sectoriais sect... · e n t r e o s o b x e c t i v o s d o f o r o , a d e m a i s d a v i s i b i...

65
Oportunidades Sectoriais para entidades de Economía Social FORO POLA ECONOMÍA SOCIAL GALEGA 2020

Upload: others

Post on 20-Jan-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

OportunidadesSectoriaisparaentidades de

EconomíaSocial

FORO POLA ECONOMÍA SOCIAL GALEGA

2020

Page 2: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

O rural galego.Comunidades deMontes

03

Sumario

01

EducaciónInfantil

05CentrosEspeciais deEmprego

04Transformaciónde empresasmercantís

06

Contidos

Introdución

02

Page 3: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Entre os obxectivos do Foro, ademais davisibilidade e da representatividade dasentidades da Economía Social, búscasexerar condicións para o desenvolvementodas entidades de economía social galega.

Con este reto, expoñemos catroOportunidades Sectoriais, de xeito quepoidan orientar algunha das políticaspúblicas ou dos dispositivos de apoio aoemprendemento.

SUMARIO

O RETO

Comunidades de

Montes

028

Centros Especiais de Emprego

de Iniciativa Social

Educación Infantil

Transformación de empresas

mercantís

Radiografía Economía Social GalegaPeches empresariais e empresas encriseA Economía Social no ámbito darecuperación de empresasEstudo de casosPlan Director de EstímuloResumo Executivo: Conclusións

Radiografía Economía Social Galega nosector da Educación InfantilA Educación Infantil en GaliciaA Economía Social no ámbito daEducación InfantilPlan Director de EstímuloApoios e FinanciamentoResumo Executivo: Conclusións

Oportunidades sectoriais para os CEEISAnálise Global das Licitacións 2019-2020Identificación de Oportunidades:OrganismosAdministracións PúblicasConclusións

Visión Xeral do contorno ruralgalegoO monte en Galicia Economía Social e os MontesVeciñais en Man Común: AnáliseXurídica-Organizativa Conclusións

Page 4: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

02 Introdución

AEIGA: Asociación de Empresas deInserción de Galicia.

AESGAL: Agrupación Empresarial deSociedades Laborais de Galicia.

AGACA: Asociación Galega deCooperativas Agroalimentarias.

CEGASAL: Asociación EmpresarialGalega de Centros Especiais deEmprego sen Ánimo de Lucro.

ESPAZOCOOP: Unión de CooperativasGalegas.

Este documento con "OportunidadesSectoriais para entidades de EconomíaSocial" enmárcase nas actividades einiciativas do Foro pola Economía SocialGalega (FOROESGAL) desenvolvidas encolaboración coa Rede Eusumo daConsellería de Emprego e Igualdade.

O Foro pola Economía Social Galeganace en Santiago de Compostela, o 19 dexaneiro de 2018, como un espazo deencontro que represente a todas asentidades da economía social galega eque busca o desenvolvemento e impulsoda Economía Social Galega.

Xa constituído formalmente, o Foroaglutina ás entidades que conforman asorganizacións máis representativas dasdiferentes familias empresariais daeconomía social en Galicia:

Entre os obxectivos do Foro, ademais davisibilidade e da representatividade dasentidades da Economía Social, búscasexerar condicións para o desenvolvementodas entidades de economía social galega.Así, formúlanse catro OportunidadesSectoriais, de xeito que poidan orientaralgunha das políticas públicas ou dosdispositivos de apoio aoemprendemento.

A primeira Oportunidade conflúe noámbito do rural galego, cunha reflexiónsobre o monte, especialmente o monteveciñal en man común, incorporandounha análise xurídica da relación que seestablece coa economía social.

De seguido, avalíanse as posibilidades deimpulso dos centros especiais deemprego mediante a análise daslicitacións públicas reservadas -actuais epotenciais-, co obxectivo de manter oemprego e a actividade empresarial.

O terceiro punto abarca as posibilidadesde novas entidades de economía socialno sector do ensino infantil, igual queexisten xa modelos cooperativosde éxito no ensino regrado obrigatorio,tanto mediante concertos educativos -principalmente- como con carácterprivado non concertado.

Finalmente, estúdase o impulso ecreación de novas entidades derivadasda transformación de sociedadesmercantís en crise, por xubilación ou ceseda actividade, noutras de EconomíaSocial, especialmente cooperativas esociedades laborais.

Page 5: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

05 EducaciónInfantilRadiografía

Page 6: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Un dos condicionantes que marcan aescasa presenza de cooperativas dentrodo sector da Educación Infantil vénmotivado pola entrada en vigor no ano2012 do Decreto 254/2011 que regula orexistro, autorización, acreditación einspección dos servizos sociais enGalicia. Antes da súa entrada en vigor,moitos centros de ensino en réxime decooperativa contaban dentro do seuorganigrama coa etapa educativa de 0-3 anos e eran —en virtude da súacondición de cooperativas—,beneficiarios das axudas que aAdministración Autonómica distribuíaentre as escolas denominadas de“iniciativa social”, tanto polaescolarización de alumnado como parainvestimentos nos propios centros.

O Real Decreto 254/2011 estableceu noseu artigo 12.2 a obrigatoriedade de quepara que unha entidade prestadora deservizos socias sexa considerada deiniciativa social, ten que carecer deánimo de lucro; en caso contrario seríaconsiderada como entidade mercantilcon ánimo de lucro, e polo tanto,quedaría fóra do reparto das axudaspúblicas.

Ante a nova situación creada ascooperativas de ensino atopáronse antea disxuntiva de ter que elixir unha novafórmula xurídica que lle permitiseadaptarse á nova normativa e poderseguir sendo beneficiaria das axudas,

Pasar a ser entidades privadas epolo tanto, sen acceso as axudas.

Transformación da entidade encooperativa sen ánimo de lucro.

xa que en caso contrario, a súaviabilidade económica veríaseseriamente afectada.

As alternativas elixidas foron,basicamente, tres:

Esta opción resultaba relativamentesinxela no caso de aquelas cooperativasque tiñan exclusivamente a etapa 0-3,pero non así nos casos de centroseducativos que contaban con máisetapas, xa que a condición de senánimo de lucro afectaría a todo o centroe non só á etapa de 0-3.

Tamén hai que ter en conta que nomomento en que se produce estasituación, a figura da cooperativa senánimo de lucro en Galicia era derecente implantación, a través dadisposición adicional cuarta da Lei14/2011, do 16 de decembro, pola que semodifica a Lei 5/1998, do 18 dedecembro, de cooperativas de Galicia, eque entrou en vigor en xaneiro do ano2012, polo que era aínda unha opciónque presentaba moitas incertezas áhora de optar pola súa implantación.

O sector da EducaciónInfantil

Page 7: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Separar a etapa educativa 0-3 doresto das etapas coas que contaba ocentro de ensino cooperativo, eceder a titularidade das instalaciónsa unha nova entidade,nomeadamente baixo a fórmula deasociación ou fundación, que si tiñaa condición de sen ánimo de lucro.

Estamos nun momento de enormecomplexidade a nivel socioeconómico ede incerteza en relación co futuro.

A Economía Social ten demostrado asúa capacidade para facer fronte ámomentos complicados.

Moitas das cooperativas de ensinogalegas nacen nos anos 80 medianteprocesos de transformación nos que oprofesorado decide tomar as rendas doproxecto empresarial e educativo.

A madurez amosada polas cooperativasde ensino permite ser coherentes cosseus valores e principios, enfrontarse árealidade con valentía e construírpositivamente proxectos educativos,tendo sempre en conta as necesidadesde alumnado, familias e sociedade.

Temos a posibilidade de innovar naeducación, cambiar as realidades dasaulas e dos propios centros,transformar o xeito de dar clase,facendo proxectos libres, espazosabertos, xogo libre, metodoloxíaseducativas transformadorasdemandadas dende fai tempo polasorganizacións educativas e polacidadanía, pero todo isto pasa por unhaaposta decidida desde as políticaspúblicas, para que consideren áEconomía Social e ás súasorganizacións neste sector, comoentidades con potencialidade parafortalecer social e economicamente oensino regrado e a educación decalidade, reclamando que sexantratadas en igualdade de condicións caoutras entidades.

O sector da EducaciónInfantil

Igualdade decondicións

Page 8: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

EducaciónInfantil

EconomíaSocial

Page 9: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Atención educativaServizo de comedorHorario amplo

Dependentes da Axencia Galega deServizos Sociais.

Dependentes do Consorcio Galegode Servizos de Igualdade e Benestar.

Que son?As escolas infantís 0-3 son centroseducativos que desenvolven o seu laborno primeiro ciclo da educación infantil,atendendo a nenas e nenos de 0 a 3anos, proporcionando unha atenciónintegral sen distinción de raza, sexo,condición social ou económica, a travésdun programa global que garante opleno desenvolvemento físico,intelectual, afectivo, social e moral dosinfantes.

Que servizos prestan?

Que tipo de escolas hai en Galiciasegundo a súa titularidade?A rede autonómica de escolas infantísestá integrada polas:

En Galicia existen, ademais, escolasinfantís públicas ou financiadas, total ouparcialmente, con fondos públicos:

As de titularidade municipal.

As dependentes de entidadesprivadas de iniciativa social

Estas últimas son as que atenden a esteestudo de oportunidades empresariaispara este sector.

Neste momento en Galicia existen 47entidades destas característicassubvencionadas, das cales: 14 sonfundacións, 7 cooperativas e o restoasociacións sen ánimo de lucro (26).

Resulta curioso que cinco destasasociacións se crearan dentro deorganizacións de cooperativas deensino, antes de existir a figura dacooperativa sen ánimo de lucro.

A Educación Infantil enGalicia

Escolas Infantís 0-3

Educación,comedor,

horario

Page 10: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Unha Casa Niño é un proxecto pilotoposto en marcha en 2018 para osnúcleos rurais Galegos que, polas súascaracterísticas de poboación (menos de5000 habitantes), non teñen recursosde atención continuada á infancia deata tres anos de idade.

Que son?En esencia, unha Casa Niño é unhapequena escola infantil rural quepretende proporcionar atención anenos e nenas do rural en pequenosgrupos. Neste sentido, cada Casa Niñopoderá dar servizo a un máximo decinco nenos e nenas con preferenciaaos do concello no que está situadapero que poden acoller tamén aos dosconcellos próximos.

As Casas Niños poden ser promovidaspor unha persoa física ou por unhacooperativa de traballo asociado, noncabe ningunha outra fórmula xurídica.

É unha oportunidade de negocioempresarial e de emprendemento antea situación de COVID -19 que estamos avivir, xa que pode ser un proxecto queatenda moi positivamente arecomendacións sanitarias, comogrupos burbulla, grupos reducidos etc.

Neste momento, en Galiciapracticamente todos os concellos demenos de 5.000 habitantes teñenautorizadas Casa Niño: cerca de 89proxectos e ningún baixo a fórmula decooperativa de traballo asociado,derivado posiblemente de que ofinanciamento que se obtén para unhaúnica Casa Niño non é viableeconomicamente para un proxecto decooperativa de traballo asociado onderequire un mínimo de dúas persoassocias traballadoras. Si podería terencaixe se se incrementa ofinanciamento para potenciar estafórmula ou que no proxecto poidadarse a xestión de varias Casas Niños enon unha soa, baixo unha empresacooperativa.

A Educación Infantil enGalicia

Nenos enenas do

rural

Casas Niño

Page 11: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Que son?Unha ludoteca é un negocio destinadoao ocio infantil en idades de entre 2 e 12anos, enfocado dende unhaperspectiva informal de educar eintentar cumprir obxectivos educativosa través de actividades lúdicas.

Teñen por obxecto potenciar onacemento dunha actividade lúdicafavorecedora do desenvolvementomental, psicomotor, afectivo e sensorialdos nenos e nenas, así como posibilitaro acceso ao mundo da actividade lúdicadaqueles sectores cun entorno socio-cultural menos favorecido. Podendesenvolver ademais, as súasactividades en combinación con outrosservizos exteriores de animacióninfantil, como bibliotecas, servizos deactividades culturais, recreativas oudeportivas.

Estes centros teñen unha claraintención educativa, social e cultural, eestán concibidos como un servizo.Trátase de educar no tempo libre dosinfantes, a través de xogos, xoguetes eoutros elementos.

Réxense por unha programación anual,levada a cabo a través dunhametodoloxía concreta.

Os nenos e nenas aprenden guiadospor un equipo de “ludotecarios”,profesionais especializados, querealizan a función de educadores.

Os valores e principios da economíasocial fan que este tipo de empresas,baixo fórmulas como a cooperativa detraballo asociado, xeren un valorengadido ás actividades que sepretendan levar a cabo, favorecendo oxogo libre, o emprego de metodoloxíasde aprendizaxe cooperativo, poderinnovar na educación non formal, etransformar a educación.

Debido ás medidas adoptadas polaCOVID-19, este tipo de negocio sufriurestricións e situacións complicadaspara seguir en funcionamento,buscando reformularse e innovar nasactividades, procurando ser unhaoportunidade para un novo modelo dexestión e de organización.

A Educación Infantil enGalicia

Ludotecas

Ocio infantil

Page 12: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Cooperativas

Sociedades Laborais

Asociacións sen ánimo de lucro

Fundacións

Os centros educativos e os seusproxectos teñen que estar benxestionados e a súa viabilidadegarantida con eficiencia, buscandoconseguir o fin empregando osmellores medios posibles.

O seu logro primeiramente, pasa poriniciar o proxecto na fórmula xurídicaque mellor se adapte ás persoas quevan formar parte do proxecto, ás súasnecesidades comúns e lograr satisfaceras sociais coas empresariais, pechandoo círculo coa obtención dunhaviabilidade social, pedagóxica eeconómica. No sector da Educación Infantil naeconomía social poderiamos acollernosaos seguintes modelos deorganizacións:

I. Adhesión. Son organizaciónsvoluntarias, abertas a todas aspersoas capaces de utilizar os seusservizos e dispostas a aceptar asresponsabilidades de ser persoasocia sen discriminación social,política, relixiosa, racial ou de sexo.

II. Xestión democrática. Sonorganizacións xestionadasdemocraticamente polas persoassocias, que participan activamentena fixación das súas políticas e natoma de decisións.

É unha sociedade de capital variablecon estrutura e xestión democrática, enréxime de libre adhesión e baixavoluntaria, que desenvolve unhaempresa de propiedade conxunta, através do exercicio de actividadessocioeconómicas, para prestar servizose satisfacer necesidades e aspiraciónsdas persoas socias, en interese dacomunidade, mediante a participaciónactiva e distribuíndo resultados enfunción da actividade cooperativizada.

A súa xestión e goberno correspóndelleexclusivamente a esta e ás persoassocias e en estrutura e funcionamentoaxústase aos principios establecidospola Alianza Cooperativa Internacional:

A Educación Infantil enGalicia

Cooperativa

Page 13: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

IV. Autonomía e independencia. Sonorganizacións autónomas deautoaxuda, xestionadas polaspersoas socias.

As persoas elixidas pararepresentalas e xestionalas sonresponsables ante as persoas socias.Normalmente reciben unhacompensación, se existe, sobre ocapital entregado como condiciónpara ser asociado ou asociada.

As persoas socias asignan osexcedentes para todos ou algún dosseguintes fins: ao desenvolvementoda cooperativa; á constitución dereservas, das que, polo menos, unhaparte sería indivisible; ao beneficiodas persoas socias en proporción ássúas operacións coa cooperativa; eao apoio doutras actividadesaprobadas polas persoas socias.

Asínanse acordos con outrasorganizacións, incluidos osgobernos, ou acádase capital defontes externas, en termos queaseguren o control democrático porparte das persoas socias emanteñan a súa autonomía.

V. Educación, formación einformación. Proporcionaneducación e formación ás persoassocias, ás representantes elixidas, ásdirectivas e ás empregadas, paraque poidan contribuír de xeitoeficaz ao desenvolvemento das súascooperativas.

VI. Cooperación entre cooperativasServen o máis eficazmente posible aquen forma parte delas como socioou socia e fortalecen o movementocooperativo traballandoconxuntamente medianteestruturas locais, nacionais,rexionais e internacionais.

VII. Interese pola comunidade. Aomesmo tempo que se centran nasnecesidades e nos desexos daspersoas socias, as cooperativastraballan para acadar odesenvolvemento sostido das súascomunidades segundo os criteriosaprobados polos socios e socias.

Informan ao gran público,especialmente á mocidade e aoslideres de opinión, da natureza ebeneficios da cooperativa.

A Educación Infantil enGalicia

Page 14: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

1. Cooperativa de ensino deconsumidores: asocian pais e naisdo alumnado.

2. Cooperativa de ensino de traballoasociado: asocian docentes edemais profesionais do ensino, asícomo o persoal de administración eservizos. Teñen por obxectodesenvolver actividades docentes epoden realizar tamén, con caráctercomplementario, outras actividadesque faciliten o seu obxecto principal.Precisan sempre autorizacióneducativa.

Atendendo á base de definición eprincipios cooperativos, as tipoloxías decooperativas que mellor se axeitan parao sector da educación infantil serían :

Cooperativas de ensino.

Dúas modalidades:

Cooperativas de traballo asociado.

Asocian persoas naturais co obxecto decooperativizar unha prestación laboral.

Proporciónanlles ás persoas socias unposto de traballo no que producen encomún, bens e servizos.

Unha especialidade das cooperativasde traballo asociado e asimiladas sonas:

Cooperativas xuvenís Constituídas maioritariamente porpersoas socias traballadoras con idadescomprendidas entre 16 e 29 anos, agásno caso de que sexan persoas cun graode discapacidade igual ou superior ao33% en que a idade máxima será de 35anos.

Teñen por obxecto proporcionaremprego e un marco apropiado para odesenvolvemento profesional áxuventude, mediante a prestación doseu traballo persoal producindo encomún bens e servizos para terceiros.

Contan con importantes vantaxes paraa súa constitución (redúcese o capitalmínimo e non se require outorgamentode escritura pública), e transcorrido oprazo marcado nos estatutos, que nonserá superior aos cinco anos, debentransformarse en cooperativa ordinariaou disolverse.

A Educación Infantil enGalicia

Ensino eTraballo

Page 15: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Como cooperativa singular eexcepcional tamén se prevé a: Cooperativa mixta de traballoasociado. Aquí existen cooperativistas cuxodereito de voto na asemblea xeralpoderá determinarse en función docapital achegado nas condiciónsestablecidas estatutariamente.

O obxecto destas cooperativas écontribuír á captación de capital deterceiros nos proxectos cooperativos,salvando ao máximo posible, ascaracterísticas que son propias dassociedades cooperativas.

A Xunta de Galicia poderá cualificarcomo sociedades cooperativas senánimo de lucro ás que polo seu obxecto,actividade e criterios económicos defuncionamento acrediten a súa funciónsocial: dedicadas principalmente áprestación e xestión de servizos sociais,educativos, culturais, artísticos,deportivos ou de tempo libre e outrosde interese colectivo ou titularidadepública; á integración laboral depersoas que sufran calquera clase deexclusión social ou a outras actividadesque teñan como fin superar unhasituación de marxinación social.

(Disposición adicional cuarta . Lei5/1998, de 18 de decembro, decooperativas de Galicia).

Igual que con outras fórmulasempresariais sen ánimo de lucro, comoos centros especiais de emprego e asempresas de inserción, os resultadospositivos da actividade non poden serdistribuídos entre as persoas socias,destinándose os excedentesdispoñibles (beneficios) a un Fondo deReserva Obrigatorio e Irrepartible.

Ademais, as cooperativas sen ánimo delucro teñen limitada a retribución daspersoas socias traballadoras e dopersoal asalariado, non podendosuperar o 150% das retribuciónsestablecidas no convenio colectivoaplicable ao seu sector. Iso non significaque as persoas socias traballadoras epersoal asalariado traballen ou prestenos seus servizos de xeito gratuíto, senónque tanto os beneficios como as súasretribucións están suxeitas ásdevanditas limitacións prevalecendo ocarácter social da entidade.

A Educación Infantil enGalicia

Funciónsocial

Page 16: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

a. De clase laboral: mantén coasociedade unha relación laboral portempo indefinido.

b. De clase xeral: non manténrelación laboral coa sociedade, e se ofai, non é por tempo indefinido.

Unha sociedade laboral é aquelasociedade mercantil na que a maioríado capital é propiedade das persoas traballadoras que prestan nela servizosde forma retribuída, persoal e directa ecunha relación laboral por tempoindefinido.

Está rexida pola Lei 44/2015 do 14 deoutubro de sociedades laborais eparticipadas, a Lei de Sociedades deCapital e demais leis e regulamentos deaplicación.

1. Trátase dunha sociedade mercantilque pode ser Anónima ou deResponsabilidade Limitada, e na que,con carácter xeral, a responsabilidadedas persoas socias limítase ás achegasrealizadas.

2. Tipos de persoa socia:

a. Se é unha Sociedade AnónimaLaboral, o capital social debe sercomo mínimo 60.101,21€, dividido enaccións nominativas, das calescomo mínimo o 25% debe estardesembolsado no momento daconstitución.

b. Se é unha Sociedade LimitadaLaboral, o capital social mínimo é de3.005,06€ , dividido enparticipacións sociais, e debe estarintegramente desembolsado nomomento da súa constitución.

3. Capital social:

4. Existe unha limitación máxima docapital social que pode ter cada persoasocia. É dun terzo, agás se as persoassocias son Administracións Públicas,Sociedades Públicas participadas porestas, asociacións e entidades senánimo de lucro, que poderán superardevandito límite sen chegar ao 50%.

Disto dedúcese que o número mínimode persoas socias debe ser tres, dascales polo menos dúas deben ser sociastraballadoras.

A Educación Infantil enGalicia

Sociedade Laboral

Page 17: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Son agrupacións de persoasconstituídas para realizar actividadescolectivas de forma estable,organizadas democraticamente e senánimo de lucro. Necesítanse tres oumáis persoas físicas ou xurídicas,denominadas “promotoras” ou“fundadoras”, que deberán outorgar aacta de constitución e aprobar osestatutos da asociación.

O dereito de asociación recoñecido noartigo 22 da Constitución regúlase naLei orgánica 1/2002, do 22 de marzo, dodereito de asociación, de aplicación atodas as asociacións sen fins lucrativosque non estean sometidas a outranormativa específica.

Teñen personalidade xurídica desde omomento mesmo da súa constitución,pero non son empresas e poderán serdeclaradas de utilidade pública ( Art. 32 Lei orgánica 1/2002, do 22 de marzo,reguladora do dereito de asociación), egozar das exencións e beneficios fiscaisrecoñecidos para estas ( Lei 49/2002, do23 de decembro, de réxime fiscal dasentidades sen fins lucrativos e dosincentivos fiscais ao mecenado), e odereito de asistencia xurídica gratuítanos termos previstos na lexislaciónespecífica.

5. No caso dunha sociedade laboralcreada a partir do 15 de novembro do2015, esta pode constituírse con dúaspersoas socias traballadoras, sempreque no prazo de 36 meses se axustenaos termos que figuran no puntoanterior.

Existe unha limitación en termos dehoras/ano traballadas para acontratación de persoal asalariado portempo indefinido. Esta é do 49% dototal de horas/ano realizadas poloconxunto das persoas sociastraballadoras.

A Educación Infantil enGalicia

Asociacións senánimo de lucro

Sen ánimode lucro:

tres ou máis

Page 18: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

O Padroado debe cumprir os finsfundacionais e administrar condilixencia os bens e dereitos queintegran o patrimonio. Entre as súasobrigas está manter o rendemento eutilidade dos mesmos.

LEI 50/2002, de 26 de decembro, deFundacións

Son Fundacións as organizaciónsconstituídas sen fin de lucro que, porvontade das súas persoas creadoras,teñen afectado de modo duradeiro oseu patrimonio á realización de fins deinterese xeral, como poden ser, entreoutros, asistencia e inclusión social,cívicos, educativos, fomento daeconomía social… etc.

A súa finalidade fundacional debebeneficiar sempre a colectividadesxenéricas de persoas.

As Fundacións réxense pola vontade dapersoa fundadora, polos seus estatutose, en todo caso, pola lei.

Terán personalidade xurídica dende ainscrición da escritura pública da súaconstitución no Rexistro de Fundacións.

En toda fundación deberá existir, coadenominación de Padroado, un órganode goberno e de representación damesma.

O Padroado adoptará os seus acordospor maioría, nos termos establecidosnos Estatutos.

A Educación Infantil enGalicia

Fundacións

A finalidadefundacional debe ser beneficiar sempre a

colectividadesxenéricas de

persoas.

Réxense polavontade da persoafundadora, polos

seus estatutos e, entodo caso, pola lei.

Page 19: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Plan DirectorEstímulo

Page 20: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Para desenvolver o labor educativopara lograr persoas competentes,xustas, libres e felices, lograr asocialización en cooperación, conseguircalidade educativa, asegurar aorganización democrática eparticipación real, favorecer un climade inclusión das persoas e as relacións,facilitar a estabilidade do profesorado,interesado pola cultura, cooperadoremprendedor, innovador e motivado.

Para formar persoas libres, quecooperen para conseguir un mundosostible e unha sociedade mellor emais xusta.

Por compromiso coa liberdade , axustiza, a bondade, a autoestima,autonomía persoal e a cooperación.

Plan Director de Estímulo

Por que crear uncentro deeducación infantil?

Democracia

PARTICIPACIÓN AUTONOMÍA RESPETO TOLERANCIA

Autonomía Igualdade dexénero

DiversidadeInterculturalidade

LIBERDADEXUSTIZACOOPERACIÓNSUPERACIÓN

Formación continuaEscola aberta,

emprendedora einnovadora

SocializaciónSolidariedade

Igualdade deOportunidades

DemocraciaIgualdade xénero

Desenvolvementopersoal,

libre pensamento

PrincipiosValores

Page 21: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Currículo de Educación Infantil.Decreto 330/2009 polo que seestablece o currículo da educacióninfantil na Comunidade Autónomade Galiza. (DOG 23/06/2009).

Ensinanzas mínimas de EducaciónInfantil. Real decreto 1630/2006 poloque se establecen as ensinanzasmínimas do segundo ciclo deeducación infantil.

Instrucións da Dirección Xeral deOrdenación Educativa. (21-7-08)Circular sobre docencia naEducación Infantil por nonespecialistas; funcións do profesor/atitor/a en relación ao programagratuidade libros de texto erealización de gardas porprofesorado de PT, AL e Orientación.

Normativa legal e informaciónbásica para a organización efuncionamento dos centrosdocentes que imparten Infantil.

Plan Director de Estímulo

Barreiras erequirimentos

Decreto 192/2015, do 29 de outubro,polo que se define a Carteira deservizos sociais de familia, infancia eadolescencia.

Decreto 329/2005, do 28 de xullo,polo que se regulan os centros demenores e os centros de atención áinfancia.

Normativa legal e información básicapara a organización e funcionamentodos centros e programas de servizossociais. Necesario no caso deAtención a infancia 0-3 e ludotecas.

Lexislación

Page 22: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Plan Director de Estímulo

En relación co disposto no artigo27.2 do Decreto 329/2005, do 28 dexullo, sobre as titulacións paraprestar servizos como persoal deatención e de apoio en escolasinfantís, así como no artigo 28 dodito Decreto para o persoal dospuntos de atención á infancia,haberá que atender ao establecidono artigo 8.1 do Real Decreto132/2010, do 12 de febreiro, polo quese establecen os requisitos mínimosdos centros que impartan asensinanzas do segundo ciclo daeducación infantil, a educaciónprimaria e a educación secundaria,así como no artigo 2.1 e 2 do RealDecreto 476/2013, do 21 de xuño,polo que se regulan as condiciónsde cualificación e formación quedeben posuír os Mestres dos centrosprivados de Educación Infantil e deEducación Primaria.

No que atinxe ástitulacións habilitantes para prestarservizos como persoal de apoio enescolas infantís e persoal de atenciónen puntos de atención á infanciahai que ter en conta que a referenciados artigos 27.2.b2) e 28.2.a) do Decreto329/2005, do 28 de xullo, polo que seregulan os centros de menores e os

Decreto 330/2009, do 4 de xuño, poloque se establece o currículo daeducación infantil na ComunidadeAutónoma de Galicia

Decreto 49/2012, do 19 de xaneiro,polo que se aproba o réxime deprezos das escolas infantís 0-3dependentes desta consellería

Decreto 245/2003, do 24 de abril, poloque se establecen as normas deseguridade nos parques infantís

Decreto 354/2003, do 16 de setembro,polo que se regulan as ludotecascomo centros de servizos sociais e seestablecen os seus requisitos.

centros de atención á infancia átitulación de Técnico en atenciónsociosanitaria debe entenderse realizadaá titulación de Técnico en atención apersoas en situación de dependencia,conforme ao disposto no artigo 1.2 e naDisposición Derogatoria Única do RealDecreto 1593/2011, do 4 de novembro,polo que se establece o título de Técnicoen atención a persoas en situación dedependencia

Page 23: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Plan Director de Estímulo

ORDE do 20 de decembro de 2019pola que se establecen as bases querexerán o procedemento deconcesión de axudas para a posta enmarcha de casas niño, cofinanciadaspolo Fondo Europeo deDesenvolvemento Rexional nomarco do programa operativo FederGalicia 2014-2020, e se procede á súaconvocatoria para os anos 2020,2021, 2022 e 2023 (código deprocedemento BS403C).

Técnico Superior en EducaciónInfantil,

Grado de Mestre de EducaciónInfantil/Primaria,

Grado en Pedagoxía, Psicoloxía oEducación Social, ou

Diploma acreditativo de terrealizado os cursos para futurosprofesionais das Casas Niñoimpartidos pola Xunta de Galicia.

Normativa e información básica paraorganización e funcionamento deCASAS NIÑO:

Nas cooperativas de traballo asociado, énecesario que unha persoa socia esteaen posesión de algún dos seguintestítulos:

Documentación necesaria para áspersoas beneficiarias de axudas decasas niño.Documentación necesaria enrelación ao proxecto de traballo.Documentación acreditativa doinmoble de implantación de casasniño.

Ademais, a persoa que abra a Casa Niñodebe residir no núcleo rural de menosde 5.000 habitantes e contar no mesmocun inmoble que deberá cumprir variascaracterísticas detalladas naconvocatoria, como ter un sistema decalefacción debidamente protexido, terunha sala con iluminación e ventilaciónnatural e directa dun mínimo de 20metros cadrados, unha zona dedescanso e outra para a hixiene infantil,ou un área de preparación de alimentoscon frigorífico, vertedoiro e microondas.

É necesario presentar documentaciónvariada relacionada tanto coa persoabeneficiaria como co inmoble onde sepretende establecer a Casa Niño.

Page 24: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Plan Director de Estímulo

DAFOFortalezas

Todas as actuacións doproxecto educativo axústanseaos valores e principiosdefinidos pola comunidade.Escolas inclusivas, que ofrecenservizos de calidade.Escolas de democracia eparticipación.

Debilidades

A titularidade do proxectocondiciona a toma dedecisións e o acceso arecursos.Pouca paridade entre homes emulleres no colectivoprofesional, predominan asmulleres.Pouco recoñecementoprofesional e empresarial

Oportunidades

Entidades innovadoras quecontribúen a transformar arealidades as aulas e doscentros educativos.Acceso a financiamento eaxudas na economía social.Os nenos e nenas cada vezteñen que pasar máis tempona escola pola discordanciaentre a vida laboral e a familiar.

Ameazas

A percepción das escolasinfantís de primeiro ciclocomo centros de garda ecustodia. Non son garderías.Esquecemento ediscriminación, respecto deoutras etapas educativas,onde a administración estámais activa. A falta de financiamentopúblico.Colaboración e cooperacióninsuficiente cos servizospúblicos.A redución de persoal e aprecariedade laboral.O número excesivo dealumnado nas aulas enrelación ao persoal docente.Carencia de formaciónespecífica universitaria para oprimeiro ciclo de educaciónInfantil.O tratamento en igualdade decondicións das cooperativassen ánimo de lucro e outrasfórmulas tamén sen ánimolucrativo, nomeadamente asAsociacións e Fundacións.

Page 25: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

FinanciamentoApoios

Page 26: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

ORDE do 8 de xullo de 2020 polaque se regulan as bases que rexeráno procedemento de concesión deaxudas para investimento namellora das infraestruturas eequipamento das escolas infantís 0-3 dependentes de entidadesprivadas de iniciativa social, e seconvocan para o ano 2020,cofinanciadas polo Fondo Europeode Desenvolvemento Rexional nomarco do programa operativo FederGalicia 2014-2020 (código deprocedemento BS403F).

EXTRACTO da ORDE do 13 de marzode 2020 pola que se regulan asbases que rexerán o procedementode concesión de axudas para ofomento da gratuidade da atencióneducativa para segundos fillos oufillas e sucesivos/as en escolasinfantís 0-3 de titularidade privada, ese procede á súa convocatoria parao ano 2020 (código deprocedemento BS420C).

As liñas específicas de apoio paraescolas infantís actualmenteexistentes:

.

Apoios e financiamento

ORDE do 13 de marzo de 2020 polaque se regulan as bases que rexeráno procedemento de concesión deaxudas para o fomento dagratuidade da atención educativapara segundos fillos ou fillas esucesivos/as en escolas infantís 0-3de titularidade privada, e se procedeá súa convocatoria para o ano 2020(código de procedemento BS420C).

ORDE do 30 de decembro de 2019pola que se regulan as bases querexerán o procedemento deconcesión de axudas para ofuncionamento das escolas infantís0-3 dependentes de entidadesprivadas de iniciativa social, e seprocede á súa convocatoria para oano 2020

ORDE do 14 de xullo de 2020 polaque se regulan as axudaseconómicas para a atención daprimeira infancia en escolas infantís0-3 non sostidas con fondospúblicos a través do programa Bonoconcilia, e se convocan para o curso2020/21.

A maiores destas axudas directas aempresas, existen estes programas deaxuda ás familias para a escolarizaciónen escolas infantís 0-3:

Page 27: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

ORDE do 5 de decembro de 2019pola que se establecen as basesreguladoras para a concesión, enréxime de concorrencia noncompetitiva, das subvencións para ofomento do emprendemento eneconomía social (programa Aprol-Economía Social) e se convocanpara o ano 2020.

Como liñas de apoio complementariasás anteriormente citadas, as escolasinfantís pertencentes á economía social,poden optar ás seguintesconvocatorias:

.

Apoios e financiamento

Axudas directasaempresas

Axudas ás familizaspara escolarizar

Fomento doemprendimento

Page 28: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

ConclusiónsEducaciónInfantil

Page 29: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Conclusións

Resumo executivo

O cooperativismo ten amosado a súa capacidade para prestar servizos de calidade noámbito educativo. As cooperativas de ensino, especialmente as de traballo asociadoson unha realidade en Galicia e en todo o territorio do Estado con proxectoseducativos que van desde as etapas de infantil ata os estudos universitarios, porén asfórmulas de economía social como cooperativas de ensino, de consumo, cooperativas mixtas de traballo asociado, cooperativas sen ánimo de lucro esociedades laborais teñen unha presenza testimonial e están pouco desenvolvidas,non sendo as devanditas cooperativas de ensino de traballo asociado.

Hai unha oportunidade de negocio neste sector dentro das fórmulas empresariais daeconomía social, especialmente no ámbito do cooperativismo, con acceso a axudas esubvencións interesantes e con fortalezas en torno aos principios e valores nos que seasenta o cooperativismo, que permiten crear organizacións fortes, eficientes e eficacesnun sector como é o do benestar e os coidados, a través da educación e o ensino nasetapas máis temperás. Por contra, a fórmula pola que se está optando en novosproxectos é a de asociación sen ánimo de lucro, que desde o noso punto de vista dotade menor garantías xurídicas aos proxectos especialmente cando se levan a caboinvestimentos importantes e dificulta a xestión.

Concluimos que a cooperativa, coa particularidade de “sen ánimo lucro”, podería sera fórmula que mellor se adecúa a estas actividades empresariais, pero aínda existe undescoñecemento sobre a fórmula, tanto a nivel institucional como a nivel dacidadanía galega. Porén, na actualidade existen importantes agravios comparativos,atrancos administrativos e burocráticos e falla de medidas específicas adoptadas paraminimizar o impacto da crise da COVID-19, que está a ter especial incidencia nestetipo de entidades.

Urxe tomar medidas e poñer en valor esta fórmula e potenciala nestes sectores, xaque as cooperativas sen ánimo de lucro galegas son unha fórmula xurídicaempresarial regulada pola vixente Lei Galega de Cooperativas na súa disposiciónadicional cuarta.

Page 30: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Conclusións

Resumo executivo

Son unha fórmula perfectamente legal e segundo recoñece a devandita lei, teñen queser consideradas polas administracións públicas da Comunidade Autónoma de Galiciacomo entidades sen ánimo de lucro a todos os efectos, polo que deberían poderrexistrarse como tales, nos diferentes rexistros autonómicos, provinciais ou inclusolocais como entidades sen ánimo de lucro, ou incluso como entidades de utilidadepública. Así mesmo, deberían abrírselle as portas ante os múltiples problemas eatrancos burocráticos en relación con trámites administrativos, liñas de axudas ásque por diversos motivos non poden optar, inseguridade xurídica e agravioscomparativos nos criterios de contratación pública.

As cooperativas sen ánimo de lucro que desenvolven actividades económicasvencelladas aos servizos sociais e educativos ou outras similares teñen por finalidademellorar a calidade de vida e condicións das persoas.

Son polo tanto, empresas cun marcado fin social e fronte á confusa e ás veces espuriacualificación de empresas sociais empregadas por algunhas entidades mercantís, naque incluímos tamén algunha fundación ou asociación, as cooperativas sen ánimo delucro son realmente empresas sociais sen ánimo de lucro que cumpren unha funciónfundamental conforme aos principios e valores cooperativos que lle son propios.

Page 31: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Agravios comparativos

Na actualidade existen importantesagravios comparativos, atrancosadministrativos e burocráticos e fallade medidas específicas adoptadaspara minimizar o impacto da crise daCOVID-19, que está a ter especialincidencia neste tipo de entidades.

2

Melloran a calidade de vida

As cooperativas sen ánimo de lucroque desenvolven actividadeseconómicas vencelladas aos servizossociais e educativos ou outrassimilares teñen por finalidade mellorara calidade de vida e condicións daspersoas.

43Eliminar atrancos burocráticos

Deberían abrírselle as portas ante osmúltiples problemas e atrancosburocráticos en relación con trámitesadministrativos, liñas de axudas ás quepor diversos motivos non poden optar,inseguridade xurídica e agravioscomparativos nos criterios decontratación pública.

Fórmulas pouco desenvolvidas

As fórmulas de economía social comocooperativas de ensino, de consumo, cooperativas mixtas de traballoasociado, cooperativas sen ánimo delucro e sociedades laborais teñen unhapresenza testimonial e están poucodesenvolvidas.

A cooperativa, coa particularidade de“sen ánimo lucro”, podería ser a fórmulaque mellor se adecúa a estas actividadesempresariais.

1

Conclusións- síntese

Page 32: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

OportunidadesSectoriaisparaentidades de

EconomíaSocial

Educación Infantil

Page 33: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

06 Transformaciónempresas mercantís

A economíasocial

Page 34: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Sociedades cooperativas galegas: 1.309 (12,62%)

Sociedades Laborais: 1.663 (16,04%)

Centros Especiais de Emprego: 106(1,02%)

Empresas de Inserción: 13 (0,12%)

Confrarías de Pescadores: 63 (0,61%)

Sociedades Agrarias deTransformación: 840 (8,10%)

Fundacións e asociacións conactividade económica: 3.322 (32,03)

Mutualidades: 3 (0,03%)

Comunidades e mancomunidadesde montes: 3.503 (29,44%)

A Economía Social Galega, tal e como sedesprende dos datos do ManualDivulgativo da Economía Social enGalicia do propio FOROESGAL,achegados pola Subdirección Xeral deEconomía economía social Social (endecembro de 2017) representa un totalde 10.371 organizacións, sendo a súadistribución por tipo de entidade:

Por outra banda, a Lei 6/2016, do 4de maio, da economía social deGalicia, ten como obxectoestablecer unha regulaciónespecífica para o conxunto deentidades que integran a economíasocial en Galicia, con pleno respectoá distinta normativa aplicable a cadaunha delas e ao marco xurídicocomún de carácter estatalestablecido pola Lei 5/2011, de 29 demarzo, da economía social.

Coa Lei galega recoñécese oimportante papel destas entidadespara un desenvolvementoequilibrado e sustentable,promovéndose o seudesenvolvemento e o eficazcumprimento dos fins económicos esociais que lle son propios.

Transformación deempresas mercantís

Regulaciónespecífica

Radiografía

Page 35: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Concreción de medidas depromoción, de fomento e dedifusión da economía social,prestando especial atención ao seupapel dinamizador doemprendemento e da creación deemprego.

Atribución de recursos e liñas definanciamento específico paraincentivar o desenvolvemento daeconomía social en Galicia emellorar a súa visibilidade.

Remoción de obstáculos e barreirasque impidan o inicio edesenvolvemento de actividadeseconómicas por parte das entidadesde economía social, a través damodificación da normativa deámbito autonómico.

Simplificación de trámitesadministrativos para a creación deentidades de economía social, enparticular incorporando soluciónsbaseadas nas tecnoloxías dainformación e as comunicacións.

Entre os contidos da Lei Galega deEconomía Social pódense citar ─poloseu interese neste estudo─, asseguintes temáticas:

Transformación deempresas mercantís

Radiografía

Introdución da formación enmateria de economía social nosplans de estudos das diferentesetapas educativas e, en particular,nos niveis previos ao acceso aomundo laboral e na formación parao emprego.

Integración das políticas defomento da economía social coasdesenvolvidas nas áreas dedesenvolvemento rural,emprendemento económico,prestación de servizos sociais,dependencia e integración social.

As entidades da Economía Socialgalega están a sufrir, do mesmo xeito caoutras empresas, as consecuencias dacrise derivada da Covid 19, porén a súacapacidade de adaptación eflexibilidade, os seus principios e valores,o seu sistema de gobernanza e as súasprioridades ─vencelladas aomantemento dos empregos e non ámaximización do beneficioempresarial─, estalles permitindoaguantar en mellores condicións asdificultades que estamos a atravesar.

Page 36: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Transformación deempresas mercantís

Pode haberoportunidade para

impulsar novosproxectos

empresariaisvencellados á

economía social polatransformación de

empresas mercantísen crise, sempre queexista perspectiva deviabilidade comercial,

organizativa eeconómica.

Isto non é novo, así ten sido en crisesanteriores e pode haber oportunidadepara o impulso de novos proxectosempresariais vencellados á economíasocial pola transformación de empresasmercantís en crise, sempre que existaperspectiva de viabilidade comercial,organizativa e económica.

En termos xerais, o Informe GEMEspaña sobre a situación post-Covidpresenta un panorama poucoalentador. Segundo o devanditoinforme, un 15% das empresas en pechetemporal ve bastante probable, ou moiprobable pechar o negocio.

Tendo en conta que as empresas demenos de 10 persoas empregadas e asde entre 10 e 49 permanecían pechadastemporalmente nunha porcentaxe do42,3% é moi previsible un importantenúmero de peches empresariais se nonse ofrecen alternativas. En termos deredución de empregos as porcentaxespara as empresas xa pechadastemporalmente superaba o 30%.

En canto ás microempresas eempresariado autonómo, o volume depeche en Galicia, apunta a cifras récord:

máis de 4,000 baixas segundo datos daUPTA, deixando a cifra de persoasautónomas na comunidade galega enmínimos históricos. Nalgúns sectorescomo a hostalería ou o pequenocomercio calcúlase que un 20% dasempresas cesarán a súa actividade.

Page 37: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Peches empresariaise empresas en crise

A economíasocial

Page 38: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Peches empresariais eempresas en crise

A proposta dende aEconomía Social pasa

pola recuperacióndaquelas empresas

que mostren indiciosde viabilidade futura

a través datransmisión da

empresa ás persoastraballadoras.

Para facer fronte ao desastre que estevolume de mortalidade empresarialpode traer, é necesario involucrar atodos os actores chave da economía e asociedade, nun esforzo conxunto tantopara atopar solucións novas, como pararecuperar outras cuxo valor foidemostrado noutras crises e situaciónsdifíciles.

Tanto o cooperativismo de traballocomo as sociedades laborais podencontribuír a este esforzo colectivoachegando solucións que faciliten acontinuidade da unidade produtiva,salvagárdando o emprego e a creaciónde riqueza.

A proposta dende a Economía Socialpasa pola recuperación daquelasempresas que amosen indicios deviabilidade futura a través datransmisión da empresa ás persoastraballadoras.

Está claro que non todas as empresasvanse poder recuperar. É probable quemoitas das que se rescaten, perdanalgunhas das súas unidades produtivas,menos rendibles, no proceso.

Pero a transmisión de empresas aosseus traballadores ─sempre que sedean determinadas circunstancias─,funcionou ben no pasado, e podefuncionar tamén no presente en moitoscasos, evitando a desaparición definitivada empresa e dos postos de traballo.

Page 39: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Peches empresariais eempresas en crise

A vontade das persoas propietarias aceder parte, ou o total dasparticipacións; das persoastraballadoras, a asumir o novo rol deemprendedoras e a capacitarse paralevalo a cabo con solvencia, aceptandoflexibilizar as condicións laborais; avontade das acredoras de facilitar estatransición, especialmente das entidadespúblicas, facilitando o marco lexislativo(clave nos procesos concursais) e dandogarantías para evitar que os novosproxectos reciban en herdanza asdébedas coa seguridade social oufacenda da anterior empresa ou benapoiando con financiamento específicoos novos proxectos, adiantando asaxudas ou establecendo liñas de axudaespecíficas e minimizando ou eliminadoos trámites burocráticos e axilizando osprocesos de transformación.

Por parte das asesorías-consultoríasdemándase escapar de apriorismos eprexuízos, valorando na súa xustamedida vantaxes e inconvenientes dasfórmulas de economía social, antes dedesbotalas como opción nos procesosde acompañamento, reformulaciónestratéxica, plans de viabilidade esemellantes.

Dende a Unión de CooperativasEspazocoop téñense amosadoexemplos e boas prácticas queconstatan esta afirmación:https://espazo.coop/es/noticias-del-cooperativismo/guia-de-casos-da-crise-a-autoxestion/

Durante o proceso previo ao pecheempresarial son moitos os actores eaxentes que participan no proceso:persoas propietarias da empresamercantil, persoas traballadoras,sindicatos, administracións públicasestatais e autonómicas, asesorías-consultorías, entidades representativas,administracion concursal, clientes,acredores, provedores…

O papel de cada un destes axentes,resulta clave para avaliar asposibilidades de continuidade doproxecto empresarial facilitando oudificultando enormemente unhatransición ordenada cara a modelos deeconomía social:

Page 40: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Peches empresariais eempresas en crise

Por parte dos sindicatos, a colaboraciónpara defender os xustos intereses daspersoas que non queren continuar coproxecto, cos das que queren tentarsalvar os seus postos de traballo Por parte das entidadesrepresentativas, labores de difusión epromoción, formación eacompañamento e detección deproxectos susceptibles de seracompañados,

Por parte de clientes e provedores,confianza no novo proxecto e apoio econtinuidade das relacións comerciais,que, no caso do cliente público,deberan pasar por facilitar os procesosde licitación pública.

Resulta clave o papelde cada un destes

axentes queinterveñen no

proceso previo aopeche, avaliando as

posibilidades decontinuidade do

proxecto empresarialfacilitando ou

dificultando unhatransición ordenadacara a modelos deeconomía social.

persoas propietarias etraballadoras, sindicatos,administracións públicas,asesorías-consultorías,

entidadesrepresentativas, clientela,acredoras, provedoras,

administraciónconcursal…

Page 41: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

No ámbito darecuperación deempresas

A economíasocial

Page 42: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

No ámbito darecuperación deempresas

No ámbito da recuperación deempresas, España é líder europea; xapermitiu, na anterior crise, salvar postosde traballo e evitar o peche denumerosas empresas en crise ouabocadas ao peche, mediante atransferencia da propiedade e adirección da empresa ás antigaspersoas empregadas.

Na gran maioría dos casos onde seproduciron estas transformacións, aspersoas traballadoras investiron aforrosou capitalizaron o subsidio dedesemprego para seguir coa actividadeda súa antiga empresa, e desta maneiramanter viva tanto a súa actividadecomo os seus postos de traballo.

A inmensa maioría destastransformacións empresariais lograron,co tempo, manterse no mercado e,especialmente, potenciar a súaactividade. Actualmente, estasempresas actúan en todos os sectoreseconómicos como SociedadesCooperativas e Sociedades Laborais.

Dende CEPES, entidade representativada Economía Social en España, e através do seu presidente faise constarque:

"España converteuse, na anterior crisefinanceira de 2008, no primeiro paíseuropeo no número de transformaciónsde empresas mercantís en empresas deEconomía Social”, liderando omantemento de empregos e aactividade económica de empresasmercantís en crise.

Cando na empresa existe viabilidadetécnica e económica, debe rexer oprincipio de continuidade que posibilitea empresa como instrumentosocialmente útil e xerador de emprego.Nestes casos faise visible, como unhadas ferramentas alternativas aconstitución de SociedadesCooperativas ou Sociedades Laboraispor parte das persoas profesionais daantiga empresa, resolvendo así asituación tanto da empresa enfuncionamento, como das súas persoas traballadoras que se ven empurradas aodesemprego.

Sen desbotar outras alternativas,historicamente as cooperativas detraballo asociado e as sociedadeslaborais, tanto limitadas comoanónimas, teñen sido os instrumentosfundamentais para a continuidade deproxectos empresariais en crise.

Page 43: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

No ámbito darecuperación deempresas

Coop. deTraballo AsociadoSon ás que asocian persoas físicas paraprestar o seu traballo ofrecendo bens eservizos ao mercado. O número mínimopara constituíla é de dúas persoassocias.

Cada persoa é un voto e os excedentesrepártense en función do traballodesenvolvido e non en función docapital achegado.

Non permiten a presenza de persoassocias de capital pero si a de persoassocias colaboradoras. Ningunha persoasocia pode posuir igual ou máis do 50%do capital.

As persoas asalariadas só podenparticipar como máximo no proxecto co30% das horas/ano que leven a cabo aspersoas socias; cando hai subrogaciónpor continuidade da empresa, aspersoas traballadoras que non seconvirtan en socias non computarán.

Existen axudas específicas para asachegas de capital que convoca aConsellería de Emprego, ás quepoderían optar, aínda que nun procesopuro de transformación non poderíanoptar á capitalización de desempregonin ás axudas á cooperativa paraincorporación.

É a fórmula que especificamente recollea Lei de Cooperativas de Galicia parafacilitar a transmisión da propiedadedas empresas mercantís áscooperativas. Polo seu interese,achégase a literalidade da Disposiciónadicional quinta que as regula:

Obxecto e normas aplicables

1. Son cooperativas mixtas de traballoasociado aquelas nas que existencooperativistas cuxo dereito de voto naasemblea xeral poderá determinarse, dexeito exclusivo ou preferente, enfunción do capital achegado nascondicións establecidasestatutariamente, que estarárepresentado por medio de títulos ouanotacións en conta e que sedenominarán partes sociais con voto.

O obxecto destas cooperativas écoadxuvar á captación de capital deterceiros nos proxectos cooperativos,salvando ao máximo posible ascaracterísticas que son propias dassociedades cooperativas. É unha figuraexcepcional, dándolle un tratamentosingular e específico, orientado aprocurar un acceso efectivo do persoalasalariado á propiedade dos medios deprodución.

Coop. Mixtas deTraballo Asociado

Page 44: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

No ámbito darecuperación deempresas

2. Nestas cooperativas permítese o votoplural ponderado, debéndose prever eregular nos estatutos da cooperativapara os diferentes colectivos sociais, enon serán aplicables os límites aodereito de voto plural establecidos nospuntos 2, 3 e 4 do artigo 36 desta lei,aínda que o dereito de voto naasemblea xeral respectará a seguintedistribución:

a) As persoas socias de capital nonpoderán superar un terzo dos votossociais.

b) As cooperativas, as sociedadescontroladas por estas ou as entidadespúblicas non poderán superar un terzodos votos sociais.

c) As persoas socias traballadoras nonpoderán ter unha porcentaxe inferior aun terzo dos votos sociais.

d) As persoas socias previstas nospuntos b) e c) non terán en ningúncaso, menos do 51% dos votos sociais dacooperativa, sendo as persoas sociastraballadoras a maioría deste colectivo.

e) A participación nos órganos sociaisdeberá respectar os límites porcentuaisindicados nas líneas anteriores.

3. No caso das partes sociais con voto,tanto os dereitos e as obrigas dos seustitulares como o réxime das achegasregularanse polos estatutos e,supletoriamente, polo disposto nalexislación de sociedades de capitalpara as accións nas anónimas. Aspersoas socias a que se refire a letra c)do número anterior deste artigo, teránun dereito de preferenciaestatutariamente sobre as ditas partessociais con voto.

4. A participación de cada un dosgrupos de cooperativistas nosresultados anuais por distribuír, sexanpositivos ou negativos, determinaraseen proporción á porcentaxe de votosque cada un dos dous colectivos teña,segundo o previsto no número 2.

Os excedentes imputables aosposuidores ou posuidoras de partessociais con voto distribuiranse entreeles en proporción ao capitaldesembolsado. Os excedentesimputables ás persoas sociastraballadoras distribuiranse entre estassegundo os criterios xerais definidosnesta lei, e para as persoas sociasprevistas na letra b) do número 2 desteartigo, segundo o disposto nosestatutos sociais.

Page 45: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

No ámbito darecuperación deempresas

5. A validez de calquera modificaciónautorreguladora que afecte aos dereitose ás obrigas dalgún dos colectivos decooperativistas requirirá oconsentimento maioritario do grupocorrespondente, que poderá obtersemediante votación separada naasemblea xeral.

6. En canto á dotación de fondosobrigatorios e á súa dispoñibilidade,haberá que aterse ao disposto, concarácter xeral, nesta lei.

7. As persoas socias relacionadas naletra b) do número 2 deste artigo terána consideración de persoas sociascolaboradoras, non resultando aplicableás cooperativas mixtas o disposto noartigo 29.3 da Lei 5/1998, do 18 dedecembro, de cooperativas de Galicia, epoderán, en consecuencia, desenvolveras persoas socias colaboradorasactividades cooperativizadas encompetencia coas que desenvolva asociedade cooperativa mixta da quesexan colaboradoras, aínda quedeberán ser regulados nos estatutossociais tanto os seus dereitos como assúas obrigas».

Do mesmo xeito que para ascooperativas de traballo asociado, aspersoas asalariadas só poden participarcomo máximo no proxecto co 30% dashoras/ano que leven a cabo as persoassocias, porén cando hai subrogación porcontinuidade da empresa, as persoastraballadoras que non se convirtan ensocias non computarían. Existen axudasespecíficas para as achegas de capitalque convoca a Consellería de Emprego,ás que poderían optar, porén nunproceso puro de transformación nonpoderían optar á capitalización dedesemprego nin ás axudas ácooperativa para incorporación.

Non existen axudas específicas para ofomento deste tipo de cooperativas, ninata o momento se teñen levado a cabocampañas de información oudivulgación específicas deste modelo.

Neste momento só existen en Galiciadúas cooperativas mixtas de traballoasociado, ambas socias de Espazocoop.

Este feito amosa que é unha fórmuladescoñecida, pouco empregada e queprecisa de promoción e difusión entreas empresas susceptibles de sertransformadas.

Page 46: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

No ámbito darecuperación deempresas

SociedadesLaborais

Anónimas ou Limitadas

Son aquelas sociedades mercantís (S.A.ou S.L.) nas que a maioría do capital épropiedade das persoas traballadorasque prestan nela servizos de formaretribuída, persoal e directa e cunharelación laboral por tempo indefinido.

O capital social máximo de cada persoasocia é dun terzo, agás se as socias sonAdministracións Públicas, SociedadesPúblicas participadas por estas,asociacións e entidades sen ánimo delucro, que poderán superar devanditolímite sen chegar ao 50%.

O número mínimo de persoas sociasdebe ser tres, dos cales polo menosdúas deben ser persoas sociastraballadoras.

Existe unha limitación en termos dehoras/ano traballadas para acontratación de persoas traballadorasasalariadas por tempo indefinido. Esta édo 49% do total de horas/ano realizadaspolo conxunto das socias traballadoras.En caso de subrogación legal, asociedade disporá de 36 meses paranon superar o límite establecido do49%, sempre que se trate de persoastraballadoras por tempo indefinido.

Analizada a fórmula xurídca máis acaídapara o novo proxecto, o factor clavepara abordar unha transformación tenque ver coa viabilidade futura doproxecto. Isto é difícil de determinar e ahistoria dinos que, en ocasións,proxectos con enormes dificultadesdesde todos os puntos de vista(comerciais e de mercado, económicose organizativos) teñen sido superados.Paradigmático é o caso de Mol Matricen Barcelona (ver Guia de Casos: daCrise a Autoxestión) de Espazocoop.

A viabilidade económica conséguese namedida en que se manteñen os postosde traballo, aspecto prioritario nunhaentidade de economía social, porencima da retribución ao capital. Arecuperación de empresas por parte dopersoal, leva a asumir as rendas daempresa en crise, evitando o seudespezamento ou liquidación, coaperda dos seus ingresos laborais.

A viabilidade organizativa conséguesetraballando aspectos de facilitación dogrupo, asumindo novas funcións eresponsabilidades, desenvolvendo onovo organigrama, adoptandoactitudes dialogantes, formándose enxestión empresarial e sendo conscentesdo novo rol a desempeñar.

Page 47: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Estudo de casosA economíasocial

Page 48: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Estudo de casos

A maioría de casos de éxito detransformación empresarial, ben pormor das crises económicas, ben porxubilación ou falecemento das persoaspropietarias teñen sido pola vía daconstitución dun novo proxectocooperativo ou de sociedade laboral. Eisto ben explicado por varias cuestións:

1. Os trámites para a posta en marchadun novo proxecto son bastante máisáxiles e menos custosos, fronte a unproceso de transformación no que serequire acordo da xunta xeral deaccionistas, informe contable deexperto independente, etc.

2. O risco da sucesión de empresa é unfactor clave. Fronte á posibilidade deherdar as débedas da anterior empresa(en especial ás débedas de seguridadesocial e facenda) e subrogarse natotalidade da plantilla as persoaspromotoras optan preferentementepola vía da constitución ex-novo.

3. No caso de concursos de acredores,un marco lexislativo pouco ou nadafavorable na práctica, á continuidade daactividade económica e favorecedor dassegundas oportunidades.

4. O volume de axudas que se recibencando o proxecto nace desde odesemprego: pago capitalizado, axudasá incorporación de persoas sociasdesempregadas e axudas ácapitalización para as persoaspromotoras. No caso de transformaciónsó se reciben éstas últimas (Programa II,axudas para adquisición de persoasocia)

Os casos de transformación empresarialpura son contados, e adoitan facersepor parte de empresas saneadas, sendébedas nin situacións de crise, comofórmula para continuidade da empresaen marcha, donde o funcionamento xaera básicamente en réxime cooperativo,pero no seu momento ou non secoñecía ou non se optara pola fórmulacooperativa debido aodescoñecemento do persoal asesor,consultor ou técnico.

Non parece ser este o fin que sepretende en relación con empresas encrise ou continuidade da actividade porxubilación ou falecemento.

Page 49: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Plan DirectorDeestímulo

Page 50: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Xa fumos avanzando as distintasdificultades que atopan os proxectosde transformación que pretendencontinuar co proxecto empresarialmediante unha entidade de economíasocial:

Dificultades legais, especialmente noque se refire a entidades en procesoconcursal, pero tamén procesosnormativos excesivamenteburocratizados, indefinición einseguridade xurídica fronte a débedas,etc.

Falla de axudas especificas tanto para aposta en marcha dos proxectos comopara procesos de acompañamento eformación.

Falla de instrumentos financeirosacaídos, que permitan orefinanciamento das débedasanteriores ou para relanzamento daactividade.

Descoñecemento e prexuizos por partede distintos axentes: sindicatos,departamentos administrativos, persoaltécnico de apoio para o emprego, etc.

Plan director deEstímulo

Constátase o feito de que algunhasentidades de apoio en programaspúblico como o Reacciona, do IGAPEdesbotan a fórmula cooperativa ou desociedade laboral como posiblealternativa, sen coñecemento previo edesatendendo as súas posibilidades e ohistórico papel que teñen xogado nomantemento de empregos e actividadeeconómica.

Desde o movemento representativo docooperativismo de traballo asociado anivel de todo o Estado, lévase tempotraballando nunha serie de propostasorientadas a incrementar o volumeactual de recuperacións a unhamagnitude que efectivamente teña unimpacto relevante no mantemento daactividade e o emprego tras apandemia.

Recuperación

Page 51: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Son tres as propostas que destacanpola súa relevancia para garantir aescalada no volume de recuperacións:

A primeira proposta consiste enestablecer un sistema de alertatemperá para detectar coa maiorantelación posible, aqueles casos nosque unha intervención destascaracterísticas poidese ser beneficiosa.

Lamentablemente, vemos que moitasiniciativas empresariais que poderíanter continuidade pérdense porqueninguén na súa contorna coñecía asposibilidades que ofrece a fórmulacooperativa/sociedade laboral nestescontextos nin quen podería axudarllesno proceso de recuperación.

Para evitar este desenlace, é prioritarioque desde a Dirección Xeral de Traballo,a Dirección Xeral de Economía Social, ossindicatos, os xulgados do mercantil eas organizacións representativas daeconomía social colaboremosestreitamente establecendo un sistemaeficaz que identifique de formatemperá empresas susceptibles de serrecuperadas e permita informar daposibilidade tanto á propiedade comoás persoas traballadoras.

Plan director deEstímulo

Colaboremosestreitamente

establecendo unsistema eficaz que

identifique de formatemperá empresassusceptibles de ser

recuperadas epermita informar daposibilidade tanto á

propiedade como ás persoas

traballadoras.

Page 52: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

A segunda proposta consiste nacreación dun sistema de garantía tantoautonómico como estatal de maneiraque a Administración Autonómica e/ouEstatal poida ofrecer ás entidadesfinanceiras que financien estes procesosmediante avais que cubran ata o 80%do principal tal e como ocorre nestesmomentos no marco dos préstamos ICO /IGAPE para a recuperación daCOVID-19.

A terceira proposta: unha modificaciónda lei concursal, a pesar de que o idealsería detectar a maioría dos casos antesde que cheguen a esta situación.

A proposta consiste en priorizar a vendaen global da unidade produtiva sempreque a oferta proceda das persoastraballadoras constituídas encooperativa de traballoasociado/sociedade laboral e que,nestes casos se contemple a extinciónde todos os créditos, incluídos oscréditos privilexiados dos que sontitulares as administracións públicas.

Plan director deEstímulo

Tres propostas pararecuperar empresas:

1- Sistema de Alertatemperá

2- Sistema degarantía autonómico

e estatal

3- Modificación da leiconcursal con

extinción de créditos

Page 53: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Xúntase, polo seu interese, aos cambiospropostos pola Confederación Españolade Cooperativas de Traballo Asociado aoReal Decreto-lei 16/2020, do 28 de Abril,no ámbito da Administración de XustizaReconversión//Transformación deEmpresas Mercantís en Cooperativas deTraballo Asociado/Sociedades Laborais:

Artículo 14. Tramitación preferente.Hasta que transcurra un año a contardesde la finalización del estado dealarma, se tramitarán con carácterpreferente:

b) Las actuaciones orientadas a laenajenación de unidades productivas oa la venta en globo de los elementosdel activo, en las que tendrán underecho de adquisición preferente lascooperativas de trabajo asociado osociedades laborales, entre las que seincluyen las que se encuentren en fasede constitución, que incorporen a uncolectivo de personas trabajadoras dela unidad productiva.

Plan director deEstímulo

Artículo 14. bis. Empresas viables.En los supuestos en los que lasempresas cuenten con indicadoresfavorables de viabilidad, o de que laconcursada presente un plan deviabilidad ya elaborado, o unpreconvenio con sus acreedores, osoliciten directamente la fase deliquidación en el que se presente unplan de venta de la unidad productivapara mantener la actividad.

Para lo cual,A) Se habilitará una nueva Sección, laCuarta, en el Registro PúblicoConcursal, a efectos de respaldar laeconomía en el contexto del actualbrote de COVID-19.

B) Se dará traslado inmediato a lasorganizaciones representativas de lasempresas de economía social -cooperativas de trabajo asociado ysociedades laborales-, bien de formadirecta o a través de las respectivasadministraciones autonómicas queostentan la competencia en estamateria, a los efectos del art. 15 y 15 bis.

Page 54: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Artículo 15. Enajenación de la masaactiva.

1. En los concursos de acreedores quese declaren dentro del año siguiente ala declaración del estado de alarma yen los que se encuentren entramitación a dicha fecha, la subastade bienes y derechos de la masa activadeberá ser extrajudicial, inclusoaunque el plan de liquidaciónestableciera otra cosa.

2. Se exceptúa de lo establecido en elapartado anterior la enajenación, encualquier estado del concurso, delconjunto de la empresa o de una ovarias unidades productivas, que podrárealizarse bien mediante subasta,judicial o extrajudicial, bien mediantecualquier otro modo de realizaciónautorizado por el juez de entre losprevistos en la Ley 22/2003, de 9 de julio,Concursal.

En ellas tendrán derecho deadquisición preferente los colectivos depersonas trabajadoras de la UP(asociadas a cooperativas de trabajoasociado o sociedades laborales)definidos en el artículo 15. bis(…..)

Plan director deEstímulo

Artículo 15. bis. Derecho de adquisiciónpreferente de las Unidades Productivasde la empresa por un colectivo depersonas trabajadoras de la misma.Beneficios y exenciones.

1. En los supuestos en los que la UP seaadquirida por un colectivo de personastrabajadoras de la misma organizadasen una cooperativa de trabajoasociado o una sociedad laboral, latransmisión no llevará aparejada laobligación de pago de los créditos nosatisfechos por el concursado antes dela transmisión, ya sean concursales ocontra la masa, salvo que la sociedadcooperativa de trabajo asociado olaboral adquirente la hubiera asumidoformalmente o existiese disposiciónlegal que la imponga expresamente, ysin que sea de aplicación a los créditospúblicos lo dispuesto en el artículo 149.4de la LC.

2. La asunción por la adquirente de lacontinuidad de la actividadempresarial o profesional propia de lasUP a las que afecte se entenderásiempre que mantenga y décontinuidad, a una actividadempresarial con los medios materialesy recursos humanos que se hanasumido, mediante la adquisición de

Page 55: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

que trata este artículo, aun cuandofuera una actividad de naturalezadistinta a la anteriormentedesarrollada, sin que en ningún caso secalifique como sucesión empresarial dela mercantil.

3. Se entenderá por colectivo depersonas trabajadoras, a estos efectos,aquel que incluya un número depersonas trabajadoras de la UP igual osuperior a los umbrales siguientes: 2personas trabajadoras en UP de hasta10 personas trabajadoras (micropymes)5 personas trabajadoras en UP de 11 a20 personas trabajadoras 10 personastrabajadoras en UP de 21 a 100personas trabajadoras 10% personastrabajadoras en UP de 101 a 300personas trabajadoras 30 personastrabajadoras en UP de + 300 personastrabajadoras

En su caso, para alcanzar la referidacifra mínima, podrá computarse en elcolectivo a cualquier personatrabajadora procedente de otra UP dela misma empresa.

Plan director deEstímulo

4. A elección del referido colectivo, laadquisición preferente podrá ejercersesobre la totalidad o una parte de losactivos anteriormente adscritos por laempresa a la UP de que se trate. Laoferta deberá formalizarse ante eladministrador concursal, o elmediador, mediante una propuestairrevocable suscrita por larepresentación legal de la cooperativade trabajo asociado o sociedad laboralo, en el caso de que se hallasen enconstitución, por la persona o personasa las que en documento privado o en laescritura constitutiva, se haya conferidoexpresamente tal facultad, o sudelegación para la inscripción registralde la nueva empresa.

5. Siempre que concurra la voluntadexpresa de la totalidad de las personastrabajadoras integrantes del colectivoa que se refieren los apartadosanteriores de este artículo, el derechode adquisición preferente podráejercerse, en su nombre, por unacooperativa de trabajo o sociedadlaboral preexistente, o en faseconstitutiva, cuando adquiera elcompromiso irrevocable de integrar enla misma al colectivo de personastrabajadoras antes definido.

Page 56: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

6. La aprobación de la adquisición deque trata este artículo se considerarárequisito suficiente para que laspersonas trabajadoras puedan solicitarla capitalización, total o parcial, enpago único, de las prestaciones dedesempleo por el periodo que leshubiera correspondido de haberquedado efectivamentedesempleadas, cuyas solicitudes setramitarán preferentemente y concarácter urgente.

7. Durante el periodo temporal a que serefiere el punto 22 de la Comunicaciónde la Comisión Europea de 19 de marzode 2020, sobre “Marco Temporalrelativo a las medidas de apoyo estataldestinadas a respaldar la economía enel contexto del actual brote de COVID-19” (2020/C 91 1/01) y con los límites ycondiciones que se fijan en el referidopunto, las cooperativas de trabajoasociado o sociedades adquirentes sebeneficiarán, sin perjuicio de las demásayudas que pudieran corresponderlescon arreglo a las disposiciones vigentes,y además de la exoneración queproceda del pago de los créditospúblicos, de las siguientes ayudas:

Plan director deEstímulo

a) Se considerará que la cooperativa detrabajo asociado o sociedad laboraladquirente cumple los requisitosestablecidos para el acceso acualquiera de las subvencionesreguladas en la Orden TAS/3501/ 2005,de 7 de noviembre, atendiendo, cuandoproceda, al número de personastrabajadoras integradas en laempresa. Cuando la gestión de estassubvenciones se lleve a cabo por lascomunidades autónomas, la anteriorreferencia se entenderá hecha a lascorrespondientes bases reguladorasaprobadas por las mismas.

b) Las comunidades autónomaspodrán incluir a la empresa o a laspersonas trabajadoras integradas en elcolectivo, según proceda, comobeneficiarias de cualesquiera otrasayudas o subvenciones destinadasespecialmente a cooperativas detrabajo asociado o sociedadeslaborales, o a las personas sociastrabajadoras de las mismas, en cuyocaso, se aplicará a tales beneficiarias loestablecido en este apartado,cualquiera que sea la ayuda osubvención de que se trate;

Page 57: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

todo ello sin perjuicio de que se apliquea las mismas la regulación establecidapara cada una de dichas ayudas encuanto a su objeto, requisitos, cuantías,limitaciones, obligaciones de lasbeneficiarias y cualesquiera otrasreglas que determinen lascorrespondientes bases reguladoras, enla medida en que sean compatiblescon lo dispuesto en el presenteapartado.

c) Las personas beneficiariasadquirirán, en su caso, las obligacionesya establecidas en las correspondientesbases reguladoras respecto delmantenimiento del empleo existenteen la UP adquirida, computado enhoras/año de trabajo efectivo, enproporción a la cifra de personastrabajadoras procedentes de laanterior empresa, y, ahora, ocupadasen la nueva empresa y la de mantener,un mínimo de tres años, la formajurídica de cooperativa de trabajoasociado o sociedad laboral, salvo quela adquirente deba considerarsegrande empresa, en cuyo caso deberámantenerse esta última durante cincoaños.

Plan director deEstímulo

8. En todas las ayudas que se concedancon arreglo a este apartado, latramitación de las correspondientessolicitudes se llevará a efecto concarácter preferente y urgente y laconcesión de las subvenciones queprocedan se realizará bajo el sistemade concesión directa regulado en elartículo 22.2 de la ley 38/2003, de 17 denoviembre, General de Subvenciones.En los casos de adquisición de UP conarreglo a lo establecido en este artículo,se considerará que la empresatransmitente cumple, respecto de laspersonas trabajadoras procedentes dela misma que pasen a integrarselaboralmente en la cooperativa detrabajo asociado o sociedad laboraladquirente, con el compromiso a quese refiere la disposición adicional sextadel Real Decreto-Ley 8/2020, de 17 demarzo, de medidas urgentesextraordinarias para hacer frente alimpacto económico y social del COVID-19.

Page 58: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Deducións e incentivos fiscais, tantopara as achegas de capital daspersoas socias traballadoras comodas socias colaboradoras como daspartes de capital nas cooperativasmixtas ou sociedades laborais, tantopola parte estatal como polaautonómica.

Esta última proposta: a extinción detodos os créditos, incluídos os créditosprivilexiados dos que son titulares asadministracións públicas —queapuntamos coa finalidade de garantir acontinuidade das empresas—, foicompartida con FEDEA (Fundación deEstudos de Economia Aplicada), no seuinforme de propostas para arecuperación económica, onde semenciona explicitamente a posibilidadede negociar quitas sobre débedastributarias e coa Seguridade Social cofin de garantir a continuidade deempresas inmersas en procesosconcursais.

Xunto a estas propostas principais,caben outras propostascomplementarias:

Plan director deEstímulo

Réxime de especial proteción fiscalpara as cooperativas e sociedadeslaborais que xurdan comoconsencuencia de procesos deconcurso ou crise da anteriorempresa.

Deducións ou aprazamento nopagamento das cotas de seguridadesocial durante un periododeterminado ate a consolidación doproxecto.

Posibilidade de contar cun créditonon retornable e a tipo cero,equivalente ás cantidades do pagoúnico por desemprego quepuidesen corresponderlle ás persoassocias traballadoras nun proceso detransformación empresarial, de talxeito que éstas renunciarían aodereito ao cobro ate que nontranscurra un prazo equivalentepara que se xere o dereito a percibirunha nova prestación (o que nonten senso é que as persoas sociasteñan que acudir ao desempregopara poder exercer este dereito,paralizando aínda quetemporalmente a actividade daempresa en marcha).

Page 59: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Campañas específicas de difusión edivulgación do modelo, tanto a nivelde cidadanía en xeral, como a niveldos axentes especificamenteimplicados: sindicatos, asesorías-consultorías, persoal técnico depromoción de emprego, encolaboración coas entidadesrepresentativas da economía social.

Ampliación das liñas de axuda aestes colectivos, especificamentedas axudas do programa I porincorporación ou semellante, paramantemento de empregos.

Ampliación das liñas de axuda paraprogramas de mentoría eacompañamento específicos nosprimeiros meses de vida.

A creación de ferramentasfinanceiras, que permitan, xa non sóa adquisición da unidade produtivapor parte dos traballadores, senón aobtención de viabilidade financeirapara acometer o proxecto nosprimeiros anos de andaina,principalmente para afrontardesviacións conxunturais detesourería.

Plan director deEstímulo

No caso de contratación pública ásque poidesen optar as empresasrecuperadas polas persoastraballadoras, priorización naadxudicación, mediante oestablecemento de clásulas sociaisou reserva de mercado.

Para iso suxerimos as ferramentascomo sociedades de garantía recíprocaou liñas específicas no seo destas ou aposibilidade de acceder a prestamosparticipativos por parte de sociedadesde capital risco.

Cambios

propostos pola

Confederación

Española de

Cooperativas de

Traballo

Asociado

Page 60: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

ConclusiónsTransformación

de empresas

Page 61: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Conclusións

Resumo executivo

1. Mediante a posta en marcha dun sistema de alerta temperá que permitadetectar empresas con posibilidades de transformación, mesmo antes de chegar aprocesos concursais.

2. Sistemas de garantía financeira que permitan reestructurar e saneareconómicamente os novos proxectos mediante sistemais de avais e semellantes.

3. Modifcación da lei concursal, facilitando a transmisión da unidade produtiva edando seguridade xurídica en relación con saldos acredores pendentes, enespecial das administracións públicas e salvagardas na subrogación por sucesiónde empresa.

4. Deducións e incentivos fiscais e nas cotizacións á seguridade social.

5. Impulso de liñas de axuda específicas para o mantemento de empregoequivalentes ás de creación de empresas de economía social.

6. Impulso de liñas financeiras de apoio equivalentes ás que corresponderían ácapitalización de desemprego ou facilitar ou axilizar a capitalización dodesemprego no caso de empresas transformadas.

A transformación de empresas mercantís en crise ou por xubilación/ falecemento daspersoas propietarias, en empresas de economía social ten sido no pasado, e pode ser,un instrumento de primeira orde no mantemento de postos de traballo e actividadeeconómica, sempre e cando se dean os pasos e se removan os obstáculos que limitano seu pleno desenvolvemento que son diversos: legais, burocráticos, financeiros,descoñecemento… tal e como se fixo constar nos distintos apartados deste informe.

Demándase das distintas administracións, tanto autonómica como estatal e no marcodas súas competencias, un apoio decidido para fomentar e facilitar a transformaciónempresarial de empresas mercantís en empresas da economía social econcretamente:

Page 62: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Conclusións

Resumo executivo

7. Impulso de liñas de axuda para programas de mentoría e acompañamento.

8. Comprometer aos principais axentes implicados: sindicatos, asesores-consultores, departamentos da administracións públicas con competencias deemprego na difusión e posta en valor en colaboración coas entidadesrepresentativas da economía social.

9. Campañas de difusión e promoción das distintas fórmulas, en especial acooperativa mixta de traballo asociado, como instrumentos que posibiliten aadquisición da empresa por parte das persoas traballadoras.

10. Facilitar a adxudicación de contratos públicos a empresas recuperadas polaspersoas traballadoras.

Page 63: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

Remover obstáculos

Que limitan o pleno desenvolvementoda transformacion: legais,burocráticos, financeiros,descoñecemento… tal e como se fixoconstar nos apartados anteriores.

2

De dez

Alerta temperá, garantía financeira, leiconcursal, deducións e incentivosfiscais, liñas de axuda, liñas de apoiofinanceiro, mentoría eacompañamento, compromiso dosaxentes, difusión, adxudicación.

43Demandas

Un apoio decidido para fomentar efacilitar a transformación empresarialde empresas mercantís en empresasda economía social.

Si se pode

A transformación de empresasmercantís en crise ou por xubilación/falecemento das persoas propietarias,en empresas da economía social tensido, e pode ser, un instrumento deprimeira orde no mantemento de postosde traballo e actividade económica.

1

Conclusións-síntese

Page 64: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

OportunidadesSectoriaisparaentidades de

EconomíaSocial

Transformación de EmpresasMercantís en entidades de

Economía Social

Page 65: Sectoriais SECT... · E n t r e o s o b x e c t i v o s d o F o r o , a d e m a i s d a v i s i b i l i d a d e e d a r e p r e s e n t a t i v i d a d e d a s

OportunidadesSectoriaisparaentidades de

EconomíaSocial

FORO POLA ECONOMÍA SOCIAL GALEGA

2020