1

A TERCIARIZACIÓN DA ECONOMÍA ESPAÑOLA Cxto. da actividades que teñen como fin dar un servizo á scede. Medra especialm. a partir da década dos 60. -Causas do medre do sector terciario:

-o > do nivel de vida (+poder adquistivo) fai que > a demanda do consumo de servizos e a súa especializac.

-a indust. terciarízase pois ao medrar servizos como transp.,

finanzas, etc fai que moitos parados da activid. ind. se empreguen neste novo sector ao igual que as novas tecnolox. demanden novos servizos estimulando a terciariz. da indust.

-o auxe do turismo estimula servizos como hostalería, comercio,

banca…todos eles relacionados co lecer. -o > dos servizos públicos coa creación das adtcións autonómicas

e europeas estimularon servizos como a sanidade e educac. -a incorporac. masiva da muller ó traballo provoca o > de certos

servizos como as garderías. HETEROXENEIDADE E DESIGUALDADE TERRITORIAL Podemos distinguir múltiples clasificacións.As + imptes.: -Públicos e privados. -Os destinados á venda (comercio, transp. …) e os non destinados á venda ( ensino, sanidade, adtción. pública…)

TEMA 7-OS ESPAZOS DE SERVIZOS

2

-En España predominan os servizos + tradicionais e menos productivos (servizos públicos e comerciais ) e menos os servizos ás empresas. -Os servizos ás empresas nuns casos son servizos persoais (xurídicos, contábeis, de seguridade, de limpeza…) e noutros son servizos avanzados (técnicos, ou I + D ) a) O nivel de terciarizac. do emprego é maior nas CCAA especialazadas en turismo (Canarias, Baleares, Andalucía …). Tm. nos centros rectores do país, caso de Madrid onde se concentran servizos públicos e estatais; en Ceuta e Melillla por carecer doutras actividades product. -É menor nas CCAA con + peso agrario e agroind. -Tm. é maior nas grandes cidades por darlle servizos ós núcleos rurais próximos. b) As distintas ramas do secator terciario teñen un peso desig. -Os servizos destinados ás empresas predominan nun reducido nº de pvicias. (Madrid, Barc., Bizkaia e Zaragoza) - Os servizos relacionados co consumo (comercio, hostelar. ...) maiores nas zonas turíst.: Canarias, Baleares, Com. Valenciana.... -Os servizos escasam. cualificados no resto do territorio. Cos anos as desiguald. poden > acentuando así os desequilibrios actuais. O SISITEMA DE TRANSPORTE E AS COMUNICACIÓNS a) Transportes e territorio interactúan: maiores núcleos urbanos Transp. adaptado á localizac. de maiores centros económ.

3

-Son un factor clave para o desenvolvem. das rexións pois poden facelas accesíbeis e atractivas para as actividades económicas. b) As redes de transp. vertebran o territorio gracias ós movementos de persoas e mercadorías -Estes movem. son cada vez + intensos, rápidos e baratos gracias ós avances tecnolóxicos. -Tm. son importtes. as telecomunicac. que fan posibel que as distancias xeográf. se acurten. 1.CARACTERÍSTICAS DO SISTEMA DE TRANSPTTE. A)Medio físico desfavorabel por: b) Redes terrestre e aéreas son radiais: -Centro en Madridr con raios cara as fronteiras e portos pcipais. -Modelo introducido no S XVIII polos Borbóns e consolidado no XIX con trazado do FFCC. -Rede de aeroportos, no caso de Madrid-Baraxas existe conexión con todos os españois e cos pcipais. estranx. pero os aeroportos periféricos teñen q. facer enlaces a través de Madrid. c) Tráfico de pasaxeiros e mercadorías ten predominio a estrada por dar servizo a baixo prezo, de porta a porta e ser de facil acceso a calquera pto..

-accidentado do relevo -algúns elementos do clima ( xeadas, precipit. fortes, brétemas.) CONSECUENCIA: incremento de custos para vencer as dificultades.

MADRID

4

d) Rede con impttes. desequilib. territoriais debido a que se prestou + atención ós eixes de tráfico pcipais. -Temos así unha rede con tramos moi saturados e outros infrautiliz. debido a desiguald. entre rexións e comarcas. e) Rede de ttptes. descentralizada a raíz da implantac. do estado das CC.AA -Est. central control sobre CCAA competencias sobre f) Existencia dun Plan Director de Infraestructuras (PDI) que abarca até o 2007 e cos seguintes obxectivos: -Política de ttptes. acorde cunha ordenac. global do territorio. -Aumentar rapidez e reducir a conxestión e os accidentes de tráfico. -Fomento de intermodalidade ou interconexión dos diferente modos de ttpte. -Recuperac. de espazos degradados polas O.P.e rehabilitar infraestr. para actividades scioculturais. (senda do oso en Asturias) g)Rede de tptes. española integrada na rede europea. - Política de tptes. da UE basada na potenciación das redes transeurop. e mellora das infraest. das rexións perif. CONSECUENCIAS para España:

-Mellora das conexións coa UE por medio das autov. e trens de alta velocid. e dun corredor intemodal de autov.+ FFCC. -Fondo europeos para mellora de infraestruct.

-Tpte. Internac.-Tpte. terrestre q. atravese + dunha autonom. -A mariña mercante -Portos e aerop. de interese xeral -Espazo e transp. aéreo -Correos e telecom.

-Tptte. terrestre q. discorra pola comunid. esclusivam. -Portos e aerop. non comerciais - Comunic. por redes de cable.

5

-Medidas para reducir o impacto ambiental producido polas distintas infraest.

h)O sistema de ttpte. exerce un impacto sobre o medio ambente que pode ser: 1.1 O TRANSPORTE POR ESTRADA Características do ttpte. por estrada en España: a) rede de deseño radial, con centro en Madrid. (v.mapa páx. 252-254) - Modelo trazado polos Borbóns, S. XVIII dada a concepc. centralista do Est. - 1960: modernizac. da rede de estradas adaptada ó tráfico de vehículos e ó desenvolv. económico reforza o modelo radial b) Competencias sobre as redes repartidas entre, o Est., as CCAA, e as deputacións. Rede estatal:comprende itinerar. de interese xeral. Enlaza pcipais núcleos de poboac.de Esp. e comunicia coa rede internac. Inclúe a maior parte de autoest. e autov. construídas nas zonas de + intensid. de tráfico. Rede das CC.AA., facilita a mobilidade intrarrexion. e enlaza coa Est. Rede das deputac. e as redes insulares, facilitan as comunicac. intracomarcais e o acceso a todos os núcleos de poboac. c) As características técnicas das estradas son variadas -rede estatal ...................... satisfactorias, cunha anchura non infer. a 9 mt.

-visual............ alterac. da paisaxe-acústico........ ruidos nas proximid. de estradas, FFCC, aerop., etc. -contam. atmosf. .... emisións dos vehículos.

6

-estradas deput. e dos concellos.... + deficienc. cun ancho infer. a 7mt. d) A estrada recibe a maior parte do tráfico de viaxeiros e mercadorías por ser o tppte. + barato e por facilitar a relaciòn entre os ptos. de partida e os de chegada. e) Existen desequilibrios territoriais en canto á densidade, intensidade e na accesibilidade: -Densidade maior: -Densidade menor: -Intensidade: elevada nos corredores transversais (medit., cantábrico e do Ebro) onde están as maiores densid. urbanas, indust, ou turísticas. e tm. nos primeiros tramos das estradas radiais que saen de Madrid. -Accesibilidade: -Alta nas zonas indust. e turísticas con necesidades de transptes. que fomentaron a creacion de infraestruct. de + calidade (gran capacidade). -Especialm. elevada: onde conflúen varias vías de gran capacidade (Madr.,Zaragoza, Barc.). -Zonas mal comunicadas (Galiza, parte de Castela-L., Estremad., Huesca e Teruel)

-nas + desenvolv. (Mad.,Barc.,Valencia) -as de + poboac. dispersa (Galiza) -as de relevo accident. que fragmenta o territorio (Cornixa Cantábrica).

i l

-de menor nivel económico -de poboam. concentrado -con distancias grandes entre os núcleos de poboac. (2 Castelas, Estremad.,Aragón)

7

f) Plan Dtor. de Infraestructuras 1993-2007 contempla: g) Integrac. da rede de estradas españolas coa UE. -A conexión co resto dos países de Europa esixe a mellora dos eixes pirenáicos e a conexión das diferentes rexións a eses eixe, especialm. as que están illadas ou mal conectadas (Galiza, Asturias...) 1.2. O TRANSPORTE FERROVIARIO -Até pcipios do S.XX era o pcipal medio de transp., pero logo a competencia doutros medios fíxolle perder posicións pasando a ser secundario e tendo que seportar uns custos de explotac. elevados. -Consecuencia: é deficitario, especialm. nas liñas secundar., tendo que pechar algunhas ou convertidas en rotas turísticas. -Características do FFCC.: a)Ten 3 redes RENFE: Ten estructura radial e arboriforme pois a partir da rede básica, ábrense ramas (rede secund. e complementar.) -Esta estructura facilita maior nº de conexións reducindo custos pero obriga a numerosos rodeos o que incrementa o tempo de transp. -A UE. obriga a reducir a axuda financeira estatal.

REDE NAC. DE FERROC. ESPAÑOIS (RENFE) FERROCARRÍS DE VÍA ESTREITA (FEVE) REDE DE ALTA VELOCIDADE (AVE)

-Conectar todas as capit. de pvcia. á rede de gran capacid. -Mellorar calidade e segurde. da rede viaria. -Potenciar os eixes transvers. para desconxest. os radiais, facendo autov. en sentido N.-S. /L.-O.

8

-FEVE: -O seu percorrido é basicamente pola cornixa Cantáb., e algunhas CCAA. -Problema pcipal.: infrautilizac. da rede que se intenta solucionar mellorando as infraest. e apostando pola función de proximidade. -AVE: iniciado coa liña Madr.- Barc. e Madr.-Vallad. b) as característ. técnicas das liñas presentan acusados contrastes. -Maioría das vías son mediocres, sen electrificar, de dirección única, con fortes pendentes e dan grandes rodeos. RESULTADO: > nos tempos de transp. e de custo c) o tráfico de viaxeiros e mercad. necesita reorientarse. -Tráf. de viaxeiros -Tráf. de mercador. d) desequilibrios territor. en equipamentos e investimentos: -vías + equipadas e con + investim. as que comunican as cidades + desenvolvidas (Mad., Barc., Bilbo, Valencia, Zarag. …) -outras rexións teñen infraest. deficientes. e) Plan Dtor. de Infraestr. : PREVISIÓN: -Incrementar o tráfico de proximid. -Mellorar a rede nacional para > a veloc. no tráfico entre cidades. -Ampliac. da rede de AVE e conectala con Europa.

-rendibel en liñas de proximid. entre residenc. perif. e cidade central (centro traballo). -Facilita a desconxest. das estradas.

-centrado nas cargas pesadas e gran volume. -introduc. de containers para facilit. carga e descarga.

9

-Mellora da segur., sinalizac., e control do tráfico. f) Rede ferroviar. aspira a mellorar a integración coa UE.: obstáculo dos Pireneos Problemas ancho de vía español (é maior) -O ancho arranca do S. XIX para facer as locomot. + estábeis ante as dificultades do terreo. -Solucións: con vagóns de eixes intercambiabeis (trens mercad.), ou con vagóns de rodas móveis adaptadas ás 2 medidas (pasaxeiros). -As 2 soluc. > o custo e o tempo do transp. -Na rede AVE, adoptouse o ancho europeo. -Proposta da UE.: -crear unha rede europea de alta velocid. (2010) que reduza tempos, contamine menos e consoma menos enerx. -Necesítanse elevados investimentos só rendíbeis cunha alta demenda. 1.3O TRANSPORTE MARÍTIMO -Seguintes características: a)A rede portuaria está distribuída entre o Estado e as CC.AA. -rede estatal os portos comerciais. -rede autonómica peq. Portos con actividades pesqueiras ou deportivas. -As CC.AA. poden nomear as autoridades portuar. dos portos comerciais. b)O tráfico de viaxeiros e mercadorías ten grandes contrastes:

-tráfico viaxeiros é escaso.Só con certa importancia as seguintes rotas: -as do paso do Estreito (Alxeciras-Ceuta) -entre as Illas ou entre as Illas e a Peníns. -no tráfico marít. exter. ten a competencia do avión.

10

-tráfico de cabotaxe é escaso: transptte. de derivados do petról. desde as refinerías litorais aos portos próximos ás zonas de consumo indust. ou urbano. -tráfico internac. de mercadorías, con enorme importancia tanto para importac. como exportac.TIPOS:

-Sólidos e líquidos a granel ofrecidos ou demandados polos “hinterland” ou zona de influencia do porto. (explicar concep.) -Graneis sólidos (carbón ou outros minerais) nos portos proximos ás zonas productoras dos mesmos ou xunto ás ind. que os demendan. (Ferrol, Xixón, ...) -Graneis líquidos, de product. petrolíferos nos portos onde hai demanda da ind. petroquím. e enerxética.

-Época actual: gaña terreo o tráfico de mercador. por medio de colectores (contenedores). Para eles utilízanse grandes barcos que aforran tempo de permanencia nos portos e teñen grande carga. c) Os portos necesitan melloras técnicas para ser competit. e atractivos. Custosas infraestr., aumentar a súa superf. e mellorar os accesos por estrada e FFCC. -Financiamento das obras:cos ingresos dos portos e con axuda da UE. d) Desequilibrios territoriais en equipamento e investim. pois só os grandes portos teñen ingresos sufic. para asumilos. -Pcipais. portos de tráfico de colectores: Alxeciras, As Palmas, Barc. e Valencia e Bilbo e) Plan Dtor. de Infraest.: prevé unha especializac. como centros de captación e distribuc. de mercador. 1.4. O TRANSPORTE FLUVIAL -Reducido ao porto de Sevilla, con graves dificultades pola barra de entrada e pola sedimentac. ao longo do tramo navegabel o que reduce o seu calado.

11

-Ten unha impte. área de influencia cara ó interior do val de Guadalq. e Estremadura. 1.4. O TRANSPORTE AÉREO Gran desenvolvem. por CARACTERÍSTICAS: a) Rede de aeroport. bastante ampla, pois seguiuse a política de que as cidades de certo tamaño tivesen un. -Dentro da rede establécese unha organizac. xerárquica: Madrid-Barajas é o aerop. central (hub) con conexións dtas. con todos os aerop. españois e cos pcipais do estranx. -Aeroport. periféricos, polo xeral enlazan a través de Baraxas. b) Diferencias entre tráfico de pasaxeiros e de mercadorías. -Tráfico de pasaxeiros: o avión é moi competitivo por ser rápido e cómodo. -Tráfico de mercadorías: é escaso por ser caro e só se centra nos bens perecedeiros ou valiosos. c) Desequilibrios territoriais no tráfico aéreo. -Principais aeroport.:

-crecem. da renda.-demanda turística, profesional e de negocios -desenvolv. de voos internac.

-Nos + imptes. núcleos urbanos, económ. e turísticos: Barajas, Barc., por ser centros pcipais. -Baleares, Canar. e cidades do Medit. polo fluxo turíst. -Bilbo pola influenc. da área urb.

12

-Aerop. + pequenos están infrautiliz. d) Plan Dtor. de Infraest.: actuar nas infraest. e facilitar os accesos ás terminais desde o centro das cidades. e) A UE. liberalizou as tarifas e os servizos aéreos, afectando ás cías. aéreas nacionais como Iberia que tivo que ser privatizada e saneada. 2.AS COMUNICACIÓNS. -Aquelas que facilitan a comunicac. a distancia (Tfno., telefax, intercambios a través de ordenadores...). Son imprescindibles para o desenvolv. económico pois permiten o intercambio en tempo real de informac. -Papel importante da rede tfónica.cun crecemento importante e con desequilibrios entre rexións. OS ESPACIOS TURÍSTICOS 1. FACTORES DO DESENVOLVEMENTO TURÍSTICO ESPAÑOL -Pasou de ser un fenómeno elitista no S.XIX, a convertirse nun fenómeno de masas a partir dos anos 60. -Desde os anos 60 o sector turístico convértese nun fenómeno impte. ao ser España unha gran potencia tanto polo volume de turismo estranx. como polos ingresos. -Convértese no 3º país en recibir + estranx. despois de Franza e EEUU, e o 2º en canto ingresos a nivel mundial

13

-Auxe do turismo español nos anos 60: a) Factores externos: -Medre económ. de Europa Occ.e Set. despois da 2ª G.M.(39-45). > do poder adquisit. da clase media o que lle permite viaxar. Tm. inflúe a lexislación que obriga ás vacacións pagadas para todos os traballad. -Progreso nos transp., que reduciu o prezo dos avións, mellorou a rede dos FF.CC. e estradas e fomentou o uso do coche. b) Factores internos: -A proximidade xeográfica de España aos potenciais clientes europeos. -Boas condicións climáticas, paisaxísticas e de praias. -O atractivo cultural: arte, folclore, gastron. … -Baixo custo para os estranx. dada a devaluac. da moeda española. -As facilidades do Est. para este sector ao que se veía como o financiador da indust. e equilibrador do déficit comercial. -A creación de grandes complexos hoteleiros e de axenc. de viaxes. MOMENTO ACTUAL: aparecen outro ftores. + impttes.: -Consolidac. da demanda interna. -Calidade da oferta tendo en conta as condicións medioambientais. -Diversificac. dos productos turísticos ofrecidos. -Existencia de recursos humanos cualificados. -Melloras nas infraest. do transp. -Promoción por parte de todas as adtcións. -A inestabilidade política en zonas potencialm. competidoras (países árabes, N. de Africa, Balcáns…)

14

2. O MODELO TURÍSTICO TRADICIONAL -Características do modelo dos anos 60: 2.1 A OFERTA TURÍSTICA (V.gráficos páx. 266-67) -Integrada por -A oferta de aloxamento existente é ampla e está concentrada en : -LITORAL MEDITERR. -ZONA INSULAR. -últimos anos medre de zonas RURAIS DO INTER. -Tipo de establecmtos. hoteleiros : de categoría media ou baixa (hoteis, hostais e pensións ) e que ocupa o 3º lugar mundial en canto a nº de prazas por detrás de EEUU e Italia. -Establecmtos. extrahoteleiros (campings, aptos., segundas residencias...) supoñen + de 10 millòns de prazas.

-abundante oferta-dirixida a unha clientela masiva -con poder adquisit. medio ou medio baixo -con aloxamento en H. e Aptos. de categoría intermedia e en zonas de sol e praia -Dependencia dos tour- operad. internac., quedando gran parte do gasto dos turistas fóra de España

-os que venden o pdcto.(institucións, feiras, axencias...) -as instalacións turísticas (aloxamtos., restaurantes, ocio...)

15

-Estblecmtos. de manutención: formado por restaurant., e tm. cafetar., e bares. -Oferta de lecer: pcipais. instalac. as deportivas, acuáticas, náuticas, de golf... 2.2 A DEMANDA TURÍSTICA -Nun pcipio. estaba dominada pola demanda estranxeira, pero na actualidade, a demanda nacional ten un papel impte. a) DEMANDA INTERNACIONAL b) DEMANDA NACIONAL c) EXCESIVA ESTACIONALID. DA DEMANDA -É un dos pcipais problemas do turismo español -Demanda pcipal. nas vacacións do verán (tempor. alta), agás as estacións de esquí, e nas Canarias.

-En crecemto. desde os anos 50 agás nas etapas de crise. -Procedencia pcipalmte. de Europa Occ. e do N. -Maioritariamente estival. -Preferencia por zonas de sol e praia: illas, Cataluña, Andaluc., e Comun. Valenciá. -Pcipal. cliente dos H.

-En crecmto. desde os anos 60 xunto co medre do nivel de vida do país. -Procedenc. das zonas + indust. (Madr., Catal.) -Máis repartido ao longo do ano. -Máis repartido: costas do N. e zonas de inter. -Destino preferente: litoral mediterr. e por detrás comunid. do inter.: 2 Castelas e Madrid. -No verán acode + a oferta extrahotel.

16

-Turismo estranx.: concéntrase nos meses de verán -Turismo nacion.: concentrado en Agosto pero tm. as fins de semana e as pontes. -Problemas da estacionalidade: saturación e perda de calidade nos meses fortes e durante o resto do ano as instalacións están infrautilizadas; isto dificulta a amortizac. do capital investido. 3.A CRISE DO MODELO TRADICIONAL E O TURISMO ALTERNATIVO 3.1. As causas da crise -O modelo tradicional entra en crise desde 1989. Causas: -Predominio do turismo de nivel medio-baixo. -Problemas da oferta como:

1-a suba de prezos non acompañada por unha mellora de servizos. 2-pouca adaptac. ás novas esixencias da demanda. 3-estacionalidade 4-competencia doutros países mediterr. e de Eurpa do L. -Dependencia dos tour-operadores internac. que demandan + calidade e reducción de prezos. -O deterioro ambiental e da paisaxe dalgunhas zonas turísticas.

-Ante isto búscanse solucións que se concretan nos seguintes OBXECTIVOS: a)Potenciar o turismo de calidad (alto poder adquisit.) mediante a -creación de boas infraest., modernizando instalacións. -mellorar a cualificación profesional -coidade do medio ambente

17

b) Mellora da oferta fomentando novas modalidades de turismo: -Turismo da 3ª idade. tanto nacional como estranx.

-Turismo deportivo. náutico e de golf, que atraen a clientes de alto poder adquisit. -Turismo rural aproveitando as axudas dadas pola UE. -Ecoturismo, que valora as condicións naturais. -Turismo urbano, cultural, de congresos...

c) Diminuir a dependencia do exterior: creando tour-operad. nacionais para o mercado interno como externo. d) Facer compatíbeis turismo e calidade medioambiental: que o turismo non afecte negativam. á paisaxe nin ó medio. -Desde os anos 80 valórase o impacto ambiental e paisaxístico, os espazos naturais protexidos, a rexeneración dos espazos degradados e a revitalizac. das cidades htcas. 4.AS ÁREAS TURÍSTICAS E A SÚA TIPOLOXÍA -Áreas turísticas son os espazos onde van turistas tanto estranxeiros como nacionais. -ZONAS DE SOL E PRAIA: as que + turismo atraen (illas / litoral mediterr.) -COSTAS DO Noes. E N. PENINS.: 2º lugar en importcia. -INTERIOR CC.AA. CATALUÑA, VALENCIA E ANDAL. -Dependendo do uso destas zonas podemos clasificalas en:

TURÍSTICAS DE TEMPORADA: con estacion. sup. a media (Cataluña e Baleares) TURISMO ESTABILIZADO: especializ. En turismo ben por estancias prolongadas ou por visitas puntuais polo seu patrimonio htco.

18

4.1 AREAS TURÍSTICAS DE SOL E PRAIA -Integradas polas illas e a costa mediterr. -A súa afluencia é debida ás praias e ao tipo de clima. -Teñen tm. diferencias notábeis: -ACCESIBILIDADE: algunhas zonas carecen de boas comunicac. aéreas e por estrada cos lugares de orixe dos turistas, caso dalgúns lugares afastados da autop. do mediterr. con erios baleiros na ocupación turística. -O MODELO DE OCUPACIÓN DO ESPAZO: nalgúns casos os aloxamentos turísticos intégranse na estructura urbana preexistente, afectando á fachada marít. Noutros casos o turismo crea novos asentmtos. que integran diversos servizos (deportivos, ocio…) -O TIPO, CALIDADE E CLIENTELA DOS ALOXAMENTOS: as áreas turísticas diferéncianse en función da 4.2 OUTRAS ÁREAS TURÍSTICAS (LER O PTO. NA CLASE E COMENTALO)

-tipoloxía dos establcmtos. hoteleiros ou extrahot.-dos modelos: baixa densidade ou intensos en altura. -do tipo de categoría do establcmento. (estrelas) -do tipo de clientela: nacion. ou estranx.

19

5. O IMPACTO ESPACIAL DO TURISMO 5.1. REPERCUSIÒNS DEMOGRÁFICAS

NAS ÁREAS LITORAIS

NAS ÁREAS RURAIS 5.2. REPERCUSIÒNS NO POBOAMENTO

NAS ÁREAS LITORAIS

NALGÚNS ESPACIOS RURAIS E URBANOS -Rehabilitación do patrimonio xa edificado.

- > os efectivos de poboación ou ben con xoves que buscan traballo ou con poboac. adulta e da 3ª idade que se establece de xeito permanente. - > a poboac. empregada no sector terciario e na construcc.

- valeron para frear o despoboam.- revitalizou actividades como a artesan. - mitigou a emigrac. ó ter aparecido novas activid.

- en amplos tramos créanse conurbacións - alta densidade de construc. e especul. d h

20

5.3. REPERCUSIÒNS ECONÓMICAS -Creador de emprego pola necesidade de man de obra en tareas que non poden mecanizarse. -Tipo de demanda: pouco cualificada e con emprego estacional. - Efecto multiplicador sobre outras activdes. económicas. - Un dos pcipais piares da econom. española - Compensa a balanza comercial e frea a débeda externa. - Inflúe na política de tpptes. mediante a:

-accesibilidade aos núcleos turísticos. -creación da autopista do mediterr. -desenvolvem. e moderniz. rede de aerop. (charter, vos irreg.) -instalac. portuarias de recreo e deportivas.

5.4. REPERCUSIÒNS POLÍTICAS, CULTUR., E SOCIOLÓX. - Favorece o achegamento dos pobos e o contacto entre culturas diferentes. - Incide nos xeitos de vida da scdade. local ben positivam. (estimula cambios e a modernizac.) e noutros negativam. (perda de costumes e identidade propias) - Repercute na calidade de vida dos residentes, masificando e saturando os servizos e infraestr. 5.. REPERCUSIÒNS NA ORDENACIÓN DO TERRITORIO

A) nas áreas + turísticas : -ordena os espazos próximos converténdoos en zonas recreativas

(zonas deportivas, parques de atracc.)

21

-ou en periferias de servizos a onde van os abastecem. básicos (auga, alimentac. ...)

CONSECUENCIAS:

-Alteracións na paisaxe e no medio (pantanos, canteiras, ...9 -Transformac. na economía ( revalorizac. de terras de cultivo) -Conflictos polo uso do solo e dos recursos (polo uso da auga, terras agrícolas v. urbanizac. ...)

B) nas áreas rurais:

- Fomento do abandono da activde. agraria e conflictos entre turismo e outras activides.

O COMERCIO INTERIOR E EXTERIOR 1- O COMERCIO INTERIOR a) A localización depende de:

COMERCIAN. CONSUMID.

SISTEMA DE TRPPTE.

PRODUCTOR

MERCADO

DE CONSUMO

22

-O mercado de consumo debe ser amplo e con poder adquisitivo. -Deste xeito saen beneficiados: -Barrios urbanos -CCAA con boa rede de tpptes., moita poboac. e alta renda per cápita (Madrid, Cataluña, Navarra, P. Vasco e Cantabria) -Saen perxudicados: -Barrios e CC.AA peq. e pouco desenvolvidas. (Estremadura, Castela a Mancha...) b) A súa estructura: grades cambios nos últimos anos -canles de distribución (supresión de intermed.)

-consumo (> da capacid. de compra polo > da renda, diversificac. da oferta, diminuc. da frecuencia da compra pola incorporac. da muller.)

-distribuc. (venda en autoserv., ou grandes áreas que aforran personal e abaratan prezos…) -formas de pagamento ( tarxetas, moedeiro electrón. ...)

c) Segundo a súa tipoloxía distinguimos:

-comercio por xunto: concentra as producc. e logo distribúe ao comercio ao por miudo. -busca emprazmtos. centrais respecto á produc.e ó consumo (Catal., Andaluc., Madrid...) -comercio polo miudo ou o detall: venda dcta. ó consumidor.Coexisten o comerc. tradicional e o moderno. -comercio tradicional: establcmtos. peq., con locais antigos, de tipo familiar e con escaso personal. -poucos equipamtos. e que soen estar en crise a pesares das ventaxes en canto ao trato personal e a accesibilidade inmediata. -novas formas comerciais: grandes superf. -autoservizos /grandes armacéns / centros comerciais...

23

d) As áreas comerciais formadas polo espazo xeográfico ocupado por unha poboación que acode a unha localidade importante cando quere mercar bens que non sexan de 1ª necesidade. - No caso de España están formadas polas capitais de pvincia. (v. vocabulario páx, 274)