santiago 2015 2

149
Jesús Barreiro Conde Endocrinología, Crecimiento y Adolescencia. Clínico Universitario de Santiago Santiago de Compostela, 2015 XORNADAS DE ATENCIÓN AO ALUMNADO CON DIABETES NO ENTORNO ESCOLAR CAFI: Organización Escolar e Diversidade

Upload: anediagalicia

Post on 11-Aug-2015

108 views

Category:

Health & Medicine


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Santiago 2015 2

Jesús Barreiro Conde

Endocrinología, Crecimiento y Adolescencia.

Clínico Universitario de Santiago 

Santiago de Compostela, 2015

XORNADAS DE ATENCIÓN AO ALUMNADO CON DIABETES NO ENTORNO ESCOLAR

CAFI: Organización Escolar e Diversidade

Page 2: Santiago 2015 2

XORNADAS DE ATENCIÓN AO ALUMNADO CON DIABETES NO ENTORNO ESCOLAR

1. Conceptos de diabetes mellitus tipo 1

2. Pautas de insulina

3. Controles a realizar

4. Taller

5. Dieta

6. Hiperglucemias e hipoglucemias

7. Taller

8. Situaciones especiales, extraordinarias

9. Papel o normas para el colegio

Grupo de Diabetes Infantil de Galicia - PEDIAGAL

Page 3: Santiago 2015 2

Como actúa la insulinawww.seep.es

www.dietaalacarta.orgwww.fundaciondiabetes.org

www.socialdiabetes.com

Diabetes mellitus tipo 1

Page 4: Santiago 2015 2

Clasificación diabetes

Diabetes mellitus tipo 1

Autoinmune

Idiopática

Diabetes mellitus tipo 2

Diabetes gestacional

Glucemia en ayunas alterada

Alteración de la tolerancia a la glucosa

Otros tipos específicos: Mody

Page 5: Santiago 2015 2
Page 6: Santiago 2015 2

Manifestaciones de la diabetes

Primer signo de hiperglucemia: Enuresis nocturna, poliuria,

Page 7: Santiago 2015 2
Page 8: Santiago 2015 2

Manifestaciones de la diabetes

Polifagia

Poliuria

Polidipsia

Perdida de peso

Astenia y cansancio

Page 9: Santiago 2015 2

Diabetes mellitus  tipo 1

Clínica    fiebre    vómitos    deshidratación    poliuria    sed, irritabilidad

gastroenteritis

Un 35-40% de los niños gallego se diagnostican en cetoacidosis (CAD)

Detección precoz es crítica para evitar morbi- mortalidad

Niños < 5 años

•  Poliuria•  Polidipsia•  Polifagia•  Perdida de peso

Page 10: Santiago 2015 2

Frederick Banting y Charles Best, descubren la insulina en octubre de 1921.

El tratamiento con insulina abrió el camino a vivir con diabetes => pero consecuencias nuevas: complicaciones crónicas.

Para evitarlas mantener la glucosa en sangre lo mas cercano a la normalidad

Esto implica administrar insulina, verificar la glucosa en sangre y tomar decisiones en consecuencia.

Page 11: Santiago 2015 2

Incidencia por grupos de edad / 100.000 niños / año

Page 12: Santiago 2015 2

En ayunas: Glucemia ≥ 126 mg/dl

Glucemia ≥ 200 mg/dl

+

Poliuria, polidipsia, polifagia…

Diabetes mellitus tipo 1

Page 13: Santiago 2015 2
Page 14: Santiago 2015 2

Diferencias entre DM1 y DM2

Diabetes mellitus 1 Diabetes mellitus 2Edad debut < 30 años > 30 años

Mas frecuente debut 12-15 años Alrededor de los 60 a.

% del total 20 80

Estación de año Otoño-invierno No existe

Sintomatología Aguda o subaguda Paulatina, lenta

Peso Perdida Aumenta

Page 15: Santiago 2015 2

Diferencias entre DM1 y DM2

Diabetes mellitus 1 Diabetes mellitus 2

Cetoacidosis Frecuente (30-40%) No existe

Secreción de insulina Disminuida Variable

Nº de células beta (β) Reducido Variable

Insulinitis Frecuente No existe

Concordancia gemelos < 50% > 50 %

Asociación HLA Si: DR3, DR4 no

Page 16: Santiago 2015 2

Diferencias entre DM1 y DM2

Diabetes mellitus 1 Diabetes mellitus 2

ICA, GAD, AAI, IA2, ZnT8

Frecuentes (85-90%) No

Asociación autoinmune

Frecuente:enfermedad celiaca,

tiroiditis…

No

Tratamiento Insulina Dieta, antidiabeticos orales, insulina

ICA: anticuerpos anti islotes; GAD: anticuerpos antiglutamato descarboxilasaAAI: anticuerpos antiinsulina; IA2: anticuerpos antitirosinfosfatasaAnti-ZnT8: Antitransportador del Zinc

Page 17: Santiago 2015 2

Educación diabetológica

Enseñanza: proceso de la enfermedad

Enseñanza: actividad /ejercicio

Enseñanza: insulina

Manejo de la hipoglucemia

Manejo de la hiperglucemia

Dieta y autoanálisis

Page 18: Santiago 2015 2

Frederick Banting y Charles Best, descubren la insulina en octubre de 1921.

El tratamiento con insulina abrió el camino a vivir con diabetes, => consecuencias nuevas: complicaciones crónicas.

Para evitarlas mantener la glucosa en sangre los mas cercano a la normalidad

Esto implica administrar insulina, verificar la glucosa en sangre y tomar decisiones en consecuencia.

Page 19: Santiago 2015 2

Debut

Fases de la crisis psicológica familiar:1. Shock: “No puede ser”2. Reacción: Tristeza, agresividad, lágrimas,

insomnio, amargura, culpabilidad.3. Reparación: “tengo que aprender, es

necesario”4. Reorientación: aceptar, adecuar al día a día,

reorientar su vida, vivir con, no para.

¡ENTIÉNDEME!

Page 20: Santiago 2015 2

Diabetes Mellitus tipo 1

En la actualidad, grandes esfuerzos en investigación para determinar las causas de la diabetes y encontrar una cura para la misma.

Mientras esperamos los resultados, es necesario seguir trabajando para lograr que la vida con diabetes sea lo mas llevadera para nuestros niños y jóvenes.

Grandes cambios en el área del tratamiento con insulina desde mi inicio – análogos de rápida, lenta -, posibilidad de diseño y adaptación individualizada de régimen de insulina.

Page 21: Santiago 2015 2

Diabetes mellitus tipo 1 Su tratamiento es un trabajo de 24 horas al día y por lo tanto, sólo la

persona con diabetes (o su familia en el caso del niño pequeño) puede hacerlo.

Necesario convertirse en un experto y llegar saber más de la propia enfermedad que la mayoría de los médicos no especializados.

Se debe abandonar el viejo paradigma del médico que ordena al paciente lo que este debe hacer…. El médico es parte de un equipo, el copiloto de un vehículo conducido por la persona con diabetes, a la que ayudará en la interpretación del mapa.

A veces las cosa no salen como se quisiera, a pesar de haberse hecho todo lo necesario (reacciones biológicas, emociones, estrés…) – actitud comprensiva, ayudándolos en momento de cansancio y frustración, que no se sientan capaces de hacer lo ideal

Page 22: Santiago 2015 2

OBJETIVOS GLUCÉMICOSGLUCEMIA PREINGESTA ENTRE 80-140 mg/dL

GLUCEMIA POSTPRANDIAL ENTRE 100-180 mg/dL

GLUCEMIA 03:00 h. > 80mg/dL

LOS OBJETIVOS GLUCÉMICOS DEBERAN SER INDIVIDUALIZADOS PARA CADA PACIENTE

Administración de insulina

Control de dieta Control del ejercicio

Page 23: Santiago 2015 2

TRATAMIENTO CONVENCIONAL

DCCT: - prevención 1º: retraso inicio complicaciones

- prevención 2º: retraso progresión complicaciones

TRATAMIENTO INTENSIVO

MULTI DOSIS DE INSULINA: MDI 

(NPH - glargina - detemir + Regular - análogos de rápida)PERFUSIÓN CONTINUA INSULINA SUBCUTÁNEA: BICI (análogos de rápida o regular)

Alto grado de exigencia, motivación: autocontrolHipoglucemias, aumento de peso

DCCT: N Engl J Med 1993;329:977-86

Page 24: Santiago 2015 2

¿Que pauta de insulina?

1. Individual, realista

2. Edad

3. Horarios

4. Familia

5. Colegio 6. La que permita un mejor control

Page 25: Santiago 2015 2
Page 26: Santiago 2015 2

INSULINOTERAPIA

• Necesario contar con insulinas que permitan pautas de tratamiento más ajustadas a la secreción fisiológica, para evitar:

- Hiperglucemias posprandiales

- Hipoglucemias tardías- Ingesta extra

Page 27: Santiago 2015 2

Secreción de insulina en no diabéticos

Mucha insulina durante las comidas. Poca insulina de forma constante entre las comidas. Menos insulina al realizar ejercicio y durante la primera mitad 

de la noche.

Page 28: Santiago 2015 2

Origen de la glucemia sanguínea

50%Dosis basal o insulina de acción retardada

Producida por el hígado

(independiente del alimento)

50%Bolus dado antes de ingestaDependiente del alimento

Proporción necesaria durante el día

InsulinaGlucemia

Page 29: Santiago 2015 2

OrientativoAdaptar el horario y el tipo de comidas, ejercicio físico

TIPOS DE INSULINA

Page 30: Santiago 2015 2

DURACION DE LA INSULINAS

INSULINA INICIO MÁXIMO FINAL

LISPROGLULISINAASPART

0-15’0-15’5-15’

30 – 90´30 - 90’50 - 90’

2 -5 h2 - 5 h3 - 5 h

REGULAR 30’ 1 – 3 h 8 h

NPH 1-2 h. 5 – 7 h 12 - 18 h

GLARGINADETEMIR

1,5 - 4 h1,5 - 4 h

20 - 24 h20 ---

Page 31: Santiago 2015 2
Page 32: Santiago 2015 2

Lispro – Aspart - Glulisine

Perfiles de la actividad de insulínica

Page 33: Santiago 2015 2
Page 34: Santiago 2015 2

Factores que pueden modificar el perfil de acción de la insulina

Page 35: Santiago 2015 2
Page 36: Santiago 2015 2

Insulinas rápidas

inicio máximo duración 30-60’ 1-3 h. 4-5 h

Preparados comerciales

 Humulina Regular      - viales y pen

Actrapid      - viales, innolet

- Riesgo de hipoglucemia tardía

Page 37: Santiago 2015 2
Page 38: Santiago 2015 2

Insulinas intermedia NPH Inicio máximo Duración1-1.30 4-6 10-12

Preparados comerciales

Humulina NPH 100 UI/ml Insulatard NPH “

PlumasHumalog NPL Pen “Humulina NPH Pen “Insulatard NPH FlexPen “

Mixtard 30 FlexPenHumalog Mix 25/50 NPH /NPL

Problemas: efecto máximo a la 3.00 h. si se administra a la cena.

Page 39: Santiago 2015 2

INSULINAS BASALES

Insulinas de acción basal: 

- LANTUS(Aventis): insulina glargina retardada por diferencia de pH. (4,1-7,4)

- DETEMIR(NovoNordisk): retardada por fijación a la albúmina.

Ambas de aspecto transparente.

• NO ADMINISTRAR I.V• NO MEZCLAR CON INSULINAS RÁPIDAS

Page 40: Santiago 2015 2
Page 41: Santiago 2015 2

METAS AUTOCONTROLConseguir normalidad en:

• Crecimiento y desarrollo.• Escolaridad.• Vida familiar y social.• Prevención de

complicaciones.

Page 42: Santiago 2015 2

EL AUTOCONTROL IMPLICA

Toma de decisiones para mantener normo-glucemia en:

• Ejercicio

• Viajes

• Enfermedades

• Celebraciones

• Imprevistos

Adaptando horarios, insulina y dieta.

Page 43: Santiago 2015 2

Diario del diabético

Page 44: Santiago 2015 2

METAS DE CONTROL SANGUÍNEO

HI :NO SIGNIFICA HIPOGLUCEMIA!         NO SIGNIFICA 111!

Indica valor > 600 mgdl

LO : ¿Qué significa?

Page 45: Santiago 2015 2

AUTOCONTROL

AUTOANÁLISISCONOCIMIENTOS MOTIVACIÓN

Page 46: Santiago 2015 2

Tipos de diabetes

Page 47: Santiago 2015 2

PAUTA DE TRATAMIENTO• Conocer horario de comidas, ejercicio y sueño

para adaptar la pauta de insulina a su estilo de vida:

PAUTA DE 2 DOSISÚtil en niño prepuberal estable que necesite

menos de 0,5 UI/kg/díaDesayuno: 2/3 (70% NPH + 30% R ó 80% NPH + 20 R. A)

Merienda o cena: 1/3 (70% NPH + 30% R ó 80% NPH + 20 R. A)

Page 48: Santiago 2015 2

PAUTA DE TRATAMIENTO

PAUTA DE 3 DOSIS

Más habitual– Desayuno: 1/3 (80% NPH + R análogo 20%

– Comida: 1/3 – Cena: 1/3Deben pasar más de 6 horas entre 2 dosis de

NPH

Page 49: Santiago 2015 2

PAUTA DE TRATAMIENTO

PAUTA DE 4 DOSISPara evitar hipoglucemia nocturna e

hiperglucemia matutina en etapas puberales o si existe resistencia a NPH

– Desayuno: R +/- NPH– Comida: R +/- NPH– Cena: R– Al acostarse: NPH

Page 50: Santiago 2015 2

Origen de la glucemia sanguínea

50%Dosis basal o insulina de acción retardada

Producida por el hígado

(independiente del alimento)

50%Bolus dado antes de ingestaDependiente del alimento

Proporción necesaria durante el día

InsulinaGlucemia

LANTUS: 50-60% (23-24 h.)

ANALOGO O RAPIDA (40-50%): Glucemia < 60: come e I. Glucemia 80-140: I. y come en 10’. Glucemia >140 espera + 10’.

 Control de glucemia pre y post (1½ - 2 horas). Dos horas post ingesta hambre: glucemia (hipoglucemia, descenso rápido de la glucemia, etc.). Si come, glucemia alta posteriormente por no tener insulina rápida-análogo. 

Page 51: Santiago 2015 2

DISPOSITIVOS DE ADMINISTRACION DE INSULINA

Jeringuillas de 100, 50 y 30 unidades

 Plumas precargadas desechables 

 Plumas recargables

 Insuflón, catéter de teflón subcutáneo 

 Inyectores por presión de aire

 Bombas de infusión continua externas (BICI) e   implantadas

Page 52: Santiago 2015 2

0.7 UI/h0.8 UI/h

0.6 UI/h

0.8 UI/h0.7 UI/h

Distribución basal de Sergio

Ejemplo de cálculo de bolo:  Glucemia objetivo alrededor de 120 mg/dl.

Glucemia antes del desayuno 185 mg/dl e ingesta de 4 raciones de HC.

Ratio 1,1 UI insulina/ración, por tanto 1,1 x 4 = 4,4 UI.

Glucemia real 185 mg/dl – glucemia ideal 120 mg/dl / FSI (50) = 85/52 = 1,3.Bolo total = 4,4 + 1,3 = 5,7 UI.

Page 53: Santiago 2015 2

Criterios de ISDI (infusor subcutáneo continuo de insulina)

Diabetes inestable

Hipoglucemias, frecuentes inestables

Dificultad en el control glucémico a pesar de terapia intensiva

Fenómeno alba

Page 55: Santiago 2015 2

Tratamiento con bomba de infusión subcutánea de insulina (ISCI)

Page 56: Santiago 2015 2

Tratamiento con bomba de infusión subcutánea de insulina (ISCI)

Page 57: Santiago 2015 2

Bombas de insulina

La bomba de insulina aporta:

Flexibilidad:

• La insulina basal puede regularse con la pauta deseada => adiós a la “supuesta” curva de acción “plana”.

• Comer entre comidas ya no es problema => no es necesario hacerse otro agujero, ya estamos “conectados”.

• Comodidad:

• Una vez ajustados los parámetros, el cálculo de insulina a partir de los hidratos de carbono / raciones es automático.

Page 58: Santiago 2015 2

Pero en cuanto uno se acostumbra,la bomba de insulina aporta:

• Seguridad. Ayuda a evitar hipoglucemias:

En cuanto se notan los primeros síntomas se puede detener el suministro de insulina (toda la insulina es “rápida”).

• En combinación con un algunos sensores => deteniendo automáticamente el suministro de insulina.

Bombas de insulina

Page 59: Santiago 2015 2

CIRCUITO O ASA CERRADA

Page 60: Santiago 2015 2
Page 61: Santiago 2015 2

Expectativas de ISCI

No realista Realista La bomba curará mi diabetes Me encontraré mejor

No necesito medir mis niveles de glucemia

Debo medir con frecuencia mis niveles de glucemia

Puedo comer lo que quiera Tendré mayor libertad de horarios

Mis valores de glucosa serán perfectos

Mejoraré mi control con menos hipoglucemias

Es muy fácil de aprender Necesitaré tiempo para manejarme

Page 63: Santiago 2015 2

Etapa 1: educar y reeducar signos y síntomas de Cetoacidosis

Primeros signos son:

Dolor abdominal

Nauseas

Vómitos

Signos tardíos: labios secos y dificultad respiración

Si esto ocurre llamar al teléfono número

Page 64: Santiago 2015 2

Escasa insulina

Cuerpos cetónicos en sangre. pH ácido

Determinación de β ketone en sangre rápido

Acetonuria : 1 2 horas mas

tarde

Chequea tu aliento: olor a fruta

Etapa 2: enseña como se detecta

Page 65: Santiago 2015 2

Hemoglobina glicosilada: HbA1c

Page 66: Santiago 2015 2

“No es divertido tener diabetes, pero uno tiene que ser capaz de divertirse, aun teniéndola.”  J. Ludvigsson

Page 67: Santiago 2015 2
Page 68: Santiago 2015 2

Edades recomendadas para asumir el cuidado de la diabetes  en la infancia

Autoinyección de Insulina• Preparación un solo tipo de Insulina 8 - 10

años• Preparación de mezclas 10 - 12

años• Ajustes en la dosis de insulina 10 - 12 años• Auto-inyección 8 - 10

años

Dieta- Reconocer composición de alimentos 10 - 12 años- Intercambios de alimentos 10 - 12 años

Ejercicio• Identificar suplemento pre-ejercicio 8 - 10

años

Page 69: Santiago 2015 2

Manejo de la Hipoglucemia

Reconocimiento y anotación 8 - 10 años

Tratamiento de la misma 8 - 10 años

Medidas de prevención 11 - 12 años

Autocontrol Sanguíneo

Manejo del reflectómetro 8-10 años

Edades recomendadas para asumir el cuidado de la diabetes  en la infancia

Page 70: Santiago 2015 2

Recomendaciones nutricionales para niños y adolescentes con diabetes

Energía: Adecuada para mantener peso y talla

Grasas: 30% de la energía total AGS < 10% AGP < 10% AGM > 10% Colesterol total < 300 mg/día

Proteínas: 15 % de la energía total

Carbohidratos: Preferibles de bajo índice glucémico y ricos en fibra

Page 71: Santiago 2015 2

Dieta: Calorías

Lactantes: 80-100 calorías/Kg.

Después del primer año: 1.000 + (años x 100)

Adolescente: 2.000 - 2.500 (v)1.500 - 2.000 (m)

Page 72: Santiago 2015 2

- Exceso de acción de la insulina- Dieta de defectuosa- Ejercicio físico

Nivel de glucosa < 54 mg/dl

Estimulación S. Simpático

- Sudoración fría - Temblor - Palidez - Taquicardia

Neuroglucopenia

- Confusión mental - Cefaleas - Convulsiones - Coma

hipoglucemia

Page 73: Santiago 2015 2

¿Qué quiere un diabético de la ciencia? ¡¡¡CURACIÓN!!!

Vale, eso a lo mejor no es para ahora, pide otra cosaOlvidarme de que la diabetes está ahí todo el tiempo

que sea posible

¡La tecnología puede ayudar en eso!

Page 74: Santiago 2015 2

Diabetes mellitus tipo 1

“Su hijo tiene diabetes”, ya nada vuelve a ser igual, todo cambia.

El profesional debe apoyar a el “saber que hacer en cada momento”.

“ Ser capaz de tomar decisiones adaptadas a cada situación”.

Lo mas controlada posible y aprender a convivir con ellas en las diferentes etapas de la vida.

Page 75: Santiago 2015 2

Que información tiene que dar los padres sobre la diabetes de su hijo/a en el colegio

Fundamental el contacto e intercambio de información entre padres y profesores.

1. Que es la diabetes tipo1

2. Punción capilar: es posibles que tengan que hacer alguna durante el horario escolar, facilitar…

3. Hipoglucemia: normas de actuación

4. Comedor escolar

5. Los días de deporte, excursiones…

6. Integración del niño con diabetes

Page 76: Santiago 2015 2

Situaciones que se le pueden presentar en el medio escolar

Previsibles:

1. Necesidad de inyectarse insulina

2. Necesidad de medir el nivel de glucosa en sangre

3. Necesidad de controlar las comidas

4. Necesidad de planificar el ejercicio físico añadido a la actividad física habitual

5. Necesidad de programar las actividades extraescolares y celebraciones

Page 77: Santiago 2015 2

Situaciones que se le pueden presentar en el medio escolar

Imprevisibles

6. Descenso de la glucemia: HIPOGLUCEMIA ¿Cómo se identifica?

¿Como actuar?

Subida de la glucemia: HIPERGLUCEMIA

7. Situaciones extraordinarias

Palabras claves: previsión y planificación

Page 78: Santiago 2015 2
Page 79: Santiago 2015 2

PROGRAMA ALERTA ESCOLAR

Por el aumento diabete, eplilepsia ou alerxias graves

Obxetivo: atención inmediata e eficiente do alumnado que presente unha patoloxía crónica que poida desenvolver en calquera momento unha crise

Posibilitara: a súa asistencia e que o profesorado teña cobertura de personal médico

A adscrición permite:

Informe médico a disposición do persoal do 061

A garantía de atención médica telefónica

Sobre mobilización de recursos e persoal médico

Formación do profesorado a través dos CEFORE

Page 80: Santiago 2015 2

Crises diabéticas (programa Alerta Escolar)

Hipoglucemia: descenso importante do nivel de azucre en sangue.

Maniféstase: 1. Mareo, sudoración.

2. Palidez, visión borrosa.

3. Dor de cabeza, dor abdominal.

4. Pódese producir perda de conciencia.

SI. Administre azucre ou alimentos ricos en azucre en pacientes concientes.

Si non está consciente, colóqueo en posición lateral.

CHAME O 061

Page 81: Santiago 2015 2

Tipos de hipoglucemias

1. Asintomáticas

2. Moderadas

3. Graves

4. Glucemia normal

5. Nocturnas

COMA: pensar siempre en hipoglucemia.

Glucemia capilar si posible. No diferir tratamiento.

Page 82: Santiago 2015 2

Recuerda cuando tu glucemia esta demasiado baja

Page 83: Santiago 2015 2

Tratamiento de hipoglucemia

Page 85: Santiago 2015 2

Tratamiento Hipoglucemias

0,5 mg. Glucagon im/sc

10 minutos

Hipoglucemia leve Hipoglucemia grave

10 gr. azúcar (1 sobre/2terrones)1 vaso zumo natural

Glucosport 3gr.

10 minutos

No cesa Cesa Cesa No cesa

HOSPITALH.C. Absorción lenta

Page 86: Santiago 2015 2
Page 87: Santiago 2015 2

hipoglucemia

Page 88: Santiago 2015 2

EL NIÑO DIABÉTICO EN EL COLEGIO El profesor debe reconocer signos de hipoglucemia / hiperglucemias y aplicar las medidas de urgencias.

Dar información por escrito.

La hipoglucemia tratarla CON URGENCIA. Normas claras de actuación (10 a 15 gr de HC = 2 terrones, zumo de 100 cc, etc)

Glucagón aportarlo a la escuela

Hiperglucemia : mucha sed, necesidad de orinar. Los padres deben eximir por escrito a los profesores de cualquier responsabilidad.

Teléfono del centro de salud más cercano.

Page 89: Santiago 2015 2
Page 90: Santiago 2015 2

EJERCICIO FÍSICORECOMENDACIONES PARA EJERCICIO

        

Glucemia superior a 250 mg/dl con acetona                                   NO EJERCICIO

Glucemia > 250 mg/dl sin acetona y con insulina, SÍ.

Disminuir dosis de insulina antes de actividades programadas.

Page 91: Santiago 2015 2
Page 92: Santiago 2015 2
Page 93: Santiago 2015 2

EJERCICIO FÍSICORECOMENDACIONES PARA EJERCICIO

        

No inyectar la insulina en región expuesta a importante actividad.

Evitar ejercicio en el momento del pico máximo de acción de la insulina.

Suplementos de HC cada 30-40 minutos.

Page 94: Santiago 2015 2
Page 95: Santiago 2015 2
Page 96: Santiago 2015 2
Page 97: Santiago 2015 2

Factor de sensibilidad a la insulina (FSI); Bolus Corrector (BC)

Cantidad de glucosa en plasma que hace disminuir una unidad de insulina

FSI = 1.800 / DTI 24 horas (análogos)

FSI = 1.500 / DTI 24 horas (insulinas regulares)

Indice de insulina / H de carbono: 4 raciones - 8 U 1 “ - x X = U de Insulina por ración

BC: glucemia real – valor deseado / factor de sensibilidad = U. de Insulina

Page 98: Santiago 2015 2

Administración de insulina extra

Siempre rápida, 3 -4 horas, antes de ingesta, control posterior

Bolus corrector:

Glucemia real – glucemia deseada / Factor de Sensibilidad = unidades

350 - 150 mg/dl 200 mg/dl Ej: = = 1,6 unidades 120 120

1800/15 unidades = 120

Page 99: Santiago 2015 2

HIPERGLUCEMIAS

Page 100: Santiago 2015 2

Ajuste de tratamiento de insulina - Recomendaciones generales

Page 101: Santiago 2015 2
Page 102: Santiago 2015 2
Page 103: Santiago 2015 2

Prevención de la Cetoacidosis

Tony Blair: “ educación, educación y educación”

Einstein: “ la definición de locura es hacer la misma cosa una y otra vez y esperar resultados diferentes”.

Page 104: Santiago 2015 2

Etapa 4 : Enseñar que hacer

Recomendaciones para el tratamiento de Cetosis en casa

Reposo, no ejercicio

No estar solo

Beber mucho (sorbo a sorbo de ½ a 1 litro según la edad.

Control de glucemia cada 1 – 2 horas

Control de cetonas en sangre hasta < 0,6 mmol/l o cuerpos cetónicos en orina negativos

Page 105: Santiago 2015 2

Tratamiento de cetosis

1. INSULINA:

• Aumentar insulina rápida (análogo o regular) en su horario habitual.

• Dosis suplementarias de rápida: cada 4 horas si regular y cada 2-3 horas si análogo.

• Si BICI: dosis de 0.1 UI/Kg con bolígrafo o jeringuilla subcutánea.

Page 106: Santiago 2015 2

Tratamiento de cetosis

2. APORTE ALIMENTARIO:

Si glucemia > 250 mg/dl solo líquidos

Si glucemia < 250 mg/dl ingesta de líquidos con hidratos de carbono (zumos de frutas, suero comercializados, preparados lácteos desnatados).

Alimentos con bajo contenido en grasa y proteínas y ricos en hidratos de carbono de absorción rápida

Page 107: Santiago 2015 2

Ejercicio y cetosisNo

No podemos seguir jugando. Me duele

mucho la tripa

Page 108: Santiago 2015 2

Caso clínico Niña de 12 años, tres de evolución, no acude a controles. Pauta de basal bolus: Lantus 8 u, bolus 3 Unidades Dieta ? No ajuste de dosis

Dolor abdominal, vómitos, fiebre, sed, respiración ….

Se podría prevenir su ingreso y su gravedad

pH 6.88• HCO3-: 1,7 mmol/L EB: - 29,9 mmol/L

Page 109: Santiago 2015 2

Caso clinico: Niña de 12,5 años a tratamiento con Bomba (ISCI) de insulina.

Indicación por variabilidad glucémica, hipoglucemias, practica patinaje y 2 años con ISCI.

A las 15 horas recibo una llamada, que ha vomitando toda la mañana, la niña pide acudir al hospital, el padre solo le ha ofrecido líquidos, que no tolera.Lleva administrado 15 U en las ultimas 8 horas y glucemia alta.

¿Cuál sería mi pregunta?

¿Cómo esta la cetona?¿Habéis administrado insulina subcutánea?¿ Que le indicaría?

A la UCI de Pediatría: pH 6,99, Bicarbonato 5.4 mmol/L, EB -24.5 mmlo/L

Page 110: Santiago 2015 2

Recuperada de la CAD

Se coloca de nuevo la Bomba y se produce un evento.

Nos obliga a cambiar el sistema.

Administrar insulina con Boli.

Error de la cánula

Se revisa los pasos que se han hecho mal:

Cetonemia, insulina subcutánea, revisar todo en sistema ….

Infusión continua de Insulina: Bomba

¿se podría evitar la cetoacidosis y el ingreso en UCI?:  Si

Page 111: Santiago 2015 2

Incremento de riego CAD con BOMBA

Glucemia aumenta rápidamente al interrumpir el suministro.

cetonas

 Aguja fuera

Aguja nueva +Insulina extra

Náuseas

Vómitos

Dolor abdominal

Aliento cetónico

 ¡Siempre se debe verificar si se tienen cetonas cuando uno no se siente bien!

mmol/L

● ●

● ●

0%

5%

Page 112: Santiago 2015 2

¿Cuál es la información que tengo que saber del colegio?

1. Información por adelantado del plan de comida y menús.

2. Información de los horarios de clase, los recreos, las comidas , para adaptar el tratamiento.

3. Conocer horarios, duración e intensidad de las actividades de ejercicio físico.

4. Todos los profesores de su hijo tiene la información necesaria

¿Pueden negarse los profesores a llevar a mi hijo a alguna actividad fuera del colegio por tener diabetes?

Page 113: Santiago 2015 2

1. El niño con diabetes debe ser tratado igual que sus compañeros.

2. Debe tener permiso para comer en clase en caso de hipoglucemia.

3. Debe tener permiso para ir al baño a orinar o beber cuando lo necesite.

4. Los horarios de las comidas deben ser respetados de acuerdo con su pauta de insulina.

5. La hipoglucemia ha de ser solucionada con rapidez.

6. El niño debe tener siempre con él: el glucómetro y alimentos de absorción rápida y lenta.

Resumen de necesidades en la escuela

Page 114: Santiago 2015 2

7. La hipoglucemia debe solucionarse en el sitio donde se presenta, sin que el niño tengan que salir del aula o del lugar donde se encuentre.

8. El ejercicio intenso o prolongado aumenta el riesgo de hipoglucemias.

9. El diálogo e intercambio de conocimientos entre la familia y el colegio es fundamental.

10. El colegio debe poder contactar con el equipo diabetológico que controla al niño.

11. Los padres tienen que llevar la información detallada de los cuidados necesarios para su hijo.

Resumen de necesidades en la escuela

Page 115: Santiago 2015 2

Alcance da responsabilidad

Non existe ningún tipo de responsabilidade legal na administración de medicamentos en tanto en canto:

a) Veña precedida dun informe dun falcutativo, que será que teña que determinar o fármaco, posoloxía e a dose

b) A familie subministre o fármaco

c) Se trate da adminsitración dunha medicación que no precise preparación previa. Administración de medicamentos baixo prescripción médica non deixa ser unha actividade mecánica que no require de ningun tipo de elaboracion especial e que podería levarse a cabo por calquera persoa, no é un acto medico

d) O centro dispoña da solicitude previa do responsable legal do alumno, autorizando a administración por persoal no especializado

Page 116: Santiago 2015 2

Alcance da responsabilidad

Dos docentes nace: Como consecuencia da obriga xeral de prestación de auxilio.

Da responsabilidad legal de vixilancia e coidado que asume durante o tempo de acompañamento do alumnado.

Dende o momento en que é informado dunha posible situación de risco para a saúde do alumno por parte dos seus representantes legais.

A mellor maneira de evitar é PREVENCIÓN DOS RISCOS:

INFORMACIÓN, PREVISION FORMACION

Elaboración de PROTOLOS DE ACTUACIÓN

Page 117: Santiago 2015 2

Pacientes tratados con ISCI( infusión subcutánea continua de insulina

Page 118: Santiago 2015 2

Pacientes tratados con ISCI( infusión subcutánea continua de insulina

Page 119: Santiago 2015 2

Manejo en urgencias del niño con diabetes tipo 1 (MDI)

Page 120: Santiago 2015 2

Manejo en urgencias del niño con diabetes tipo 1 ( MDI)

Page 121: Santiago 2015 2
Page 122: Santiago 2015 2

“No es divertido tener diabetes, pero uno tiene que ser capaz de divertirse, aun teniéndola.”  J. Ludvigsson

Page 123: Santiago 2015 2

Adolescentes

Monitorización del peso: detección precoz de pérdida o ganancia.

Crecimiento lento: pobre control, insuficiente ingesta.

Reconocer trastornos alimentarios.

Desaconsejar comidas “rápidas”.

Consejos sobre alcohol.

Soporte psicológico.

Page 124: Santiago 2015 2

Situaciones que se le pueden presentar en el medio escolar

Previsibles:

1. Necesidad de inyectarse insulina

2. Necesidad de medir el nivel de glucosa en sangre

3. Necesidad de controlar las comidas

4. Necesidad de planificar el ejercicio físico añadido a la actividad física habitual

5. Necesidad de programar las actividades extraescolares y celebraciones

Page 125: Santiago 2015 2
Page 126: Santiago 2015 2

Insulinas humanas rápidas

DEBUT:  0.25 unidades / kg / dosis subcutáneas cada 4 horas

  0.1UI / Kg/ h, i.v

Actrapid Innolet

Humulina Regular Pen

Page 127: Santiago 2015 2
Page 128: Santiago 2015 2

Laboratorio Lilly

Page 129: Santiago 2015 2

Humalog Basal KwikPenHumalog KwikPenHumalog Mix25 KwikPenHumalog Mix50 KwikPen

Laboratorio Lilly

Page 130: Santiago 2015 2

Apidra SoloStar Lantus SoloStar

Page 131: Santiago 2015 2
Page 132: Santiago 2015 2
Page 133: Santiago 2015 2

Factores que pueden modificar el perfil de acción de la insulina

Page 134: Santiago 2015 2
Page 135: Santiago 2015 2
Page 136: Santiago 2015 2

Factor de sensibilidad a la insulina (FSI); Bolus Corrector (BC)

Cantidad de glucosa en plasma que hace disminuir una unidad de insulina

FSI = 1.800 / DTI 24 horas (análogos)

FSI = 1.500 / DTI 24 horas (insulinas regulares)

Indice de insulina / H de carbono: 4 raciones - 8 U 1 “ - x X = U de Insulina por ración

BC: glucemia real – valor deseado / factor de sensibilidad = U. de Insulina

Page 137: Santiago 2015 2

Glucómetros avanzados

Abbott FreeStyle Libre.

120€ al mes

¡¡¡Precio similar a las tiras reactivas!!!

Page 138: Santiago 2015 2

¿Futuro cercano?: monitorización continua no invasiva de glucosa

Proyecto de Google X:

• Lentes de contacto que monitorizan el nivel de glucosa y lo comunicaninalámbricamente al smartphone.

• Acuerdo Google y Novartis para sucomercialización.

• Sin noticias.

Page 139: Santiago 2015 2
Page 140: Santiago 2015 2
Page 141: Santiago 2015 2
Page 142: Santiago 2015 2
Page 143: Santiago 2015 2

El equilibrio del ejercicio

Page 144: Santiago 2015 2

¿Quién fija las reglas, la diabetes o la familia?

Cuando se establecen las reglas de la casa, cuales son por diabetes y por la educación normal.

Cada vez que se habla de prohibiciones si se hace alusión a diabetes el niño llegara a odiarla. No a un “dulce” explicar el efecto en la glucemia.

Referirse lo menos posible a la diabetes en las ocasiones que se trata de educación del niño y establecer límites.

Existían limites y prohibiciones antes de la diabetes.

El niño con diabetes tiene que hacer diariamente muchas cosas  que la mayoría de los adultos no harían voluntariamente.

Page 145: Santiago 2015 2

Haciéndose amigos con la diabetes

Esta las 24 horas, mejor amigo que enemigo. Si odia no vida normal. Tres actitudes:

1. Ignorarla por completo, comer lo que se desee y sólo ponerse la insulina suficiente para evitar sentirse mal en ese momento.

2. Reconcentrase en la diabetes y vivir sólo para cuidar de la enfermedad tanto como sea posible – la enfermedad regula la vida- abandona su vida normal y las metas de futuro.

3. Hacer de la diabetes una parte natural de la vida cotidiana –mas fácil de decir que hacer-

Page 146: Santiago 2015 2

¿Cual es el aspecto mas difícil de la diabetes?  Afecta a toda la familia

1. Niños pequeños las inyecciones

2. Niños mayores y adolescentes lo mas molesto la rigidez de horario y tener que dar explicaciones a otras personas.

3. Adultos con la comida y el control de peso

Page 147: Santiago 2015 2

Parientes y amigos de alguien con diabetes Solo desea, lo que llevan lo mejor y no siempre logran que se note.

Para ayudar es importante conocer que tipo de ayuda quiere. Conocer acerca de su vida diaria para poder sentirse seguros y confiados.

Padres pueden caer en la sobreprotección, puede reaccionar pretendiendo manejar el tratamiento de forma demasiado independiente, o a rebelarse, por ej comiendo demasiados dulces.

Los amigos aprender ayudar y evitar ser “policías del dulce”. Encontrar un punto medio no me importa tu diabetes, es tu problema” y ¿estas seguro de que vas a comerte todas esas golosinas?”

La familia y amigos tienen tener conocimientos de diabetes para poder comprender y ayudar. Hipoglucemia- como poner glucagón-

Explicarles lo que hace y porque…

Page 148: Santiago 2015 2

Diabetes mellitus tipo 1: aspectos psicológicos

1. Fase de Shoch: todo parece irreal, “ esto no puede ser , un sueño”, esperanza, consuelo.

2. Fase de reacción: tristeza, lagrimas, insomnio, agresividad , la vida es injusta, nadie tiene la culpa…

3. Fase reparación: necesario hacerse cargo de la enfermedad, iniciar conocimiento, que hacer, ¿Cómo se administra la insulina?..

4. Fase de reorientación: “régimen de vida diferente pero aceptable “, risas, baile, la buena comida, la escuela, trabajo, amigos…

Mantenerse en la negación imposibilitara que se adquieran conocimientos  e incorporar la diabetes a la vida diaria

“ no se puede enseñar algo a otro, sólo se puede ayudar a que lo encuentre dentro de sí mismo”. Galileo Galilei 1564-1642

Page 149: Santiago 2015 2