مجله فلسفه و کلام...

1بنسضاکبت هل گطایی اذاللی زض فلؿفۀحل هل ؿجیت

5قگیحؿیي 4،هحوس هحوسضيبئی 3،حؿیي لبؾوی 2،ضيب اکجطیبى (22/3/1391تبضید پصیطـ همبل: -5/9/1390)تبضید زضیبفت همبل:

چکیسزس ک کطزاضاب اذاللای اؿابى ثؿاه ثا جاه گبگى كبى هی هبلۀ ثؿه ث تغییط تحاتت اؿابى ههفابت ثاز ،ب فطز اجهوبی تفبت

بظب اؿابى زض گاصض ظهابى، ی ت ،ب فطز ، اجهوبیاؾت. جز تفبتاهط ؿجی اؾت یاب هلاكب ثاب ل ضا هطح ؾبذه اؾت ک آیب اذالقایي هؿئ

ااس، اط ز زض حال بنسضا ث ز ههۀ فکط ههفبت اثؿهک کبت هل ایيمال »اذاالق ثاط زاضس. ایي ز فیلؿف ثاب اثهاب هكهطکی ایي هؿئل زغسغۀ

قولی جبزاگی اؿبى ضا اثجبت کطز اذالق جبى تب کستالـ هی« ولی« مالیت ولای هحاى » « لبى اذالق»ضا اظ ذط ؿجیت ثطبس. عز کبت

ثطذضزاض اؾات. اؿابى ثاب ایت زض ثزى یت وگبیاؿبى اظ یػگی کلبناسضا هلقز. اظ اط ذز، جبزا هی« ذای فط هلك» « جبى همل»

ی زض هطتجا وال، اط، حمابئك کلا اؾت ک زض هطتجاۀ « ى جبهیک»اؿبى حست » « تجطز ذیبل»کس. وچیي ثط اؾبؼ انل جعئیبت فل ضا ازضاک هی

زض گطزس. جبزاگی ثطذضزاض هی اظ ثمب ، اؿبى هلکبت فؿبی«قرهی فؽثب تحلیل هجابی ایاي ز فیلؿاف، ایي همبل لهس زاضین ثب ضـ تجیمی وطا

ی اذاللی جؿهج کین. گطایؿجیت ضاکبض ثطا مل ولی، کبت، هالنسضا، لبى اذالق، ذیط اال، ههلحت، تجطز ذیبل. :باغکلیس

. زضآهس1

بناسضا مل ولی عز کبت هل»تحت اى یؿسۀ هؿؤل کهط ز . ایي همبل هؿهرطج اظ ضؾبلۀ1 اؾت. « ج فلؿفی آىثطضؾی هبی

اؾهبز زاكگب تطثیت هسضؼ. 2

ل: . یؿسۀ هؿؤ3 .زاكاگب تطثیات هاسضؼ ،گاطایف حکوات ههبلیا ،زاكاج زکهاط فلؿافEmail:[email protected]

. زاكیبض زاكگب تطاى.4

. اؾهبزیبض زاكگب اهبم نبزق )(.5

مجله فلسفه و کالم اسالمی 1391، ثبض تبثؿاهبى پجنیکن، ؾبل چل قوبضۀ 170ا145 نم

Philosophy and Kalam

Vol 45, No. 1, Spring and Summer 2012

mailto:[email protected]

حوسضيبئی، حؿیي قگیحؿیي لبؾوی، هحوس ه ،ضيب اکجطیبى 146Reza Akbarian Hossein Qasemi, , Mohammad Mohammad Rezayi, Hossein Hushangi

قبؾای زض زضاى هبناط گؿاهطـ اضتجبابت قبذهی هاطزم ب جبهضقس زافولل ؾجت گطزیس اؾت تب ثیف اظ گصقه تفابت ضفهبضاب اؿابى زض ال یياجهوبی ث

زض اهمابز اؾاکیوب طگاب ،جاه لجبیل گابگى آقاکبض گاطزز. ثا ااى ه ابل ؾبلرضزگبى يیف فطتت گطزس اظ ؾطپطؾهی اهض ذباز ثبظهبس ثیاطى اظ ذبا

ک زض جاه ، زض حبلی(Freuchen, ch5) سگطزس تب اظ ؾطهب گطؾگی جبى زضب هی ب زیگط هیقز. اظ وزیگط چیي ضفهبض لجیح اگبقه هی ا تاى ث ضؾان بیفا

یابى ثا زض حابلی کا زض همبثال، یب ،اظ سیبى زض ذضزى اجؿبز پسضاكبى اقبض کطز ،ي گفاهي اهاطظ تا پقاف، ؾار ظ(Herodotus, 219) ؾظاسى آبى ثابض زاضاس

اضتجببت بفی زض هیبى الام قطب کكضب هرهلف اهط هحؿؼ اؾت. هعیس ب پیكطفت لن تکلغ ثب ذز اذاللیبت ههفبتی ضا ثطا کكضب پیكاطفه ثط ایي

ب اهاطظ ثاب تط اظ هطزاى ثز اها حمق ظبى پبئیي ،ث اضهغبى آضز اؾت. تب چس ز لجل ایاي ،یط کبض، حمق آبى وهطاظ ثب هطزاى اؾت. زض ط حبلیبظ ث ی اظ ابی اب وا ن ب فطز اجهوبی،ؿجت ث تفبتب اذاللی ن ت اؾت ک اضظـایي الی

ثؿه ث ؾیي هرهلف ضقس ت یبظب لبثل تغییطاس. ط یابى ل زض تفکا ؿائ . ایاي ه ؿجیت اذههبل ث زضاى هبناط اساضز طح هؿئلۀ

هحاض ، ثب طح ایسۀ اؿبى 1،پطتبگضاؼ ،بم ثبؾهبى یع هطح ثز اؾت. ؾفؿبئی ثاذاالق ضا اظ لابى فیلؿافبى رؿاهیي، حؿابة لابى گطایباۀ ثب طز زیسگب االق

ب اضؾ هجای آى ضا اهط تافمی لطاضزاز زاؿت. طز اثطام جیت جسا کطزمیمات ذیاط، پبؾاری جببا ثا ثط اضجاب اذاالق ثا مال ولای ضثا وال ثاب ح

هباس ،اب فیلؿافبى لاطى ؾای وچایي از .(96 )اضؾا، گطایای اؾات ؿجیتب تهبؼ آکئیی هجی ثط ی یب ازهجی ثط اضجب اذالق ث اهط ات ،کبماؾکبتؼ ا

بى اکكای زض همبثال ثاب قاطیت ایوا فی مل ؾلین وبا زاؿاهي مال هط .(691)کبپلؿهى، گطایی اؾتؿجیت

ت هجبحا حؿاي اقبط ههعل زض تثب اؾالهی ایي هؿئل اظ ؾ زض حظهعل مل اؿابى ضا قطیت زهؿبظ ثبقس. ه ا هطح قس اؾت ک ثب شائمۀگ لجح ث

زاؿاهس. ؿاجیت زض هی ثسی ضا هیبض ذة ات ۀی، اقبط اضازات ث اى زیۀؾیب هجای ثاط اضجاب تمطیط ضیك زض مل نطف یب اضازۀ نطف زاقت. آضا اثيایي ز

1. Protagoras.

147 گطائی اذاللی زض فلؿف کبت هالنسضاحل هل ؿجیت Kant and Mulla Sadra’s Solution to the Problem of Moral Relativism

اضتجب آى ز ثاب مال ،یی مل ط ولی ،ازضاکبت اؿبى ث ز ؾبحت فؿبی ههعل. افطا تفطی اقبط فبل پبؾری اؾت زض همبثل ز مۀ

ز یبفها ب تبضیف ههسی قبذگطای، ؿجیتب تحلیلیاهطظ ثب پیسایف فلؿف، لك ؿااجیت یااب هطفاات اؾاات یااب فاال. زض نااضت ا ههل اا ،اؾاات. اظ ایااي هااط

قاز. اظ بهیاس های « ی اذاللای گطایا ؿاجیت » زض نضت زم « ی هطفهیگطای ؿجیت»یع تمطیطب گبگی اضائ قاس اؾات. گابی آى ضا ثا تفابت ی اذاللی گطایؿجیت، ثزى اذالق، گابی ثا لاطاضزاز ثازى اذاالق ب، گبی ث تجطثیتب ؾفط

ی اذاللای ضا ثا گطایا کاس. اظ هاط زیگاط ؿاجیت یتطیف ه 1یگطایگبی ث شيزض تمطیاط تنایفی اظ ؿاجیت، کاس. تمؿین های « جبض » ،«فطا اذاللی»، «تنیفی»

ااس. زض تمطیاط ی ههابضو ، ههفبت اظ یکسیگط حها انل اذاللی افطاز جاهثبضب قاز. زض ی های پصیط مالی یی انل اذالق غیط هوکاي تلما تجی ،فطا اذاللی

.(228قز )فطاکب، العام اذاللی هربلفت هی تمطیط جبض ثب طگ تنیاب فاطز یکی تفابت هن ؿجیت ثبقس: تاسزض ط حبل ز هط اؾبؾی هی

گبگى ایاي ؾاؤال ضا ثا شاي ب زض جاهاؿبى زیگط گصض ظهبى. تفبت ،اجهوبیکا اظ حمیمهای بی اؾات یاب ایاي آضز ک آیب اذاالق تابث یبظاب فاطز اجهوا هی

ت ظهبى ت یبظاب اؿابى یاع ایاي ؾاؤال ضا زض گصق قول ثطذضزاض اؾت. جبىک کس ک آیب اذالق ثؿه ث یبظب اهطظ فطزا اؿبى اؾت یب ایيشي تسای هی

حبياط اؾات ؾد ث ایي ز ؾؤال ک هي همبلۀاظ حمیمهی جبزا ثطذضزاض اؾتب پبس ؾن فاطز جبها یبظاب تاقولی جبزاگی اذالق هیال ثط اثجبت جبى

م کس.جیی اؿبى ضا زض گصض ظهبى یع هكرـ ث»ل ثاب ااى ، ایي هؿائ ههأذط ب اؾالهیزض حظ قابذه « اب جابت تغییاط اضظ

زاگی اذاالق قولی جبقز. ط اسیكوس ث فطاذض هجب فکط ذیف اظ جبى هیقیس هط اقبض کاطز. ثاط اؾابؼ ۀتاى ث طیب هیایي زیسگب کس. اظ جولۀزفب هیهاي ؾافلی »به جبجبئی اؾت، ط اؿبی اظ ز ک بط ث زیسگب اهجبضیبت لایي طی

زض ،بت جیای ههغیاط ثطذضزاض اؾت. اؿابى زض ؾابحت ؾافلی اظ اذاللیا « هي ل .(172)هط ، زا ثطذضزاض اؾتقول جببىبت جؾبحت ل اظ اذاللی

ن زض هغطة ظهیي ان ،ؿجیت زض اذالق ن ضقي گطزیس ک هؿئلۀچ گفهی اظ آى

1. subjectivism.


ـ ا تی زاضز. ایي اهاط های ؾبثم ،زض جبى اؾالم اب گابگى تااس اظ هیابى ض اؾاالهی ت ههفابت فلؿافی ضا زض حاظۀ گط ز ؾا هبلبتی، ضـ تجیمی یب ن

تاس طح قز ایي اؾت ک آیب زض ایي جب هی هغطة ظهیي واض ؾبظز. ؾؤالی ک زض ایي بنسضا اهکبى زاضز یب ب ثبة اوبل ضـ تجیمی هیبى کبت هل

ؾابظز. ظیاطا ـ ضا ابهوکي های ایي ز فیلؿف اوبل ایاي ض ثطضؾی اثهسائی اظ آضا اظ طیاك لان حکیوبا اظ ؿاهی کا اقایب طفتبنسضا بط ث ههل فلؿفۀ ههبلیۀاب اماالة کنطیکای( ابط ثا مبز کبات )ثاب از ک فلؿفۀ زض حبلیحض اؾت.

ب مل هحى اؾات. هطفت هحؿؾبت اظ طیك ضـ تجطثی هغبل اگبقهي ایسفکاط فیلؿف ثا ااى نابحجبى ز ههاۀ زاقه ثبقین ک ایي ز اهب ثبیس تج

جبیگب اؿبى زض ابم ؿاهی ضاای ثاطا تجیایي کس تب ثب تکی ثطهفبت تالـ هیههكاهطکی اؾات کا . ایاي اهاط ماۀ اذالق جبت آى اظ تعلعل ؿجیت جیاب قاس

بناسضا زض ایاي تاس گفهوبى اذاللی هیبى ایي ز اسیكوس ضا واض ؾبظز. کبت هل هیزاس. کبت ایاي ؿبى ضا هجز ذلبق فبل ؿجت ث بلن هیاهط اقهطاک زاضس ک ا

حبز بلل بنسضا اظ طیك حطکت جط ات هل ،یػگی ضا اظ طیك ذزثیبز اؿبىهكاهطک زیگاط ضا ت اؿابى، ماۀ ب زض ثبة ذلبلیا کس. اقهطاک آىهمل اثجبت هی

ت مل ولی مف فابل آى زض جال بیکس آى هؿجت ث اوبل اؿبى فطان هی ایي ز فیلؿف ط یا ثا ز حاظۀ احکبم اذاللی هجبز فل اؾت. ثبثطایي گطچ

زض هیساى زازى ث اؿبى زض ول اقهطاک زاضاس. اظ ایاي لی ههوبیع اظ ن تلك زاضس،من زیس. اال ثاط تجیمی گفهوبى ملی ضا فطا ب ضـ هبلۀ تاى هیبى آىجت هی

بنسضا هجبح ب هكهطکی ثطذضزاضس. هللحب تبضیری اظ ضگ ک ط ز فیلؿف ث ایيیبیبى ذهنب اضؾا پطضاس ک اظ طفی بط ث آضا ا هیگ فلؿفی ذز ضا ث

ب ا ثبقس. ا ثب تؿال کبهال ثا حاظ ؾیباثي ى، اظ طف زیگط بط ث آضا افالجسیاس اثاسا آضا حسی ی ث ،ب کالهی، لطآی زیسگب هرهلف فلؿفی ثب تکی ثط

اضؾ فیلؿفبى یبى غبفل یؿات. ا اـ اظ آضا ظس. کبت یع زض هبلبتزؾت هی افالاى ضا ثا اس ابم همال هحؿاؼ زض فلؿافۀ ذی اؾت ک هیذزـ هس

هحؿؼ هحهط ث همل، هطفت اؿبى ضا ث تیۀ تج جب ا تمطیط کس ک ثگ زاضز. ثاب ذاسا تجا یؿب اضجب لبى اذالق ث اضازۀال کل آضا ؾبظز. اظ طفی ث

کس امالة کنطیکی ذز ضا زض اذالق ههبط ثاب ب گصض هی ایي احال اظ توبم ایي وۀ


س.زب پیكییبى ذیف اضائ هی زیسگببنسضا ث ماف ا ک کبت هلثط اؾبؼ تج یػ تب قزحبيط تالـ هی زض همبلۀ

ك اذاللی ت مل ولی حمبیا ک اظ هبیفبل اؿبى زض بم ؿهی تفؿیط هجسازاضس ضاکبض ثطا چبلف ؿجیت اذالق جؿاهج قاز. ثابثطایي ضـ هاب تجیمای

ؾی تحلیل ذاس ثز. اثهسا زیسگب ایي ز فیلؿف ضا زض هاضز ا وطا ثب ثطضهمبیؿؾانؽ ثطآیاس ایاي کاین زض ازضاکبت اذاللی ثطضؾی هیتطیف مل ولی مف آى

کین. زجبل هی ،قولی زیگط جبزاگی اذالقیکی جبى ،تطیف ضا زض ز هجح مل ولی، ذبؾهگب اذالق .2

هیي جبى اؾالم توبم اوبل ضفهبضب اؿابى اظ طیاك مال ظ طةجب ک زض هغ اظ آىا زیاسگب ایاي ز فیلؿاف پیف اظ ثطضؾی همبیؿک قز، تظم اؾت ولی تجییي هی

ـ ا ب ضا اظ مل ولی، جبیگب قبذهبض آى ؿجت زض ثبة ازضاکبت اذاللی، تطیف آى ثب مل ط هضز ثح لطاض زین.

ی گطایا یکای مال ت ز هکهت فلؿفی غبلت ثز،ظهبى ذز، تحت حبکویکبت زض ، گاطا ی یم. ثط اؾبؼ هکهت ملگطای زیگط هکهت تجطث ،یهؽ ث ؾطزهساض تیجي

ازضاک ط اظ هبثسالجی ثط اؾبؼ هفبین فط وگبی اهکابى زاضز، ایاي ازضاک گاصاض اؾات. ثاط اؾابؼ هکهات ثیطأیاع تا ال ثط مل ط زض ضفهبضب اذاللای هاب

تاب، ،قس. مل اضجب ث اجببت حؿی هج هیی، ازضاکبت ط هب ثب گطای تجطثک لابزض ثا قابذت قز ثسى آى هیی هجی ثطا هطفت بز اظ هب جبضات تلم

یط ذازـ ضا زض ثی یام اظ ازضاکابت اط تاأ تلم .(41ضاجط اؾکطتي، ) ت ثبقسالیاذالق یع گصاقت. ظیطا هیبضب مالی ههبفیعیکی اظ اذالق ث کبض ضفهس تجطث

احؿبؼ وگبی هجب اذالق لطاض گطفهس.ب هط کبت، ثاب ذاز ضیکطزاب ههلای هباس ز زیسگب فق ثط اسیك غلجۀاذاالق ضا ثاب آضز ک وگیق پیف ی ضا زض اذالگطای ؿجی ،گطائی، قزگطائیشیتی، انال اذاالق اهاض گطایا کطز. هبثك ثب ضیکطز ؿجیت ترطیت هاج هیبکیقک

قس کا ثا تبؾات قاطای حابتت هرهلاف فاطز اجهوابی ی هیتجطثی تلم .(273س )کضط، ی ضاثهی تبضیری، ههغیطجغطافیبئی حه

گیاطز کا چگا ایي ؾؤال زض شاي کبات قاکل های حبل ثب جز چیي فبئی


تاى اظ اذالق زیگط ثبضب زیی زفب کطزب کبت زض پبؾد ث ایي پطؾاف تاالـ هیزؾت ث پطغۀ مس کس امالثی زض هطفت ط ولی نضت زس. ثسیي هضهی

ب قز اها آغبظ هیمس ا اظ مل ط ظس. گطچ پطغۀذیف زض حظۀ ط ول هیؾبذهبض قبذهی اؿبى ن زض ؾبحت اط ان وال لی زض کلایي کبض ث هض تح

ا اض یاػ ظهبى هب ثا »گیس: هی (Axii) مس مل هحىگیطز. ا زض کهبة نضت هی « ی ثبقس.زضۀ مسگطایی اؾت. ط چیع ثبیس تؿلین مسگطای

ی ذز مل ثبیاس توبم هجبح اظ جول زیي حهکبت ههمس اؾت ک ،ثسیي تطتیتذازـ ضا هابثك ثاب انال ثیابزیي ظهى مل لطاض گیطس. مس مال هؿائلۀ تؿلین آ

. ضیبفت ث ایي انال اظ طیاك کستأؾیؿی ملی ک هضز تافك وگبى اؾت حل هی یبثس.لحب توبم قبذت پیكیی هحى آى اهکبى هی مل ث لۀ

ا ثطا بم ههبفیعی آیس ذاس ثاز. مس ا ظهی مس اؾت ک پطغۀکبت ههتاى اظ ذاسا، اذالق اؾت. وی اهمبز ؿجت ثهبفیعیکی هكأ ثیی هگطایگناظ ط ا ز

اـ ثا ک مل تأهلی ضا اظ تؾ جبزاگی زض همبم ولی اؾهفبز کطز هگط آى ،آظاز ک ثطا ایوابى ثابظ ی . ثبیس قبذت ضا اکبض کطز تب جبیم کینب بههبی هحطآگبیتهاطف « مال »کس زض تفؿیط ضایاج اظ کبت ؾی هی ،ثسیي تطتیت .(Ibid, Bxxx) قز

گیاطز کس. ث ط ا ملی ک ن هحض ازضاکبت ط ن ازضاکابت ولای لاطاض های س اؾت ک ث لحب ؾالجی بهیس ق« هحى»اؾت. ایي مل اظ آى جت 1«مل هحى»

اقبض ث چیع زاضز ک هؿهمل اظ تجطث ثبقس. ث لحب ایجبثی اقابض ثا چیاع زاضز گا فؿ بقی قس اجس یػگی کلیت يطضت ثبقس. ثبثطایي وبى ک اظ مل فی

جبؾات کا هض کبت اظ اى مل هحاى، مال تاب آى »گیس: ک کوپ اؾویت هیت کلیات فؿا اجاس ذهنای اظ تجطث، بنط پیكیی ضا ک فای فؿ هؿهمل فی

.(Kemp Smith, 2« )اس فطان کس.يطضتآلیؿن اؾهالئی اؾهفبز زی مل ط اظ ضـ ایس کبت زض ایي ضاؾهب ثطا ؾبهبى

ظ اقایب ا ا اظ وزب ؿهین ي ضـ هب نطفب اجس هطفت پیكیيکس. ثط اؾبؼ ای هی. قبذت شات (79)ضاجط اؾکطتي، ل «، جز ذساآظاز ، ذلز فؽ»یی: ،فؿ فیهماتت یاع زاین پسیساض اؾت ب هی چ هب اظ آى زض تاى مل اؿبى یؿت، آى اقیب

زض ،هوکاي اؾات ك تجطثاۀ ههل ا قس ث شات همل. پسیاساض ث پسیساضب اوبل هی

1. Pure reason.


ا ثا ااى تاى آى ض ك فکط هحى اؾت چیع اؾت ک ویههل هملک شات بلیح .(80ههلك تجطث لحب کطز )وبى،

م ؾبذهي تاس ث نضت ؾلجی ثطا هكراظ ط کبت هفم شات همل تب هیم هض هكر حسز هطفت هب ث کبض ضز اؾهفبز اظ آى ث نضت ایجبثی ث

ث ، تمؿین اقیبفؿ ؿهس اهکبى ساضز. زض هیج ک فیگ ؾبذهي چیعب آىبت بلن فبو زض هب پسیساضب شات همل، تمؿین بلن ث بلن هحؿؾ

،ثسیي تطتیت(.Kant, Critique…, p. A225/B311لجل اؾت ) ایجبثی آى کبهال غیطلبثلب قبذهی آى ل ط زضیبفتکبت اظ طیك لبئل قسى ث ثیت اثػ ؾغ، م

ز. اتهط هحطم کطاظ اضتجب ثب فؽ ضازسب آیاب قز ک کبت چ تهیط اظ مل ولی اضائ هیحبل ایي ؾؤال هطح هی

مل ولی یع ؾبظکبض هكبث ثب مل ط زاضزب آیب مف آى زض ول ههاأثط اظ مال جز ؾبظکبض هكابثی کا ثاب مال اط زاضز ک ثب اتهط اؾت یب ایيط یب فؽ

قزبثسى تکی ث هبث قبذت ههبضف هكأ فل لبى ولی هیثز اؾت ک مال ضا ثا ااى چیي هی ض ؾ ی اؾت ک ثکبت زض پبؾد هس

تظم ثز مل ثطا فن هؿبئل ،کطزس. جك ایي تطیفتطیف هی 1«اؾهجب کطزى لۀ»ا ضا ثفوس فطآیس ضا اظ لبیب ثسیی پبی آغبظ کطز ثب تكکیل لیبؼ هیجذز یس جبیس اذاللی ث اى گاعاضۀ پبیا ثاسیی ک زض مل ث ایي هب یچ ثب ب چىاه

تطیف مل هضز ثابظگط ب اذاللی لطاض گیطز، ثبیساضاؾهجب گع جز ساضز تب پبیۀ لاۀ »ثبیاس اظ ایاي پاؽ مال ثا ااى کبت ههمس اؾت کا ،ظ ایي ض لطاض گیطز. ا فؿ ثاسى تکیا ثاط مل ذزـ فی تطیف گطزز. زض ایي نضت اؾت ک 2«قبذت

، مال ثسیي تطتیات .(Paton, 79) تاس ثبیسب اذاللی ضا جل کسهمسهبت ثسیی هیا ک اضتجابی هیابى آى ز گ احس قبذهی اؾت ک ز کبضکطز ههفبت زاضز ث لۀ

مال یاب ،ث اط کبات »گیس: ت. پیهي زض ایي ثبض هییؿ« مل هحى»جع زض هب « قاز ی های قز زض وال یاع ههجلا ی هیمالیت ث وبى هیعاى ک زض اسیك ههجل

(Ibid). ز مل ولی ط ط»یؿس: هی مس مل ولیکبت ذزـ یع زض کهبةاب اظ ااس تفابت آى ب مل هحاى ز آى ظیطا ط ،اسهطفهی احس ثب قس ثط لۀ

1. power of inferring.

2. power of cognition.


.(Kant, Practical Philosophy, 211) قزي هیب هی طیك همبیؿ هیبى آىقبذت هيابتی ثحا ب ایي اؾت ک مل ط زضثبضۀ تفبت آى ،ثسیي تطتیت

ا ؾاطکبض اضازوکي ثبقس. زض همبثل، مل ولی ثاب ب ثط فبو ه آى کس ک طيۀهی. زض هیج اـ زض مل اؾت ذزـ ی بهل لی اؾتکس زاضز ک چى هجسأ ایجبة

ث .(Ibid, 212) ، فطان آضزى هي قزآى تب فطان ؾبذهي لبى اؾت یفۀس، ثب ایي تفابت کا لابى مل ط ولی ط ز ثب لبى ؾطکبض زاض ،جبضت زیگط

مال ک لابى اذاالق زض ؾطکبض زاضز زض حبلی« چیؿهی اقیب»جیی زض مل ط ثب .(Cay Gill, 275) ؾطکبض زاضز« ثبیس»ولی ثب

زاس ابم آى ضا ی ک ثطا اهط تجیاع اضائا های بی ثس کبت زض یکی اظ نضت ذازـ ضا کا ثا ههبضف زض ظهباۀ س توبم هبثهی «ذزهرهبض اضاز» زض ا گا

«یای زگطآی»اب ضا ثا آى توؿ کس هیاس ی ث ی ضز هطفت اذاللی مف زاقهذاسا. ، اضازۀی، احؿبؼ اذاللی، کوبل ملای گطایس اظ لصتا ذاس. ایي هبث جبضتهی

اؾت ک زض اؿبى اظ جبت ای اؾت ک زض اؿبى مل پسیسایي هبث هس کبت ثب ضزکطاهت اؿبى حف گطزز. پاؽ ثبیاس کابضکطز ههوابیع اظ ذسا زی بز قس اؾت تب

بت ههبضف هجهای ثاط هابثی ؿاهس کا ک اذاللی ع حیای زاقه ثبقس. چىغطای ۀ اذاالق ضا ثبظیچا زجبل زاضس ب ثس ضا ثؼ ذاؾه ا زض ذیف قبئجۀگ ث

ثبقاس تفؿیط اظ مل ولی اضائ زاز ک اظ توبم ایي هبث هع زس ثبیس غطائع لطاض هیی هحاى ، مل ولای هابی جك ایي تطیف .(Ibid, 90) آى مل ولی هحى اؾت

ض فط پیكایي یبثس احکبم اذاللی ضا ثهی هؿاهمل اظ ،اجاس اؾات. زض هیجاثب تج ثا هبلات . (Kemp Smith, 2) ی اؾت وگبتجطث زاضا احکبهی يطض

گطزز:فق ز که هلم هیایچ ک ز جۀ مال هحاى ؿاهس، مل ط ولی ثب ایي ،اظ ط کبتا 1

اب تبهل قبذهبض ؿجت ث یکسیگط ساضس. مل ط ثاب لابى جیای، ياطضت ایجابة ، هجاسأ مل ولی ثب لبى اذاللای کبض زاضز، اقیب« چیؿهی»لی، قبذت

ؾطکبض زاضز. « ثبیس» قبذت ،اضاز ث اى بهل لی

ا اظ قبذت اؾات گطزز، حهطفهی ک اظ مل ولی حبنل هی ،اظ ط کبت ا2 ا هجهای ،ب پیكیيالت ابم آهظـک هجهی ثط تجبضة زضی هبس تری

ایي هاب ازضاکابت ذباز اؾت. مل ولی ث ،ة ثیطی هبس هحی، جبهثط تجبض


ی زض آضز. ازضاکبت آى ایچ هكائ ت هیزؾ ذزهرهبض اؿبى ث ذز ضا ثب اتکب ث اضازۀ اتهط ساضس. لطا چیي ازضاکبتی هضز پصیطـ وگبى زض توبم اهبض ذاس ثز.فؽ

ک قس. چطاب قبذهبض اؿبى اظ مل ا بقی هیییع تابیبنسضا اظ زیسگب هل قطح بنسضا، )هل ز ثب لن ییت یب تالظم زاضزمل ث ط هبئی ک زض ط گطفه ق

ط ذز، بنسضا ثط ذالف کبت زض فلؿفۀثب ایي تفبت ک هل ،(324/ 1، کبفیانلاظ زاس کی هیبنسضا مل ضا گط اتزس. هلیمل اؿبی ضا ثب بلن کبئبت پیس ه

تحمك یبفه ثسى یبظ ث هبز« کي» ز کلوۀ جز اؾت ث هجط بلن اهط بلن لبمل ث ایي هب زاضا ؾیط علی اؾت اظ ض ک یي شات .(1/308)وبى، اؾت

بنسضا زض آثبض هل .(1/406وبى، ) ـ اؾت آفطیس قس اؾتا ذسا یي لن ذسا ث شاتب آثبزای زیب، جز ا اؾت ک سف اظ آفطیف اؿبىقطافت وت مل ث گ

مالیت اؿبی ک هجت .(1/341)وبى، هطفت زاؿه قس اؾتال مل زض « يک» ی کلوۀلم یکجبض ث اهط اتقز پؽ اظ هطتج قطافت وت اؿبى هی

.(1/308)وبى، گیطزاؿبى قکل هیهحاض هاساض حطکابت فکاط اؾابؼ لاا ازضاکای هلبنسضا مل ضا زض اؿابى

گیاطز ب ناضت های ت مل اؾت ک سایت زض تبضیکیزاس. اظ طیك ضایتحطیکی هیبنسضا زض تمؿین مل اؿبی ث مل اط ولای کبضکطزاب هل .(1/212)وبى،

زااس. ا فؽ ثب کبضکطزب ههفبت های ب ضا ز لۀ آى ؾیب س اثيب وب قبذهبض آىمل ط جعء لوی اؿبى اؾات کا اظ هجابز بلیا ثطهاس »گیس: زض ایي ثبض هی

قز سف آى تب ایوبى اؾت، لی مل ولی جعء ولی اؿبى اؾت ک ثط اؾبؼ هیب ابت اجهبة اظ هبنی ترلك ث اذالق حؿ ضبئی لهی ک سف آى آضا

مل اط تؾ ث کس. ثسیي تطتیت لهی ایي ز سفاظ اذالق ظقت اؾت ول هیزض جاب زیگاط . (1/215)وابى، « ك یبفها اؾات ای تحما ولی حبنل قس لطة ات

ولی اؾت. مل ولی گیطز مل ملی ک هحض هجبح لن اذالق لطاض هی»گیس: هیتاسضیجی تجابضة س تحهایل ی اؾت ک اظ طیك هاجت ثط مبیا جعئی اظ فؽ اؿبگیاطز. مال کطزی زض اهض اضاز اذهیبض قکل های زازی تطک ؿجت ث اهض اجبم

اؾاهجب لی اؾت. ایي لبیب هی تااس هجاسأ ولی زض اؿبى هكأ لبیب ثسیی اذالاذاللی زض اوبل اذهیبض لطاض گیطس. ثبثطایي ؿجهی کا هیابى لابیب لبیب ط

ثسیی مل ولی ثب لبیب ط آى جز زاضز وبس ؿجهی اؾت ک هیبى لابیب


.(224/ 1)وبى، « ثسیی مل ط ثب لبیب ط آى جز زاضز.ؾات کا ذاز ضا زض ز زض اؿبى ای ایي اهط حبکی اظ آى اؾت ک مل گط ات

اضتجب ذز ضا ثب هطاتات کبئابت اظ زس. ایي ز ملط ولی فؽ كبى هی لۀط تحت ااى حکوات آضز ازضاکی مل زض حظۀ کس. زؾتطیك فؽ حف هی

قز.ولی تحت اى حکوت ولی اضائ هی ط زض حظۀفیلؿفبى هؿلوبى ایي اؾات کا ا اؿابى ضا بنسضا ؿجت ث زیگطیػگی زیسگب هل

ت زاضز کا یا زااس. ایاي کها اظ آى جات او های « الجمابء الحسث ضحبیجؿوبی» ،زس. ثط ایاي اؾابؼ پیؾهگی اؿبى ضا زض ثس حسث ثب جیت هحؿؾبت كبى هی

، حبفا، لا ثا اهال زضای هباس لاا ههری اؿبى حطکت تکبهلی ذز ضا ثب تجی حها ، اهل ثیطی هبس حاؼ بط ، هحی جبه ، قی ،او، غجیگی مال کس. پیؾهگی اؿبى ثب ایي ز زؾاه اهال، حابکی اظ پیؾاه ضاثت آغبظ هی

ب اؾت. ایي زیسگب ى فؽ( ثب ایي ز بهل الهبئبت آىط ولی )ث اى قئ حبکی اظ آى گطایبا گاعیف اؾت ک مل ولی، ازضاکبت ذیف ضا ثاب ضیکاطز الا

جابزاگی اؿابى ؾاري الحسث ثزى اؿبى، اظ ثمببنسضا ثب جز جؿوبیکس. هلهیب ضا اظ طیك فطآیس تسضیجی تؿل مل ولی ثط لا حیاای ثاب گیس. ا ایي ازهی

)وا، کاس نفبت هلکبت فؿبی هطح های ز تکی ثط حطکت اقهساز فؽ اقهسا .(75/ 9، الحکوة الوهبلیة

زیاسگب ط ولی اؿبى ضا ثب تکی ثط بنسضا ازضاکبتیػگی زیگط ایي اؾت ک هلاظ جز هطاتت آى ضا زض توبم اقایب کس. ا حمیمت ذز تفؿیط هی جزقبؾی ذبل

زس. ثط اؾبؼ انبلت جز، فؽ اؿبی پایف اظ هیجول اؿبى ازضاکبت ا هجب لطاض زض کؿت هجاطزات نضت هحهط ث فطز تعل جؿوبی، اهط جز اؾت ک ث

نضت اقربل جزات ههک ط تحت ا احاس ث ب پؽ اظ تعلاه جز زاقه اؾت جاز زض اؾت. ط فؽ قرهی اؿبی پاؽ اظ ای حطکات اقاهساز تجؿن یبفه

زس. زض الا جاز الن ه بلی ملی، پؽ اظ هطگ، کبهلی اظ مل ضا تكکیل هیی ذیابلی ملای اؿبى زض توبم هطاتت اقهساز ذیف وطا ثب هطاتت ازضاکبت حؿ

کس. زض اثبز ط ولی ی طیك هیزاس اللی ضا مل ولی هیبنسضا وچى کبت ذبؾهگب ازضاکبت اذهل ،ثسیي تطتیت

کبت مل ولی عز کبت یچ اثهبیی ثط مال اط ساضاس ثلکا ثب ایي تفبت ک ازضا


اطف بنسضا ایاي ازضاکابت اظ یا ب اظ زیسگب هلاه سذزهرهبض پیكیي هجهی ثط اضازۀثاب اظ اطف زیگاط اتهط اظ هجزات اؾات ب فؽهجهی ثط مل ط زضیبفت

اض تاسضیجی اقاهساز زض اؿابى قاکل ث ؾهگی اضتجب زاضزتجبضة الی پیجیت تب ه ابل مال تحات ضات جط اؿبى اظ هطتجۀک ت گیطز. ال ثط ایي هی

یبثس.ك هیبل ذساس ث اى جز هحى تحمسایت مل فل ولی چ تأثیط ضا ثاط حی یات قز ک ایي تفؿیط اظ محبل ایي ؾؤال هطح هی

ایاي ز ،گصاضزب ث جبضت زیگاط اؿبى هی غییط انل اذاللی اوبل حکیوبۀثجبت تك اذاللی زاضسب ثاطا ب حمبیقولی جبزاگی گعاضفیلؿف چ تفؿیط اظ جبى

هيا زض پبؾد ث ایي ؾؤال تظم اؾت ثب تج ث انل هجبی ایي ز فیلؿف، ایاي هضز تحلیل لطاض گیطز. ،قولی زم جبزاگی اذالقیکی جبى ،ز حظ قولی اذالق بنسضا زض ثبة جبىزیسگب کبت هل .3

پبؾری جابه کبهال ثا « مس مل ولی»فلؿفی ذز ضا زض ب کبت یکی اظ زغسغ زض آغابظ ،اس. ث ایي هضزقولی آى هیپطؾف اظ ؿجیت اذالق اظ طیك اثجبت جبى

فال اذاللای زاضز ث ثركی ا ث مف اضاز زض يطضت یػاذالق ذز تج لؿفۀفال قول فطاگیاط، هیابض ف هی جبىکس ک ث اى الیا آى ضا تجییي هیگ ث

ی بى تلما ک گبی زض آثبض کبت ثاب مال ولای یکؿا « ذیط اضازۀ»گیطز. اذاللی لطاض هیزض تایي فال اذاللای ی،ب ثیطا ب ضای اگیعـثط ؾبئم قز ثسى اثهب هی

گصاضز. کبت ثطا تجییي ؾبظکبض فال اذاللای چگاگی آى اثط هی ث ثركی يطضتاضاز ثط افبل اؿبى غبیهی ضا ثطا مل اضاز هس اط زاضز کا ههوابیع اظ تفؿایط تأثیط هی اذالق کا غبیات ضا ذابضج اظ اؿابى زض آى اؾت. کبت زض همبثل طفساضاى ؾؾهی

ی اؾات کا اؿابى ثا ااى هجاز کطزس هسلبلت ذسا یب هفم کوبل تفؿیط هییت فل غب ،ههوبیع اظ جیت ذسا، ثبیس زض افبل ذز غبیهی ههوبیع زاقه ثبقس. زض ال

آضزى غبیات مال اؿابى ثبیاس پسیاس ،. ث جابضت زیگاط آى ثبیس ذز فل ثبقس ضا ا ثطا مل یي اضازثلک زض شات ذز ذیط ثبقس، چ ا ثبقس ک ث اى ؾیل اضاز

زغسغاۀ .(Kant, Practical philosophy, 52) ض هلاك ذیاط اؾات ث يطضت زاضز هجهی ثط اهیبل قرهی اؾات. ا ب اپطؾهبکبت زض ایي اهط گطیع اظ زذبلت اگیع

بؼ ت یاب احؿا ب اذالق ضایج زض ظهبى ذزـ ضا ک اذالق ضا هجهی ثاط لاص توبم فلؿف


ئی اظ تاب ضا ضاب کكاس های زاؿهس ث چبلف ذسا هی اذاللی یب کوبل ملی اضازۀس. ا زض ایاي ثابض زاا هی« ذیط اضازۀ» ث قولی آى ضا توؿ ؿجیت اذالق اثجبت جبى

هاس قاس، ب هوکي اؾات اظ آى ثاط ب هرهلفی ک اؿبى اظ هیبى ذهلت» گیس:هیاب زیگاط هباس اـ، شق، ثاطت، اضظـ شاتی ذیط هلك زاضز. ذهلت ذیط اضازۀکسام ذیط هلاك یؿاهس. ظیاطا اط زاض یچ احهطام، تسضؾهی، اهسال، ذیكهيیط،

ب قط لاطاض ذیط هحطف قس زض اؾهرسام اضاز تاس اظ انل اضازۀب هی ی اظ ایيی لیاس تاى ث شي آضز ک ثیچ چیع ضا زض جبى وی»ثبثطایي .(Ibid, 50« )گیطس.

گطچا ،ذیاط ، ط اهط زیگاط جاع اضازۀ (Ibid, 49« )1ذیط قط ذیط ثبقس هگط اضازۀ ب اساف توبیالت ذیط یؿت ثلک تاب ثا حظ س، زض وۀقس اظ جبتی ذیط ثبثها

قاز. ی های زس ذیط تلمب ضا اثعاض کبض ذز لطاض هی ا ک آىض ؿجی ثؿه ث اضاز(Paton, 34).

هبثك ثب ایي ؾري فل اذاللی فلی اؾت ک زض توبم حابتت قاطای زض توابم ذیط هیبض اؾت ک ايب حابتت فاطز قرهای ۀافطاز جاه، ذیط ثبقس. اضاز

ی زض جاها لی جبیس قاطای اللیوای جغطافیابی قبؾس زض ذیط ثزى فل اذالویى چیاع کا فال اؿابی ضا پسیاس ذیط ثا اا ا هس ط لطاض زاز. ظیطا اضازۀهرهلف ض

ؿجیت فاطز اجهوابی گ آضز زض توبم افطاز جاه، ذیط اؾت پصیطا یچ هیی زض توبم حبتت قطای ثطا توبم افطاز اقربل توبم ؾهگییؿت. فی الو ل ضا

تبثس.وی، ذیط اؾت یچ اؾه بئی ضا ثطجاهزس ک افبل اؿبى ثاط ذاالف اؿبى ثب جیت ذسا كبى هی اظ ط کبت همبیؿۀ

اؾات. ثاسیي هاب کا اؿابى اظ طیاك 2ی انل ض اظافبل جیت ذسا، تبث تهتاس هی ضظز هیضات تهسیمبتی ک اظ فل ذیط زاضز ث اجبم آى اهوبم ؾبت ته

س. ایي زض حبلی اؾت ک جیت ثسى آگبی قض، افابل ذاز اظ اجبم آى اههب ک ضا اجبم هی ظاس. تاب آفاطیف های زس ذسا یع اظ ض جیت اظلی ذز زؾات ثا

کا زض تاس ثب آگبی اظ فل یا اظ اجابم آى اههاب ضظز. انالی اؿبى اؾت ک هییکای انال شای یاب اس:گیطس ز هی فل لطاض هجب افبل اؿبى زذبلت زاضس

لی زم انل یی ک ط فبال ابل ب ثطا ی فبل یب بلل ههجطاس، زؾهض، ک ت

1. Good will.

2. maxim.


ثاب ی تجطثای انل شی ثاط توابیالت حؿا .(Ibid, 61)کس ب ول هی ثط هجب آى ك ثركایسى ی ط زاضس ک فال ثاطا تحما اس ث غبیبت هلثقس اب اجابم آى ثااؾت تب انالی اؾات کا هفیاس ب انل یی اذالق اهط پیكیياه ،(Ibid) گیطز هی

زض توابم وۀ آفطیسگبى ذطزهاس ثا اض ابم ق ثطا لبى اذالق اؾت. لبى اذالثسیي .(Kant, Practical philosophy, 62) احال ثب يطضت هلك ههجط اؾتايب قاول ی جابى لبى اذالق ک ثطآیس انل یی اذالق اؾات اهاط وگاب ،تطتیت

پصیطز.ب ویی ضا زض هیبى اؿبىاؾت یچ اؾه بیگیاط هجط ثا قاکل ی اؾت ک ههوبیع کطزى انل یی اظ انل شیکبت هس

، 1قز. انل یی هفیس اهاط تجیاع ب ههفبت زض مل ولی هیز زؾه اظ گعاضزض ضفهابض ضا فطهابى جیع ثیانل شی یب تجطثی هفیس ااهط هكط اؾت. اهط ت

ثطآضز قز. ایي اهط ۀ زیگط ثب آى ضفهبضک هكط ث آى ثبقس ک اگیع ىآزس، ثی هیذاز کبض، ثلک ث نضت انالی کا کابض قس اظ آى ث هي کبض یب هیجۀ ذاؾه

ثبیاس ط فبل بللی»ی چیي اهط ایي اؾت: قز. نضت کلهیجۀ آى اؾت هطث هیت احکابم ااس هبیا تاظ ط کبت تب اهاط تجیاع های «. فؿ ثراس فل ذیط ضا فی

ب زض ااهاط اذاللی ضا تكکیل زس. زض ایي اظ اهط، غبیت زض ول اؾت زض هیج. اها ,Ibid, 67) ول هبس ؾز ظیبى زض کبض اؾات پب غبیهی غیط اظ غیطاذاللی یب هكط

69; Paton, 114-115). یػگای کلیات اهط تجیع ثاط ذاالف ااهاط هكاط اجاس . قولی لی ثطذضزاض اؾتبى زض هیج اظ ج وگبی اؾت يطضت

ز اب ههاس ثاس ثرف فل اذاللی نضت ب يطضتک هؤلف کبت پؽ اظ آىکس ثطا تجی هبزاض اهط تجیع اظ آظاز آگبی زضای اهط تجیع ضا ثیبى هیآظاز هجهای ثاط فان زضثبضۀ گیس. زیسگب کبتولی ؾري هیاؿبى زض ؾبحت مل

اؾت. ،یی يطضت جیی ،همبثل آى گب ا ؿجت ث مۀزیسجیای تكاکیل هی ث بم اؿبى اظ ز تیۀ جیی فقی اؾت ک الیکبت هس

ک اظ ثیاطى ثاط هاب ابضو ب حؿی زاز ، ، احؿبؾبتقس اؾت. ن یطب هبزاظ ت ثط زیگط زض زضى هب اهیبلی ک ط کسام ههطت ،افضات، ن ته قس،هی

اب جیای لاطاض زاضاس. وگی زض ؾابحت ياطضت قس،احؿبؾبت ثیطی بقی هی(Paton, 210). ب حکن پسیساض ضا زاقه هحکام لابى لای ایي ثساى هبؾت ک آى

1. Categorical imperative.


اب اذهیابض ؿاجت ثا آى جیت تحت همتت فبو زض مل ط ؿهس. اؿبى اط بت اؾهالیی اؾتیب اظ طیك همتت فبو حؿ توبم قبذت هب اظ آى ساضز

ب ثب هغبل هاج اؾت. تالقی ثطا فن ک ضاث لی آىفؿا اؾات. اؿابى اظ ی هي قئ فی ال ثط ایي زض وك پسیساضبیف اؿبى

اب تگیطز. اؿبى زض ایي ؾابحت اظ توابم لا ل ولی لطاض هیایي جت زض ؾبحت م ذبضجی چ تهضات، اف اهیبل زضی ک چ احؿبؾبت یطب هبز ،ثیگباؿابى زض ایاي ؾابحت ذزثیابز، .(Ibid, 225) قس آظاز اؾات یي یطب بقی هیاظ ا

کس لابى آظاز یاب ؾبحت ي هییي اؾت. لبی ک زض ایي ، ذزآیفؿغبیت فییت هلك اؿبى هب ل ث . ذزاگیرهگی اؿبى زض ایي ؾبحتلبى اذاللی اؾت

ت ولی ثا ایاي اى هي قئ بئی اؾت. مالی ث اى پسیساض فهي ثلک ثز ضا ثاسى هب تب اذههبل ث اؿبى ) جیت ذسا( زاضز. ظیطا جیت افابل ذا

اظ ض جیات اظلای نابزض ـا فابل زس ذاسا یاع ا تکی ثط اذهیبض تمل اجبم هیک زض ایاي ؾابحت ثا اذهیابض اضازۀ ذایف فال ذیاط ضا گطزز. تب اؿبى اؾت هی

زس. ذة ثس ضا اظ ض اذهیبض اجبم هی قبؾس ثبظهیؾابحت مال ولای ا اظ جابى ی اؾت ک اؿبى ثب لطاض گطفهي زضکبت هس .(Kant, Practical philosophy, 232) یبثاس اظ زیگط هجزات ثطتط های همل گكه

اؾات کا هیالی ب ثیگب تت اؿبى زض جبى همل اؾهمالل یبفهي ا اظ لیاضس. کبات ثكط اظ ایي یػگی ثطذضز ذبنی اذههبل ساضز توبم اثب ث فطز یب گط

ب ضا اظ طیك غبیت هلاك ثازى اؿابى هاطح ت اؿبىقولی فطاگیط مالیجبىی اؾت ک اؿبى ثبیس ثط هجب مل هحى اؿبیت ضا ثا ااى غبیات کس. ا هس هیت اضظـ هلك زاقه توبم آحابز ثا ایاي فؿ هلك ثگطز. ثسیي هب ک اؿبیفی

فؿا زاضز بلات آى یت )ذا زض فطز هي یب زیگاط ( اضظـ شاتای فای زلیل ک اؿبهجزات بلال بیت ث ایي هب غبیهی نض اؾت هجب لبى ثطا وۀثبقس. اؿیچ فطز اؿبی جبیس ذزـ یب فطز زیگط ضا ث اى ،هی اؾت. زض هیجزض ط هلیى ثا قز ک اؿاب ایي یػگی گبهی آقکبض هی .(Liddell, 154-157) ی کسؾیل تلم آگب ذزثابض ب فن ذزآگبی زضی بئل آیس. ایي یػگی عز توبم جساى هطتجۀ

یبظ ث ثطبى ساضز. لبثل تهسیك اؾتگیاط ز ثیت هیبى يطضت جیی يطضت بقی اظ لبى آظاز هجت قاکل


قز. ی زؾه ازضاکبتی ک اظ ياطضت زؾه اظ ازضاکبت ولی هی جیای بقای اب اب فاطز کس. ایي ازضاکبت ثا تبؾات تفابت افبل اؿبى ضا ههأثط هی قس هی

ااس ب ثیطی الول زض همبثل اگیعـاس زض ال ی کؽاجهوبی ههغیط ؿجی قاس ب ازضاکبت اذاللای هحؿاة وای زجبل ساضس. آى اذاللی ضا ث تلی یچ هؿئ

,Ibid ) ب ذابضجی ؿاهس زض همبثل اگیعـثلک ضاکبضب ولی اؿبى اکكی

پصیط ا اظ اهال ذابضجی یی اؿبى افبلبت ایي ازضاکبت ضا بقی اظ زگطآیک (216ثطآهاس اظ ب ی زیگاط اظ ازضاکابت اؾات کا اظ لابى آظاز بقای قاس زاس. اههی

اس. چیي ازضاکبتی حمیمهب اضظـ اذاللای زاقاه مالیت وگبی ذزآگبی اؿبىز زیگاط زاضاس. ایاي فؿ ثزى اؿبى چا زض فاطز هاي یاب زض فاط حکبیت اظ غبیت فی

گ ؿجیت فطز یب اجهوبی ؿهس. فبلس ط اس قول ازضاکبت جبىك فل اذاللای ثاب تکیا ثا هؿلوبى یع ؾبظکبض تحم بنسضا زیگط فیلؿفبىعز هل

قاولی ازضاکابت اذاللای هجاط بىهفم ذیط هسضج زض فال تجیایي قاس ثا جا قاول اذاالق، ماف گطزز. ثب ایي تفبت ک ات آبى زض کبض انال ثبثات جابى هی

ضا ثاب تکیا قولی اذالقب فطز ضا یع زض اذالق هسط زاضس. ثبیب آبى جبىتفبت کس.تجییي هی اتهط اقیب ثط ههلحت شاتی فؽ

هاجا ثاب ب ههمس اؾت ک اؿابى زض هیجاۀ ؾی بنسضا وبس اثيک هل تيیح ایي ب زضی )ضای( اهل ثیطی، ثطا یبفهي فل ی ثطاگیره هیؾبئم زض قاز

لای ناضت مال و آیس. فن فال یا تؾا یهجؿهج فن فل ی ذیط ثطی زض مل ط گیطز. مل ولی اظ طیك تكکیل لیبؼ، حکن جعئی ضا اظ کجطا کل هی

جعئای زض لبلات تحطیا االت ثا کس ؾنؽ آى حکن اظ طیك اضازۀاؾهجب هی قز. ثسیي تطتیات کابضکطز مال ولای ازضاکابت جعئای اؾات. نضت ول وبیبى هی

.(69ا54 ،الفؽ هي کهبة الكفبؾیب، اثي75ا9/73، الحکوة الوهبلیةبنسضا، ل)هاؿابى ی، ک طات ظیابز ضا زض هطاتات ابظل بنسضا ال ثط کبضکطز جعئی مل ولهل

تاس زض جعئی قسى ازضاکبت اذاللای ب هی ا ک ط کسام اظ آىگ زاس ثهوکي هیناضت یا لحاب فاطت الای اب ثا بناسضا اؿابى لتأثیطگصاض ثبقس. ثا اط ه

لحب فطت ثبی کا ثا اس یب ثب جز ک زض بلن لب لسض زاضا ثز طفیت قاطافت ت ياف اب جؿاوبی یاب لا کس یب ت هعاجتسضیج اکهؿبة هی

.(140 ،اضاآلیبتاؾط 86، 78، 9/76)وبى اس یکسیگط ههفبت ثب ؼذؿت ف


مال ولای، اهاط جعئای گاطزز تاب ازضاک اؿابى زض حاظۀ های ایي ک طات ثببناسضا زض اذاللای هل تااس هیجاۀ ههفابتی ضا زض اسیكاۀ یط ثبقس. ایي اهط های پص ابف

کا حکان اذاللای ضا ب فق ال ثاط ایاي زجبل زاقه ثبقس. تفبت همبیؿ ثب کبت ث قس تاب زض هیاعاى ههالحت ذیاط هاسضج زض فال تاأثیط س هجت هیزاگطجعئی هیزض هیج گبی فل .آض فل ضا کبف یب افعایف زس هیعاى يطضت العام ثگصاضس

گبی ههؿب الطفیي ذاس ثز. زاضز اذاللی جة گبی الیت یب اؾهحجبةقاول اذاالق ، زض ثبة انل ثبثت جابى ب فطز تفبت ا ال ثط ججۀبنسضهل

ؾیب ال ثط ؾبحت مل بنسضا وبس اثيزس. هلیع تفؿیط ههفبت اظ کبت اضائ هیل یاع زاض ازضاک جعئی اؾت اظ ؾبحت مل ط اضتجاب ایاي ز ما ولی ک س

کس. ایي ؾاد اظ ی ضا ازضاکتاس اهض کلمل ط هی گیس. اؿبى زض حظۀؾري هیقز. ضا یع قبهل هی« بثبیس»یؿت ثلک قبذت « بؿت»ازضاکبت تب قبهل قبذت

ی جك ایي ؾري ط ازضاک جعئی اذاللی زض مال ولای، هؿاهج اظ یا انال کلا مل ولای اظ ؾ « ایي فل سل اؾت»ک الو ل ایياذالق زض مل ط اؾت. فی

اظ « اسل یکا ثبیؿاه اؾات »کا ب ایياه ،قزیط لیبؼ ازضاک هیگزض فطآیس قکلاط فال اذاللای اظ یا ،ثسیي تطتیت .(9/73 ،)وبى قزؾ مل ط ازضاک هی

گیطز. ت هیقول كئی جبىانل کلکاس ضثا اط ؾیب ایي اؾت ک ا تالـ هی بنسضا ؿجت ث اثيیػگی زیسگب هل

« ای ه ابل ات »ی اظ اؿابى ثا ااى تلما « حست لا فؽ»طیك انل ول ضا اظ ى جبهی اؾت کا توابم هطاتات جیات، بنسضا ههمس اؾت ک اؿبى ککس. هلتفؿیط فاؽ اؿابى اظ حاست ،ز اؾت. هبثك ثاب ایاي انال ، مل ضا زض ذز جو کطفؽ

تجۀ ط حمبئك ثبثت زض هطتجاۀ وال اس زض هطتجوی شهطاتجی ثطذضزاض اؾت هیب ضا زض لبلت تحطی الت ههجلای ؾنؽ آى هجبضیبت جعئیبت فل ضا ازضاک کسا

ن حض زضیبفت ی، حمیمت ثبثهی ضا ث لا کلط اظ طیك اضاز اؿبى زض هطتجۀ ؾبظز. اظ آى حمیمت ضا تاعل اا جعئی، اهجبض ضلیمول اظ طیك اضاز کس زض هطتجۀهیاؿبی وچى ذساس هكهول ثاط هطاتات فطت کبهل»گیس: زض ایي ثبض هیزس. ا هی

ابط آى گطزس اظ هطتجۀ ثبي فؽ تب هطتجاۀ اظ اؿبى نبزض هی لن اؾت. ظیطا افبلی کیت الغیاة ؽ )غلیي هطتج زض هکوي فکس. ازضاکبت اؿبى زض اهی چبض هطتج ضا ی

لی زض اؿبى نضت اگیعز تعاؿبى ضا ثط هی یا کلثس ک اضاز فؽ( اؾت. زض هطتجۀ


ی کجطیابت ضات کلا گیطز لم اؿبى اظ هکوي فؽ ث مل ثؿای زض لبلات تها هیلای زیگاط اگیعز تعهیا جعئی اؿبى ضا ثطثس ک اضاز کس. زض هطتجۀل هیلیبؼ تع

ضات جعئی نغطیبت آیس لم اؿبى اظ مل ثؿی ث ذیبل جعئی زض لبلت تهس هیپسیگاطزز. ؾانؽ زض زض هیج ضأیی جعئی )هیج لیبؼ( نابزض های .کسل هیلیبؼ تع ،ثاسیي تطتیات .(6/253 ،)وبى« گطزز.نضت فل زض الت وبیبى هی چبضم ث هطتجۀ

زـ ث اى اهط هجطا فؿبی کس زض ال لیفۀهیضک ی ضا زطگب اؿبى حمیمت کلی ت لی طيای آى کلا ئبی ث توبم كث توبم افطاز ضلبئك ذبضجی شی آى کل

.(113 201/ 8 ،اؾفبضؾجعاض ، پبضلی یبثس )احب هی هبثك ثب ایي گطـ اؿبى ثط اؾبؼ فبال ثابلهجلی لان اجوابلی زض ایي کكاف

ضؾبس. زض هیج زض گعیف فال ثاب زض ت يطضت هیذیف ضا ث فلی ی، اضازۀتفهیل ی ضا زض نام فاؽ اكاب اتهط ، حمیمهای کلا ط گطفهي ذیط ههلحت شاتی فؽ

زاس. نضت اهجبض ازضاکی جعئی تعل های ث تطس ؾنؽ آى ضا زض هطاتت بظلک هیفاؽ زاضز. زض حمیمهی ثبثت زض هطتجاۀ ابلی ت ضیكا ط حکن اذاللی ،ثسیي تطتیت

ی، هكأ ثبثات ثبیب اظ طیك لطاض گطفهي حست جوی اؿبى زض ل حست انلی ات کس.ؾطهس پیسا هی

یط اؾات. ظیاطا پاص کس ک فطاگیط قاول بنسضا اظ ایي طیك اذاللی ضا تجییي هیهل اؾت ک زض بیت زض حمیمات احاس اتهط فؽ حمیمت ثبثت هكأ ط ازضاک جعئی

زضثاابضۀ اؾاافبضذاایف ثااط بهاا جبجاابئی زض تلیمااۀجااز اااسکبک یبفهاا اؾاات. لفل اؿابى زض »گیس: ب ثب بم ؿهی هی قولی ههبلح ولی اؿبى اضتجب آى جبى

بیوابى ضا ثاب ی کا کبض بیگیطز. ههلحتت هیآض كئحطکت تکبهلی اظ ههلحت العامی ؿاهس کا اظ جاز ذابضجی اهاعا کین لاس ملی يااث کلا آب هجك هی

گطزس. ثبثطایي فل تابث هحکام ههالحت اؾات اظ بم ؿهی اذص هی سق هی. ایاي جابضت كابى (7/82 ،)وابى « ههلحت تبث جز ذبضجی ابم جابض اؾات.

ثبیب اؿبى اظ طیاك قول اؾت،جبىی بى تبث ههبلح کلت افبل اؿزس ک ا هیاب ملای زضیبفتاؾت ایي ههبلح ثب زضیبفت ازضاک ایي ههبلح لا ملی لبزض ث

جاز ت جز زض بیت ثب حمیمت احسثبل ب ایي ههبلح ثب هطات اؿبى هجك اؾت، قز:ضقي هیچ گفهین چس که اظ آى اس.گط ذضز

زاس ثلک اضاز وچى زیگط نفبت بنسضا نطف اضاز ضا اجس ذیطیت شاتی ویهلا 1


اؿابى ثا اقاهساز اؾات یبثی ث غبیبت ههبلح شاتی اؿبى ضفؿبی زض جت زؾت کاس هیاهعا اتهط اقیب ط فلی ضا اظ ههلحت شاتی فؽ ههلحت ذیط هسضج زض

ز.ؾبظ الت ههحمك هیا اظ طیك اضاز تحطی ؾنؽ آى ضاؿبى زض بم ؿهی جبیگبی ههوبیع اظ ذسا ساضز ثلک ثط اؾبؼ انبلت جز ا2

، تكکی زض جز ث اى بلن نغیط، کى جبهی اؾت ک زض ذز جیات، فاؽ زض ایي حابل جیات ز اؾت زض هیبى هطاتت ؿهی فطاتط اظ بلنمل ضا جو کط ی لطاض زاضز. ات ل حست حمۀ

ی اؿبى، ی ثب ی زض هطتجۀط ازضاک کل ،«تبثك اکبؼ الن»اؾبؼ انل ا ثط3تط اجس یا بظلتط زاضز ثبلکؽ ط ازضاک جعئی زض هطاتت پبئیي تعل جعئی زض هطتجۀای زاضز. اظلی ات زض هطتجۀ فؿبی اؿبى زض بیتاتهط زض نم حمیمت ثبثت فؽ

ک ثؿه ث اؾت، یکی اهجبض تعلی ازضاکی ایي ط فل اذاللی هحهل ز هطتجۀثبثط قول اؾت.ی جبىب ههغیط اؾت زم حمیمی ههبلی ک اهط ثبثت کلطفیت بنسضا زض ثبة جبزاگی اذالقزیسگب کبت هل .4

چگا پصیط یبظاب اؿابى زض گاصض ظهابى ث تثب تجؾؤال زیگط ایي اؾت ک تاى جبزاگی ازضاکبت انل اذاللی ضا تجی کطزب هی

گ ک لجال گفهین اظ ط کبت اؿبى اظ آى جت ک زاضا افکبض، احؿبؾابت، وبىجیای ی اؾت، هجز اظ هجزات اجببت حؿ ،بب، تهوینتوبیالت، ذاؾت

هللی اؾت. اؿبى اظ ایي حی پسیساض ظهبواس زاضا تاسضج ا ب لیتبث يطضتتبث لایي جیی انل فبو اؾت. اؿابى اظ ایاي ، اؾهوطاض ظهبی اؾت. زض هیج

ضفهبضاب .(Liddell, 225) کسظهبى اؾهوطاض ظهبی زضک هیحی ذزـ ضا زض لبلت ظس یچ ثجبتی ساقه تبث ججط ظهابى ک زض ایي ؾبحت اظ اؿبى ؾط هیکطزاضبئی

ـ ب اکك فبلس اضظـ اذاللی ؿهس. آى اظ حاس ساا اب جیای ی زض همبثال اگیاع گصضس.ب وی پسیساض ضاث هیبى آى

فؿا ا اظ جابى ب اؿبى اظ طیك مل ولی ث اى بهل، قائ فای اه ث وی پیاس ضز هیی فطاتط مل اؾت. ثب ایي یت اؾت ک اؿبى اظ ذز حؿهیبثس ک زؾهطؾی ث آى تب ث یبض اسیك هوکي اؾت. تب اظ ایي طیك اؾت کا هی

اؿابى زض .(175، )یبؾنطؼ کسبة جبى فویسی تجیت هی ی هب اظ ثزىؿهی حؿ


اب تاظ ل آظاز هؿهمل تاس ثب اضازۀفؿ اؾت هیفی ایي ؾبحت ذزثیبز غبیت اوبل ذة اظ ثس ضا گاعیف کاس. جیی ذة ثس ضا تكریم زس جیی هبفق

اب یبثس ک تاب فطاتاط اظ اگیاع اؿبى زض مل ولی طفیهی فطاگیط گؿهطز هیکس. زض ایي حظ ضفهبضاب ب ول هیفطز قرهی ثلک فطاتط اظ ظهبى گصض لح

الول ثلک فطاتط اظ ظهبى تسضج ظهبی، اظ مل ذاطز ابة بقای اؿبى نطف کؽتاااس ذاازـ ضا آظاز اظ هاای قااس. اؿاابى ثااب ذزآگاابی زضاای تجاا ثاابیهاای

اذاللای لبفات جاساى ب جیی ايا اذاللای جبزاا ثیبثاس. حاؽ يطضتثبقس ک اظ هطحلاۀ پایف اظ فان فطاتاط تاس ثیبز اؾهاضؾثػکهی تب گبهی هی

.(174، )وبى ث هطحلۀ فن ضؾیس ثبقس ضفهذاای هلاك اؿبى زض جبى همال ضا ثاب ؾابئمۀ یت کس ایسۀکبت تالـ هی

گ ک ثاطا ط ا وبى جبزاگی اذالق ضا هیج ثگیطز. اظ فط اؿبى اضتجب زسك لابى اذاالق ههلا گیطین آى ضا ث پكهاۀط هی ت افبل ذیف غبیهی ضا زض ت

ی ضا زض اط افبل اذاللی ذیف یع ی غبیت کلا ثطا کل زین،اضازۀ ذیف لطاض هی قز. هیگطزز ؾؤال اظ سف بئی هطح زاضین. لهی اؿبى ثب ضزیفی اظ اساف هاج هی

ذیاط ؾات. 1زس ذیط الیهب ضا ؾبهبى هیالغبیبت ک بم افبل ی یب غبیتسف کلذای فط ذیف بلات هلك ذیط اؾت ک ط اؿبی جك ؾبئمۀ ثطتطیي الی

یابثی ثا آى کس توبم کبضب اساف جعئی ذز ضا زض جت زؾات آى اؾت تالـ هیگیاطز. ك اضاز لطاض هیآل ههلث اى آضهبى ایس ط الی، ذیؾبهبى زس. ثسیي تطتیت

(White Beck, 242). ذاای زض ؾابحت مال ولای تیاۀ لاك ه جب ک ؾبئمۀ اظ آىضفهبضاب ازضاکابت زاهاۀ گطزز تب گؿهط گصاض اؾت، ؾجت هیجیی ثط اؿبى اثط فق

ى ضا ظهابى تابضید اظ هلکابت اؿاب زثازى ذابضج قا گی گصضااذاللی اظ ضظهط اذاللی ثطذضزاض گطزز.

الغبیابت کبت ثب زض پیف گطفهي ضیکطز ضئبلیؿهی، ههمس اؾات کا تحماك غبیات ثرهی زض نضتی اهکبى زاضز ک اؿبى ثهاس زض حیبت جیی ذایف یبثی ث ی زؾت

حا تاظیي ذیط کبهل گطزز. ثسیي هب ک هیبى ذیط اذاللای ذیاط جیای ثا هاب ثرهای ثا ثرهای هجاط گطزاس. یا وبگی ایجبز کس ک زض بیت ث ی

ثرهای ب. ی پبیسگی آى ،ت ث گبگی، قسب هبؾت ثب تجذكز توبم هیل

1. Highest good.


ب وبا ؿهی ا ثب ذاؾت ؾبى ک کلذطزهس اؾت ثساى حبلت ی ثبقسۀثرهای ثبیاس ثا ت بنط یا لحب ال بهوکي اؾت. ظیطا ا یع ثب چیي چثبقس. اه ن ثطا یا فاطز زض ب گبگى ههفبت اؾتا اؿبى تجطث ن ثط آیس،تجطثا ؿهس گ ب آزهی ثثبیب ذاؾت ب گبگى ههفبت غیط لی اؾت ظهبى

قاس توبیالت زگطگى های ظیطا هوکي یؿت، گب ب یچ ک ذكز گطزایسى کبهل آى گصاضاس یبثس واض ذلئی ضا پیف ض هیین فعی هیب هیساى ز ک ث آى گبهیي تفکط فن یع ؿت. یکجرهای اثؿاه نطف لصت یؿت ثلک ههو ثرهی ثبل ب ی کاي اؾات یا حبلات بئی اؾت ک اظ ایي حبلت زض شي زاضین. ی فاطز هو ث هفم

ت واطا اؾات ثا ناض بؾای آض ضا ث کو یط فن ذز کا ثاب ذیابل حؿ تلصآضز. اظ ایاي ض ی ثطا هب ث پیف وای گبگی زض آضز. چیي چیع یچ لبى کل

ض ضقای اظ تاس تها ی ضا زاقه ثبقس ویهحسز ل ثطتطیي ثیف تابی ی اؿبىثرهای کا ف زاقه ثبقس. گبگی ثیطى اظ قوبض بپبیاساض جابى یا ذاؾت ذی

ا اؾت ثطا بم جبهی زیگط. لی فان همهس اؾت، ظهیثیبز ثیذز ثی ذز ثی زض کبض اؾت. اظ ی ؾ ثطز. لصا زض ؿهی هب واض ی زگبگهب ث ایي بم ضا وی

ثرهی گ ی کقین اظ ؾ زیگط زض لت آىهی یبفهي ث ؾبزت هبز ثطا زؾتت قطای فطهبى لای اذاللای ذز ضا ث تجی اضازۀؿهین ک ثطا ضؾیسى ث آى ثبیس

ثرهای ؿاجهی ثاب ثطذاضزاض اظ قبیؿاهگی زضآضین. زض ایي جبى ثطذضزاض اظ یا ثرهای پاب ثاطز. یا ثرهی ثبیس ثا شات ها یبثی ث ی اذاللی ساضز. ثطا زؾت

سیي تطتیات ثا .(180اا 176قاز )یبؾانطؼ، نل فببپصیط فؽ ههجلی های حمیمی زض اا اظ ك ذیاط الای ثطذضزاض اظ مل ولی فطهبى مال ثا تحما اؿبى ث پكهاۀب چاى اؿابى اها .گاطزز ذایف های يف ثا جبزاا ؾابذه ه قز هیجبى همل

پبیابى اظ طیاك یب ثا ایاي همابم هعلات بئال گاطزز، زض پیكاطفهی ثای تاس زض ز وییبثاس. اؿابى اظ ایاي طیاك فببپصیط فؽ فطاتط اظ ظهبى زض آذطت ث ایي هعلت زؾت هی

,Kant, Practical Philosophy) ضؾاس ، اؾهغب شاتی های اؾت ک ث لساؾت، هوت

افاابل اؿاابى زض نااضتی اظ اضظـ اذاللاای ،هاابثك ثااب زیااسگب کباات ظ ثاابثطایي،(238پبیبى اظ یػگی هباسگبض ثطذاضزاض گطزاس. ثطذضزاضس ک فطاتط اظ ظهبى زض ؾیط ثی

تاس اظ ذط ؿجیت جبت یبثس.اذالق تب اظ ایي طیك هییع وچى کبت جبزاگی اذالق احکبم آى ضا اظ طیك جابزاگی فاؽ بنسضاهل


ی ثط جبزاگی هلکبت فؿابی ت جبزاگی اذالق هجهکس، ثب ایي تفبت ک اهیتجییي ی، ل حست انالی ات ثبیب اؿبى ث اى ه بل ات اؾت ،ای لاطاض زاضز. زض هیجا

گطزس.ازضاکبت اذاللی اظ حمیمهی ؾطهس ثطذضزاض هی زض ؿاهی لبئال اؾات. اؿابى ابنسضا ثطا اؿبى همابم یاػ لجال اقبض قس ک هل

ااس هطاتات تز هی ضا زض ذز جو کطهبز غیطهجز اؾت ک توبم اکاى هبزهمابم .(161 ،اؾاطاض اآلیابت بنسضا، )هل ، ضا ی کسز تبمت تب تجطجؿوبی کوبل، اظ هطتجۀ

ب ثاب آى ا اؾت ک اؿبى زض همبثل ؿهی ثلک وگ اؿبى زض بم ؿهی ثزااس کا اظ ههحطک پیب هیؾیب اؿبى ضا هجز بنسضا وچى اثيگیطز. هللطاض هیب ث ایاي هاض انال لااس ضا کس. اهطیك هی ت یت تب ضحبیجؿوبی هطتجۀ

ب ههوبیع اظ کبت کس ک تفؿیط ا اظ اؿبى اذالق زض هیج جبزاگی آىاثسا هی گطزز.ؾیب هی ی اثيحه

جبزاگی اذالق اوبل اؿابى ثاط جابزاگی هلکابت فؿابی اظ آى جات اثهب ؾت ک ثط اؾبؼ حطکت جاط تفؿایط جاز اظ شات، هلکابت ا ؾیبههوبیع اظ اثي

اهاط قس. ایي اسیكا ضا ضا ثاطا اهجابض زاؿاهي اط اذاللی ثب شات اؿبى یکی هی کس. ى جز واض هیاى هطاتت یب قئهب ث ط اثاط ض ث تکبهل اؾات. اط اؿابی ثا اؿبى ث اى ههؾ ،بنسضااظ ط هل

ذاز ثطذاضزاض زس اظ حبتت یئبت فؿابی ذابل ی ک اجبم هیاوبل ضفهبضبیت ناضت شات تجسیل ث هلکاب کس هیتسضیج زض فؽ ضؾخ گطزز. ایي یئبت ثهی

تط جسیس ث کبهل ط هطحل ثب کؿت هلکبت نض یقس. اؿبى زض اؿبى هیب قز. اؿبى زض آغبظ اظ حاست ای ک اطت قرهای ثطذاضزاض اؾات اها ههجسل هی

.(161،143،188، )وبى گطززی هیتسضیج ط اؿبی ذزـ هؿهمل ثگطزز. اؿبى زض ایي هطتج ثب الهبئبت ؿوبیت آغبظ هیج هطاتت کوبل اؿبى اظ هطتجۀ

قطای جیی اظ جول تأثیط ظهبى زض گعیف افبل زضگیط اؾت. اؿبى اظ طیك لاا ى حمیمت مالی احاس ؿاهس ی مل ط ولی ک زض ال قئملی ذز یؿاهی پقبس. ول هی ب جبهۀ ث آى زس هیب ذیف ضا تكریم ههبلح یکی

ت ذایف ضا اؿبى واض زض ؿجهی فابل ثاب ابلن، هبیا م زاضزـ تمسا تا ثط هبی تبض ،ت فطز ، اجهوبیزض هیج ث اذهیبض ذیف یؾبظز. هی اـ یری ذز جبها

هی زس ضا ؾبهبى هی اـ هؿال ثبقاس. تاس ثط يیت حابل آیاس ذاز جبها


تاس ذبضج اظ ظهابى حطکات گیط هلکبت فؿبی ویؿبى زض گعیف اوبل قکلاظس. ثب ایاي ول کس ثلک زض ثؿهط ظهبى حطکت زؾت ث گعیف تكکیل هلکبت هی

ب، ثاب ت ثط آى آثبض ازضاکی ههطت ،)هلکبت( ب ههجسز، اؾهسازب، نض یحبل اضاز بئی تبؾت زاضس. تحك نضت نضت ی

فاؽ ثاب ثاسى هلکابت فؿابی، تفؿیط جز اظ ظهبى، حطکت، ضاثاۀ بنسضا ثب هلجؿوبی، هطاتت ه بلی مالی ضا یع اثجبت هطتجۀیبثس تب ثطا اؿبى ال ثط اهکبى هی

ب اؿابى ا گیطز. جك ایي ازؾیب فبنل هیکس. ا ثب اثجبت تجطز ه بلی بلن ذیبل اظ اثين زیگاط غیاط اظ ابلن گیط هلکابت فؿابی ثا اال اظ طیك حطکت جط قکل

زاس ؾاجت شات اؿابى ضخ های ثس. ایي اضتمبء تبلی ک زض جاط یبهی جیی اضتمببلی ؾنؽ ث اؿبى مالای گطزز تب اؿبى پؽ اظ گصض اظ اؿبى جیی ث اؿبى ه هی

اب ههوابیع اظ لجال ث ایي هطاتات اظ کوابتت یػگای ثب اضتمب اضتمب یبثس. فطز اؿبىتط تب هطاتت بظل کس اظ هطتجۀزض ایي ضاؾهب کؿت هیقز. هلکبتی ک اؿبى ثطذضزاض هی

هماساض، تط ض ث اقهساز تم اؾت. اؿبى جؿوبی اظ ثسى جؿوبی یی هابز ثبتز (، اؿبى مالی اظ ثسى مالای تجاط ساض ثسى هبزاؿبى فؿبی اظ ثسى ه بلی )هم

ه بل مل، اظ هابز ضزاض اؾت. اؿبى ثب گصض اظ هطتجۀ جیت اهمبل ث هطتجۀتبم ثطذ .(204 ،)وبى گطززز ث ثمب جبزاگی بئل هیق هی ظهبى ضب

ت تب ه ابل مال اؾبؼ انل حست تكکیکی جز، هطاتت کوبلی اؿبى اظ جیثطقابى اب ثا ک اطت ا کا ا حاست آى گ اظ حست ک طت تأهبى ثطذضزاضس ث

قبى. هطاتت تکبهلی اؿبى اظ آغبظ کا ثاب قبى ث حست ؾبظز ک طتا اضز هی لوز ه بلی ملی ک اظ الهبئبت ظهبی جیی تجط ظهبى جیت زضگیط اؾت تب هطتجۀ

ضؾس گطزز وچى حلمبت ظجیط اؾت ک اظ طیك انبلت جز ث حست هیهیضب اؿابى ؾابظز. ویا اضز قبى لو ب ث حست ا ک ک طت لی هطاتجی آىگ ث

زض اؿبى ملی وا ا اؾت ک جبه هطاتت پیكیي یع ؿت. گ زض هطاتت ثبتتط ثت یا ( کل3/286، الحکوة الوهبلیة بنسضا)هل اؾت حست جوی ملی هجهوچیع ث

قهطاک زض ایي اؿبى ث اهجبض ؾۀ جز وچى احبۀ حمابیك ثاط ضلابیك اؾات. ات زض ط آای ثط اؾبؼ انبلت جز اهجبضیت هبی .(3/288 ،اؾفبضؾجعاض ، پبضلی )

هع اظ آى ثس ههفبت اؾت. ثاب ایاي ت ههی اظ اؿبى اهعا کطز ک ثب هبیتاى هبیهیفاؽ حابق بیی ؿهس ک زض هطتجۀگب هللاؿبى زض هبظل ؾحبل هطاتت هب


گاطزز تاب تغییاطات حبنال، ذللای زض ت تبه حض زاضس. ایي اهط ثب هیث اى لت ث ااى ثجبت حست قرهی اؿبى اضز ؿبظس. ایي اهط ثسیي زلیل اؾت ک هبی

حس جز، هفاهی اؾات کا اظ تاعل جاز فؿابی هطاتات ؾایبلیت آى )ک اطات قز.ز ( اهعا هیجؿوبی یب تجط

بنسضا ثطاؾبؼ انل حست قرهی جز هسهل حاؽ، گباۀ ی اؾت ک هطاتات ؾاشات اجاس توابم ایاي ت فؽ حض زاضس. اؿابى زض هطتجاۀ مل زض هکوي شا ،ذیبل

ب ایي هطاحل زض ط همی اظ حطکت زض لبلت اؿبى جیی یب ه بلی یاب هطاحل اؾت اهیبثس. زض ال زض ط فطز اؿبی ایي ؾ اؿابى حاض زاضز. تاعل مالی تجلی هی

زاس کا یبثس. زض ط حبل ایاي اهاط كابى های تط ض هیب زض هطاتت پبئیي االل آى ؾابظز وای بى اظ آغبظ تب پبیبى ذللی زض حست قرهی اؿبى اضز ک طات اقهساز اؿب اظ طیك هلکبت ثا اؿابى ه ابلی ؾانؽ اؿابى مالای حست اؿبى وچبى ث

ی فبؾاس، فؿابی زض ط اؿبی ؾ اؿبى )حؿا »گیس: ثبض هی ا زض ایي یبثس.اهمبل هیت ب اظ حی قاس حسس اهت ههاؿبی ملی جبیس( جز زاضز ک زض حمیمت ،ههؾ

نان اؿابى ی، نن اؿبى فؿبی، اؿبى فؿبی، يف جز ههغبیطس. اؿبى حؿگاب نافت اؾات کا ط اگ ذیبل مل ث حؽ گبۀ مالی اؾت. همبهبت ؾ

ااس ا ضخ زس زض زیگاط هطاتات یاع ههبؾات ثاب آى هطتجا، جاز ذ فلی زض هطتج ایي اهط كابى های .(353 ،الكاس الطثثیة: یع 9/30، )وبى« زاقت. ثاب زاس کا

آگابی حاض ،اؾهفبز اظ حطکت جط ، انل تجطز ذیبل، حست قرهی جز یب جبزاگی اؿابى زاضایا ثمتاى اؿبى هی ولای ضا فطاتاط اظ اب هلکابت لوای

جبزاگی اذالق ضا یع ثا ؾنؽ زض پطت آى تجییي کطز جیت زض هطتجۀ ه بل مل . اثجبت ضؾبس

بنسض ثهجبی حکوت ههبلی هل ك تااى اظ ؾاطهسیت حمابی اؾات کا های اگاوبل بنسضا گطچ اؿبى اظ ض اضاز زؾت ث گعیف ااذاللی ؾري گفت. اظ زیسگب هل

ی ب نفبت فؿبی ا ل حست اتیایظس، اؿبى توبم زاضگیط هلکبت هی قکلای لاطاض زاضز. ات ی ال حاست انالیۀ حماۀ لطاض زاضس. ظیطا اؿبى ث اى ه بل ات

لی ملای اظ فماط ز ه اب جؿوبیت ث تجاط ثب اوبل ی اهمبل اظ هطتجۀاؿبى گطچثاب شات ثابض تابلی اظ تااس وهاطاظ گب وای یچ قز،شاتی ث اؾهغب شاتی بئل هی

ی ک اظ ياطضت اظلای ات حمیمت ؾطهس ثطذضزاض گطزز. اضازۀ اؿبى ثط ذالف اضازۀ


اظ .(270 6/269 ،)وابى اجس يطضت ثبلغیط یب ثبلاصات اؾات ؾطهس ثطذضزاض اؾت هی اؾت ک ؿهی ا هیبى آغبظ اجبم جابى هحهاض اؾات. اؿبى الی ،بنسضاط هلعل( ان زض ، ن زض ل )لؼ نز هطاتت گؿهطزهی شى ث اى الیاؿب

ظ طیك آى ث حاست ا ال ضث جز زاضز طو )اثبز ازضاکی تحطیکی(، ثب حبق .(8/6وبى ) ضؾس ثجبت هی

ضا کا زض پقاف يا، بنسضا زض جب زیگط ازضاکبت نض جعئی زض بلن هابز هلزااس. ا زض ایاي ثابض هیی اظلی ساللك کلقس ضلبیمی اظ حمبی، ایي وبیبى هیىظهب ی ؿاهس کا زض ابلن اهاط لاب می کلب جعئی جؿوبی، حمبینضت»یس: گهیاؾجبة جعئی اؾۀ ك جعئی اؾت ک ثحمبیك، ضلبیی هجزس. ثطا ط ی اظ ایي ات

ك کلا گطزس. حمابی ، ایي هجز هیي، ظهبى، لسض هبس هبز اعز ذاسا ی ثبتنابلك ثب ناف ت اسضاج هجزس. ایي حمبیب ث حکن تجی ی آىك حؿ، لی ضلبیهجزس

قابى ثا هابل ات اؾۀ یبثس. لی ث اهمبل ویهی ک عز ذساس زاضس ث بلن هبزیکلیبثس. بت تعل تو ل هیطاتت زاضس زض لبلت جؿوبیذسا قولی ک ؿجت ث زیگط ه

ت يف کوابل حؿت قس ب ث هبل وبى حمیم اؾت تفبت آى ضلیم ث حکن اتزس کا ازضاکابت اذاللای اؿابى یاع ایي اهط كبى هی .(8/113 ،)وبى« مم اؾت. س.ی زاضى اؿبی ضیك زض حمیمت اظلی اتقئ وچى زیگط

بناسضا توابم تاضات چ گفه قس هلم گطزیس ک ثط اؾبؼ هجبی فلؿافی هل اظ آى ثا حاك تابلی اقاطالی ؿبى ث اى جزات ضاث، ايابفۀ ملی ا ،جؿوبی، ه بلی

ـ هیبى آغبظ اجبم ؿاهی لاطاض گطفها ا اؿبى زض نم شات حمیمت جز زاضس ولی اذاللی اؿبى ثب جز ایياؾت. ثط ایي اؾبؼ ازضاکبت ک زض حابل ؾایالى ا

ای اظ حمیمهای اظ طیك تجطز ه بلی ملی اؿبى اضتجب ثاب جاز ات ؿهس، قسى قس.ثطذضزاض هی جبزا ؾطهس

. هیج5

کبت احکبم اذاللی ضا ک وز لبى اذاللی اؾت هحهل ذزهرهبض اضاز فاطت ؾ هجهی ثط ذزثیبز اؿابى ثا ااى ا اظ زاس. ایي احکبم اظ ی ی هیاؿب

ااس. پبیابى ثای ذا اؿبى زض ؾایط هلك مل اظ ؾ زیگط هجهی ثط ؾبئمۀجبى هقاولی جابزاگی ایي ز هج ثا ااى هابث فاط پیكایی، يابهي جابى


کاطزى اذاالق ذااس تاؿات آى ضا اظ ذاط لؿفیکطز ک ثب فب هیاس. کبت از اذالقؿجیت جبت زس لساؾت تبضیری آى ضا حف کس. ا گطچ زض همبم تجیك اذالق ثط

عاهبت مال ولای( اظ آظاز جبهاۀ هاسی بت اجهوبی فطز )ث اى اؾاهل الیاط بی ضا هسب فطز اجهوزض همبم تحهیل هطفت اذاللی تفبت گیس،ؾري هیاب اجهوابی، زس. ایي تفؿیط ؾجت قس تب پؽ اظ ا اذالق ث اى لاطاضزاز لطاض ویی ک اذالق اظ ؿجیت ضابی جب ایي ث ی قزا تک ط فطگی تلم ح ،ثبظ الفب

ثاط قولی اذالق ضابنسضا ثب گطـ جز ذز جبىیبثس زثبض زض زام ؿجیت افهس. هل جبزاگی اذاالق ا آى، شهطاتت ثزى لن ول،اؾبؼ حست جوی فؽ ل

، حاست قرهای فاؽ تجیایي ضا ثط اؾبؼ جبزاگی هلکابت فؿابی، تجاطز ذیابل ك ثبثت اثس اظ فطز اجهوبی ط کسام ل حمبی ب کس. زض ایي گطـ، تفبت هی

س. گطزثطذضزاض هی اهجبض حکیوب

هبثفطؾت

کهجاة هظاز آهلی، ، تحمیك حؿي حؿيءالفؽ هي کهبة الكفب، ؾیب، حؿیي ثي جسالل اثي. 1 .1385اتالم اتؾالهی، لن،

اهكابضات ؾایس اثالمبؾان پضحؿایی، زکهط ، تطجوۀ1ج ،اذالق یکهبذؽاضؾببلیؽ، . 2 .1381تطاى، زاكگب تطاى،

. 1388تطاى، طح ، ، تطجوۀ لی پبیب،بتکاؾکطتي، ضاجط، . 3 ق.1425 لن الض، ، لیةالوهبلیة فی اتؾفبض الملیة اتضثة الحکوةقیطاظ ، نسضالسیي، . 4السیي آقاهیبی، س جالل، تهحیح اؾهبز ؾیالكاس الطثثیة فی الوبج الؿلکیة، اااااااااا . 5

.1382، لن لوی، زفهطتجلیغبت اؾالهی حظۀ تهاحیح اظ هحواس ذاجا ، اجواي حکوات فلؿاف، ه، همساآلیبت اؾطاض ، اااااااااا. 6

.1360تطاى، ، تهحیح هحوس ذاج ،قطح انل کبفی ،اااااااااا . 7 م اؿابی هبلابت پػكگب لا

.1383فطگی، تطاى، .1389لن، ، ،بز نبزلی ، تطجوۀاذالق فلؿفۀفطاکب، یلیبم کی، . 8 .1380تطاى، اهكبضات ذاضظهی، فتزس،الل ، تطجوۀ عتکبت فلؿفۀکضط، اقهفبى، . 9 .1373 تطاى، اهكبضات نسضا، ،اذالق فلؿفۀهطتی، هط ،. 10 اهكابضات لوای فطگای، ، تطجوۀ اثطاین زازج،2ج تبضید فلؿفکبپلؿهى، فطزضی ، . 11


.1387تطاى، .1390تطاى، اهكبضات ض ، ظاز، ، تطجوۀ هیطجسالحؿیي میتکبتیبؾنطؼ، کبضل، . 12

13. Kant, Immanuel, Practical philosophy, translated and edited by

Mary J. Gregor, Cambridge University press, 1996. 14. -----------, Critique of Pure Reason, translated by Paul Guyer and

Allen W.Wood, cambridge University press, 1998.

15. White Beck, Lewis, A commentary on Kant’s Critique of Practical

Reason, Chicago University press, 1990.

16. Caygill, Haward, A Kant Dictionary, Blacwell, 2000.

17. H. J. Paton, Categorical Imperative: A Study in Kant's Moral

Philosophy, London, 1947.

18. Liddell, B.E.A, Kant on the Foundation of Morality, Bloomington

and London, Indian university Press, 1970.

19. Kemp Smith, Norman, A Commentary to Kant’s Critique of Pure

Reason, Palgrave Macmillan, 2003.

20. Freuchen, Peter, Book of the Skimos, New York Fawcett, 1961.

21. Herodotus, The Histories, translated by Aubrey de selincourt,

revised by A.R. Burn, Pengun books, 1972.

مجله فلسفه و کلام...

Documents