BALDINTZAK (CONDICIONALES)

BALDINTZA NOR (HIPOTETICO)(PRESENTE)

BALDINTZA ONDORIOA

NI BANINTZ NINTZATEKEZU BAZINA ZINATEKEHURA BALITZ LITZATEKEGU BAGINA GINATEKEZUEK BAZINETE ZINATEKETEHAIEK BALIRA LIRATEKE

Son condicionales hipotéticos y al verbo de la consecuencia le añadimos –ko/go. También al del baldintza.

Ej:

“Aberatsa izango banintz irla batean biziko nintzateke”.Si fuera rico viviría en una isla.

“Ni ariketak egiten arituko banintz irakasle pozik jarriko litzateke”.Si estuviera haciendo los ejercicios, el profesor se pondría contento. “Lorontzi erokiko balitz, apurtuko litzateke”.Si se cayese el florero, se rompería.

“Mendira joango bazina, elurretan ibiliko zinateke”.Si fueras al monte, andarías en la nieve.

“Zu bihar etorriko bazina, mendira joango ginateke”.Si vinieras mañana, iríamos al monte.

1

“Gurera etorriko bazina, garaiz etorriko zinateke”Si vinieras a donde nosotros, llegarías a tiempo.

“Mendira joango bazinete, kantatzen hasiko zinatekete”Si fuerais al monte, empezariais a cantar.

“Anderrekin ibiliko banintz, oso pozik nintzateke”Si anduviera con Ander, estaría muy contento.

“Aste Nagusira etorriko balira, ostatu batean geratuko lirateke”Si vinieran a la Semana Grande. Se quedarían en un hostal.

*En las negativas el verbo va delante del auxiliar con la negación.

“Gu oporretan mendira joango ez bagina, zu gurekin etorriko zinateke”.Si no fuéramos al monte en vacaciones vendrías con nosotros.

BALDINTZA NORK (HIPOTETICO)(PRESENTE)

BALDINTZA (SING-PL) ONDORIOA (SING-PL)

NIK BANU-BANITU NUKE-NITUZKEZUK BAZENU.BAZENITU ZENUKE-ZENITUZKEHARK BALU-BALITU LUKE-LITUZKEGUK BAGENU-BAGENITU GENUKE-GENITUZKEZUEK BAZENUTE-BAZENITUZTE ZENUKETE-ZENITUZKETEHAIEK BALUTE-BALITUZTE LUKETE-LITUZKETE

“Zuk baserria edukiko bazenu ez zenuke txakur bat erosiko?”.Si tuvieras un caserío…¿no comprarías un perro?

“Hark kirol gehiago egingo ez balu ez litzakete sasoian egongo”.Si no hiciese más deporte no estaría en forma.

“Bihar euria egingo balu guk ezingo genuke ibilaldia egin”.Si mañana lloviera no podríamos hacer la marcha.

2

“Guk zorte pixka bat izango bagenu partida gurea izango litzateke”.Si tuviéramos un poco de suerte la partida sería nuestra.

“Goiz izango balitz eserita itxarongo nuke”Si fuese pronto esperaría sentado. *!ojo¡ es transitivo

“Horra sartuko banintz dardara jarriko nintzateke”Si yo entrase ahí, me pondrìa a temblar. *Es verbo intransitivo

“Peru ikusiko bagenu, agurtu egingo genuke”Si viéramos a Peru, le saludaríamos.

“Liburua amaituko bazenu, ez zenuke edonon utzi beharko”Si terminaras el libro, no tendrías que dejarlo en ningún sitio.

“Besaulkia apurtuko bazenute, beste bat erosi beharko zenukete”Si rompierais el sofá, tendrìais que comprar otro.“Piper egingo banu, ez nituzke azterketak gaindituko”Si hicera novillos, no aprobaría los exámenes.

“Arrain freskoa ikusiko bagenu, arraina bazkalduko genuke”Si viéramos pescado fresco, comeríamos pescado.

“Lasaituko bazina, gehiago gozatuko zenuke”Si te tranquilizaras, gozarías más”*¡ Ojo! Gozatu es transitivo

3

BALDINTZA NOR / BALDINTZA NORK (IRREALAK)

NOR

BALDINTZA ONDORIOA

NI BANINTZ NINTZATEKEZU BAZINA ZINATEKEHURA BALITZ LITZATEKEGU BAGINA GINATEKEZUEK BAZINETE ZINATEKETEHAIEK BALIRA LIRATEKE

NORK

BALDINTZA (SING-PL) ONDORIOA (SING-PL)

NIK BANU-BANITU NUKE-NITUZKEZUK BAZENU.BAZENITU ZENUKE-ZENITUZKEHARK BALU-BALITU LUKE-LITUZKEGUK BAGENU-BAGENITU GENUKE-GENITUZKEZUEK BAZENUTE-BAZENITUZTE ZENUKETE-ZENITUZKETEHAIEK BALUTE-BALITUZTE LUKETE-LITUZKETE

En este caso, la situación, en vez de ser hipotética, es irreal y la primera parte de la frase se construye en participio.Y la segunda parte de la frase, dependiendo de si se trata de ese tiempo pasado o por el contrario, futuro, se hará de la siguiente manera. Ej:

PARTIZIPIOA (IZAN) BALU EGINGO ZUEN (ORDUAN)EGINGO LUKE (ORAIN-GERO)

“Dirua izan balu, erosiko zuen”(Si hubiera tenido dinero, lo hubiera comprado)

4

“Joan bazina, ikusiko zenuen”(Si hubieras ido, lo habrías visto)

“Nahi izan balu, aurrena izango litzateke orain”(Si hubiera querido, ahora sería el primero)

“Partidu guztiak irabazi balitu, txapeldun izango zen”(Si hubiera ganado todos los partidos, habría sido campeón”

“Aterkia eraman bagenu, ez ginen horrela bustiko”(Si hubiéramos llevado paraguas, no nos habríamos mojado así)

“Perretxiko haiek jan bagenitu ospitalean izango ginateke orain”(Si hubiéramos comido aquellas setas ahora estaríamos en el hospital)

ONDORIOA NOR (PASADO)

Ni nintzatekeenZu zinatekeenHi hintzatekeenHura zatekeenGu ginatekeenZuek zinateketenHaiek ziratekeen

Esta ondorioa o consecuencia puede sustituirse también por el auxiliar en pasado.Ej:

“Mugitu izan bazina usoa beldurtuko zatekeen (zen)”(Si te hubieras movido la paloma se habría asustado).

5

ONDORIOA NORK(PASADO)

Nik nukeen nituzkeenZuk zenukeen zenituzkeenHik hukeen hituzkeenHark zukeen zituzkeenGuk genukeen genituzkeenZuek zenuketen zenituzketenHaiek zuketen zituzketen

Esta ondorioa o consecuencia puede sustituirse también por el auxiliar en pasado.Ej:

“Zezenak agertu izan balira lasterka ihes egingo zenukeen (zenuen)”(Si hubieran aparecido los toros te habrías escapado corriendo).

“Nik egin banu, aitortuko nukeen (nuen)”(Si lo hubiera hecho, me habría arrepentido).

6

BALDINTZA: IRREALA ETA HIPOTETIKOA (ZER-NORI-NORK)

Baldintza (orain/lehen)

Baldintza(zki)plur

Ba ni t (da)Ba zeni zuBa li o

Ba geni guBa zeni zue teBa li e te

Plurala: banizkio, bazenizkio, balizkio…

El modo de construcción de la baldintza es Ba-nork-nori.Ejemplos:

Nik-Zuei banizueZuk-Haiei bazenieZuk-Niri bazenitHaiek-niri balidateZuek-guri bazeniguteHark-Hari balioteHaiek-Haiei baliete

7

Ondorioa (orain)Ondorioa (zki)

PlurNi da keZeni zu keLi o keGeni gu keZeni zue ke teLi e ke te

Plurala: nizkioke, zenizkioke, lizkioke…

Aquí, la manera de construir la ondorioa es nork-nori-ke y terminado en te, cuando se trata de zuek y haiek.

Ejemplos:

Hark-niri LidakeGuk-zuei GenizuekeHaiek-hari LioketeZuek-Haiei Zeniekete

BALDINTZA (orain/lehen) Niri zuri hari guri zuei haieiNik banizu banio banizue banieZuk bazenit bazenio bazenigu bazenieHark balit balizu balio baligu balizue balieGuk bagenizu bagenio bagenizue bagenieZuek bazenidate bazeniote bazenigute bazenieteHaiek balidate balizute baliote baligute balizuete baliete

Plurala: banizkio, bazenizkio, balizkio…

8

ONDORIOA (orain) Niri zuri hari guri zuei haieiNik nizuke nioke nizueke nieke Zuk zenidake zenioke zeniguke zenieke Hark lidake lizuke lioke liguke lizueke lieke Guk genizuke genioke genizueke genieke Zuek zenidakete zeniokete zenigukete zenieketeHaiek lidakete lizukete liokete ligukete lizuekete liekete

Plurala: nizkioke, zenizkioke, lizkioke…

Se utilizan de la siguiente manera:

Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BANU -KO ZUEN (orduan)-KO LUKE (orain-gero)

Baldintza hipotetikoa: BANU -KO LUKE-KO BANU

Ejemplos:

Irreala:“Lagundu bazenio, ezkertuko zizun”(Si le hubieras ayudado, te lo hubiera agradecido)“Lagundu bazenio, ezkertuko lizuke”(Si le hubieras ayudado, te lo agradecería)“Egía esan banie, ez zidaten sinetsiko”(Si les hubiera dicho la verdad, no me hubieran creído)

Hipotetikoa:“Gehiago eskatuko bazenio, gehiago emango lizuke”(Si le pidieras más, te daría más)“Egia esango banie, ez lidakete sinetsiko”

9

(Si les dijera la verdad, no me creerían)“Horren berandu ez balitz, egingo nioke bisita”(Si no fuera así de tarde, le haría la visita)“Umeari ipuina kontatuko banio, lokartu egingo litzateke”(Si le contara un cuento al niño, se quedaría dormido)

*¡ojo! Aunque es egingo, se pone litzateke.Es un caso especial

“Hori eginez gero, beste oilar batek joko liguke”(Si hiciéramos eso, otro gallo nos cantaría)

ONDORIOA (lehen)

N i t ke enH i k/n ke enZEN i zu ke enZ i o ke enGEN i ( zki ) gu ke enZEN i zue ke te nZ i e ke te n

Esta consecuencia en pasado se utiliza en frases condicionales que están marcados por un tiempo pasado.La primera parate de la frase lleva siempre la marca –ba y la segunda parte de la frase la marca –ke.Ej:

“Oteizak eskulturaren bat oparitu izan balie biziki eskertuko zioketen”(Si Oteiza les hubiera regalado una escultura, se lo habrían agradecido vivamente).

El esquema que sigue este ejemplo es:

Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BALIE -KO ZIOKETEN(orduan)

“Agiri horiek utzi izan balizkidate ikerketaren ondoren itzuliko nizkiekeen”

10

(Si me hubieran dejado esos documentos, se los habría devuelto tras la investigación).

El esquema utilizado es el mismo que en el caso anterior:

Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BALIZKIDATE -KO NIZKIEKEEN (orduan)

BALDINTZA: IRREALA ETA HIPOTETIKOA (NOR-NORK)

Baldintza

Ba nindu tBa zintu zu… … …

Ba gintu guBa zintuzte zue… … (z) te

Ondorioa presente

Ondorioa

Nindu ke tZintuz ke zu… … …Gintuz ke guZintuz ke te zue… … te

11

Ondorioa pasado

Ondorioa

Nindu ke t nZintuz ke zu n… … … enGintuz ke gu nZintuz ke te zue n… … te te n

Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BANU -KO ZUEN (orduan)-KO LUKE (orain-gero)

Baldintza hipotetikoa: BANU -KO LUKE-KO BANU

“Ikusi bazintut, elkarrekin joango ginen”(Si te hubiera visto, habríamos ido juntos) IRREALA (orduan)

“Onartu izan banindu, berarekin biziko nintzateke orain”(Si me hubiera aceptado, ahora viviría con él) IRREALA (orain)

“ikusiko bazintut, elkarrekin joango ginateke”(si te viera, iríamos juntos) HIPOTETIKOA

“Onartuko banindu, berarekin biziko nintzateke”(Si me aceptara, viviría con él) HIPOTETIKOA

12

“Irabazi bazenu, txaloka hartuko zintugun” IRREALA(Si hubieras ganado, te habríamos recibido con aplausos) (orduan)

“Irabazi bazenu, txaloka hartuko zintuzkegu” IRREALA (orain)(Si hubieras ganado, te recibiríamos con aplausos)

“Irabaziko bazenu, txaloka hartuko zintuzkegu” HIPOTETIKOA(Si ganaras, te recibiríamos con aplausos)

“Oinez etorri gara eta berandu iritsi gara.Zuk ekarri bagintuzu, garaiz iritsi ginen” IRREALA

(orduan) (Hemos venido a pie y hemos llegado tarde.Si nos hubieras traído, habríamos llegado a tiempo)

“Norbaitek bere etxean hartuko banindu pozik egongo nintzateke”HIPOTETIKOA

(Si alguien me cogiera en su casa me pondría contento)

“Inauterietan ikusiko bagintuzue, ez gintuzkezue ezagutuko”HIPOTETIKOA

(Si nos vierais en carnavales, no nos conoceriais)

“Aberatsagoa izan banintz ez ninduzun hain gaizki tratatuko”IRREALA (orduan)

(Si hubiera sido más rico no me hubieras tratado tan mal)

“Gazteago (izango) bagina, lan honek ez gintuzke hainbeste nekatuko”HIPOTETIKOA

(Si fuéramos más jóvenes, este trabajo no nos cansaría tanto)

“Atseginagoak (izango) bazinete, edozeinek hartuko zintuzkete bere etxean” HIPOTETIKOA(Si fuerais más agradables, cualquiera os acogería en su casa)

“Norbaitek irainduko bazintu, zu lasai; ezjakin hutsak da”HIPOTETIKOA

(Si alguien te insultara, tú tranquilo; es un completo ignorante)

13

BALDINTZA: IRREALA ETA HIPOTETIKOA (NOR-NORI) (conjugación 3ª persona)

Baldintza irreala: PART (izan) +BALITZAIO -KO ZUEN (orduan)-KO LITZAIOKE (orain-gero)

Baldintza hipotetikoa: -KO BALITZAIO -KO LITZAIOKE

BALDINTZA NOR-NORI HURA-HAIEK

HURA HAIEKNiri balitzait balitzaizkitHiri balikzait/n balikzaizkit/nZuri balitzaizu balitzaizkizuHari balitzaio balitzaizkioGuri balitzaigu balitzaizkiguZuei balitzaizue balitzaizkizueHaiei balitzaie balitzaizkie

14

ONDORIOA NOR-NORI HURA-HAIEK

HURA HAIEKNiri litzaidake litzaizkidakeHiri litzaiake/nake likzaizkiake/nakeZuri litzaizuke litzaizkizukeHari litzaioke litzaizkiokeGuri litzaiguke litzaizkigukeZuei litzaizueke litzaizkizuekeHaiei litzaieke litzaizkieke

Ejemplos:

“Hark emakume bat ezagutuko balu, ez litzaioke bere aurpegia ahaztuko”.Si él conociera a una mujer, no olvidaría su cara(HIPOTETIKOA)“Etxera gutun bat bidaliko balu, ez litzaidake ahaztuko”.Si le mandara una carta a casa, no se le olvidaría.(HIPOTETIKOA)“Lagun hori Lekeitiora bisitan etorriko balitzaigu, pozik hartuko genuke”.Si nos viniera ese amigo de visita a Lekeitio, nos pondríamos contentos.(HIPOTETIKOA)“Oierrek ikastaro bat egingo balu, dena errazago egingo litzaioke”.Si Oier hiciera un cursillo, todo le sería más fácil.(HIPOTETIKOA)“Beste zerbait egin behar bagenu, ez litzaiguke inportako”Si tuviéramos que hacer alguna otra cosa, no nos importaría.(HIPOTETIKOA)*Behar egin tiene aquí un comportamiento especial.No hace falta marcarlo con el –go

“Aspertuta egongo banintz zerbait burutatuko litzaidake”Si estuviera aburrido se me ocurriría algo.(HIPOTETIKOA)

15

“Galdu balitzaizu, agertuko zen/ agertuko zatekeen”Si se te hubiera perdido, ya habría aparecido(IRREALA)“Galdu balitzaizu, agertuko litzateke”Si se te hubiera perdido, ya aparecería(IRREALA)

ONDORIOA PASADO

Nor=Hura Nor=Haiek

Zitzaidakeen ZitzaizkidakeenZitzaizukeen ZitzaizkizukeenZitzaiokeen ZitzaizkiokeenZitzaigukeen ZitzaizkigukeenZitzaizuekeen ZitzaizkizuekeenZitzaiekeen Zitzaizkiekeen

*Cuando la ondorioa va en pasado litz se convierte en zitz .

Si se me perdiese, no se me acercaríaGalduko balitzait, ez litzaidake hurbilduko (ondorioa presente=litz)

Si se me hubiese perdido, no se me acercaría (ondorioa pasado=zitz)Galdu balitzait, ez zitzaidakeen hurbilduko

16

Baldintza nor-nori (conjugacion todas las personas)

Nor nori

Ba nin tzai tBa zin tzai (zki) zuBa hin tzai k/nBa li tzai oBa gin tzai (zki) guBa zin tzai (zki) zue teBa li tzai (zki) e

Ondoria (presente) nor-nori (conjugacion todas las personas)

Nor nori

Nin tzai t keZin tzai (zki) zu keHin tzai k/n keLi tzai o keGin tzai (zki) gu keZin tzai (zki) zue ke teLi tzai (zki) e ke

Ej:

“Eskatuko banizue, zuek niri ipuinak kontatzen arituko zintzaizkidakete”Si os lo pidiera, vosotros a mí me vendriais con cuentos.

17

“Haiek gu gonbidatuz gero, pozik joango gintzaizkieke gu haiei”Si ellos nos invitaran, les vendríamos contentos.

“Zu niri diru eske etorriko bazintzaizkit, ez nizuke ezer emango”Si me vinieras agradeciendo lo del dinero, no te daría nada.

Ondoria (pasado) nor-nori (conjugacion todas las personas)

Nor nori

Nin tzai t ke enNin tzai (zki) zu ke enHin tzai k/n ke enLi tzai o ke enGu tzai (zki) gu ke enZin tzai (zki) zue ke te nLi tzai (zki) e ke en

BALDINTZA-ONDORIOA HIPOTETICOS EN LOS TRINKOS

EGON

Baldintza Ondorioa

Banengo NengokeBahengo HengokeBazeunde ZeundekeBalego LegokeBageunde GeundekeBazeundete ZeundeketeBaleude Leudeke

18

ETORRI

Baldintza Ondorioa

Banentor NentorkeBahentor HentorkeBazentoz ZentozkeBaletor LetorkeBagentoz GentozkeBazentozte ZentozketeBaletoz Letozke

JOAN

Baldintza Ondorioa

Banindoa NindoakeBahindoa HindoakeBazindoaz ZindoazkeBalihoa LihoakeBagindoaz GindoazkeBazindoazte ZindoazketeBalihoaz Lihoazke

19

IBILI

Baldintza Ondorioa

Banenbil NenbilkeBahenbil HenbilkeBazenbiltza ZenbilkeBalebil LebilkeBagenbiltza GenbilzkeBazenbiltzate ZenbilzketeBalebiltza Lebilzke

JAKIN

Baldintza Ondorioa

Baneki(zki) Neki(z)keBaheki(zki) Heki(z)keBazeneki(zki) Zeneki(z)keBaleki(zki) Leki(z)keBageneki(zki) Geneki(z)keBazeneki(zki)te Zeneki(z)keteBaleki(zki)te Leki(z)kete

20

EDUKI

Baldintza Ondorioa

Baneu(z)ka Neu(z)kakeBaheu(z)ka Heu(z)kakeBazeneu(z)ka Zeneu(z)kakeBaleu(z)ka Leu(z)kakeBageneu(z)ka Geneu(z)kakeBazeneu(z)kate Zeneu(z)kaketeBaleu(z)kate Leu(z)kakete

EKARRI

Baldintza Ondorioa

Banekar(tza) Nekar(z)keBahekar(tza) Hekar(z)keBazenekar(tza) Zenekar(z)keBalekar(tza) Lekar(z)keBagenekar(tza) Genekar(z)keBazenekar(tza)te Zenekar(z)keteBalekar(tza)te Lekar(z)kete

21

EROA

Baldintza Ondorioa

Baneroa(tza) Neroa(z)keBaheroa(tza) Heroa(z)keBazeneroa(tza) Zeneroa(z)keBaleroa(tza) Leroa(z)keBageneroa(tza) Generoa(z)keBazeneroa(tza)te Zeneroa(z)keteBaleroa(tza)te Leroa(z)kete

-Z GERO (BALDINTZA)

Otra forma de construir una frase condicional es esta fórmula.Se añade la –z al infinitivo + gero.

“Kafe gehiago hartzen baduzue , urduri baino urduriago ipiniko zarete”= “Kafe gehiago hartuz gero, urduri baino urduriago ipiniko zarete”.(Si tomas más café, te pondrás más nervioso).

“Etxean bakarrik geldituko balira, ez lirateke beldur izango”=”Etxean bakarrik geldituz gero, ez lirateke beldur izango”.(Si se quedaran en casa no tendrían miedo).

“Ezku-dirua edukiz gero, ez nizukeen txartela emango” = “Ezku-dirua edukiz gero, ez nizun txartela emango”(Si hubiera tenido dinero no te hubiera dado la tarjeta)

22

EZEAN

Son condicionales negativas.En la primera parte de la frase se pone el verbo en infinitivo+ezean.La segunda parte de la frase se deja igual.Ej:

“Dirurik ez badaukat, ez dut erosiko”= “Diruri eduki ezean, ez dut erosiko”(si no tengo dinero, no compraré).

“Dirurik edukiko ez banu, ez nuke erosiko”= “Diruri eduki ezean, ez nuke erosiko”(si no tuviera dinero, no compraría)

“Dirurik eduki ezean, ezin izango lukete erosi”.“Etxe bat erosi ezean, ezin izango gara elkarrekin bizi”.

-(E) NEZ GERO (KAUSALA)

El significado es “como…” y se le añade –nez (gero) al auxiliar:

“Afari bat antolatu dute, aspaldian ez dute elkar ikusi eta”= “Aspaldian elkar ikusi ez dutenez (gero), afari bat antolatu dute.(Como hace tiempo que no se han visto juntos, han organizado una cena).

“Garestia iruditu zitzaienez gero, beste gauza bat erosi ziguten”.(Como les pareció caro, nos compraron otra cosa).

Ejercicios:

“Bihar etorriko bazina mendira joango ginateke”

23

(Si vinieras mañana, iríamos al monte).

“Hurbilduko banintz azko poztuko zinateke”(Si me acercara te alegrarías mucho).

“Orain esnatuko balitz garaiz lantegira helduko litzateke”(Si se despertara ahora llegaría a tiempo a la fábrica).

“Azkarrak izango balira langileak izango lirateke”(Si fueran listos serían trabajadores).

“Basoko otsoak bidera irtengo balira ez ginateke amonaren etxera helduko”(Si los lobos del bosque salieran al camino, no iríamos a casa de la abuelita).

“Hilko bazeni ez nintzateke hiletara joango, cubara ospatzera baizik”(Si te murieras no iría al funeral, sino a Cuba a celebrarlo).

“Pello aberatsa izango balitz parisen biziko litzateke”(Si Pello fuera rico viviría en París).

“Orraztuko balitz, gozonen artean arrakasta gehiago edukiko luke”(Si se peinara, tendría más éxito entre los hombres).

“Jaitsi izan bazina gurekin orain partida jolasten frontoian egongo ginateke”(Si hubieras bajado con nosotros ahora estaríamos en el frontón jugando un partido).

“Sartu izan banintz ez nintzen irtengo”(Si hubiera entrado, no hubiera salido).

“Etorriko bazina eskiatzera jautsiko zinateke eta zerbait apurtuko zenuke”(Si vinieras a esquiar te caerías y te romperías algo).

“Goiz izango balitz eserita itxarongo nuke” *ojo, es transitivo.(Si fuera temprano esperaría sentado).

“Goiz jaitsiko bazinete lehenengo klasera helduko zinatekete”(Si os levantarais pronto llegaríais a la primera clase).“Eskolara joango balira pozik egongo ginateke”(Si fueran a la escuela estaríamos contentos).

24

“Horra sartuko banintz dardarka jarriko nintzateke” *es intransitivo(Si yo entrase ahí me pondría a temblar).

“Mugitu izan bazina usoa beldurtuko zatekeen (zen)”(Si te hubieras movido la paloma se habría asustado).

“Zezenak agertu izan balira lasterka ihes egingo zenukeen (zenuen)”(Si hubieran aparecido los toros te habrás escapado corriendo).

“Zure anaia gaixorik egongo balitz, berarekin geratuko zinateke”(si tu hermano estuviera enfermo, tu te quedarías con él).

25