kalerainfoB A K E A E T A A S K A T A S U N A I R A B A Z T E R A

E U S K A L P R E S O E N A L D E K O B A T Z O R D E A - S O R T U

2019ko udazkena10 Lege Gordailua / Depósito Legal: SS-1471-2012

2 4 9

Presorik gabeko etorkizuna erronka

Ibilbide juridikoan “trabarik ez”Duela bi urte, eztabaida baten on-doren, hiru ardatz zehaztu zituen EPPK-k "Batu, herriratu, kaleratu" lelopean. Beste modu batez esanda, Sakabanaketa amaitu, deserriratzea bukatu eta espetxeak hustu. Ordu-tik, ibilbide juridiko bat egin dute hainbat eta hainbatek; abokatuen da-tuen arabera, euskal preso politikoetatik %66 horretan dira jada, baina "gazi-gozoa" da balantzea Etxeraten esanetan. Abokatuekin batera egin zuten agerraldia euskal presoen senide eta lagunek, eta balantze mo-duan Espainiako Estatuan dauden presoen inguruko hainbat datu eman zituzten (hurbilketak, gradu sailkapenak, baimenak…) egoera zein den ikusarazteko. 2017ko udazkenetik hona Estatu espai-niarrean euskal pre-so politikoen bi herenek abiatu dute bide juridikoa. Hala ere, “preso po-litikoek emandako pauso guztiak emanda ere, salbuespenezko neurriak aplikatzen jarraitzen dute eta ez zaie indarrean dagoen legedi arrunta aplikatzen”, gaitzetsi zuten Etxerateko abokatuek. Etxeratentzat "onarte-zina da oraindik indarrean egotea salbuespeneko espetxe politika, saka-banaketa eta urruntzea" eta Espainiako Gobernuari eskatu zion “presoei ez jartzeko trabarik bide juridikoa egiteko".

Urruntzeak adineko gurasoengan duen eraginari buruzko ikerketaEuskal presoen urruntzeak adineko gurasoengan duen eragina ikertu dute EHUko Psikologia Fakultateko lau irakaslek. Eginiko ikerketak "Prisioni-zazio sekundarioa eta euskal presoen adineko gurasoen osasun mentala" izena du eta atera duten ondorio nagusia da seme-alabak urrun espetxera-tuta dituzten 65 urte baino gehiagoko gurasoen osasun mentala kaskarra-goa dela, gainontzeko gurasoekin alderatuta. Aztertu duten kasuen batez besteko urruntzea 700 kilometrotakoa izan da.

Lege GordailuaDepósito legalSS-1471-2012

Euskal Presoen Aldeko BatzordeaZuatzu, easo eraikina, 4 behea.20018 Donostia, Euskal Herria.

www.kalerakalera.eus

Aurkibidea

Harrera Elkartea 4

Mobilizazioak 8

Gezurrean gordetako egia 12

11-13 Auzia 14

Estradizioak eta deportazioak, beste aldagaia 22

Treinta años de castigo y dispersión 26

Euskal Herriko Espetxeak 28

Euskal Presoak Eskualdeka 30

Motxiladun umeen gurasoak 32

Dispertsioaren ertzak, Haurrak eta gurasoak 38

Instituzioak, eragileak eta herriekimenak 40

Epaitegietatik 43

Auzitegietatik eta ebazpen judizialak 45

Espetxe eta deserretik 48

Iheslariak etxean, presoak kalean 52

Presoen egoera eta helbideak 54

Nueva fase para un futuro sin presos 58

kalerainfo4

HarreraElkartea

G atazka politikoaren ondorioz espetxeratu edo erbesteratuak ostera euskal gizartearen par-te izaten dira etxera itzultzen

direnean. Baina ez gizartea eta ez insti-tuzioak ez dira arduratzen haien berrin-tegrazio formala baldintza onetan izan dadin; beste hainbat aspektutan bezala, eskubideak (lana, etxea edo bizitza duina izateko) paperean idatzita badaude ere, ez daude inorentzat bermatuta eta are gutxiago espetxetik edo ihesetik itzultzen denarentzat.

Urte luzez falta izandako dozenaka pre-so eta errefuxiaturen etxeratzeak nabar-mendu zituen egoera pertsonal kezkaga-rriak, larriak eta baita dramatikoak ere. Hutsarte luzeen ondoren bitarteko eta baliabiderik gabe herriko bizitzara itzu-li direnak, lanik eta lan formakuntzarik gabe, etxebizitzarik gabe... Itzulera ho-rrek gehigarri larriak izaten ditu pertsona horiek adin handikoak direnean, jubila-tzeko adinean, lanerako adina agortuta eta kotizazio urterik apenas dutenean hamarkadak lehenik erbestean eta gero espetxean edo alderantziz igarota.

Egoera guzti hauek eskatzen zuten kolektibo hauek behin eta berriz erakutsi duten elkartasunari ekin eta berritzea. Egia da askatasunak edo berrintegra-zioak arazorik handienak konpontzen dituela, baina egia da baita ere bizi izandako egoeren ondorioak azaleratzen dituela. Errealitate honi egin behar zitzaion aurre ahalegin kolektibo berri batekin. Horregatik sortu zen Harrera Elkartea, espetxea, exilioa edo deportazioa atzean utzi duten pertsona guztiekiko elkartasunaren, enpatia eta konplizita-tearen sinonimo den elkartea. Hori zen behintzat Harrerak suposatzen duen elkartasunezko egitas-mo sozial zoragarriaren sorrera asmoa.

Gure herrian zoritxarrez milaka izan dira gatazkaren ondorioak erbestearekin edo espetxearekin ordain-du dituztenak. Eta hori arazo bada ere haiei guztiei arreta eskaintzeko garaian, abantaila ere bada, asko direlako egoera horiek ulertzen dituztenak eta iri-tsi berriek aurre egin behar izango dieten arazo eta zailtasunak hurbiletik sentitzen dituztenak. Kalte-tuak asko izateak eragin du, dudarik gabe, Harre-

kalerainfo 5

ra Elkartea sortu izana eta hau hain ondo hartua izana pertsona hauei irteera duin eta arrazoizkoak bilatzen laguntzeko.

2007an zehar, Loiolako elkarrizketa politikoen (prozesu negoziatzailean, nahiago bada) testuin-guruan, preso eta errefuxiatuen berrintegrazioaren errealitate kezkagarriari erantzun bat eman beha-rrari buruz gogoeta sakon bat zabaldu zen preso ohien artean. Zer eginak, betebeharrak, jarrerak... zehaztu ziren, eta laguntza beharrak perfilatu zi-ren, itzultzen zenaren lehen momentuak parteka-tu beharra, euskal gizarte berrian normaltasunez txertatzeko beharrezko pausuetan lagun egiteko.

Espetxean zauden bitartean oso gutxitan zaude behartua zure bizitzarako erabakiak hartzera edo iniziatiba izatera. Espetxean ia dena dago antola-tua, dena dago ezarria, oso gauza gutxi daude alda daitezkeenak. Badakizu non lo egingo duzun, non jan, buruz dakizu jaikitzen zarenetik lotaratuko zaren bitarteko ordutegia eta egitaraua, noiz ire-kitzen den atea edo argia itzaltzen... Espetxean programatuta dago dena, edo programatu egiten duzu, jan, paseatu, kirola egin, irakurri, telebista ikusi... badakizu norekin, nola eta noiz hitz egin edo isildu behar duzun ere. Harreman sentimenta-lak, familiarrak eta lagunekikoak ere programazio bati eta denbora mugapen batzuei lotuak daude. Horregatik, askatasuna berreskuratzean poz des-kriba ezina suposatzen du, baina baita zorabio, ziurgabetasun eta erreparoa ere, atzeratuz joan zaizun bizitza berreraikitzeko erronkaren aurrean.

Horregatik, Harrerak beti izan du hurbiltasunetik, adiskidetasunekin eta elkartasunetik lehen kolpe hori, atzean utzitako espetxe edo erbestetik erabat ezberdina den errealitate sozialera, teknologiara eta ingurura jauzi egite hori apaltzen laguntzeko bokazioa. Ez da erraza hamarkadez etenda gera-tutako bizitzari berrekitea, eta ez da erraza ezta bizkorra ere ezezaguna den egunerokotasunera ohitzea. Guretzat normala, erraza edo ohikoa de-nak ahalegin handia eskatzen dio edo gainditu ezinezko oztopoa da, ohitura faltagatik, iritsi berri batentzat.

Nahiz eta baliabide mugatuak izan, Harrerak be-tebehar handia du lehen momentutik errazenak zaizkion gauzetan ez ezik zinezko arazo, buruhaus-te eta ziurgabetasun (lana, osasuna, etxebizitza...) zaizkion aferetan laguntzen.

Egintza juridiko-administratiboen sailean, Admi-nistrazioaren aurrean egoera berria legeztatzea

errazteko tramiteetan laguntza eta aholkularitza eskaintzea da Harreraren zeregina. Besteak bes-te agiri administratiboekin zerikusia duten NANa, pasaportea, gida baimena, sendagile-osasun txar-tela... eskubidez izan ditzakeen laguntza edota pentsio tramiteak.

Osasunaren arloan, espetxean izaten den medi-ku arreta hala-holakoa izaten denez (eta erbes-tean kaxkarra izan ohi da), kaleratzen edo erbes-tetik itzultzen den momentutik eskura ipintzen dio hainbat aspektutako laguntza: oftalmologoa, odontologoa eta psikologoa, Osasun Publikoaren baitan eskainitako laguntzaz gain.

Bestetik, espetxetik irteten edo erbestetik itzultzen direnak egoera ekonomiko kaxkarrean itzuli ohi dira, inolako ondasunik gabe gehienean, lanik eta lana izateko aurreikuspenik gabe, eta batzuk bizitze-ko etxerik ere gabe. Berrintegrazioak bereak dituen zailtasun hauei aurre egiteko, askatasuneko lehen hilabeteetako ziurgabetasun eta noraezean moldatu ahal izateko beharrezko laguntza ematen saiatzen da Harrera Elkartea. Hala ere, edonoren beharrizanak konpontzeko modu hoberik ez dago lana eskaintzea baino, eta horixe da, zalantzarik gabe, Harrera El-kartearen erronka handienetako bat.

Ezin dugu ahaztu krisiak eta makaltze ekonomi-koak beti sektorerik sentsible eta babesgabeenei eragiten diela, eta hemen talde bereziki zaurgarri eta babesgabea daukagu. Lehenik eta behin, adin handiko giza kolektiboa da, zaharkitu geratu diren gaitasun, ikasketa eta tituluekin sarritan. Forma-zioa berritzeko itxaropen praktikorik ez dute as-kotan, hamarkadez egon dira lan mundutik kan-po, eta enpresentzat ez dira oso erakargarri adin handiko direlako. Kolektibo honetako ia inork ez du lortu jubilatzeko adinera pentsio duin batekin iristea, eta ezin du horren itxaropenik izan kotiza-zio oso baxuak dituztelako. Horregatik, dauzkan bitartekoak eta harremanak oso mugatuak badira ere, Harreraren zeregin premiazkoenetakoa da bi-zitza duintasunez irabazteko modu bat eskaintzea.

kalerainfo6

Tximeletaren itzala

Harrera, bere estatutuek dioten bezala, gatazka politikoa-ren ondorioz espetxeratu edo deserriratu izan direnei itzul-tzen direnean Euskal Herrian aurkitzen duten gizartean berregokitze prozesuan laguntzeko asmotan sortutako el-kartea da.

Berregokitze horretan aldagai anitz izaten dira, eta Harrera-ren egitasmoak aldagai zehatzei begira ezarriak dira, bai ad-ministrazio desberdinetan eman beharreko urratsetan eta bai lan munduan txertatzen joateko eginbeharren inguruan. Eta hauekin batera, lehen unetik, behar izaten diren lagun-tza ekonomikoak, osasun arlokoak edota beste edozein la-rrialdiari erantzuteko bitartekoak ezartzen saiatzen da.

2012an legeztatua izan zenetik Harrera Elkarteak 350 pre-so ohi eta dozenaka deserriratu itzuli berrirekin izan ditu harremanak. Itzultzen den bakoitzak behar eta premia des-berdinekin topo egiten du, eta Elkartea denei laguntzen eta beharrezko lasaitasuna ematen saiatzen da. Azken finean, Elkarteak eta itzultzen denak elkarlana burutzen baitute, eta korrespontsabilitatea oinarri izanik arazoak ere erraza-go bideratzen dituzte.

Espetxetik irten edo atzerritik itzuli ondoren, egun batzuk igaro bezain laster, guztiekin saiatzen dira harremanetan jartzen. Beraien egoerak ezagutu eta, bide batez, aholkuak eta eskaintzak azalduaz. Beraz, Harreran lan egiten du-tenek lortu duten eskarmentua lagun, argi eta garbi esan daiteke gehiengo handiak bere borondatearen indarrez eta ingurukoen laguntzaz berregokitze prozesu hau era baiko-rrean burutzen duela. Baina izaten dira hainbat pertsona zailtasunak izaten dituztenak, eta azken hauek dira Elkar-tearen arreta berezia bereganatzen dutenak.

Zein baliabide ditu elkarteak?

Bazkideak hizki larriekin… Une honetan 3.000 inguru baz-kide dituzte kontu korronte bidez, eta beste 300 inguru ur-tean zehar bere borondatez kontu korrontetan ekarpenak egiten dituztenak.

Baliabide ekonomikoak garrantzitsuak dira Harreraren ze-reginak bideratzeko orduan, baina elkarteak argi du bazki-de guzti hauek ekonomikoki adierazten dioten laguntzatik

harago giza konpromiso eta elkartasun eskergaitza direla Harreraren altxorrik nagusiena. Behin eta berriz adierazten du Harrerak jende zoragarriaz elikatzen dela eta Elkarteak ez luke inongo etorkizunik izango jende honen guztiaren giza babesik gabe…

Bestalde, herri edota auzoetan preso ohi anitzek laguntzen diete espetxetik irten edota erbestetik itzuli berrien ingu-ruan babes emozionala eta behar denerako prestutasuna bideratuaz. Aurretik beraiek igaro baitituzte berregokitze prozesu hauek, eta enpatia berehalakoa izaten da sortzen diren beharren inguruan.

Hala ere aipatzekoa da Harrerari denetariko jendeak azal-tzen diola bere konpromisoa eginbeharrak arintzeko asmo-tan. Izan ere, Harreraren sorrera bilkuretan oso garbi zuten, eta horrela adierazten dute estatutuetan, Elkartea giza ara-zoei irtenbide errealak bideratzeko sortzen zela. Eta den-borak baieztatzen du oinarrizkoa den arau hau egokia eta eraginkorra dela.

Arro esan dezakete bere eginbehar administratiboetan edo izaten dituzten harreman politiko eta instituzionaletan adierazten dieten errespetua eta sinesgarritasuna.

Aurrera begirako kezkak eta erronkak

Harrerarentzat bazkidetza indartzea helburu iraunkor eta ase ezina da. Zenbat eta elkartasun gehiago izan, orduan eta eskaintza duinagoak bideratu ditzakeelako elkarteak. Zenbat eta pertsona gehiagoren enpatia bereganatu, or-duan eta larrialdi gutxiago artatu beharra izango lukeelako. Zenbat eta bazkide gehiago izan, orduan eta indartsuago izango baita ozen adierazteko gatazka politikoaren ondo-rioz Euskal Herriak ere badituela kaltetuak giza eskubideen ikusmiratik, eta hauek ere konponbideak izan behar dituz-tela…

Espetxetik irten edota atzerritik itzulitakoen kopuru handi batek, urte asko igaro izan du aurreko egoeran, espetxean edo erbestean, eta horrek ondorio zuzenak izaten ditu: osa-sun esparruan, lan mundura itzultzeko zailtasunetan, adina aurrera doan neurrian pentsioetarako kotizatu ezaren on-dorioetan eta abar.

Harreraren kezka nagusiak aipatutako hauek dira. Eta dato-zen hilabete eta urteetan gai hauen inguruko datuei buruz-ko diagnosi zehatza egin beharrean aurkitzen da. Ondoren, emaitzak eta berauen inguruko kezkak zabaldu behar dira gizarteko esparru guztietara, eta, azkenik, irtenbide errea-lak eta eraginkorrak bideratzeko behar diren baliabideen inguruan hausnarketa ireki, ekarpenak landu eta jasotzea da asmoa.

kalerainfo 7

(*) Derrigorrezko eremuak dira

Zure dautekin bete, moztu eta HARRERA Elkartearen helbideren batera bidaliRellena con tus datos, corta y envialo a alguna de las direcciones de HARRERA Elkartea

Izena Nombre*Abizenak Apellidos*NAN DNI*Jaiotze data Fecha de nacimientoGeneroa GéneroHelbidea Dirección*Herria Municipio*Posta kodea Código postal*Telefonoa*E-maila*

Euskara Bai/EzPreso ohia Ex-preso/a Bai/Ez

Bazkidetzarako datuak Datos cuotaKontu zenbakia Cuenta corriente (IBAN-ES)*

Kontu zenbakia Cuenta corriente (IBAN-FR)*

Elkartasun kuota Cuota general (60€ urtero)* Beste kuota norberak nahi duen kopurua. La cantidad que cada persona desee.

Oharrak Observaciones(*) Datuen Erabilera buruzko lege oharra irakurri dut eta onartzen dut. He leido y acepto el aviso legal sobre el uso de mis datos.

HELBIDEAKinfo@harreraelkartea.eus

GipuzkoaKale Nagusia, 43 - beheko solairua20170. Usurbil Tlfnoa. 943 043 027Mugikorra. 635 813 305 (Jon) 647 642 954 (Juankar)jon@harreraelkartea.eusjuankar@harreraelkartea.eus

BizkaiaJardines kalea 10, 1. - 6. dep. 48005 - BilboTfnoa. 944 151 722Mugikorra. 656 696 016 (Josu)josu@harreraelkartea.eus

EGIN ZAITEZ BAZKIDE HAZTE SOCIO/A

kalerainfo8

mMobilizazioak

EKAINAK 22G7ren aurkako mobilizazioak“G7aren munduaren aurka” lelopean ehunka pertsona elkartu ziren Bilbo, Gasteiz, Donostia eta Iruñean burutu ziren mobilizazioetan. Goizean Bilbon Kalejira jendetsu batekin egin zuten protesta. Gasteizen, berriz, kalejiran “G7 Ez” lelopean argazki bat osatu zu-ten. Arratsaldeko bostetan G7ren aurka manifestazio bat abiatu zen Donostia-ko Easo plazatik eta, Iruñean, “beste-lako mundu bat eraikitzeko bidean” hainbat gune publikotan antolatu ziren eztabaidak eta bereziki klima aldaketa-ren ingurua izan zen protagonista.

EKAINAK 25“Korta”ren 40. UrteurrenaOrain dela 40 urte, 1979an, Estatu espai-nolak izugarrizko ofentsiba “terrorista”

mantendu zuen euskal errefuxiatuen aurka BVE siglapean. Garai horretako hildako bat Enrike Gomez Alvarez “Kor-ta” errefuxiatu gasteiztarra izan zen. Horren harira, Gasteizen Kortaren he-riotzaren 40. urteurrenean Egiari Zorrek antolatu zuen ekitaldian ehun bat lagun elkartu ziren. El Salvador hilerrian buru-tutako lore eskaintza ekitaldian Enrique Gomezen seme Aratzek hartu zuen hitza Estatu terrorismoak 40 urteren ostean zigorgabe dirauela salatzeko. Estatuaren aldetik giza eskubideen urraketak jasan zituzten pertsona guztiei ere, egia, ai-tortza, justizia eta erreparazioa zor zaiela aldarrikatu zuen Egiari Zor fundazioak.

EKAINAK 28“50 urte borrokan”LGTBI Harrotasunaren Nazioarte-ko Egunari hasiera eman zien 1969ko erreboltak oroitu zituzten Gasteizen bostehunen bat lagunek. Manifesta-zioa egin zuten horretarako, hiriaren erdigunean zehar ibili eta Andre Maria Zurian amaituz. Bilbon milatik gora lagun joan ziren “Stonewall Mugarri. Kaleetan Harro! La lucha sigue” leloa zeraman pankartaren atzean Gran Vian zehar. Donostian eta Iruñean ere ehun-ka pertsona mobilizatu ziren antzeko manifestazioetan.

EKAINAK 29Kataluniarekin elkartasunaGure Eskuk deituta, Arantzazutik Ur-biarako bidea egin zuten 200 lagun inguruk, Kataluniako Procés-ekin el-kartasunez eta oinarrizko eskubideen defentsan. Eguerdian, lazo itxurako mosaikoa osatu zuten Urbiako zelai-gunean.

UZTAILAK 5“Berriz ere egingo nuke”Euskal preso politikoei laguntzeagatik 11/13 sumarioan auzipetuta dauden 11 nafarrekiko elkartasunez mobilizazioa egin zuten Iruñean. Burgoetako Enpa-rantzatik abiatu zen protestaldia milaka jenderekin epaiketagatik protesta egi-nez eta egindakoa ongi egina zegoela garbi utziz, preso politikorik dagoen artean berriro ere haiek edo beste ba-tzuek egingo dutela aldarrikatuz.

kalerainfo 9

UZTAILAK 6Gure ikurren aldeUztailaren 6an “Herritarron Sanfermi-nen alde! Gure ikurren alde!” lelopean kalejira abiatu zen Iruñeko Txapite-la kaletik, aro politiko berrian euskal identitatearen kontra berpiztu diren jarrerak salatuz.

UZTAILAK 19-21Luhusotik Gernikara Presoen aldeko bizikleta martxaAurten ere “Orain Presoak Tour” pre-soen eskubideen aldeko martxa egin dute, espetxe politikaren salbuespen neurriak bukatzeko urratsak ematen ari direla adieraziz pedalkadaz pedalkada. Presoen aldeko dinamika herritarren artean ezagutarazteko, erakundeei pre-sioa egin eta urrunketaren aurkako bo-rrokan indarrak hartzeko baliatu nahi izan zuen Luhuson (Lapurdi) hasi eta eta Gernikan (Bizkaia) amaitu zen itzu-liak. “Elkarbizitzaren eta bakearen sin-bolo” diren Luhuso eta Gernika batu zituen Orain Presoak Tourrek uztaila-ren 19tik 21era. "Gizarte zibilaren kon-promisoaren eredu" izateagatik hauta-tu zuten Lapurdiko udalerria, bertan egin zuen gizarte zibilak ETAren arma-gabetzearen aldeko lehenengo pausua. Eta euskaldunentzat, eta nazioartean ere bai, bakearen ikur delako Gernika hautatu zuten bukatzeko.

Itzulia uztailaren 19an abiatu zen Luhu-sotik eta Ezpeleta, Azkain, Urruña, Donibane Lohitzune eta Hendaia lotu zituen goizean; Irunen bazkaldu eta, Donostia, Usurbil eta Orio gaindituta, Zarautzera iritsi ziren arratsaldean.

Bigarren egunean, Orain presoak Tour ekimenean parte hartzen zuten txi-

rrindulariak kostaldean ibili ziren. Za-rauztik abiatuta, Getaria eta Zumaiara pasa ondoren Urola Kosta atzean utzi eta Deba zeharkatu eta gero Elgoiba-rren bazkaldu zuten. Atseden hartu eta indarrak berritu ostean aurrera jarraitu zuten Lekeitiora bidean.

Hirugarrena eta azken etapa Lekeitio-tik abiatu zen goizean eta Munitiba-rren ekitaldia egin ondoren, eguerdian iritsi ziren Gernikara. Bertako Foruen Plazan egin zioten amaiera ekitaldia aldarrikapenez beteriko hiru etapako bizikleta martxari.

ABUZTUAK 1Loiolan presoen aldeLoiolako Basilikan ohi bezala elkarreta-ratzea deitu zuen Etxeratek. Kaleratzen diren presoei egiten zaizkien harrerei buruzko eztabaida baino zeregin urgen-teagoak badaudela adierazi zuen Etxera-tek, “salbuespenezko espetxe politika” bukatzea izan behar delako bere iritziz “hurrengo pausua”. Presoen senideen elkarteko ordezkaritza batek solas labur bat izan zuen Bakartxo Tejeria Legebil-tzarreko lehendakaria, Markel Olano Gipuzkoako diputatu nagusia eta Nagore Alkorta Azpeitiko alkatearekin (EH Bil-du). Duela urtebete Iñigo Urkullu lehen-dakariari zuzendutako eskutitz bat eman ziela gogorarazi zien Etxerateko ordez-karitzak, eta elkartearekin bilera bat eskatzen ziotela bertan baina ez duela erantzunik jaso. “Bake prozesuaren nor-malizaziorako hurrengo pausoa salbues-penezko espetxe politika” bertan behera geratzea izan behar dela esan zuen Etxe-ratek, eta euskal presoekiko elkartasun lanagatik auzipetutako 47 euskal he-rritarrei, Etxerateko kide diren Izaskun Abaigar eta Nagore Lopez de Luzuriagari batez ere, elkartasuna adierazi zien.

ABUZTUAK 3Korapiloak askatzeko unea daGasteizko jaietan harira eta manifesta-zio bat antolatuz SAREk salbuespene-ko espetxe politikarekin amaitzearen alde lortutako akordioak balioan jar-tzeko eskatu zizkien instituzio eta al-derdi politikoei. “Korapiloak askatzeko unea da, denok batera presoak etxera” leloa zuen manifestazioan bost ehun pertsona zeharkatu zuten Gasteizko kaleak opresoen eskubideen alde. Ma-nifestazioa hasi baino lehen Joseba Azkarragak eta Blanca Martinez de San Vicentek Sarek azken bost urte hauetan egindako lana nabarmendu zuten. Zentzu honetan, salbuespene-ko espetxe politikarekin amaitzearen alde, urrunketaren aurka eta larri gaixo diren presoen etxeratzearen alde Hego Euskal Herrian akordio sendoak lortu direla ohartarazi zuten lortutako akor-dioak balioan jartzeko eskatu zieten instituzio eta alderdi politikoei.

ABUZTUAK 4Hondartzetan Presoen aldeOihu bat hondartzetan, «senideen mina zigor gisa» ez luzatzeko Hendaia, Mus-kiz, Ea, Bakio, Laidatxu eta Laga, Lekei-tio, Ondarroa, Mutriku, Deba, Zarautz, Orio, Donostia,.. Etxeraten oihua aditu zen kostaldeko 14 hondartzetan eta be-reziki ‘Euskal presoak, etxera!’ eta ‘Ez,

kalerainfo10

ez, ez, dispertsiorik ez!”. Etxerateko seni-deek «babes eta maitasun osoa» adierazi diete heldu den irailaren 16an «presoen eskubideen alde lan egiteagatik epaituko dituzten» 47 euskal herritarrei ere.

ABUZTUAK 10Euskal Errepublikaren aldarriaEuskal Errepublikaren aldeko manifes-tazioa burutu zen Donostian EH Bil-duren eskutik. “Gora goaz Euskal Erre-publikarantz” lelopean 500 bat lagun baino gehiago batu ziren mobilizazioan, Aste Nagusiari aldarrikapenarekin ha-siera emateko. “Independentzia” edota “Jaia bai, borroka ere bai” oihukatu zu-ten manifestariek.

ABUZTUAK 14G7aren aurkaG7aren aurkako mobilizazioa egin zuten Iruñeko Udaletxearen aurrean G7-Ez! plataformak deituta. Ehun bat pretso-nak munduko agintarien bilkura salatu zuten eta beste mundu bat posible dela aldarrikatu zuten.

ABUZTUAK 1811/13koekin elkartasuna BilbonEn el marco de la Aste naguisa, las com-parsas y los imputados en el sumario 11/13 realizaron una concentracion que resultó mulitudinaria frente al Ayun-

tamiento de Bilbao y sosteniendo una pancarta con el lema “47ak herrian”.

ABUZTUAK 21-23G7 EZ! “Euskal Herritik beste mundu bat sor-tzen”; Irungo Ficoba erakustazokan eman zioten hasiera G7-EZ! platafor-mak eta Alternative G7 plataformek antolatu zuten kontragailurrari. Hen-daian eta Irunen egin zen kontragai-lurra, 21eko asteazkena eta 23ko osti-rala bitartean, mugako eta Lapurdiko kostako polizia blindajea gorabehera. Munduko zazpi herri ahaltsuenen Bia-rritzeko G7 bilerari EZezko sendoa adieraztera kanpotik etorriko zirenen-tzat kanpalekua abian jarria zen egunak lehenagotik. Ondoren, 21a eta 23a ar-tean, kontragailurraren bitartez mugi-menduen indarra erakutsi eta mundu-ko kapitalismoaren eta transnazionalen 7 delegatuek diseinatutakoaren aurrean beste mundu bat marrazten duten au-kera zehatzak ikusarazi nahi izan ziren. Berrogeita hamar ponentzia, tailer, ez-tabaida eta mahai inguru antolatu zi-tuen kontragailurrak hiru egun hauetan eta hamar mila inguru lagun igaro ziren bertatik. “Lekuko alternatiben” aberas-tasuna erdigunean ipini nahi izan zen Ficoban, “larrialdi klimatiko eta sozialei alternatiba orokorrak” aztertzeaz gain. Lekuko alternatibak eta Euskal Herri-tik eskaintzeko alternatibak; izan ere euskarazko lema, G7 EZ, Euskal He-rriko mapa erdigunean zeraman logo batekin baitzegoen, argi uzteko kon-tragailurra ez zela egiten Frantzia eta Espainiaren tartean, euskal lurraldean baizik. Abuztuaren 24ko larunbatean milaka abertzale eta altermundialista bildu ziren manifestazioan, eta 25eko igandean zazpi plaza “okupatu” zituen ekintza sinboliko batek.

ABUZTUAK 24Denok Batera Presoak EtxeraBilboko plaza eliptikotik abiatu zen bilboko jaien hasieran egindako pre-soen aldeko manifestazioa. Eguerdiko 12'30etan eta “korapiloak askatzeko unea da, denok batera presoak etxera” lelopean zeraman pankarta baten atze-tik bi mila pertsona zeharkatu zituzn-ten bilboko kaleak Eliptika plazan eta Arenalean artean.

ABUZTUAK 31Ospa EgunaAltsasu volvió a reclamar en otro Ospa Eguna la desmilitarización de Euskal Herria «Milaka arazoi maletan» lema-pean beste behin Altsasuarrak dinami-kaz bete zituzten Ospa Eguna. Bezpe-ran, abuztuaren 30ean hasi zen Ospa Egun hau, gerra zikina dela-eta Saka-nan hildako militanteen senideak bildu zituen mahai inguru batekin. Hurrengo egunean, eguerdiko 12etan Herri Krossa izan zen, herri bazkariak gero eta arra-tsaldeko 19.00etan “ospa hemendik” aldarrikatzeko manifestazioa. Milatik gora pertsona elkartu ziren mila arra-zoiengatik mila arazoen konponketa sugeritzeko maleta simple batekin.

La marcha pasó por trece puntos de Altsasu cargados de simbolismo y que sirvieron para denunciar la ocupación de la plaza del pueblo que hizo la derecha española, la represión judicial sufrida por 7 jóvenes del pueblo, la ocupacion poli-cial, la tortura, la guerra sucia, los ataques sufridos por movimientos populares… Al finalizar la manifestación se lanzaron ma-letas a la carretera para mostrar el recha-zo a la presencia de la FSE en el Altsasu y sugerirles el camino de vuelta a sus ho-gares. Gauean, kontzertuaren tartea izan

kalerainfo 11

eta oholtzara igo ziren Igitaia, Katez eta Ingo al Deu taldeak.

IRAILAK 15Olatu bat Sara eta Izar babestekoValentzian abiatzear zegoenean Sara Majarenas preso oiharen alaba eraso zuen gizonezkoaren aurkako epaike-ta, Donostian mobilizazio berezi bat antolatu zen. Urtero, Donostiako es-tropadeen bigarren igandean presoen aldeko manifetazio bat egin da beti, baina aurten bestelako mobilizazio prestatu zuten. Eguerdiko 13.30ean jende asko gerturatu zen Majarenas preso ohiari eta alabari babesteko deitutako mobilizazioan arte hartzeko, gauzak horrela 1.500 pertsona hartu zuten parte Donostiako Bulebarretik abiatu zen manifestazioan.

IRAILAK 14Milaka pertsona 11/13ren aurkaMiles de personas, 20.000 según la po-licía municipal y 50.000 según contabi-lizó GARA, fueron las que se dieron cita en las calles de Bilbo en defensa de los encausados por defender los derechos de los presos políticos vascos. La pan-carta con el lema "Giza Eskubideak, Askatasuna, Etorkizuna. Herrian" dio inicio a la masiva manifestación que puso el colofón a la dinámica “47 he-

rrian” llevada a cabo en pueblos barrios para denunciar el macro-sumario 11/13 que solicitaba 601 años de prisión para el conjunto de los encausados.

IRAILAK 19-21Kapitalismoa, klimaren aldaketaSabin Etxea aurrean performance bat egin zuen Sortuk gaurko eredu “produk-tibista eta kontsumistak” irudikatzen duten suntsipena antzeztuz; “proposa-men antikapitalistetan” oinarritutako trantsizio ekologiko bat eskatzeko mo-dua izan zen. Sortuk EAJri gogorarazi nahi izan zion ez duela balio larrialdi klimatikoaren aurka ikurrak altxatu eta aldi berean errauskailua edota AHT bezalako egitasmoak bultzatzen jarrai-tzeak. Bestalde, Bizi! mugimenduak eta beste hamar bat eragile soziopolitikok deituta, klimaren larritasunaren aurrean neurriak hartzeko ordua dela aldarrikatu eta benetako politikak martxan jartzea exijitzeko mila lagun inguru elkartu zi-ren Baionan, Lapurdiko hiriburuan. Paul Bert plazatik abiatu zen martxa eta San-tespirituko zubian amaitu.

IRAILAK 27Larrialdi klimatikoa sintoma da eta Sistema gaixotasunaMilaka ikasle eta gazte atera ziren ka-lera klimaren aldaketa salatzeko. Bilbo

eta Iruñeko udalen aurrean, Donostia-ko Boulebarrean, Gasteizko Andremari zuriaren plazan, Baionan eta eskual-deko herriburuetan milaka ikasle eta gaztek bete zituzten plazak aldaketa politiko-ekologiko baten beharra alda-rrikatzeko. Mobilizazio hauek mundu mailan deitutako grebaren parte izan ziren.

IRAILAK 27Gure haurrek zuen izenak abestu ditzatenUrtero legez, Euskal Herriko hiribu-ruetan eta hogeita hamar bat herritan Euskal Herriaren alde bizia eman zuten guztiak oroitzeko ekitaldiak egin ziren. Goizean Zarauzko hilerrian Txikiren hilobi aurrean egin zen lehenengoa, eta arratsaldean tokian tokiko ekitaldi edo mobilizazioak burutu ziren.

IRAILAK 28Sorturen III. Konferentzia PolitikoaLaurehundik gora pertsona elkartu ziren Iruñeko Refenan Sorturen III. Konferentzia Politikoan parte hartzeko eta ireki den kurtso politikoaren erron-kak finkatzeko. Lehentasunen artean, alde batetik “gizarte giharra sendo-tzea” fronte subiranista eta eraldatzaile handi bat artikulatzeko prozesuan, eta bestetik euskal presoak askatzeko eki-mena indartzea.

kalerainfo12

Txosten horretan baieztatu zuten Begoña Urroz ez zela ETAren lehen biktima izan, DRILek egin baitzuen heriotza eragin zion atentatua. Azkenean, Gobernu es-painiarrak, aitortu egin du hogei urtetan gezurretan ibili zirela errelato iruzurti bat eginez ETAren historia desitxuratzeko. Hasieratik kasu honen inguruan izuga-rrizko manipulazioa egon da eta orain ge-zur horren atzean zegoen egia heldu da. Manipulazio horri bide eman dionetako bat, Terrorismoaren Biktimen Oroimene-rako Zentroko presidente Florencio Do-minguez, agerraldian bozeramale gisa ze-goen. Zuzenketa honek ezin du ezkutatu ETAren biktimak gogorarazteko ofizialki ezarri duten eguna errelatoaren gatazkan ari diren manipulatzaile eta gezurti ba-tzuen kontaketan oinarritu dutela.

1960ko ekainaren 27an lehergailu batek eztanda egin eta Begoña Urroz haurra hil zuen; ordutik, errelatoaren manipula-tzaileek behin eta berriz erabili dute ge-zur hori, baita frankismoan ere, ETAren “gaiztotasuna” azaleratzeko. 20 urtez si-netsarazi zioten iritzi publikoari ETA izan zela ekintzaren egilea, aurkakoa adieraz-

ten zuten froga, datu historiko eta zantzu guztiak ezkutatuz.

Gezur horretan oinarrituz, Diputatuen Kongresuak 2010eko martxoan aho ba-tez onartu zuen ekainaren 17a izendatzea Terrorismoaren Biktimen Egun, data horretan gertatu zelako “ETAk eragin-dako lehen hilketa”. Gerora Terroris-moaren Biktimentzat Errekonozimendu eta Babes Legearen Araudian zehazten da “ordainak eskatu ahal izango direla 1960ko urtarrilaren 1az geroztiko ekin-tza terroristen ondorioz izandako kalte materialengatik”. Agerian geratzen da iruzurra: frankismoaren (Estatuko) zer-bitzari guztiei ordaindu, indemnizatu eta kondekorazioa eman nahi izan zitzaien, eta jokaldia baldar gera ez zedin 8 urte lehenago kokatu zuten ETAk eragindako lehen heriotza, hildakoa haur errugabe bat izanez gainera, eta ez diktaduraren zerbitzuan ari zen guardia zibil bat.

Baina lotsagabekeria ez da hor geratzen, EAEko Gobernuak, Jonan Fernandezek zuzentzen duen Bake eta Elkarbizitzara-ko Idazkaritza Orokorraren ”behinbetiko

Gezurrean gordetako egia

Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako Zentroak “Muerte en Amara, la violencia del DRIL a la luz de Begoña Urroz” txostena aurkeztu zuen joan den ekainaren 25an Donostiako Koldo Mitxelena

kalerainfo 13

bakea egonkortzera eta normalizazio so-ziala lortzera bideratutako estrategiaren definizioan eta zuzendaritzan Urkullu Lehendakaria aholkatzen duen orga-noa” bitartez, txosten bat enkargatu zuen 2013an, 1960az geroztik gertatutako giza esku-bideen urraketak sailkatzeko eta zenbatzeko helburuz. Txostenaren goi-burua hauxe da izatez: “Euskal kasuan gertaturiko giza eskubideen urraketei bu-ruzko oinarrizko txostena (1960-2013)”.

Onartutako edo onartzeko moduko “biktimekin” zer ikusia duen guztia 1960ra mugatzen da legez, txostenez eta oroimen ekitaldiz. Baina hori guztia errelatoari eta historiari buruzko ondo pentsatuta erabakitako iruzur batean oinarritzen da. Orain artean inoiz ez zen hain nabarmen geratu hainbeste “aho bateko” politikariren zekenkeria, historialari titulazioa duten hainbeste “profesionalen” edo men egiten du-ten hainbeste kazetariren narraskeria. Itxuragabetze eta barregarrikeria hau, Aznarrek M-11ko atentatuen inguruan irazki zuen gezurtzarrarekin soilik al-dera daiteke.

ABUZTUAK 30Bixente Beldarrain zendu daBixente Beldarrain Berakoetxea, Zizurkilgo iheslari politiko ohia, gaitz larri baten ondorioz zendu da 79 urte zituela. Joxe Arregi lagunarekin batera bere sorterritik ihes egin behar izan zuen 1979an eta kolpe handia hartu zuen 1981eko otsailaren 13an, Joxe laguna Madrilgo komisaria batean tor-turaz erail zutela jakin zuenean. Frantses Poliziak 1990ean atxilotu zuen Bixente eta, aske utzi arren, Nantesen eduki zuten konfinatua urteetan, beste hainbat errefuxiaturekin batera, 1995ean konfinamendua hautsi zuen arte. Iheslari politikoek urrats berri bat abiatu zutenean bere jaioterrira itzuli zen Bixente, orain dela 3 urte lehen aldiz. Etxetik kanpo eman zituen 37 urte. Baina Ipar Euskal Herrian antolatua zuen bere bizitza, eta bizilekua Hendaian mantendu zuen hil arte. Goian bego Bixente.

AB

IRAILAK 29Josemi Etxeandia joan zaiguIragan irailaren 29an Gorbeian galdu zen preso ohi larrabetzuarraren gor-pua lau egun beranduago, urriaren 3an, aurkitu zuten. 1994an errefuxiatu zen Josemi eta 2003an, Mexikon atxilotu ondoren, Espainiara entregatu zuten. Estatu espainiarreko hainbat espetxetatik igaro ondoren, 2015ean kaleratu zen Topasetik, Auzitegi Nazionalak ezarritako 17 urteko kartzela zigorra beteta. Esan behar da preso gaixoen zerrendan egon zela Josemi; berarekiko elkartasun handia sortu zen eta, behar bezalako osasun artatzea izan zezan ahalik bizkorren kalera zezaten eskatzeko hainbat ekimen egin ziren, Larrabetzun bertan batez ere. Baina AN-k ezarritako zigorra azken egunera arte ordainarazi zioten, mendekuzko espetxe politika eta isola-mendua edota osasun arazoen areagotzea jasanez. Gaztetatik Jarrain eta Kasen abiatu zuen bere bizitza osoan mantendu duen militantzia; langile nekagaitza izan da kalean eta kide zintzoa espetxean. Gorbeian desagertu aurreko egunean Sorturen III Konferentzian egon zen, hainbat preso ohi eta adiskideren artean, Iruñean. Agur eta beti arte, lagun Josemi.

kalerainfo14

2011-2019ko gatazka politikoaren konponbidearen testuinguruan kokatzen zen aurtengo irailaren 16an Entzutegi Nazionalean emandako makro-epaiketa; izan ere, atxiloketak eta auzia 2013-2015ko garaikoak baitziren. Epaiketa, hortaz, gaur egungo gatazka po-litikoaren konponbidearen erdigunean kokatzen zen, ondorioen atalaren baitan nagusiki: euskal preso eta iheslari politikoen defentsan eta bere konponbidean, hain zuzen ere.

2011ren bukaera eta 2012az geroztik Euskal Herriko tes-tuinguru politiko eta soziala, gatazkaren konponbidean eta bake eszenatoki baten eraikuntzan urratsak ematen ari da. Eta esan genezake auzi eta epaiketa hau horren guztiaren aurka eraikia izan dela, argi eta garbi. Fun-tsean, preso eta iheslariekiko eskubideen defentsa -osa-suna eta defentsa juridikoa, besteak beste-, elkartasuna eta afera osoa soluziobidean jartzeko ekarpen politiko eta soziala epaitzea zen auzi honen helburua.

Gainditu beharreko jauzia

11/13 AUZIA

kalerainfo 15

kalerainfo16

47 euskal herritarren aurka baino, gatazka politikoaren ondorioen eremuari konponbidea emateko lana beraizan da epaitua

Holako auzietan beti gertatu bezala, salbuespen auzitegi-tik ezin da justiziarik espero, eta jakina da prozesu honek guztiak jada kostu pertsonal handiak sortarazi dituela: atxi-loketak, behin-behineko espetxeratzeak, neurri judizialak, fidantzak, lanaren kriminalizazioa, urte luzetako prozedura juridikoak, epaiketa, etxekoen ezinegona...

Argi dago, gainera, horrelakoek beti dakartzatela ondorio gogorrak, lehenengo egunetik hasita. Hala ere, orrialde latz hau gainditzeko auzipetuen borondatea beti izan da kon-ponbidean urratsak emanez auzia ebaztea. Ardura horre-kin jokatu dute. Are gehiago, gaurko preso eta iheslarien erresoluzio bideari ate bat irekitzen laguntzeko aukera gisa kokatu izan dute.

11/13 AUZIA

kalerainfo 17

Hausnartzeko elementu ezberdin batzuk badira, eta gogoe-tarako osagai bihur daitezke: Preso eta iheslarien gaia euskal jendartearen izaera anitzarekin konektatzeko bidea badago: norbanakoetatik hasita, elkarte, eragile, sektore, instituzio eta mugimendu zabaletara, jendartearen zati handi bat bide honen parte izan da; eta premiazkoa da norabide horretan lanean jarraitzea: Euskal preso eta iheslarien etxeratzearen aldeko indarrak biltzean zentratu eta konponbide klabetan herri aktibazio sendoan ekarpena egitea dagokigu guztioi. Auzipetuek lan hori egin izan dute, eta aurrerantzean ere egiten jarraituko dutela adierazi.

Gatazkaren ondorioak konponbidean jartzea nahitaezkoa da, eta horretan azpimarra egin behar da: kartzelak eta

erbestea hustu behar dira. Salbuespen neurrietan oinarrituriko espetxe politika hau bertan behera geratu beharra dago: urruntze politika amaitu, gaixotasun la-rriak dituzten presoak kaleratu, zigor luzapenak eten, isolamendua bukatu... Presoen gaiak soluzio agenda adostua urgentziaz behar du.

Bestalde, auto-eraketan oinarrituriko funtzionamendu eta antolaketari bidea emanez, aktibazio soziala artikulatzeko aukerak esponentzialki areagotzen dira. Marko lokaletatik abiaturik, helburu oro-korrari ekarpena egiteko sektore eta ere-mu ezberdinen bultzadak, klabeak izan dira. Jende askoren inplikazioa kanali-zatu da hiru ardatzen gainean: makro--epaiketa honi ez, konponbideari bai, eta preso eta iheslarien afera soluziobidean jartzearen beharrean oinarriturik. Lan-fi-losofia hori, egungo preso eta iheslarien gaiarentzat erabat baliagarria da. Badugu zer egin.

Azkenik, etorkizunera begirako diskurtso eta praktikan irabazle atera dira auzipe-tuak. Iraganean katramilatzeko enegarren asmo horri, aurrera begiratzeko nahiarekin erantzun dio herriak. Zikloak modu dina-mikoan gainditzen dira, beste batzuk era berean zabaltzeko. Zio politikoari loturiko fase osoa irekitzen gauden honetan, gaur-kora ekarri gaituzten aktiboen oinarria-rekin eraikitzea ezinbestekoa da. Oztopo bihurtu nahi dituzten elementuak ekarpen baliagarri bihurtuz. Hori bai, gaurko Eus-kal Herriarekin konektatzeko berebiziko esfortzua eta lana eginez.

Aurrera begiratu nahi duen herria da gurea, erabat sinetsita gaude. Egun oraindik ere indarrean dauden urraketak amai-tu eta iraganekoak sendatu nahi dituen jendartean bizi gara. Ezinbestekoa da norabide horretan urratsak ematea, etor-kizunean iragana errepikatzen aritu ez gaitezen. 47 euskal herritarren auziperatze bidegabearen aurrean elkarbizitza eta bakearen aldeko aldarria egin zen. Epaiketarena atzera geratu da, baina aldarriak aurrera egin behar du.

Epaiketa honek sortutako sumindura eta elkartasuna bihur dadila euskal preso, iheslari eta deportatu guztiak herrira ekartzeko indar.

Guztion artean lor dezakegu, Denak herrian!

kalerainfo18

De la magnitud de la manifestación en protesta por el juicio y en solidaridad con los encausados dieron fe tanto la representación amplia y plural de diferentes agentes del ámbito social, sindical

y político como los más de 60 autobuses fletados desde las diferentes localidades vascas que antes de las 17:30 fueron dejando a la gente en las inmediaciones de San Mamés para que se fueran acercando hacia La Casilla, lugar de donde partió la movilización.

Ejemplo de ese plural respaldo a la movilización fue que tras la pancarta con el lema "Giza Eskubideak, Askatasuna, Etorkizuna. Herrian" portada por, entre otros, Jon Maia, Mario Zaubiaga o Beatrice Molle se pudieron ver nutridas representaciones de EH Bildu, LAB, ELA y el conjunto de la mayoría sindical unto a representantes de Podemos, la ANC catalana o el Foro Social Permanente. Así, Arnaldo Otegi y las parlamentarias vasca, navarra y estatal, Madda-len Iriarte, Bakartxo Ruiz y Mertxe Aizpurua, compartieron calle con la morada Tinixiara Guanche o los sindicalistas Garbiñe Aranburu y Xabier Anza o los ex-sincicalistas, Txiki Muñoz, José Elorrieta, Ainhoa Etxaide...

Miles de personas, 20.000 según la policía municipal y 50.000 según contabilizó GARA, fueron las que se die-ron cita en las calles de Bilbo. Antes del comienzo, Ibon Meñika y Amaia Izko agradecieron todas las muestras de solidaridad recibidas y se congratularon por el éxito movi-

lizador que dejaba en evidencia lo “injusto e infundado de las acusaciones contra ellos”. Igualmente, estos portavoces del grupo de encausados, ponían en valor que la sociedad vasca hubiera vuelto a expresarse en el sentido de que este macro-juicio quedaba fuera de la lógica política de la paz y fuera de tiempo, de lugar e incluso de medida y proporcio-nalidad.

Al final, fueron decenas de miles los manifestantes en con-tra del macro-juicio que como quien dice, echaba a andar prácticamente al final de las movilización porque los 47 en-causados tuvieron que hacer la maleta y montar en Mirent-xin para el lunes a primera hora estar en Madrid y sentados en la Audiencia Nacional.

Llegados a la capital del Reino, el lunes 16 de septiembre, dio comienzo la vista que amenazaba con volver a llenar las cár-celes con 47 nuevos presos. Sin embargo, en escasa media hora quedo en evidencia la existencia de algún tipo de acuer-do ya que los encausados fueron reconociendo los hechos a través de un monosílabo. Hecho esto, la Fiscalía rebajaba las penas hasta el umbral en que no implicaban el ingreso en pri-sión para la practica totalidad de los acusados. Sin embargo, dos de ellos, Arantza Zulueta y Jon Enparantza si volverán a ingresar en prisión hasta que sumen cinco meses al tiempo que ya pasaron en prisión antes de salir en libertad provisio-nal bajo fianza. Y ello, porque en el relato construido por la fiscalía se les otorga la categoría de “dirigentes”.

Miles en las calles y Acuerdo en la Audiencia

Miles de personas tomaron parte en Bilbo la ola de solidaridad con los 47

encausados a dos días del inicio del macro-juicio 11/13 en la Audiencia Nacional.

Un juicio, otro más, en el que bajo la teoría del “todo es ETA” se pretendía encausar

la defensa de los derechos de los presos con peticiones fiscales de 601 años de

cárcel para todos ellos y ellas por su labor en Etxerat, Jaiki Hadi, Herrira o como

abogados y ex-presos intermediarios de EPPK con la sociedad vasca

11/13 AUZIA

kalerainfo 19

Para alcanzar este acuerdo, todos y cada uno los 47 acusa-dos, aún a sabiendas de todas las partes de que no era cier-to, se vieron obligados a admitir la acusación del tribunal y reconocer su integración o vinculación con KT (Koordina-zio taldea) que el fiscal situaba a las ordenes y dependencia de la dirección de ETA. Lo paradójico resultó que los encau-sados calificaron la formula como un impulso a “la agenda de soluciones” ya que lo que se perseguía era volver a elevar el numero de presos políticos por encima del umbral de los 300. Y, haciendo suyas las propias palabras del colectivo de presos (EPPK) consideraron que no es tiempo de llenar sino de vaciar las cárceles.

El acuerdo cerrado en la Audiencia Nacional, evita un lar-go juicio que se preveía durara hasta final de año y cierra dos décadas de sinsentidos judiciales donde el derecho penal del enemigo se adueñó de los tribunales españoles instruyendo macro-juicios políticos amparados en la tesis del “todo es ETA”. No ha sido el primer acuerdo, hubo otros (Segura, Jóvenes...) pero en esta ocasión, las acusaciones particulares ejercidas por la AVT o Dignidad y Justicia no han cuestionado la posición de la Fiscalía que condenaba a Arantza Zulueta a 3 años y 6 meses y a 2 años y 7 meses a Jon Enparantza para los que antes había pedido 14 años. Por otro lado, las peticiones iniciales de entre 11 y 20 años para los 45 restantes se veían reducidas a penas de año y medio o 2 años que suponían de facto evitar el ingreso en prisión.

El acuerdo resuelve mas o menos de modo satisfactorio la elusión de la prisión pero las penas no se quedaron ahí ya que también fueron condenados a penas de inhabilita-ción para cargo o empleo público. Zulueta y Enparantza a 5 y 4 años, respectivamente, de inhabilitación absoluta mientras el resto de los acusados lo eran a penas de entre 3 y 3 años y medio de inhabilitación absoluta. Esto, en la práctica supone que 16 de ellos deban dejar su empleo en la función pública o su cargo institucional (concejal...) y que, concretamente 3 pierdan la plaza pública conseguida por concurso-oposición. De este modo, breve pero exen-to de dramatismo y emoción, tras declararse las partes de acuerdo, a las 10'30 de la mañana el juicio quedaba visto para sentencia, el presidente del tribunal, Alfonso Gueva-ra daba la vista por concluida y los 47 procesados volvían a Euskal Herria.

Mientras los encausados ponían en valor el sacrificio de quienes volverán a ingresar en prisión o perderán el em-pleo, también aprovecharon para señalar que la necesidad de soluciones pasa por derogar la política penitenciaria de excepción. En la contraparte, la abogada de la AVT se congratulaba de un acuerdo que consideraba un logro im-portante en términos jurídicos y de relato, poniendo así de manifiesto cual ha sido el interés de las políticas represivas de las ultimas décadas: “o sustentáis nuestro relato sobre el conflicto o excepcionalidad penal y decenas de años de cárcel”.

kalerainfo20

Irailaren 16an Entzutegi Nazionalean egindako epaiketarako akordioa zentratzen laguntzeko beharrezkoa da birgogoratzea prozesu honetan zein logika politikoarekin jokatu den, hau da, Entzutegi Nazionalaren zitazioa jaso zenetik, auziperatuen aurka zetorren epaiketa zein jokalekuan kokatzen zen gogora-tzea, azpimarragarria baita: Lehen unetik, epaiketa honek zuen zio politikoari aurre egiteko dinamikak hiru atalei erantzutea aurreikusten zuen:

Batetik, jardun politikoa eta soziala lehenestea eta Euskal Herrian zentratzea zuen xedea: Madrilen (Entzutegi Na-zionalean) egingo zen epaiketa ez baitzen inoiz izango au-ziperatuen jardunaren zentralitatea gauzatzeko kokalekua. Geure herrian kokatu, eta berton gauzatzen zenak hartuko zuen esfortzuen zentralitate osoa. Bi arrazoirengatik:

1. Salbuespen tribunala den Entzutegi Nazionaletik ezin dugulako inoiz justiziarik espero.

2. Auzipetuen benetako ekarpena-lana herri honi egindakoa izan delako, gaur egun delako, eta izango delako beti.

Bestetik, auzipetuen atxiloketa, prozesu judizial, errepresio neurri eta lanaren kriminalizazioaren helburua zen 2011tik aurrera gure herrian irekitako testuinguruan aurrera pauso gehiago ez ematea, emandakoak eten eta oztopatzea, eta, bereziki, preso eta iheslarien sustengua (integrala) kolpa-tzea.

Hirugarrenik, euskal preso eta iheslarien aferari soluzioa-ir-tenbide politikoa egikaritzeko ekarpen politiko eta soziala egitea izan da auzipetuen ekimena. Epaiketa honen ostean dagoen sakoneko arazoa horixe baita: euskal preso eta ihes-larien etxeratzeko bidea ziklo historiko bat gainditzeko ele-mentua izatea, beste berri bat zabaldu-indartzeko.

Epaiketa honetan auzipetuen erronka, beraz, sakoneko ele-mentu horiek presente edukiz, artikulatzen saiatzea izan da. Eranskin nabari batzuekin:

• Euskal jendartearen aktibazio soziala egikaritzeko pro-zesuari forma emanez.

Makroepaiketaren akordioari buruzko kokapena

11/13 AUZIA

kalerainfo 21

• Aurretik zetorrenari (auzipetuen lana barne), eta aurrera begira jarriz, ondare positibo bezala garrantzia emanez.

• Atxiloketekin abiaturiko prozesua, Euskal Herrian ze-goen testuingurua eta 2019an dagoenaren arteko osa-gaiak indargune gisa kokatuz.

Hilabete luzetan egin den kanpainaren osaketaren arda-tzak, bi izan dira nagusiki:

Batetik, edukiei dagokiona: Makropaiketa honi ez (eta ho-rrek suposatzen duen guztia), Konponbideari bai: gatazka-ren ondorioen konponbidean urratsak emateko bidea in-dartzeko. Preso eta iheslarien aferak soluzio bidean jartzeko agenda/zentralitatea hartzea.

Bigarrena, auto-eraketan oinarritzea: sektore ezberdine-kin, jendearekin eraikitako dinamika sozio-politikoa izatea (marko lokalak-gure herriak lehenetsi, Euskal Herriko bizi-tza sozio-politikoan gaia txertatu, Euskal Herriko sektore--eragile ugariren inplikazioa sustatu, eta auzipetuek -auzi-peratu gisa- egin zezaketen dinamikari indar eman).

Irailaren 16an Madrilgo Entzutegi Nazionalean egin zen akordioa une eta forma horretan egin izanak bere zergatiak ditu; Ezker Abertzalearen baitan praktika berria ez izanik ere, prozesu konplexu baten ondorioa delako. Besteak bes-te, ondorengo atalak azpimarratu behar dira:

Lehenengo eta behin esan behar da ez dela Entzutegi Na-zionalean gauzatzen den lehen akordioa, azken lau urtetan makroprozesu izaera -jende kopuruz eta izaeraz- zuten bes-te kausa batzuetan gertatu izan baita. Dena dela, akordioen praktika hau oso urrunetik datorren jokabidea da, azken be-rrogei urte hauetan ahal izan den guztietan garatu izan den praktika, eta makroepaiketen akordioekin espetxea ekidin duten kideena baino handiagoa orotara.

Bigarrenik, epaitegietan egin beharreko horrelako proze-suek berekin dituzten ezaugarriez kontziente izan behar dugu, batez ere, alde guztien adostasuna behar delako egi-karitu ahal izateko. Hau da, prozesuan inplikatuta dagoen instantzia eta norbanako orok prest egon behar duelako.

Epaiketa egiten den egun berean erabakitzen edo ixten da aurretik landu den akordiorako edukia. Eta holakoetan – kasu honetan bezala- akordioaren berri ez emateko konpro-misoa hartzen da berme gisa.

Beraz, irailaren 16ko akordioa azken egunetan gauzatu den emaitza izan da. Ez aurretik. Alde guztien adostasuna (fis-kaltzarenaz gain, akusazio partikularreko biktimen elkarte biren erantzuna) azken egunetan jaso baita.

Akordiorako aukera planteatu zenean auziperatuen artean egindako gogoetak bi ardatz nagusi zituen eta bi egiteko jar-tzen zizkioten beren buruei:

1. Epaiketa honek iraganetik datorren estrategia errepre-siboa indartzen zuen, eta berau gainditu behar zen.

2. Kartzelak husteko garaian presoak gehitzea baino, gatibu-erbestean daudenak etxeratzen lagundu behar da:

• Egun daudenak ateratzeko bide posible bati ekar-pena egiteko.

• Bitartean 47 herritar-militante gehiago lanean ja-rraitzeko eta aktibo izateko.

Auziperatuek Akordioa onartzeko erabakia ondorengo ga-koetan kokatzen dute:

1. Zigor bat da; 47ak zigortuak izan dira: espetxeratzeak, inhabilitazioak, isunak daude.

2. Arantza eta Jonek hartutako erabaki pertsonalak ahal-bideratu du erabaki kolektibo bat hartu ahal izatea. Eta eskertzekoa da.

3. Kriminalizazio asmoak indarrean jarraitzen du, kon-tziente gara. Baina atxiloketak egitean erabilitako estrategia errepresiboa bultzada sozialaren eskutik gaindituta dago eta horrela ulertzen da euskal jendar-tearen gehiengoan (“dena ETA da” leloan laburbiltzen zen estatu estrategia) eta preso eta iheslarien sustengu lanean (asistentzia juridikoa bermatzen da, osasuna, ekonomiko-afektiboa eta soziala ere). Beraz, epaiketa honen atzean zegoen Estatuaren estoldetako helburu politiko nagusia arbuiatua eta gainditua dago jendar-tearen baitan.

4. Auzipetuen jardun eta bizitzak gehiegi baldintzatu ditu prozedurak lehen egunetik (atxiloketak, behin behine-ko espetxeratzeak, isolamendua, fidantzak, neurri judi-zialak, jazarpenak, etxekoen ezinegona...); ez dezagun hori erlatibizatu jada bizitakoa hutsala bailitzan. Ezta horren ondorioak ere.

5. Entzutegi Nazionalak, eta bertan gertatzen denak, ez du inoiz auzipetuen lanaren zilegitasunaren neurgailua ezarri, ez ezarriko, ezta haien eta guztion jardunaren errelatoa marraztu/ezarriko. Auzipetuek herriari ema-ten dizkiote azalpenak, ez Entzutegiari. Ezeren zorrik balute, herriarekin dute. Herriari begiratu eta hitz egin diote une oro, zintzotasunez aritu dira, arduraz joka-tzen saiatuz.

Ordura arte, Europako gainerako herrien ikuspegitik, Fran-tziaren ikuspegitik ere, espainiar “demokrazia berriak” ez zuen lortu herri demokratikoaren labela. Bere iragan dikta-durazkoari eta haustura demokratikorik gabeko frankismo--ondoren odoltsuari kosta egin zitzaien Espainia askatasun demokratikoak zituen eta pertsonen eskubideak bermatzen zituen herria zela konbentzitzen.

Tortura eta gerra zikina nahierara aritu ziren urte haietan, baina Estatu espainiarra atsedenik gabe saiatu zen aldagai berriren bat sartzen euskal disidentziarekiko lehian. Eta ba-ten faltan bi lortu zituen. 1984ko udan estradizio desiratuak iritsi ziren azkenik, baino hori baino lehenago deportazioak ere jarri ziren martxan, sei errefuxiatu Panamara bidaliz urte horretako urtarrilean.

Asilo lurralde bezala ezaugarritzen zuen bere tradizio iraul-tzaileari heldu zion Estatu frantsesak diktadura frankistak zirauen bitartean, diktaduren errepresiotik ihesi babes bila zebiltzanentzat harrera herri gisa azalduz.

2019ko irailean

bete dira 35 urte

Estatu frantsesak euskal

errefuxiatu politikoak

legediaren arabera lehen

aldiz entregatu zituenetik;

Estatu frantsesak 1984an

estraditatu zituen lehen

aldiz euskal herritarrak

Estatu espainiarrera

Estradizioak eta deportazioak, beste aldagaia

Kuba 7500km

Panama 7300km

Ecuador 8900km

Venezuela7100km

Cabo Verde3700km

Sao Tome4900km

Togo3900km

Argelia1700km

Gabon5100km

R.Dominicana 6800km

kalerainfo 23

Agintari espainiarrek Carrero Blancoren aurkako ekintzaile-tzat jotzen zituzten sei lagunen aurkakoak izan ziren Burgosko epaiketaren ondorengo lehen estradizio eskaerak. Frantziak ezezkoa eman zuen, argudiatuz bi estatuen arteko estradizio tratatuak argi esaten zuela estradiziorik ez zela emango eskae-ra egiteko arrazoia delitua politikoa baldin bazen edota helburu politikoak baldin bazituen. Eta euskal auzia Burgosko proze-suaren ondoren ezagutu zuen Europa haren begietan helburu politiko argiak zituen ekintza hark.

Diktadorea hil ondoren ere estradizio eskaerei ezezkoa eman zien Frantziak 1970eko hamarkadaren azkenetara arte, eta Giscard d’Estaingen agintaldi osoan ez zen euskal errefuxia-tu politikoen estradiziorik eman, UCDko gobernuak saiatu ziren arren. Diktadorea desagertu zenetik, espainiar gobernu guztiek lortu nahi izan zuten Frantziaren kolaborazioa euskal disidentziaren aurka, eta tarteka BVE edo GALenak bezala-ko ekintza limurtzaileekin atsedenik gabe ahalegindu ziren, nahiz eta ez lortu.

Hala baina, garai hartan ernamuina baino ez zen kolaborazioa, eta dozenaka errefuxiaturi bizi lekua ezartzea edota barne de-portazioa izan ziren neurriak. Baina 1979an hasi ziren errefu-xiatu estatutua modu orokorrean ez ematen, edo agiri hori ez

berritzen, araututako paperik gabe bizitzera behartuz errefu-xiatuei.Francoren ondorengo gobernu guztiak saiatu arren, kolaborazio hori ez zen iritsi 80. hamarkadaren hasieran bi gertakari elkarren segidan gauzatu arte: 1981ean Fran-tziako presidentziara Francois Mitterrand (PSF) iristea eta urtebete geroago Felipe González (PSOE) Espainiako pre-sidentziara heltzea.

Errekonozimendu demokratikoaren beharra zuten Estatuko botereek, eta konbentzituta zeuden lehen estradizioak gau-zatzean iritsiko zela. Estatu espainiarrean epaitu ahal izateko agintari frantziarrei eskatutako errefuxiatu guztiak entrega-tzearen prozedura judiziala izango zen errekonozimendu hori. Eta asilo eskubidea estradizio prozesuen bitartez judi-zializatzea eta Afrika eta Amerikako herrietara deportazio ad-ministratiboak egitea izan zen kolaborazio “antiterroristaren” lehen froga.

Ordura artean estradizioak ukatu egin zituen Estatu fran-tsesak, gerra aurreko Legearen 5. artikuluan oinarrituz. Hauxe baitzioen artikulu honek: “ez da emango estradizio-rik hau helburu politiko batekin eskatua denean”. Euskal independentistek jazarpen politikoa jasaten zutela onartzen zen, beraz.

1977-1983 Frantsesen zalantza handiak

1977an bertan hasi ziren estradizio eskaerak, Amnistia dei-tuaren aurretik. 1977ko ekainean Migel Angel Apalategi Apala atxilotu zuten, eta egun batzuk geroago haren estra-dizioa eskatu zion Estatu espainiarrak frantsesari. Eskaera-ren berri jakin bezain bizkor hasi ziren lehen protesta eta manifestazioak, eta Askatasunaren Ibilaldiak oihartzuna eman zion; Apalak, berriz, gose grebari ekin zion. Epaite-giak behin behineko askatasuna eman zion azkenean Apa-lari. Errefuxiatuak ihesari eman zion ordea, eta estradizio prozesua etenda geratu zen.

1977an Amnistia Legea onartu eta bi urtera, errefuxiatu pa-perak ez zizkietela berritzen ikusi zuten iheslariek, eta Ipar

Euskal Herrian “estatu terrorismoa” bultzatzen hasten zire-la UCDko gobernuak, BVE, AAA eta beste sigla batzuekin. Gertaera hauek, atxiloketek jarraitzeak eta lehen estradizio prozesuek eragin zuten euskal errefuxiatu batzuk Atlanti-koa gurutzatu eta ustez seguruagoak ziren lekuen bila joa-tea.

1979an hautetsontzi eta instituzioetan indar handiz ager-tzen da Ezker Abertzalea, eta Gobernu espainiarrak 14 errefuxiatu politikoren aurkako estradizio eskaerak egiten zituen batera. Gobernu frantsesak ezin izan zituen atzeman Juantxo Lasa Mitxelena, Txomin Iturbe Abasolo, Jose Ra-mon Martinez de la Fuente Intxaurregi, Juan Jose Aristi-

Estradizioak eta deportazioak, beste aldagaia

kalerainfo24

1983-1987 Frantsesen kolaborazioa GALen itzalpean

1982an, artean PSOE gobernura iritsi gabe, euskal errefu-xiatuen (ETAko militanteak espainiar hizkeran) aurka egin-dako hogeita hamar estradizio eskaerak Estatu frantsesak ukatu zizkielako kexatzen ziren espainiarrak.

Ez da ahaztu behar PSOEk 1982an irabazi zituela espainiar hauteskundeak, eta, ordutik aurrera, “euskal auzian” frantzia-rren kolaborazioa lortzea zen lehentasunezko helburuetako bat. X jauna ez zen ibili bitarteko eta moduen zuhurkerian. Eki-men diplomatiko eta instituzionalari “gerra zikina” gehitu zien, 1981ean hauteskundeak irabazi zituen bere parekide François Mitterranden gobernua konbentzitzeko.

1983ko urriaren 15ean Josean Lasa eta Joxi Zabala errefuxia-tuak Baionan bahitu eta desagerrarazi zituzten; bi hilabete

geroago, abenduan, Segundo Marey bahitu zuten Hendaian. Horrela hasi zen ia lau urte iraun zuen GALen ariketa. GALen atentatu parapolizialekin bateratsu hasi ziren agintari frantse-sak euskal errefuxiatuen aurka hainbat neurri administratibo eta polizial hartzen. 1984ko urtarrilaren 10etik aurrera erre-fuxiatuen aurkako dispositibo oso bat jartzen da abian eta ehunetik gora etxe arakatzen dituzte, dozenaka atxilotu, errefuxiatu batzuei Frantzian urruneko departamentuetan ezarri zieten bizi lekua, eta beste aldagai bat ireki zuten: beste herrialdeetara deportazioa estradizioaren ordez, eta hau ere orokortu egingo zen gerora.

Gaston Deferreren ordez frantses Barne ministro izenda-tu berri zuten Pierre Joxek 1983ko udaran egin zuen bisita Madrilera, eta urtearen azken aldera sortzen da estradizioen

zabal Kortajerena, Angel Mari Galarraga Mendizabal, Iñaki Gabirondo Agote, Angel Lete Etxaniz, Mikel Goienetxea Fradua, Juan Mari Otegi Elizegi eta Emilio Martinez de Marigorta. Horretara, atzeman ahal izan zituzten Martin Apaolaza Azkargorta eta Migel Angel Goikoetxea Elorria-garen aurkako estradizio prozesuak soilik abiatu zituzten. Frantziako hego ekialdean atxilotu zituztenez, Aix-en-Pro-venceko Epaitegian egin zen estradizio prozesua, polizia espainiarrak leporatutakoan oinarrituz. Azkenik, epaileak ebatzi zuen leporatzen zitzaizkienak (hilketa eta lapurreta) ez zirela zuzenbide arrunteko delituak, ezaugarri politikoak zituztenak baizik, eta, ondorioz, asilo tradizioarekin bat egi-nez, irizpide judiziala jarraitu eta estradizioak ukatu zituen Gobernu frantsesak.

1981ean, Ipar Euskal Herrian BVEen ariketaren sugarrak ar-tean itzali gabe zeudela eta 23-Fko Estatu kolpearen ondo-ren, beste 15 estradizio eskaera egin zituen berriro Gobernu espainiarrak. Besteak beste berriz Txomin Iturberena. Bai-na eskaera zerrendan zeuden errefuxiatuetatik bederatzi ez zituzten atzeman edota Epaitegiak aurkako txostena egin zuen beren egoera erregularizatua zelako; beste seiren ka-suan baiezkoa eman zuten epaitegiek eta tramiterako onar-

tu. 1981eko maiatzean Epaitegiak Gobernu frantsesaren esku utzi zuen Tomas Linaza Etxeberria, Migel Angel Alda-na Barrena, Joxemiel Arrugaeta San Emeterio, Juan Karlos Aizpitarte Arruti, Eugenio Barrutiabengoa Zabarte eta Jose Agustin Atxega Agirre entregatzea ala ez.

1981ean Mexikon atxilotu eta Estatu frantsesera itzuli zuten Tomas Linaza. Frantziara iristean jakinarazi zioten estra-dizio eskaera bat zuela; hau izan zen epaileak onartutako lehena, baina gobernuak ukatu egin zuen azkenik eta Yeu uhartean konfinatu zuten. 1982an hautsi zuen konfinamen-dua, klandestinitatera itzuliz. Linazarekin gertatu bezala, Auzitegiak baiezkoa ebatzi arren Gobernu frantsesak ukatu egin zituen azkenean Jose Migel Arrugaeta eta Migel Angel Aldanaren estradizioak eta Yeun konfinatu zituen bi erre-fuxiatuak.

1984ko irailaren 29an berriro atxilotu zuten Tomas Linaza eta Espainiak berriro eskatu zuen haren estradizioa, baina ordurako abiatuak ziren beste aldagaiak: GALen gerra zi-kina hasia zen jada, eta beste herrialde batzuetara deporta-zioak ere bai. Tomas Linaza, beraz, Cabo Verdera deportatu zuten 1985eko otsailean, Angel Lete Etxanizekin batera.

kalerainfo 25

inguruan Frantzia eta Espainiaren arteko lehen adostasuna. Hala ere, Belgikan gertatuak bidea erraztu zien frantsesei, ez baitziren lehenak izango euskal herritarrak estradita-tzen. 1983ko urriaren 30ean Amberesen atxilotu zituzten ustez ETA politiko-militarreko militante Joseba Artetxe eta Gaizka Ormaza; zortzina hilabeteko espetxe zigorra ezarri zieten, baina espetxealdia amaitzean Estatu espainiarrera entregatu zituzten, agintari espainiarrek egindako estradi-zio eskaerak Gobernu belgikarrak ontzat eman ondoren.

Amberesko Auzitegiaren onespen txostenaren ondoren era-baki zen estradizioa. Modu horretan, euskal errefuxiatuak estraditatzen lehen herrialde bihurtu zen Belgika, eta, es-tradizio hauengatik erantzun gisa, ETA-pmk aldarrikatutako lehergai batek eztanda egin zuen Amberesko Justizia Jaure-gian 1984ko abuztuaren 5ean.

Estatu frantsesean, berriz, Espainiak estradizioa eskatzen zien zortzi euskal herritar daude 1984ko abuztuan. Frantziar Auzitegiak zazpi txosten onetsi zituen. Gobernuaren azken erabakiaren zain, gose greba hasi zuten Fresnesen zeuden zazpi presoek. Azkenean, 1984ko irailaren 23an Gobernu frantsesak hiru euskal errefuxiatuentzat estradizioa onartu zuen lehen aldiz, eta beste lauak Togora deportatu.

Abuztuaren 9an eta 24an epaitu zituzten zazpiak Paueko auzitegian, eta Espainiak egindako estradizio eskaeraren alde agertu zen epaimahaia. Gero Pariseko Kasazio Epaite-giak berretsi egin zuen erabakia eta ondoren Lehen Minis-troaren Kabineteak iragarri zituen Karlos Garcia Ramirez, Jose Manuel Martinez Beiztegi eta Pakito Lujanbio Galdea-noren estradizioak. Francisco Jabier Alberdi, Gotzon Cas-trillo, Jose Migel Galdos eta Luxiano Eizagirre, berriz, To-gora deportatu zituzten. Erabaki hau inflexio puntua izango zen bi aldagai berrietan, Extradizioa eta Deportazioa alegia, eta euskal disidentzia suntsitzen saiatzeko neurri judizial eta administratibo (oinarri legalik gabeko Deportazioa) bi-lakatu ziren.

Hego Euskal Herrian hotz-hotzean emandako zaplada be-zala sentitu zen frantsesen erabakia, eta hiru egunera, irai-laren 26an, abiatu berri ziren estradizio eta deportazioen aurkako greba orokor bat deitu zen. Horrekin batera, ETA (m)-k interes ekonomiko frantziarren aurkako kanpaina mi-litar bat abiatu zuen.

Belgikatik uztailaren 24an burututako lehen estradizio hauei dagokionez bitxia izan zen Gaizka Ormaza froga fal-tagatik kaleratzea, eta Joseba Artetxe ere Auzitegi Nazio-nalak askatzea froga faltagatik. Frantziak estraditatutakoei dagokionean, Pakito Lujanbio espetxeratu egin zuten, baina beste biak, Garcia Ramirez eta Martinez Beiztegi azkenean errugabetzat jo zituen Auzitegi Nazionalak, hauek zigor-tzeko aski frogarik ez zeukatelako. Deportazio eta estradi-zioekin apurka espainiar agintari eta poliziekin kolaborazio

sistematikoa abiatu zuen Estatu frantsesak. Baina gerra zi-kina ez zen desagertu; erabateko kolaborazioa lortzea eta deportazioei frantses poliziaren eskuetatik espainiar poli-ziaren eskuetara entregatzeak ugaltzea edo 1987az geroztik sustatutako bide judizialeko estradizio berriak lortzea zela-ko espainiar agintarien helburua.

Frantziaren kolaborazioaren bitartez europar homologazioa lortu nahian zebilen aspalditik Gobernu espainiarra, baina gobernu belgikarra eta frantziarra lotsagorritu zitzakeen, az-kenean errugabe suertatzen ziren errefuxiatuak kondenatu eta entregatzeagatik. Lortua zuen, ordea, Estatu frantsesak estradizioak ematea, eta, hiru urtez neurri hori eten bazuten ere deportazioak bultzatzearren, 1987ko urriaren 3ko sare-kada eta kanporaketen ondoren, azaroaren 26an berriro es-traditatzen hasi zen Frantzia, eta hortik aurrera ez du etenik egingo.

Estradizioekin batera egingo ditu entregak eta kanporatze administratiboak, epaileen esku hartzerik gabe, estradizio prozesuetan ematen den defentsa aukera ezabatuz. Antze-ko zerbait gertatu zen urteak geroago Mexikon, espainiarren estradizio eskaera batzuk ukatu ondoren hango epaitegiek. Poliziatik poliziara entregatutakoen konta ezin ahala tortu-ra salaketek eman zioten amaiera kanporaketa administra-tiboen bideari, eta agintari frantsesek euren burua behartu zuten estradizio prozesuei berrekitera, epailetik epailera izan zitezen entregak eta ez poliziatik poliziara. XXI. mendean sartuta, 2002ko udan Euroaginduak eta Atxilotze eta Entregarako Europar Aginduak ordeztu zuen Frantzia eta Espainiaren artean sinatutako aldebiko akor-dioan oinarritutako estradizio prozesua. Gerra zikinaz gai-nerako aldagaiekin, 35 urteotan 70 euskal herritar deportatu dituzte hamar herrialde ezberdinetara (oraindik 9 deportatu daude 3 herrialdetan); 382 errefuxiatu atxilotu eta zuze-nean polizia espainiarraren eskuetan utzi dituzte; 176 euskal errefuxiatu estraditatu dituzte eta beste 105 Euroaginduen ondorioz entregatu. 2019an bertan, aldi baterako estradizio batzuez gain, Jon Rubenach, Alberto Ilundain edota Mari-xol Iparragirre behin betirako Estatu espainiarrera entrega-tu ditu Frantziak estradizio edo euroaginduen ondorioz.

kalerainfo26

L os artífices de la dispersión fueron los ex ministros del PSOE, Enrique Múgica y Antoni Asunción, que la resumieron en un “Nosotros teníamos dos ejes: Madrid-norte y Sur-islas, Melilla incluida”. Durante

no poco tiempo ambos llegaron a vanagloriarse de que la dispersión fue un arma efectiva en la lucha contra el “terro-rismo” y todavía hoy, muchos de los educados en aquella escuela de la venganza siguen considerando valido el ale-jamiento como castigo para unos y otros por haber osado desafiar a la “España eterna”.

Ambos, Enrique y Antoni, coincidieron a finales de los 80 en el Ministerio de Justicia, el primero como Ministro titu-lar y el segundo como Secretario de Estado de Instituciones Penitenciarias que, curiosamente, tuvo como subdirector a Ángel Yuste el que luego, como numero uno de la SGIP con el PP, sería máximo responsable de la política peniten-ciaria vindicativa y el firmante de la polémica “instrucción 3/2017” que solo permitía la excarcelación de los enfermos terminales cuyo pronostico de vida estuviese reducido a dos meses o a muy corto plazo.

Entre 1982 y 1988 el encargado del trabajo limpio era el Mi-nistro de Justicia (Fernando Ledesma) y el del trabajo sucio el de Interior (José Barrionuevo). Una vez que el GAL dejó de tener su virtualidad en su lucha contra el independentis-mo, el PSOE tuvo que inventar una nueva arma poniendo en relación la política penitenciaria y la política antiterrorista y dando cuerpo a la dispersión y el alejamiento sistemático de los presos. Así, en el verano de 1988, el Sr. X colocaba a Enrique Múgica al frente de Justicia para acometer la nueva tarea, mientras el orden público y las tinieblas de comisarias y cuartelillos quedaban en manos de José Luis Corcuera.

Enrique Múgica Herzog fue por tanto el ministro de Justicia post-GAL (1988-1991) que acometió la dispersión de todos los presos vascos en un tiempo récord. Posteriormente, cuando la dispersión cumplía una década y muy poco antes de ser condecorado por Aznar con la gran Cruz de Isabel la católica y poco antes de ser nombrado defensor del Pueblo (2000-2010) por el Partido Popular y darse de baja en el PSOE, Múgica Herzog acuñaría una frase llena de humani-dad "que se pudran en la cárcel”.

30 años de castigo y dispersión“Euskal preso eta iheslariak etxera”

kalerainfo 27

Enrique Múgica, como ministro de Justicia estaba por en-cima de Antoni Asunción cuando ocupó la Secretaría de Estado de Instituciones Penitenciarias, y con el tiempo también acabaría describiendo a éste como el arquitecto de algo tan importante, y tan de actualidad, como la política de dispersión de presos. Antoni Asunción, que también acaba-ría siendo Ministro del Interior en 1994, sería suspendido de militancia en el PSOE en 2011, en 2013 presentó junto a Albert Rivera el denominado Movimiento ciudadano Pla-taforma Civil, y antes de fallecer en 2016 acabaría siendo imputado por delitos de administración fraudulenta.

Este arquitecto de la dispersión todavía hace 5 años se despachaba en una entrevista concedida a la agencia EFE dejando negro sobre blanco lo que fue la Dispersión: “En Interior planteaban la dispersión, pero como castigo, para que se mezclasen y probaran las maldades de los presos co-munes, porque los etarras no tienen un perfil delincuencial ordinario, por así decir. Son terroristas, pero no saben robar ni trapichear. Saben matar.

El comportamiento en las cárceles es muy diferente. Está-bamos en estas reflexiones cuando fuimos a San Sebastián, con motivo de una Cumbre de ministros de Justicia de la UE que Múgica quiso celebrar allí. Y mientras los minis-tros estaban reunidos yo me encerré a escribir. Llegué a la conclusión de que lo que había que hacer era lo que decía Interior pero con otro sentido. Se trataba de clasificar a los etarras y romper su cohesión interna. Lo hablé con el mi-nistro y le pareció muy bien. Se envió la propuesta al presi-dente, a Interior y al PNV, con el que teníamos muy buenas

relaciones. Desde el primer momento nos apoyaron” y así, se incorporaba el sistema penitenciario a la política antite-rrorista.

Todo esto ocurría en la primavera de 1989, dos años des-pués del final oficial de las siglas que ampararon el terro-rismo de estado auspiciado por el PSOE e inmediatamente después de Las fracasadas negociaciones de Argel. Hasta entonces los presos habían estado, sobre todo, agrupados en las prisiones de Herrera de la Mancha y Alcalá-Meco (Madrid) o Carabanchel, en el caso de las mujeres.

A partir de entonces serían repartidos en mas de 50 prisio-nes de la península, (ninguna de ellas en Euskal Herria) e incluso fuera del continente europeo como en las africanas Ceuta, Melilla o las islas Canarias en mitad del Atlántico y otras ínsulas como las Baleares en mitad del Mediterráneo.

Los presos fueron separados incluso en módulos distintos dentro de las misma cárcel, en grupos no mayores de 3 o 4, no pocos fueron encarcelados en soledad y gran numero de ellos llevados a las unidades de aislamiento para aplicarles lo que todavía hoy se conoce como férreo primer grado. La dispersión significaba clasificar a los presos para separarlos; aislar a los presos para castigarles, y alejarlos para incomu-nicarlos y quebrarlos pero también para quebrar y ahogar económicamente a sus familias. Desde entonces, no ha llo-vido poco y muchos han sido los discípulos y los monstruos que se han ido generado en las cárceles y en los distintos escalafones penitenciarios. Realmente, revertir todo eso va a ser una ardua tarea para cualquier gobierno.

Eso es lo que queda en las cárceles y en la SGIP pero, por las circunstancias que obligan a las familias a recorrer mi-les de kilómetros cada fin semana, el auténtico balance de aquel maquiavélico diseño penitenciario sustentado en el alejamiento que aun perdura se ha cobrado un precio toda-vía más elevado.

En este tiempo, han sido más de 350 los accidentes de tráfico que han sufrido los familiares de los presos políti-cos vascos. Accidentes que han provocado la muerte de 16 familiares y que provocaron heridas o que han afectado a cerca de un millar de personas. Todavía hoy, la persistencia del alejamiento sigue produciendo una media de 8/10 acci-dentes cada año. Y el sobrecoste económico de tanto viaje que han tenido que pagar los familiares de presos supera con creces los 15 millones de euros.

Con la dispersión también nacería un nuevo lema en la rei-vindicación de los derechos de los presos, “Euskal Presoak Euskal Herrira”. Lema que con una ligera variación, “Euskal preso eta iheslariak Etxera”, ha llegado hasta nuestros días en una ambivalente exigencia de repatriación y excarce-lación.

kalerainfo28

G aldera soil batek utzi zuen agerian 213 euskal preso politikori oztopa-tzen diotela Euskal He-

rriko espetxeetan egotea, beste ko-munitate autonomiko batzuetakoak diren 517 preso daudenean beroie-tan. Zaballan badira 250 preso euskal herritarrak ez direnak: destino mo-duan Zaballa eskatu eta ukatu zaien EPPKko kideak baino gehiago dira.

Joan de maiatzean Jon Iñarritu EH Bilduko senatariak eginiko galdera bati gobernuak uztailaren hasieran emandako erantzunak agerian uz-ten du presoei esleitzen zaien es-petxe destinoaren atzean ostentzen den inkongruentzia eta asmo txarra. Galdera horrek, eta ondorioz etorri

den erantzunak, lehendik jakina zen zerbait egiaztatzea ekarri du. Jakina izan arren harrigarria da, edo hase-rregarria, espetxe Administrazioa arrazoi politikoetan oinarritutako zentzugabekeriazko antolaketan ins-talatua dagoela.

Gobernu espainiarrak senatari inde-pendentistari emandako erantzuna-ren desglosea egin eta Estatu espai-niarreko espetxe bakoitzean dauden presoen jatorria kontuan hartuz, Zaballan 718 preso zeuden, eta ho-rietatik herena ez zen euskal herri-tarra. 250 pertsona horien kopurua, urrunduta eta Zaballara ekartzea es-katuz eta lortu ezinez dauden euskal preso politikoen parekoa edo zerbait handiagoa da.

Euskal Herriko espetxeakIrrazionaltasun iraunkorra eta politika doilorra

kalerainfo 29

Euskal Herriratzea ukatzeko justifikazio moduan erabili izan da batzuetan bertako espetxeetan dauden lekuen ko-purua, baina egia da Madrilgo gobernuek inoiz ez dutela ukatu erabakia politikoa dela. Espetxe politika aldatu nahi dela esaten den honetan, ordea, leku faltarena gezurra dela jakiteak euskal preso politiko guztiak bertaratzeko berehalako neurriak erakarri behar lituzke. Zenbakiek argi erakusten dute destino espetxeen esleipenaren logikarik eza, bai hamarkadetako espetxe politikarengatik urrun-duta dauden euskal herritarrentzat eta bai Estatu espai-niarreko beste lekuetakoak izanik Zaballan eta ez beren etxeetatik hurbil dauden presoentzat. Gobernuaren erantzunean agertzen diren Euskal Herriko beste espetxeei dagokienez, Martuteneko presoetatik er-diak baino gutxiago dira Euskal Herrian erroldatuak: 125 bertako eta 174 beste lekuetako. Bertakoen artean gehien-go handia gipuzkoarra da.

Iruñeko espetxean, berriz, gehiengo handia da euskal he-rritarra: 264 bertako eta 48 kanpoko; %95a dira nafarrak.

Bizkaian, Basauriko espetxean, antzera gertatzen da. He-men 273 dira euskal herritarrak eta 46 kanpokoak, eta euskal herritarretatik %95 bizkaitarrak.

Guztira, beraz, beste lekuetakoak diren edo hemen errolda-tuak ez dauden 517 preso daude Hego Euskal Herriko espe-txeetan. EPPKko kideei ezartzen zaien espetxe politikaren oso bestelako argazkia erakusten du horrek, Estatu espai-niarrean dauden 213 euskal preso politikoetatik lau bakarrik baitaude Euskal Herriko espetxeetan (edo hauen esku), eta beste hiru espetxealdi malgutua etxean ordaintzen. Zer ara-zo egon liteke Estatu espainiarrean sakabanatuta dauden beste 26 euskal preso emakumeak Euskal Herriko espe-txeetan egoteko? Zer arazo dago euskal Herrian ez dauden 181 euskal preso gizonezkoak Euskal Herriko espetxeetan edukitzeko, 500etik gora leku badaude?

Bestalde, gure kontrazalean urrunketa eta sakabanaketa-ren mapan ikus daitekeenez, zenbat eta hegoalderago edo urrunago begiratu mapa horretan, euskal preso politiko gehiago aurkitzen ditugu: Andaluzian 72 daude, 26 Mur-tzia, Extremadura eta Castilla La Manchan, Valentziako Komunitatean 40, eta Galizian 14. Madriletik gora baina Ebroz behera, berriz, 33 daude 400-500 km bitartean dau-den espetxeetan, eta beste 22 beren etxe eta familietatik 250ra duden espetxeetan.

kalerainfo30

IPARRALDE

Bab 2Lapurdi itsasegia 2Lapurdi erdialdea 1Lapurdi garaia 1Ostibarre 1

NAFARROA

Iruñea 19Iruñerria 6Bortziriak 4Sakana 5Lizarreriko Erribera 1

KATALUNYA

Katalunya 1

ARABA

Gasteiz 15Lautada 1Gorbeialdea-Zuia* 4Zigoitia, Orozko, Otxandio

BIZKAIA

Bilbo 22Arratia 1Busturia 3Durangaldea 14Ezkerraldea 10Hego Uribe 19Lea-Artibai 5Meatzaldea 3Txorierri 1Uribe Kosta 14

GIPUZKOA

Donostia 21Bidasoa 4Buruntzaldea 22Debabarrena 2Debagoiena 6Goierri 14Oarsoaldea 9Tolosaldea 11Urola-kosta 5

15

4

22

14

2

6

5

5

10

3

314

19

1

1

1

14

Euskal presoak tokian tokiko,sufrimendua eskualdeka.

kalerainfo 31

Gurean, Euskal Herrian, 330 inguru herritan egon da preso politikoren bat azken 60 ur-

teotan. Gaur egun ere oraindik preso asko dituzte herri batzuek, baina, zo-rionez, ez dira kopuru horretara iristen presoren bat duten herriak; hainbat herritako presoak kaleratzen joan dira eta, ez kosta gabe baina, urte asko-ren ondoren presorik gabeko herriak dira jada. Beste zenbait herritan preso gutxi dago. Beriro ere, espetxeak non dauden erakutsi ordez, preso bakoitza nongoa den, presoa non falta den era-kutsi nahi izan dugu. Baina herri ba-koitza izendatu ordez eskualdeak bis-tarazi nahi izan ditugu mapa honetan. Hemen ikus daiteke Euskal Herriko zein zonalde edo eremu geografikoe-tan eragiten duen sakabanaketa eta urrunketak sufrimendua.

421

22

11

49

6

5

19

1

1

1

1

2

2

kalerainfo32

Delituaren eta zigorraren arteko proportzionaltasu-nean oinarritzen da Zuzenbide Penal modernoa. Eta, legea urratu duelako zigorgarri den egitatetzat

jotzen bada delitua, zigorra da delituari aurre egiteko Esta-tuak erabiltzen duen zehapena, eta egilearentzat eskubide pertsonalen murrizketan bilakatzen da eskuarki.

Beren burua “zuzenbide estatutzat” duten herrietan -“he-rri demokratikoak” direla esateko beste modu bat baizik ez baita-, eragindako minaren erreparazioan justifikatzen du zigorra zuzenbide penalak, eta zigortuaren birgizarteratzean batez ere. Horregatik, eskuarki baztertu egiten dira herio-tza zigorra, bizi osoko espetxealdia edota birgizarteratzea helburu ez duten eta krudelkeria, gorrotoa eta mendekua oinarri duten bestelako zigorrak.

Estatu espainiarrak ere ustez bere egiten ditu erreparazio eta birgizarteratze printzipio orokor horiek, eta horregatik da ulergaitza mendekua izatea bere motibo nagusi eta inspi-razio iturri bai zigor legegintzan (salbuespen legeak) eta bai epai prozesuetan, eta ondoren espetxe politikan.

Zuzenbidean zigorgarri ez diren portaerak penalki zeha-tzen diren neurrian, edo egilea delituaren arabera ez baina arriskutsua (etsaia) delako soilik zigortzeko arauak ezartzen direnean ematen den zuzenbide perbertsioa “Etsaiaren zu-zenbide penala” legez ezagutzen da. Iragan hurbilean ditu-gu horren adibideak, legez kanporatze prozesu bakoitzean ere bai, edo ehunka euskal herritar arrazoirik gabe ETAkoa

izateagatik epaitu dituztenean makrosumarioetan. Eta be-rrikiago Altsasuko gazteen epaiketan, Proces-en...

Herri demokratikoetan, bestalde, Zuzenbide penalarekin doitzen dira delituak eta zigorrak eta, legeak arautzen di-tuen neurrian, egindako “delituaren” arabera sailkatzen eta kuantifikatzen dira zigorrak eta epaimahai batek ezartzen ditu epai prozesu batean (espetxe-askatasun murrizketa zi-gorrak, isun-indemnizazioak, inhabilitazioak, lurralde debe-kuak...). Hau da, epaitegietatik kanpo inork ezin du zigorrik ezarri, eta inork ezin du gehitu auzitegiak agindu ez duen zigorrik.

Horregatik egiten da arretagarri Zigor Kodeak aurreikusten ez duen zerbait, preso ohiko bere bizilekutik edo familia gu-netik urruntzea kasu, arau eta gida izatea espainiar espetxe politikan. Tribunal batek agindu edo ebatzi ez duen zerbait (urrunketa) euskal preso batek bete beharreko zigor izatera igarotzea alegia. Beren etxeetatik urrun dauden espetxee-tan egotea, Estatuaren etsai gisa sailkatutako guztiek jasan beharreko zigor gehigarri izatera igaro da.

Ehunka edo milaka kilometrora urruntze hau zigor gehitua edo osagarria da, legeak aurreikusten ez duena eta zuzen-bide irizpiderik gabea; aurrez prestatutako mendeku gor-dineko jokabidearekin soilik du zer ikusia. Zigor zital eta gizagabea da, preso talde jakin bati bakarrik (euskal preso politikoak) ezartzeaz gain, talde honetako bakoitzari eta guztiei modu sistematiko eta zehatzean ezartzen zaielako.

Motxiladun umeen amak eta gurasoakHaurrak eta helduak zigortzeko krudelkeria

kalerainfo 33

kalerainfo34

Zigortuengan zuzenean ia eraginik ez duen zigorra da, baina zeharka zigortzen dira, bisitara joaten zaizkienen-gan, beren senide eta lagunengan, jausten delako zigo-rraren zama.

Baina zigorrik gogorren eta gordinena bereziki nerabeen-gan erortzea da urrunketaren zinezko zitalkeria; espe-txeraturik dauden gurasoen seme-alabek jasaten baitute zigor hori, beren haurtzaroa eta nerabezaroa urratzen eta ebasten baitzaie behin eta berriz eta modu jarraituan bi-daia amaiezin eta neketsuak egitera behartuz, urrunketa-ren eta sakabanaketaren mapan ikus daitekeen moduan.

Beren gurasoak ikusi, besarkatu eta haiekin hitz egin gabe geratu, ala orduak eta orduak eta ehunka kilometro bidaian egin, aukera maltzur eta xantaia hori eskaintzen diete haur hauei. Modu zentzugabe, dohaineko, krudel eta errukigabean zigortzen dira, urrunketa eta sakabana-keta politikaren zinezko kaltetu bilakatuz.

Adin txikikoen aurka egiten den berariazko delitu hau Haurtzaroko Eskubideen aurka eginiko atentatu bat da, Haurtzaro eta Nerabezaroaren Babes Osorako Lege Or-ganiko berrian lehenestea merezi lukeena. Haurren esku-bide guztiak errealitate izatea, haur guztiek, baita euskal preso politikoen haurrek ere, bizitza osasungarri batera-ko, kalitatezko hezkuntza izateko eta edozein gehiegi-keriatik babestuta egoteko eskubidea izatea helburutzat hartu behar lukete espainiar agintariek.

Haurraren Eskubideen Konbentzioaren artikulatuan zehaztutako ildoak eta arauak dira herri “errespetagarri” guztiek haurren eskubideen errespetuari begira jarraitzen duten gida. Konbentzio honek giza eskubideei dagozkien tratatu eta adierazpenetako xedapenak oroitarazten ditu bere sarreran, eta haurrei beren zaurgarritasunaren ara-bera zaintza eta laguntza berezia eman beharra berresten du.

Horrez gain, haurtzaroaren zaintzan familiak duen eran-tzukizuna azpimarratzen du bereziki, eta haurraren babe-serako betebehar juridiko eta ez juridikoa nabarmentzen du. Konbentzio honen irizpidez haur edo adin txikikoa da 18 urtez beherako edozein pertsona, eta bere 54 artikulue-tan honelako ideia argi eta gardenak jasotzen ditu:

• Estatuaren betebeharra da gurasoen ardurak eta es-kubideak errespetatzea haurrari bere ahalmenen ga-rapenari begira orientazio egokia ematean.

• Haurraren eskubidea da bere aitarekin eta amarekin bi-zitzea... eta haurraren eskubidea da biekin zuzeneko ha-rremana mantentzea bietako batengandik edo biengan-dik bananduta badago. Aspektu horretan Estatuarena da ardura, bere egitatez gertatu baldin bada banaketa.

Beatriz Etxebarria CaballeroIñigo Zapirain Romano

CP Madrid VI Aranjuez 510km

Olatz Lasagabaster AnzaPatxi Uranga Salbide

CP Valencia III Picassent 600km

Josune Oña IspizuaAsier Mardones Esteban

CP Alacant I Foncalent 750km

Alizia Sáez de la CuestaCP Castelló I 575km

Idoia MartínezCP Villabona 390 km

Maite Pedrosa Barrenetxea Mikel Azurmendi Peñagarikano

CP Valencia III Picassent 600km

Idoia Mendizabal Mujika Jon González González

CP Valencia III Picassent 600km

Iratxe SorzabalCP Reau Sud Francilien 930km

Lierni ArmendarizCP A Lama 730 km

Alaitz AreitioCP Rennes 800km

Oskarbi JauregiCP Teixeiro Curtis 600 km

Maria Lizarraga MerinoIñigo Gutiérrez Carrillo

CP Valencia III Picassent 600km

Aitziber Coello Onaindia Asier Aginako Etxenagusia (Libre)CP Valencia III Picassent 600km

Irantzu Gallastegi Sodupe Xabier Garcia Gaztelu

CP Huelva 1000 km

Eider Pérez AristizabalJon Igor Solana Matarran

CP Algeciras 1100 km

ADIN TXIKIKOEN AMA ESPETXERATUAK

SEME-ALABAK DITUZTEN BIKOTE ESPETXERATUAK

Iban ApaolazaCP Albolote 860 km

Manex CastroCP Puerto III 1050 km

Gurutz AgirresarobeCP Sevilla II960 km

Agustin AlmarazCP Puerto I 1050 km

Gorka PalaciosCP Murcia II 820 km

Andoni OtegiCP Almeria 1000 km

Oier AnduezaCP Murcia II 820 km

Jon UrretabizkaiaCP Huelva 1000 km

Igor PortuCP Córdoba 830 km

Aitzol Maurtua CP Huelva 1000 km

Egoitz Coto CP Albolote 860 km

Bittor Franco CP Huelva 1000 km

Beñat Aginagalde CP Jaén 770 km

Asier ArzalluzCP Sevilla II 960 km

Jon TroitiñoCP Murcia II 820 km

Garikoitz EtxeberriaCP Sevilla II 960 km

ADIN TXIKIKOEN AITA 800 KM BAINO GEHIAGORA ESPETXERATUAK

kalerainfo 37

Artikulu hauetan jasoa aski da 100etik gora guraso urrun-tzen dituen espetxe politika haurtzaroaren eskubideen aur-kako zinezko atentatu bezala salatzeko. Batetik, Estatuak ez duelako errespetatzen gurasoek seme-alaben heziketa eta orientaziorako duten ardura eta betebeharra eta, bestetik, adin txikikoaren eta bere gurasoen artean ehunka kilome-troko distantzia ezartzean beren arteko harreman zuzena oztopatu eta banaketa sustatzen duelako.

Ehunetik gora adin txikiko euskal herritarri beren haurtzaroa ebasten zaie, guztiz babesgabe geratzen dira alde horretatik, beren aisialdia, kultura, heziketa eta garapen sozial normale-rako edozein aukera erabat aztoratuz eta desegonkortuz. As-teburu osoak beren gogara igarotzeko aukerarik gabe, eskolaz kanpoko ekimenik ezin eginez, eskola kirolik gabe... Haurtza-ro osasungarri baterako eskubideak kentzen zaizkien haurrak azken batean, eta, okerragoa dena, berariaz tratu txarra ema-ten zaien haurrak dira, joanerako 12 ordu eta etorrerako bes-te hainbeste denbora behar duten bidaiak egitera behartzen dituelako gurasoei ezartzen zaien espetxe politikak.

Ezin dira ahaztu urteen buruan adin txikiko izateari utzi dioten seme-alaben gurasoen egoerak, edo bikoteko bat ka-leratu eta bestea preso geratu denaren kasuak, baina adin

txikikoen gaurko errealitateari begiratuko diogu. Ia ehun ama eta aita daude espetxeratuak, eta horien artean bada aipatzea merezi duen egoerarik. Adin txikikoen guraso biak edo ama espainiar edo frantziar espetxeren batean dutenen kasuak alegia, edo Andaluzian edo Murtzian, seme-alaben-gandik milatik gora kilometrora, preso dauden gurasoena.

Grafikoki deskribatutako hauen egoeraz gain badira beste 4 guraso Galizako espetxeetan, Euskal Herritik 600 km baino gehiagora.Extremadura, La Mancha eta Murtziaren lerroan, 650 eta 820 km bitartean dauden espetxeetan, beste 12 gu-raso daude.Beste 8 guraso daude Valentziako komunitateko espetxeetan, 600endik gora kmra.

Madriletik gora, Euskal Herritik 260 eta 500 kilometrora dauden espetxeetan, badira beste 6 aita eta amak beren haurrak bikotedkideren amaren kargura dituztenak, eta beste aita antzeko distantziara daude Muret eta île de Ré espetxe frantziarretan.

Azkenik, gertuenak 11 guraso dira, Euskal Herritik 260 km baino gutxiagora dauden espetxeetan (El Dueso, Logroño, Burgos, Zuera eta Soria), eta beste 12 Mont de Marsan eta Lannemezango espetxe frantziarretan.

kalerainfo38

Gurasoen erantzukizuna. Estatu kideek aitortu egiten dute umearen hazkuntza eta garapena guraso bien erantzukizuna dela eta beren ardura nagusia haurraren interesa izango da. Estatuak beharrezko laguntzak eskaini behar dizkie guraso edo legezko ordezkariei eginkizun hori bete dezaten.

Haurren eskubideei buruzko hitzarmena.18. art.

Gurasotasuna erabat baldintza-tuta dago espetxea tartean sar-tzen denean. Are gehiago eus-

kal preso politikoei aplikatzen dieten urruntasun eta sakabanaketa politika indarrean dagoenean. Gurasoak diren presoen kasuan dispertsio politikak eragiten dituen kalteak azpimarratze-koak dira. Alde batetik, gurasoek euren seme-alabak hazi eta hezi ahal izateko oztopo eta ezintasun itzelak topatzen dituzte; bestetik, haur horiek epaituak izan gabe zigor bat betetzera kondena-tuak izaten dira.

Gaur egun, Kolektiboa osatzen duten presoen artean, 104 guraso aurkitzen dira euren eskubideak eta ardurak bete ezinik. Haurrei dagokienez, 97 adin txi-kiko hilabetero (edo maizago) ehunka eta milaka kilometro egitera behartzen dituzte euren gurasoak ikusi ahal izate-ko. Bidaia hauek umeentzat zama izu-garri bihurtzen dira: orduak eta orduak garraioetan, istripuen arriskua, tentsioa, asteburuko aisialdiari uko egin beharra, ikas orduen galera, espetxearen hoz-tasuna... Espetxeak eskaintzen dituen

bisita guztiak burutuko balituzte ere, gehienez hilean lau ordu eta 10 minu-tuko egonaldiak partekatuko lituzkete guraso(ar)ekin. Halaber, bisita horiek burutzeko hilean 4.000-8.000 kilome-tro egitera behartuta egongo lirateke.

Salbuespen legediak gogor kolpatzen ditu haurrak eta ondorio oso larriak ekar ditzake ume hauentzat. Psikologoen ikerketa batek adierazten duen bezala, egoera honek haur eta nerabeengan sor ditzake autoestimu arazoak, beldurrak, ziurgabetasuna, bakartze sentimenduak, bakardade emozionala, gizarte bazter-keta pairatzeko arriskuak, norberareki-ko konfiantza falta, estresa, arreta eta kontzentraziorako arazoak, antsietatea, loaren alterazioa, amets gaiztoak, gaixo-tasun psikosomatikoak eta abar luze bat.

Administrazio penitentziarioak, euskal presoen kasuan, gurasoen eta haurren arteko harremana sustatu eta babestu beharrean, euren ardurak eta eskubi-deak oztopatu egiten ditu. Ezinezkoa da, gurasoak ehunka kilometrora urrundu-ta, haurren heziketarako ardura gauza-

Dispertsioaren ertzakZer interes eduki dezake gobernu batek ehunka haur eta adin txikikoren eskubideak ukatzeko?

Zer interes eduki dezake gobernu batek haurren bizitzak arriskuan jartzeko?

Zer interes eduki dezake gizarte batek eskubide horien ukazioa zuritzeko?

Etxerat

kalerainfo 39

tzea, ezinezkoa ganorazko hartu-eman iraunkorrak izatea, ezinezkoa ikasketen jarraipena egitea, ezinezkoa haurren kezkak edo galderak erantzutea, ezinez-koa haurren beharrak asetzea. Ezinez-koa da gurasoek umeen hazkuntzan eta hezkuntzan inplikazio erreala izatea.

Horrez gain, gurasotasun eredu hege-monikotik kanpo dagoena debekatu egiten du Administrazioak. Sistema juridiko-penitentziarioak gurasotasun modelo bakarra hauspotzen du: amak eta aitak osatzen duten binomioan amari dagozkio nagusiki umeen zain-tza eta ardura.

Egoera berezia da guraso biak es-petxean dauden kasuena. Kartzelan umeak izan dituztenen kasuan, estatu espainolean zein frantsesean amen-tzako moduluak aurkitzen dira, ema-kumeak egunean 24 orduz umearen zaintzaz arduratu behar direlarik. Es-tatu espainolean salbuespen bat dago: Aranjuezeko familia modulua, bertan guraso biak umearen zaintzaz arduratu daitezkeena.

Umeek behar dituzten higiene, osasun, elikadura eta abarren beharrak asetze-ko aurkitzen dituzten zailtasunez gain, emakume presoek oztopo bat baino gehiago topatzen dituzte; ez dute den-bora librerik eurentzat, formazio bat se-gitzeko, lan egiteko, tailerretara joateko, kirola egiteko edo lasai eta bakarrik ego-teko. Umeen ardura esklusiboa daukate. Horrela umeak 3 urte bete arte, ondo-ren, legeak hala agintzen duelako, hau-rra amari besoetatik erausi eta kanpoko senideekin utzi behar baitute gurasoek.

Amen kasuan kartzelaren alternatibak badaude ere, ez dago euskal preso bat ere Amen Kanpo Unitateren batean, nahiz eta gehienek 3/4ak beteta izan. Unitate hauen xedea haurren garapen fisiko eta psikologikoaren baldintzak hobetzea da. Agerikoa denez, euskal preso politikoen haurrei ukatu egiten dizkiete eskubide hauek.

Baina amatasun/aitatasun modelo hau ez da soilik emakumeentzat eta hau-rrentzat kaltegarria. Guraso diren gizo-nezko presoen kasuan, administrazioak

ukatu egiten die euren haurren zaintzan dituzten ardurak eta eskubideak bete-tzea. Picassenten aurkitzen diren aitek, askoz jota (bisita eta aurrez-aurreko guzti-guztiak horretarako baliatuta), hi-labetean 11 ordu t’erdi pasa ahal dituzte euren umeekin, bisita batzuk patio ba-tean eta besteak lokutorioetan burutzen dituztelarik.

Bisita guztietan umearekin egon ahal izateko, lagunen bisitei uko egin behar izatea suposatzen die guraso biei. Bal-dintza hauetan, zer inplikazio izan dezakete umearen hazkuntzan? Nola bermatuko dute familia arteko elkarbi-zitza? Zergatik Administrazioak ez du neurririk hartzen nazioarteko hitzarme-nak betetzeko? Zer interes dago euskal presoen eta euren seme-alaben giza es-kubideak urratzen segitzeko?

Bada garaia preso dauden gurasoen es-kubideak errespetatzeko. Bada garaia Euskal Herriko haur eta nerabe asko-ren sufrimenduarekin bukatzeko. Bada garaia euskal presoen auziari irtenbide iraunkor eta justu bat emateko.

kalerainfo40

iInstituzioak,eragileak etaherri ekimenak

EKAINAK 12Urrunketaren aurka dozenaka mozioUrrunketaren bukaera eskatuz 59 uda-letxetan onartutako mozioak Eusko Legebiltzarrean aurkeztu zituen Sarek. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Batzar Nagusietan, eta baita Eusko Legebiltza-rrean eta Nafarroako Parlamentuan ere, urrunketaren aurkako testuak onartu zituen gehiengo batek, eta Legebiltza-rrean aurkeztutako mozioekin bukatu-tzat ematen da maila instituzionalean, testuinguru honetan, egindako lana.

EKAINAK 15SAREk bost urte bete dituDonostiako Miramon jauregian egin-dako ekitaldi batean Sarek bere bos-garren urteurrena ospatu zuen hainbat euskal eragileren eta ehunka pertsonen aurrean. Balantzea egiterakoan, Sarek nabarmendu zuen urte hauetan euskal presoen eskubideen auzia kalera ate-ratzea lortu duela, baina oraindik asko dagoela egiteko: “Sare hazi egin da, askoz ere zabalagoa eta, batez ere, ani-tzagoa bilakatu da eta, oso poliki bada ere, gauzak lortu ditu, baina oraindik

asko dago egiteko”. Sarek euskal pre-soen eskubideen aldeko ekimenekin ziklo berria ireki nahi du, eta "mende-ku kartzela politikari" amaiera emateko Espainiako eta Europako parlamentue-tara joko duela iragarri zuen.

EKAINAK 20Aho batez torturaren biktimen aitortzaElkarrekin Podemosek aurkeztu zuen legez besteko Proposamena eta, talde parlamentario guztiek onartu ondoren, Eusko Legebiltzarrak onartu zuen tor-turaren biktimak aitortzea. Eusko Jaur-laritzak 2020ko ekainaren 26an egingo du torturaren biktimen aldeko ekital-dia, egun horretan Torturaren Biktimen Aldeko Nazioarteko Eguna ospatzen

duelako Nazio Batuak. Podemoseko legebiltzarkide eta GALek hildako Joxi Zabalaren arreba Pili Zabalak egin-dako proposamen batean oinarrituta zegoen ekimen hau. Gainerako alder-diek, EAJk, EH Bilduk, PSE-EEk eta PPk babestu egin zuten Zabalak aur-keztutako legez besteko proposamena. Egiari Zor fundazioaren babespean Legebiltzarrera joan zen torturatu tal-de batek adierazi zuenez onartutakoa “urrats positiboa da zalantzarik gabe”, eta torturaren biktimen errekonozi-menduan aurrera pausu honek “poz-tasuna” eman die. Baina oroitzapen ekitaldiak azken hamarkadetan Euskal Herrian gertatua kontuan hartuz egitea eskatzen dute, eta 4.113 tortura kasu jasotzen dituen Lakuako Gobernuaren txostenean oinarrituz zehazki.

EKAINAK 22Berriro gerta ez dadinDuela 22 urte, 1998ko ekainaren 22an, Zierbenako Jose Mari Maruri hil zen dis-pertsioko errepide batean, bere semea ikustera zihoanean. Aurten ere, urtero legez “Berriro gerta ez dadin” lelopean omenaldi bat egin zion Etxeratek Zier-

kalerainfo 41

benan. “Urteak igarotzen dira eta gure egoerak, euskal presoen senideonak, berdin jarraitzen du. Jose Mariren falta-ren minari gehitu zaio ehunka istripure-na, eta beste heriotza batzuena ere bai” esan zuen Nagore Mujika Etxerateko ordezkariak; “Biktima potentzialak gara oraindik ere, euskal presoen senide eta lagunentzat sufrimendua ez da oraindik bukatu” gaineratu zuen azkenik.

EKAINAK 23“Xua gurasoekin Etxera!”Valentziako Picassent espetxean jaio zen Xua. Datorren urtarrilean hiru urte beteko ditu eta Olatz Lasagabaster eta Patxi Uranga gurasoengandik banatu-ko dute. Euskal Preso politiko hauek 12 urteko zigorraren hiru laurdenak da-goeneko ongi beteak dituztenez, Espai-niako legediaren arabera baldintzapeko askatasuna lortzeko epean daude. Hain zuzen Ekainaren 23an bete zituzten 10 urte espetxean Olatzek eta Patxik, eta hamarkadaren harira, “Xua Gurasoekin Etxera!” herri ekimena sortu zuten se-nide, lagun eta herritarrek, bai haurra eta bai bere gurasoak elkarrekin etxera ekartzeko. Sinadura bilketa, mozio aur-kezpenak Usurbil eta Orioko udaletan, postal bidalketa, familiaren egoera azal-tzen duen aldizkari baten argitalpena... Hamaika ekintza iragarri dituzte Xua eta bere familia etxeratzea eskatzeko.

EKAINAK 29Pili eta Fontso, beti gogoanPili Arzuaga eta Fontso Isasi 1990ko uztailaren 1ean zendu ziren kotxe is-tripu batean, Maribi Ramila, alaba eta laguna, Ourenseko espetxean bisita-tu ondoren. Elkarretaratze bat burutu zuen Etxeratek Laudion urrunketaren biktimak oroitzeko, eta urrunketaren ondorioz hil diren hamasei lagun go-

goratu zituzten bertan. “Dispertsioaren biktimak dira eta aitortza ezinbestekoa da inoiz gehiago gertatu ez dadin”.

EKAINAK 29Sebas Etxera!Sebas Etxaniz Elgoibarko preso po-litikoa berehala aske uztea eskatzeko ekitaldian egin zuten bere herrian. 75 urte, adinez nagusia eta zigorraren hiru laurdenak beteak. Kalean behar luke aspalditik.

UZTAILAK 3Iruñeko Peñen ekarpenaSan Ferminen atarietan “dispertsioa eta urruntzearekin politikarekin jada amaitu behar da” izenburepan Iruñeko Peñak aldarrikatu zuten dispertsioaren amaiera. Sufrimenduekin amaitzeko bidean gure konpromiso eta ekarpena egin nahi dugu. Horregatik, Iruñeko peñek, Sanferminei begira eginen du-gun ekarpenaren berri eman nahi dugu. Gure konpromezua eta Sanferminetan dugun erreferentzialtasuna praktika honekin amaitzeko lagungarria izan daitekela jakitun izanez. Zehazki, gure pankarta eta lokaletan dispertsioa sa-latzen jarraituko dugu eta gure bazki-degoaren artean ‘Orain Presoak’ leloa duten txapak banatuko ditugu.

UZTAILAK 4“Bostak Gasteizen Elkartasunez blai!”Dozenaka lagunek prentsaurrekoa eman zuten Gasteizen irailaren 16tik aurrera 11/13 sumarioan epaituko di-tuzten bost gasteiztarrak “elkartasunez blai egiteko”; “terrorismoa” leporatzen diete auzipetuei, euskal presoekiko el-kartasunean lan egiten zutelako. “5ak Gasteizen. Elkartasunez blai! ¡Mójate kopón!” dute lema.

UZTAILAK 13Barakaldon Elkartasun egunaBizikleta martxa, Herri bazkaria, bingo musikatua eta kalejira batekin antolatu zuten Barakaldon.

UZTAILAK 24Ordizian Kalera egunaArratsaldeko 14:30etan hasi zen kalera eguna argazki erraldoia eta bazkari he-rrikoiarekin; postreekin batera bakarla-ri bat entzun zuten eta, ondoren, zapie-tan, “47ak herrian” manifa eta senideei harrera egin zituzten.

UZTAILAK 29Zornotzan Elkartasun egunaBazkari herrikoi batekin eta presoen eskubideen aldeko manifestazioarekin, Euskal preso eta iheslari politikoei el-kartasuna adierazteko eguna antolatu zuten.

ABUZTUAK 10Plentzian Itsas MartxaAurten, abuztuaren lehenengo aste-buruaren ordez bigarrengoan burutu zen Plentziako Itsas Martxa. VI. edizio honetan, eguerdiko 12:00etan oinezko martxa atera zen Plentziako Zubi zu-ritik, eta itsasoan inoiz baino piragua gehiago ikusi zen. Urteroko ur-elek-trotxaranga ere ez zen falta izan eta elkartasun bazkaria eta kontzertuekin jarraitu zuten eguna.

ABUZTUAK 10Topa jai hasieranDonostiako jaiak hasi ziren egunean, mila pertsona elkartu ziren Sarriegi plazan Aurten askatuak izan diren Do-nostiako presoekin eta atzerritik buel-tatu diren iheslariekin topa egiteko.

kalerainfo42

ABUZTUAK 10Altsasukoak, 1.000 egun presoAltsasuko gazteen askatasuna aldarrika-tu zuten ehunka lagunek Beriain mendi-ko tontorrean, Jokin Unamunok, Oihan Arnanzek eta Adur Ramirez de Aldak espetxean 1.000 egun betetzen zituzten egunean. Altsasuko auzian epaitutako zazpi gazteetatik hiru horiek dira kar-tzelan denbora gehien igaro dutenak eta, horregatik, mila egun kartzelan daramatzatela gogorarazi eta salatu zu-ten, 1.000 egun, mila mezu, mila muxu! Altsasukoak aske! ekimenarekin. Egun berean eta Altsasun bertan, 1.000 egun preso daramatela salatzeko, arratsalde-ko 20:00etan kontzentrazioa ere egin zuten.

IRAILAK 5Gehiengo sindikala 11/13koekinBilbo, Donostia, Gasteiz eta Iruñean elkarretaratzeak egin zituzten gehiengo sindikaleko ordezkariek. “Giza eskubi-deak, askatasuna, etorkizuna” lelopean egin ziren mobilizazioak Hego Euskal Herriko hiriburuetan eta 11/13 makroe-paiketa bertan behera gera dadila eska-tu zuen gehiengo sindikalak.

IRAILAK 9Oroimen ekitaldia SoraluzenAsier Heriz eta Iñaki Saez errepidean hil zirenetik 18 urte igaro zirela oroitzeko, haien senide eta gertukoei bere maita-suna eta elkartasuna helarazi nahi izan zien Etxeratek.

Urrunketaren bukaera, memoria eta etorkizunarekiko konpromisoa aldarrika-tu zuten Soraluzeko ekitaldian eta bizirik mantendu zuten haien oroitzapena.

IRAILAK 19-21Beasaingo Presoen aldeko festaBeasainen hiru eguneko presoen al-deko Garagardo festa antolatu zuten goierriko Presoen aldeko ekimenak. Hasiera eman zioeten SAREk antola-tutako Elkarretaratze ibiltariarekin “ko-rapiloak askatzeko unea da” lelopean.

IRAILAK 25Egia osoaren aldarria UrnietanTres Cantoseko kuartelean hil zutene-tik 26. urteurrenean Gurutze Iantzi go-goratu zuten Urnietan. Gurutze Iantzi, 1993ko irailaren 24 batean hil baitzu-ten Guardia Zibileko koartel batean.

EH Bilduk bat egin zuen oroimen eki-taldiarekin, eta urtemuga honetan haus-narketa hau utzi zuen Julen Arzuagak: “Egia oro eta ardura guztiak mahai gai-nean jartzen ez diren bitartean ez da be-netako memoriarik egongo”.

IRAILAK 25Ez urruntzeko eskaeraBilboko Udaletxeko udalbatzak PP ez beste talde guztien adostasunarekin onartu zuen 11/13 makrosumarioan zi-gortutako Arantza Zulueta (bilbotarra) eta Jon Enparantza abokatuei urrun-ketarik ez ezartzea eskatzen zuen eki-mena.

IRAILAK 27Orioko koreografiaEspetxean jaiotako Xua gurasoekin ba-tera etxera ekartzeko, Kanta eta dan-tzatu koreografia prestatu dute Orio, Usurbil eta Zarauzko lagunek. Abestia-ren atzean kanta polit bat baino askoz gehiago dagoela Orioko azken ostirale-ko elkarretaratzean aurkeztu zuten. Ho-rrekin batera, umea gurasoekin (Olatz Lasagabaster eta Patxi Uranga) etxera-tzeko abiatu duten sinadura bilketarako Change plataforman berri eman zuten.

IRAILAK 28Donostiako Udalak Tomas Alba omentzen duTomas Alba gogoratu zuen Donostiako Udaletxeak, Batallon Vasco Español erakunde parapolizialak hil zuenetik 40 urte betetzean. Udaletxe honetako Herri Batasunako zinegotzia izan zen Tomas Alba, eta udalbatzako talde guz-tiak bertaratu ziren.

IRAILAK 29Etxerateko Perfomance-salaketaEtxeratek senideen kondena behin be-tiko amaitzeko premia aldarrikatu nahi izan zuen perfomance baten bitartez. Dispertsioak 30 urteetan eragindako ondorioen artean, istripuetan izandako larritasun ezberdineko ia 1.000 zauritu eta 16 hildako azpimarratu zituzten.

kalerainfo 43

eEpaitegietatik

EKAINAK 20Behin behineko espetxealdiagatik kalte-ordainaBehin behinean espetxean egon ondo-ren errugabe jotzen zituzten preso asko kalte-ordainik gabe geratzen ziren orain artean, delitua bera frogatutzat ematen zelako baina ez auzipetuaren parte har-tzea. Joan den ekainaren 20an Epaitegi Konstituzionalak (EK) indemnizazioen afera hedatu egin zuen errugabetzat joak izan diren guztiengana, kaltea era-gin izan zaien kasuetarako.

Euskal Herrian ehunka kasu dira az-ken hamarkadetan Auzitegi Nazionalak bultzatu dituen prozedura ezberdinek eragiten dietenak. Kasu batzuetan he-legitea ezarri ondoren bertan behera geratu zitzaizkien beraien auziak, baina ordurako beteak edo betetzear zituzten ezarritako zigorrak. Beste batzuk espe-txeratu egin zituzten behin behinean, eta epaiketan absolbitu zituzten. Bada, behin behineko preso absolbituei Es-tatuak eman behar zizkien indemni-zazioak mugatzen zituen partea EKak bertan behera utzi ondoren, atea ireki-tzen da behin behineko espetxealdian igarotako denboragatik kalte-ordaina denek jaso ahal izateko. EKren ebazpen

honetan garbi esaten da epai-erruen-gatik edo Justizia Administrazioaren funtzionamendu txarragatik eragindako kalteek, legeak agintzen duen bezala Estatuaren kardura egin beharreko in-demnizazio eskubidea ematen dutela.

EKAINAK 19Urrutikoetxea auzitan ParisenJosu Urrutikoetxearen kontrako auzia abiatu zen Pariseko helegite auzitegian. Zigor eta askatasunen epaileak Urru-tikoetxea kartzelaratzeko eman zuen aginduari defentsak ezarritako helegitea aztertu zuen justiziak eta aske uztea era-baki zuen. Frantziako prozeduretan libre gelditu ondotik, Espainiak eskatutako euroagindu baten berri eman zioten Josu Urrutikoetxeari, eta DGSIko agenteek atxilo eraman zuten espetxetik bertatik. Segidan, Pariseko Helegite Auzitegiko fiskal nagusiak helegitea aurkeztu zuen Kasazio Gortean Josu Urrutikoetxearen askatasun aginduaren aurka; askatasun agindu hau Josuren gaixotasuna eta es-petxealdia batera ezinak zirela iritzita, badaezpadako neurriekin eta zaintza judizialarekin agindua zuen Helegite Au-zitegiak. Ondoren, Espainiaren eskaerak berriro atxilotu ostean Fiskaltza Nagu-siak jakinarazi zizkion euroagindu bat eta

bi estradizio eskaera argitu artean Josu behin behinean berriro espetxeratzea agindu zuen Pariseko Helegite Auzitegi-ko Instrukzio Salak.

UZTAILAK 5Xistor! Askatasun atzeratuaUztailaren 5ean hartzekoa zen 30 urte preso egon ondoren Frederic Haran-boure Xistorrek egindako baldintzape-ko askatasun eskaerari buruzko eraba-kia. Erabaki honek bazuen garrantzia, “Argala taldeko” hiruren bizi osoko kartzelaldiari amaiera ematea zate-keelako. Horregatik, euskal hautetsiek Euskal Mankomunitateko egoitzatik jarraitu zuten auziaren afera; bertan egon ziren, besteak beste, Jean-René Etchegaray lehendakari eta Baiona-ko alkatea, Kotte Ezenarro eta Michel Veunac Hendaiako eta Biarritzeko al-kateak, Alain Iriarte Mankomunitateko

kalerainfo44

lehendakariordea, eta Modem, PS eta LRko diputatu Vincent Bru, Frédéri-que Espagnac eta Max Brisson. Michel Tubiana eragile sozial eta Giza Esku-bideen Ligako lehendakaria, Bake Ar-tisauetako Mixel Berhocoirigoin edota Bake Bideako Anaiz Funosas.

Maiatzean aztertua zuten eskaera eta uztailaren 5ean publiko egiten zen epaia, eta Zigorren Ezarpenerako epailea Xir-torren askatasunaren alde agertzen zen bitartean, fiskaltzak helegitea ezarri zion erabaki horri. Beraz, etenean geratu zen erabakia eta Xistorrek espetxean jarrai-tzen du helegitea aztertu arte.

Tribunalaren erabakiak sentipen bikoi-tza utzi zuen. Batetik poza, auzitegiak Xirtorren askatasunaren alde hartuta-ko erabakiak marra berri bat ezartzen duelako epaitegiaren kontrolpean as-katasuna lortzeko duela hamaika urte abiatutako prozesuan; eta, bestetik, fiskaltzaren ekimenagatik zaputza. Es-parru politiko osoko euskal hautetsiek “erabaki ulertezina eta Euskal Herrian irekitako prozesuaren aurkakoa” iritzi zioten fiskaltzaren ekimenari. 2013an ez bezala, oraingoan tribunalak onartu zuen Xirtorren askatasuna, baina fis-kaltzak berehala hartutako erabakiak etenean uzten du, eta bi hilabete igaro aurretik behin betiko erabakia hartzeko helegite azterketa ezartzera behartzen du tribunala.

ABUZTUAK 28Estrasburgok ezezkoa berriroGEEAk ezezkoa eman dio Juan Luis Aguirre Lete, Julen Atxurra Egurrola, Iñaki Bilbao Beaskoetxea eta Idoia Mar-tinez Garcia presoek egindako eskariari. Estatu frantseseko justiziak ezarri eta

bertan betetako zigorren iraupena Es-tatu espainiarrean 30 urteko gehienez-ko zigor iraupenerako kontuan hartzea eskatu zuten euskal preso politikoek. Ia 50 euskal presok, lau preso hauek bar-ne, eraman zuten eskaria Estrasburgora. Arrozpide, Plazaola eta Mujika presoen auzian GEEA inhibitu egin zen argudia-tuz ez zegokiola berari Estatu espainia-rrak europar araudia bere legeetara ongi ala gaizki irauli zuen ebaztea. Orduan atzera egin zuten eskaera horretan bes-te berrogei inguru presok.

IRAILAK 9Epaiketa Auzitegi NazionaleanBehin-behineko entrega gauzatu on-doren, Mikel Karrera epaitu zuten Jon Etxeberriarekin batera. 13 urteko es-kaera egin zuen Fiskaltzak Karreraren kasuan eta 10 urtekoa Etxeberriaren kontra, 2010ean Zamoran lehergailuz beterik antzemandako ETAko furgone-ta batengatik.

Ibilgailu horrekin zerikusia zutelakoan Garikoitz Garcia Arrieta eta Iratxe Yañez epaitu eta zigortuak zituen Auzi-tegi Nazionalak. Orain gauza bera egin nahi zuen Karrera eta Etxeberriarekin. Karrerak hitza hartu bezain pronto bi gauza baino ez zituela esateko adierazi zuen: berak egindakoa onartzen duela eta Etxeberriak ez zuela ekintza horre-tan inolako parte hartzerik izan.

IRAILAK 1611/13 AuziazOrdu erdi baino gutxiagoan ebazpene-rako ikusia geratu zen euskal presoen osasun eta zuzenbide eskubideen alde ziharduten 47 euskal militanteren aur-ka Auzitegi Nazionalak abiatutako 11/13 makrosumarioa.

ETAko kide zirela edo haren esanetara aritzen zirela onartzera behartuak zeuden akordioa eman zedin, eta “bai” batekin erantzun zuten auzipetu guztiek. Horrela bukatu zen, hasi baino lehen, guztientzat 11 eta 20 urte bitarteko espetxe zigorrak eskatzen epaiketa hau; auzipetutako bik bosna hilabeteko espetxealdia egin beharko dute, eta gainerako 45ek ez dute

espetxe zigorrik bete beharko, bi urtez azpiko zigorra ezarri zaielako. Hala ere, funtzio publikoetarako inhabilitazioak administrazio ezberdinetan ari diren 16 auzipeturi eragingo die.

IRAILAK 24Urrutikoetxea ez askatzeko babesaKasazio Gorteak Urrutikoetxea ez aska-tzeko fiskalak aurkeztu helegitea babestu zuen. Pariseko Dei Auzitegiak Josu Urru-tikoetxeari behin-behineko askatasuna emateko erabakia hartu zuen, iragan ekainaren 19an. Fiskaltzak berehala eran-tzun zuen, epaitegiak hartu erabakiaren kontra helegite eginez. Orain, Urrutikoe-txea kartzelan atxikitzeko errekurtsoak onartu zituen Kasazio Gorteak.

IRAILAK 30Auzitegi nazionalean epaiketa2000. urteko urriaren 22an Gasteizen Maximo Casado Langraizko kartzelaria-ren aurka egindako ekintzagatik epaike-ta egin zen Auzitegi Nazionalean. Jabier Garcia Gaztelu Txapote ekintza agindu izanagatik eta Iñigo Guridi Lasa, Asier Arzalluz Goñi eta Aitor Agirrebarrena burutu izanagatik zigortu zituen Auzitegi horretako Lehen sekzioak. Ekintzan kar-tzelaria hil izanagatik 30na urteko espe-txe zigorra, eta kalteengatik beste hiruna urtekoa ezarri ziren A.N.ak laurei.

kalerainfo 45

Maitzak 13Mostrar las fotos de los presos no es delitoEl 13 de Mayo la GC detuvo a tres jóvenes y la PN detuvo a otros 5 más en Iruñea el 19 de junio, tras ser identificados como portadores de fotos de los presos durante la Korrika. Sin embargo, estas detenciones vinieron después del auto del 31 de mayo del Juzgado Central De Instrucción Nº 2 de la Audiencia Nacional sobre las fotos de la Korrika que sentenció nuevamente que eso no es delito. En el auto se explica por qué exhibir las fotos de los presos no es delito, discerniendo entre enaltecimiento y la reivindicación de los derechos de los presos, causa perfectamente licita.

… El art. 587 del Código Penal, exige la concurrencia de unos requisitos claros que han sido delitos por la jurispru-dencia para apreciar la concurrencia del delito de enalteci-miento del terrorismo.

Las SSTS 587/2013, de 28/6/2013 y 106/2015, de 9/2/2015, entre muchas otras, señalan los elementos objetivos del tipo del art. 587del Código Penal: “La existencia de unas acciones o palabras por las que se enaltece o justifica. Enal-tecer equivale a ensalzar o hacer elogios, alabar las cualida-des o méritos de alguien o de algo. Justificar aquí supone presentar o hacer aparecer como acciones lícitas y legítimas aquello que es un claro comportamiento criminal de carác-ter terrorista”.

El preámbulo de la Directiva de la UE 2017/541 de 15 de mar-zo de 2017, de lucha contra el terrorismo, señala: "Los delitos de provocación pública a la comisión de un delito de terro-rismo comprenden, entre otros, la apología y la justificación de terrorismo o la difusión de mensajes o imágenes, ya sea en línea o no, entre ellas las relacionadas con las víctimas del terrorismo, con objeto de obtener apoyo para causas terroris-tas o de intimidar gravemente a la población. Esta conducta debe tipificarse cuando conlleve el riesgo de que puedan co-meterse actos terroristas. En cada caso concreto, al examinar

si se ha materializado ese riesgo se deben tener en cuenta las circunstancias específicas del caso, como el autor y el desti-natario del mensaje, así como el contexto en el que se haya cometido el acto. También deben considerarse la importan-cia y la verosimilitud del riesgo al aplicar la disposición sobre provocación pública de acuerdo con el Derecho nacional".

Tras la aprobación de la citada Directiva de la UE 2017/541. La jurisprudencia de la Sala 2ª del TS ha añadido un requis-ito más para poder apreciar el delito de enaltecimiento del terrorismo. A partir de la publicación de la anterior Directi-va, y basándose en la STC 112/2016 que exigía para poder apreciar estos delitos un elemento tendencial, "una situación de riesgo para las personas o derechos de terceros o para el propio sistema de libertades", desde las SSTS 378/2017, de 25/5/2017 y 560/2017, de 13/7/2017, se viene exigiendo expresamente que para la concurrencia del delito de enalte-cimiento de terrorismo ha de existir un "componente subje-tivo del tipo constitucionalmente exigible, constituido por la "tendencia" en la voluntad del autor, a querer incitar efectiva y realmente la comisión de delitos de terrorismo".

Hechos idénticos a los acaecidos en la "Korrika de 2019 y de-nunciados, ya fueron con anterioridad tratados por el TS en su sentencia de 16 de octubre de 2013 en la que consideraba que no eran constitutivos de delito y se exponía que "por más que, resulten sugestivos de cierta sintonía personal o políti-ca de los portadores de las pancartas con los fotografiados -téngase en cuenta, expresamente considerados en la exclu-siva calidad de presos-lo cierto es que ni en las imágenes, ni en los eslóganes que acompañaban a alguna de ellas, cabe ver una concreta exaltación de las acciones criminales atri-buidas a los mismos y tampoco de ellos como responsables. Lo que también resulta, y es importante, del contexto, que fue un acto, no exento, claro está, de connotaciones políticas, pero esencialmente cultural. Se trata, pues, de conductas, a lo sumo, podría decirse, teñidas de una ambigüedad, que las sitúa en el límite externo de lo punible; ya que, ni por su pro-

aAuzitegietatik eta ebazpen judizialak

kalerainfo46

pio carácter ni por razón del entorno, pueden tomarse de manera inequívoca por una forma de reivindicación o legitimación del terrorismo".

… los hechos objeto de investigación, a tenor del resultado de las diversas dili-gencias de prueba practicadas no revisten siquiera indiciariamente los caracteres de un delito de enaltecimiento del terrorismo, de conformidad con lo estable-cido en el artículo 641.1° y 779 de la LECR procede decretar el sobreseimiento...

Ekaina-Iraila1º grado con flexibilidad, 2º grado y regresionesContinúan las progresiónes de grados a medias y ya son nada menos que 32 los casos en los que se han emitido autos en los que se estima parcialmente el recurso interpuesto por presos vascos y dentro su clasificación penal se les mantiene en Primer Grado pero con aplicación del principio de flexibilización, art. 100.2 R.P.

Por otro lado, tras diferentes autos ganados en el JCVP o por iniciativa de la SGIP el numero de presos vascos clasificados en 2º grado a día de hoy asciende ya a 48. Sin embargo, en otros dos casos, el de Zigor Orbe Sevillano y Ainhoa Barbarin Yurrebaso, el Ministerio Fiscal interpone recurso de apela-ción contra la resolución del JCVP mediante le cual se accede a la progresión de grado (a segundo grado penitenciario). Este recurso de fiscalía lleva el caso a la sala de lo penal que se pronuncia contraria a tal clasificación regresandoles a primer grado con argumentos tan pueriles como los que siguen:

...concurren una serie de factores y de causas que aconsejan su denega-ción como lo son su larga trayectoria delictiva, la especial gravedad de los hechos,... alarma social y falta de compromiso para la satisfacción de la re-sponsabilidad civil, siendo alto el pronóstico de reincidencia.

Unas veces son las JJTT las que no dan el paso, pero cuando lo hacen y llevan la inicativa es la propia SGIP quien se opone a las progresiones o el fiscal quien acaba recurriendo para llevar las decisiones al punto de inicio.

Maiatzak 9El TEDH (Sección tercera) Acercamiento Demanda nº 66498/17 Jorge Fraile Iturralde v. España

...El demandante denuncia la vulneración de su derecho al respeto de su vida familiar a consecuencia de la denegación de su petición para ser trasladado a un centro penitenciario más próximo a su domicilio familiar. Se basó en el artículo 8 del Convenio....Este Tribunal considera que la medida impugnada estaba “prevista por la ley” en el sentido del artículo 8 del Convenio.

...El Tribunal considera que el objetivo de las autoridades españolas mante-niendo al demandante en el CP de Badajoz era garantizar la adecuada disciplina en las prisiones y aplicar su política con respecto a los reclusos de ETA. Acepta que la injerencia perseguía objetivos legítimos como la prevención del desor-den y la delincuencia y la protección de los derechos y libertades de otros.

...Este Tribunal concluye que, teniendo en cuenta el limitado alcance de las consideraciones de política penitenciaria que se aplicaron en el caso del deman-dante, así como de la falta de pruebas de que los vínculos familiares y de amis-tad del demandante sufrieran de manera significativa, y teniendo en cuenta el margen de discrecionalidad de los Estados contratantes, este Tribunal considera

kalerainfo 47

que las limitaciones del derecho del demandante al respeto de su vida familiar no eran desproporcionadas en relación con los objetivos perseguidos. En base a lo cual este Tribunal, por unanimidad, Declara la demanda inadmisible.

Maiatzak 14TEDH (Sección tercera)Contabilización de la condena francesaDemanda nº 17988/17 José Javier Zabaleta Elosegui contra España y otras 18 demandas (José Javier Zabaleta Elosegui, Aitzol Gogorza Otaegui, Juan Carlos Subijana Izquierdo, Jose Ramon Lopez de Abechuco Liquiniano, Jose Maria Arregui Erostarbe, Idoia Mendizabal Mujica, Josu Arkauz Arana, Agurtzane Delgado Iriondo, Oscar Celarain Ortiz, Xabier Zabalo Beitia, Ainhoa Barbarin Yurrebaso, Balbino Saenz Olarra, Andoni Otegi Eraso, Juan Luis Rubenach Roiz, Juan Ramon Carasatorre Aldaz)

El Tribunal comunicó las demandas al Gobierno. Desde en-tonces, dictó su sentencia en el asunto Arrozpide Sarasola y otros v. España (no 65101/16 y otros 2, de 23 de octubre de 2018) y su decisión en el asunto Picabea Ugalde v. España (no 3083/17, de 26 de marzo de 2019).

Mediante cartas de 25 y 29 de marzo y de 26 de abril de 2019, los demandantes informaron a la Secretaría del de-sistimiento de sus demandas ante este Tribunal....A la vista de cuanto antecede…, procede acumular y archivar definiti-vamente las demandas.

Irailak 6Conseil Constitutionnel de la République FrançaiseLibertad condicional en Francia para los extranjeros

Una QPC (Question prioritaire de constitutionnalité) es, en derecho francés, un procedimiento de control constitucio-nal sobre las leyes ya promulgadas y en vigor, una especie de control constitucional a posteriori. El Consejo Constitu-cional es quien decide sobre la conformidad con la Consti-tución de las leyes y respondiendo a una QPC présentada en un procedimiento ante un tribunal, es competente para determinar si una disposición legislativa infringe o no los derechos y libertades garantizados por la Constitución. Así, el Consejo Constitucional francés emitió un fallo por el cual exige al Gobierno francés que derogue, antes de julio de 2020, la norma que, de facto, impide a presos que no sean de nacionalidad francesa, y que habiendo sido condenados por delito de “terrorismo” y tengan una orden de Interdic-ción y alejamiento del territorio francés, el poder acceder a la libertad condicional. El fallo fue emitido en el caso de Alaitz Areitio y cambia la situación para una docena de

presos políticos vascos que cumplen condena en cárceles francesas y no estén condenados en el estado español ni cuenten con Extradición o Euroorden admitida y pendiente de ejecución para posterior juicio en el Audiencia Nacional.

Prononcement ur les exigences constitutionnelles appli-cables à la libération conditionnelle.

Selon les dispositions contestées, l'octroi d'une libération conditionnelle à une personne condamnée à une peine priva-tive de liberté pour des faits de terrorisme autres que la pro-vocation, l'apologie ou l'entrave au blocage de sites internet terroristes est subordonné, lorsqu'elle n'est pas assortie d'un placement sous surveillance électronique mobile, à l'exécu-tion préalable, à titre probatoire, d'une mesure de semi-liberté, de placement à l'extérieur ou de placement sous surveillance électronique pendant une période d'un an à trois ans. Il résulte de la jurisprudence constante de la Cour de cassation que ces dispositions font obstacle, pour les condamnés étrangers sous le coup d'une décision d'éloignement du territoire, telle qu'une expulsion ou une interdiction du territoire français, à toute me-sure de libération conditionnelle, dès lors que l'exécution de mesures probatoires est incompatible avec la décision d'éloi-gnement du territoire.

Les requérants et la partie intervenante soutenaient que ces dispositions méconnaissaient les principes de nécessité et de proportionnalité des peines en ayant pour effet de priver ces personnes de toute possibilité d'obtenir une libération conditionnelle, ce qui rendait incompressible, même en cas de réclusion criminelle à perpétuité, la peine à laquelle elles ont été condamnées.

...Le Conseil constitutionnel a relevé en outre, conformément à sa jurisprudence antérieure, que l'exécution des peines pri-vatives de liberté en matière correctionnelle et criminelle a été conçue, non seulement pour protéger la société et assurer la punition du condamné, mais aussi pour favoriser l'amen-dement de celui-ci et préparer son éventuelle réinsertion.

Il a jugé que, dès lors qu'elles ont pour conséquence de pri-ver les personnes en cause de toute possibilité d'aménage-ment de leur peine, en particulier dans le cas où elles ont été condamnées à la réclusion criminelle à perpétuité, les dispo-sitions contestées sont manifestement contraires au principe de proportionnalité des peines.

Compte tenu des conséquences manifestement excessives qu'une abrogation immédiate des dispositions contestées aurait eues en dispensant toutes les personnes condamnées pour certains faits de terrorisme de l'obligation, prévue par le législateur, d'accomplir des mesures probatoires avant de pouvoir bénéficier d'une libération conditionnelle, le Conseil constitutionnel a reporté au 1er juillet 2020 la date de cette abrogation.

kalerainfo48

eEspetxeeta deserritik

EKAINAK 17Gaixotasun larriengatik 3º graduaEspainiako Espetxe Zuzendaritzako Idazkaritza Nagusiak Jose Angel Otxoa de Eribe Landa euskal preso politikoari hirugarren gradua zuela jakinarazi zion. Castello I espetxeko Tratamendu Ba-tzordeak proposatu zuen gradu aldake-ta, espetxe araudiko 104.4 artikuluari ja-rraiki, arrazoi humanitarioak zirela-eta. Artikulu horrek dio hirugarren gradua izan dezaketela "mediku txostenen ara-bera gaixotasun sendaezinak" dituzten presoek, "duintasun pertsonalagatik".

UZTAILAK 2Hiru minutu gehiagoEspetxeetako Zuzendaritzak 5 minu-tutik 8ra luzatu ditu telefono deiak; modu horretan, Generalitateko espe-txeetakoarekin parekatu dute Estatu espainiarreko espetxeetako telefono deien denbora.

UZTAILAK 4Zuerara lekualdatuaMurtzia I espetxean zegoen Ekaitz Samaniego preso politiko gasteiztarra bigarren gradua eman ostean Zuerako espetxera gerturatu dute.

UZTAILAK 4Zorionak AitzolAitzol Etxaburu Artetxe euskal preso politikoaren umea jaio da Ondarroan. Aiuri izena jarri diote haurrari.

Espero dugu laster Aiuri eta Iera (ama) Aitzolekin egotea, ez gatibu baizik as-katasunean.

UZTAILAK 5PerpetuitéZigorrak Aplikatzeko Auzitegiak Xistor askatzearen alde egin arren, Fiskaltzak erabakiari helegitea ezarri eta bere askatasuna gutxienez bi hilabeterako blokeatu zuen.

UZTAILAK 6“Jita”ren anaia zendu daJaime Vicario Setien, Gregorio Vicario “Jita” euskal preso politikoaren anaia 60 urte zituela hil zen Durangon.

UZTAILAK 8Gari Lannemezanera hurbilduaMikel Karrera (19.05.22) eta Aitzol Iriondoren (19.06.07) ondoren Gari-koitz Aspiazu Rubina hurbildu zuen Estatu frantsesak. Santutxuko preso politikoa Arlesko espetxetik Lanneme-zangora gerturatu ondoren, betatuak zeunden hirurak jadanik Bigorreko es-petxean daude.

UZTAILAK 11Ainhoa Gartzia lekualdatuaAinhoa Gartzia Montero preso politi-ko hernaniarra Murtzia II espetxetik Salamancako Topas presondegira (450 km.) lekualdatu dute.

kalerainfo 49

UZTAILAK 11Baimena Mont de MarsanenZigor Garrori baldintzapeko askatasuna-ren eskaerarekin lotua dagoen baimen bat eman zioten eta goizeko 8.00etatik arratsaldeko 18.00ak arte kalera atera zen lan elkarrizketa batera joateko.

UZTAILAK 17Ongi etorri, AlaiaSevilla II espetxean dagoen Garikoitz Etxeberria euskal preso politikoa aita izan da berriro. Umearen izena Alaia da.

UZTAILAK 18Askatasuna eragotzitaZigor aplikazioen epaileak ontzat eman zuen Lorentxa Beyrie presoak baldin-tzapean aske geratzeko egindako azken eskaera.

Prokuradoreak epailearen erabakia errekurritu egin zuen ordea, eta 18 urte preso daraman kanboarrak ezin izan zuen espetxea atzean utzi. Fiskalak he-legitea jarri ondoren, gutxienez bi hila-bete itxaron beharko du Lorentxak bal-dintzapean aterako den ala ez jakiteko.

UZTAILAK 19Oier Goitia lekualdatuaOier Goitia Abadia euskal preso politi-koa Villabonako espetxetik Topasekora (450 km.) lekualdatu dute.

ABUZTUAK 2-6Bigarren baimenaGorka Fraile iturralde preso politiko durangarra lau eguneko baimen bat disfrutatu zuen bere etxean.

Hau da bigarren aldia, lehengoa uda bai-no lehenago disfrutatu zuen bere neska lagunaren etxean hiru egun pasatuz.

ABUZTUAK 8Medikuen arduragabekeria JosurekinJosu Urrutikoetxearen egoera larriago-tu duten sendagileen arduragabekeriak salatu zituen Etxeratek. Erabaki judi-zialei gehitu zaizkien arduragabeke-ria horiek eragin dute Josuren egoera larritzea, premiazkoa zuen ebakuntza bi alditan atzeratu delako, uztailaren 15ean “segurtasun arrazoiak” argudia-tuz eta 29an “espetxe administrazioa-ren akatsagatik”. Ondorioz, infekzio berri bat eta osasun egoera okertzea erakutsi zuten ospitaleko azterketek. Hori ikusita, “zentzua eta ardura” iza-tea eta Pariseko Helegite Auzitegiak aurreko ekainaren 19an erabaki beza-la Josu kaleratzea eskatu zuen Etxe-ratek, ospitale batean bermeekin eta duintasunez artatua izan dadin.

ABUZTUAK 11Alabari bisitaGarikoitz Etxeberria euskal preso po-litikoa Lizartzako bere etxera erman zuten jaio berria den bere alaba Alaia ezagutzeko.

ABUZTUAK 13Zigorren aita zendu daManuel Merodio Legido, Mont de Marsango espetxean dagoen Zigor Merodio Larraona euskal preso politi-

koaren aita hil zen 79 urte zituela. Hu-rrengo hilabetean libre geratuko due-nean Manuelek ezin izango du semea askatasunean ikusi.

ABUZTUAK 16Keparen heriotzaren kasuko arduragabekeriaKepa del Hoyo euskal preso politikoaren heriotzaren kasuan izandako ustezko arduragabekeriatik haren familiak eza-rritako salaketa atzera bota zuen Barne Ministerioak. 2017an hil zen Kepa, Bada-jozeko espetxean, aurretik diagnostikatu gabeko bihotzeko bat izan zuela pen-tsarazten duen prozesu baten ondoren paradoxikoki. Espetxe Instituzioak zir-kin egiten dio gaiari, heriotza bost egun geroago gertatu zela esanez. Eskaerari emandako ezezkoak bide judiziala ireki eta administrazio auzitegian helegitea aurkezteko aukera ematen zuen, baina Kepa del Hoyoren familiak ez aurkeztea erabaki zuen, susmatuz, batetik, Espetxe Instituzioak frogaren karga hilaren 31an jartzen jarraituko duela eta ez bost egun lehenagoko 26an, eta, bestetik, kontuan hartuz lehen instantzietako prozeduren geldotasuna eta ondorengo helegiteen makaltasun handiagoa, eta mediku ardu-ragabekeriagatik eskaera egiten duenari justiziak oso gutxitan eman izan diolako arrazoi.

ABUZTUAK 17Presoen argakiak, bigarren kapituloaOngi etorrien polemikaren ondoren, presoen argazkien aurkako gerrarekin berpiztu zen Espainia zakarraren pro-bokazio estrategia. Aste Nagusiko jaien hasierako gauaren ondoren, lehen or-duetan Txori Barroteren txosnara aur-keztu zen Ertzaintza presoen argazkiak kentzera.

kalerainfo50

Auzitegi Nazionaleko Alejandro Abascal epailearen aginduz zetorren poliziaren jarduna, argazkiak kentzea agindu bai-tzuen hark “biktimen umiliazio” delitu bat izan zitekeela argudiatuz. “Digni-dad y justicia” elkartearen eskaria ain-tzat hartu zuen guardian zegoen epai-leak, Auzitegi Nazionalak berak berriki emandako ebazpenetan esaten duen arren presoen argazkiak erakustea (Ko-rrika) ez dela ez apologia eta ezta bikti-men umiliazio delitu, haien eskubideen aldarrikapena egiteko modua baizik.Argazkiak kendu ostean, “248 ohe huts gehiago gure bihotzean! Maite Zaituzte-gu!” esaldiak bete zuen haien hutsunea.

ABUZTUAK 28Bisita ukatuakEtxeratek salatu duenez, azken bost egu-netan hiru presoren senide eta lagunei bi-sita egitea ukatu diete, ehunka kilometro egin ostean. Haien artean, 84 urte dituen Santi Aragon presoaren aitari, aurreko batean miatu eta biluztarazi ondoren.

ABUZTUAK 29Behin-behineko EstradizioaLannemezanen preso dagoen Mikel Karrera mugara eraman zuten, Biriatun Polizia espainolaren eskuetan utzi eta geroago Soto del Realeko kartzelan sartu zuten. Behin-behineko prozedura erabili zuten. Auzitegi Nazionalean epaitu ondo-ren berriz Estatu frantsesera itzuliko dute.

IRAILAK 1“Iluntasunetik etxera”Se presenta un documental que ahon-da en la razones para la inmediata libertad de Gurutz Maiza, preso de Etxarri incluido en la lista publica de presos gravemente enfermos. A las múltiples afecciones graves esgrimidas como razones de salud se suman otros argumentos como la edad (68 años) o que lleva mas de cautro décadas fuera de sus casa y de su pueblo.

IRAILAK 2Beste aldi baterako EstradizioaFrantziako Autoritateak Garikoitz As-piazu Rubina euskal presoa aldi bate-rako Espainiaratu zuen, Auzitegi Na-zionaleak lotzen duen sumario batekin epaiketa egin diezaion. Soto del Real (Madril) espetxean sartu zuten.

IRAILAK 2Ebakuntza behingozIragan maiatzean Polizia frantsesak atxilotu zuen Josu Urrutikoetxea gaitz bat sendatu nahian zebilenean eta ebakuntzaren zain zegoen unean. Uro-logoak bi hilabeteko epea eman zuen ebakuntza hori egiteko baina txosten medikuaren zaintza zein ebakuntza egiteko protokoloak ez zituen behar bezala kudeatu La Santeko preson-degiak eta dena atzeratzen joan zen.

Azkenik,Irailaren 2an Parisko erietxe batean ebakuntza egin zioten Ugaoko presoari eta interbentzio medikoaren ondoren, egun berean, berriro eraman zuten La Santéko presondegira.

IRAILAK 4Marixol EspainiaratuaAbuztuaren 27an bete zuen espetxe zigorra, baina irailaren 4 arte ez zuten Espainiaratu Marixol Iparragirre. Madri-lera iristerakoan Espainiako Poliziaren eskuetan utzi zuten eta haiek Auzitegi Nazionalera eraman zuten. Auzitegiko egoitzean epaileak bere kontrako 12 au-zien berri eman zion eta Soto del Real espetxean sartzeko agindua eman ondo-ren hara eraman zuen polizia españolak.

IRAILAK 6Frantziak DPS estatusa kendu die sei presoriIratxe Sorzabal, Alaitz Aramendi, Izas-kun Lesaka, Asier Oiartzabal eta Iñaki Esparzari kendu zieten DPS estatusa eta baita Marixol Iparragirreri ere, zi-gorra bete eta Espainieratu baino egun batzuk lehenago. Frantziako adminis-trazioak erabilitako argudioetan errefe-rentzia egiten dio ETAren desegiteari eta bake prozesu batekiko epe luzeko bere konpromisoari.

Estatu frantsesean euskal preso politi-ko gehienen hurbilketa eman bada ere, Estatu espainiarrean 25 preso hurbil-du ditu apur bat; Estatu espainiarrean dauden 211 euskal presoek 43 espetxe-tan sakabanatuta jarraitzen dute, eta horietatik % 90ek (185), Euskal Herri-tik kanpo ez ezik, iragarritako 250 km baino urrunagoko espetxeetan.

Bestalde, FIES (Fichero de Internos de Especial Seguimiento) erregimenean

kalerainfo 51

jarraitzen dute euskal preso gehienek, eta oraindik 143 dira (%68) erregimen itxia edo lehen graduan jarraitzen du-tenez ibilbide penitentziarioa egiteko eskubidea trabatua dutenak. Honen guztiaren okerrena da 30 inguru preso daudela “unitate berezi” edo isolamen-du moduluetan daudenak Cordoban, Sevilla II.an, Huelvan... beste garai ba-teko katalogazio eta sailkapen arbitra-rioek bere horretan jarraitzen dutelako.

IRAILAK 92018 urteko Memoria FiskalaEstatuko Fiskaltza nagusiaren urteko memoriak erakusten du Estatu espai-niarrean preso daudenetatik (58.883) %1,68 (990) soilik direla lehen graduan sailkatuak, baina 248 euskal preso po-litikoek gehien bat (143 o 68%) erregi-men horretan jarraitzen dutela. EPPK-ko kideak dira lehen graduan dauden preso guztien %20a. Bestalde, Estatu espainiarreko preso guztietatik %60 (35.726) bigarren graduan daude, eta %13,3 (7.801) hirugarren graduan; bes-te 3.831 preso daude oraindik sailkatu gabe.

IRAILAK 11Fresnestik Mont de MarsaneraPrebentibo izan zenetik Frenesko es-petxean zegoen Xabier Goienetxea Ira-gorri euskal preso politikoa Mont-de--Marsango espetxera hurbildu dute.

IRAILAK 22Mont de Marsango espetxetik ateratzeko bigarren baimenaZigor Garro Perez Irailaren 22an ate-ra zen Mont De Marsango espetxetik, 18.00etan, eta 25an iluntzeko 20.00etan

itzuli zen berriz ere Landetako espetxera. Kalean egin dituen orduetan lan jarduna prestatzeko ikastaro batean parte hartu zuen eta bere sendiak Hendaian duen etxean pasa zituen egunak. Datorren urteko maiatzean amaitzen du espetxe zigorra, baina aurrez, audientzia bat izan-go du urriaren 23an baldintzapeko aska-tasuna ematen dioten ala ez aztertzeko.

IRAILAK 26Leginaren emaztea zendu daEli Azurmendi Sistiaga, Zaragozako Zuerako espetxean dagoen Kepa Legina Aurre euskal preso politikoaren emaz-tea gaitz larri baten ondorioz hil zen 65 urte zituela. Besarkada sutsu bat Kepa!

IRAILAK 30Itziarren anaia zendu daEneko Alberdi Uranga, Itziar Alberdi Uranga euskal preso politikoaren anaia hil zen Durangon.

IRAILAK 30Bi gehiago kartzelanAuzitegi Nazionaleko akordioaren os-tean, gelditzen zitzaizkien bosna hila-beteko zigorrak betetzeko Zaballa pre-sondegian sartu ziren Arantza Zulueta eta Jon Enparantza.

IRAILAK 30Marixol BrievaraEspainieratu zutenetik Soto del Reale-ko espetxean zegoen Marixol Iparragi-rre Guenetxea euskal preso politikoa Avilako Brievara (475km) eraman dute.

URRIAK 1Fresnes hustu daFresnesko espetxean zegoen Iñaki Reta de Frutos preso politiko elorriarra

Mont-de-Marsango espetxera hurbil-du zuten.

URRIAK 5-9Hirugarrena GorkarentzatGorka Fraile Iturralde preso politiko durangarrak hirugarren irteera baime-na, bost egunekoa oraingoan, disfruta-tu zuen bere etxean.

URRIAK 4Logroñotik irteera programatuaLogroñoko espetxean dauden Xabier Agirre preso politiko gasteiztarra eta Marta Igarriz preso politiko hernania-rra irteera baimen ordinario eskatuak dute eta hori gauzatzen den bitartean Urriaren 4an atera ziren Logroñoko espetxetik irteera kultural programu batetan. Iluntzeko orduan itzuli ziren berriz Logroñoko kartzelara.

URRIAK 8Xistor Haranburuk espetxean jarraituko duZigor Ezarpenen Tribunaleko helegite salak atzera bota zuen Xistor Haranbu-ru preso lapurtarraren baldintzapeko askatasun eskaera. 30 urteko espe-txealdia betetzera doa preso politiko lapurtarra. Alarma sozial eta berrekite arriskuan oinarritu du tribunalak bere erabakia.

Iheslariak etxean,presoak kalean

UZTAILAK 5Otxoa de Eribe EtxeanJose Angel Otxoa de Eribe euskal presoa baldintzapean aske utzi zuten gaixotasun larria duelako. Jose Angeli minbizia diagnostikatu zioten 2015ean eta geroztik gaixo larrien zerrenda ez publikoan zegoen.Duela gutxi hiruga-rren gradua eman zioten bere osasun egoera larriagotu zelako, eta orain, baldintzapeko askatasuna aplikatu os-tean, Castello espetxetik aterata askatasuna berreskuratu du preso gasteiztarrak.

UZTAILAK 2240 urteren ondoren etxeraIñaki Orueta Pardevila iheslari politiko donostiarra 40 urte kanpoan eman ostean itzuli da Mexikotik etxera.

UZTAILAK 27Baldo askatuaJose Jabier Zabaleta Baldo preso politiko hernaniarra li-bre atera zen Zuerako presondegitik, espetxean 29 urte egin ondoren. Baldok 43 urte eman zituen etxetik kanpo.

UZTAILAK 28Xabier Ugarte etxeanXabier Ugarte Billar preso politiko oñatiarrak askatasuna berreskuratu zuen 22 urte ondoren. Xabier Salamancako Topas espetxetik atera zen.

UZTAILAK 30Aitor Zelaia fidantzapeanAitor Zelaia preso politiko gasteiztarra Darocako espetxe-tik atera zen fidantzapean 6 hilabetez preso egon ondo-ren.

ABUZTUAK 1Galder Barbado askatuaGalder Barbado aske geratu zen sei hilabete espetxean eman ondoren. Berarekin batera atxilotutako Aitor Ze-laiak egin bezala, fidantzako bermea ordainduta geratu zen baldintzapeko askatasunean epaiketaren zain.

ABUZTUAK 1535 urteren ondoren etxeraKoldo Zurimendi deportatu politikoa Amurriora itzuli zen, Venezuelan urte mordoxka eman ondoren eta 35 urte ezinbestean etxetik urrun pasa ostean. Aurrena Algeria-ra deportatu zuten Koldo eta 1989an Venezuelara eraman zuten.

ABUZTUAK 17Venezuelatik etxeraJose Arturo Cubillas euskal deportatu politikoa Donostia-ra itzuli zen 34 urte etxetik kanpo egin ostean. Cubillas Venezuelara deportatua izan zen bere garaian eta bertan bizi izan da azken 30 urteotan; Euskal Herrian baino den-bora gehiago eman du etxetik kanpo.

IRAILAK 2Sao Tometik etxeraAlfonso Etxegarai Atxirika euskal deportatu politikoa Euskal Herria itzuli zen 41urte etxetik kanpo egin ostean. Etxegaraik 35 urte pasatu ditu deportazioan; 1985ko uztai-laren 27an Ekuadorrera eraman zuten deportatua, 1986ko urtarrilean han bertan bahitu eta torturatu zuten Angel Al-danarekin batera, eta azkenean, 1986ko abuztuan, Ekua-dorretik Afrikako Sao Tome uhartera eraman zuten. Han, bakar bakarrik pasatu ditu azkeneko 33 urteak.

IRAILAK 19Zigor askatuaZigor Merodio Larraona preso politiko bilbotarra etxera bueltatu zen 25 urteren ondoren. Azkeneko 14 urte Estatu frantseseko presondegietan eman ditu eta Landesetako Mont de Marsango espetxetik atera zen.

URRIAK 3Venezuelatik NafarroaraOdon Ulibarrena euskal errefuxiatu poitikoa itzuli da bere etxera, Nafarroara. Ulibarrena 1986an aldegin zuen Eus-kal Herritik Venezuelara joateko eta 33 urte beranduago handik itzuli da.

kalerainfo54

ETXEAN PRESO

BIZKAIANForuria Zubialde, José Ramón +16

NAFARROANGil Cervera, Mikel +27

GIPUZKOANGogorza Otaegi, Aitzol * +20

EUSKAL HERRIAN

ZABALLAC.P. ArabaPortillo San Miguel, 1. N-1, km. 34001230, Langraitz (Araba)Martín Hernando, Jesus María +17Iparragire Burgoa, Ibon “Besarkada etxea - Gasteiz”Enparantza Agirre, JonZulueta Amutxastegi, Arantza

C.P. EL DUESO170 km - 1h 58’Avenida de Berriá SN39740 Santoña (Cantabria)Fraile Iturralde, Gorka +21Salaberria Etxebeste, Emilio +17

C.P. LOGROÑO170 km - 2h 07’Calleja Vieja, 200, Apdo. 21726006 LogroñoAgirre Ibañez, Xabier Aragon Iroz, Santiago +18Codo Callejo, Jagoba +18Urrutia González, Oier Igarriz Izeta, Marta

C.P. BURGOS215 km - 2h 17’Ctra. De Villamar, s/n Apdo. 25309071 BurgosSola Campillo, Aurken Tximeno Inza, Xabier +24Zurutuza Sarasola, Jose Antonio +15

C.P. ZARAGOZA ZUERA250 km - 2h 54’Carretera Nacional 330, km. 53950298 Zuera (Zaragoza)Agirre Lete, Juan Luis +23Arronategi Azurmendi, Kepa +22Bilbao Gaubeka, Iñaki +21Garces Beitia, Iñaki +21Legina Aurre, Kepa +20López Gómez, Jon +15Martínez de Osaba Arregi, Igor +20 Mujika Garmendia, Francisco +27Murga Zenarruzabeitia, Andoni +23Samaniego Curiel, Ekaitz

C.P. SORIA260 km - 2h 57’c/ Marqués del Saltillo n. 142071 SoriaAtristain Gorosabel, Javier Fano Aldasoro, Unai

C.P. LA MORALEJADUEÑAS310 km - 3h 03’Carretera P-12034210 Dueñas (Palencia)Borrero Toribio, Asier Goikoetxea Gabirondo, AndoniKarrera Arenzana, Asier +19

C.P. DAROCA350 km - 3h 31’Ctra. Nombrevilla, s/n50.360 Daroca (Zaragoza)López de Okariz, Unai +18

C.P. LEÓNMANSILLA370 km - 3h 36’Finca Villahierro24210 Mansilla de las Mulas (León)Ginea Sagasti, Josu +16Rubenach Roiz, Jon +16Subijana Izquierdo, Juan Carlos +15

C.P. ASTURIASVILLABONA390 km - 3h 57’Finca Tabladillo (AS17-Avilés)33480 Villabona (Asturies)Alonso Abad, Fernando +23Etxaniz Alkorta, Sebas +16Gómez Ezkerro, Jesus María +18Labeaga Garcia, Urko +21Comes Arranbillet, Olga Martínez Garcia, Idoia +22Yañez Ortiz de Barron, Iratxe

C.P. VALLADOLIDVILLANUBLA340 km - 3h 24’Carretera adanero - Gijón km 94 47011 villanubla (Valladolid)Ilundain Iriarte, Alberto +18

Larriki gaixoZigor batuketaBaldintzapeko askatasunerako epeakGurasoa+60 urte +70 urte

+15 15 urtetik gorako espetxealdia2. gradua100.2 artikuluak malgutasun printzipioa sartzen du, sailkapen graduetako bakoitzaren aspektuak konbinatuz zigor-betetze eredua ezarriz

EUSKAL PRESOAK KALERA

* Estatu espainoleko espetxeen urruntasuna Donostia-tik zenbatua.* Estatu frantseseko espetxeen urruntasuna Bilbo-tik zenbatua.

ESTATU ESPAINOLEAN

*

kalerainfo 55

C.P. TOPAS SALAMANCA460 km - 4h 32’Ctra. N-630, km. 31437799 Topas (Salamanca)Etxeberria Martin, Iñaki +23Goitia Abadia, Oier Inziarte Gallardo, Juan Manuel Lupiañez Mintegi, Gorka Vicario Setien, Gregorio +18Arriaga Martinez, Josune Gartzia Montero, Ainhoa +16

C.P. TERUEL435km - 4h 20’Avenida de Zaragoza, 2644001 TeruelOrmazabal Lizeaga, Asier +22

C.P. ÁVILABRIEVA 475 km - 4h 09’Carretera de Vicolozano, Apdo. 20605194 Brieva (Ávila)López Resina, Dolores +18Iparragirre Genetxea, Marixol +15

C.P. MADRID IIIVALDEMORO475 km - 4h 51’Carretera de Pintoa San Martín de la Vega, km. 528340 Valdemoro (Madrid)Otegi Unanue, Mikel +16

C.P. MADRID VIARANJUEZ510km - 5h 07’Carretera N-400, km. 2828300 Aranjuez (Madrid)Zapirain Romano, Iñigo Etxebarria Caballero, Beatriz + Umea

C.P. MADRID VIIESTREMERA520 km - 5h 06’Crta. M-241, km. 5,75028595 Estremera (Madrid)Narvaez Goñi, Juan Jesus Telleria Uriarte, Angel Troitiño Arranz, Antton +30Alberdi Uranga, Itziar *

C.P. OCAÑA I TOLEDO520 km - 5h 11’C/ Mártires de Ocaña 445300 Ocaña (Toledo)Aretxabaleta Rodriguez, Liher Apeztegia Jaka, Karlos +23Esnaola Dorronsoro, AitorHerrador Pouso, Juan Carlos *

C.P. CASTELLÓ IIALBOCASSER 500 km - 5h 18’Paraje Mascarell, CV-129, km. 1512140 Albocasser (Castelló)Arri Pascual, Álvaro * +24Bilbao Beaskoetxea, Iñaki +27Etxeberria Oiarbide, Jon Iragi Gurrutxaga, Harriet * +19Karasatorre Aldaz, Juan Ramón * +18Markes Zelaia, Patxi +21Pérez Zorriketa, Ugaitz +17

C.P. CASTELLÓ 575 km - 5h 39’Carretera de Alcore, km. 1012006 CastellóAltable Etxarte, Jesús Mª +25Cano Hernandez, Pedro María +17Gallastegi Sodupe, Orkatz +17Lauzirika Oribe, Karmelo Zelarain Ortiz, Oskar +17Saez de la Cuesta, Alicia * +18

C.P. VALENCIA IIPICASSENT600 km - 5h 45’Centro Penitenciario Apdo. 1.00246220 Picassent (Valencia)García Arrieta, Garikoitz Saenz Olarra, Balbino +17

C.P. VALENCIA IIIPICASSENT600 km - 5h 45’Centro Penitenciario Apdo. 1.00246220 Picassent (Valencia)Azurmendi Peñagarikano, Mikel +21Badiola Lasarte, Asier * González González, Jon * Gutiérrez Carrillo, Iñigo Merino Bilbao, Guillermo * +19Uranga Salbide, Patxi Zubiaga Bravo, Manex +17Barbarin Iurrebaso, Ainhoa +17Coello Onaindia, Aitziber + Umea * Lasagabaster Anza, Olatz + Umea Lizarraga Merino, María Mendizabal Mujika, Idoia + Umea * Pedrosa Barrenetxea, Maite * +21

C.P. TEIXEIRO CURTIS, A CORUÑA600 km - 5h 59’Carretera de Paradela s/n15310 Curtis (A Coruña)Eskudero Balerdi, Gregorio +17Blanco Santisteban, Zigor +17Borde Gaztelumendi, Joseba +17Bravo Saez de Urabain, Zigor López de la Calle Gauna, Alberto +15Mariñelarena Garziandia, Luis +18Jauregi Amondarain, Oskarbi +18

C.P. LUGOMONTERROSO640 km - 6h 09’Carretera Vegado - Pontevedra s/n27568 Monterroxo (Lugo)Aiensa Laborda, Ibai +17Aiensa Laborda, Mikel +17

Bada ga__raia

kalerainfo56

C.P. A LAMAPONTEVEDRA730 km - 7h 24’Monte Racelo, s/n36.830 A Lama (Pontevedra)Goieaskoetxea Arronategi, Eneko Herrera Vieites, Aitor * +16Makazaga Azurmendi, Xabier +18Martínez Ahedo, Gorka +21Armendariz G.Langarika, Lierni * +18

C.P. HERRERA DE LA MANCHA630 km - 6h 14’Carretera de Argamarsilla. Apdo. 7713200 Manzanares (Ciudad Real)Armendariz Izagirre, Iñaki +21Bengoa López de Armentia, Asier Erostegi Bidaguren, Joseba +21Larretxea Mendiola, Joanes * Polo Escobes, Sergio +20Marcos Álvarez, FaustinoSan Pedro Blanco, Jon Mirena +20

C.P. CÁCERES660 km - 6h 27’Ctra. De Trijullo, s/n Apdo. 48010.004 CáceresOlaizola Baseta, Aitor +17San Argimiro Isasa, Mikel * +16

C.P. BADAJOZ750 km - 7h 27’Carretera de Olivenza, km. 7,306071 BadajozGarcía Justo, Asier * +18

C.P. ALACANT II - VILLENA700 km - 6h 52’Carretera Nacional 330, km. 6603400 Villena (Alicante)Aranburu Sudupe, Gotzon * +17Arregi Erostarbe, Joseba * +27 Ayestaran Legorburu, J. Lorenzo Berasategi Eskudero, Ismael +16Fuentes Villota, Raul Goikoetxea Basabe, Arkaitz Iglesias Chouzas, Juan Carlos +19Vila Mitxelena, Fermin

C.P. ALACANT IFONTCALENT750 km - 7h 15’Pol. la Vallonga, s/n Apdo. 5.050 03113 AlacantBadillo Borde, Irkus +15Mardones Esteban, Asier * +15Oña Ispizua, Josune * +15

C.P. MURCIA IEL PALMAR810 km - 7h 51’Carretera Mazarrón, km. 330120 El Palmar (Murcia)Martínez Arkarazo, Gorka +16Novoa Arroniz, Jose Mari +20Ramada Estevez, Fco. Jose +18Segurola Beobide, Joseba +16

C.P. MURCIA II CAMPOS DEL RIO820 km - 7h 55’Paraje Los Charcos30191 Campos del Río (Murcia)Andueza Antxia, Oier +18Arizkuren Ruiz, Josetxo * +20Arkauz Arana, Josu * +28Crespo Ortega, Jon +17Izpura Garcia, Mikel +19Palacios Abad, Gorka +16San Sebastián Gaztelumendi, Mikel Troitiño Ciria, Jon

C.P. JAÉN770 km - 7h 36’Carretera Bailén-Motril, km. 2823009 JaénAginagalde Ugartemendia, Beñat Fresnedo Gerrikabeitia, Aitor * +23García Aliaga, Aitor * +18Guridi Lasa, Iñigo +18Sarasola Yarzabal, MattinBakedano Maidagan, Oihane +17

C.P. CÓRDOBA830 km - 8h 24’Ctra Sevilla-Madrid, km. 391 Apdo. 479 14014 CórdobaAlonso Rubio, Iñaki +24Calabozo Casado, Oskar +18Gallaga Ruiz, Javier +21Muñoa Arizmendiarrieta, Ibon +19Pérez Aldunate, XabierPortu Juanena, Igor Usandizaga Galarraga, Xabin +21Vidal Álvaro, Gorka +15Egues Gurrutxaga, Ana Belen +18

C.P. ALBOLOTEGRANADA860 km - 8h 19’Carretera Colomera km. 6 Apdo. 2.06218220 Albolote (Granada)Agote Cillero, Arkaitz Apaolaza Sancho, Iban * Barrios Martín, José Luis +21Bilbao Solaetxe, Unai +17Coto Etxeandia, Egoitz +16Miner Villanueva, Imanol * +17Olarra Guridi, Jon * +17Rodríguez López, Asier * Ugarte López de Arkaute, Diego +15Delgado Iriondo, Agurtzane +19Mujika Goñi, Ainhoa * +17

C.P. SEVILLA II960 km - 9h 33’Paraje las Mezquitillas SE 451 km. 5,541530 Morón de la Frontera (Sevilla)Agirresarobe Pagola, Gurutz Arakama Mendia, Iñaki +22Arriaga Arruabarrena, Rufino +22Arzalluz Goñi, Asier +17Etxabarri Garro, Juan Mª +21Etxeberria Goikoetxea, Garikoitz Lebrero Panizo, Roberto +18Olabarrieta Colorado, Iker Vallejo Franco, Iñigo +16

EUSKAL PRESOAK KALERA

kalerainfo 57

C.P. HUELVA1.000 km - 9h 53’Carretera de la Rivera, s/n21610 HuelvaBesance Zugasti, Juan CarlosFranco Martínez, Bittor +17García Gaztelu, Xabier +18García Jodra, Fernando +18Lima Sagarna, Iker +17López Anta, Ángel +17Maurtua Eguren, Aitzol +17Urretabizkaia Saukillo, Jon +19Gallastegi Sodupe, Irantzu +20

C.P. ALMERÍA1.000 km - 9h 40’Carretera Cuevas de los Ubedas, km. 2,504071 El Alquián (Almería)Arruarte Santacruz, Garikoitz * +16Krutxaga Elezkano, Iñaki +18Otegi Eraso, Andoni +17Viedma Morillas, Alberto +17Galllastegi Sodupe, Lexuri +17

C.P. PUERTO I - CÁDIZ1.050 km - 10h 10’Carretera Jerez-Rota, km. 6, 4 Apdo. 55511500 Puerto de Santa María (Cádiz)Almaraz Larrañaga, Agustín +24Atxurra Egurrola, Julen +23Elejalde Tapia, Fernando +22Garate Galarza, Endika +15Gurtubai Sánchez, Jon Sebasten +17Lerin Sánchez, José ÁngelOrdoñez Fernández, Josu +17Orbe Sevillano, Zigor +15 Zabalo Beitia, Xabier +17Zubiaurre Agirre, Jon +18

C.P. PUERTO III - CÁDIZAgirrebarrena Beldarrain, Aitor +17Barreras Díaz, Oskar +22Beobide Arza, Ibai Bienzobas Arretxe, Jon Mikel +20Castro Zabaleta, Manex Cotano Sinde, AitorDorronsoro Malaxetxebarria, J.M. +26Etxeberrria Garaikoetxea, J. Mari +17Parot Navarro, Unai +29

C.P. ALGECIRAS1.100 km - 10h 20’Carretera del Cobre, km. 4,511206 Algeciras (Cádiz)Arrieta Llopis, Mikel +19Loran Lafourcade, Gorka * +16Solana Matarran, Jon Igor +19Pérez Aristizabal, Eider * +18

MONT DE MARSAN C.P.260 km - 1h 51’Chemin de Pémégnan B.P. 9062940.006 Mont-de-Marsan CedexEtxaburu Artetxe, Aitzol Ezeiza Ailerra, AsierGarro Pérez, Zigor Goieaskoetxea Arronategi, Ibon Goienetxea Iragorri, XabierIruretagoiena Lanz, Luis Martitegi Lizaso, Jurdan Martínez Bergara, Fermin +15Mujika Andonegi, Ander Reta de Frutos, Iñaki Sirvent Auzmendi, EkaitzSuberbiola Zumalde, IgorUrbieta Alkorta, Josu

LANNEMEZAN C.P.330 km - 2h 18’Chemin de la Plaine B.P. 16665.307 Lannemezan CédexAbaunza Martínez, Javier +17Agerre, Didier +18Agirregabiria del Barrio, Arkaitz Aspiazu Rubina, Garikoitz Barandalla Goñi, Oihan Esparza Luri, Iñaki +15Fernández Iradi, Ibon +16Garitagoitia Salegi, IurgiHaranburu, Frederic +29Iriondo Iarza, AitzolKarrera Sarobe, Mikel Maiza Artola, Gurutz Oiartzabal Txapartegi, Asier +18

MURET C.D.420 km - 3h 08’Route de Seysses B.P. 31231.605 Muret CédexFernández Aspurtz, JosebaParot Navarro, Ion +29

SAINT MARTIN DE RE M. C.550 km - 5h 32’La Caserne de Thoiras, E 217.410 Saint Martin de RéEsnal, Jakes +29

RENNES C.P.800 km - 7h 39’18 bis, Rue de Châtillon B.P. 3.10735.031 Rennes CédexAreitio Azpiri, Alaitz

ROANNE C.D.850 km - 7h 58’Georges Mandel B.P. 10.008 42.311 Roanne CédexAramendi Juanena, Alaitz Beyrie, Lorentxa +18Moreno Martínez, Itziar

REAU SUD FRANCILIEN C.P.930 km - 8h 33’CR 8 Lieu dit du Moulin à Vent77.550 RéauLesaka Argüelles, Izaskun Ozaeta Mendikute, Ainhoa Sorzabal Díaz, Iratxe

LA SANTÉ M.A930 km - 8h 35’42, Rue de la santé 75.014 ParisUrrutikoetxea Bengoetxea, Iosu

ESTATU FRANTSESEAN

Bada ga__raia

kalerainfo58

La delegación vasca, Bake Bidea y Artesanos de la Paz realizaron el balance de los últimos dos años de dialogo con Helene Davo, delegada del

Gobierno Macron y Ministerio de Justicia francés y plantearon una nueva reflexión encaminada a la bús-queda de una solución integral y un futuro sin presos vascos en el estado francés.

8 años después de la Conferencia Internacional de Aiete (17 de octubre de 2011) y el posterior anuncio del cese el fuego unilateral y definitivo decretado por ETA (20 de octubre de 2011) se han hecho enormes progre-sos, siempre de modo unilateral. En primer lugar, el desarme de ETA, llevado a cabo con el apoyo activo de la sociedad civil, de la comunidad internacional y la representación institucional de Iparraldeel 8 de abril de 2017. Luego, la disolución de ETA, anunciada ofi-cialmente el 3 de mayo en Ginebra, y dada a conocer el día 4 en Kanbo, durante la Conferencia de Arnaga.

En este nuevo contexto, desde el 10 de julio de 2017 se constituyó en Ipar Euskal Herria una delegación de 22 personas (cargos electos, asociaciones de apoyo a los presos, representantes de los Artesanos de la paz y Bake Bidea, etc.) para tratar de implicar al Estado francés en un salida a la cuestión de los presos, resol-viendo en primer término la excepcionalidad y el ale-jamiento. Ese espacio de trabajo e interlocución sobre política penitenciaria fue oficializado en otoño de ese mismo año por el Ministerio de Justicia que quedo re-forzado con la movilización de 11.000 vascos en París en exigencia de la demanda «ahora, los presos».

Los primeros logros no tardaron en llegar y en ene-ro de 2018 se anunciaron las primeros traslados de presos vascos a las prisiones de Mont de Marsan y Lannemezan. Desde entonces, y pese a que se haya alargado en el tiempo más de los esperado, en tres periodos diferenciados los acercamientos no han ce-sado. Entre Marzo y Junio del 2018 se acercó a 15 presos vascos, entre Julio y Octubre se acercó a 10 más, y entre mayo y octubre de 2019 ase ha acercado a 5 más. Un total de 30 acercamientos pese a que varios de ellos quedaron posteriormente en libertad o en manos de las autoriasdes españolas tras ser ex-traditados al cumplir la condena francesa.

Estos dos últimos años marcados por la existencia de ese espacio de diálogo entre la Delegación Vasca y el Ministerio de Justicia francés, si bien no ha dado todos los frutos deseados, el progreso se ha podido apercibir en lo relativo al reagrupamiento, acerca-miento y clasificación. El cambio más visible a día de hoy es la existencia de 37 presos encarcelados en úni-camente 5 cárceles, ofreciendo un mapa totalmente

diferente al anterior y donde el grueso de los preos (26) ya se ubica en las cárceles landesas cuando an-tes eran la excepción. Por otro lado, se ha logrado la referencialidad de la prisión de Rennes para el reagru-pamiento de las mujeres que asi lo soliciten, se puede dar por prácticamente concluida la desaparición del estatus de DPS y, además, tras la decisión del Con-sejo Constitucional francés, también queda abierta la puerta a la libertad condicional de los ciudadanos de Hego Euskal Herria que al tenían vetada por ley.

Sin embargo, esto no puede quedar ahí y en opinión de la Delegación el Estado francés no tiene por qué detenerse. Por eso, a la hora de abrir un segundo capi-tulo en la política penitenciaria, y en la perspectiva de la necesidad del levantamiento de todas las medidas excepcionales, la Delegación puso de manifiesto su preocupación por la actitud del fiscal. Los electos del territorio, Max Brisson, Vicent Bru, Jean-René Etche-garay o Frédérique Espagnac, no alcanzan a entender que en el nuevo contexto la fiscalía sea un obstáculo y que desde septiembre haya bloqueado con su opo-sición dos decisiones judiciales sobre la libertad con-dicional (Lorentxa Beyre y Frederic Haranburu) o sus actitud relativa a la suspensión de pena a presos en-fermos. Una preocupación que no es nueva ya que se vio en el caso de la condicional de Jon Kepa Parot en que el TAP se mostró favorable, la fiscalia recurrió y luego la sala de apelación se la denegó como ha vuelto a ocurrir ahora con “Xistor” Haranburu.

Con todo, tras la declaración de Baiona y la disolución de ETA el paisaje ha cambiado los suficiente para que a partir de ahora se siga una una nueva hoja de ruta. El próximo paso anunciado tendrá que basarse en to-dos los protagonistas (instituciones, cargos electos, sociedad civil, presos,...) y en una sólida reflexión que responda a la principal cuestión que aún no se han resuelto ¿Qué soluciones se pueden poner en marcha para garantizar que la prisión ya no sea realidad en tiempos de paz y que se abran nuevas perspectivas de salida, en un nuevo marco jurídico?

En este contexto, electos y movimientos sociales se darán cita el 2 de noviembre para, tras el balance, hacer un diagnóstico compartido sobre cómo abordar la nue-va etapa y avanzar más y más rápido hacia una resolu-ción completa de las consecuencias del conflicto. En palabras de los artesanos de la paz, “no nos pusimos en marcha solo para acabar con las medidas de excepción, y no vamos a parar hasta llegar a un escenario en el que la cárcel sea el único horizonte”. El objetivo, por tanto, será dar una salida integral a la cuestión de presos y víctimas, dos capítulos entrelazados en la búsqueda de un escenario de convivencia futura.N

ueva

fase

par

a un

futu

ro si

n pr

esos

kalerainfo 59

Presoen Aldeko Batzordea Zuatzu, Easo eraikina, 4 behea,20018 Donostia (Euskal Herria) www.kalerakalera.eusL.G. / D.L.: SS-1471-2012

Etxeanpreso

EuskalHerrian

Estatufrantsesean

Estatuespainolean

205

37

43

EPPK: Dispertsio etaurruntasunaren mapa

Urrunketa eta dispertsioaestatu espainolean

72 % 34’5 Andaluzia 26 % 12’2 Murtzia + Gaztela-Mantxa + Extremadura 39 % 18’3 Valentziako komunitatea 14 % 6’7 Galiza 33 % 15’8 Madrildik gora 250-500 km 22 % 10’5 Ebrotik behera < 250 km

Curtis

A Lama MonterroxoVillabona

Mansilla

Burgos

SoriaTopas Zuera

Castelló II

Castelló I

Valencia II-III

Villena

Fontcalent

Murcia I

Murcia II

Ocaña I-II

Estremera

Cáceres

Badajoz

Herrera

JaénCórdobaHuelva

Sevilla

Algeciras

Granada

Logroño

Mont de Marsan

LannemezanMuret

Roanne

St. Martin de Ré

Rennes La Santé

3

Puerto II

7

7

7

7

88

3

3

3

3

Aranjuez

3

3

2

2

2

2

Valdemoro

2Dueñas

Valladolid

22

El Dueso

15

Almería

Teruel

Daroca

Brieva

Zaballa

10

5

5

5

4

44

4

4

6

6

7

Reau sudFrancilien

9

9

9

9

13

13

11

1

1

1

1

1

11

1

1

Puerto I-III 19