Viveiro acorda permitir o usodas praias do termo municipal

XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Nº 40Maio de 2020Prezo: 2 euros

Traballos dedragaxe dospeiraos deViveiro

Páxina III

Páxina VI

Páxinas VII

Páxina X

O ComplexoDeportivo deMonterreireabre asportas

Entrevista aoAlcalde deSoberLuís F. Guitián

Buscan enSober unantigoasentamentomedieval

Páxina II

Páxina XIV

O novo busurbano deMonforte égratuito

Páxina XVI

Entrevista aoAlcalde deMonforteJosé ToméRoca

Entr

evi

sta María Loureiro García, alcaldesa de Viveiro

“Conseguiremos saír caraadiante co esforzo e

implicación de todos”Páxina V

O FARELO | Maio de 2020II

Galicia

OConcello de Viveiro de-

cidiu permitir o uso daspraias "para o tránsito,

permanencia e a práctica depor-tiva, profesional ou de recreo,mantendo unha distancia mí-nima de dous metros ou nonseu defecto medidas alternativasde protección cun máximo dequince persoas por grupo". Entodo caso, recomenda evitar apráctica de deportes colectivos eprohibe o baño en pozas ou re-gachos dos areais do municipio.En Viveiro a tempada alta empeza

o 1 de xullo e por tanto, os ser-vizos das praias como duchas,aseos ou socorristas "permanece-rán pechados durante a fase 2".

O Concello acordou a aperturadas fontes públicas "única e ex-clusivamente para a recollida deauga destinada ao consumo" esegue prohibido beber delas, poloque se manterán pechadas as ins-taladas en paseos marítimos, pra-zas, parques ou zonas verdes"destinadas a beber directamentedas mesmas".

A partir do 1 de xuño renovarase

a atención ao público presencialno rexistro xeral do Concello e asoficinas municipais, nestas "paraa realización de trámites impres-cindibles". En ambos os casos ofuncionamento será mediante citaprevia chamando ao teléfono982.56.01.28 de 9 da mañá ás 2da tarde. Así mesmo levántase asuspensión da celebración das se-sións dos órganos colexiados.

Desde o Concello lembran ou-tros cambios da fase 2 como a li-berdade horaria para pasear e facerexercicio fóra das franxas de dez a

doce pola mañá e de sete a oitopola tarde, "reservadas para vosmaiores de 70 anos e persoasvulnerables"; que nos paseos conmenores de 14 anos poden ir osdous pais ou que os grupos debenser dun máximo de 15 persoasagás se son conviventes.

Tamén se levanta a suspensiónda celebración de matrimonioscivís con 100 persoas ao aire libreou 50 en espazos pechados e un50% do aforo, o mesmo que seaplica aos lugares de culto. É do40% no caso do interior de locaisde hostalería e restauración.

Praia de Covas, en Viveiro.

Viveiro permite ir ás praias

IIIO FARELO | Maio de 2020

Galicia

Colaboradores: GALIZA: Montserrat Rodríguez – Porto Ucha – Raquel Vázquez – C. Méixome – M. Xiraldez – Pérez

Lema – X. Glez. Mtnez. – M. Bragado – B. Iglesias (Mero) – Nemesio Barxa – Andrea Goro – AnxoMena – I. Otero Varela – Susi Rodríguez – Jesús Témez Fernández – Isidoro Gracia – Roberto CarlosMirás – Rafael José Adalid – Laura de Cáceres – Kiko Neves – Ramón Mariño – Manuel Estévez – POR-TUGAL: Hilaria Albertina Dantas Antelo - Manso Preto – João Martinho – MADRID: Juan Louzán –BARCELONA: Fdez. Valdeorra – PAIS BASCO: Nicolás Xamardo – CANARIAS: Fco. Puñal – NOVA IOR-QUE: Fco. Álvarez (Koki).

Fotografía: Hernández – A. Gutiérrez – M. Preto – Dpto. Propio.Humor: Tokio, Martirena – Pepe Carreiro – X. Marín – Xosé Manuel Fernández Montes (Hermanager

Producións) – Ignacio Hortas – Francisco Puñal –Felix Ronda – Fuco Prado – Sex – Ortifus (España) –Omar Pérez (Galicia) – Mauricio Parra (Colombia) – Cébula (Polonia) – J.Bosco e Fernández (Brasil) –Marlene – Pohle (Arxentina) – Guy Badeaux (Canadá).

Depósito legal: VG-14/2017

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Departamento propio e axencias publicidade@novasdoeixoatlantico.comFotografía: Hernández e departamento propioDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T. 658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.comEdita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD

36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69 redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal Cultural para o Lecer

AConsellería do Mar, a través dePortos de Galicia, iniciou ostraballos de dragaxe dos pei-

raos do municipio lucense de Viveiro.O ente público prevé que a draga es-pecializada na realización deste tipode labores comece a operar en cantochegue a Viveiro procedente de Dina-marca.

Os traballos consistirán na retiradade 50.000 metros cúbicos de materialareoso dos fondos mariños dos peiraosdeste concello lucense. A actuaciónpermitirá a recuperación de caladona canle de acceso, no peirao pes-queiro e no porto deportivo, o quedá resposta ás demandas realizadaspolo sector. Os traballos comezaránna canle de aceso e na dársena pes-queira e continuarán despois no peirao

deportivo.As obras para a dragaxe dos peiraos

de Viveiro, que contan cun orzamentodun millón de euros, arrancaron o pa-sado mes de decembro con actuacións

previas á chegada da draga e o plande traballo realizouse en coordinacióncoa empresa que explota o peirao de-portivo co obxectivo de non ocasionarmolestias aos usuarios.

Portos de Galicia efectúa traballos de dragaxedos peiraos de Viveiro

OConcello de Viveiro mantivo varias con-versacións coa empresa concesionariado servizo de abastecemento de auga,

Viaqua, co fin de adoptar unha serie de medidaspara facilitar o pago dos recibos.

Todos os colectivos que ante esta situaciónexcepcional presenten dificultades de pagopoderán financiar ou aprazar as facturas, sen in-tereses. A empresa concesionaria tamén ofreceo plan de cota fixa, Plan 12 Pingas, que podesolicitar calquera cliente e que permite pagartodos os meses o mesmo importe en base aoconsumo do ano anterior, regularizando ao finaldo ano a situación. A suspensión de todos oscortes de subministración que estaba en marchapara as persoas en situación de vulnerabilidadeeconómica, esténdese agora a todos os clientes,paralizando calquera acción de reclamación dedébeda ou de cortes de subministración. Ademaisamplíase o prazo de período voluntario de pagode facturas a 90 días.

Viveiro flexibiliza o pagodos recibos da auga

OConcello de Viveiro pre-sentou un plan con me-didas para a reactivación

económica do municipio consen-suado entre o goberno socialistade María Loureiro e o grupo inde-pendente Por Viveiro de BernardoFraga. “Acorde á situación econó-mica do Concello", segundo a al-caldesa, as axudas suman mediomillón de euros, un orzamento deemerxencia que prevé aprobar aolongo deste mes.

O proxecto inclúe once puntos,que contemplan o incremento en

30.000 euros da partida econó-mica destinada a emerxencia so-cial, así como unha axuda equi-valente á cota mínima de tresmeses para os autónomos quetiveron que cesar a súa actividadepola emerxencia sanitaria do co-vid-19, cuxo importe global as-cende a 400.000 euros, repartidosentre os 550 establecementosque funcionan no municipio per-tencentes a 120 modalidades deactividade.

A rexedora destaca “o caráctersocial” que terán este ano os or-

zamentos, unha liña que prevéncontinuar no próximo 2021. Lou-reiro asegura que todas as pro-postas valoráronse para “que sexanviables e non leven ao Concelloá ruína económica”, mentres queFraga agradece a acollida do go-berno local ás súas propostas,porque “ nunha situación deemerxencia hai que adoptar asmedidas excepcionais que sexannecesarias”.

O Concello vivariense taménbonificará na súa totalidade ataxa por ocupación da vía pública

con terrazas aos establecementosde hostalería, en función da cifraabonada no pasado 2019, quealcanzou os 40.000 euros. Esta

medida estenderase ás que esteanafectadas por Portos ou Costas,no caso de que devanditos orga-nismos non eximan das mesmas.

Orzamento de emerxencia para areactivación económica de Viveiro

María Loureiro, alcaldesa de Viveiro.

O FARELO | Maio de 2020IV

Galicia

David de Bartolomeu, ci-neasta de Viveiro, re-toma o cinema ao

grande co documental “Viveiro através do tempo.” A cinta retros-pectiva sobre a historia da cidadeserá en galego, con 76 entrevis-tas a veciños vinculados á arte, aciencia, o deporte e a política. Aalcaldesa, María Loureiro, e o di-rector confirmaron na presenta-ción que Viveiro acollerá a súaestrea este verán, aínda que ha-berá unha presentación previa enCannes. "Nunca se fixo unha pe-lícula así, quedará para os anaisda historia", resaltou a rexedora,quen acolleu o proxecto "cos bra-zos abertos” e conta co respaldoda Deputación de Lugo. Terá dúasversións: unha de 1,45 horas eoutra de tres, para coleccionistas.Conta co artista Joni Ramos (GotTalent), que fará a canción enacústico e en funky, á que se su-

mará a música dunha orquestrasinfónica; a Rafa Rivera, queachega imaxes antigas (4.000serán restauradas e formaránparte dun libro). No guión cola-bora Claudia, irmá de David, e naprodución, o seu primo Diego.

David, que resalta que Viveiroé das poucas vilas con materialfilmado de 1929, ofreceu a posi-bilidade de colaborar aos seus

socios americanos, quen lle ofre-ceu os seus recursos para a pos-tproducción ou a montaxe. A pe-lícula estará dedicada ao seu paie ao seu irmán, así como aosdevanceiros dos vivarienses, "éun soño, porque me permite con-tar a historia da miña cidade deforma orixinal e persoal en ga-lego, pero tamén inclúe teste-muños en castelán e en inglés.

“Viveiro a través do tempo” documentalde David de Bartolomeu

O documental terá 4.000 imaxes históricas como ésta da Coral Alborada.

OConcello de Viveiro,tras os labores de dra-gaxe realizadas por Por-

tos de Galicia na ría, encargou arealización de diversas analíticasco obxectivo de coñecer o es-tado actual tanto da praia deCovas como das augas de baño.Tomáronse mostras en dous pun-tos da auga e en catro puntos daarea, en todos os casos na zonade vertido; nas análises realiza-das, sobre parámetros microbio-lóxicos, obtivéronse resultadosfavorables en todos os casos.

A finais de maio repetiránseestas probas engadindo, ademais,a análise de metáis pesados. Coobxectivo de comprobar a evo-lución destes resultados e, entodo caso, o estado deste areal,distinguido con recoñecidas cer-tificacións medioambientais, oConcello realizará analíticas quin-cenais ao longo dos dous vin-deiros meses.

O seguimento medioambientaldas obras de dragaxe correspondena Portos de Galicia, segundo oestablecido no “Programa de vi-

xiancia ambiental”, incluído noproxecto da obra, no que se prevéa realización de diversas actua-cións, controis, informes e analí-ticas antes, durante e despoisdas propias labores de dragaxe;unha empresa contratada poloente autonómico estase a encargarde executar este programa.

Dende o goberno municipalsempre se manifestou a súa preo-cupación pola obra referida e osseus posibles efectos medioam-bientais, polo que encargaronas analíticas indicadas co fin deir comprobando cunha periodi-cidade quincenal os parámetrosreferidos, debendo valorar posi-tivamente os bos resultados ob-

tidos nesta primeira proba.Dende que comezaron estas

labores de dragaxe, o Concellode Viveiro estivo en todo mo-mento seguindo as actuaciónsrealizadas. A alcaldesa do Concellode Viveiro, María Loureiro, púxoseen contacto coa presidenta dePortos de Galicia, a primeira horada mañá do luns 20 de abril,para interesarse polos controismedio ambientais que se estabana seguir para a execución dasobras; esa mesma mañá, a técnicamunicipal de medio ambienteachegouse á praia de Covas, lugarno que se iniciaron os traballosco dragaxe da canle de acceso eo verquido na praia.

Praia de Covas.

As analíticas dan resultado favorable daPraia de Covas e as augas de baño

OConcello de Viveiro ponen marcha un ano máiso servizo para o control

da poboación urbana da gaivotapatiamarela, que se prestará entodo o municipio. Viveiro foipioneiro na provincia de Lugo naprestación deste servizo. O ob-xetivo xeral é a mellora na cali-dade de vida dos cidadáns,levando a cabo unha correctaxestión da poboación destasaves para previr e evitar o crece-mento desmesurado da mesma,provocando posibles plagas eproblemas de salubridade pú-blica, ó tempo que se asegura obenestar desta especie.

Preténdese conseguir a reduc-ción e desprazamento da poboa-ción de gaivotas que ten coloni-zado o medio urbano, facendouso do mesmo para alimentarsee colonizando os tellados paraubicar as súas zonas de cría, oque xera unha serie de problemasá veciñanza, como ruídos, malosolores, desperfectos nos telladose, incluso, ataques a persoas.Este servizo vense mantendo notempo, sendo este o segundoano consecutivo. Na campañaanterior realizaronse 307 actua-cións, accedendo a 586 tellados,nos que se retiraron 356 niños,556 ovos e 166 polos.

Viveiro contrala a poboaciónde gaivotas

Oparque de aventurasRoq Park situado nomonte San Roque incor-

porará para a súa previsible re-apertura en xuño un circuíto"ecolóxico" de karts a pedais, ini-cialmente con doce vehículosdunha praza, catro deles para usoinfantil e oito para adultos. O cir-cuíto de karts sería toda unhanovidade na comarca e máis aló.

Nestas semanas que quedanata a reapertura prevén terminaresta obra e tamén a instalacióndun alpendre na zona que dedi-carán ao tiro con arco, ademaisde realizar o mantemento noresto de xogos e plataformas enaltura. Ao ser un parque de acti-

vidades ao aire libre cren quepoderán empezar "con garantías"a principios de xuño, aínda quelles preocupa saber ata candonon poderá desprazarse xentedesde outras provincias.

Viveiro constrúe un circuíto dekarts no parque de aventuras

Parque de aventuras no monte SanRoque.

AConsellería de Infraestru-turas e Mobilidade inicioua actuación de reforma

integral da estación de autobu-ses de Viveiro, á que destina unorzamento de 221.300 euros, omaior aplicado a estacións deautobuses da provincia de Lugo.Está prevista a substitucióntotal da cuberta do edificio daestación e tamén a aplicacióndun tratamento anticorrosión ácuberta da dársena.

O proxecto inclúe o cambioda porta exterior de acceso dosautobuses á dársena e o pintadodos bordos. Ademais, prevenseactuacións de mellora e acon-dicionamento no interior doedificio, que afectarán princi-palmente aos falsos teitos eaos aseos. Tamén se colocaránunhas pantallas electrónicaspara reforzar a información sobreas chegadas e saídas dos auto-buses.

A estación de autobuses deViveiro terá novas cubertas

VO FARELO | Maio de 2020

Redacción

Entrevista

- Cómo afrontou o Concello aCOVID 19?

Dende o comezo desta crise, oConcello de Viveiro vén traballandocon dous obxectivos prioritarios,a adopción de medidas para evitara propagación do virus e a postaen marcha de accións destinadasa paliar as súas consecuencias, aotempo que se mantén a actividadeadministrativa naqueles servizosnos que isto é posible.

Os primeiros esforzos centráronsena actividade preventiva, co ob-xectivo de velar pola saúde públicae evitar contaxios. Con esta finali-dade, viñeronse realizando diversasaccións, como a cancelación deactividades, o peche de instalacións,a suspensión de servizos -exceptoaos considerados esenciais- ou adesinfección de rúas, papeleras,contedores e viais, entre outrasmedidas; neste momento, taménse está a traballar na colocaciónde barreiras de protección nas de-pendencias municipais, co fin deestar preparados para o momentono que se produza a reincorporaciónpresencial ao traballo dos servizosmunicipais.

Tratándose dunha crise inicial-mente sanitaria, a COVID 19 conlevaconsecuencias sociais e económicasinnegables e dende o Concello deViveiro tamén se adoptaron medidaspara paliar, na medida do posiblee dentro das propias competencias,estes efectos.

Habilitouse un teléfono dife-renciado para aquelas persoas quese atopen en situación de vulne-rabilidade ou desamparo e nonconten con apoio familiar ou sociale creouse un servizo telefónico deatención psicolóxica. Dende o Cen-tro de Servizos Sociais -no que xase retomou a atención telefónicadiaria e presencial por parte dastraballadoras sociais e educadorassociais, cando resulte imprescin-dible, vense realizando un traballofundamental, entre o que se inclúeo reparto de alimentos a aquelas

familias que se atopan en situaciónde vulnerabilidade. Tamén se puxoen funcionamento un servizo deimpresión de material educativopara o alumnado que non dispónde recursos tecnolóxicos, facendoentrega do mesmo no propio do-micilio; o concello tamén se en-cargou de entregar ao alumnadoos libros que quedaron nos centrose os ordenadores de empréstitofacilitados pola Xunta de Galicia aaqueles mozos e mozas que nondispoñían deste recurso. Tamén seorganizaron iniciativas culturaisdirixidas aos máis pequenos dacasa e programáronse actividadespara conmemorar distintas efemé-rides, como o Día do Libro Infantil,Día Mundial da Conciencia do Au-tismo ou o Día das Letras Galegas.Finalmente, o concello encargousede xestionar unha importante ini-ciativa solidaria na que, grazas atodo o material doado e ao traballodos voluntarios e voluntarias, sepuideron repartir unhas 7.000 mas-carillas entre o centro de saúde,residencias, supermercados ou ga-solineiras, ademais de distribuílasentre os colectivos de risco ou osmáis pequenos.

Tamén se adoptaron medidascon respecto ao cobro de impostosou taxas inminentes; decretandoa suspensión do prazo para o pagovoluntario do IVTM, previsto do 1de abril ao 1 de xuño, e dando asindicacións oportunas para que nomomento da elaboración dos pa-dróns dos servizos que implican ocobro de taxas, como pode ser agardería (cuxo prazo de matrículatamén se aprazou), a piscina ou oconservatorio, se teñan en contaos decretos de suspensión das dis-tintas actividades aos efectos deliquidar nas mensualidades afec-tadas unicamente os importes co-rrespondentes aos períodos nonafectados pola suspensión; conse-cuentemente, todas estas taxasestán paralizadas dende o primeiromomento. Tamén se realizaron as

xestións oportunas coa empresaconcesionaria do servizo de abas-tecemento de auga co fin de esta-blecer unha serie de medidas parafacilitar o pago destes recibos,como o financiamento ou apraza-mento das facturas ou a ampliacióndo prazo do período voluntario depago a 90 días, entre outras medi-das.

Por último, o Concello de Viveiroestá traballando para poder executarun Plan de Reactivación Económica,dotado de 500.000 euros, que con-templa unha liña de axudas, porimporte de 400.000 euros, dirixidasaos titulares de actividades quetiveron que permanecer pechadasdurante o Estado de Alarma. Con-sideramos que se trata dunha me-dida extraordinaria, coa que pre-tendemos garantir a viabilidadedos centos de postos de traballoafectados en Viveiro polo cese daactividade, manter o tecido em-presarial actual e conservar o em-prego existente, como eixe funda-mental para preservar a economíado municipio.

Atopámonos ante a maior crisesanitaria e económica da nosa his-toria recente; somos conscientesde que veñen tempos duros, peroa nosa intención é seguir traba-llando para que os nosos veciñose veciñas poidan superar esta si-tuación canto antes.- As celebracións previstas paraprimaveira e verán serán noutrasdatas?

De momento seguimos en Estadode Alarma e aínda que o procesode desescalada xa se iniciou, nonse poden facer previsións con res-pecto ás posibles medidas ou res-tricións que será preciso acatarnas vindeiras semanas ou meses.Tendo en conta que non sabemoscando finalizará esta situación nincoñecemos as condicións que seestablecerán para a celebración deeventos ao aire libre, unha vez fi-nalizado, a día de hoxe non é po-sible pospoñer estas actividades

para outra data.Canceláronse as festas organi-

zadas polo concello nos meses dexullo e agosto, entre as que se in-clúen o Mercado Renacentista e asFestas do Verán, así como todosos eventos e celebracións vinculadasá súa programación, como son,entre outras, as Feiras do Libro ede Artesanía, o Festival de Coraisou a Mostra Folclórica.

Con respecto a todas as demais,as que non son organizadas poloconcello, no momento no que sesolicite a autorización municipalpara a súa celebración valorarasecada unha delas e, no caso de quenon se poida garantir a seguridade,o concello non autorizará a súacelebración.

O concello tomou esta deter-minación tendo en conta a situaciónactual e as características propiasdos eventos referidos, por respon-sabilidade e priorizando a seguri-dade e a saúde pública por riba decalquera outra cuestión, tendo enconta que non se pode garantir ocumprimento das recomendaciónssanitarias e de hixiene, a distanciade seguridade establecida paracombatir a propagación do virusou as limitacións de aforo.

Consecuentemente, dende o go-berno municipal estase a traballarnunha programación alternativaque se adapte ás circunstanciasactuais, pois é evidente que nosagarda un verán moi diferente, noque non poderemos disfrutar dasfestas ou eventos aos que esta-bamos acostumados.

Neste momento consideramosque o máis importante é continuaravanzando nas fases da desescaladae ir recuperando paulatinamentetanto a nosa vida cotiá como aactividade económica, pero senesquecer que é necesario seguirminimizando o risco de contaxios,extremando as precaucións e cum-prindo de maneira exhaustiva asmedidas establecidas polas auto-ridades competentes.

- Esta situación cómo afecta ófuturo inmediato de Viveiro?

As consecuencias económicasdesta crise son evidentes, sobretodo nun concello como este, noque o sector da hostalería supónun 50 % da súa actividade e noque o turismo ten un peso tan re-levante. Aos efectados causadospolo cese da actividade ou polaslimitacións na mobilidade, cómpreengadir os perxuízos que na eco-nomía local causan a cancelaciónde eventos e celebracións, dendea Semana Santa ao ResurrectionFest, por citar só dous dos máisimportantes. Así mesmo, esta si-tuación está influíndo negativa-mente noutros sectores; sabemos,por exemplo, que a pesca –quetamén é fundamental no noso mu-nicipio- se está vendo afectada.

Como dixen, este crise vai pro-vocar grandes dificultades, peroestou convencida que, co esforzoe implicación de todos e todas,conseguiremos saír cara adiante.O principal neste momento é salvara crise sanitaria, polo que dendeo goberno municipal continuaremostraballando para velar pola segu-ridade e saúde pública dos nososveciños e veciñas. Desgraciada-mente, debemos lamentar o fale-cemento de dous veciños comoconsecuencia do COVID 19; algúnsafectados conseguiron xa superara enfermidade e outros veciñoscon coronavirus evolucionan fa-vorablemente a día de hoxe.

No contexto desta crise global,debemos ser conscientes de quecamiñamos cara unha nova nor-malidade e que, polo tanto, osvindeiros meses serán moi distintosá realidade que coñeciamos ata ode agora; dende o o goberno mu-nicipal, dentro das nosas posibili-dades e dentro das propias com-petencias, traballaremos para in-tentar paliar as súas consecuenciasco obxectivo de mellorar, en todosos ámbitos, a calidade de vida dosnosos veciños e veciñas.

María Loureiro García, alcaldesa de Viveiro

“Conseguiremos saír cara adiante coesforzo e implicación de todos e todas”

María Luz Loureiro García (Viveiro 1981) foireelexida alcaldesa de Viveiro polo PSdG-PSOE nos comicios do 26 de maio de

2019. Doctora en Economía e licenciada en Dereitotén varios méritos de xestión e diversos premios. Édeputada provincial polo partido xudicial de Viveiro.

O FARELO | Maio de 2020VI

Galicia

No centro de saúde do Pe-reiro de Aguiar xa estárematada a envolvente

exterior e a cuberta e tamén seavanzou no interior, restando tra-ballos de pintura, iluminación,mobiliario e sinalización. Estápendente de executar a urbaniza-ción exterior. Este centro de

saúde, cun orzamento autonómicode 1,1 millóns de euros, conta cungrao de execución do 85%. O novocentro proporcionará aos veciñosunha atención primaria máis pró-xima, máis moderna e melloradaptada ás súas necesidades. Oalcalde, Luís Menor, estima que asobras rematarán este verán.

O Pereiro terá novo centro desaúde este verán

Video conferencia da conselleira de Infraestructuras Ethel Vázquez.

Os alumnos do colexioBen- Cho- Shey, do Pe-reiro de Aguiar, traballa-

ron durante o curso paraconverter a contorna do encorode Cachamuíña nunha aula am-biental. Investigaron sobre aflora e a fauna deste espazo na-tural e coa información solicitadaelaboraron murais nos que reco-llen toda a información relativaás árbores que se poden observardurante o paseo polo encoro, asaves que habitan a zona e outroselementos da vexetación e fauna.

O Concello completou a tarefa

colocando os paneis ao longodo paseo. O alcalde explicouque "a idea era facelo co colexiopero en vista da situación, de-

cidimos instalalos para que candose levante o confinamento e axente poida saír a pasear xaestea listo".

Traballos de escolares no encoro deCachamuíña

O Concello colocou os paneis no encoro de Cachamuiña.

Os catro concelleiros econcelleiras socialistasdoarán 1.360 €, que

lles corresponden por dietas e

comisións. Con esta doazón ossocialistas queren contribuír aque o Concello poida adquiriralimentos ou máis material sa-

nitario como ''mascarillas, luvas,lixivia, ou desinfectantes, paraprotexer a veciñanza, previndonovos contaxios, especialmentede fronte ao levantamento gra-duado do confinamento nas pró-ximas semanas”.

Doazón a Protección Civil do Pereiro

OComplexo Deportivo deMonterrei vén de abriras súas portas seguindo

o protocolo básico de actuaciónelaborado pola Xunta e que seráplenamente vinculante sen pre-xuízo das normas que se publi-que por parte da autoridadecompetente durante o transcursoda pandemia. Nesta primeira faseda desescalada o obxectivo seráa recuperación dos adestramen-tos. A práctica deportiva será in-dividual ou que se poidadesenrolar por un máximo dedúas persoas no caso de modali-dades así practicadas, sempresen contacto físico mantendo asdebidas medidas de seguridade eprotección, e en todo caso a dis-tancia social de seguridade dedous metros.

Ao recinto poderá accedercalquera persoa que desexe re-alizar unha práctica deportiva,incluídos os deportistas de altonivel, de alto rendemento, pro-fesionais, federados, árbitros ouxuíces e persoal técnico federa-tivo. Poderá acceder cos depor-tistas un adestrador no caso

que resulte necesario, circuns-tancia que deberá acreditar de-bidamente. Poderase permitir unacompañente a deportistas condiscapacidade ou menores querequiran a súa presenza.

O horario de apertura será deluns a domingo de 9,00 a 22,00horas e os espazos dispoñiblesserán as 4 pistas de tenis, 2pistas de pádel, pista de atletis-mo, 2 pistas polideportivas, aseosdo edificio principal, aseos dapista de atletismo así como oresto de espazos o aire libre. Otempo de utilización das insta-lacións será dunha duración má-xima de dúas horas por quenda.

Os usuarios deberán concertarcita telefónica de 09,00 a 12,00no teléfono 629576393. Ademaisdeberán presentarse nas oficinasdo Complexo Deportivo de Mon-terrei para o seu rexistro e verifi-cación de horario e instalación,así como cumprimentar a fichado Anexo I que se pode descargarna páxina web do Deporte Galego.Todos os usuarios deberán cumprirestritamente coas medidas deprotección e seguridade estable-

cidas polas normas vixentes edetalladas no protocolo básicode actuación.

No primeiro día de apertura, oComplexo Deportivo de Monterreiconcertou 3 citas para as pistasde atletismo, 6 para as pistas detenis e 4 para as pistas de pádel.Neste protocolo básico de actua-ción subido no portal do DeporteGalego establécense as medidaslevadas a cabo previas á aperturado centro así como as medidasque deben realizar os usuariospara cada espazo dispoñible.

O Complexo Deportivo de Monterreireabre as portas

OConcello do Pereiro deAguiar homenaxeou ópersoal dos tres centros

polo traballo e a implicación quedemostraron desde que se decre-tou o estado de alarma por coro-navirus. O alcalde, Luís Menor,achegouse a entrada das residen-cias para aplaudir o labor dos tra-balladores. Fíxoo acompañado devarios voluntarios do servizo deProtección Civil. “Temos unhagrandísima relación cos traballa-dores destas residencias e hai queter en conta que unha gran por-centaxe dos seus usuarios son ve-ciños de Pereiro, así que nonquixemos perder a oportunidadede recoñecer o enorme traballoque están a facer nuns tempos tandifíciles como os actuáis”. dixoMenor.

En DomusVi xunto a parte dopersoal saíron á porta varias daspersoas maiores que viven na re-

sidencia. Tamén no centro Monterreianimáronse a aplaudir os usuarios,cuxa ilusión e emoción fíxose vi-sible durante toda a visita. “Oprotagonismo foi totalmente paraeles. Son persoas moi queridas entodo o Concello e gozamos moitopodendo animalas aínda que foseun anaco de tempo”, engadiu oalcalde.

O persoal de Os Gozos recibiua homenaxe con total entusiasmo,os traballadores da residencia ani-máronse a saír, equipados conmaterial de protección, e bailardurante os aplausos.

En Pereiro de Aguiar hai tresresidencias. Dúas da FundaciónSan Rosendo e están situadas enO Penedo (unha de maiores, a danosa Señora de Os Gozos e a outrapara persoas con discapacidadepsíquica, en Monterrei). A terceira,privada, é o asilo DomusVi, ubicadona Medorra.

Homenaxe ó persoal dasresidencias do municipio

VIIO FARELO | Maio de 2020

Entrevista

- Cómo afrontou o Concello asituación da COVID 19?

- O Concello afrontou a situa-ción con serenidade e colaborandocon todos os sectores produtivosdo municipio cando era necesario.E segundo foron reabrindo os dis-tintos negocios fóiselles facili-tando material e, principalmente,coidando a atención dos maiorese dos seus coidadores. Prestouseespecial atención á ResidenciaVirxe do Carme e ás traballadorasda Axuda a Domicilio. Desde oConcello facilitáronselles desde oprimeiro momento os EPIS queforon necesarios, principalmenteos que se ían recibindo por parte

da Xunta de Galicia, aínda quehoubo máis doazóns. - As feiras do viño e da rosca enqué situación quedan este ano?

- Dependendo como vaia a de-sescalada, pero o que parecelóxico é que as celebracións demáis afluencia, como podería sera Feira do Viño, que xa quedoucancelada ou a Feira da Roscapara este verán, van ter que serpospostas ou reorientadas, é dicir,non como eventos masificados.Síi que van abrir as piscinas,tendo en conta todas as medidassanitarias que demanden as au-toridades correspondentes e, oque está claro, é que todo tipo

de actividade que se faga vai serseguido as pautas e, loxicamente,con menos afluencia.- Cómo ve o futuro inmediatodos soberinos?

- Sober e a Ribeira Sacra teñenun potencial moi grande, princi-palmente no sector turístico edo viño e, aínda que a curtoprazo si se vai ver afectados ossectores principais, como o doturismo ou do viño debido á crisetanto sanitaria como económicaque parece que vai vir, pensoque nun prazo dun ano se vaivolver á normalidade e máis tendoen conta que están esas candi-daturas de Ribeira Sacra Patri-

monio da Humanidade e de RibeiraSacra reserva da biosfera que sonun potencial grandísimo. Entónorganizando as cousas tal e como

nos manden as autoridades sa-nitarias, está claro que o futurode Sober e da comarca a medioprazo está garantido.

Luís Fernández Guitián, alcalde de Sober

“O futuro de Sober a medio prazo está garantido”

Luís Fernández Guitián (1962) foi mestre doConservatorio de Música de Ribadavia ecreou e dirixiu a banda xuvenil de música.

Logo foi mestre no Conservatorio Profesional deMúsica de Pontevedra, onde tamén dirixiu a bandado centro. Pasou despois ao Conservatorio Profe-sional de Música de Ourense, onde foi mestre declarinete e clarinetista da Banda Municipal de Ou-

rense. Foi director da Banda e da Escola de Músicade Sober 1997 e tamén creou a Banda Xuvenil demúsica. Foi correspondente en Sober do xornal ElProgreso e da Axencia EFE. Na actividade política,foi concelleiro de Cultura e tenente de alcalde doconcello de Sober. Nas eleccións municipais de2011 encabezou a candidatura do PPdeG á Alcal-día de Sober, obtivo a maioría absoluta e foi eli-

Luís Fernández Guitián na toma de posesión da Alcaldía.

Ahistoria de Sober, munici-pio do sur lucense perten-cente á Comarca de Lemos,

está marcada, en gran medida,pola súa estratéxica posición xeo-gráfica, sobre todo, como encruci-llada de camiños cara ás veciñasterras de Ourense. As ordes mo-násticas asentadas nas ribeiras dorío Sil e a familia dos López deLemos, señores de Sober, Ferreirade Pantón e Amarante marcaránen boa parte o acontecer históricodeste municipio.

A fertilidade dos campos deSober deu lugar a que desdeantigo fosen considerados comoos mellores solos agrícolas deLemos e a este respecto acuñouseo famoso proverbio popular quedi: Terrón por terrón, vaite a Pan-tón, e se che dan a escoller,vaite a Sober, recollido, entre osautores Otero Pedrayo e Amor

Meilán. Esta riqueza das terrasde Sober deu lugar a que, naépoca medieval, fosen codiciadaspor señores feudais e mosteiros,debido á súa rica produción.

As primeiras noticias escritasnas que se fala de Lemos -zonaque conforma a unidade territorialben definida no sur da provinciade Lugo e na que se engloban osconcellos de Sober, Pantón, Mon-forte, Bóveda, Saviñao e A Pobrado Brollón- débense, sobre todo,ó naturalista romano e procurador,no ano 73 d. de C. da HispaniaCiterior, Plinio el Viejo. Este, noseu Naturalis historia, cita ós Lé-mavos como unha tribu asentadana actual Comarca de Lemos, cuxacapital se fixa no Castro Dacto-nium, o actual Monforte. O xeó-grafo grego Ptolomeo complementae confirma, con posterioridade,os datos aportados por Plinio

sobre os pobos que habitabanGalicia no século II d. de C.

En Sober, as ribeiras dos ríosCabe e Sil, ó igual que noutrospuntos da nosa xeografía, foroncentros de atracción nos que seasentaron esas primeiras tribusde cazadores que chegaron a Ga-licia. Restos deixados por esteshomes neolíticos en terras sobe-rinas localízanse en Bolmente,Anllo, Brosmos, Doade, Figueiroá,Pinol e Proendos. Nestes lugaresaínda se poden ver restos de má-moas, construcións sepulcrais daépoca megalítica formadas porun dolmen cuberto por un mon-tículo de terra de planta circularduns cinco metros de altura.

Na época da prehistoria de So-ber tamén se encadran as deno-minadas insculturas rupestres oupetróglifos. Con este nome coñé-cense os numerosos conxuntos

de gravados ó aire libre que sereparten pola xeografía galega.Aínda que presentan unha variadagama tipolóxica, o tema máis ca-racterístico e que lle confire áarte rupestre galaica unha per-sonalidade diferenciada é o dascombinacións circulares, co seuamplo e complexo espectro, se-gundo afirman os investigadoresPeña Santos e Vázquez Varela.

En Sober consérvase un bo nú-

mero de petróglifos, a maioríadeles en Proendos e tamén nasparroquias de Figueiroá e Milán.Todas estas insculturas rupestrespertencen á tipoloxía das combi-nacións circulares. O seu signifi-cado non está claro, aínda quese lles atribúe un simbolismo má-xico-relixioso. Cronolóxicamenteesta manifestación artística fíxasena idade de bronce entre o ano1800 e o 1700 a. de C.

Sober, encrucillada de camiños

Petróglifos de O Xestal, en Proendos.

O FARELO | Maio de 2020VIII

Redacción Reportaxe

Sober ten unha extensión de 133,52quilómetros cadrados. O municipiolocalízase ó sur da provincia de Lugo,

dentro da comarca da Terra de Lemos. Or-ganízase en 22 parroquias. Os seus límitesxeográficos son: Monforte e Pantón polonorte; ó sur, o río Sil que forma o límitecoa provincia de Ourense; ó leste, conMonforte, e ó oeste con Pantón. As víasprincipais de comunicación e acceso ó mu-nicipio por estrada son a N-120 que o uneó eixe Ourense-Vigo cara ó leste e a me-seta cara ó oeste, e as estradas comarcaisque o enlazan con Pantón, Monforte e Cas-tro Caldelas. En canto ó ferrocarril, este

discorre polo norte contando cunha esta-ción en Canaval e un apeadoiro en Areas.Os accesos interiores compóñenos unharede ampla de estradas e camiños afirma-dos, aínda que non en poucos casos estrei-tos, que dan servizo e comunicación atódalas aldeas do Concello.

O medio naturalO espazo natural máis importante fórmao

a garganta fluvial do Sil. As paredes gra-níticas enmarcan o curso do río en pro-fundidades de ata 500 metros respecto ásplenichairas circundantes formando o quese coñece como Canóns do Sil. O sectorcentral destes canóns aparece incluído noInventario de Espazos Naturais elaboradopola Xunta de Galicia. Actualmente existeun fácil acceso a este lugar debido á grancantidade de pistas e camiños que sefixeron no seu medio.

Polo que se refire á fauna cabe destacarque existen ricas comunidades herpetólogas,como por exemplo a cobra viperina, acobra rateira, a cobra de escaleira, a cobralisa europea, a cobra de auga, eslizón, la-garta e lagarto verdinegro. Encontrámo-lo

lobo ibérico e é abundante o porco bravo;son frecuentes a londra, o porco teixo, axineta, o esquío, o corzo, o raposo, a gar-duña, a donicela, o ourizo cacho, a toupa,a musaraña, o gato montés e outros pe-quenos mamíferos. Algúns mamíferos comoo lobo –que antano criaba prolíficamenteno monte de Bolmente- apenas aparecenesporádicamente empurrados pola falta dealimentos e pola presión do home. Outros,como o gato montés, son moi fuxidíos eadoitan vivir en zonas de difícil acceso.

As aves rapaces volven poboar comoazor, o falcón, o gabián, o rateiro común,o miñato, o lagarteiro, o aguiacho cincento

e pálido, e con aves nocturnascomo o bufo real, o bufo chico,o moucho das orellas, o mouchocomún, autillo e a curuxa co-mún e campestre. No invernoaparecen concentracións deaves acuáticas tales como patosmergulladores, a garza real eo corvo mariño. Podemos con-templar outras moitas avescomo a cegoña branca, o al-caudón real, o corvo, choia, agravilla, a pega, o cuco, a bu-bela, o ouriolo, a rula, a pombatorcaz, o paspallás, a perdiz,o merlo, o peto, o reiseñor, oxílgaro, e un longo etc. de pa-xaros.

Ríos de SoberEstas terras enmárcanse na conca do

Sil, que xunto co Cabe actúan de límitesmunicipais polo sur e polo oeste. Moitosoutros arroios recorren estas terras entreos que destacan o Camilo, o Acea, o SanMateo, o Lampaza, o Sante, o Fervedón, oRegato das Lamas, o Pousavedra e o regatode Portizó que conta cunha caída de máisde 250 metros.

Riqueza monumental Nas terras de Sober en-

contramos restos artísticosque van desde os temposprotohistóricos ata a épocamoderna. Os homes neolíti-cos e da idade dos metaiscoas súas insculturas e assúas construcións megalíti-cas deixaron claras pegadasda súa presenza por esteslugares. A cultura castrexafoi unha das que tivo maiorpresenza en Sober. De feitoos primeiros soberinos per-tenceron a algunha das tri-

bus que Plinio denominou Lémavos e quese situaban no que hoxe é a Comarca deLemos. Os romanos, que entraron polocurso fluvial do río Sil, tamén deixaron asúa pegada en Sober, aínda que en menormedida. Tamén o fixeron os suevos e osmusulmáns.

Pero foi o románico, como cultura eestilo artístico, o que maior pegada deixounas ribeiras do Sil, leito fluvial do queSober é un dos seus fillos. O fenómeno daperegrinación a Santiago propiciou a afluen-cia de xente a Galicia, alcanzando unhagran transcendencia no século XII. A rutafixa que seguían os peregrinos desde Fran-cia, aínda que había varios itinerarios,denominouse Camiño de Santiago.

A partir do século XI os monarcas dosdiferentes reinos polos que cruzaba o ca-miño, así como as ordes relixiosas, encar-gáronse de construír e mante-las infraes-truturas que facían posible a peregrinación,en especial, pontes e hospitais. O tránsitocontinuado de persoas por esta ruta favo-receu o tráfico comercial e de ideas.Exercían tamén un labor colonizador dasterras deshabitadas. Nacen novos burgose vilas e o clero levanta ermidas, capelase igrexas para atende-las necesidades doculto. Polo Sil entrou en Sober a culturarománica que incorporou, ás formas eideas autóctonas, os novos esquemas pro-cedentes de Europa e do norte peninsular.As igrexas de Canaval, Proendos, Lobios ePinol, entre outras, son froito en Sober daetapa florecente que representou para Ga-licia o fenómeno das peregrinacións.

Na parroquia de San Salvador de Fi-gueiroá, no monte denominado dos Có-taros, consérvase nunha pena unha sin-gular escultura rupestre ou petróglifo,de formas circulares, moi similares ós doXestal na veciña parroquia de Proendos.

Aquí nas pedras denominadas das Portelas,Xestales, do Cabalo, Toxaes e Palomar ta-mén hai insculturas prehistóricas de formacircular.

Santa María de Bolmente é unha parro-quia situada ó sur do termo municipal,linda co río Sil. No século IX aparece estafreguesía, citada nunha doazón feita ómosteiro ourensán de Santa Cristina deRibas de Sil. Exercían o señorío xurisdicionalos Condes de Lemos.

A igrexa de Bolmente, de probable orixerománica, foi reconstruída a finais doséculo XVIII, conserva restos de traza ro-mánica na estrutura da nave central e nasoutras partes do templo. É de planta basi-lical con tres naves e unha aparatosa es-padana na súa fachada. Da época románicaconserva cinco caneiros lisos no alzadosur da ábsida, unha seteira no testeiro e oarco triunfal do interior.

Este exemplar de igrexa rural é a antesaladas excepcionais paraxes do río Sil, en es-pecial do seu impresionante canón queneste punto alcanza as cotas máis altas.O encaixe do Sil por esta zona divísase,de forma privilexiada, desde os miradoirosconstruídos polo Instituto Nacional paraa conservación da natureza.

San Pedro de Canaval está situado nabeira do río Cabe, na zona norte do muni-cipio. Algúns historiadores relacionan onome de Canaval cun destacamento militarromano asentado nas proximidades docastro Dactonio, capital da Terra de Lemos.A igrexa desta localidade aparece vinculadaó mosteiro de San Pedro de Valverde (Mon-forte) no século XII. Na centuria seguinterelaciónase coa orde dos Cabaleiros doTemple e con posterioridade é a Casa deLemos a que ten potestade sobre ela.

O estado actual da igrexa correspondecoa restauración que se realizou no séculoXVIII. É un edificio de planta rectangular,con ábsida da mesma forma e a sancristíapegada polo lado norte. Da súa traza ro-mánica primitiva só conserva algunhas

As peregrinacións marcaron unha etapaflorecente para Sober

Viñedos e miradoiro de Souto Chao, en Doade.

Igrexa de San Sillao de Lobios.

Sober leva 39 anos celebrando a Feira do Viño de Amandi.

Continúa na páxina seguinte...

IXO FARELO | Maio de 2020

Reportaxe

formas románicas do século XIII na súafachada principal e no interior. A portaprincipal, de factura románica, consta dunarco de medio punto con tres arquivoltasde sección rectangular e puntas de cravona maior. Os soportes son columnas pa-readas con dúas xambas. As columnasteñen capiteis cúbicos e as súas bases efustes son lisos, ó igual có tímpano. Nointerior o arco triunfal que comunica anave co plebiscitario é de medio punto degrande amplitude.

O dato máis antigo que se conserva dasúa existencia data de 1115 e trátase dundocumento no que un tal Munio Romarizdoa esta igrexa ó mosteiro de Valverde enMonforte. O templo de Canaval a mediadosdo século XIII aparece como unha enco-

menda do Temple. Estivoen mans desta orde ata asúa extinción, momentono que recaeu na Casa deLemos.

San Sillao de LobiosOs apreciados viños

Amandi que se colleitantamén nesta parroquia eas fermosas vistas sobreo río Sil son un motivosuficiente para visitar estelugar, no que ademais ato-paremos importantes obrasarquitectónicas. A igrexade Lobios é unha intere-sante mostra do románico rural, con ele-mentos de transición e oxivais. A súa

construción data do século XIII. A sancristíaé posterior e a espadana é barroca, do

1806. Os materiais empregados na súaconstrución son perpiaños de granitomoi regulares. Antes desta igrexa habíaun mosteiro visigodo do século X. Ac-tualmente o topónimo mosteiro con-sérvase aínda nun barrio desta parroquia.Moi pretiño da igrexa está a capela daRaíña dos Anxos ligada a unha fermosalenda: unha moza do lugar rouboulleunha cadea de ouro a una moura, éstainmediatamente se transformou enserpe. A rapaza, que lle ía escapando,ó pasar por diante da capela encomen-douse á Virxe e a serpe adquiriu denovo a figura humana. Entre a igrexa ea capela hai un interesante cruceiro á

marxe dereita da estrada que une a capitaldo municipio con Doade.

Embarcadorio dos Chancis.

....Ven da páxina anterior.

O FARELO | Maio de 2020X

Redacción Galicia

Acompañía eléctricaNaturgy comezou im-portantes obras de

reelectrificación na parroquiasoberina de Bolmente. Trá-tase da construción dun cen-tro de transformación nolugar de Cimadevila, en con-creto da liña de media ten-sión e de baixa tensión, queafectará á practica totalidadeda parroquia de Bolmente e aunha parte da parroquia deFigueiroá e da parroquia deBarantes. Esta importantemellora supón un investi-

mento aproximado de180.000 euros e vai melloraro subministro eléctrico desazona do Concello, o quetraerá consigo que non se re-pitan as baixadas de tensiónque ás veces se producían.

O Concello de Sober agra-dece o importante investi-mento que fai a compañíaeléctrica na renovación daliña nestas parroquias, que écontinuación doutras mellorasque xa se fixeron en anos an-teriores noutros puntos dalocalidade.

Naturgy reelectrificaparroquias de Sober

OConcello de Sober retomaa loita contra a velutinaou avespa asiática colo-

cando trampas e atraente. A inten-ción é frear a expansión desteinsecto que está causando gravesdanos, sobre todo na apicultura.Colocáronse 250 trampas en árbo-res froiteiras en diversos puntos doConcello. As trampas e o atraenteentréganse de forma gratuíta aosapicultores, ademais de colocarseen lugares estratéxicos das 22 pa-rroquias de Sober.

Coa distribución das trampaspolas distintas parroquias pretén-dese evitar que as raíñas, despoisdun período de hibernación, poida

comezar a elaborar niños. Estímaseque con cada niño primario quese evite tamén se freará a expan-sión deas entre 5.000 e 7.000avespas que ten cada un deles. Asraíñas están espertando, polo que

convén actuar cantos antes paraque a velutina non se siga expan-dindo. Se alguén atopa un niñode velutina deberá chamar ao 112para que procedan á súa retirada,dín o Concello.

Sober coloca trampas á velutina

Niño de vespa velutina.

ADirección Xeral do Patri-monio Cultural aceptouunha proposta do Concello

de Sober para profundar na inves-tigación dun antigo asentamentosituado en Proendos formado porunha vila romana e outra do altomedievo. Este departamento daXunta asinou un convenio coaadministración local para levar acabo unha serie de catas, en con-creto cinco, naqueles lugaresmáis prometedores desde o puntode vista arqueolóxico. A tales ta-refas destinarase unha partidaque ascende a algo máis de20.000 euros.

O alcalde de Sober, Luis Fer-nández Guitián, explicou que oproxecto xa está deseñado e apro-bado por Patrimonio e que ospuntos onde se farán as prospec-cións están definidos. Actuarasenunha zona na que o georradarlocalizou enterrado un gran edificiocon partes anexas que ocupa unhaextensión duns 3.000 metros ca-drados que se cre é de época ro-mana, nun hórreo do alto medievoe nun punto no que todo apuntaá existencia dun amplo mosaico.

Entre as conclusións achegadaspola empresa Ronsel Arqueoloxíae Patrimonio mediante o uso dungeorradar a finais do pasado ano,atópanse a existencia dunha cons-trución de gran envergadura, cun-

ha estrutura a modo de ábsida, econ evidencias de que dispoñade baños no seu interior.

Nas proximidades hai outrasedificacións de menor tamaño,asociadas a rúas, que denotan,segundo os especialistas, "un ar-mazón urbano en época antigaen Proendos". Outros puntosprospectados ofrecen informaciónsobre posibles estruturas de al-macenamento, captación de augae mesmo unha máis que probableestrutura defensiva a modo defoso, así como a xa coñecida ne-crópole de Proendos.

Pequena cidadeTodo sinala a unha pequena

cidade cun urbanismo "sofistica-do", segundo apuntou FernándezGuitián, quen está moi ilusionadocoas novas tarefas arqueolóxicasque levarán a cabo e os posibles

achados.O alcalde quere dispoñer a me-

dio prazo dun centro de interpre-tación da cultura castrexa, romanae visigótica. Será ao aire libre elocalizarase en Proendos. Seránuns mil metros cadrados de terreoque contarán con paneis informa-tivos e recreacións en 3D para in-formar os futuros visitantes sobreo rico patrimonio histórico e cul-tural existente neste lugar. O plancomezará a materializarse candocomecen as escavacións para sacará luz os restos arqueolóxicos.

Numerosos veciños de Proen-dos teñen nas súas casas algúnresto arqueolóxico de orixe romanaou do medievo que descubrironmentres araban as terras da súapropiedade. Por iso pénsase quealí está a Proencia que relatan oshistoriadores.

Buscan en Sober un antigoasentamento medieval

Recreación da vila romana en medieval en Proendos. Aempresa turística AbaSacra de Doade (Sober)renova esta primavera o

tren turístico que percorre as es-tradas das parroquias de Doadee Amandi polo que adquiriuunha nova cabeza tractora edous vagóns con capacidadepara 28 persoas cada un deles,de gran confort e adaptados apersoas con discapacidades.Esta renovación supón un inves-timento de 160.000 euros.

A máquina é un tractor NewHolland T5, comprada no con-cesionario da marca en Monfortee enviado a Cataluña para asúa transformación e homolo-gación como tren turístico. Con-ta coa necesaria potencia parasubir polas empinadas ladeirasdos viñedos de Doade e Amandi.Os seus dous vagóns irán total-mente pechados e acristalados.

O tren turístico “Wine TourAba Sacra” púxose en marcha

fai dez anos. Desde entón, se-gundo siñala o responsable dafirma, Antonio Rodríguez, trans-portou a máis de 65.000 turistas.Tras os primeiros anos esta ofertacomezou a callar ata chegar ater unha media que rolda os8.000 viaxeiros ao ano, contandoúnicamente as viaxes regularesna zona de Sober.

Os percorridos complétansecunha visita e degustación deviño na adega Regina Viarum,coa que Aba Sacra mantén unhaestreita colaboración para ofrecerunha oferta turística de primeiraorde, e mesmo cunha comidano restaurante A Cantina. Onovo tren aumentará a frecuenciadas súas saidas e ofrecerá aosvisitantes un roteiro específicoque foi bautizada coa denomi-nación de “Pasaadegas’, con pa-radas en varias adegas para queos viaxeiros poidan probar osseus viños e adquirilos.

O tren turístico polo río Sil renovase

Saída do tren turístico desde A Cantina de Doade (Sober).

XIO FARELO | Maio de 2020

Galicia

OConcello de Ourense re-compensará a todos osnenos e mozos de ata 18

anos pola etapa de confinamentoco regalo dun libro da súa elecciónen calquera das librerías da cidade.Ademais de fomentar a lecturaentre a mocidade, o Concello quereaxudar o comercio local e, nestecaso, o sector libreiro, especial-mente afectado polo peche decre-tado polo estado de alarma.

O libro, elixido á vontade até unimporte de 20 euros, poderase re-coller desde finais de xuño, candoremata o curso escolar, e durantetodo o mes de xullo. O único requi-sito é ser ourensán, menor de 18anos, e dar o nome na librería. Se-gundo as primeiras estimacións, fá-

lase de máis de 10.000 libros paranenos e mozos de Ourense.

O alcalde de Ourense, GonzaloPérez Jácome, manifestou a súasatisfacción por este acordo cosector libreiro, xa que reúne a po-lítica de fomento da lectura entreos máis novos co apoio sen buro-cracias a un dos sectores comerciaisda cidade. O presidente da Asocia-ción Provincial de Libreiros, JoséManuel García, atopábase “encan-tado” pola súa banda: “Non nece-sitamos subvencións, necesitamosxente nas librerías”, afirmou logoda reunión mantida na Alcaldía, eá que tamén asistiron Pilar Rodrí-guez, tesoureira da Asociación deLibreiros, e Mario González, con-celleiro de Cultura.

O Concello regala libros á xuventude

Manuel García Vázquez,escultor nado en Buci-ños (Carballedo. Lugo)

e residente en Ourense foi galar-donado co Premio Trasalba, queconcede anualmente a FundaciónOtero Pedrayo. Así o decidiu a co-misión executiva da fundación,nunha reunión telemática. “Maio-ritariamente pensouse que nestestempos de desacougo e dó, as ins-titucións como a nosa, deben tra-tar de continuar o seu esforzo deservizo á colectividade, así comorenderlle homenaxe solidariatamén, a todos os desde o ámbitosanitario e calquera outro, se es-forzan por facer posible e menosdifícil as nosas vidas”, sostén afundación nun comunicado.

O premio entrégase a persoasdedicadas á cultura galega, que

seguen os valores que promoveuRamón Otero Pedrayo. Lembrabao presidente da Fundación OteroPedrayo, Juan Luis Saco Arce,que Manolo de Buciños formouparte da tertulia dos Artistiñas,grupo que incluía a Xaime Ques-sada, Xosé Luís de Dios, AciscloManzano, Xavier Pousa e ArturoBaltar. Esta XXXVIII edición doPremio Trasalba debía entregarseno mes de xuño, o sábado máiscercano ao día de San Pedro,pero a situación sanitari fai quese teña que adiar, aínda sen dataconcreta, pero se as circunstanciaso permiten será “entre a vendimae a castiñeira”, sobre o mes deoutubro.

Exposición e libroO artista expuso en marzo no

centro cultural Marcos Varcárcel,

antes de que se decretase o estadode alarma. O libro “Diario de Ar-tista. Buciños” recolle as facetaspersoal e artística de Manolo deBuciños. A publicación formaparte do programa de actividades“Diario de artista”, unha iniciativaque xira ao redor da figura e daobra de Manolo de Buciños, or-ganizada pola Fundación "XoánPiñeiro”. Este libro é unha achegaá vida mesma, unha escolla delembranzas, cunha reportaxe fo-tográfica do artista e do taller.Obras, monumentos, espazos, am-bientes, unha relación documental,todo arredor das palabras do es-cultor nunha longa entrevista deCamilo Franco.

Franco explicou que esta pu-blicación é “a aproximación quefai a Fundación a Buciños, unha

aproximación que ten que vercoa obra e coa personalidade”. Olibro ten a intención de ser un“libro obxecto”, sinalou CamiloFranco, quen afirmou que estapublicación quere amosar á xenteque se trata “dunha peza coidadae feita a medida do contido queten, e o contido que ten é Buci-ños”. O xornalista explicou que olibro ten un deseño de Pepe Barro“que se sae do normal, porquequere ser o libro que representea Buciños, que cando a xente oabra vexa quen é o escultor noartístico, no humano, no senti-

mental e no irónico, porque todasesas partes están representadasa través dos textos, das reportaxesfotográficas e da maneira quecada unha desas cousas estáncolocadas nesta publicación”. "Dia-rio de artista” é unha iniciativaque pretende ofrecer unha visiónde conxunto dos escultores, naque se combine o repaso ás súastraxectorias co seus puntos devista e as propias opinións dosartistas. Esta primeira ediciónestá dedicada a Buciños quenserá Fillo Adoptivo da provinciade Ourense.

O Premio Trasalba foi para Manolo de Buciños

Manolo de Buciños, segundo pola esquerda, na presentación do “Diario deArtistas”.

OConcello de Ourenserepartiu o día 17 demaio 2.700 libros de

obras gañadoras dos certamesliterarios que organiza. Para oalcalde, Pérez Jácome, que es-tivo acompañado polo conce-lleiro de Cultura, MarioGonzález, e outros membros doequipo de goberno, o acto “foitodo un éxito”, ademais depoñer de manifesto que o ob-xectivo que se quería conseguircon esta iniciativa “non éoutro que os libros cumpran asúa función vital; que acabenna man do lector”.

Lembra o alcalde que noutrasocasións, e con motivo de ce-lebrar o Día das Letras Galegas

“facíase unha pequena actua-ción artística e achegábansepoucas persoas a este lugar, aSala Valente, mentres que hoxehoubo colas para recoller oslibros”, o que pon de manifestoque a iniciativa, “a pesaresdas críticas da oposición, foiun éxito e contou coa respostados ourensáns”.

Tamén puxo de manifesto oalcalde que os cidadáns queacudiron “leváronse libros que

tiñan agochados os anterioresgobernos, principalmente oPSOE, ao editar miles de librosque se atopaban en caixas gar-dados a cal e canto”. Polo quea decisión do novo gobernoestaba clara, no senso de queao non poder facer outro tipode actividade, era que toda acidadanía que así o quixerapoida ter estas obras editadaspolo Concello e gañadoras doscertames literarios.

Os ourensáns recibiron libros o Día das Letras Galegas

O FARELO | Maio de 2020XII

Opinión

Presumindo como un rato enriba dunqueixo, co pantalón "pitillo" mar-cando paquete; a camisiña de raias

conxuntada coa americana branca de veráncoas ombreiras de moda, unhas gotiñas deauga de colonia, para "Hombres que dejanhuella" agasallo de meu irmán Suso, quecoido que non notará a falla.

Saio fachendoso, camiño da verbena,cantado o "Xirarei" de Xil Rios, primeirobaixo a Costa da Fonte, outros chámanlle"a subida de rompecús", un saudiño aTeresa pasando o Prado do Muiño, mais omeu agradecemento por pasárlleme tanben o ferro a camisa, tiro fachendoso caraa Costiña do Baño. O día que estivera fer-moso e soleado, deses dias azuis, onde oceo parece pintado, agora ameaza tronada,uns pegotes negros que asemellan os borrónsnese debuxo imaxinario, e no prado, os ve-ciños cargando, "a fume de carozo", aherba nos carros.

Se chove na herba seca, estrágase, xa odi o pai “herba seca mollada, herba escara-llada”, por iso se xuntaron tódolos veciñosde Ribas do Asneiro alí, axudando como sehoubera lume, mulleres e homes, con catrocarros e cinco xugadas, e eu penso que de-bería axudar, pero non quero manchar nina americana nova nin a camisiña de raias.

Ao dobrar onde o regato, e encarar apista de Mouriscade, albisco ao pai coa ga-lleta cargada, suando, cun pano de mandebaixo da gorra. O prado é dos de “Frutos”

cos que nos nunca nos levamos moi ben,“pero cando hai que axudar de verdade,non se mira iso” outro dito do pai, e elestá alí, botándolles unha man.

Entón, íspome da americana, e a camisa,agárrome a unha galleta e axudo a cargarun dos carros, Maruxa a dona dime "deixaAveliniño que vas estragar a roupa nova”,é o seu xeito de darme as grazas.

Todos apuramos sen reparar en esforzos,unhas gotas avisan que a treboada está acaer, óese un trono lonxe pola banda doCandán, os primeiros dous carros xa saíronpara a palleira, nuns intres meterannos acolleito, mentres nós imos rematando oderradeiro, Jesús de Xan e Nilo de Bastián,atan co adival o outro, agora os lóstregosanuncian que pronto chegará a auga, áspresas amañamos o noso carro, e como fo-guetes tiramos para a palleira, o nosométese no curro dos de Cesáreo que alí nonse molla, co apuro esquecinme de recollera roupa, boto a correr cara o prado a ver sechego a tempo de que non se mollen, maischegando á casa dos do Castrelo, estoupaun trono deses tan forte que tremen oscristais, e a comporta ábrese, e a auga caea caldeiros, como unha fervenza, asolagandoo camiño e a min.

A roupa está xa tan mollada que pingao collela, tiro cara a casa cabreado, estaverbena estáseme complicando, pero “deperdidos ao río”, ao chegar o pozo deBlanco ispo os pantalóns e os “calzoncillos”

e dende a “cañota” do fondo, chímpomecomo Deus me trouxo ao mundo ás augasdo meu Asneiro querido, para que me arrin-que o po da herba da pel e o mal xenio daroupa mollada dos miolos, a friaxe faimeestordegar. O Asneiro é frío de verán e deinverno, mais ten esa dozura que acariña ecalma; trae risas nas correntes e prantosnas tostas, coñece tantos mortos comopingas de auga leva; os mortos de todosespállanse cara o mar, deixando algunhaescuma, son relampos da felicidade de “tersido” ou de ser para sempre, no océano doamor, contoumo o pai unha noite, “ao vivirxa non se morre nunca”, dixo “o triste deverdade, é morrer sen haber vivido”.

Deixeime levar polos arrolos da auga ecando me din de conta xa parara de chover,a noite achegábase entre lusco e fusco, e oameneiro de Jaime, brillaba coa luz vermellaanunciando que mañá viría un novo dia decalor, saín e puxen os “calzoncillos” mollados;para non ir nu cara a casa, e non lles darmáis que falar as vellas.

O pai estaba na cociña de lareira, co-cendo uns cachelos e díxome “sécate benque che vou fritir uns ovos e un chourizo,que terás fame dabondo, e colga a roupano arame do corredor, para que che sirvapara mañá”, fíxenlle caso e bulín todo oque puiden, que viña famento, cando che-guei de volta xa estaba a mesa posta e oaceite a quecer, fritímolos ovos e sentamosa cear.

A cadeliña tamén se puxo debaixo damesa agardando as sobras, o pai quedousemirando un anaco, torceu o “bigotiño” edíxome: “Chiquito, hoxe portácheste como

un home, como unbo home! estou beorgulloso de ti”, eos ollos enchéron-selle de bágoas, eeu retruqueille; “xa,pero a festa de Cris-timil vouma perder!”

Entón, escachando a rir díxome, “sorteque onte che preparei a outra roupa, opantalón branco de pinzas e a camisolanegra, e mais falei con Antonio de Elíasque o atopei na Picha, e dentro dun anacovai el tamén e lévate en coche”.

Entón saín de detrás da mesa e ferreilleunha aperta e un par de bicos, “ti dendelogo papá sábelas todas, es o mellor homedo mundo”.

Pasoume a man pola testa rindo edíxome, “anda, Chiquito, anda vaite vestire déixate de Andrómenas, que ata agoraben enrabiado andabas”, e sacando vintepesos do peto meteumos na man sorrindo,el sempre sabía darche todo, e un sentíaque aínda lle facía un favor recibindo.

Namentres estaba escribindo esta An-drómena, chamoume meu curmán Pedro,dándome a mala nova do pasamento domeu tío Manolo o home da tía Esther, queestiveron con nós en Venezuela, agardoatoparme de volta cos dous o día da resu-rrección na que creo, e facer un xantar napraia de Branco a carón do Asneiro, toda afamilia xunta. Mentres agardo sempre lem-brarei “que o que viviu, xa non morre, otriste de verdade é morrer sen haber vivido”e tanto ti papá como o tío Manolo vivistesde verdade.

“Cumprensen cen anos daquelnacemento da revista NÓS.Cando o prodixio xurdiu na ci-

dade dos afiadores e das Burgas,a Atenas Galega. Logo dun séculodaquela loita, e despois tamén

dunha pandemia un novo rexurdirdas letras, sae desta pandemiatan rara “Nós, a Xente do Redor.A cultura non pode quedar pa-rada, senon morrerá o mellor daHumanidade”. Son palabras de

Avelino Jácome, director na novapublicación.

Desta filosofía nace “Nos, aXente do Redor”. O primeiro númerovirtual xa se pode ollar de baldenas redes sociais; tamén se podesolicitar impreso cun custe de 5€que se usarán para poder editar osegundo número. Máis de 20 au-tores colaboran neste primeiro nú-mero: pintores, escultores, poetas,

fotógrafos, diseñadores…Asinan os seus traballos: Miguel

Angel Martínez Coello, Paco Ascón,Marina Sánchez, Avelino JácomeIglesias, Purificación PasionariaQuintas, Marcos Pardo, ManuelBlanco Villar, Miguel Blanes, PepaAlvarez Gómez, Tony Ferrer, FinaCruz, Marila Abad, Antonio Mar-tínez Coello, Avelino Jácome Do-barro, Isabelly Victoria Carmo Val-

verde, Daniel Sutil Moreira, MaríaRosa González Méndez, José Ra-món Fernández Morgade, PabloCid e Berta Dobarro.

“Dende cativos de oito anos,ata xovenes de oitenta colaboranneste proxecto que pretende unnovo rexurdir desa cultura do pobo,una estrella que escintile no ceode Ourense, nace con vocación dequedarse”, sostén Jácome.

Por Avelino Jácome

Un rato enriba dun queixo

Aparece a publicación “Nós, a Xente do redor”

XIIIO FARELO | Maio de 2020

Galicia

Por Nuno Cardal*

Se estivermos atentos aos ensinamen-tos da História poderemos apreenderlições e ilações que nos permitirão

compreender o presente e perspectivarmelhor o futuro.

Assim sendo verificamos que os temposde adversidade podem ser simultaneamentetempos de oportunidades. Foi o que acon-teceu com o turismo em Portugal nosinícios da segunda década deste séculoXXI. As “Primaveras Árabes” e os conflitosna Grécia levaram a procura de outros des-tinos turísticos mais seguros e Portugal foibafejado com essa busca tendo-se tornado

num destino de eleição que oferecia sol,paisagem, cultura, gastronomia e segurança.

As circunstâncias que vivemos actual-mente vieram, mais uma vez, trazer alte-rações profundas à forma como nos deslo-camos como vivemos e consequentementecomo iremos fazer turismo.

Nos tempos mais próximos teremos deprivilegiar destinos turísticos de proximidade,que não impliquem o uso do avião, vamosolhar mais para o transporte individual,vamos procurar destinos fora das grandescidades em que se evitem grandes aglome-rados, vamos preferir um maior contactocom a natureza e diversidade de actividades.

Tudo isto são características que re-

conheço e vejo na Ribeira Sacra. Pensoque se abre agora um “mundo” de oportu-nidades que tem de ser de imediato apro-veitado e divulgado. É evidente que háalgum trabalho a fazer pois é necessárioincutir confiança para que os turistasvoltem de novo a viajar, têm de ter acerteza que os alojamentos, e os mais pe-quenos serão privilegiados (pela mais baixa

probabilidade de contágios) estarão devi-damente higienizados, provavelmentecriando um selo de garantia. Os restaurantestambém terão de ter novas regras prova-velmente atender por turnos e fazer “takeaway” para os clientes poderem comer emzonas de piquenique.

A Ribeira Sacra sendo uma área “userfrendly” do automóvel e oferecendo umatão vasta variedade de actividades: visitasa mosteiros, vinhas, adegas, oficinas deartesanato, miradouros, igrejas e castelo,passeios de barco e de balão de ar quentepode e deve devido a sua qualidade, setornar num destino turístico e cultural“premium” da Península Ibérica.

*Nuno Cardal é licenciado en Historiapela Universidade de Coimbra. Escritor, fo-tógrafo e especialista en xestión do turismo.Máis de 10 libros publicados en Portugal,prologados muitos deles pelo Presidenteda República, Rebelo de Sousas.

As novas oportunidades da Ribeira Sacra

Catamarán no río Sil.

Por Antonio Rodríguez Ál-varez*

Oantigo Coto de Doade,actual parroquia perten-cente á freguesía de

Amandi, conserva as ruínas dunpriorado que pertenceu á antigaabadía benedictina de San Vi-cente do Pino, desde sempre moivinculado á viticultura pola súalocalización xeográfica, segundodespréndese da documentaciónhistórica existente.

A mediados do século XIX,a desamortización provocou,algún tempo despois, o seu aban-dono segundo pon de manifestoo erudito monxe samonense PaiMaximino Arias, autor dunhamonumental e ben documentadahistoria do Mosteiro de San Ju-lián de Samos apoiada tanto notombo de Samos desaparecido

durante un tempo e achado aprincipios dos anos 80, estudadopolo profesor Lucas Álvarez,como nas fontes documentaiscustodiadas principalmente noArquivo Histórico Nacional. Nestemomento, está a piques de de-rrubarse sen que ningunha ad-ministración competente na ma-teria de defensa do noso patri-

monio construído e cultural pu-xese o máis mínimo interese nasúa conservación. No seu mo-mento, a Asociación CulturalAmigos de aCantina de Doadesolicitou a súa inclusión comoBIC no decreto 166/2018, do27 de decembro, polo que sedeclara ben de interese culturala paisaxe Cultural da Ribeira Sa-

cra, sen éxito.Doade era unha das zonas máis

importantes de viñedos para omosteiro benedictino desde queno século X, ano de 969, oscondes Don Nuno Sarracinez e asúa esposa Dona Goeva doaron“o Coto de Duade” ao mosteiro.De feito figuran constantes con-flitos e preitos entre varios señorese o mosteiro polo valor dos viñedose produción de viño. Como puxode manifesto o investigador mon-fortino Felipe Arias a lenda da“Coroa de Lume” na que se narrao asasinato do abade debeuseaos preitos polo Coto de Doade.

O Priorado sufriu as nefastasconsecuencias da mal planificadae pesimamente xestionada desa-mortización vendéndose o edificioque aínda segue, máis mal queben, en pié e as súas propiedadesa terratenientes. O edificio loceun impoñente reloxo de sol. Todoo espazo que comprende o edificiocentral coa súa cociña, forno, che-

minea, cua-dras, pom-bal, adega ecasa lagare as súasmáis de 238ferrados depropiedadescont iguasaos inmobles utilizouse pola súacasa matriz para recadar os diezmose primicias dos veciños.

As series históricas da recada-ción de diezmos e primiciasestán pendentes dun estudo sis-temático que nos permitiría co-ñecer o volumen de uvas collei-tadas e tamén analizar o climaao longo de séculos en funcióndo datos que se extraígan sobreas ordes do abade para o iniciodas vendimas.

*Antonio Rodríguez Álvarez élicenciado en Historia, secretariode Concello e do Corpo Superiorda Administración da Xunta deGalicia.

SOS Priorado de Doade

O FARELO | Maio de 2020XIV

Redacción Galicia

AConsellería de Educación eFormación Profesional pu-blicou na plataforma Con-

tratos de Galicia a licitación daobra de rehabilitación integral doCentro de Educación Especial In-fanta Elena de Monforte deLemos, por importe de934.836,72 €. A execución dasobras será de 3 meses.

O obxectivo é poder iniciar ostraballos no verán e compatibili-zalos a partir de setembro conovo curso escolar, sempre baixoas máximas condicións de segu-ridade e respectando as indica-cións das autoridades sanitarias.A obra é susceptible de cofinan-ciación polo Fondo Europeo de

Desenvolvemento Rexional nun80%, no marco do Programa Ope-rativo FEDER Galicia 2014-2020.

As obras comprenden unha partedirixida á mellora da eficienciaenerxética do centro e outra naque se realizan traballos de diferentetipoloxía dirixidos á mellora dafuncionalidade e estado das insta-lacións. Neste caso para mellorar aeficiencia enerxética procederaseao illamento da fachada polo ex-terior mediante sistema SATE, asícomo do forxado baixo cuberta,ademais de á substitución da cubertapor unha nova de panel sándwichcon acabado de chapa nervada deaceiro e illamento intermedio, connovos calóns e baixantes.

Así mesmo instalaranse fiestrasde carpintería de aluminio conrotura de ponte térmica e vidrodobre baixo emisivo, mudaranseas persianas por unhas novas dealuminio con illante térmico in-terior e colocaranse luminariascon tecnoloxía LED.

No referido ao resto de actua-cións, o programa contempla di-versas medidas para a mellora daaccesibilidade do centro, como aexecución de novas ramplas nazona de porche e reforma dasexistentes e a reforma integraldo grupo de aseos de alumnadoen planta baixa e primeira, asícomo dos vestiarios e aseos dazona residencial. Esta renovación

incluirá solados, revestimentos,equipamento, fontanería, sanea-mento e, nalgúns casos, ventila-ción.maiores colocarase un novopavimento de tarima nas aulasde psicomotricidade, fisioterapiae salón de actos; novos falsosteitos en varias aulas e espazos,entre eles o comedor; substitui-

ranse algunhas portas interiorese pintaranse os paramentos.

Por outra banda, ampliarase aporta de acceso á parcela para fa-cilitar a entrada de autobuses detransporte escolar e dotarase dunnovo pavimento tanto a explanadade aparcadoiro e paradas de busescomo as beirarrúas perimetrais.

Oalcalde de Monforte deLemos, José Tomé Roca,deu a coñecer os pri-

meiros datos en canto a númerode pasaxeiros do novo autobúsurbano de Monforte, un autobúsque comezou a súa actividade opasado 1 de febreiro, logo de serpresentado o novo vehículo ósmedios de comunicación napraza Campo de San Antonio. Oalcalde sinalou que “o novo busurbano de Monforte transportou,en mes e medio, máis persoasque en todo o ano anterior”.

“En febreiro e na primeira me-tade do mes de marzo utilizarono novo servizo de bus urbanounhas 6.000 persoas, o que supón

case 1.000 persoas máis que entodo o ano 2019, todo un éxitopara este novo servizo de tras-porte público municipal”, dixo oalcalde.

Segundo datos facilitados polaempresa concesionaria do servizo,durante o pasado mes de febreiroforon 3.886 os viaxeiros do busurbano monfortino, mentres quedo 1 ó 14 de marzo, contabilizá-ronse 2.013 pasaxeiros. En total,en mes e medio de funcionamentodo servizo, alcanzáronse os 5.989usuarios. “Dende o inicio daposta en funcionamento, o novobus urbano tivo unha excelenteacollida por parte dos cidadáns,o cal queda demostrado con estes

datos”, sostén o alcalde.Neste senso, dende o equipo

de goberno do Concello “amosa-mos a nosa satisfacción coa va-loración que fan do servizo osmonfortinos e monfortinas, e que-remos trasladarlles o noso com-promiso de que, tan pronto comosexa posible, o bus urbano gratuítovolverá a funcionar con normali-dade para dar servizo a todos osveciños e veciñas de Monforte”,salienta Tomé Roca.

O servizo do bus urbano foisuprimido temporalmente o pa-sado 14 de marzo, logo de queo Goberno de España decretarao estado de alarma. O novo busurbano de Monforte é un caso

único en Galicia e prácticamenteen toda España xa que, ademaisde contar cun vehículo novo,moderno, adaptado para persoascon mobilidade reducida ou con

algunha discapacidade, e acce-sible a todos os cidadáns, o ser-vizo destaca por ser de caráctergratuíto para todos os seus usua-rios.

O novo bus urbano de Monforte é gratuito

Os monfortinos valoran moi positivamente este servizo.

AXunta de Galicia vén de retomar asobras de mellora integral da esta-ción de autobuses de Monforte de

Lemos, ás que destina 155.000 euros. Odelegado territorial de Lugo, José ManuelBalseiro, explicou que os traballos volvenestar en marcha despois de verse afecta-dos durante dúas semanas polo decretoestatal que paralizou as actividades nonesenciais, entre elas as obras públicas.

A volta á actividade desenvólvese ex-

tremando as medidas de precaución,como o uso de mascarillas e o respectodas distancias de seguridade. Os traballosde reforma na estación de Monforte co-mezaron a finais de xaneiro. Balseirolembrou que se levará a cabo unha re-novación completa das instalacións, conmelloras no interior do edificio e nos ex-teriores, incluídas as dársenas e a cuberta.

O proxecto inclúe o repintado deteitos e paredes; a actualización do sis-

tema de iluminación e de recollida deaugas pluviais; a execución de reformasnos aseos o e o acondicionamento dopeche perimetral exterior do recinto,entre outras.

Tamén está prevista a dotación de novomobiliario na zona de agarda, onde seinstalarán bancos; e a colocación de pan-tallas informativas electrónicas para reforzara información sobre as saídas e chegadasdos autobuses.

A Xunta retoma a mellora da estación deautobuses de Monforte

Operarios traballando no tellado da estación.

Educación licita a rehabilitación integraldo CEE Infanta Elena de Monforte

Colexio Infanta Elena de Monforte de Lemos.

Monforte de Lemos é unconcello do sur da pro-vincia de Lugo (Gali-

cia). Capital da comarca Terra deLemos e da Ribeira Sacra é o nú-cleo de poboación máis grandeda provincia, despois de Lugo. Oconcello ocupa un val entre osríos Miño e Sil e a cidade crúzaao río Cabe. Cunha superficie decase 200 quilómetros cadrados ea 300 metros sobre o nivel domar, Monforte de Lemos enten-deuse sempre como a entrada na-tural a Galicia desde Castela.

A historia de Monforte de Le-mos estivo sempre vinculada aoMosteiro de San Vicente do Pino.Nos séculos XVI e XVII Monfortede Lemos acada trascendencia in-ternacional coa persoa de DonPedro Fernández de Castro, VIIConde de Lemos e Virrei de Ná-poles. Tamén nesta época o Car-deal Rodrigo de Castro proxectao Colexio Nosa Señora da Antiga,(Escolapios), edificio emblemáticoda cidade, coñecido como o Es-corial Galego.

En 1883 o rei Alfonso XII inau-gura a líña férrea entre Madrid eA Coruña, convertendo a Monforteno nó ferroviario de Galicia. Dous

anos despois, por decreto real,Afonso XII outórgalle a Monforteo título de "cidade", en agrade-cemento polos esforzos para achegada do ferrocarril. Comezaunha nova época de crecementosocial, económico e cultural.

Hoxe Monforte de Lemos seguesendo cabeceira de comarca, cen-tro administrativo e a capital daRibeira Sacra. O turismo é un dosdinamizadores do concello e dacontorna, ademais da importanteactividade cultural e social.

EscudoA Comisión de Heráldica de

Galicia define o escudo oficial deMonforte así: “De prata (branco)un monte de ouro, sumado dunhatorre do mesmo, acompañado nocentro dunha Tau de gules (ver-mello) e de seis roeis de azur nosflancos”.

Segundo o informe previo pre-sentado á Xunta polo Concello, aTau emprégase a lo menos desde1846 nos documentos municipaiscomo emblema heráldico da cidade,aínda que non se conserva librode acordos plenarios ao respecto.

A proliferación da Tau en lugaresemblemáticos da cidade –suxirenos investigadores- animaría aos

xestores municipais a utilizaladesde mediados do século XIX.

Feira medievalCoa Feira Medieval, Monforte

rememora unha das épocas demaior esplendor da cidade da quedá mostra o Castelo de San Vicentecoa súa Torre da Homenaxe co-mandando o Val de Lemos. Estamosna época do Condado de Lemosque na súa rama principal, contoucoa Casa dos Castro, mecenas deescritores e artistas que destacaronpola súa filantropía e interese nosavances sociais e intelectuais.

Mostra dese pasado é tamén oConvento das Nais Clarisas e todaa colección de arte sacro queatesoura, unha das máis impor-tantes de España; ou a muralla etoda a cidade intramuros que nosfalan da importancia da presenciaxudea en Monforte.

Monforte natural Os recursos turísticos cos que

conta o Concello de Monforte pre-cisan de tempo para coñecelos.Os monumentos e museos son al-gúns dos principais atractivosdeste Municipio Turístico de Galicia,pero ademais o territorio do con-cello conta con multitude de atrac-tivos naturais e paisaxísticos.

Se o visitante busca contactocoa natureza, a veciñanza é bencoñecedora de en que lugaresevadirse dentro da propia capi-

talidade municipal. A cidade contacon parques e xardíns en todosos barrios, pero hai espazos queson especialmente interesantescomo a ladeira de San Vicente eo Parque dos Loureiros ou o Parquedos Condes.

Desde o Parque dos Condes

poden iniciarse dous fermosospaseos ao carón do Cabe. Undeles é seguir o río dentro dapropia cidade polo paseo fluviale o outro, transcorre xusto ensentido contrario, levándonos ataPiñeira nun paseo un pouco máislongo no que acompañamos odiscorrer do Cabe.

MalecónO caso é que o río Cabe é o

principal recurso natural na cidadee a súa contorna, e ofrece espazosde verdadeira beleza e tranquilidade

en lugares como a área recreativade Ribasaltas e Villanueva.

Monforte é final da cuartaetapa do Camiño de Inverno aSantiago e inicio da quinta etapa,que levará ao camiñante ata Chan-tada. Facer o camiño é sempreunha atractiva opción de lecerpara quen queira estar en contactocoa natureza.

E se seguimos querendo natu-reza, estamos na capital da RibeiraSacra, territorio declarado BIC epara o que se persegue ante aUNESCO que sexa declarado Pa-trimonio da Humanidade e Reservada Biosfera. Unha cita cunha na-tureza desbordante pode levarnosata o Miradoiro do Duque sobreos viñedos en socalcos do río Silou ata o embarcadoiro da Pontedo Sil, no concello de Monforte,desde o que disfrutar dunha novaperspectiva e desde onde se ini-cian as demandadas viaxes encatamarán polo canón do Sil.

Adicar uns días a vivir a natu-reza de Monforte de Lemos sempreé unha terapia para o espírito. Oaudiovisual “Monforte natural”fainos un percorrido por estesrecursos.

XVO FARELO | Maio de 2020

Redacción

Galicia

Monforte, capital da Comarca Terra de Lemos e da Ribeira Sacra

Convento de Santa Clara.

Feira medieval.

Fogos artificiais nas festas da patronais.

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA)

T. 986 64 12 69redaccion@novasdoeixoatlantico.com

José Tomé Roca (Guitiriz,1958) é profesor de TecnoloxíaAgraria e político socialista. Al-calde de Monforte desde 2015e presidente da Deputación deLugo desde 2019, comenta aactualidade municipal. Sobre asdecisións para loitar contra aCOVID19 indica:

- O equipo de goberno doConcello, ademais de implementaras recomendacións marcadas polasautoridades sanitarias, puxo enmarcha, a través de máis de 20decretos, iniciativas para mellorara vida dos nosos veciños e axu-dalos a levar o mellor posibleeste período de profunda crise.Destaco o Plan Reactiva Monforte,que significa a maior axuda eco-nómica que se fixo nunca dendeo Concello, en concreto, 1,4 mi-llóns de euros en axudas directasa pequenas empresas, autónomos,así como traballadores con con-tratos temporais ou por contaallea. Tamén eximimos do pagode impostos a empresas e parti-

culares. E repartimos máis de70.000 mascaras sanitarias entretoda a poboación, e temos pen-dente o reparto doutras 100.000,ademais de proporcionar EPI’s eelementos de hixiene e proteccióna residencias, ó persoal do Hos-pital Comarcal e ás empresas quenolos demandaron.- As celebracións previstas paraprimavera e verán celebraransenoutras datas?

- A primeira das nosas grandescelebracións que se viu afectadafoi a Feira Medieval, que esteano alcanzaría a edición número18. Neste senso, decidimos apra-zala, e non suspendela. A nosaintención é celebrala, se as con-dicións o fan posible, e baixo unformato adaptado ás circunstan-cias, dentro deste ano 2020. Res-pecto do Festival do Viño da Ri-beira Sacra de Monforte, previstopara a primeira fin de semana dexullo, barallamos tamén adialo etentar celebralo a finais desteano, si é posible. En canto ás

Festas Patronais de agosto e oPrograma de Verán, haberá queir vendo segundo discurra a de-sescalada.- A situación actual en que me-dida pode afectar ao futuro in-mediato dos monfortinos?

- No momento desta entrevista,atopámonos na Fase 1 do estadode desescalada. Os pequenos pasosque imos dando na redución denúmero de contaxiados e falecidos,permiten ter unha moi moderadaesperanza, pero non por elo de-bemos baixar a garda ante estapandemia. Seguimos baixo un es-tado de alarma e no noso camiñocara á Nova Normalidade, debemosseguir mantendo as medidas deseguridade e condicións de hixienepara evitar unha volta atrás e unrepunte da pandemia, que seríamoi prexudicial para todos. Opresente e o futuro pasan porseguir as recomendacións do Go-berno e das autoridades sanitarias,e dende o Concello de Monforteseguiremos traballando día a día

pola paulatina recuperación danosa economía e da nosa vida ensociedade, polo ben de todos osmonfortinos e monfortinas. Nestesenso quero incidir na importanciaque actualmente está tendo parao municipio o Plan Reactiva Mon-forte ó que me refería antes eque destina 1,4 millóns de eurosen axudas directas a través de 5liñas: axudas de 1.000 euros paraás pequenas empresas (autónomose entidades mercantís, con ousen personalidade xurídica propia),que sexan titulares de establece-mentos comerciais abertos ó pú-blico cando a súa actividade sevise afectada polo peche de es-tablecementos decretado polo Co-vid-19, e con domicilio fiscal enMonforte. Axudas de 200 eurospara traballadores autónomos quese viran obrigados a cesar na súaactividade con posterioridade ao15 de marzo de 2020 e por cir-cunstancias relacionadas co Co-vid-19. Tamén axudas de 200euros ós traballadores por conta

allea que se tiveran visto afecta-dos por un expediente de regula-ción de emprego (ERTE) por mordo Covid-19 así como para tra-balladores por conta allea quetiveran sido obxecto de despidopor causas técnicas, organizativasou da produción, excepto despidosdisciplinarios, con posterioridadeao 15 de marzo de 2020. E final-mente, axudas de 200 euros paratraballadores contratados tempo-ralmente cuxo contrato finalizasecon posterioridade ó 15 de marzode 2020, e non fose renovadopola falla de actividade da empresadebido ó Covid-19.

“O Plan Reactiva Monforte, a maior axuda que fixo nunca o Concello”José Tomé Roca, alcalde de Monforte.