera ziren. Euskararen alde-tik izan zen, haientzat, latza. - Nabarmena zen adibidez, Irratiko emanaldietan, irratsaioetako emanal-dietan. Garbi-garbi ikusten zen, mikrofo-noan gidoia egiten ataundarra edo lazkao-


2009ko abendua

34

tarra eta garbi-garbi antzematen zen ha-sieran. Nik uste dut, Mari Karmenek esan

duena, hori bai izan zela haientzat ikara-garrizko aberastasuna hizkuntza aldetik. - Eta hortaz zenbait gurasok aitortu dit.

6.- Azken urteetako aldaketa nagusiak: hezkuntza mailakoak (materiala, metodologia…), Teknologia berriak, ingelesa… - Ingelesa aspaldikoa da, e! Jo! Atzo ikusi genituen bideoan Klara eta... Hemen, Eskola Publikoetan ingelesa ematen ez zenean nik ez dakit zein tokitan eta tokitan eta tokitan, hemen ingelesa gu etortzerako, 1980. urtean, eman egiten zen, e! Irakaslea gurasoek ordainduta, ingeleseko irakaslea guk beti ezagutu dugu. Ikuspegi aldetik oso aurrerakoia zela eta gauza askotan aurre hartu zuela, ezta? - Berrikuntza izango da beharbada, ba ez dakit, 3 urtetik 4 urtetik aurrera... - Hori bai... - Beste bat, bai... Hezkuntza maila-ko aldaketa izu-garria izan da. Hori bai. -Materialean, me-todologian... Hori ikaragarria izan da. - Materiala alde-tik bai, asko aurreratu da, bitartekoetan nabarmen; baina metodologian, nik ez dut nabaritu halako aldaketarik: Ataungo Esko-la sortu zenean ere, Ikastolen mugimen-duaren inguru horretan elkarlanean eta, aurrerakoia izan da beti. Gu hasi ginen urte hartan, Freirekin eta, hor baziren beste pedagogo batzuk, Montesori eta, horiek denak, hemen, probak egiten, hemendik pixka bat eta handik pixka bat. Halako metodologiekin hasi ginen, ez? Esan nahi dut, metodologian behintzat nik ez dudala nabaritu halako... Metodologian baino gehiago, bitartekoak... - Pedagogia mailan, beti gu baino aurreratuagotzat katalanak jotzen geni-tuen eta garai haietan, Kataluniara bidaiak egiten ziren bailara mailatik oso anto-latuta. Noiznahi ez, baina maiz. Hangoa gure erara egokitu eta baliatzen ginen haien aurrerapenez... Ezta?

- Eta ikastolen inguruan eta... materiala oso gutxi zegoen. Eta hobetzen ari da, ikaragarri. - Ni hasi nintzen urtean, bigarren mailan, Lazkaoko Ikastolara joaten ginen bilerak egitera. Lazkaoko Ikastolakoekin. Eta ma-teriala, noski, ez dago konparatzerik garai hartakoa eta oraingoa. Orduan, han bilera egin eta halako fitxa eta halako fitxak nik preparatuko ditut eta zuk halakoak, eta gero ekarri itzazu, eta gero multikopistan kopiak egin, eta gero txuri-beltzean de-nak... Hori, zalantzarik ez dago, materia-larena da izugarrizko aldaketa, bai, mate-rialean bai! Baina, bestetik filosofia aldetik eta… Ba bueno... - Teknologia berriak izan dira nik uste,

arloa, izuga-rrizko aldake-ta ekarri due-na eta ekarri-ko duena. - Ari dira tek-nologia berri-ak moldatzen materialetara... Baina, tek-nologia be-

rriak, esaten dena oraindik, ikaragarria dela eta ez dakit oraindik hori behar bezala janda eta afrontatuta daukagun. - Ikaragarrizko abiaduran doala. Gu horien atzetik harrapatu ezinik goazela pixka bat, ezinean. - Ezin harrapatu! Segika, segika... Hori aprobetxatzeko, oso ondo ezagutu behar duzu, eta nik uste dut ez daukagula eta sartzen garen tokian, ez dugula aurkitzen nahi dugunik... Eta ez garela kapaz hori jan eta asimilatu eta... Emateko. - Askotan, hor, ikasleek erakusten digute. Batzuetan, maila horietan, ikasleak, as-kotan, gu baino gehiago dira zenbait gau-zatan. Garbi dena da, ordenadoreen mun-duak azken urteoetan ikaragarrizko alda-keta ekarri duela eta dudarik ez, CDak dituzu, DVDak dituzu... - Pendrive-ak... Bueno, bueno... - Interneta da, mundu bat, gure umeek oraindik dominatzen ez dutena. Mingainen

Materiala aldetik bai, asko aurreratuda, bitartekoetan nabarmen; bainametodologian, nik ez dut nabarituhalako aldaketarik: Ataungo Eskolasortu zenean ere, Ikastolenmugimenduaren inguru horretanelkarlanean eta, aurrerakoia izan dabeti.

Joanixabel Aramendi Arana


2009ko abendua

35

puntan ibiltzen badakitena, baina hara joan eta behar dena eta hari probetxua ateratzen ez dakitena. Eta Interneten bila-tzeko saiatu egin behar da, e! Eta probe-txugarria izateko, ideiak garbi zuk eduki

behar dituzu. Eta nik uste dut, ez dela horrenbeste. - Baina pentsatzen jartzen zara, 11-12 urteko pertsonekin ari zarela? Ez direla 16koak?

7.- Aurrera begira: Eskolaren erronkak. - Hemen azaldu diren urtetako berezitasunei, Ataungo Eskolak eduki dituenak eta dauzkanak, horiei eustea, batetik, erronka da. Esan dugu Otsoa Irratia dela, Eguzki Berri dela... horrelako gauzak, kirolak direla eta ez dakit zer gehiago, nik uste dut inportantea dela horiek hainbeste urtetan iraun duten moduan, ba, beste horrenbeste urte irau-tea. Ea eusten diegun eta eusten dieten dato-zenek. Hori da bat. Teknologien mundukoa da bestea. Hemendik 20 urtera nolako hezkuntza ikusteko gai izango garen... Orain dela 10 urteko irakasleen papera beste era batekoa, nahiz eta ez den aldatu zenbait gauzatan, aldatuko da. - Bai, tutorearen figura edo tutore bezala, indar gehiago izango du, erakusle baino, ez? - Eskolak horrelako gauzak beharko ditu, aurrera egiteko eta indar pixka bat iza-teko. Beste alde batetik, hezkuntza alde-tik, gurasoek garai batean irakasleek esandakoari amen-amen egiten zioten eta nik uste, horretan gauzak asko aldatu direla. Orain beste ikuspegi bat... Erronka ez dakit zein izango den, baina baita iruditzen zait batzuetan guraso guztiak lanera doazela eta umeak Eskolan okupatuta edukitzeko bide bat dela. Eta denborarekin beharbada Es-kolaren pape-ra hori izango da. Hemen e-saten zen tu-torearen pa-pera indartu egingo dela eta beharbada halako zerbait ere etorriko da. Garai batean, nik uste dut, Eskolen papera ere bazela ba, zerbait ikasteko

bidea. Ez dakit gaur Eskolek hainbesteko indarrik duten gai horretan. - Ikasteko bide asko daude eta orduan, eskola da,bat. -Nik horregatik esan dut lehen filosofia mantentzea... Lehen esan duguna, kuotak mantentzea hasieratik izatea, material guztia sozializatzen dutenak... Erabaki asko daude hor hasieratik hartutakoak,

gure ikuspegitik oso onak irudi-tzen zaizkigu-nak, baina nik uste gaur egun-go zenbait filo-sofiarekin...

- Txokatu egiten dutela. - Eta orduan, ba... “zerbitzua behar due-nak pagatu dezala”,”ez dakit zer behar duenak pagatu dezala”… Horiek dagoeneko entzuten ditugu guk, ezta? Eta orduan, ba... - Ikasleen heziketa ezin da pentsatu Eskolako lana bakarrik denik. - Egoera asko aldatu da lehenagoko urtetatik. Emakumezkoa, gizonezkoa beza-la, gaur egunean, lantegira doa. Gurasoak eta gu ere bai, presakako mundu batean, hemen gabiltza eta bueno... Ahal dena egin da. Nik uste, gizartea aldatzen den bezala, Eskola ere aldatzen doala... bai gurasoak, bai irakasleak... Irakaskuntzan etengabe ematen ari diren aldaketen aurrean, irakasleok ezin gara atzera gel--ditu. - Herri txiki bateko Eskolak aurrera egin

dien erronka horiek bide-ratzea, irakasle, ikasle eta guraso zein herriko boluntarioen ahalegina-ren ondorio dira. - Orain, erronka eta erronkan... Nik uste, ahaztu behar ez duguna dela, oso adin importan-

tea dela eta Eskolaren egiteko nagusia ume horien heziketa dela, ez? Teknologiak eta horiek denak horretarako bitarteko batzuk

Irakaskuntzan etengabe ema-ten ari diren aldaketen au-rrean, irakasleok ezin garaatzera gelditu. Jexux Goikoetxea Etxeberria

Herri txiki bateko Eskolakaurrera egin dien erronkahoriek bideratzea, irakasle,ikasle eta guraso zein herrikoboluntarioen ahaleginaren on-dorio dira.

Begoña Munduate Aierdi


2009ko abendua

36

direla. Ezin garela itsutu berrikuntza berrikuntzagatik, berez ona den bezala, ez? Eskolaren egitekoa ez da soilik ezagutzak banatzea, haurraren jakinduria osatuko duten esperientziaz ere arduratu behar da. - Aurrera begira ere, beti ilusioz eta gogoz lan egitea. Horixe dugu ziurrenik, beste erronka handi bat.

- Erronka nagusia: garaian garaiko baliabideak erabiliz, haurraren heziketa osoa lantzea.

8.- Azkenik, eta topikoa izango da, baina, begi-bistakoa da Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxean lanean aritutako irakasleek, irakasle-lana baino askoz ere gehiago egin behar izaten dutela, urtez urte bertako ikasleek Ataundik kanpora joatean izan ohi duten ezagutza-mailan eta pertsona-izaeran nabarmentzen denez… - Ataungo umeak, herri txiki batekoak izatean, aspaldi kanpora joaten ginenean ere, nik uste txintxoak direla. Txintxoak dira eta ez dugu egunero hau esaten Ataungo ume-ez. Kanpora joanda-koan, beste batzuen parean jarritakoan antzematen zaie, lana eginarazi egiten die-

gula, bai, eta orduan, erantzuten ere bada-kite. Baina lehen ere Eskola, asko abonatu dugu eta nik uste, horiek denak, gero, umeen ikas-ketan edo irakasleek errenditzeko momentuan antzeman egiten direla. - Kopuruak ere eragin du. Hemen ibili ditugun kopuruak, 12, 10, 8 edo horiek, hezkuntzako ere lagundu egiten du. Hori hala da. Ez da berdina 10 edo 12 ume eduki edo 22 edo 25 eduki... Hala da eta nik ez dakit zer egingo dugun... Azkenean da... Pertzepzioa hori bada, ongi etorria dadila eta nik uste dut guretzat ere ongarria dela hori entzutea. Hori adi-tzea

hobea da, alde-rantzizkoa aditzea baino. Hori hala da. - Badakizue zer esa-ten duten Ataungo-engatik: oso onak edo oso txarrak...

Umeei lana eginarazi egitendiegu, bai, eta orduan, eran-tzuten ere badakite. Lehen ereEskola, asko abonatu dugu etanik uste, horiek denak, gero,umeen ikasketan edo irakasleekerrenditzeko momentuan antze-man egiten direla.

Sagrario Eskisabel Zurutuza

Eskolaren egitekoa ez dasoilik ezagutzak banatzea,haurraren jakinduria osa-tuko duten esperientziazere arduratu behar da.

Mari Karmen Iztueta Jauregi


2009ko abendua

37

AZKEN MENDE LAURDENEKO IRAKASKUNTZA ATAUNEN Irakaskuntza Ataunen, bere osotasunean aztertzeko, azken 25 urte hauek ezer gu-txi direla jakin arren, urtemuga borobil hau aitzakitzat hartuta, aukera polita da ordea Joxemiel Barandiaran Herri Ikaste-txearen inguruko zenbait goeta egiteko. Nere lantxo hau nonbaitetik hasi behar eta, hasi dezadan duela 25 urte altxatako ikastetxearen eraikina bera aztertzetik. Ataundar guztion arridurarako, eta arri-dura diot zentzurik onenean, gu lehendik ohituta geunden eskolatxo edo gela xixtrin batzuk hiru auzotan barreiatu-takoak ahaztu (merzedarien ikastetxea salbu), eta ara nun altxatzen duten gure inguruan eta urrutiagoan ere ikusten ez diren ikastetxe sendo, zabal, argitsu eta inguruari guztiz lotutako “euskal baserri” estiloko etxea. Eraikina bera, bere horretan, nahikoa ez da izaten edukiz osatzen ez bada. Tres-neria eta Giza baliabideak behar ditu. Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxeak horretan ere bikain asmatu zuen. Barrua (gelak, idazkaritza, liburutegia, jangela, soinketa gela, tailer-laborategia eta geroxeago etorriko zen irratia) garaiko berrikuntzekin hornitua izan zan eskola barruko eta kanpoko kirol iharduera bu-rutzeko instalakuntza egokiekin batera; eta irakasle taldea ere profesional gai-tasun haundi batez gain, eskolaren etor-kizunarekin eta herriko gaztetxoen hez-kuntzarekin guztiz konprometitutako talde langile bat biltzea suertatu zitzaigun.

Taldea langilea eta ikastorduetatik kanpo eskolan ordu asko ematen zituztela konprobatzeko aukera neuk izan zuen.

Guraso bezela Eskola Kontseiluan eman nituen urte haietan, gure eginkizunetara eskolara inguratu behar izaten genuen aldioro, berdin zion zein ordutan, beti aurkitzen ginen oraindik etxeratu gabeko irakasle bat eta bi baino gehiagorekin. Ez da arritzekoa beraz, dedikazio haundi horrekin egindako lanak ekartzen dituela ondorio onak eta ikastetxearen izen ona eraman duten tokiraino eramatea. Emai-tzak denok ezagutzen ditugu. Literatur sariketatan aintzindari, hizkuntza eta de-klinazio lehiaketatan zer esanik ez, ber-tsolaritzan, olerkigintzan, Eguzki Berri aldizkari honen sorrerarekin eta irrati-gintzan egindako trebakuntza lanak ezagunak izan dira lurraldean eta lurraldetik kanpo ere. Kiroletan ere beste horrenbeste: pilotan, atletis-moan,... eta abarretan lortutako emai-tzak haundiak izan dira eta zenbait kiro-lari punta-puntan ibili dira eta beste ba-tzuk bidea egiten ari dira.

Etorkizuna: Joxemiel Barandiaran Herri Ikastetxearen etorkizuna bide beretik ja-rraitzean dagoela esango nuke. Ataunen ondo txertatua, orain arte bezalako ira-kasle talde profesional eta entregatua, eguneko eta garaiko baliabide tekno-logikoez ondo hornitua, finean, guztion-tzat erreferente izango den erakunde bat izaten jarraitzeko. Bertatik aterako diren gazteek, dela ikasketa mailan, gizatasun mailan, dela kirol edo kultur alorretan, edo dena delakoan, pozik eta arro adie-razi behar lukete zein harrobitatik dato-zen eta ze heziketa maila jasota dato-zen. Honela bakarrik eta ez bestela, mantendu ahalko baita beste hogei-tabost urtez ere, ondo errotua eta ondo egituratua dagoen ikastetxe haundi ba-ten izen ona.

J. R. Munduate


2009ko abendua

38

JOSEBA TROSKATEGI ZUZENDARI 2009. abenduak 8, asteartea. 20:00.

Stieg Larsson-en telefono-deia jaso zuen Joseba Troskategik. –Deituiok seittun Mikael Blomkvist-i eta lasai eon, Lisbeth Salanderrek

launduko dik Ataungo Eskolan ein nai dean operazio zaillen. Josebak, danba!, bota zion erantzuna: -Ez Stieg. Hau nire erara egingo diat. Etzeukak inork Suediatik Ataungo puntara etorri beharrik. Bazekiat zer egin. Esker-tzen diat laguntza. Millenium aldizkaririk ez diagu baina Nondik eta Eguzki Berri bai. Zorte on! Segizak ondo!- agurtu zuen Larsson idazleak. Bai. Zortea beharko zuen Josebak buruan zebilkiena aurrera eramateko. -Non jesusetik jakin ote dik Stieg-ek, nere asmoen berri ? Hilabete zeraman Ataungo Eskola eta bere ingurua aztertzen. Orain zailena gel-ditzen zitzaion.

Irakasle guztien bizimodua, non bizi ziren, zer egiten zuten, bakoitzaren ibile-rak eta sekretuak, denak ondo aztertuta zeuzkan. Txukun-txukun zeukan guztia gordeta bere ordenadorean. Itto 1.3 pro- grama ireki, Atown Server-ean klik egin, deskargatu eta hantxe zeukan guztia.

20:15. -Letxes !!! Tontoa dek ba errotarie, arto-aren truke emateko garie !!! -pentsatu zuen Josebak. Satorra ibili berria zen bere orde-nadorean. Alue ! Lisbeth-en lagun hacker okerren batek “azioa “ egina zion. Baina bost inporta ! Bazekien sarean lagun handi zituen Suediako pajaro haiek ez zutela txoria kaiolatik aterako eta mokoa ireki gabe gordeko zutela infor-mazioa kolkoan. Lasai beraz. Afari mokadutxoa egin eta azken errepasoa eman zion planari. 22:00. Baina zergatik egin behar zuen operazio hura ? Josebak bazekien zertaz ari zen. Herriko eskolaren historia ondo ezagutzen zuen. Gabilleneko Monjatan ibilia zen, Eliza ondoko Kalostra-gaineko Eskola Nazionalean ere bai, Okaiztiko oilategian Ikastola jarri zutenean ere, han aritu zen oilategi aurreko jolaslekuan Orioko hon-darra deskargatzen. Gabillenen portatilak jarri zituztenean ere han zen eta Eskola berrian, zer esanik ez. 22:30. Garbi zeukan. Bere azterketak zalantza guztiak argitu zizkion: HERRIARI ARIMA FALTA zitzaion eta arima hori Eskolaren bidez zabaldu nahi zuen Josebak. Zerrenda luzea zeukan idatzita: -Kalean inork ez du inor agurtzen. -50 urtez gorakoek ez dute 20 urtez az-piko inor ezagutzen eta alderantziz ere ez. -Auzolanak desagertu dira. Lana badago baina auzorik ez.


2009ko abendua

39

-Etxe berean bizi diren bizi-lagunek ez dute elkar ezagutzen -Kontu zaharrentzat kontenedoreak jar-tzeko asmoa du udalak eta ipuinentzat zabortegia egiteko hotsa dago.

- Neska-mutikoak Barça-zaleak dira. -Herriko bazter eta txokoak inork ez ditu ezagutzen. -Kaleko bizitza baino gehiago kale egiten duen bizia du jendeak. -Herriko ekintzetan ez du inork parte hartzen. -Telebista jaten dute eta makinetako bizi birtualean murgilduta daude gau eta egun ordu pila batean. -Gero eta gehiago dira herrikoak eta gu-txiago herritarrak. 23:30. Kotxe elektrikoa hartu eta Altzani men-ditxora igo zen Joseba. Leku aparta zen Eskola zaintzeko. Minolta 2x8 prisma-tikoak atera eta eskolara begiratu zuen.

Ziur egon nahi zuen. Leiho guztiak pertsianak botata zeuden. Dena normal.

Ez. Ea ! Bigarren solairuko gela batean argia piztuta zegoen. Begiak prismatikoen kontra estutu zituen Josebak. Pertsia-naren tarte-zirriztuetatik argia ikusten zen. Eskolako planoa motxilatik atera zuen ziur egoteko: Zuzendariaren gela zen. Zuzendaria egongo zen bere gelan. Eskolaren 25. urteurrena zuten hurrengo egunean eta den-dena ondo lotuta eduki nahi izaten duen horietako zen Zuzen-daria. 23:40. Hamar minutu egin zituen Altzani aldetik Eskolara begira. Halako batean argia itzaldu zuten. Eskolako ate nagusira zu-zendu zituen prismatikoak. Aiba ! Ez zen zuzendaria. Nor zen ordea? Josebak ez zuen ezagutu. Eskola aurreko aparka-lekuan kotxerik ez zegoen. Oinez aldegin beharko zuen dena delakoak.

Altzaniko errepide bazterrean, izkutuan utzi zuen auto elektrikoa hartu eta ziztu bizian abiatu zen Joseba, Eskola ingurura. Iztatortik gora, Kalbario Santu parera iritsi zenean, Kiroldegi alderako bidean utzi zuen kotxea, argiak itzalduta. Oinez hurbildu zen Eskolara. Larratze aurrera iristearekin batera norbait ikusi zuen. .uta Soria ! Alkain aktorea iruditu zitzaion…Ezinezkoa dek !!! Telebista ge-hiegi ikusten diat. Ez zen ba Maria Antonia Iglesias. Eta Be-len Esteban ere ez. Urduri jartzen ari zen Joseba. Arnasa hartu zuen sakon.

ipuinak


2009ko abendua

40

Abenduak 9, asteazkena. 00:15. Erabakia hartuta zeukan eta orain ez zuen atzera egingo. Eskolaren atzekaldeko leiho batera hur-bildu zen. Larratzeko zakurrak zaunka egin zuen. Pertsiana hondatuta zegoen. Pertsiana jaso, leihoari bultz egin, alar-mak ez zuen jo, linterna piztu eta barrura sartu zen. Zuzendariaren gelara igo zen. Aiba ! Mahai-gainean fitxa bat. Argi egin zuen linternarekin. JUAN BARANDIARAN ZEBERIO. 1872ko abenduaren 27an Ga-brielenea etxean jaioa. 53 urtez San Martingo koadjutore izana. Bere ondasun guztiak Mertzedaria monjentzat utzi zi-tuen, Ataunen eskola sor zezaten. 1953ko urriaren 30ean hil zen. Fitxaren ondoan paper bat, eskuz idatzita: ORAINDIK BIZI DA.

- Lisbeth Salander-en letra?-pentsatu zu-en. Bera izango zen lehenxeago Larratze aurrean ikusi zuena. Eztek amutse ! Bere planarekin aurrera segi zuen Jose-bak. Motxila ireki eta linterna-argitan, ATAUNGO ARIMA eskolako gela-guztietan banatu zuen. Arimaren azkeneko zatia berarentzat gorde zuen.

00:45. Hogei bat minutu behar izan zituen arima-banaketa amaitzeko. Ondoren, sartu zen leku beretik irten zen Joseba. Larratzeko zakurrak zaunka egin zuen. Gero, piska bat urrutiratu zenean, Eskolara begiratu zuen. Bat-batean per-tsianak igo eta Eskolako argi guztiak piztu ziren. -Baño, baño ! Parre txikia egin zuen Josebak. Jentilbaratzako Sugarra sartuko zen Eskolan ! -Lan bikaina Joseba ! Kafe bat hartuko al degu? galdetu zion, eskua bizkarrean ja-rriz, Zuzendariak.

2009KO ABENDUAN

JOANTXO AIZPURUA BARANDIARAN

ATAUNGO ARIMA

Juan Barandiaran Zeberio

1872-12-27


2009ko abendua

41

BERTSOAK

GAIA: Eskolaren 25. urteurrena

DOINUA: Teologia ideologia.

-1- -2-

Hilabete hau izango dugu Aurrera doaz gure eskolan

guretzako atsegina sortutako proiektuak

azken urtetan denboran joana garai bateko irakasleek

izan da oso arina badauzkate merituak

gure eskola daukagu jada saiatu ziren garai haietan

mende laurdena egina irakasten arituak

gerora ere egingo dugu landatutako zuhaitzetatik

ataundarrok ahalegina. atera dira fruituak.

3. maila


2009ko abendua

42

IPUINA

MASKOTA BAT DAUKAT NIRE LAGUN Bazen behin Nekane izeneko neska bat. Zortzi urte zituen eta abereak oso gustuko zituen.

Nekanek urteak betetzen zituen bakoi-tzean, urtebetetzeko opari bezala, beti katutxo bat eskatzen zuen. Aitak eta amak esaten zioten ia nork zaindu behar zuen eta berak, bera arduratuko zela esaten zien. Baina alferrik. Bederatzi urte egin zituen egunean or-dea, bere ametsa egia bihurtu zen. Nekane, goizeko zazpietarako esnatuta zebilen pasilotik barrena, urduri eta ezin egonik. Hala zebilela, amak soma-tu zuen eta zoriondu ondoren, aitare-kin, bere ahizpa Itsasorekin eta amona-rekin gosari bikain bat egin zuten, txo-kolate bero-beroa, bizkotxo eta guzti. Ondoren, Nekaneren harridurarako, oparia eman zioten:

- Tori bihotza, ireki ia gustuko duzun! - Ohhhhhhhh! Ze polita! Txikia

benetan! Katutxo hau nire laguna izango da eta Mitxi deituko diot. Eskerrik asko.

Nekanek oso ondo zaintzen zuen katua. Katua hazten ari zen adinean, gauza asko ari zen ikasten. Jadanik bazekien etxeko sarrerako atea nola ireki, giltzaz itxita ez zegoenean noski, salto batez eskuilaren gaina zapalduz, atea zabal-tzeko gai zen …

Behin batez, Nekane ikastolatik etorri zen bere ahizpa Itsasorekin eta etxeko atea itxita zegoen, etxean ez baitze-goen inor. Aita lanean zen beti bezala, amona paseoan eta ama? Non zen ama? Orduan, berealdiko trumoi eta tximis-tak hasi zituen eta bi ahizpak erabat beldurturik zeuden. Euriarekin batera eguzkia desagertu zenean, Mitxik, teila-tutik salto egin zuen eta bi neskatilak alaitu zituen. Halako batean, Mitxi, leihoak zuen zi-rrikitutik barrena sartu zen. Barruan zintxilik egoten zen giltza hartu eta kanpora atera zuen Nekaneri emanaz. Ikaragarria baina egia! Nekanek atea ireki zuen eta barrura sartu ziren denak, baita Mitxi ere. Gainera Nekanek, txorixo otartekoa eman zion katuari eskertzeko. Ama berehala iritsi zen erabat kezka-turik, baina egoera ikustean lasaitu egin zen.

- Bidean istripu bat zegoen eta ezin izan dut garaiz iritsi. Barkatu. Baina nola sartu zarete etxera?

- Ama, Mitxik ireki digu atea. Nire maskota, nire lagun handia da, aberetxo bat izanik, nire barrena ulertzeko gai izan da.

Sinestezina ezta?- erantzun zuen Nekanek harro-harro.

3. maila


2009ko abendua

43

ESKOLAREN ERRONKAK

Aurrerantzean hezkuntzan metodologia, eduki, baliabide…aldetik ere aldaketa eta berrikuntza handiak ikusteko gaude. Horren ondorio bezala, maisu-maistrek etorriko diren eraldaketei aurre egin beharko diete. Horregatik maila desber-dinetako hezitzaileen prestaketek lehen-tasuna edukiko dute. Teknologia berrien aroan gaudenean, eskola ere berritzen eta egokitzen joan beharra dauka derrigorrez. Gaur egun, gure gizartean ematen ari den alda-ketarik garrantzitsuena, dudarik gabe, Informazio eta Komunikazio Teknologien (IKT) munduarena da eta horren aurrean, hezkuntza sistemak ezin du hortik kanpo egon.. Beste arloetan bezala, hezkuntzan ere aldaketak hain azkar ematen ari den unean, bai guraso, bai irakasle eta baita ikasleek ere tekno-logia berrietara etengabe prestatzen joan behar dute. Gaur egun guztiok dakigu zer nolako garrantzia duen hizkuntzak jakiteak: ikas-ketetarako, lanerako, aisialdirako, bidaietarako, informazioa lortzeko... Ge-roz eta azkarrago hasten dira ikasleak ikastorduetan gaztelania eta ingelesa lantzen. Aurrera begira, beste arloetan gertatuko den bezala, hizkuntza arloan

ere pentsatzen ez ditugun pausoak emango dira. Beste aldetik gure ikasleen heziketarako hain baliagarriak diren Eguzki Berri aldizkaria eta Otso irratiak aurreran-tzean ere jarrai dezatela gaur egun bezala. Hizkuntza aktibo baten aldeko apustuan elementu garrantzitsuak dire-nez gero, oraindik badaukate zer eskai-nirik bai eskolari eta baita herriari ere. Ezin ahaztu eskolako ordutegitik kanpo lantzen diren beste arlo batzuk ere: ingelesa, kirolak, musika, dantza, bertsolaritza…Hauek ere ikasleen hezi-ketarako orain arte atal garrantzitsuak izan dira eta aurrera begira ere egokia izango litzateke horrela jarraitzea. Orain arte bezala, aurrerantzean ere eskolako komunitatea osatzen dugun partaide guztien armoniak garrantzi handia izango du. Guraso, irakasle eta ikasleen artean, bakoitzak bere lekutik, baina denok batera lana eginez gure eskola aurrera ateratzen saiatu behar dugu. Kontuan izan behar dugu gaur egunean ikasle diren hauek etorkizuneko gizarterako prestatu behar ditugula.


2009ko abendua

44

JOXEMIEL BARANDIARAN HERRI IKASTETXEAREN 25. URTEURRENA.

Astigarraga auzoko ETXAGORA etxean herriko lehen eskola (Irakaskuntza Ataunen 1609-2009 liburuko argazkia)

eguzki berri ale berezia

Documents