rinoceronte - parnaso-ok.qxd:maqueta dous 20/2/15 10:46 ......rinoceronteeditoras.l.u....

parnaso-OK.qxd:maqueta dous 20/2/15 10:46 Página 1

O Parnaso sobre rodas


Rinoceronte Editora S.L.U.Avenida de Vigo, 103

36940 Cangas do MorrazoGALIZA – [email protected]

Título do orixinal inglés: Parnassus on wheelsNew York, Doubleday, Page & Company, 1917

© da tradución: Estela Villar, 2014© desta edición: Rinoceronte Editora, 2014

Maquetación: Anxa CorreaCorrección normativa e ortotipográfica: Moisés Barcia

Deseño da colección: Ana E. TenorioTipografía: Adobe Garamond Pro 13/15

Papel: Offset editorial volume Torras de 80 g

ISBN: 978-84-92866-68-7Depósito legal: VG 713-2014

Printed in SpainImpresión e encadernación: Sacauntos Coop. Gráf.

Os papeis empregados nos libros de Rinoceronte Editora son producidospor empresas que dispoñen do certificado FSC de cadea de custodia,o cal garante que a madeira usada na súa fabricación procede de bosquesxestionados de maneira sustentable e non de ecosistemas primarios.

A reprodución total ou parcial deste libro con finscomerciais debe solicitarse previamente ao editor.

Esta obra recibiu unha axuda da Secretaría Xeral de Cultura,Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xuntade Galicia, na convocatoria de axudas para a tradución do ano 2013.


Christopher Morley

O Parnaso sobre rodasTradución do inglésde Estela Villar


CARTA DIRIXIDA AO SEÑOR DAVID GRAYSON,DE HEMPFIELD, EE UU

Benquerido señor:Aínda que é o meu nome o que aparece na portada,

o verdadeiro autor deste libro é a señorita Helen McGill(agora, señora de Roger Mifflin), quen me contou a his-toria coa súa propia e inimitable vivacidade. E, en repre-sentación súa, quero enviarlle estas palabras de agradece-mento.

Non fai falta dicir que a señora Mifflin non posúemoita habilidade para a arte da autoría: este é o seu pri-meiro libro, e dubido que volva escribir algún máis. Creoque apenas se dá de conta do moito que lle debe a súahistoria aos seus encantadores escritos. Adoitaba ter unexemplar moi sobado de Aventuras do benestar sobre a súamesa, na granxa das Sabinas, e en varias ocasións obser-vei como o collía despois dun longo día na cociña, o líaentre risas e comentaba que a súa historia con Harriet llerecordaba a ela e a Andrew. Acostumaba murmurar algosobre Aventuras do malestar e preguntaba por que nuncase contara o asunto dende o punto de vista de Harriet. Eentón, cando tivo lugar a súa propia aventura e sentiu odesexo de poñela por escrito, coido que adoptou de xeitoinconsciente algo do estilo e dos temas dos que vostedecon xustiza se apropiara.

Con toda seguridade, señor, non renegará dun tribu-to tan inocente. En calquera caso, a señorita Harriet

7


Grayson, cuxas excelentes calidades admiramos durantetanto tempo, poderá atopar un espírito afín na señoraMifflin.

A mesma señora Mifflin lle diría todo isto, co seupeculiar e tallante estilo, de non ser porque non se atopaen contacto cos seus editores e os seus papeis. Ela e maiso profesor andan por algún camiño da montaña co Par-naso, felizmente absortos na máis divina diversión coñe-cida polo home: vender libros. E atrévome a pensar quenon hai volumes que máis lles agrade recomendar ca oshonestos e estimulantes libros que levan o seu nome.

Reciba un cordial saúdo, querido señor Grayson.Atentamente,

Christopher Morley.

8


CAPÍTULO UN

Pregúntome se non ensinarán demasiadas parvadasdurante a educación superior. Nunca coñecín a ninguénque fose máis rápido á hora de lavar a louza ou de zurciros calcetíns só por saber de logaritmos ou coñecer os dife-rentes tipos de poesía. Eu mesma lin unha gran cantida-de de libros, sempre que me foi posible, e négome a“admitir impedimentos” para amar os libros, pero taméné certo que fun testemuña de como demasiada letrapequena botaba a perder a moita xente práctica e con boxuízo. Ademais, ler sonetos dáme impo.

Nunca tiven intención de converterme en escritora.Pero si coido que hai algunhas anécdotas divertidas notocante á miña historia e á de Andrew, e sobre como oslibros lle puxeron fin á nosa plácida vida. Cando JohnGutenberg, cuxo verdadeiro nome era John Gooseflesh(ou iso di o profesor), pediu prestados os cartos paramontar a súa imprenta, introduciu unha morea de pro-blemas no mundo.

Andrew e mais eu eramos marabillosamente felices nagranxa, ata que se fixo escritor. Se puidese prever todas asmolestias que nos causaron as súas obras, estou segura de quequeimaría o seu primeiro manuscrito no fogón.

Andrew McGill, o autor deses libros que todo omundo le, é meu irmán. Ou dito doutro xeito, eu son a

9


súa irmá, dez anos máis nova. Hai moito tempo, Andrewera un home de negocios, pero comezou a ter problemasde saúde e, igual que outras moitas persoas nos libros dehistorias, fuxiu para o campo, ou, como el o chamaba, oseo da natureza. Nós os dous eramos os únicos que que-dabamos da nosa fracasada familia. Eu estaba desfalecen-do lentamente no meu posto de concienciuda institutrizna zona rica de Nova York. El rescatoume e, xuntando osnosos aforros, mercamos unha granxa. Convertémonosen verdadeiros granxeiros, levantabámonos cando saía osol e deitabámonos cando se poñía. Andrew vestíasecunha funda e cunha camisa de tecido suave e, co pasodo tempo, púxose moreno e fortaleceuse. Eu tiña as mansvermellas e azuladas por mor da auga con xabón e daxeada, só vía algún anuncio de roupa de Redfern de anoen ano e a miña cociña convertérase nun campo de bata-lla no que me volvera máis decidida e aprendera a apre-ciar o traballo duro. A nosa literatura consistía en infor-mes agrícolas do goberno, almanaques de medicamentosque non necesitaban prescrición médica, folletos desementes e catálogos das tendas Sears Roebuck. Subscri-bímonos á revista de agricultura Farm and Fireside e lia-mos todos os números en voz alta. De cando en vez, sebuscabamos entreternos de verdade, liamos algún frag-mento máis estimulante do Antigo Testamento, como,por exemplo, aquel libro tan alegre de Xeremías, quemoito lle gustaba a Andrew. A granxa comezou a prospe-rar despois dalgún tempo. Andrew acostumaba roldarpreto do valado dos pasteiros ao solpor e, segundo o xeitono que ardese a súa pipa, podía predicir que tempo iríaao día seguinte.

10


Como dixen antes, eramos totalmente felices, ata queAndrew tivo a fatal idea de falarlle ao mundo sobre a nosafelicidade. Sinto ter que admitilo, pero o certo é que meuirmán sempre foi un home moi dado aos libros. Durantea súa época universitaria encargárase da edición da revis-ta da universidade e, ás veces, cando non quedaba detodo contento coas entregas de Farm and Fireside, sacabaos seus volumes encadernados en tapa dura. Líame unscantos poemas ou historias que escribira na súa xuventu-de e murmuraba algo sobre volver escribir algún día. Euestaba máis preocupada por que as galiñas puxesen quepolos sonetos, e teño que dicir que nunca tomei as súasameazas moi en serio. Oxalá fose máis estrita.

Por aquel entón morreu o tío avó Philip e herdamostoda a súa colección de libros. Fora profesor de universida-de e, moitos anos atrás, cando Andrew aínda era un meni-ño, o tío Philip colléralle moito cariño –de feito, fora elquen lle pagara os estudos. Eramos os seus únicos familia-res próximos, así que un bo día aparecéronnos na portatodos aqueles libros. Se soubese que aquilo ía ser o princi-pio da fin… Andrew pasouno mellor ca nunca poñendoestantes por todo o salón. Pero non contento con iso con-verteu o vello galiñeiro nun estudio, colocou unha estufa ecomezou a pasar alí as noitiñas despois de que eu me deita-se. O primeiro que souben foi que bautizara aquel lugarcomo a granxa da Sabina (aínda que durante anos o coñe-cesen coma A Braña) porque lle pareceu máis literario.Cando ía buscar provisións a Redfield sempre levaba unlibro consigo. E, ás veces, chegaba á casa dúas horas máistarde do normal, co vello Ben camiñando devagar por entreas varas do carro e el perdido no seu libro.

11


Nunca lle dei moita importancia a todo aquilo, sonunha muller moi afable, e mentres Andrew mantivese agranxa funcionando, a min abondábame co meu. Panquente e café, ovos e marmelada para o almorzo; sopa ecarne condimentada, verduras, bolos recheos, salsa, panbranco e pan negro, pudin de arandos, torta de chocola-te e soro de leite para o xantar; boliños, té, bolos preña-dos, moras con nata e rosquillas para a cea –ese era o tipode menú que preparei tres veces ao día durante anos.Non tiña tempo para preocuparme por nada que nonfose asunto meu.

E entón, unha mañá, descubrín a Andrew entregán-dolle un paquete enorme ao carteiro. Tiña un aspecto tanavergoñado que me vin na obriga de preguntarlle que era.

–Escribín un libro –respondeu Andrew, e ensinoumea portada:

PARAÍSO RECUPERADO

POR

ANDREW MCGILL

Nin sequera daquela me preocupei demasiado, porquesabía que, naturalmente, ninguén llo ía publicar. Pero,meu Deus!, un mes ou algo máis tarde chegou unha cartadun editor… que si que quería! É a carta que Andrew tencolgada enriba do seu escritorio. Vóuvola copiar aquípara ensinarvos como son esas cousas:

DECAMERON, JONES & CO.EDITORES

UNION SQUARE, NOVA YORK

12


13 de xaneiro de 1907

Estimado señor McGill:Lemos con moito agrado o seu manuscrito, Paraí-

so recuperado. Non temos ningunha dúbida de que unrelato tan animado sobre as alegrías da saudable vidacampestre vai recibir unha excelente acollida por partedo público e estariamos encantados de publicar o seulibro tal e como nolo enviou, despois de revisalo e abre-vialo un pouco. Gustaríanos que o ilustrase o señor Tor-toni, do que quizais coñece algún traballo, e quereria-mos saber se sería posible que lle realizase algunha visitapara poder familiarizarse coa súa veciñanza.

Estamos dispostos a ofrecerlle unha regalía do 10%sobre o prezo de venda do libro. Enviámoslle adxuntasdúas copias do contrato, que deberá asinar no caso deatopalo satisfactorio.

Atentamente,Decameron, Jones & Co.

Sempre pensei que Paraíso perdido sería un título máisaxeitado para aquel libro. Publicouse no outono de 1907e, dende aquela, a nosa vida nunca volveu ser a mesma.Por mor dalgún infortunio, foi o libro con máis éxito datemporada. Recomendábano coma “un evanxeo sobre asaúde e o bo xuízo”, e Andrew comezou a recibir, case adiario, ofertas doutros editores e directores de revistasque querían facerse co seu seguinte libro. Resulta difícilde crer o tipo de estrataxemas ás que poden recorrer oseditores para influenciar un escritor. En Paraíso recupera-do, Andrew falaba sobre os mendigos que nos visitaban,sobre o pintorescos e interesantes que eran algúns deles (esucios, se me deixades engadilo), e sobre como nunca lle

13


demos as costas a ninguén que semellase pagar a pena.Pois podedes crer que, na primavera seguinte á publica-ción do libro, apareceu un día na nosa porta un vaga-bundo de aspecto desamañado, cargando cun macuto,que despois de adular a Andrew sobre o seu libro e que-dar connosco a pasar a noite, ao día seguinte, durante oalmorzo, se presentou coma un dos editores máis desta-cados de toda Nova York? Só empregara aquela artimañapara poder coñecelo mellor.

Xa podedes imaxinar que, a aquel ritmo, Andrewnon tardou moito en botarse a perder. Ao ano seguintedesapareceu de repente un bo día, deixando só unha notaenriba da mesa da cociña, e dedicouse a vagabundear portodo o estado durante seis semanas na procura de mate-rial para o seu novo libro. Fixen todo o posible por evitarque fose a Nova York falar con editores e xente polo esti-lo. Recibía sobres con recortes de xornal e poñíase a leloscon grande atención en vez de apañar o millo. Afortuna-damente, o carteiro chegaba cara á metade da mañá,cando Andrew xa se atopaba no campo, así que eu tiñatempo de botarlle unha ollada á correspondencia antes cael. Tras a publicación do seu segundo libro (que se titula-ba Felicidade entre a palla), o número de cartas que reci-bía dos editores aumentou en tal cantidade que eu adoi-taba queimalas no fogón antes de que Andrew as vise,excepto as que viñan de Decameron Jones, porque ásveces traían cheques. De cando en vez presentábase algúnerudito que quería entrevistar a Andrew, pero polo xeralarranxábame para atallalo.

Porén, co paso do tempo, Andrew era cada vezmenos un granxeiro e máis un home letrado. Mesmo

14


mercara unha máquina de escribir. Pasaba o tempo naporqueira anotando adxectivos para describir o solpor enlugar de arranxar o catavento do celeiro, que indicabaque o vento do norte chegaba polo sudoeste. Rara vezvolveu revisar os catálogos de Sears Roeback e, despois deque o señor Decameron nos visitase e lle suxerise escribirun libro de poemas bucólicos, volveuse completamenteinsoportable.

Eu ocupaba todo o meu tempo contando ovos e pre-parando tres comidas ao día, ademais de mantendo agranxa en funcionamento, mentres Andrew, vítima dunarrebato literario, emprendía algunha das súas excursiónsco fin de atopar aventuras para un novo libro. (Oxalápuidésedes ver o estado no que volvía daquelas viaxes,mendigando polos camiños, sen cartos nin un só calcetínlimpo no macuto. Unha vez regresou cunha tose que sepodía oír dende a outra punta do celeiro, e tiven que coi-dalo durante tres semanas.) Cando alguén escribiu unfolletín sobre “o Sabio de Redfield” onde me describíancoma unha “Xantipa rural” e “a balanza doméstica quemantiña o grande escritor preto da realidade cotiá dunfogar”, decidín que Andrew tiña que probar unha poucada súa propia medicina. E esa é a miña historia.

15


CAPÍTULO DOUS

Era unha fresca e agradable mañá de outono –atrevería-me a dicir que de outubro– e eu atopábame na cociñadescarozando mazás para facer puré. Ese día iamos cearasado de porco con patacas cocidas e o que Andrew cha-maba unha salsa “marrón Vandyke”. Andrew fora á vilamercar fariña e penso, e non regresaría ata o mediodía.

Como era luns, a señora McNally, a lavandeira, viñe-ra facer a bogada. Lembro que me dirixía á pía de leñapara apañar uns toros de bidueiro cando oín o ruídodunhas rodas freando xunto á cancela. Alí detivérase undos cabalos brancos máis gordos que vin na miña vida,xunto cun estraño carro con forma de caravana. Unhomiño de estraño aspecto e barba rubia saudoumedende o asento e dixo algo que non puiden entender moiben, posto que non era quen de apartar a mirada daquelgrotesco carro seu.

Estaba pintado dunha tenue cor azul turquesa, e nundos laterais escribiran con grandes letras escarlatas:

PARNASO AMBULANTE

DE R. MIFFLIN

OS MELLORES LIBROS Á VENDASHAKESPEARE, CHARLES LAMB, R. L. STEVENSON,

HAZLITT E TODOS OS DEMAIS

17


Algo que semellaba unha tenda de campaña, un farol,un caldeiro e outros obxectos penduraban dunhas correaspor debaixo do carro. A caravana tiña unha claraboia ele-vada no teito, igual ca a deses tranvías anticuados, e nunhaesquina erguíase a cheminea da estufa. Na parte de atráshabía unha porta, flanqueada por dúas diminutas ventás,e un tramo de chanzos que levaban cara a ela.

Mentres contemplaba aquela extravagante aparición,o homiño rubio apeouse do pescante e observoume fixa-mente. O seu rostro era unha divertida mestura de agra-dable simpatía cunha especie de cinismo curtido polopaso do tempo. Tiña unha pulcra barbiña arrubiada elevaba unha desgastada chaqueta Norfolk. Estaba practi-camente calvo.

–Vive aquí Andrew McGill? –preguntou.Respondinlle que si.–Pero vai estar fóra ata o mediodía –engadín–. Ha de

volver para entón. Imos comer asado de porco.–Con puré de mazá? –preguntou o homiño.–Con puré de mazá e salsa –afirmei–. Por iso estou

segura de que vai chegar a tempo. Se imos cear algo coci-do, hai veces que chega tarde, pero nunca cando haiasado de porco. Andrew non valería para rabino.

Asaltoume unha repentina sospeita.–Non será vostede outro editor? –exclamei–. Que lle

quere a Andrew?–Preguntábame se non lle interesaría mercar esta

caravana –respondeu o homiño, sinalando coa man caraá caravana e ao cabalo branco. Mentres falaba, soltou ungancho dalgún lado e levantouse todo un costado docarro, coma se fose unha tapa. Oíuse o clic dunha espe-

18


cie de fecho e a tapa quedou levantada, igual ca un tella-do, ensinando filas e filas de libros. Aquel lateral da cara-vana era unha enorme librería. Había estantes enriba deestantes, todos eles cheos de libros, tanto vellos comanovos. Mentres eu seguía observando todo aquilo, elsacou unha tarxeta de visita e entregouma:

PARNASO AMBULANTE

DE ROGER MIFFLIN

Moitos libros gardo neste carro, meus amigos,libros dos máis recentes aos máis antigos.Esta caravana rodante transporta a milleiroos mellores amigos do home no mundo enteiro.Libros para satisfacer todos os agrados,dende as Musas cos seus versos dourados,ata algunha apaixonada e fascinante noveliña,ou mesmo libros de agricultura e de cociña.Libros de calquera tipo que cobren a necesidadede todo aquel lector que busca calidade.Ningún libreiro lle poderá poñer finao Parnaso ambulante de Roger Mifflin

Propiedade de R. MifflinImprenta Star Job, Celeryville, Virxinia

Namentres botaba unha risiña coa tarxeta, o homiñolevantara unha tapa parecida no outro lateral do Parnaso,deixando á vista aínda máis estantes repletos de libros.

Temo que son bastante práctica por natureza.–Vaia! –dixen–. Supoño que necesita un corcel ben

robusto para poder carrexar todo ese cargamento. Tenque pesar máis que un vagón de carbón.

19


–Oh, Peg pode facelo sen problema –respondeu–.Non viaxamos moi rápido. Pero, mire, o que eu quero évender todo isto. Cre que ao seu home lle interesaríamercalo… o Parnaso, Pegaso e todo o demais? A el gús-tanlle os libros, non?

–Agarde un momento! –exclamei–. Andrew é o meuirmán, non o meu home, e dende logo que lle gustan oslibros. En breve serán a ruína desta granxa. En vez deamañar os arneses anda todo o día soñando cos libroscoma se fose unha galiña choca. Ai, Señor, se chegase aver esta carreta súa quedaría apampado durante todaunha semana. Teño que atallar o carteiro polo camiño esacar do correo todos os catálogos das editoriais para queAndrew nos os vexa. Non imaxina canto me alegro deque non se atope aquí agora mesmo!

Non son unha muller moi dada ás letras, como xadixen antes, pero son humana dabondo para gozar dun bolibro, así que non era capaz de deixar de percorrer todosaqueles estantes coa mirada mentres falaba. O certo é quetiña unha colección do máis variada. Vin algo de poesía,ensaios, novelas, libros de cociña, literatura xuvenil, librosde texto, biblias e moitas cousas máis… todo mesturado.

–Pois verá vostede –continuou o homiño, e foi xustonese intre cando me decatei de que posuía os ollos bri-llantes dun fanático–, levo sete anos viaxando con esteParnaso. Cubrín todo o territorio dende Florida ataMaine e calculo que trouxen tanta literatura de calidadeao campo coma o vello doutor Eliot coa súa antoloxía declásicos de cinco pés de altura. Pero agora gustaríamevendelo. Pensei en escribir un libro sobre a literaturaentre os granxeiros, e quero ir vivir co meu irmán a Broo-

20


klyn para facelo. Xa teño unha morea de notas. Supoñoque quedarei por aquí esperando a que chegue o señorMcGill e veremos se mo quere mercar. Véndollo todo, ocabalo, o carro e os libros, por 400 dólares. Lin as obrasde Andrew McGill e sei que a miña proposta lle vai inte-resar. Paseino de medo con este Parnaso. Era mestre deescola, ata que a miña saúde comezou a se deteriorar.Entón metinme nisto, recuperei de sobra o investido egocei coma un anano.

–Ben, señor Mifflin –dixen–, non son quen de impe-dirlle que agarde polo meu irmán se é o que quere. Peronon sabe canto lamento que vostede e o seu vello Parna-so viñesen parar aquí.

Dei media volta e regresei á cociña. Sabía perfecta-mente que Andrew bailaría de contento en canto viseaquel cargamento de libros e algunha das extravagantestarxetas cos versos do señor Mifflin.

Teño que confesar que me sentía bastante molesta.Andrew é tan pouco práctico e caprichoso coma unhamociña e sempre anda soñando con novas aventuras eexcursións por todo o país. Se chegaba a ver aquel Parna-so ambulante lanzaríase a el sen dubidalo. E, ademais,sabía que o señor Decameron andaba detrás del para queescribise outro libro. (Unhas semanas atrás interceptaraunha carta del na que lle suxería realizar outra viaxe paraFelicidade entre a palla. Andrew non estaba na casa candochegou. Eu tiña as miñas sospeitas sobre o que podíadicir, así que a abrín, lina e… ben, queimeina. Deus!,coma se Andrew non tivese xa bastantes cousas que facercomo para poñerse a deambular polos camiños coma unchatarreiro e escribir un libro sobre o tema.)

21


Mentres facía o meu traballo na cociña puiden vercomo o señor Mifflin se poñía cómodo. Desenganchou ocabalo, atouno ao cerrado, sentou onda a pía de leña eacendeu unha pipa. Estaba aviada. Ao final non o atureimáis, así que saín a falar co calvo vendedor ambulante.

–Mire unha cousa –dixen–, a vostede parécelle boni-to instalarse con tanta tranquilidade no meu patio? Nono quero ver por aquí, nin a vostede nin o seu xoguetiñoambulante. Váiase antes de que volva o meu irmán e nonestrague a felicidade da nosa familia.

–Señorita McGill –replicou el (tiña unhas maneirasdo máis agradables, o condenado, cos seus ollos brillantese chispeantes e a súa ridícula barbiña)–, créame que nonpretendo ser descortés. Se vostede quere que me vaia deaquí, claro que me irei, pero advírtolle que quedarei agar-dando polo señor McGill ao final do camiño. Vin venderesta caravana de cultura e, polos ósos de Swinburne, estouseguro de que o seu irmán vai ser o home que a merque.

Fíxome ferver o sangue, e teño que admitir que llerespondín sen pensar moi ben o que dicía.

–Antes de permitir que Andrew merque o seu velloxoguetiño, cómprollo eu –dixen–. Doulle 300 dólarespor el.

O rostro do homiño iluminouse, pero nin aceptounin rexeitou a miña oferta. (Deume un susto de mortepensar que estaba nas súas mans e que os cartos quelevaba tres anos aforrando para mercar un Ford puide-sen voar.)

–Veña botarlle outra ollada –dixo.Teño que admitir que o señor Roger Mifflin arranxa-

ra o interior da súa caravana de xeito bastante conforta-

22


ble. A caixa sobresaía a ambos os lados, por enriba dasrodas, o que lle outorgaba unha aparencia aparatosa, perodeixaba máis espazo para os estantes. O interior medíauns cinco pés de ancho e nove de longo. Nun lado tiñaunha pequena estufa de aceite, unha mesa encartable eun catre de aspecto confortable sobre o que construíraunha especie de cómoda, supoño que para gardar roupae ese tipo de cousas. No outro lado había máis estantes,unha mesiña e unha pequena butaca de vimbio. Parecíaque lle atopara algunha utilidade a cada polgada de espa-zo dispoñible, para colocar un estante, un gancho, unaparador ou calquera outro obxecto. Enriba da cociñahabía unha fileiriña de olas, pratos e outros utensilios decociña. Só se podía permanecer de pé no corredor centralda caravana grazas á claraboia elevada. Unha pequenaventá corredía abría cara ao asento do condutor, na partedianteira. En conxunto, o traste estaba bastante ben.Tanto as ventás dianteiras coma as traseiras tiñan corti-nas, e un testo de xeranios adornaba unha diminuta repi-sa. Fíxome moita graza ver enriba do catre un térrierirlandés coa pelaxe da cor da area, engruñado nunhamanta mexicana de cores.

–Señorita McGill –comezou a dicir–, non poderíavender o Parnaso por menos de catrocentos. Entre unhascousas e outras investín o dobre nel. A construción élimpa e sólida, e conta con todo o que unha persoa pode-ría precisar, dende mantas ata pastillas de caldo. E pode-ría ser seu por catrocentos dólares, incluídos o can, a estu-fa e todo o demais, o pescante e o cabalo. Ten unha tendade campaña pendurada dunhas correas por debaixo docarro, un refrixerador (levantou unha pequena trapela

23


que había baixo o catre), un depósito de queroseno e sabeDeus que máis. Dispón case das mesmas comodidades caun iate, pero eu xa me fartei. Se tanto medo lle dá que seuirmán se encapriche del, por que non o merca vostede emarcha na procura dalgunha aventura? Obrígueo a que-dar na casa e coidar da granxa…! Voulle dicir o que fare-mos. Eu mesmo lle axudarei a comezar a viaxe, irei convostede o primeiro día para ensinarlle como funcionatodo. Pode pasalo como nunca viaxando neste chisme,ademais de gozar dunhas merecidas vacacións. E taménlle daría unha boa sorpresa ao seu irmán. Por que non?

Non sei se foi polo limpa que mantiña aquela ridícu-la caravana, pola loucura da proposta ou polo meu dese-xo de vivir unha aventura e, de paso, facerlle algunhaxogada a Andrew, o caso é que un estraño impulso seapoderou de min e me botei a rir ás gargalladas.

–Moi ben! –exclamei–. Fareino.Eu, Helen McGill, aos trinta e nove anos!

24


CAPÍTULO TRES

Entón pensei: “Ben, se vou marchar en busca dalgunhaaventura, máis me vale facelo con entusiasmo. Andrewdebería volver á casa sobre as doce e media, así que, sepretendo escapulirme del, vou ter que comezar a prepa-rarme. Imaxino que pensará que me volvín tola! E figú-rome que sairá detrás miña. Ben, só teño que intentarque non me colla!” Invadiume unha especie de furia aopensar que levaba vivindo case quince anos naquela gran-xa –si, señor, dende os vinte e cinco– e apenas saíra dela,exceptuando as viaxes a Boston que facía unha vez ao anocoa prima Edie para ir de compras. Supoño que son unhapersoa moi caseira. Adoro a miña cociña, a miña despen-sa chea de marmeladas e o meu tendal tanto como a miñaavoa adoraba os seus, pero algo naquela melancólica brisade outubro e naquel homiño tolo coa súa barba rubia meincitou a partir.

–Mire, señor Parnaso –dixen–, pode que só sexa unhatola gorda e vella, pero creo que o farei. Enganche o cabaloá caravana mentres eu vou gardar algo de roupa e lle esten-do un cheque. A miña marcha non lle traerá máis quebeneficios a Andrew. E por fin eu tamén terei tempo paraler algúns libros. Será case coma ir á universidade!

Desatei o mandil e botei a correr cara á casa. Ohomiño quedou alí quieto, apoiado contra unha esquina

25


da caravana, coma se estivese algo atordado. E case meatrevo a dicir que o estaba.

Entrei correndo na casa pola porta dianteira e pare-ceume bastante gracioso atopar enriba da mesa do salónun exemplar das revistas de Andrew, onde se podía ler afrase “A rebelión das mulleres” impresa en letras verme-llas. “Pois aquí temos a rebelión de Helen McGill”, pen-sei. Sentei no escritorio de Andrew, apartei a un lado ocaderno de notas no que estivera apuntando algo sobre “amaxia de outono” e garabateei unhas cantas liñas:

Querido Andrew:Non penses que me volvín tola. Marchei na procu-

ra de aventuras. Acabo de decatarme de que fuches ti oque viviu todas as aventuras mentres eu quedaba na casafacendo pan. A señora McNally prepararache a comidae algunha das súas fillas pode encargarse das tarefasdomésticas. Así que non te preocupes. Estarei fóra untempo –un mes, quizais– para ver se atopo algo desafelicidade da que falas. As revistas chámanlle a isto arebelión das mulleres. Se necesitas roupa interior deabrigo, tela no baúl de cedro do cuarto de invitados.

Con amor,Helen

Deixeille a nota no escritorio.A señora McNally atopábase no lavadoiro, inclinada

sobre a talla. Só podía ver o ancho arco das súas costas eoír o vigoroso zunzún que producía ao fregar a roupa.Cando a chamei, incorporouse.

–Señora McNally –dixen–, vou realizar unha peque-na viaxe. Así que vai ser mellor que siga lavando a roupa

26


pola tardiña e agora se poña co xantar de Andrew. Son asdez e media e el ha de volver sobre as doce e media. Díga-lle que fun visitar a señora Collins á granxa Veza.

A señora McNally é unha sueca robusta, algo tarda.–Moi ben, señorrita McGill –respondeu–. Vai volver

parra comer?–Non, vou estar fóra durante un mes –contestei–.

Marcho de viaxe. Mentres non estou, quero que envíe aRosie todos os días para que se encargue das tarefasdomésticas. Pode organizalo todo co señor McGill. Euagora teño présa.

A mirada honesta da señora McNally, tan azul comaa porcelana de Copenhague, dirixiuse con perplexidadecara á ventá, cara ao Parnaso ambulante e o señor Mif-flin, que estaba enganchando a Pegaso ao carro. Vincomo facía un audaz esforzo por comprender o que dicíao letreiro pintado nun flanco da caravana… e como serendía.

–Vai guiar vostede o carro? –preguntou, coma se llecustase moito entendelo.

–Si –respondín, e subín correndo as escaleiras.

Sempre gardo a miña cartilla de aforros dentro dunhavella caixa de caramelos Huyler no caixón superior damiña cómoda. A verdade é que non aforro moito. Perci-bo algunhas rendas duns cartos que me deixou meu pai,pero é Andrew o que se encarga desas cousas. El ocúpasedos gastos da granxa, pero as contas da casa correspón-denme a min. Cubro os meus gastos cunha suma bastan-te decente que obteño grazas ás miñas galiñas, a unhasmarmeladas que mando a Boston e a algunhas receitas

27


que envío a unha revista para mulleres de cando en vez.Aínda así, os meus aforros non adoitan superar os dezdólares ao mes. Nos últimos cinco anos conseguín xun-tar algo máis de seiscentos. Estaba aforrando para mercarun Ford. Non obstante, naquel intre pareceume que oParnaso ía ser moito máis divertido do que podería resul-tar un Ford. Catrocentos dólares eran moitos cartos, peropensei no que ocorrería se Andrew chegase á casa e o qui-xese mercar. Vaia, non regresaría ata o día de Acción deGrazas! Mentres que se o mercaba eu podería marchar,vivir a miña propia aventura e vendelo nalgún lugar ondeAndrew nunca puidese chegar a velo. Deixei de sentircompaixón por Andrew e decidín darlle ao Sabio de Red-field unha pouca da súa propia medicina.

O meu saldo no Banco Nacional de Redfield ascen-día a seiscentos quince dólares e vinte centavos. Sentei ámesa que tiña no meu cuarto, onde adoitaba levar as con-tas, e estendinlle un cheque a Roger Mifflin por valor decatrocentos dólares. Fixen uns cantos floreos despois dacifra para que ninguén puidese aumentar o valor do che-que a 400 000 dólares e a continuación saquei a miñavella maleta de vime e gardei unha pouca roupa. Toda aoperación non me levou máis de dez minutos. Baixei aopiso de abaixo e atopei a señora McNally mirando conamargura cara ao Parnaso dende a porta da cociña.

–Marcha nese… nese ómnibus, señorrita McGill?–preguntou.

–Si, señora McNally –respondín alegremente. A súaelección de palabras deume unha idea–. É un desesómnibus dos que tanto se fala ultimamente. Vaime levarata a estación. Non se preocupe por min. Marcho de

28


vacacións. Prepárelle o xantar ao señor McGill e, candoremate de comer, dígalle que ten unha nota no salón.

–Parrece un ómnibus bastante rarro –comentou a seño-ra McNally, intrigada. Creo que aquela marabillosa mullercomezaba a sospeitar que ía fuxir para casar con alguén.

Levei a miña maleta ata o Parnaso. Pegaso estaba pla-cidamente colocado entre as varas do carro. Do interiorchegaban ruídos de cousas movéndose. Ao pouco, ohomiño saíu correndo cunha avultada maleta nas mans.Levaba unha gorra de tweed na cabeza, botada cara atrás.

–Xa está! –exclamou triunfante–. Xa empaquei asmiñas pertenzas persoais, a roupa e esas cousas… o restoforma parte da transacción. No momento en que suba aotren con este saco serei un home libre, viva Brooklyn! Ai,Señor, que contento estou de poder volver á cidade!Antes vivía en Brooklyn, pero xa hai dez anos que nonvolvo –engadiu tristeiro.

–Aquí ten o cheque –dixen, mentres llo entregaba.Púxose un pouco colorado e observoume con algo de

vergoña.–Mire –dixo–, espero que o negocio lle conveña.

Non quero aproveitarme dunha dama. Se pensa que oseu irmán…

–De todos os xeitos ía mercar un Ford –interrompi-no–, e paréceme que este xoguetiño seu me vai resultarmáis barato de manter que calquera tartana fabricada enDetroit. E o máis importante é que quero mantelo lonxede Andrew. Así que déame un recibo e marchemos deaquí antes de que regrese.

Colleu o cheque sen dicir unha palabra, subiu a súapesada maleta ao pescante e entrou de novo na caravana.

29


Un intre despois volveu saír. No dorso dunha das súaspoéticas tarxetas escribira:

Recibín da señorita McGill a cantidade de catrocentosdólares a cambio dun Parnaso ambulante en excelentescondicións, que lle foi entregado este mesmo día, 3 deoutubro de 19—.

Asinado,Roger Mifflin

–Dígame unha cousa, o seu Parnaso… ou mellor dito, omeu Parnaso conta con todo o necesario? Está provistode alimentos e esa clase de cousas? –preguntei.

–Diso lle ía falar agora –respondeu–. Na lacena quehai enriba do fogón poderá atopar unha boa cantidade desubministracións, aínda que acostumo alimentarme nasgranxas que vou atopando polo camiño. Léolle en vozalta á xente, e a miúdo amósanse dispostos a darme algode comer. É incrible o pouco que saben os campesiñossobre os libros e o encantados que quedan despois deescoitar unha boa historia. No condado de Lancaster,Pensilvania…

–Ben, e que hai do cabalo? –interrompino ao ver quese poñía a contar unha anécdota. Eran case as once e esta-ba ansiosa por poñerme en marcha.

–Pode coller algo de avea. Está a piques de esgotárseme.Enchín un saco de avea na corte e o señor Mifflin

ensinoume onde podía colgalo debaixo da caravana.Logo, fun á cociña e preparei unha enorme cesta conprovisións de emerxencia: unha ducia de ovos, un botecon tiras de touciño, manteiga, queixo, leite condensado,té, galletas, marmelada e dúas fogazas de pan. O señor

30


Mifflin meteuna na caravana mentres a señora McNallyo contemplaba atónita.

–Parrece que vai facer un pícnic bastante rarro!–exclamou–. Onde vai? Váiselle unir o señor McGill?

–Non –insistín–, el non vén. Marcho de vacacións.Vostede fágalle o xantar, así xa non terá nada de que pre-ocuparse. Dígalle que fun visitar a señora Collins.

Subín os pequenos chanzos e entrei no meu Parnasocunha agradable sensación de propiedade. O térrier, queseguía no catre, baixou ao chan dun chimpo, meneandoo rabo de xeito amigable. Fixen a cama coas miñas sabase mantas, sacudín os caixóns que había enriba do catre egardei neles as poucas pertenzas que trouxera comigo. Xapodiamos partir.

Barbarrubia estaba sentado no pescante, coas rendasna man. Instaleime ao seu carón. O asento dianteiro eraamplo e non tiña coxíns, pero estaba ben protexido poloparasol da caravana. Botei unha rápida ollada ao meuredor, cara á confortable casa, protexida polos olmos epradairos. Observei o enorme e vermello celeiro que res-plandecía ao sol e a bomba de auga baixo a vide. Díxen-lle adeus coa man á señora McNally, que seguía contem-plándonos cun mudo asombro. Pegaso tirou con todo opeso do seu corpo das correas do arnés, o Parnaso xirouen redondo e saíu rodando pola cancela. Entramos nocamiño de Redfield.

–Tome –dixo Mifflin, mentres me entregaba as ren-das–, vostede é a dona, conduza. Cara a onde quere ir?

Aceleróuseme a respiración cando me decatei de quea miña aventura acababa de comezar!

31


CAPÍTULO CATRO

En canto se perde de vista a granxa, o camiño bifúrca-se: por un lado vaise cara a Walton, onde se pode cru-zar o río por unha ponte cuberta, e polo outro descén-dese ata Greenbriar e Port Vigor. A señora Collins viveaproximadamente a unha milla polo camiño que sedirixe a Walton e, como vou visitala bastante a miúdo,pensei que probablemente Andrew me iría buscar alí.Así que, unha vez atravesamos o arboredo, tomei ocamiño da dereita, en dirección a Greenbriar. Comeza-mos o longo ascenso polo outeiro Huckleberry e, aopercibir o fresco aroma a outono das follas, escapóuse-me unha risiña.

Parecía que o señor Mifflin acadara a éxtase perfectado bo humor.

–Isto é verdadeiramente formidable –dixo–. MeuDeus, aplaudo o seu valor. Pensa que o señor McGillsaíra na súa busca?

–Non teño nin idea –respondín–. En todo caso nono fará decontado. Está tan afeito aos meus hábitos seden-tarios que non creo que sospeite nada ata que descubra amiña nota. Pregúntome que tipo de historia lle ha contara señora McNally!

–E se o despistamos un pouco? –preguntou–. Déixe-me o seu pano.

33


Deillo. Baixou do carro cun áxil chimpo, correuouteiro abaixo (era un homiño moi vivaz a pesar da súacalva) e tirou o pano no camiño de Walton, a uns cen pésda bifurcación. A continuación, volveu subir a costa.

–Xa está –dixo, sorrindo coma un neno–, iso enga-narao. O Sabio de Redfield seguirá sen dúbida o rastrofalso e os malfeitores conseguirán unha boa vantaxe. Perotemo que é bastante doado seguir o rastro dun vehículotan pouco habitual coma o Parnaso.

–Cónteme como manexa vostede isto –pedinlle–. Deverdade lle produce beneficios?

Detivémonos no alto do outeiro para deixar descan-sar un pouco a Pegaso. O térrier deitouse no chan eobservounos con solemnidade. O señor Mifflin sacouunha pipa e pediume permiso para fumar.

–Comecei dun xeito bastante gracioso –explicou–.Era mestre nunha escola de Maryland. Levaba anos tra-ballando nunha escola rural por un salario miserento.Tiña ao meu cargo unha nai enferma e intentaba aforraralgo para os malos tempos. Lembro que ás veces me pre-guntaba se algún día sería quen de vestir un traxe quenon estivese luído e de lustrar os zapatos todos os días.Entón empecei a padecer problemas de saúde. O médicodíxome que debería respirar aire puro. E pouco a poucoocorréuseme o da librería ambulante. Sempre sentínunha gran paixón polos libros e durante a época na queme aloxei cuns granxeiros collín o costume de lerlles envoz alta. Cando morreu a miña nai, construín este carrode acordo cos meus plans, merquei un bo feixe de librosnunha tenda de segunda man en Baltimore e púxenmeen marcha. Supoño que o Parnaso me salvou a vida.

34


Botou cara atrás a súa vella e descolorida gorra e volveuacender a pipa. Esporeei a Pegaso e descendemos suave-mente polo outeiro, contemplando os pasteiros. Das mato-gueiras chegaba o distante repenicar dos chocallos dasvacas. Dende a ladeira do outeiro puiden divisar o camiñoque levaba ata Redfield. Andrew iría por algún puntodaquel camiño en dirección á casa e ao seu porco asado conpuré de mazá. E alí estaba eu, preparándome para cometera primeira tolería da miña vida sen o menor remorso.

–Señorita McGill –continuou o homiño–, este pavi-llón rodante foi a miña esposa, o meu médico e a miñarelixión durante sete anos. Hai un mes riríame ante a soaidea de deixalo, pero de súpeto sentín a necesidade duncambio. Levo un tempo desexando escribir un libro, epara iso necesito un escritorio firme no que apoiar oscóbados e un tellado sobre a cabeza. E aínda que parezaunha parvada, estou tolo por volver a Brooklyn. O meuirmán e mais eu viviamos alí cando eramos pequenos.Imaxine cruzar a vella ponte durante o solpor ou con-templar as torres de Manhattan recortadas contra o hori-zonte vermello! E eses vellos cruceiros grises do arsenalnaval! Non sabe o encantado que estou de poder retirar-me. Vendín varios exemplares dos libros do seu irmán esempre pensei que el sería a persoa máis indicada paramercar o Parnaso se eu me cansaba del.

–Ten razón –asentín–. Sería o home indicado.Demasiado indicado… e andaría por aí vadiando nestecarro itinerante e deixando a granxa desatendida. Perofáleme sobre a venda de libros. Canto gaña? En brevepasaremos pola granxa da señora Mason, e poderiamosintentar venderlle algo para comezar.

35


–É moi sinxelo –dixo–. Cada vez que paso por unhacidade grande repoño as existencias. Sempre hai poralgures unha tenda de segunda man onde se poden con-seguir saldos e oportunidades. E de cando en vez fágolleun pedido a un almacenista de Nova York. Cando mercoun libro, anoto no dorso canto paguei por el, así sei porcanto podo permitirme vendelo. Mire.

Sacou un libro de detrás do asento –un exemplar deLorna Doone– e ensinoume as letras a e m, que escribiraa lapis no dorso.

–Isto quere dicir que paguei dez centavos por el.Entón, para obter un bo beneficio debería vendelo porvinte e cinco. O mantemento do Parnaso cústame unscatro dólares á semana… polo xeral menos. Se consegueesa cantidade en seis días, pode permitirse descansar osdomingos!

–Como sabe que o a mais o m significan dez centa-vos? –preguntei.

–A palabra clave é manuscrito. Cada letra representaun número, do 0 ao 9, ve?

Escribiumo nun papel:

–Como ve, a m significa dez centavos, a n serían 12,n s serían 24, a c serían 15, a m m sería 1 dólar e así suce-sivamente. Teño a regra de non mercar ningún libro quecuste máis de cincuenta centavos, posto que á xente docampo non lle gusta gastar moitos cartos neles. Pagaránben por unha desnatadora ou por unha capota para o

36

10 2 3 4 5 6 7 8 9m a n u s c r i t o


carro, pero ninguén lles ensinou nunca a preocuparse polaliteratura! Con todo, é abraiante o moito que se emocio-nan cos libros se se lles vende o axeitado. Hai un granxei-ro esperando por min máis alá de Port Vigor. Xa estivenalí tres ou catro veces e, se non me engano, ha gastar unscinco dólares en libros. A primeira vez que fun mercoumeA illa do tesouro e aínda segue a falar del. Vendinlle Robin-son Crusoe e Mulleriñas para a súa filla, e tamén Huckle-berry Finn e o libro de Grubb sobre a pataca. Na miñaúltima visita pediume algo de Shakespeare, pero non lloquixen vender. Creo que aínda non estaba preparado.

Comecei a percibir algo do idealismo deste homiñono seu traballo. Era coma unha especie de misioneiroambulante. Tamén bastante falangueiro. Refulxíalle amirada e comprobei que se estaba animando.

–Señor! –exclamou–, cando lle vendes un libro a unhome, non só lle estás a vender doce onzas de papel, tintae cola… estaslle vendendo unha nova vida. Amor, ami-zade, humor e barcos navegando polo océano no medioda noite… nun libro hai ceo e terra, nun libro de verda-de, quero dicir. Recoiro! Se fose panadeiro, carniceiro ouvendedor de vasoiras, a xente sairía correndo ata as súascancelas cando pasase por diante, só para esperar a quechegase coa miña mercadoría. Porén, aquí vou eu coaeterna salvación –si, señora, a salvación para esas peque-nas e confusas mentes–, e que difícil é conseguir que ovexan! Pero tamén por iso paga a pena… estou facendoalgo no que ninguén pensou, dende Nazareth, Maine, ataWalla Walla, Washington. É un campo novo, mais polosósos de Whitman que paga a pena! Iso é o que necesitaeste país… máis libros!

37


Riuse da súa propia vehemencia.–Sabe?, ten moita graza –continuou–. Nin sequera os

editores, os individuos que imprimen os libros, son quende ver o que estou facendo por eles. Algúns non me que-ren dar crédito porque vendo os seus libros segundo oque valen e non segundo os prezos que decidiron. Escrí-benme cartas sobre a política do prezo fixo… e eu res-póndolles falando da política do mérito fixo. Que publi-quen un bo libro e eu xa o venderei a un bo prezo, iso llesdigo! Ás veces penso que os editores saben menos delibros que calquera outro! Pero supoño que será algonatural. A maioría dos mestres de escola non saben moitosobre os nenos!

»O mellor de todo –continuou– é que o paso demarabilla. Ás veces Peg, Bock (o can) e mais eu vagamospor un camiño un cálido día verán e pasamos devagar pordiante dunha pensión, e alí no soportal vemos os hóspe-des, en randeeiras, descansando a comida. Moitos delesestán mortalmente aburridos: non teñen nada bo que ler,nada que facer, agás sentar para ver as moscas zumbandobaixo o sol e as galiñas arrastrándose e fregándose contraa terra. Cando me quero dar conta xa lles vendín mediaducia de libros que lles devolven o amor pola vida, polocal tardarán en esquecer o Parnaso. Temos, por exemplo,a O. Henry: non existe ninguén tan condenadamenteapampado que non goce das súas historias. Pode apostara que ese home entendía a vida e era quen de escribirsobre ela e todas as súas vicisitudes. Pasei unha tarde lén-dolle á xente obras de O. Henry e Wilkie Collins e con-seguín que mercasen todos os libros que tiña e aíndapedisen máis.

38


–Que fai no inverno? –preguntei. Unha preguntapráctica, coma todas as que lle formulaba.

–Iso depende de onde me encontre cando chega omal tempo –respondeu o señor Mifflin–. Pasei dousinvernos no sur e arranxeime para manter o Parnaso enfuncionamento durante toda a estación. Doutro xeito, oque faría é simplemente quedar onde fose que estivese.Nunca me resultou difícil atoparlle aloxamento a Peg oubuscar algún traballo se chegaba a necesitalo. O invernopasado traballei nunha librería de Boston, e o anteriornunha botica rural en Pensilvania. O inverno anteriorfun titor de literatura inglesa dun par de nenos, e o ante-rior, camareiro nun barco de vapor. Así que xa ve. Teñounha experiencia do máis variada. Na miña opinión, unhome que ama os libros non ten por que morrer de fame!Pero este inverno teño pensado vivir co meu irmán enBrooklyn e afanarme no meu libro. Ai, Señor, durantecanto tempo o considerei! Cantas tardes de verán, via-xando por camiños poeirentos, cavilaba niso aquí senta-do ata que parecía que me ía estoupar a cabeza. Verá, creoque a xente común e corrente –a que vive no campo,quero dicir– nunca tivera a oportunidade de conseguirlibros nin de que ninguén lle explicase o seu significado.É estupendo que os reitores das universidades creen anto-loxías de cinco pés de altura coa mellor literatura e que oseditores fagan publicidade das súas coleccións de Clásicosdo Linóleo, pero o que a xente necesita é algo bo, sinxe-lo e honesto, algo que lles chegue dentro, algo que os fagarir, estremecerse e marearse ao pensar na pequenez destabóla de flocos de millo que xira no espazo sen obter nadaa cambio. E algo que os estimule a manter a cheminea

39


ben limpa, a leña partida e amoreada e a louza lavada,seca e recollida. Calquera que consiga que os labregoslean algo que pague a pena estará realizando un verda-deiro servizo á nación. E a iso aspira esta caravana de cul-tura… Pero xa debe de estar cansa desta arenga! O Sabiode Redfield tamén desvaría deste xeito?

–Comigo non –dixen–. Coñéceme dende hai tantotempo que me ve coma unha especie de máquina ani-mada de cocer pan e facer tortas. Supoño que non valo-ra moito a miña opinión sobre cuestións literarias.Aínda que pon a súa dixestión nas miñas mans sen reser-vas. Por aí está a granxa dos Mason. Coido que podere-mos venderlles algúns libros, non lle parece? Só porcomezar.

Metémonos polo camiño que leva á granxa dosMason. Bock saíu trotando diante nosa, coas patas moitesas e abaneando o rabo amigablemente, para saudar omastín, e a señora Mason, que estaba sentada no sopor-tal pelando patacas, apartou o cazo para un lado. É unhamuller grande de peito exuberante, cuns ollos castaños ealegres que lembran os dunha vaca.

–Meu Deus, señorita McGill! –exclamou cun tonanimado–. Canto me alegro de vela. Conseguiu que aacercasen ata aquí, eh?

Non se fixara na inscrición do Parnaso e pensara queera un vendedor ambulante calquera.

–Señora Mason –dixen–, a verdade é que entrei nonegocio dos libros. Este é o señor Mifflin. Compreilletoda a súa mercadoría. Viñemos venderlles algúnslibros.

A señora Mason botouse a rir.

40


–Veña, Helen, non se burle de min! –exclamou–. Oano pasado merqueille toda unha colección de libros a unaxente: Os mellores responsos fúnebres do mundo, en vintevolumes. Sam e mais eu aínda non pasamos do primeirovolume. É unha lectura terriblemente tediosa!

Mifflin baixou dun chimpo e levantou a tapa do cos-tado do carro. A señora Mason achegouse. Fíxome grazaver como o homiño se reavivaba ante a presenza duncliente. Evidentemente, para el vender libros era algomáis que gañar o sustento.

–Señora –comezou–, os responsos fúnebres (encader-nados en tea de saco, supoño) teñen o seu lugar, pero aseñorita McGill e mais eu temos aquí libros de verdadesobre os que queremos chamarlle a atención. O invernoestá a piques de chegar e vai precisar algo máis entretidopara ocupar as súas tardes. Probablemente teña nenos nasmedras aos que non lle virá mal un par de bos libros. Unlibro de contos de fadas para a meniña que vexo nosoportal? Ou historias sobre inventores para o rapaz queparece a piques de partir o pescozo saltando dende o altodo celeiro? Ou un libro sobre a construción de camiñospara o seu home? Seguro que aquí temos algo do que vos-tede precisa. Se cadra a señorita McGill coñece mellor osseus gustos.

Estaba claro que aquel homiño barbirroibo nacerapara ser vendedor. Só Deus sabe como foi quen de adivi-ñar que o señor Mason era o comisionado de camiños donoso municipio. Quizais só fora un golpe de sorte. Paraentón, xa se reunira case toda a familia ao redor da cara-vana e vin como o señor Mason saía do celeiro con Billy,o seu fillo de doce anos.

41


–Sam! –berrou a señora Mason–, está aquí a señoritaMcGill, que se converteu en vendedora ambulante delibros, e trae un predicador con ela!

–Ola, señorita McGill –saudou o señor Mason. Eraun home corpulento, de movementos lentos, sólido emacizo–. Onde anda Andrew?

–Andrew está a piques de chegar á casa para comerporco asado con puré de mazá –respondín–, e eu marchoa gañar a vida vendendo libros. O señor Mifflin estame aensinar como se fai. Temos un libro sobre a reparación decamiños que é xusto o que vostede necesita.

Vin como o señor e a señora Mason intercambiabanunha mirada. Debían de pensar que estaba tola. Come-cei a preguntarme se sería un erro acudir a alguén quecoñecía tan ben. A situación era un pouco embarazosa.

O señor Mifflin saíu no meu rescate.–Non se alarme, señor –díxolle ao señor Mason–. Non

secuestrei a señorita McGill. –Unha idea bastante cómica,se temos en conta que el era a metade de alto ca min–.Estamos vendendo estes libros para intentar aumentar osingresos do seu irmán. De feito, apostamos con el a quepoderiamos vender cincuenta exemplares de Felicidadeentre a palla antes de Halloween. Estou seguro de que oseu instinto deportivo nos botará unha man e nos merca-rá polo menos un exemplar. Probablemente AndrewMcGill sexa o mellor escritor do estado, e todos os contri-buíntes deberían ter os seus libros. Podo ensinarlle un?

–O que di parece razoable –afirmou o señor Mason,case cun sorriso–. Que dis, Emma, non pensas que debe-riamos mercar un ou dous libros? Xa sabes como son esesresponsos fúnebres…

42


–Ben –dixo Emma–, sempre dixemos que debe-riamos ler algún libro de Andrew McGill, pero nonsabiamos moi ben como conseguir un. Aquel tipo quenos vendeu os sermóns fúnebres non parecía coñecelo.Voulles dicir unha cousa, será mellor que queden a xan-tar connosco para que nos digan que deberiamos mercar.Estaba a piques de meter as patacas no forno.

Teño que confesar que me atraía bastante a perspec-tiva de sentar a xantar algo que non cociñara eu, e deve-cía por saber que clase de viandas servía a señora Masonno seu fogar, pero preocupábame que Andrew puidesealcanzarnos se enredabamos alí demasiado tempo. Íacontestar que sería mellor que continuásemos o nosocamiño, que non podíamos quedar, pero polo visto opracer de expoñerlles a súa filosofía a novos oíntes erademasiado para o señor Mifflin. Oíno dicir:

–É vostede moi amable, señora Mason, quedaremoscon moito gusto. Talvez, namentres, me permitiría deixara Peg no seu celeiro. Despois, podemos contarlle tododos nosos libros.

E, con grande abraio, descubrinme aceptando a proposta.Definitivamente o señor Mifflin superouse a si

mesmo durante o xantar. O feito de que as galletas aca-badas de sacar do forno da señora Mason soubesen abicarbonato non me compraceu tanto como o faría nou-tra ocasión, posto que me atopaba absorta escoitando aspalabras daquel pequeno vagabundo. O señor Masonsentou á mesa rosmando algo sobre que o teléfono nonfuncionaba (pregunteime se non estaría intentando con-tactar con Andrew, creo que temía que estivese fuxindoda casa), pero enseguida o conquistou o torrente de sim-

43


patía do homiño. Nada intimidaba a Mifflin. Falou desobrecamas coa anciá avoa, ofreceuse a cortar unha tirada gravata para a súa nova colcha de retallos e faloulle dolibro ilustrado sobre colchas que tiña na caravana. Discu-tiu de cociña e da Biblia coa señora Mason e, posto queela era unha das eminencias da escola dominical deGreenbriar, amosouse agradablemente escandalizada coseu relato sobre as mellores historias de detectives noAntigo Testamento. Co señor Mason tratou as cienciasagrícolas, os fertilizantes químicos, os camiños empedra-dos e a rotación de cultivos. Ao pequeno Billy (que sen-tou ao seu carón) contoulle as extraordinarias historias deDaniel Boone, Davy Crockett, Kit Carson, Buffalo Bill eoutros personaxes do estilo. Sentíame francamente impre-sionada con aquel homiño. Era tan agradable coma ogrilo do fogar. Con todo, de cando en vez, a súa serieda-de saía a relucir. Non me estraña que tivese tanto éxitovendendo libros. Podería vender pinzas da roupa ouligueiros para home e facer que parecesen algo romántico.

–Sabe unha cousa, señor Mason? –dixo–, sen dúbidaé o seu deber poñer nas mans destes rapaces seus uns can-tos bos libros. Os nenos das cidades poden ir ás bibliote-cas, pero aquí no campo só teñen o almanaque do vellodoutor Hostetter e as cartas nas que unhas damas con dorde costas contan o ben que lles foi despois de tomar Peru-na. Déalles ao seu fillo e á súa filla uns cantos libros ecolocaraos na vía á felicidade, e será unha vía dobre e elec-trificada. Aí temos Mulleriñas, onde a súa rapaza apren-derá máis sobre a verdadeira xuventude das mozas e aadecuada feminidade das mulleres que xogando duranteun ano no faiado con bonecas de papel.

44


–Iso é certo, Pa –concordou a señora Mason–. Sigacomendo, profesor, ou váiselle arrefriar a carne. –Queda-ra completamente conquistada polo libreiro ambulante eoutorgáralle o título honorífico máis alto que coñecía–.Certo, lin esa historia de pequena e aínda me lembrodela. Supoño que será unha lectura máis axeitada paraDorothy que eses sermóns fúnebres. O profesor tenrazón: deberiamos ter máis libros na casa. Ata dá vergo-ña que non leamos máis, tendo un autor famoso na gran-xa do lado, non cres?

Así que cando chegamos ao pastel de cabaza da seño-ra Mason (excelente pastel, admítoo, aínda que non tive-se moi boa man para a repostería), toda a familia estabaentusiasmada cos libros, e a atmosfera era literaria dabon-do para que o doutor Eliot puidese vivir alí sen ningu-nha queixa. A señora Mason convidounos á sala e senta-mos alí mentres Mifflin recitaba “The Revenge” e “MaudMuller”1.

–Vaia, que bonito é iso! –exclamou Emma Mason–.É abraiante o ben que riman todas esas palabras. Caseparece que o fixesen a propósito! Lémbrame os días querecitabamos na escola. Eu aprendera un poema moi fer-moso que se chamaba “O naufraxio do Áspero”2 –esumiuse nunha xentil melancolía.

Vin que o señor Mifflin se deixara levar polo seupasatempo favorito: comezara a falarlles aos rapaces sobre

45

1 “The Revenge” é un poema de Lord Tennyson (1809-1892). O poema“MaudMuller” compúxoo en 1856 John Greenleaf Whittier. (Todas as notas son da tradu-tora.)

2 En realidade, o poema que lembra Emma é “O naufraxio do Hesperus”, deHenry Wadsworth Longfellow, pero confunde Hesperus e Asperus, que en inglés sondúas palabras esdrúxulas.


Robin Hood, pero tiven a precaución de facerlle un sinal.Tiñamos que poñernos en marcha ou seguramenteAndrew nos alcanzaría. Así que mentres Mifflin volvíaenganchar a Pegaso ás varas do carro, eu escollín sete ouoito libros que me pareceron os máis axeitados ás necesi-dades dos Mason. O señor Mason insistiu en que Felici-dade entre a palla fose un deles, deume un billete de cincodólares noviño e non quixo coller a volta.

–Non, non –negouse–. Hoxe paseino mellor canunha festa agrícola. Volva outra vez, señorita McGill.Xa lle contarei a Andrew o bo espectáculo que ofrece esteteatro ambulante seu! E vostede, profesor, se algunha vezlle cadra estar por aquí durante a tempada de reparacióndos camiños, veña darme máis deses bos consellos. Ben,teño que regresar ao campo.

Bock botouse a trotar a carón da caravana, que saíurenxendo polo carreiro. Mifflin encheu a pipa e comezoua rir polo baixo. A min preocupábame un pouco queAndrew nos puidese alcanzar.

–É un milagre que Sam Mason non chamase aAndrew –dixen–. Tívolle que parecer bastante estrañoque unha vella granxeira coma min aparecese vendendolibros.

–Faríao sen dubidalo –dixo Mifflin–, pero, verá…corteille o cable do teléfono!

46


CAPÍTULO CINCO

Observei con asombro aquel pequeno pillabán. Velaquíunha nova faceta do afable idealista! Polo visto tiña unhavea de ousada malicia xunto ao seu tenro amor poloslibros. Debo dicir que por primeira vez o admirei real-mente. Queimara as naves da miña respectabilidade edivertíame saber que el tamén podía actuar con rapidezse non lle quedaba máis remedio.

–Vaia! –exclamei–. Pois si que ten sangue frío! Menosmal que non seguiu traballando como mestre de escola,ou os seus alumnos acabarían por aprender algunhas dassúas malicias! E aos seus anos!

Creo que ás veces as miñas chanzas poden chegardemasiado lonxe. Púxose algo colorado cando mencioneia súa idade e deulle unha profunda calada á pipa.

–Imos ver –replicou–, que idade pensa que teño?Polos ósos de Byron, se só teño corenta e un anos! Hen-rique VIII só tiña corenta e un anos cando casou con AnaBolena. A historia ofrece moito consolo a xente de máisde corenta anos! Lémbreo cando chegue a esa idade. –Eengadiu, máis animado–: Shakespeare escribiu O rei Learaos corenta e un –botouse a rir–. Gustaríame editar unhacolección de “Clásicos do Cloroformo” que recolla todosos libros escritos despois dos corenta. Quen era ese médi-co que receitaba anestésicos para os que tiñan máis desa

47


idade? Vaia médico! Aténdenos nas enfermidades dainfancia e en canto nos instalamos na boa saúde perma-nente e a sabedoría mundana, libres dos honorarios dosmédicos, perde o interese en nós! Por Xúpiter! Teño queapuntar isto para incluílo no meu libro.

Sacou un caderno de notas e escribiu “Clásicos doCloroformo” con letra miúda e pulcra.

–Ben –dixen (estaba un pouco contrita, e lamentabasinceramente telo ofendido)–, en certa medida, eu taménpasei dos corenta, así que a xuventude xa non me deparaningún temor.

Miroume dun xeito bastante cómico.–Miña querida señorita –dixo–, ten vostede dezaoito

anos xustos. Coido que se escapamos das garras do Sabiode Redfield, poderá comezar a vivir realmente.

–Oh, Andrew non é mala persoa –repliquei–. Só édistraído, temperamental e un pouco egoísta. Os editoresfixeron todo o posible por botalo a perder, pero supoñoque para ser un home de letras é bastante humano. Sal-voume de que me convertese en institutriz, é algo que lledebo. Se simplemente non dese por feito que sempre vaiter a comida na mesa…

–O absurdo de todo o asunto é que ten verdadeirotalento para a escritura –dixo Mifflin–. Envéxolle esacapacidade. Que non saiba que o dixen eu, pero a súaprosa é case tan boa coma a de Thoreau. Achégase aos fei-tos con tanta delicadeza como un gato ao cruzar un cami-ño mollado.

–Debería velo cando come –pensei, ou, mellor dito,quixen pensar, porque as palabras me escaparon da boca.De súpeto descubrinme pensando en voz alta e dun

48


xeito bastante desconcertante ao lado daquel estrañohomiño.

Miroume. Decateime por primeira vez de que os seusollos eran dunha cor azul semellante á das lousas, cunhascómicas patas de galo.

–Ai, si? –comentou–. Nunca se me ocorrera. Un boestilo na prosa sen dúbida require unha boa alimenta-ción. Excelente observación… E, con todo, Thoreau pre-paraba a súa propia comida. Supoño que sería unha espe-cie de boy scout cunha insignia de xefe de cociña.Quizais levaba touciño de Beech-Nut ao bosque. Quenlle faría de comer a Stevenson? Cummy? O xardín de ver-sos para nenos era unha especie de horta, non cre? Temoque toda a cuestión do abastecemento da súa casa recaíamáis ben en vostede. Alégrome que se librase.

Todo isto estábase a volver demasiado intricado paramin. Estouno redactando segundo o lembro, así que podeque non sexa moi exacto. Os meus días como institutrizquedaban ben lonxe, e guiábame polo sentido comúnmáis que polas alusións literarias. Díxenlle algo así.

–O sentido común? –repetiu–. Meu Deus, señora, osentido é a cousa menos común do mundo. Eu non oteño. E, polo que di, tampouco creo que o seu irmán oteña. Pero Bock si que o ten. Mire como vai trotandopolo camiño, mantendo un ollo na paisaxe e preocupán-dose dos seus propios asuntos. Nunca o vin metersenunha pelexa. Oxalá puidese dicir o mesmo de min.Chameino así por Boccaccio, para lembrarme de quealgún día debería ler o Decamerón.

–Polo seu xeito de falar –dixen– vostede tamén debede ser un bo escritor.

49


–Os charlatáns nunca escriben. Só falan.Produciuse un silencio considerable. Mifflin volveu

acender a pipa e contemplou as vistas cunha miradasagaz. Afrouxei as rendas e Peg reduciu o paso a untrote firme. O Parnaso rechiaba melodiosamente, e osol de media tarde estendíase xeneroso polo camiño.Pasamos por outra granxa, pero non suxerín que nosdetivésemos porque crin que sería mellor seguir avan-zando. Mifflin parecía estar perdido nas súas medita-cións e eu comecei a preguntarme, con certa inquietu-de, como remataría aquela aventura. Aquel homiño tanpintorescamente imperioso era un pouco desconcertan-te. Ao outro lado do seguinte outeiro puiden ver o res-plandor branco da agulla da igrexa de Greenbriar.

–Coñece ben esta parte do país? –preguntei á fin.–Esta parte exactamente non. Estiven varias veces en

Port Vigor, pero polo camiño que discorre á beira do ríoSound. Imaxino que esa vila de aí adiante é Greenbriar.

–Si –respondín–. De Greenbriar a Port Vigor só haiunhas trece millas. Como pensa volver a Brooklyn?

–Oh, Brooklyn –dixo vagamente–. Si, por unmomento esquecérame de Brooklyn. Estaba pensandono meu libro. Pois supoño que collerei o tren en PortVigor. O problema é que non se pode chegar a Brooklynsen pasar por Nova York. Será algo simbólico, supoño.

Volveuse producir outro silencio. Finalmente dixo–Hai algunha outra vila entre Greenbriar e Port Vigor?–Si, Shelby –respondín–. A unhas cinco millas de

Greenbriar.–É todo o lonxe que chegará esta noite –afirmou–.

Asegurareime de que chegue sa e salva a Shelby e logo diri-

50


xireime a Port Vigor. Espero que en Shelby haxa algunhapousada decente onde poida vostede pasar a noite.

Eu tamén o esperaba, aínda que non lle ía deixar verque coa caída da tarde o meu entusiasmo ía minguando.Preguntábame o que estaría pensando Andrew e se aseñora McNally deixara todo en orde. Coma a case todosos suecos, había que vixiala ou era quen de deixar o tra-ballo a medias. E tampouco me fiaba moito de que a súafilla Rosie fixese as tarefas domésticas de xeito eficiente.Preguntábame que clase de comida lle prepararían aAndrew. E probablemente seguiría poñendo roupa inte-rior de verán, malia que lle recordara que tiña que cam-biala. E despois estaban as galiñas…

Pero xa cruzara o Rubicón e agora non podía facer nada.Para a miña sorpresa, Barbarrubia reparara na miña

ansiedade.–Non se preocupe polo Sabio –dixo con amabilida-

de–. Un home que gaña eses cartos non vai morrer defame. Polos ósos de John Murray, os seus editores pode-ríanlle enviar unha cociñeira se fose preciso! Estas son assúas vacacións, non o esqueza.

E con ese sentimento tan alentador na mente des-cendemos serenamente o outeiro cara a Greenbriar.

Son tan decidida coma a maioría dos homes, coido, peroconfeso que vacilei un pouco ante idea de presentarmeante toda a xente que coñecía en Greenbriar como pro-pietaria dunha librería ambulante e en compañía duncharlatán literario. Ademais, decateime de que seríamellor que non me visen, por se Andrew intentabaseguirnos. Así que despois de contarlle ao señor Mifflin

51


o que pensaba sobre este asunto, metinme no Parnaso einstaleime confortablemente no catre. Bock, o térrier,uníuseme, e alí quedei, descansando o corpo e mais amente, mentres baixabamos polo camiño. O sol pene-traba pola pequena claraboia e facía brillar unha tixolapenduraba sobre o fogón. Había retratos de autores col-gados por todas as partes, e reparei nun descoloridorecorte de xornal cravado na parede. O titular dicía:“Vendedor ambulante de libros dá unha conferenciasobre poesía”. Lin o artigo enteiro. Polo visto, o profesor(así comezara a chamalo, pois este alcume parecéramedo máis adecuado) dera unha conferencia en Camden,Nova Jersey, onde afirmara que Tennyson era mellorpoeta que Walt Whitman, e os admiradores do poeta deCamden animaran a tarde con foguetes. Seica o princi-pal discípulo de Whitman en Camden era o señor Trau-bel, e o señor Mifflin comezara todo aquel rebumbio aoafirmar que Tennyson tamén tiña “os seus propios Trau-bel”. “Que criatura tan absurda é o profesor”, pensei,mentres permanecía comodamente tombada, arroladapolo chío das rodas.

Greenbriar é unha vila pequena e dispersa, construí-da ao redor dunha extensa pradaría comunal. Segundome contara Mifflin, o seu plan xeral nas vilas consistía endeter o Parnaso diante da tenda ou do hotel principais e,cando conseguía reunir unha pequena multitude, levan-taba as tapas da caravana, repartía as súas tarxetas e pro-nunciaba unha arenga sobre o valor dos bos libros. Euseguía agochada dentro do carro, pero polos ruídos quechegaban, iso era o que estaba a ocorrer. Detivémonos.Oín un crecente murmurio de voces e risas e, a conti-

52


nuación, o clic que se producía ao levantar as tapas docarro. Oín a voz estridente e algo nasal de Mifflin facen-do comentarios graciosos mentres distribuía as tarxetas.Era evidente que Bock estaba bastante acostumado aaquela rutina, porque, a pesar de que moveu lixeiramen-te o rabo cando o profesor comezou a falar, seguiu sone-ando, deitado apraciblemente aos meus pés.

–Amigos meus –comezou o señor Mifflin–, lembrano chiste de Abe Lincoln sobre o can? “Se lle chaman pataao rabo”, dicía Abe, “cantas patas ten un can?” Cinco,responderán. “Non”, replicaba Abe, “porque chamarllepata a un rabo non fai que se converta en pata.” Poisben, moitos de nós atopámonos no mesmo caso que orabo daquel can. Que nos chamen homes non nos con-verte en homes. Ningunha criatura sobre a face da Terraten dereito a considerarse humana se non leu polomenos un bo libro. O home que pasa as tardes sabore-ando unha copa de Piper Heidsieck na tenda é indignode intimar co benevolente Creador. O home que ten unscantos bos libros no andel fai feliz a súa muller, ofréce-lles aos seus fillos un negocio redondo e ata el mesmo sepode considerar un mellor cidadán. Que pensa vostedeao respecto, padre?

Oín a profunda voz do reverendo Kane, o ministrometodista:

–Ten toda a razón, profesor! –exclamou–. Cóntenosalgo máis sobre os libros. Estou de acordo con vostede!

Evidentemente, o señor Kane sentírase atraído polavisión do Parnaso, e incluso puiden oílo murmurar parasi mesmo mentres sacaba un par de libros dos estantes.Que sorpresa levaría se soubese que me atopaba dentro

53


da caravana! Tomei a precaución de botarlle o pecho áporta de atrás e cerrar as cortinas. Despois, volvín deitar-me no catre. Comecei a imaxinar a absurda situación quetería lugar se Andrew aparecese en escena.

–Todos vostedes están afeitos aos charlantáns, vende-dores ambulantes e vagabundos que venden toda clase detrastes, dende vasoiras ata plátanos –continuou a voz doprofesor–. Pero con que frecuencia vén alguén venderlleslibros? Imaxino que teñen unha biblioteca pública, perohai certos libros que todo o mundo debería posuír. E eutéñoos todos aquí, dende biblias ata libros de cociña.Todos falan por si mesmos. Achéguense aos estantes,amigos, e escollan.

Oín o reverendo preguntando polo prezo de algoque atopara nos estantes e creo que o mercou, pero omurmurio de voces ao redor do Parnaso era moi rela-xante e, malia o meu interese polo que estaba a ocorrerno exterior, temo que quedei durmida. Debía de estarbastante cansa porque nin sentín como arrancaba a cara-vana outra vez. O profesor di que mirou pola ventaíñaque daba ao asento do condutor e que me viu profun-damente durmida. O seguinte que souben foi que esper-tei cun sobresalto e me atopei rodando devagar nomedio da escuridade. Bock seguía tombado aos meuspés, e podía oír o débil repenicar do caldeiro que habíadebaixo da caravana e que chocaba contra algo de candoen vez. O profesor sentaba no pescante e tiña colgado documio do tellado da caravana un farol acendido. Canta-ruxaba unha estrafalaria canción cun estraño e repetiti-vo retrouso:

54


En Soft Perowse unha vez naufragueie nada máis poñer pé na ribeiradecidín emprender a aventura

de explorar aquel país.Tommy ailalelo ailaláTommy ailalelo ailalón.

Decidín emprender a aventurae explorar toda aquela extensión!

Baixei do catre dun chimpo, golpeei as canelas contra algoe ceibei un sonoro berro. O Parnaso detívose e o profesorabriu a ventá corredía que comunicaba co pescante.

–Meu Deus! –exclamei–. Por Cronos, que hora é?–Calculo que xa case é hora de cear. Debeu de que-

dar durmida mentres eu lles sacaba os cartos a aquelesfilisteos. Conseguinlle case tres dólares. Paremos á beirado camiño e comamos algo.

Dirixiu a Pegaso cara a un lado e, a continuación,ensinoume como se acendía a lámpada que penduraba daclaraboia.

–Non paga a pena acender a estufa nunha noite tanagradable coma esta –dixo–. Recollerei unha pouca leñae podemos cociñar fóra. Colla a súa cesta de víveres men-tres eu prendo o lume.

Desenganchou a Pegaso, atouna a unha árbore ecolocoulle o bornal cheo de avea. Despois xuntou unsgarabullos e, nun abrir e pechar de ollos, acendeu unhafogueira. En cinco minutos había uns ovos revoltos contouciño crepitando nunha tixola, e Mifflin trouxo un cal-deiro con auga da neveira que había debaixo do catre, eestaba preparando té.

55


Nunca gozara tanto dun pícnic! Era unha perfectanoite de outono, sen vento e fresca, co ceo escuro e apa-gado só iluminado polo diminuto arco da lúa nova,semellante á unlla recortada dun polgar. Comemos osovos con touciño, baixámolos con té e leite condensadoe, de sobremesa, tomamos pan con marmelada. A peque-na fogueira ardía con chamas azuis e acolledoras, e que-damos sentados ao seu redor mentres Buck relambía atixola e comía as codias.

–Fixo vostede este pan, señorita McGill? –preguntou.–Si –respondín–. O outro día calculei que nos últimos

quince anos fixen máis de 400 fogazas ao ano. Iso fan máisde 6000 fogazas de pan. Poden poñelo na miña lápida.

–A arte de facer pan é un misterio tan transcenden-tal coma a arte de compoñer sonetos –dixo Barbarrubia–.E no tocante ás súas galletas… poderían contar comapoemas de arte menor, coido eu… quizais coma estanzas.Con iso pódese facer unha boa antoloxía, ou unha doxo-loxía, se o prefire.

–O fermento é o fermento e o oeste é o oeste3 –dixen,e sorprendinme bastante co meu propio enxeño. En cincoanos, nunca lle fixera un comentario así a Andrew.

–Vexo que coñece a Kipling –dixo.–Si, claro, todas as institutrices o coñecen.–Onde e a quen instruíu?–Vivín coa familia dun próspero corredor de bolsa en

Nova York. Tiñan tres fillos. Acostumaba levalos de paseoa Central Park.

56

3 No orixinal “yeast is yeast and west is west”, xogo de palabras sobre un verso deKipling no que substitúe east (‘leste’) por yeast (‘fermento’).


–Algunha vez estivo en Brooklyn? –preguntou desúpeto.

–Nunca –respondín.–Ah! –dixo–. Velaí o problema. Nova York é Babilo-

nia, pero Brooklyn é a verdadeira Cidade Santa. NovaYork é a cidade da envexa, do traballo de oficina e dasprésas, mentres que Brooklyn é a rexión dos fogares e dafelicidade. É extraordinario: os pobres e atafegadosneoiorquinos atrévense a mirar por enriba do ombreiro omodesto e caseiro Brooklyn, cando en realidade é a pe-dra preciosa pola que devecen as súas almas sen sabelo.Broadway: pense no simbolismo dese nome, o “camiñoancho”. Ancho é o camiño que leva á destrución! Pero enBrooklyn os camiños son estreitos e levan á CidadeCelestial do contento. Central Park, aí o ten: o centro detodas as cousas, cercado polos muros do orgullo. Porén,Prospect Park é moitísimo mellor, xa que ofrece unhadespexada vista dos outeiros da modestia! Non hai espe-ranza para os neoiorquinos que se vanglorian dos seusmonumentais pecados. Pero en Brooklyn aínda existe asabedoría da humildade.

–Daquela cre que se fose institutriz en Brooklyn esta-ría tan satisfeita que nunca iría onda Andrew nin recom-pilaría a miña antoloxía de 6000 fogazas de pan e osmeus versos de arte menor?

Pero o voluble profesor seguía cos seus circunloquiose non ía deixar que ningunha discusión llos desbaratase.

–Por suposto, Brooklyn é un lugar un pouco sucio, averdade –admitiu–. Pero para min simboliza un estadode ánimo, mentres que Nova York só representa un esta-do monetario. Verá, eu medrei en Brooklyn, e iso aínda

57


me trae á mente lembranzas gloriosas. Cando regrese alíe comece a traballar no meu libro, serei tan feliz comaNabucodonosor cando puido deixar de comer herba evolveu ao té con bolos. Vouno chamar A literatura entreos granxeiros, aínda que non sexa un título moi bo. Gus-taríame lerlle algunhas das miñas notas.

Coido que non disimulei moi ben un bocexo. Defeito tiña sono, e comezara a sentir algo de frío.

–Primeiro dígame unha cousa –interrompino–, ondedemo estamos e que hora é?

Sacou un reloxo de peto.–Son as nove en punto e calculo que estamos a un

par de millas de Shelby –respondeu–. Quizais deberia-mos continuar. En Greenbriar dixéronme que o hotelGrand Central de Shelby é un bo sitio para pasar a noite.Por iso non tiña moita gana de chegar alí. Maldición, soademasiado parecido a Nova York.

Gardou todos os utensilios de cociña no Parnaso,enganchou de novo a Peg e atou a Bock á parte traseirada caravana. Entón insistiu en darme os dous dólares conoitenta centavos que gañara en Greenbriar. Eu tiña dema-siado sono para protestar e, na fin de contas, os cartoseran meus. Avanzamos entre chíos polo escuro e silencio-so camiño flanqueado de piñeirais. Creo que falou senparar sobre a súa peregrinación entre os granxeiros dunhaducia de estados, pero, honradamente, quedei durmidano meu recuncho do asento. Espertei cando nos detive-mos diante do único hotel de Shelby, unha simple e nadapretensiosa pousada de campo, a pesar do seu absurdonome. Deixei que Mifflin buscase un sitio onde o Parna-so e mais os animais puidesen pasar a noite mentres eu

58


pedía un cuarto. Xusto cando o recepcionista me estabaentregando a chave, entrou el no lóbrego vestíbulo.

–Ben, señor Mifflin –dixen–, vereino pola mañá?–Tiña intención de continuar ata Port Vigor esta

mesma noite –respondeu–, pero dinme que aínda me que-dan oito longas millas, así que supoño que acamparei poraquí. Creo que vou ir ata a sala de fumadores a recomen-dar algúns bos libros. Ata mañá non nos despediremos.

O meu cuarto era agradable e estaba limpo (máis oumenos). Subín a maleta e tomei un baño quente. Candoestaba a conciliar o sono, oín unha voz aguda proceden-te da planta de abaixo, acompañada de gargalladas mas-culinas. O peregrino estaba convertendo máis xente!

59


CAPÍTULO SEIS

Cando espertei á mañá seguinte, invadiume unha curio-sa sensación de desconcerto. O cuarto baleiro, coa luídaalfombra vermella e azul, e mais o inodoro de porcelanaverde, resultábame do máis estraño. Oín a badalada dunreloxo procedente do vestíbulo. “Meu Deus!”, pensei,“durmín case dúas horas de máis. Que quererá almorzarAndrew?” Entón, cando corrín a pechar a ventá, vin oParnaso azul coas súas rechamantes letras vermellas agar-dando no patio. Lembreime de todo ao instante. Aso-meime con discreción por entre a persiana e vin como oprofesor, provisto dun bote de pintura, borraba o seunome do costado da caravana coa evidente intención desubstituílo polo meu. Non pensara niso. Porén, benpodía sacarlle proveito ao meu apelido.

Vestinme axiña, volvín gardar todo na maleta e baixei aalmorzar ao piso de abaixo. A longa mesa estaba case balei-ra, pero o par de homes que estaban sentados no outroextremo observáronme con curiosidade. Pola ventá podíaver o meu nome escrito con grandes letras vermellas,medrando no costado da caravana, a medida que o profesortraballaba dilixentemente co pincel. E cando rematei o cafée os feixóns con touciño, resultoume divertido advertir queo profesor quitara a frase sobre Shakespeare, Charles Lambe os demais autores, e a cambiara por outra. Agora dicía:

61


PARNASO AMBULANTE DE

H. MCGILLOS MELLORES LIBROS Á VENDA

ESPECIALIDADE EN LIBROS DE COCIÑA

RAZÓN AQUÍ

Evidentemente, non se fiaba do meu coñecementosobre os clásicos.

Paguei a conta na recepción e tiven a precaución defacerme cargo dos gastos de aloxamento do cabalo e dacaravana. Entón dirixinme ao patio das cortes, onde ato-pei o señor Mifflin contemplando a súa obra con satis-facción. Retocara as letras vermellas e agora brillabanintensamente baixo a luz do sol matinal.

–Bos días –dixen.El devolveume o saúdo.–Vaia! –exclamou–. O Parnaso xa é totalmente seu!

O mundo enteiro esténdese aos seus pés! E gañeillealgúns cartos máis. Onte á noite vendín uns libros. Con-vencín o administrador do hotel de que mercase variosvolumes de O. Henry para poñer no estante da sala defumadores, e vendinlle o Libro de receitas do Waldorf ácociñeira. Buf, fai un café horrible! Espero que o melloreco receitario.

Entregoume dous billetes desgastados e un puñadode moedas. Collinllos cunha expresión seria e gardeinosno meu bolso. A cousa non ía nada mal: máis de dezdólares en menos de vinte e catro horas.

–Parece que o Parnaso é unha mina de ouro –dixen.–Cara a onde pensa ir? –preguntou.

62


–Ben, como sei que quere ir a Port Vigor, podo leva-lo ata alí –respondín.

–Perfecto! Agardaba que dixese iso. Dixéronme que oautobús que vai para Port Vigor non sae ata o mediodía,e creo que morrería se teño que quedar aquí toda a mañásen libros que vender. En canto monte no tren non habe-rá problema.

Bock estaba atado nunha esquina do patio, baixo aporta lateral do hotel. Funo soltar mentres o profesor llepoñía o arnés a Peg. Ao agacharme para soltar a cadea doseu colar, oín a alguén falando polo teléfono. A recepcióndo hotel quedaba xusto enriba da miña cabeza e a ventáestaba aberta.

–Que dixo vostede?–…–McGill? Si, señor, rexistrouse onte á noite. Aínda se

atopa aquí.Non quixen esperar a escoitar máis. Desatei a Bock e

corrín a contarllo a Mifflin. Refulxiulle a mirada.–É evidente que o Sabio nos segue a pista –dixo,

rindo entre dentes–. En fin, vaiámonos. Non vexo quepodería facer aínda que nos alcanzase.

O recepcionista chamoume dende a ventá:–Señorita McGill, o seu irmán está ao teléfono e

quere falar con vostede.–Dígalle que estou ocupada –repliquei, e subín ao

pescante. Temo que non era unha resposta moi diplomá-tica, pero sentíame demasiado entusiasmada a causadaquela espléndida mañá e do espírito aventureiro paradeterme a pensar en algo mellor. Mifflin esporeou a Pege marchamos.

63


O camiño de Shelby a Port Vigor atravesa as amplasladeiras dos outeiros que se estenden cara ao Sound e, aofondo, á nosa esquerda, o río discorre, resplandecente,polo val. Era unha paisaxe perfecta: o bosque era todobronce e ouro, as nubes eran brancas coma a neve esemellaban a bogada celestial que tenderan para secar aoaire, o sol era cálido e flotaba glorioso nunha bóvedamagnificamente azul. Levantóuseme o ánimo. Creo quepor primeira vez souben como se sentía Andrew nas súasviaxes de vagabundo. Por que se me ocultara todo aqui-lo ata o de agora? Por que o transcendental misterio defacer pan me impedira ver durante tanto tempo os mis-terios do sol, do ceo e do vento nas árbores? Pasamos pordiante dunha granxa branca que se atopaba preto docamiño. O granxeiro estaba sentado nun toco xunto ácancela, tallando un anaco de madeira e fumando a súapipa. Pola ventá da cociña puiden ver unha muller lim-pando o fogón. Quixen berrarlle: “Ah, parva! Deixa ofogón, as olas, as tixolas e as tarefas, aínda que sexa porun día! Sae para fóra e mira o sol no ceo e o río ao lonxe!”Ao pasarmos por diante del, o granxeiro contemplou oParnaso con indiferenza, e entón lembrei a miña misióncomo distribuidora de literatura. Mifflin estaba sentadocun pé enriba da súa avultada maleta, observando ascopas das árbores que abaneaban co frío vento. Parecíaperdido nunha reflexión matutina. Tirei das rendas eabordei o granxeiro.

–Bos días, amigo.–Bos días teña vostede, señora –respondeu con firmeza.–Vendo libros –dixen–. Preguntábame se precisaría

algún.

64


–Grazas, señora –respondeu–, pero xa merquei unhamorea de libros o ano pasado e non creo que me deatempo a lelos antes de cruzar o río Xordán. Un axentevendeume a colección completa de “Discursos fúnebres”por un dólar ao mes. A estas alturas podería pasar por unsincero doente ante calquera leito de morte, coido eu.

–Vostede necesita libros que lle ensinen a vivir, non amorrer –dixen–. E que hai da súa muller? Non lle gusta-ría un bo libro? Ou algún conto de fadas para os seusfillos?

–Que Deus me bendiga –dixo–, pero non teñomuller. Nunca fun un home arriscado, así que supoñoque confinarei os praceres da miña melancolía a estes ora-dores fúnebres durante algún tempo máis.

–Ben, entón agarde un momento! –exclamei–. Teñoxusto o que precisa.

Estivéralles botando unha ollada atenta aos estantes elembraba que vira un exemplar de Anhelos dun solteiro.Baixei do pescante, levantei a tapa da caravana (produciu-me unha grande emoción facelo eu mesma por primeiravez) e busquei o libro. Mirei no interior da cuberta e vinas letras n m escritas na pulcra caligrafía de Mifflin.

–Aquí ten –dixen–. Véndollo por trinta centavos.–Moitas grazas, señora –respondeu con educación–.

Pero francamente non sabería que facer con el. Estou tra-ballando nun informe do goberno sobre gurgullos e fun-gos e vou intercalando algún deses sermóns fúnebres e, selle digo a verdade, iso é todo o que penso ler. Ben, iso emais o Clarion de Port Vigor.

Decateime de que o dicía en serio, polo que volvínsubir ao pescante. Gustaríame falar coa muller da cociña,

65


que miraba pola ventá abraiada, pero decidín que seríamellor seguir co noso camiño e non perder máis tempo.Intercambiei un saúdo amigable co granxeiro e o Parna-so púxose en marcha.

A mañá era tan fermosa que non sentía gana de con-versar e, como o profesor semellaba pensativo, quedeicalada. Pero cando Peg se dispuxo a subir devagar porun pequeno outeiro, Mifflin sacou de repente un librodo peto e comezou a ler en voz alta. Eu estaba contem-plando o río e non me volvín, aínda que escoitei conatención:

“Sucesión de nubes, refacho de vento e sol en rota-ción, o tabernáculo azul do ceo, o ciclo das estacións e abrillante multitude de estrelas, todo iso forma partedunha rítmica e mística totalidade. Alí onde nos leven osnosos pequenos asuntos, debemos distinguir por todas aspartes as impresión dactilares do plan colosal, a organiza-da e inexorable rutina sen principio nin final, onde amorte non é máis ca o prefacio doutro nacemento e onacemento, o ineludible precedente doutra morte. Nós,os seres humanos, somos tan incapaces de concibir omotivo ou a ensinanza moral de todo isto como o can éincapaz de comprender o razoamento da mente do seuamo. O can observa as accións do amo, benévolas oumalvadas, e move o rabo. Pero as accións do amo semprelle son inescrutables. E o mesmo nos ocorre a nós.

»Polo tanto, irmáns, emprendamos o camiño cocorazón lixeiro. Loemos o bronce das follas e o bruar dasondas mentres teñamos ollos para ver e oídos para oír.Unha sincera sorpresa ante as inefables belezas do mundo

66


é a actitude adecuada do aprendiz. Sexamos todos apren-dices baixo a mirada da Nai Natureza.”

–Que lle parece? –preguntou.–Un pouco recargado, pero moi bo –respondín–.

Non di nada sobre o transcendental misterio de facer pan!Observoume de xeito inexpresivo.–Sabe quen o escribiu? –preguntou.Fixen un bravo esforzo por recordar os meus coñece-

mentos literarios de institutriz.–Ríndome –dixen debilmente–. Carlyle?–É de Andrew McGill –respondeu–. Un dos seus

fragmentos cósmicos que comezan a reproducir noslibros de texto. O tipo escribe ben.

Empecei a sentirme incómoda, coma se me estivesensometendo a un catecismo literario, así que non dixennada e instei a Peg a acelerar un pouco o trote. A verda-de é que tiña máis curiosidade por oír ao profesor falardo seu propio libro que da obra de Andrew. Sempre meabstivera prudentemente de ler as obras de Andrew, por-que pensaba que serían máis ben aburridas.

–No tocante a min –dixo o profesor–, non teño facili-dade para o estilo grandilocuente. Sempre fun da opiniónde que é mellor ler un libro bo que escribir un malo, e lintantas obras durante toda a miña vida que teño a mentechea dos ecos e das voces de homes mellores ca min. Peroeste libro que me ocupa agora o pensamento realmentemerece ser escrito, posto que ten a súa propia mensaxe.

Contemplou o val solleiro cunha mirada case melan-cólica. Ao lonxe puiden albiscar o Sound. A descoloridagorra de tweed do profesor caíalle sobre unha orella, e a

67


barbiña curta e mesta relucíalle baixo o sol. Gardei unsilencio cómplice. Parecía encantado de ter alguén conquen falar sobre o seu prezado libro.

–O mundo está cheo de grandes escritores que falansobre literatura –continuou–, pero todos son egoístas earistocráticos. Addison, Lamb, Hazlit, Emerson, Lowell,escolla un calquera, todos conciben o amor polos libroscoma un excepcional e perfecto misterio reservado sópara uns poucos, algo propio do illado estudio onde sen-tan na soidade da noite cunha candea, un cigarro e unhacopa de porto enriba da mesa, e un spaniel deitado naalfombra ante a cheminea. O que quero dicir é: quen seaventurou algunha vez por camiños e montes para ache-garlle a literatura á xente máis sinxela? Para levarlla ata assúas razóns e corazóns, como din algúns. Canto máis seinterne un no campo, menos libros e de peor calidade vaiencontrar. Pasei moitos anos dando voltas polo mundocon esta cidadela do delito e, polos ósos de Ben Ezra, noncreo que atopase nunca un libro verdadeiramente bo (aexcepción da Biblia) nunha granxa, a menos que o leva-se eu mesmo. Que fan os mandaríns da cultura por ensi-narlle a ler á xente sinxela? Non vale de nada crear listasde libros para os granxeiros e encher con eles estantes decinco pés de altura. Cómpre saír e visitar esa xente enpersoa, levarlles os libros, falar cos mestres, insistirlles aosdirectores dos xornais locais e das revistas agrícolas e con-tarlles contos aos nenos… E entón, pouco a pouco, osbos libros comezarán a circular polas veas da nación. Éun gran labor, imaxine! É coma levar o Santo Graal aunha desas remotas granxas. Oxalá existisen miles de Par-nasos en vez de só un. Nunca o deixaría de non ser polo

68


meu libro, pero quero escribir sobre as miñas ideas coaesperanza de animar a outros. Aínda que non creo queexista ningún editor en todo o país que o queira publicar!

–Probe co señor Decameron –dixen–. A Andrewsempre o tratou moi ben.

–Pense no que suporía –berrou, movendo a man conelocuencia– que algún home rico crease un fondo queprovese uns cen carros iguais ca este para levar a literatu-ra por todos os distritos rurais! E ademais sería rendible,unha vez posto en marcha. Si, polos ósos de Webster!Unha vez fun a unha convención de libreiros nun hotelde Nova York e conteilles o meu plan. Ríronse de min.Pero eu paseino mellor levando libros neste Parnaso doque podería facelo en cincuenta anos sentado nunhalibrería, ensinando na escola ou predicando. A vida tenoutro sabor cando un vai rodando por camiños comaeste. Fíxese no día que vai hoxe, no sol, na brisa e nasnubes prateadas. Porén, o mellor de todo é que prefiro osdías de chuvia. Adoitaba determe a unha beira do cami-ño, tapaba a Peg cun hule e Bock mais eu engruñabámo-nos no catre mentres fumaba e lía. Lía en voz alta paraBock: lemos O garda mariña Easy enteiro, e boa parte dasobras de Shakespeare. É un can moi dado aos libros. Vivi-mos algunhas experiencias extraordinarias neste Parnaso.

O camiño que vai de Shelby a Port Vigor é solitario,xa que a maioría das granxas quedan no val. De sabelo,poderiamos coller o traxecto máis longo e populoso, peroen realidade estaba gozando das vistas e do solitario cami-ño que se estendía diante nosa, iluminado pola luz dosol. Seguimos avanzando placidamente. Unha vez máisdetivémonos nunha casa, onde Mifflin suplicou unha

69


oportunidade para poder exercer a súa arte. Divertiumemoito ver como conseguía venderlle un exemplar dosContos dos irmáns Grimm a unha solteirona de mal xenio,co pretexto de que o pasaría moi ben léndolles as histo-rias aos seus sobriños, que irían visitala.

–Buf! –riu, mentres me entregaba a deslucida moedade vinte e cinco centavos que gañara–. Para grima a quedaba ela!

Un pouco máis adiante detivémonos nun manancialá beira do camiño para que bebese Peg, e suxerín que xan-tásemos. Mercara un pouco de pan e queixo en Shelby, econ isto e algo de marmelada fixemos uns estupendosbocadillos. Estabamos sentados a carón dun cercadocando pasou por nós con gran rebumbio o autobús quese dirixía a Port Vigor. Parou algo máis adiante de ondenos atopabamos e logo continuou o seu camiño. Diviseiunha silueta familiar que avanzaba na nosa dirección.

–A que me espera –díxenlle ao profesor–. Aí vénAndrew!

70


CAPÍTULO SETE

Andrew é tan delgado como gorda son eu, e a roupa cól-galle dos ombreiros do xeito máis cómico. É moi alto edesgairado, ten unha barba descoidada, leva un anchosombreiro Stetson e, asombrosamente, cada outono veseafectado pola alerxia ao pole. (De feito, coido que o seuensaio “A alerxia ao pole” é o mellor que escribiu.) Men-tres se achegaba con paso resolto polo camiño, noteicomo o vento lle axitaba o pantalón á altura dos nocellos.A brisa metíalle a barba por debaixo do queixo e tiña orostro ensombrecido pola furia. Non puiden evitar rir,tiña un aspecto moi gracioso.

–O Sabio parécese a Bernard Shaw –murmurouMifflin.Sempre fun da opinión de que era mellor dar o pri-

meiro golpe.–Bos días, Andrew –saudei alegremente–. Queres

mercar algún libro?Detiven a Pegaso e Andrew parou diante da roda,

case sen alento e practicamente fóra de si.–Que demo é este disparate, Helen? –berrou enfada-

do–. Levo dende onte metido nesta maldita persecución.E quen é esa… esa persoa que vai contigo?

–Andrew –dixen–, coida as túas maneiras. Déixamepresentarche o señor Mifflin. Merqueille a súa caravana evou coller unhas vacacións, vendendo libros. O señor

71


Mifflin vai de camiño a Port Vigor, onde collerá o tren aBrooklyn.

Andrew observou o profesor sen dicir palabra. Oardor dos seus ollos azuis claros indicoume que estabacompletamente furioso, e tiña a sospeita de que as cousasían empeorar no canto de mellorar. Andrew non se anoxafacilmente, pero é moi difícil de aturar cando está enfa-dado. E, a aquelas alturas, xa tiña unha idea de como erao temperamento do profesor. Ademais, temo que algúnsdos meus comentarios lle creasen unha mala imaxe deAndrew como irmán, máis alá da súa excelente prosa.

Mifflin tomou a palabra. Quitara a súa graciosagorriña e o cranio pelado brilláballe coma un ovo. Noteique se lle formara unha especie de círculo de diminutasgotas ao redor da coroa.

–Meu querido señor –dixo Mifflin–, este procederpode parecer pouco usual, pero os feitos son fáciles denarrar. A súa irmá mercou esta caravana e o seu contido,e estívena instruíndo no relativo ás miñas teorías sobre adifusión da boa literatura. Vostede, como home deletras…

Andrew non lle prestou a menor atención ao profe-sor, e vin como un pequeno rubor tinguía as meixelasamarelas de Mifflin.

–Mira, Helen –dixo Andrew–, pensas que vou deixarque a miña irmá deambule por todo o estado cun vaga-bundo? Maldición!, deberías ter máis sentido… e á túaidade!, e co teu peso! Onte ao chegar á casa atopei a túaridícula nota. Fun onda a señora Collins, pero non sabíanada. Fun á de Mason e atopeino preguntándose quen lleandaría xogando co teléfono. Supoño que fostes vós. El

72


foi o que viu esta carreta túa e me puxo sobre a pista.Pero, meu Deus!, nunca pensei que me atoparía cunhamuller de corenta anos secuestrada polos xitanos!

Mifflin ía dicir algo, pero impedinllo cun xesto da man.–Aténdeme ben, Andrew –dixen–, falas precipitada-

mente. Unha muller de corenta anos (esaxeras, por certo)que recompilou unha antoloxía de 6 000 fogazas de pane cha dedicou a ti merece algo de cortesía. Cando ti que-res marchar nalgún dos teus vagabundeos ou como quei-ras chamarlles, non o dubidas. Esperas que eu quede nacasa e represente o papel de Lady Eglantine no galiñeiro.E polo espírito de Susan B. Anthony que non o farei!Estas son as primeiras vacacións de verdade que tiven enquince anos, e vou facer o que me pareza!

Andrew abriu a boca, pero axitei o puño dun xeitotan convincente que a volveu pechar.

–Merqueille este Parnaso de maneira lexítima aoseñor Mifflin por catrocentos dólares. É o prezo dunhasmil trescentas ducias de ovos –dixen (calculárao de cabe-za mentres Mifflin falaba sobre o seu libro)–. Os cartosson meus e vou gastalos como me praza. Agora, AndrewMcGill, se queres mercar algún libro, podes negociarcomigo. Do contrario, vou seguir o meu camiño. Xa nosveremos cando volva.

Deille unha das tarxetiñas de Mifflin, que gardabanunha bolsa nun lado da caravana, e collín as rendas. Ocomportamento irracional e insultante de Andrew enfa-dábame de verdade.

Andrew mirou a tarxeta e rompeuna en dúas meta-des. Mirou para o costado do Parnaso, onde as letras ver-mellas aínda se vían frescas.

73


–Non o podo crer –dixo–, toleaches por completo.Entón sufriu un violento ataque de esbirros, supoño

que as últimas boqueadas da súa alerxia ao pole, xa queaínda quedaban varas de ouro nos pasteiros. Tusiu e esbi-rrou con virulencia, o que o enfureceu moito máis. Á fin,volveuse cara a Mifflin, que seguía sentado coa calva aodescuberto, o rostro colorado e os ollos moi brillantes.Andrew mirouno de arriba abaixo: a luída chaqueta Nor-folk, o avultado caderno de notas no peto, a atestadamaleta baixo o pé, e incluso o exemplar de Felicidadeentre a palla que caera ao chan e xacía coa contraportadapara arriba.

–Escóiteme, vostede –dixo Andrew–. Non sei de queartes infernais se valeu para persuadir a miña irmá de irvagabundear no carro dun quincalleiro, pero o que si seié que se lle roubou os cartos farei que caia sobre vostedeo peso da lei.

Intentei intervir con algunha protesta, pero a cousaxa fora demasiado lonxe. Agora o profesor estaba tanfurioso coma Andrew.

–Polos ósos de Piers Plowman –dixo–, esperabacoñecer un home de letras e o autor deste libro –ensi-noulle o seu exemplar de Felicidade entre a palla–, perovexo que me equivocaba. Voulle dicir unha cousa, señor,un home que insulta a súa irmá diante dun descoñecido,como fixo vostede, é un pailán e un canalla.

Tirou o libro por enriba duns arbustos e, antes deque eu puidese dicir nada, saltou por riba da roda ecorreu cara á parte traseira da caravana.

–Mire, señor –dixo, coa rubia barbiña ourizada–, asúa irmá é maior de idade e actúa segundo a súa propia

74


vontade. Polos ósos do Bautista, non a culpo por querertomar unhas vacacións se este é o xeito que ten de trata-la. Ela non é nada meu, señor, e eu non son nada dela,pero propóñome ser un mestre para vostede. Levante ospuños, que lle vou dar unha boa lección!

Isto xa foi demasiado para min. Creo que soltei ungrito e tentei baixar da caravana. Pero antes de que pui-dese facer nada, aqueles dous fanáticos comezaron a zos-carse. Vin que Andrew lle lanzou un salvaxe gancho aMifflin e que Mifflin lle correspondeu cun golpe seco namandíbula. O sombreiro de Andrew caeu no medio docamiño. Peg esperaba tranquilamente e Bock ameazabacon morderlle as pernas a Andrew, pero saltei do pescan-te e agarreino.

Sen dúbida, era unha visión grotesca. Supoño quetería que estar retorcendo as mans e presa dun ataque dehisteria, pero en realidade case me facía graza aquelasituación tan parva… Grazas a Deus que o camiño esta-ba deserto.

Andrew era un pé máis alto ca o profesor, pero eratorpe, desgairado e non tiña músculos, mentres que opequeno Barbarrubia era fibroso coma un gato. Ademais,Andrew estaba tan enfadado que case perdera o control,e Mifflin, pola contra, posuía esa fría furia que sempregaña. Andrew deulle un par de golpes rápidos ao outrono peito e nos ombreiros, e trinta segundos despois reci-biu outra pancada na mandíbula, seguida doutra nonariz, que o fixo caer de costas.

Andrew quedou sentado no camiño, buscando unpano, mentres Mifflin o contemplaba cun sorriso perocon aspecto de estar a desgusto. Ningún dos dous dixo

75


nada. Bock escapoume e comezou a saltar e bailar arre-dor dos pés de Mifflin, coma se todo fose un xogo. Eraunha escena extraordinaria.

Andrew levantouse e limpou o sangue do nariz.–Demos –dixo–, esa puñada case me fai sentir res-

pecto por vostede. Pero por Xúpiter que se enfrontará áxustiza por secuestrar a miña irmá. Vostede é un piratados bos.

Mifflin seguiu calado.–Non sexas parvo, Andrew –dixen–. Non ves que só

quero vivir a miña propia aventura? Volve para a casa efai seis mil fogazas de pan. Cando remates, eu xa estareide regreso. Deberiades sentirvos avergoñados, á vosaidade. Eu marcho a vender libros.

E coa mesma subín ao pescante e esporeei a Pegaso.Andrew, Mifflin e Bock quedaron no camiño.

Estaba máis que furiosa. Estaba furiosa cos doushomes por comportarse coma nenos no colexio. Estabafuriosa con Andrew por ser tan pouco razoable, aínda que,en certo modo, o admirase por iso. Estaba furiosa conMif-flin por facer sangrar a Andrew polo nariz, aínda que apre-ciase o espírito co que actuara. Estaba furiosa comigomesma por causar todo o problema, e estaba furiosa coParnaso. Se houbese algún precipicio convenientemente áman tiraría aquel vello traste por el. Pero xa non tiña esca-patoria, debía seguir adiante. Subín amodiño por unhaprolongada pendente, e entón vin diante miña Port Vigore as amplas e azuis ondulacións do río Sound.

O Parnaso continuou avanzando cos seus agradableschíos, e o tenue sol e o vaivén da brisa axiña me calma-ron. Comecei a saborear o sal no vento, vin dúas ou tres

76


gaivotas sobrevoando os prados en círculos. Como nosocorre a todas as mulleres, o meu mal humor deu paso aunha reacción de esaxerada tenrura, e no meu corazóndeilles as grazas a Andrew e a Mifflin. Que marabillosoera ter un irmán tan celoso do benestar e a reputación dasúa irmá! E tamén, que espléndido comportamento o dopequeno e esmirrado profesor! Con que rapidez se ofen-dera polo insulto, e con que valentía o vingara! A súaabsurda gorriña de tweed quedara no asento, e collinacase sentimentalmente. O forro estaba desgastado e roto.Saquei un pequeno costureiro da maleta que tiña na cara-vana, colguei as rendas dun gancho e púxenme a coser osrachóns mentres Peg seguía avanzando. Pensei divertidana pintoresca vida que levara o señor Mifflin na súa“caravana de cultura”. Imaxineino dirixíndose ao públicode discípulos de Whitman en Camden, e pregunteimecomo terminaría aquel escándalo. Imaxineino no seuadorado Brooklyn, paseando por Prospect Park e predi-cándolle a calquera transeúnte o seu evanxeo sobre os boslibros. Que diferente era o seu amor militante pola lite-ratura da tranquila satisfacción de Andrew. E, con todo,cantas cousas tiñan en común! Fíxome graza pensar enMifflin lendo en voz alta Felicidade entre a palla e elo-xiándoo tanto, xusto antes de pelexar co seu autor e face-lo sangrar polo nariz. Lembrei que debía dicirlle aAndrew que lles dese de comer ás galiñas e que nonesquecese o da roupa interior de inverno. Que criaturastan indefensas son os homes, na fin de contas!

Rematei de remendar a gorra con moi bo humor.Apenas a pousara cando oín uns pasos apurados que

se aproximaban polo camiño, e, ao mirar cara atrás, com-

77


probei que era Mifflin, camiñando ás alancadas, coa calvacuberta de gotiñas de suor. Bock trotaba tranquilamenteaos seus calcaños. Detiven a Peg.

–Ben –dixen–, que ocorreu con Andrew?O profesor aínda parecía algo avergoñado.–O Sabio é unha persoa tenaz –dixo–. Discutimos

durante un tempo sen moito resultado. De feito, estive-mos a piques de volver aos golpes, pero chegáronlle máisefluvios de vara de ouro e púxose a esbirrar, o que provo-cou que lle sangrase o nariz outra vez. Está convencido deque son un rufián, e así o manifestou cunha prosa exce-lente. Honradamente, admíroo moitísimo. Creo que pre-tende mandar a xustiza detrás miña. Deille o meu ende-rezo de Brooklyn, por se quere continuar o asunto.Coido que se sentiu afagado cando lle pedín que asinaseo meu exemplar de Felicidade entre a palla. Atopeino nagabia.

–En fin –dixen–, non son máis ca un par de lunáti-cos. Deberían estar os dous nun escenario. Serían tan boscoma Weber e Fields. Asinoulle o libro entón?

Sacouno do peto. Garabateado en lapis podíase ler:Derramei o meu sangue polo señor Mifflin. AndrewMcGill.

–Volverei ler o libro con renovado interese –dixoMifflin–. Podo subir?

–Por suposto –dixen–. Port Vigor está aí diante.Puxo a gorra, decatouse de que tiña algo diferente,

quitouna outra vez e, a continuación, observoume cuncandoroso bochorno.

–É vostede moi boa, señorita McGill –dixo.–Cara a onde se dirixiu Andrew? –preguntei.

78


–Partiu a pé rumbo a Shelby –respondeu Mifflin–.Camiña con pasos ben longos. De súpeto lembrou queonte á tarde deixara a cocer unhas patacas, e dixo que tiñaque volver para atendelas. Tamén dixo que esperaba quelle enviase algunha postal de cando en vez. Sabe?, lém-brame a Thoreau máis que nunca.

–A min lémbrame unha ola queimada –dixen–.Supoño que cando volva á casa todos os meus utensiliosde cociña estarán nun estado lamentable.

79


CAPÍTULO OITO

Port Vigor é unha viliña fascinante. Está construídonunha revolta do Sound. Borroso na distancia, pódesever o final de Long Island, que Mifflin contemplou conollos escintilantes. Era coma se o fixese sentir máis pretode Brooklyn. Varias goletas axitábanse ao longo do estei-ro co vento frío, e o aire tiña un delicioso toque salgado.Dirixímonos directamente á estación, onde o profesor seapeou. Collemos a súa maleta e encerramos a Bock nointerior da caravana para impedir que o seguise. Logohoubo un incómodo silencio mentres el permaneceu depé xunto á roda coa gorra na man.

–Ben, señorita McGill –dixo–, hai un tren expreso áscinco en punto, así que cun pouco de sorte estarei enBrooklyn esta noite. Meu irmán vive no 600 da avenidaAbingdon, e espero que cando lle envíe vostede unhapostal ao Sabio tamén me mande unha a min. Vou botarmoito de menos o Parnaso, pero prefiro deixarllo a vos-tede antes que a calquera outra persoa.

Fixo unha profunda reverencia e, antes de que eupuidese dicir unha palabra, asoou o nariz violentamentee marchou correndo. Vino entrar na estación coa maletae, a continuación, desapareceu. Supoño que vivir soa conAndrew durante tantos anos me desacostumara ás excen-tricidades do resto da xente, pero seguramente este

81


pequeno Barbarrubia era un dos seres máis estraños queunha persoa pode coñecer.

Bock ouveaba desconsoladamente dentro da carava-na, e eu tampouco tiña o ánimo como para poñerme avender libros en Port Vigor. Volvín conducir cara á vila edetívenme nun salón de té para tomar un té con torradas.Ao saír, descubrín que se reunira unha pequena multitu-de, en parte polo estraño aspecto do Parnaso e en partepolos laídos de Bock, que proviñan do interior. A maio-ría dos curiosos parecía sospeitar que aquel armatoste for-maba parte dun zoo ambulante, así que, case en contrada miña vontade, levantei as tapas, atei a Bock á parte deatrás do carro e comecei a responder as xocosas pregun-tas do xentío. Dúas ou tres persoas mercaron libros senmoita présa, e pasou algo de tempo antes de que puidesereemprender o camiño. Á fin, pechei a caravana e arrin-quei, xa que tiña medo de atoparme con algún coñecido.Ao entrar no camiño de Woodbridge, oín o asubío dotren das cinco para Nova York.

As vinte millas de camiño entre a granxa da Sabina ePort Vigor resultáronme moi familiares, pero vin con ali-vio que acababa de chegar a unha rexión na que nuncaestivera. Nas miñas esporádicas viaxes a Boston, semprecollera o tren en Port Vigor, así que os camiños rurais meresultaban descoñecidos. Pero dirixíame a Woodbridgeporque Mifflin falara dun granxeiro, o señor Pratt, quevivía a unhas catro millas de Port Vigor, no camiño deWoodbridge. Polo visto, o señor Pratt mercáralle librosen varias ocasións ao profesor, e este prometéralle volvervisitalo. Así que me sentín no deber de compracer un bocliente.

82


Tras as variadas aventuras dos dous últimos días eracase un alivio poder estar soa para pensar ben as cousas.Alí estaba eu, Helen McGill, nunha situación verdadei-ramente estraña. En vez de estar na casa, na granxa daSabina, preparando a cea, viaxaba por un camiño desco-ñecido como a única propietaria dun Parnaso (probable-mente o único que existía), un cabalo e un can, e tiñaunha carrada de libros nas miñas mans. Dende a mañáanterior, toda a miña vida saíra da súa órbita habitual.Gastara catrocentos dólares dos meus aforros, venderauns trece dólares de libros, provocara unha pelexa e coñe-cera un filósofo. Non só iso, comezaba a desenvolvervagamente unha nova filosofía propia. E todo co fin deimpedir que Andrew mercase unha morea máis de libros!Iso, polo menos, conseguírao. Cando finalmente vira oParnaso apenas reparara nel… agás para miralo con des-prezo. Descubrinme a min mesma preguntándome se oprofesor faría algunha alusión ao asunto no seu libro edesexando que me envíase un exemplar. Aínda que, des-pois de todo, por que ía mencionalo? Para el só era unhamáis entre mil de aventuras. Como lle dixera, enfadado,a Andrew, el non era nada meu, e eu tampouco era nadadel. Como podía el saber que esta era a primeira aventu-ra que eu vivía nos quince anos que levaba –como lle cha-mara el?– recompilando a miña antoloxía? Vaia co peque-no e gracioso roibo!

Deixei a Bock atado á parte de atrás da caravana, poistemía que puidese querer saír na procura do seu amo. Amedida que avanzabamos e o sol da tardiña proxectaba asúa luz uniforme sobre o camiño, comecei a sentirmealgo soa. Este asunto de vagabundear solitariamente era

83


algo brusco despois de quince anos de vida caseira. Ocamiño discorría preto da auga e contemplei como oSound adquiría unha tonalidade azul máis profunda elogo un apagado matiz morado. Podía oír o movementodas ondas, e ao final de Long Island elevábase un distan-te faro que despedía un brillo de cor rubí. Pensei nohomiño roibo dirixíndose cara a Nova York no expreso, epregunteime se viaxaría nun coche cama ou nun vagónnormal. O asento dun coche cama pareceríalle moicómodo despois de sentar no duro pescante do Parnaso.

Pouco a pouco achegámonos a unha granxa, quesupuxen que sería a do señor Pratt. Atopábase preto docamiño e, detrás dela, había un enorme celeiro vermellocun catavento dourado, que representaba un cabalo galo-pando. Curiosamente, Peg pareceu recoñecer o lugar, xaque entrou pola cancela e rinchou con enerxía. Debía serunha das paradas favoritas do profesor.

A través dunha ventá iluminada puiden ver variaspersoas sentadas ao redor dunha mesa. Evidentemente,os Pratt estaban ceando. Parei no patio. Alguén se aso-mou pola ventá e oín a voz dunha rapaza:

–Mira, papá, chegou o Parnaso!O señor Barbarrubia debía de ser un visitante moi

ben recibido nesta granxa, posto que nun intre toda afamilia saíu con gran rebumbio de cadeiras e pratos. Unhome alto e bronceado, vestido cunha camisa limpa sencolo, encabezaba o grupo, e detrás del saíron unha mullerrobusta, máis ou menos da miña constitución, un peón etres nenos.

–Boas tardes! –dixen–. É vostede o señor Pratt?–Dende logo! –respondeu–. Onde está o pofesor?

84


–De camiño a Brooklyn –dixen–. Quedei eu co Par-naso. Díxome que non me esquecese de visitalos. Así queaquí estamos.

–Vaia, quero sabelo todo! –exclamou a señoraPratt–. Velaí que o Parnaso se volveu sufraxista! Ben,encárgate dos animais mentres eu lle dou de cear á seño-ra Mifflin.

–Agarde un momento –dixen–. O meu apelido éMcGill… son a señorita McGill. Mire, está pintado nocarro. Merqueille todo ao señor Mifflin. Todo o negocio.

–Vaites, vaites –dixo o señor Pratt–. Estamos encan-tados de coñecer a calquera amizade do pofesor. Mágoaque non viñese el tamén. Entre e coma algo connosco.

Estaba claro que o señor Ben Pratt e a súa muller eranxente de bo corazón. El levou a Peg e a Bock ao celeiro edeulles de comer, mentres a señora Pratt me conducíacara ao cuarto que tiñan libre e me levaba un xerro deauga quente. Logo, volveron todos en tropel ao comedore seguiron comendo. Supoño que son unha entendida encomida labrega, e teño que recoñecer que Beulah Prattera unha ama de casa de primeira. As súas galletas quen-tes eran perfectas, o café era auténtica moca, feito a lumemanso, sen que chegase a ferver, e o salpicón de patacase salchichas era tan bo coma calquera dos que comíaAndrew. Trouxo unha tortilla que aínda fumegaba paramin, e abriu un tarro da súa propia marmelada de amo-rodo. Os nenos (dous rapaces e unha rapaza) sentabancoa boca aberta, golpeándose cos cóbados entre si, e oseñor Pratt sacou a súa pipa mentres eu remataba as perasasadas con nata e a torta de chocolate. Foi unha cea encondicións. Pregunteime que estaría comendo Andrew e

85


se atoparía o niño detrás da pía de leña, onde a galiña ver-mella pon sempre os ovos.

–Ben –dixo o señor Pratt–, cóntenos o do pofesor.Esperabamos a súa visita calquera día deste outono. Nor-malmente chega na época da sidra.

–Supoño que non hai moito que contar –respon-dín–. O outro día parou na miña granxa e dixo que que-ría vendelo todo. Así que llo merquei. Devecía por volvera Brooklyn e escribir un libro.

–Ese libro seu! –dixo a señora Pratt–. Sempre estabaa falar del, pero non creo que chegase a empezalo.

–De onde é vostede, señoritaMcGill? –preguntou Pratt.Víao bastante intrigado ante a idea de que unha mullerandase soa polo campo cunha caravana chea de libros.

–De Redfield –dixen.–É vostede familiar do escritor que vive por esa zona?–Refírese a Andrew McGill? –dixen–. É meu irmán.–Non me diga! –exclamou a señora Pratt–. O pofe-

sor tíñao en moita estima. Unha noite leunos un dos seuslibros ata que quedamos durmidos. Dixo que era amellor literatura deste estado, ou algo así.

Sorrín para os meus adentros ao pensar na pelexa quetivera lugar no camiño de Shelby.

–Ben –dixo Pratt–, se o pofesor ten mellores amigosca nós por esta rexión, gustaríame coñecelos. Veu aquípor primeira vez hai uns catro anos. Aquela tarde estabatraballando no campo de feo cando oín un berro proce-dente da lagoa do muíño. Mirei naquela dirección e vinun par de rapaces axitando os brazos e berrando. Botei acorrer outeiro abaixo e alí estaba o pofesor, sacando omeu Dick da auga. Dick é este que está acó.

86


Dick, un meniño duns trece anos, ruborizouse pordebaixo das pencas.

–Os rapaces estiveran facendo o parvo nunha balsaque había por alí e Dick caera, de golpe, xusto nas augasmáis profundas que hai a carón da presa. Non sabía darnin unha brazada. E o pofesor, que pasaba por alí decasualidade nese ómnibus seu, oíu os berros dos nenos.Chimpou do carro coa axilidade dun chimpancé, saltou ocercado e tirouse á lagoa, botouse a nadar e sacou o rapaz!Si, señora, salvoulle a vida ao meu fillo, ben pode crermo.Ese home pode facerme durmir léndome poesía sempreque lle pete. O noso pofesor é pura dinamita.

O granxeiro Pratt deulle unha fonda calada á súapipa. Evidentemente a súa amizade co libreiro ambulan-te era unha das realidades da súa vida.

–Si, señorita –continuou–, o pofesor foi un bo amigopara min, pode telo por seguro. Trouxémolos a el mais aorapaz para á casa. O neno afundira bastante e o pofesortivo que mergullarse para atopalo. Ambos os dous que-daron ben somerxidos, e debo confesar que me asustei.Pero, non sei como, sacamos a Dick… metémolo nunbarril de azucre, botámoslle whisky por enriba, mové-moslle os brazos e envolvémolo en mantas quentes.Pouco a pouco volveu en si. E entón decateime de que opofesor, ao saltar tan rápido o cercado de arame (candose dirixía cara á lagoa), fixera un buraco na perna no quecollían catro dedos. Tiña o pantalón teso polo sangue, enon dicía unha palabra. Por Xudas que é o ananiño máisvaloroso en tres estados! Así que o metemos tamén nacama. E logo á señora deulle unha síncope e tivemos quemetela na cama tamén a ela. Cando chegou o médico xa

87


tiña tres pacientes. Vaia tarde de verán! Con todo, nonfomos capaces de manter o pofesor na cama durantemoito tempo. Ao día seguinte xa estaba en pé, buscandoos seus libros de poesía e, antes de que puidésemos dar-nos conta, xa nos tiña a todos reunidos para predicarnossobre a boa literatura, coma un evanxelista calquera.Supoño que todos quedamos durmidos coa súa poesía,así que comezou a lernos a historia esa d’A illa do tesou-ro, non si, mamá? Por todos os santos!, con iso ningún denós quedou durmido. Fixo que os nenos empezasen a ler,e dende entón aínda non pararon. Agora Dick é o mellorda súa clase. A mestra di que nunca coñeceu un rapaz quelese tan ben. Iso foi o que fixo por nós o pofesor! Perofálenos de vostede, señorita McGill. Hai algún bo libroque deberiamos ler? Antes devecía por algo dese tal Sha-kespeare do que tanto falaba meu pai, pero o pofesorsempre dixo que ía ser demasiado para min!

Emocionoume bastante oír todo aquilo sobre Mif-flin. Podía imaxinar sen problema aquel habilidosohomiño cativando a candorosa familia Pratt coa súa elo-cuencia e vehemencia. E a historia da lagoa do muíñotamén tiña o seu significado. O pequeno Barbarrubianon era un simple vagabundo, era un home de verdade,tranquilo e coa cabeza no seu sitio, que presentaba ascaracterísticas dun heroe. Invadiume unha repentina sen-sación de calor cando me lembrei das súas cómicasmaneiras.

A señora Pratt acendeu o lume na súa estufa Franklinmentres eu lle daba voltas á cabeza, pensando comopodería seguir dignamente os pasos do profesor. Á fin,fun buscar O libro da selva ao Parnaso e linlles a historia

88


de Rikki-Tikki-Tavi. Cando rematei, produciuse unlongo silencio.

–Dime, papá –dixo Dick timidamente–, esa man-gosta era un pouco como o profesor, verdade?

Estaba claro que o profesor era o heroe desta familia,e comecei a sentirme coma unha impostora.

Supoño que era algo parvo pola miña parte, pero xame decidira a continuar ata Woodbridge aquela mesmanoite. Non podía estar a máis de catro millas e só pasabaun pouco das oito. Sentín unha puntadiña de indignairritación porque me estaba aproveitando dos beneficiosda influencia do profesor. Os Pratt non falaban doutracousa, e eu quería ir a algún lado onde me apreciasenpolo meu propio valor, non simplemente por ser a súadiscípula. “Condenado Barbarrubia”, dixen para minmesma, “creo que embruxou esta xente.” E malia as súasprotestas e invitacións a pasar a noite, insistín en engan-char de novo a Peg ao carro. Regaleilles o exemplar d’Olibro da selva como pequeno pago pola súa hospitalidadee finalmente vendinlle ao señor Pratt un exemplar dosContos de Shakespeare, de Charles e Mary Lamb, que pen-sei que podería ler sen que lle dese unha encefalite. Logoacendín o meu farol e, tras un coro de despedidas, o Par-naso afastouse. “Vaites”, dixen para min cando volvín aocamiño principal, “parece que ese condenado Barbarru-bia hipnotiza a todo o mundo… A estas horas xa debeestar chegando a Brooklyn!”

O camiño estaba en silencio e tamén moi escuro,posto que o ceo se cubrira de nubes e non podía ver nina lúa nin as estrelas. Como o camiño era directo, nontería por que atopar ningunha dificultade, pero supoño

89


que me amodorrei e Peg colleu un desvío. O caso é quesobre as nove e media me decatei de que o Parnaso cir-culaba por un camiño moito máis irregular do quepodía ser a estrada principal, e de que non se vían pos-tes de teléfono por ningures. Sabía que se estendían portodo o camiño principal, así que era obvio que meextraviara. Durante un intre resistinme a admitir queme extraviara, pero xusto entón Peg tropezou brusca-mente e detívose. Non fixo caso ás miñas exhortacións,e cando baixei co farol para ver se había algo obstruín-do o paso, vin que lle faltaba unha ferradura e que llesangraba a pata. A ferradura debéralle caer máis atrás echantara un cravo ou algo así no pezuño. Non vin máisalternativa que quedar a pasar a noite onde estabamos.

Non era o máis agradable, pero as aventuras do díapuxéranme nun estado de ánimo estoico, e queixarmenon me serviría de nada. Desenganchei a Peg, laveille apata e ateina a unha árbore. Exploraría con máis atencióna zona para determinar onde me atopaba, pero comezou acaer unha intensa chuvia. Así que subín ao meu Parnaso,levando a Bock comigo, e acendín a lámpada do teito.Para entón, xa eran case as dez. Non podía facer nada máisque deitarme, así que quitei as botas e me deitei no catre.Bock tombouse comodamente no chan da caravana. Tiñaintención de ler un pouco, polo que deixei a luz acendida,pero quedei durmida case ao momento.

Espertei ás once e media e apaguei a lámpada, quequentara bastante a caravana. Abrín as ventaíñas diantei-ra e traseira, e tamén ía abrir a porta, pero temín queBock puidese escapar. Aínda chovía un pouco. Para amiña irritación, sentíame completamente esperta. Que-

90


dei deitada durante un tempo, escoitando o repenicar dasgotas no tellado e na claraboia, un son que resulta bas-tante agradable cando un se atopa quente e gorecido. Decando en vez podía oír a Peg tripando a maleza. Estaba apiques de quedar durmida outra vez cando Bock soltouun gruñido baixo.

Supoño que unha muller da miña constitución nonten dereito a sentirse nerviosa, pero a miña seguridadedesapareceu ao momento. O repenicar da chuvia seme-llaba ameazador, e imaxinei unha morea de horrores.Estaba totalmente soa e desarmada, e Bock tampouco eraun can moi grande. Volveu gruñir e sentinme aínda peorca antes. Pareceume oír ruídos asexantes nos arbustos ePeg resollou, coma se estivese asustada. Baixei a man paradarlle unha palmada a Bock e notei que tiña a pelame dopescozo encrespada, coma un galo de pelexa. Emitiu unestraño son, metade gruñido, metade laio, que me fixoestremecer. Debía de haber alguén roldando ao redor dacaravana, pero non podía oír nada a causa da chuvia.

Sentín que debía facer algo. Dábame medo berrar,non fose descubrir o feito de que só había unha mullerna caravana. O recurso que empreguei foi bastante absur-do, pero polo menos satisfixo o meu desexo de actuar.Agarrei unha das miñas botas e golpeeina con forza con-tra o chan, ao mesmo tempo que gruñía coa voz máisgrave e masculina que puiden lograr: “Que diaño pasa?Que diaño pasa?” Parece unha parvada, pero proporcio-noume certo alivio. E como pouco despois Bock deixoude gruñir, polo visto causou efecto.

Quedei esperta durante bastante tempo, tremendo acausa dos nervios. Logo comecei a acougar e, case con-

91


tra a miña vontade, fun quedando adurmiñada, ata queme volveu espertar o inconfundible son do rabo deBock golpeando contra o chan, un claro sinal de alegría.Isto desconcertoume tanto coma os seus gruñidos. Nonme atrevín a acender ningunha luz, pero puiden sentilouliscando a porta da caravana e laiándose con entusias-mo. Todo era moi estraño, e de novo me levantei sixilo-samente do catre para golpear no chan con enerxía,desta vez coa tixola, o que provocou un estrépito sobre-natural. Peg rinchou e resollou, e Bock púxose a ladrar.E eu, malia aquela angustia, houben de botarme a rir.“Isto parece un manicomio”, pensei, e supuxen quetodo aquel balbordo se debía a algún animaliño. Talvezun coello ou unha mofeta que Bock ulira e quería per-seguir. Deille unha palmadiña e arrastreime ao meucatre outra vez.

Pero a verdadeira axitación estaba a piques de chegar.Unha media hora máis tarde oín o inconfundible sonduns pasos xunto á caravana. Bock gruñiu furioso e amin entroume o pánico. Algo sacudiu unha das rodas.Entón sentiuse o máis extraordinario balbordo. Oín unspasos rápidos, Peg rinchou e algo bateu con forza contraa parte traseira do carro. Houbo unha violenta refrega nochan, ruído de puñadas e respiracións rápidas. Co cora-zón disparado, asomeime por unha das ventás traseiras.Apenas había luz, pero puiden ver un vulto que daba vol-tas, se retorcía e se revolvía polo chan. Algo golpeou unhadas rodas traseiras e todo o Parnaso tremeu. Unha vozrouca ceibou un pecado e entón todo o corpo, fose o quefose aquilo, saíu rodando cara á maleza. Houbo un tre-mendo ruído de ramas crebando e estalando. Bock laiou-

92


se, gruñiu e rabuñou na porta coma un tolo. E entón,fíxose un silencio absoluto.

A estas alturas xa tiña os nervios desfeitos. Creo quenon pasara tanto medo dende a infancia, cando esperta-ba por mor dos pesadelos. Percorríanme a columnapequenas correntes de medo e sentía un formigo nocoiro cabeludo. Subín a Bock ao catre e deiteime cunhaman no seu colar. El tamén parecía bastante axitado eolfacteaba cautelosamente de cando en vez. Porén, final-mente suspirou e quedou durmido. Calculei que debíande ser as dúas da madrugada, pero non quixen acenderningunha luz. E finalmente entroume a modorra.

Cando espertei, o sol brillaba con forza e o trilo dospaxaros enchía o aire. Sentíame entumecida e incómodapor durmir vestida, e tiña a perna durmida polo peso deBock.

Levanteime e mirei pola ventá. O Parnaso atopábasenun estreito carreiro, preto dun bidueiral. O chan estabaenlamado e cuberto de pegadas por detrás da caravana.Abrín a porta e botei unha ollada ao meu redor. O pri-meiro que vin, no chan, xunto a unha das rodas, foi unhamaltreita gorra de tweed.

93


CAPÍTULO NOVE

Os meus sentimentos estaban tan revoltos coma unxeado de froita e noces. Así que ao final o profesor nonse fora a Brooklyn! Que pretendía ao asexarme coma unsabuxo? Tiña morriña do Parnaso? Non creo! E logo esta-ban os espantosos ruídos que oíra toda a noite. Seicaalgún truán estivera corricando xunto á caravana coaintención de roubarme? O truán atacara a Mifflin? OuMifflin atacara ao truán? Quen saíra mellor parado?

Recollín a gorra enlamada e tireina ao interior dacaravana. Na fin de contas, xa tiña problemas dabondoque atender, os do profesor podían agardar.

Peg rinchou cando me viu. Examineille a pata. Á luzdo día o problema non era difícil de diagnosticar. Tiñacravado un longo e afiado anaco de lousa na ranilla.Saqueillo con facilidade, quentei unha pouca auga e vol-vinlle lavar o casco. Poríase ben unha vez se volvese ferrar.Pero onde quedaría a ferradura?

Deille unha pouca avea ao cabalo, preparei un ovoe unha cunca de café para min na pequena estufa dequeroseno e partinlle a Bock unha galleta para cans.Marabilleime unha vez máis do ben equipado que esta-ba o Parnaso. Bock axudoume a limpar a tixola. Candolle ensinei a gorra, olfacteouna con entusiasmo e moveuo rabo.

95


Pareceume que o único que podía facer era deixar oParnaso e os animais onde estaban e desandar o camiñoata a granxa dos Pratt. Sen dúbida, o señor Pratt estaríaencantado de venderme unha ferradura e de mandar opeón para realizar o traballo por min. Non podía levar aPeg así como estaba, coa pata dorida e sen ferrar. Penseique o Parnaso estaría a salvo: aquilo semellaba un solita-rio carreiro que levaba a unha canteira deserta. Atei aBock aos chanzos, para que fixese de gardián, collín omeu bolso e a gorra do profesor, pechei con chave a portada caravana e emprendín a volta polo camiño. Bocklaiouse e tirou con forza da cadea cando viu que me afas-taba, pero non se me ocorría que outra cousa podía facer.

O carreiro uníase ao camiño principal aproximada-mente media milla máis adiante. Debín de quedar dur-mida, ou do contrario nunca cometería o erro de des-viarme. Tampouco entendo por que o faría Peg, a menosque lle doese a pata e pensase que aquela verea era un bositio para descansar. Debía de estar bastante acostumadaa pasar as noites ao relento.

Avancei ás alancadas mentres reflexionaba sobre asmiñas aventuras, e decidín mercar unha pistola ao chegara Woodbridge. Lembro que pensei que podía escribir unlibro tamén eu. Xa comezaba a sentirme coma unha cur-tida pioneira. A unha persoa flexible non lle custa moitoadaptarse a un novo estilo de vida e, certamente, a monó-tona rutina da granxa semellaba moi prosaica en compa-ración coas viaxes no Parnaso. En canto chegase máis aláde Woodbridge e cruzase o río, poríame a vender librosen serio. Tamén mercaría un caderno e anotaría as miñasaventuras. Oíra que vender libros era unha profesión de

96


mulleres, pero pensaba que a miña experiencia no nego-cio era probablemente única. Mesmo podería escribir unlibro que rivalizase co de Andrew… si, e co de Mifflin. Eiso levoume a pensar en Barbarrubia outra vez.

De entre toda a xente extraordinaria, sen dúbida, ellevaba a palma… E entón, ao coller unha curva, vinosentado nun cercado de madeira, coa cabeza relucentebaixo o sol. Deume un chimpo o corazón. Creo que lleestaba collendo cariño ao profesor. Estaba examinandoalgo que tiña na man.

–Vai coller unha insolación –dixen–. Aquí ten a súagorra.

Saqueina do peto e tireilla.–Grazas –respondeu el, tan tranquilo–. E aquí ten a

súa ferradura. Un intercambio xusto!Boteime a rir e quedou desconcertado, tal e como eu

esperaba.–Pensaba que a estas horas xa estaría en Brooklyn

–dixen–, no 600 da avenida Abingdon, redactando o pri-meiro capítulo. Que pretende seguíndome deste xeito?Onte pola noite case me mata do susto. Sentinme comaunha das heroínas de Fenimore Cooper, encerrada nofortín baixo o asedio dos peles vermellas.

Ruborizouse, e pareceu incómodo.–Débolle unha desculpa –dixo–. Asegúrolle que non

tiña intención de que me descubrise. Merquei un billetepara Nova York e facturei a miña maleta. Entón, mentresagardaba polo tren, ocorréuseme que o seu irmán tiñarazón e que era demasiado perigoso que vostede viaxasepor aí soa no Parnaso. Tiven medo de que lle pasase algo.Seguina polo camiño, manténdome fóra da súa vista.

97


–Onde quedou mentres eu estaba na casa dos Pratt?–Sentado no camiño, non moi lonxe de alí, comen-

do pan con queixo –dixo–. Ata escribín un poema, algoque non adoito facer.

–Pois espero que lle pitasen os oídos –dixen–, porqueeses Pratt téñeno nun pedestal.

Sentiuse máis incómodo ca nunca.–Ben –dixo–, atreveríame a dicir que todo isto foi un

erro, pero, fose como fose, si, seguina. Cando se desvioupor ese carreiro, mantívenme moi preto de vostede. Dá acasualidade de que coñezo ben esta zona e hai moitosvagos roldando pola vella canteira á que leva o carreiro.Teñen unha cova que usan como cuartel de inverno.Temía que algún deles puidese molestala. Non puidoescoller un sitio peor para acampar. Polos ósos de Geor-ge Eliot, Pratt debeu advertila! Con todo, non entendocomo non quedou a pasar a noite na súa casa.

–Pois se quere sabelo, direille que me fartei de oírcomo o gababan.

Puiden ver que comezaba a irritarse.–Lamento o susto que lle dei –dixo–. Vexo que a Peg

lle caeu unha ferradura. Déixeme arranxalo e despois nonvolverei molestala.

Volvemos polo camiño e por primeira vez fixeime nasúa meixela dereita. Debaixo da orella tiña unha maza-dura enorme e denegrida.

–Ese vago ou o que queira que fose –dixen– debeu deser mellor contrincante ca Andrew. Vexo que lle deu nameixela. Vostede pasa a vida rifando?

A súa irritación desapareceu. Polo visto, o profesorgozaba dunha pelexa case tanto coma dun bo libro.

98


–Por favor, non tome as últimas vinte e catro horascoma algo típico en min –dixo cunha risiña–. Estou tanpouco acostumado a ser o escudeiro dunha dama quequizais tomei a responsabilidade demasiado en serio.

–Durmiu algo esta noite? –preguntei.Creo que comezaba a darme conta de que aquela

galante criaturiña pasara toda a noite baixo a chuvisca, sópara evitar que me molestasen; e eu comportárame dunxeito imperdoablemente groseiro.

–Atopei unha palleira bastante acolledora, nuncampo que daba á canteira. Metinme nela con sixilo. Ásveces unha palleira resulta máis cómoda ca unha pensión.

–Vaia –dixen compunxida–. Nunca me perdoareipor todos os problemas que lle causei. Foi vostede terri-blemente amable ao facer o que fixo. Por favor, poña agorra, non vaia coller frío.

Camiñamos durante varios minutos en silencio.Mireino de esguello. Tiña medo de que collese un boarrefriado por pasar toda a noite baixo a humidade, pornon falar do altercado que tivera co vagabundo, pero ocerto é que parecía tan animado coma sempre.

–Que lle parece a vida errante do vendedor de libros?–preguntou–. Debería ler a George Borrow. A el encan-taríalle o Parnaso.

–Cando o atopei, xusto ía pensando que poderíaescribir un libro coas miñas aventuras.

–Perfecto! –dixo–. Poderiamos colaborar.–Hai outra cousa na que poderiamos colaborar –dixen–,

e é o almorzo. Estou segura de que aínda non comeu nada.–Non –dixo–, coido que non. Nunca minto cando

sei que non me van crer.

99


–Eu tampouco almorcei –dixen, xa que considerabaque mentir era o menos que podía facer para recompen-sar o homiño pola súa xenerosidade.

–Ben –dixo–, aínda que pensaba que a estas horas…–Calou–. Ese era Bock ladrando? –preguntou bruscamente.

Camiñaramos devagar e aínda non chegaramos aopunto onde o carreiro se separaba do camiño principal.Atopabámonos aínda a uns tres cuartos de milla do lugarno que pasara a noite. Escoitamos con atención, peronon puiden oír máis que o zunido dos cables do teléfonoque se estendían ao longo do camiño.

–Non importa –dixo–. Parecérame oír un can.Con todo, decateime de que acelerara o paso.–Como ía dicindo –continuou–, esta mañá pensaba

que en verdade perdera o Parnaso para sempre, pero aposibilidade de velo outra vez cáusame un formigo demorte. Espero que sexa para vostede tan bo amigo comoo foi para min. Supoño que o venderá cando volva coSabio, non?

–Non estou moi segura –dixen–. Teño que confesar-lle que aínda me sinto un pouco á deriva. Semella que omeu desexo de aventuras me levou máis lonxe do queesperaba. Estou comezando a entender que no xogo devender libros hai máis do que pensaba. Se lle digo a ver-dade, coido que o levo no sangue.

–Iso está moi ben –dixo efusivamente–. Non poderíadeixar o Parnaso en mellores mans. Fágame saber o quevai facer con el, e quizais cando remate o meu libro llovolva comprar.

Chegamos ao carreiro. O terreo estaba escorregadizopor debaixo das árbores, e tivemos que avanzar un detrás

100


do outro, con Mifflin abrindo camiño. Mirei o reloxo:eran as nove, xa pasara unha hora dende que deixara acaravana. Conforme nos achegabamos ao lugar, Mifflinmiraba por entre os bidueiros con expresión de estrañeza.

–Que ocorre? –preguntei–. Xa case chegamos, non?–Xa chegamos –dixo–. Este é o lugar.O Parnaso desaparecera!

101


CAPÍTULO DEZ

Quedamos totalmente consternados –polo menos eu–durante o tempo que se tarda en pelar unha pataca. Nonhabía dúbida da dirección na que se movera a caravana,xa que as rodeiras quedaba ben á vista. Continuara polocarreiro cara á canteira. Na terra, que aínda estabaenchoupada, había numerosas pisadas.

–Polos ósos de Policarpo! –exclamou o profesor–,eses vagos roubaron a caravana. Supoño que pensaronque podía dar un bo coche-cama. Se soubese que habíamáis dun quedaría máis preto. Haberá que darlles unhalección.

“Meu Deus!”, pensei, “aí vai Don Quixote metersenoutra pelexa.”

–Non sería mellor ir buscar o señor Pratt? –preguntei.Obviamente, non foi o mellor que puiden dicir. Só

conseguín que o fogoso homiño se amosase aínda máisdecidido. Encrespóuselle a barba.

–Nada diso! –dixo–. Eses tipos non son máis ca unscovardes e uns vagabundos. Non poden andar moi lonxe.Vostede non camiñou máis dunha hora, verdade? Comolle fixesen algo a Bock, polos ósos de Chaucer que llelofarei pagar caro. Xa me parecía a min que o oíra ladrar.

Botou a correr polo carreiro e eu seguino en estadode pánico. A verea serpeaba por unha ladeira, entre un

103


terraplén alto e un bidueiral. Non creo que houbese máisdun cuarto de milla de distancia. O caso é que tras unsminutos o camiño xiraba bruscamente cara á dereita eatopámonos contemplando a canteira dende un escarpa-do barranco de polo menos cen pés de altura. Abaixo,arrimado á parede de pedra, atopábase o Parnaso. Pegestaba entre as barras do carro. Non se vía a Bock porningures. Había tres homes de aspecto desaliñado senta-dos xunto á caravana. Polo aire elevábase o fume dunhafogueira que acenderan para cociñar. Era evidente queestaban dispoñendo da miña pequena despensa.

–Quede atrás –dixo o profesor en voz baixa–. Quenon nos vexan.

Tirouse na herba e arrastrouse ata o bordo do barran-co. Eu imiteino, e quedamos alí tombados, invisiblesdende abaixo, pero cunha boa perspectiva de toda a can-teira. Os tres mendigos estaban gozando dun excelentealmorzo.

–Este sitio é un dos acubillos habituais deses indivi-duos –murmurou Mifflin–. Todos os anos vexo vaga-bundos por estes lares. Cara a finais de outubro adoitanvir ao seu cuartel de inverno. Hai unha zona da canteiraderrubada que empregan como dormitorio con teito e,como a canteira está abandonada, ninguén os molestanamentres non causen problemas na veciñanza. Imosdarlles…

–Mans arriba! –dixo unha voz grave detrás nosa.Dei media volta. Un tipo gordo, de aspecto malvado e

co rostro colorado, apuntábanos cun brillante revólver. Eraunha situación do máis estraño. O profesor e mais eu esta-bamos tombados ao longo no chan, totalmente indefensos.

104


–Arriba! –dixo o mendigo nun ton rouco e desagra-dable–. De verdá pensastes que non iamos cubrir as cos-tas? Ben, parece que imos ter que atarvos mentres esca-pamos con ese Palacio de Cristal voso.

Púxenme de pé dun chimpo, pero, para a miña sor-presa, o profesor continuou tombado.

–Levántese, reverendo! –repetiu o mendigo–. Amó-senos esas elegantes pernas, se é vosté tan amable.

Imaxino que non se lle pasou pola cabeza que unhamuller o atacase. En calquera caso, agachouse como paraagarrar a Mifflin polo pescozo, e aproveitei para saltarenriba del por detrás. Como xa dixen, son bastante cor-pulenta, polo que quedou esparrado no chan. As miñasdúbidas sobre se a pistola estaba cargada despexáronse aomomento, xa que se oíu un disparo coma o dun canón.Porén, non había ninguén na súa traxectoria, e Mifflinaproveitou para poñerse de pé coma un raio. Colleu orufián pola gorxa e quitoulle a arma dunha patada. Eucorrín a collela.

–Fillo de Satanás! –dixo o valente Barbarrubia–. Pen-saches que poderías amedrentarnos, verdade? SeñoritaMcGill, actuou vostede tan axilmente coma Xoana deArco. Achégueme a pistola, faga o favor.

Entregueilla, e el refregoulla polos fociños aovagabundo.

–Agora –dixo– saca ese trapo que levas ao redor dopescozo.

O trapo era un vello pano vermello, incriblementesucio. Fungando e queixándose, o mendigo quitouno.Mifflin pediume que collese a pistola mentres ataba onoso prisioneiro polos pulsos. Namentres, oímos un

105


berro procedente da canteira. Os tres vagabundos esta-ban mirando cara arriba, moi axitados.

–Dilles a eses figurinos de aí abaixo –dixo Mifflin,mentres lles facía un nó nas mans ao mendigo– quecomo fagan algún espavento comezo a dispararlles comase fosen corvos.

A súa voz soaba fría e salvaxe e parecía controlar asituación, pero debo confesar que me preguntaba comolles fariamos fronte aos catro.

O cotroso rufián berroulles algo aos seus compañei-ros na canteira, pero non oín o que, porque xusto nesemomento o profesor me pediu que vixiase o noso prisio-neiro mentres el ía buscar un pau. Quedei apuntándollecoa pistola á cabeza, namentres Mifflin corría cara aosbidueiros para cortar unha cachaporra.

Cando se viu ante o canón da súa propia pistola, orostro do vagabundo volveuse da mesma cor ca o envésdun ovo frito.

–Desculpe, señora –implorou–, pero esa pistola dis-párase moi facilmente. Apunte cara a outro lado, ouaínda me vai matar sen querer.

Pensei que un bo susto non lle ía facer ningún mal,así que o seguín apuntando co canón.

Os falcatrueiros de abaixo parecían estar discutindoque facer. Non sei se estaban armados ou non, pero pro-bablemente imaxinaban que había máis xente á parte denós os dous. Fose como fose, para cando Mifflin volveucunha boa vara de bidueiro, eles xa estaban intentandoescapulirse da canteira. O profesor botou un xuramen-to e deu a impresión de querer saír detrás deles, perocontívose.

106


–A ver, ti –díxolle ao mendigo con voz severa–, vaibaixando cara á canteira diante nosa.

O gordo rufián foi avanzando aos tropezóns polo ca-rreiro. Tivemos que desviarnos bastante para acceder ácanteira e, cando chegamos, os outros tres mendigosdesapareceran. E a dicir verdade, non me deu pena nin-gunha. Pareceume que o profesor tivera lea dabondo nasúltimas vinte e catro horas.

Peg rinchou con forza ao vernos chegar, pero non sevía a Bock.

–Que fixestes co can, canalla? –preguntou Mifflin–.Como o magoásedes arríncoche o pelello.

O noso prisioneiro estaba completamente acovardado.–Non, xefe, non magoamos o can –afagouno–. Só o

atamos pa’ que deixase de ladrar. Está no ónibus.E, en efecto, a aquela distancia, xa podiamos oír

ouveos e laios apagados procedentes do Parnaso.Fun correndo abrir a porta, e alí estaba Bock, co foci-

ño atado co cabo dunha corda. Comezou a saltar e a faceresforzos do máis caninos para expresar o alegre que se sen-tía de volver ver o profesor. A min non me fixo moito caso.

–Moi ben –dixo Mifflin, despois de liberarlle o foci-ño ao can e impedindo con esforzo que lle fincase os den-tes ao mendigo na canela–, que imos facer con este heroi-co espécime da humanidade? Levámolo ao cárcere dePort Vigor ou deixámolo marchar?

O mendigo comezou a suplicar tan queixosamente quecase resultaba cómico, de tan abxecto. O profesor fíxoo calar.

–Debería meterte no caldeiro –dixo–. Es ti o FeboApolo co que pelexei no carreiro onte pola noite? Eras oque estaba roldando o carro?

107


–Non, xefe, era Sam Labiopartido, xúrollo por Deus.Cando volveu dixo que estivera pelexando cun gatomontés, xefe! Deulle vostede ben, xefe! Ten un ollo feitopuré! Xúrolle que eu non tiven nada que ver, xefe!

–Non me gusta a túa compañía –dixo o profesor–,así que te vou deixar marchar. Vou contar ata dez, e secando remate aínda segues na canteira, pégoche un tiro.E se te volvo ver, esfólote vivo. Lisca de aquí!

Cortou pola metade o pano anoado. Non fixo faltameterlle présa ao vagabundo: xirou sobre os talóns e esca-pou coma un coello. O profesor observouno marchar e,cando a súa gorda e desgairada silueta desapareceu tras unarbusto, disparou ao aire para asustalo un pouco máis. Des-pois guindou a arma a unha poza que había preto de alí.

–Ben, señorita McGill –dixo, botando unha risiña–,se quere pode ir preparando o almorzo mentres eu meencargo de Peg.

E volveu sacar a ferradura do peto.Unha rápida inspección ao Parnaso permitiume

comprobar que os ladróns non tiveran tempo de causarmoito dano. Sacaran a maioría dos comestibles e espallá-ranos sobre unha rocha plana coa intención de organizarun festín. Ademais, encheran o interior da caravana delama cos pés, pero á parte diso non atopei nada en falta.Así que mentres Mifflin se ocupaba da pata de Peg, eunon tiven maior problema en preparar a comida. Atopeiun manancial de auga limpa que baixaba pola parederochosa. Na pequena despensa aínda quedaban algúnsovos, pan, queixo e un bote sen abrir de leite condensa-do. Coloqueille a Peg o bornal coa avea e deille de comera Bock, que brincaba de alegría. Para entón, o profesor

108


rematara coa ferradura, e sentamos a comer aquel almor-zo improvisado. Comezaba a sentir que aquela existenciaxitana era o curso natural da miña vida.

–Ben, profesor –dixen, mentres lle achegaba unhacunca de café e un prato con ovos revoltos e queixo–,para ser un home que durmiu nunha húmida palleira,desenvólvese vostede con admirable valor.

–O vello Parnaso é coma un imán para os problemas–afirmou–. Antes cría que o máis difícil á hora de escri-bir un libro sería inventar as historias, pero se sentase aescribir todas as aventuras que vivín con el, daría paratoda unha Odisea.

–E a pata de Peg? –preguntei–. Poderá continuar?–Non debería de haber problema se avanza vostede

amodo. Raspeille a zona onde tiña a ferida e púxenlle aferradura outra vez. Debaixo da caravana gardo unha cai-xiña de ferramentas para todo tipo de emerxencias.

Ía frío, e non nos entretivemos demasiado coa comi-da. Eu só simulei que comía, posto que xa almorzara algoantes, e, ademais, os sucesos das últimas horas deixáran-me bastante desacougada. Quería volver poñer o Parnasono camiño principal para avanzar baixo o sol, reflexio-nando ben as cousas. Ademais, a canteira era un sitioinhóspito e desolado. Pero antes de marchar exploramosa cova onde os vagabundos se estiveran poñendo cómo-dos para pasar o inverno. En realidade non era unhacova, senón máis ben un oco no acantilado de granito.Unha pantalla de semprevivas protexía a entrada contraas inclemencias do tempo, e no seu interior había more-as de sacos de estopa que, evidentemente, empregabancomo camas, e varias caixas de víveres vellas que lles ser-

109


vían de mesas e cadeiras. Fíxome graza ver un espello rotoen precario equilibrio sobre a punta dunha rocha. Seicaaqueles tunantes lle prestaban algo de atención á aparen-cia persoal. Mentres o profesor lle botaba unha últimaollada á pata de Peg, aproveitei para amañar o meu pei-teado, que era todo un espectáculo. Creo que ninAndrew me recoñecería aquela mañá.

Fixemos subir a Peg pola pendente, desandamos o ca-rreiro polo que me desviara e chegamos de novo ao cami-ño principal. Alí foi onde comecei a deixarlle as cousasclaras a Barbarrubia.

–Mire, profesor –dixen–, non vou permitir que volvaandando a Port Vigor. Despois da noite que pasou, nece-sita descansar. Entre no Parnaso e bote unha boa soneca.Levareino ata Woodbridge para que colla o tren alí.Agora déitese nese catre. Eu quedo aquí, conducindo.

Protestou, pero sen moita convicción. Creo que omoi parvo estaba esgotado… e non me estraña. Eumesma me sentía un chisco apampada. Ao final mos-trouse bastante dócil. Montou na caravana, sacou asbotas e deitouse baixo unha manta. Bock foi detrás del, ecoido que ambos os dous quedaron durmidos aomomento. Eu subín ao pescante e collín as rendas. Nondeixei que Peg acelerase moito o paso porque quería dar-lle un descanso á súa dorida pata.

Deus, que mañá quedara despois da chuvia! O cami-ño discorría bastante preto do río e, de cando en vez,podíase albiscar a auga. O aire era penetrante, non se tra-taba dese aire normal, ao que non lle prestamos atencióne que respiramos sen pensar moito nel, senón unha esen-cia intensa e estimulante, tan forte para as fosas nasais

110


coma o alcanfor ou o amoníaco. O sol semellaba con-centrarse sobre o Parnaso, e avanzabamos pola estradabranca baixo un baño de luz dourada. A plana ramaxedos cedros abaneaba suavemente debido á brisa salgada ecreo que, por primeira vez en dez anos, me entretivenseleccionando palabras que describisen a fermosura damañá. Mesmo me imaxinei escribindo esa descrición,coma se fose Andrew ou Thoreau. Supoño que aquel toloprofesor me inoculara o becho da literatura.

E entón fixen algo deshonroso. Por pura casualidade,metín a man no peto que había xunto ao asento, ondeMifflin gardaba uns cantos chismes. Quería botarlleoutra ollada a aquela tarxeta súa co poema. E alí atopeiun curioso e estragado caderniño, que obviamente esque-cera. Na cuberta escribira con tinta: “Reflexións sobre odescontento do presente”. Aquel título resultábame vaga-mente familiar. Lembraba algo parecido dos meus días deescola –miña nai, había máis de vinte anos! Naturalmen-te, se me comportase de xeito honorable, nin o miraría.Pero nunha especie de puntillosa autoxustificación,recordei que mercara o Parnaso e todo o seu contido, “atao último cravo”, como adoitaba dicir Andrew. Así que…

O caderno estaba cheo de pequenos apuntamentos,escritos a lapis coa letra pequena e precisa do profesor. Aspalabras víanse esborranchadas e sucias, pero eran perfec-tamente lexibles. Dicía o seguinte:

Supoño que nin Bock nin Peg se senten sós, pero,polos ósos de Ben Gunn, eu si. Parece unha parvada,cando Herrick, Hans Andersen, Tennyson, Thoreau etoda unha carrada de bos homes viaxan detrás miña.Podo oílos falar mentres avanzamos. Pero, despois de

111


todo, os libros non constitúen un mundo substancial e,de cando en vez, devecemos por relacións máis próxi-mas, máis humanas. Xa hai oito anos que me atopocompletamente só… agás por Runt, que ben poderíaestar morto sen que eu o soubese. Isto da vida erranteten as súas cousas boas, pero algún día terá que rematar.Un home precisa botar raíces en algures para poder serrealmente feliz.

Somos as absurdas vítimas de desexos contradito-rios! Se un home está establecido nalgures, desexa via-xar; e se viaxa, desexa ter un fogar. E con todo, que bru-tal é o conformismo. Todas as grandes cousas da vidafixéronas persoas que non estaban conformes.

A boa vida ten tres ingredientes: aprendizaxe,ganancia e desexo. Un home debería ir aprendendosobre a marcha, debería gañar o pan para si e para osseus, e tamén debería desexar: desexar coñecer o quedescoñece.

Que fermoso é o poema “A polea” de George Her-bert! Eses isabelinos si que sabían escribir! Quizais osbotou a perder a idea de que os poemas tiñan que ser“enxeñosos”. (Lembrades que Bacon dicía que ler poe-sía volvía a un enxeñoso? Aí deu a clave da literatura dasúa época.) Hoxe en día, os seus fantásticos xogos depalabras e conceptos están algo desfasados. Pero, Señor!,neles estaba a raíz do asunto! Con que valentía, con quereverencia abordaban os problemas da vida!

Cando Deus creou o primeiro home (di GeorgeHerbert), tiña unha “copa de bendicións ao lado”.Entón verteu sobre el todas as bendicións que gardaba:forza, beleza, sabedoría, honor, pracer… pero abstívosede concederlle a última, o descanso, ou o que é omesmo, o conformismo. Deus opina que se un homeestá conforme, nunca atopará o camiño para chegar ata

112


El. Non deixedes que o home teña descanso porqueentón:

“Se a bondade non o guía,quizais o cansazo o lance ao Meu seo.”

Algún día escribirei unha novela sobre ese tema e titu-lareina A polea. Neste mundo tráxico e sen acougo tenque existir un lugar no que poidamos recostar a cabezae descansar. Algúns chámanlle a iso a morte. Outroschámanlle Deus.

O meu ideal de home non é o Omar que quereesnaquizar este deplorable esquema das cousas para vol-ver moldealo máis acorde aos desexos do seu corazón. Ovello Omar era un covarde, co seu pixama de seda e asúa copa de viño. O verdadeiro home é o “virtuoso” deGeorge Herbert: o individuo que realiza con pericia efacilidade calquera tarefa que se lle presente. Aínda quesó se trate de meter carbón nun forno, el pode mover apa con esmero e botar o carbón ao lume con precisión,sen deixar que caia nada no chan. Se só se trata de par-tir leña ou conducir un tranvía, pode facer diso un exce-lente traballo artístico. Se só se trata de escribir un libroou pelar patacas, porá o mellor de si na tarefa. Mesmose só se trata dun parvo calvo e vello, que pasa doscorenta e vai vendendo libros polos camiños rurais,pode facer do seu traballo algo ideal. Oh, vello Parnaso!Que grande experiencia… Aínda así, creo que o tereique deixar en breve: teño que escribir o meu libro. Peroo Parnaso foi para min unha auténtica copa chea debendicións.

Había moitas máis cousas no caderno. De feito, estabacheo ata a metade de parágrafos garabateados, notas e

113


fragmentos de textos (coido que algúns eran poemas),pero xa vira dabondo. Era coma se tropezase sen quererco patético, valoroso e solitario corazón do homiño. Sonunha criatura do máis común e corrente, paréceme amin, indiferente a moitas das cousas profundas da vida,pero, coma todo o mundo, de cando en vez atópomefronte a algo que me emociona. Comprendín que aquelpequeno vendedor ambulante de barba rubia se sentíacoma un puñado de lévedo na enorme e pesada masa dahumanidade, que viaxaba co fin de satisfacer, á súamaneira, os seus ideais de beleza. Espertou en min unhaespecie de instinto maternal: sentín gana de dicirlle queo entendía. E, en certo xeito, avergoñeime de fuxir dasmiñas propias tarefas domésticas, da miña cociña, domeu galiñeiro e do meu querido, temperamental e dis-traído Andrew. Púxenme seria. Decidín que tan prontocomo quedase soa ía vender o Parnaso e volver correndoá granxa. Esa era a miña tarefa, a miña copa de bendi-cións. Que facía eu, unha muller gorda de medianaidade, vagando polos camiños cunha carrada de librosque non entendía?

Devolvín o caderno ao seu escondedoiro. Preferíamorrer antes de deixar que o profesor soubese que o vira.

114


CAPÍTULO ONCE

Achegabámonos a Woodbridge, e xusto me estaba pre-guntando se debería espertar o profesor cando se abriu apequena ventá que tiña detrás e asomou a cabeza por ela.

–Ola! –dixo–. Creo que quedei durmido!–Pois iso espero –dixen–. Necesitábao.Tiña de certo moito mellor aspecto, e sentinme ali-

viada ao comprobalo. Preocupábame que puidese caerenfermo despois de durmir ao aire libre toda a noite, perosupoño que era máis forte do que eu pensaba. Sentoucomigo no pescante e entramos na vila. Mentres el ía áestación para preguntar polos trens, eu pasei un tempoagradable vendendo libros. Atopábame lonxe da bisbarraonde me coñecían, e non tiven vergonza de imitar osmétodos de Mifflin. Ata fun un paso máis alá e merqueiunha campá nunha ferraxería. Fíxena repenicar con entu-siasmo ata que se reuniu unha multitude, entón levanteias tapas e expuxen os meus libros. En realidade só vendínun, pero paseino coma nunca.

Ao pouco tempo volveu aparecer Mifflin. Creo queparara nunha barbería. En todo caso, parecía máis cheode vida: mercara un colo limpo e unha gravata dunhabrillante cor azul eléctrica, que lle sentaba bastante ben.

–Vaia –dixo–, o Sabio estase vingando de min poraquela puñada no nariz! Fun ao banco cobrar o seu che-

115


que. Chamaron a Redfield e, polo visto, o seu irmán anu-lou o pagamento. Foi bastante embarazoso: creo quepensan que son un estafador.

Estaba furiosa. Que dereito tiña Andrew a facer algo así?–Será idiota! –dixen–. Que demo podo facer agora?–Suxírolle que chame ao banco de Redfield –dixo– e

revogue as instrucións do seu irmán. É dicir, a non serque pense que cometeu un erro. Non quero aproveitar-me de vostede.

–Parvadas! –dixen–. Non vou deixar que Andrew meestrague as vacacións. Sempre fai o mesmo: se se lle meteunha idea na cabeza, é coma unha mula. Vou chamar aRedfield e despois iremos ao banco de aquí.

Deixamos o Parnaso no hotel e eu fun chamar porteléfono. Estaba alporizada con Andrew, así que intenteicomunicarme con el primeiro. Pero na granxa da Sabinanon contestou ninguén. Entón chamei ao banco de Red-field e falei co señor Shirley. É o caixeiro e coñézoo moiben. Imaxino que recoñeceu a miña voz, porque nonpuxo ningunha obxección cando lle dixen o que quería.

–Pois agora chame ao banco de Woodbridge –dixen–e dígalles que lle paguen ao señor Mifflin. Irei eu con elpara identificalo. Abondará con iso?

–Naturalmente –dixo.Aquela miñoca trampulleira! Se soubese o que estaba

argallando!Mifflin dixo que podía coller un tren que había ás

tres da tarde. Paramos nunha diminuta casa de comidaspara xantar algo e logo el volveu ao banco, acompañadopor min. Preguntámoslle ao caixeiro se recibira unhamensaxe de Redfield.

116


–Si –dixo–. Acábanos de chegar –e miroume dunxeito bastante estraño–. É vostede a señorita McGill?

–Si –dixen.–Importaríalle vir comigo un momento? –preguntou

educadamente.Levoume ata unha pequena sala e pediume que sen-

tase. Supuxen que iría buscar algúns papeis para que osasinase, así que esperei pacientemente durante variosminutos. Deixara o profesor na ventá do caixeiro, ondelle entregarían os cartos.

Agardei un pouco máis e, á fin, canseime de follearos almanaques dos seguros de vida. Entón, dirixín amirada de casualidade cara á ventá. Ese que estabadobrando a esquina xusto naquel momento, acompaña-do doutro home, non era o profesor?

Volvín ao escritorio do caixeiro.–Que ocorre? –dixen–. Os seus mobles de caoba son

encantadores, pero xa me cansei deles. Teño que quedaraquí moito máis? E onde está o señor Mifflin? Entregá-ronlle os seus cartos?

O caixeiro era unha criaturiña repelente con patillas.–Sinto que tivese que esperar, señora –dixo–. A tran-

sacción acaba de realizarse. Xa lle demos ao señor Mifflino que lle correspondía. Non fai falta que espere máis.

Pareceume algo extraordinario. De verdade o profesormarchara sen despedirse? Con todo, decateime de que oreloxo indicaba que faltaban tres minutos para as tres, asíque pensei que talvez tivera que saír correndo para collero tren. Na fin de contas, era un homiño tan raro…

Así que regresei ao hotel, algo molesta por esta repen-tina partida. Non obstante, alegreime de que o homiño

117


recibise os seus cartos. Probablemente me escribiríadende Brooklyn, pero, por suposto, eu non recibiría acarta ata que regresase á granxa, xa que era o único ende-rezo que tiña. Despois de todo, talvez non faltase tantopara que chegase ese momento: aínda que agora tam-pouco tiña moita gana de volver, despois do horriblecomportamento de Andrew.

Dirixín o Parnaso ao transbordador e cruzamos o río.Sentíame perdida e de mal humor. Nin sequera o sopro dabrisa fresca me compracía. Bock ouveaba desconsolado nointerior da caravana.

Non tardei moito en descubrir que viaxar soa no Par-naso perdera boa parte do seu encanto. Botaba de menoso profesor: o seu xeito brusco e directo de dicir as cousase o seu extravagante humor. E estaba enfadada porquemarchara sen dicir nin unha palabra de despedida. Nonme parecía normal. Aplaquei en parte a miña irritaciónao parar nunha granxa, ao outro lado do río, e venderun libro de cociña. Logo continuei o camiño en direc-ción a Bath, unhas cinco millas máis adiante. Semellabaque a Peg xa non lle molestaba a pata, así que pensei quepodería percorrer toda aquela distancia sen problema,antes de determe para pasar a noite. Púxenme a contar osdías (con algo de dificultade, pois sentía que levaba unmes fóra da casa) e lembrei que era sábado pola noite.Decidín quedar todo o domingo en Bath e descansarben. Avanzabamos devagar polo camiño, e saquei unexemplar d’A feira das vaidades. Estaba tan absorta enBecky Sharp que nin sequera fixen algunha pausa paravender libros nas casas polas que iamos pasando. Creoque ler un bo libro nos fai modestos. Cando es testemu-

118


ña da marabillosa percepción da natureza humana queamosan os libros verdadeiramente bos, estás destinado asentirte pequeno… coma cando observas a Osa Maiornunha noite despexada ou cando, unha mañá de inverno,contemplas o amencer mentres recolles os ovos. E cal-quera cousa que te faga sentir pequeno é sumamente boa.

–A que se refire cun bo libro? –preguntou o profe-sor… é dicir, imaxinei que preguntaba.

Era coma se o puidese ver alí sentado, coa súa pipa decarozo de millo na man e fitándome con aquela expre-sión burlona. Dalgún xeito, falar co profesor fixéramepensar. Era tan bo coma un deses cursos por correspon-dencia de Scranton, creo eu, e non tiña nin que mercaros selos.

–Ben –díxenlle ao profesor, ou máis ben a minmesma–, imos ver: que é un bo libro? Non me refiro alibros coma os de Henry James (o grande ídolo deAndrew, aínda que a min sempre me pareceu que tiña untorrente de palabras na cabeza e que nunca se detiña aordenalas axeitadamente). Un bo libro debería ser algosimple. E, como Eva, debería provir dalgún lugar próxi-mo á terceira costela: debería ter un corazón latexandono seu interior. Unha historia que só é cerebro non valedemasiado. Ou, en calquera caso, nunca pasaría a probanunha reunión da sociedade benéfica Dorcas. Ese era oproblema de Henry James. Andrew falaba tanto del queunha vez collín un dos seus libros para lelo en voz alta nonoso círculo de costura de Redfield. Ben, despois dunintento, tivemos que volver a Pollyanna.

Non pasei quince anos ocupándome de tarefasdomésticas e levando unha granxa sen chegar ás miñas

119


propias conclusións sobre a vida, e tamén sobre os libros.Non enfrontaría as miñas opinións literarias ás súas, pro-fesor (seguía falando mentalmente con Mifflin), non, ninsequera ás de Andrew… pero, como xa dixen, cheguei ásmiñas propias conclusións. Aprendín que o traballo hon-rado é tan importante á hora de escribir libros coma á delavar a louza. Supoño que, despois de todo, os libros deAndrew teñen que ser bos, posto que remoe neles sendescanso. Podo perdoarlle que sexa un granxeiro indo-lente namentres se entregue a fondo aos seus deberes lite-rarios. Un home pode ser folgazán en todo o demais sepolo menos fai unha cousa esforzándose ao máximo. Eimaxino que non importará a miña ignorancia en litera-tura se son unha experta na cociña. Niso acostumabacavilar mentres pulía, fregaba, limpaba o po e varría,antes de poñerme a preparar a comida. Se nalgunha oca-sión sentaba a ler durante dez minutos, o gato comería acrema. Ningunha muller de campo pode sentar quinceminutos seguidos entre o amencer e o solpor, a non ser,claro, que teña unha ducia de criados. E ninguén sabenada sobre literatura a menos que pase a maior parte davida sentado. Coma vostede.

O cultivo da reflexión filosófica era unha experiencianova para min. Peg avanzaba sen présa, satisfeita, e o can,atado ao Parnaso, íanos seguindo. Eu lía A feira das vai-dades e pensaba en todo tipo de cousas. Nunha ocasión,baixei do pescante para recoller unhas cantas follas depradairo de cor escarlata que me chamaran a atención.Os automóbiles que pasaban molestábanme co po e coruído, pero, despois dun tempo, o condutor dun delesdetívose, contemplou a miña caravana con curiosidade e,

120


a continuación, pediume que lle ensinase algúns libros.Levantei as tapas, apartámonos para un lado do camiñoe mantivemos unha boa conversa. Ao final mercarondous ou tres libros.

Para cando me estaba aproximando a Bath, as agullasdo meu reloxo indicaban que era hora de cear. Aínda medaba un pouco de vergonza o plan de Mifflin de pasar anoite en granxas, así que decidín entrar na cidade e bus-car un hotel. Ao día seguinte era domingo, polo queparecía razoable deixar que o cabalo descansase ben equedar dúas noites en Bath. A Hominy House parecíalimpa e anticuada, e o nome facíame graza, así que entrei.Era unha especie de pensión de categoría, ocupada na súamaioría por mulleres. Pareceume un lugar case literario,e comparado co Grand Central de Shelby mesmo tiña unaire ao Elbert Hubbard. A xente que se atopaba por alíobservoume dun xeito algo receoso e, por un momento,pensei que me ían dicir que non admitían vendedoresambulantes. Pero en canto amosei un relucente billete decinco dólares na recepción ofrecéronme o mellor dos ser-vizos. En Nova Inglaterra un billete de cinco dólares écoma un título nobiliario.

Meu Deus, como me prestou aquel polo á cremasobre pan torrado e as tortas de trigo sarraceno conxarope! Cando unha está acostumada a preparar todas assúas comidas, comer algo cociñado no fogón doutrapersoa é o mellor dos agasallos. Despois de cear, estabamáis que preparada para sentar nunha randeeira nosoportal co meu xersei, pero entón lembrei que estabaobrigada a continuar coas tradicións do Parnaso. Atopá-bame alí para difundir o evanxeo dos bos libros. Púxen-

121


me a pensar que o profesor nunca eludira seguir adian-te coa súa campaña e resolvín que eu tamén estaría áaltura da súa causa.

Cando rememoro aquela experiencia, paréceme unpouco aloucada, pero naquel momento víame presadunha especie de fervor evanxelista. Pensei que se íaintentar vender libros tería que divertirme facéndoo. Amaioría das señoras maiores atopábanse no salón, tecen-do, lendo ou xogando ás cartas. Na sala de fumadorespuiden ver dous homes engurrados. A señora Hominy, aencargada do lugar, estaba sentada no seu escritorio,detrás dun enreixado de metal, repasando as contascunha pluma. Imaxinei que probablemente non ocorreranada emocionante naquela casa dende que Walt Whit-man escribira Follas de herba. Movida por un espírito de“agora ou nunca”, decidinme a animalos.

Decatárame de que detrás da porta do comedorhabía unha campá. Entrei e collina. Pareime no espazosovestíbulo e comecei a tocala con toda a forza que puiden.

Calquera pensaría que era unha alarma de incendio.A señora Hominy deixou caer a pluma co susto. Asdamas coloniais do salón volveron á vida e botaron acorrer cara ao vestíbulo coma cascudas. Nun minuto con-gregara unha audiencia bastante considerable. Agora tiñaque cativala.

–Amigos –dixen (supoño que imitando de xeitoinconsciente os trucos profesionais do profesor)–. Estacampá que xeralmente os convoca para comer, chámaosagora a un banquete literario. Co permiso da dirección, ecoas miñas desculpas por perturbar a súa tranquilidade,obsequiareinos cunhas cantas observacións sobre o valor

122


dos bos libros. Vexo que varios de vostedes gozan da lec-tura, así que talvez o tema sexa do seu agrado.

Contempláronme coa calor propia dun xeado denoces.

–Damas e cabaleiros –continuei–, seguro que lem-bran a historia de Abe Lincoln cando dixo: “Se lle cha-man pata a un rabo, cantas patas ten un can?” “Cinco”,responderían. Pois non, porque, como dicía o señor Lin-coln, chamarlle pata a un rabo…

Sigo pensando que foi un boa forma de comezar.Pero non puiden pasar de aí. A señora Hominy espertoudo transo, saíu correndo da súa gaiola e agarroume dobrazo. Estaba colorada coa furia.

–De verdade! –dixo–. De verdade…! Teño que pedir-lle que continúe isto nalgún outro lugar. Nesta casa nonadmitimos comerciantes ambulantes.

E en quince minutos engancharan a Peg e estábanmepedindo que marchase. Estaba tan desconcertada, a causado meu propio fervor, que apenas puiden protestar.Nunha especie de atordamento atopeime no hotelMoose, onde me aseguraron que non tiñan nada contrao gremio dos comerciantes. Fun directamente ao meucuarto e quedei durmida tan pronto como me deitei nocolchón de palla.

Ese foi o meu primeiro e último discurso en público.

123


CAPÍTULO DOCE

O día seguinte era domingo, 6 de outubro. Lembro bena data.

Espertei tan animada coma unha das heroínas deRobert W. Chambers. Todas as miñas dúbidas e preocu-pacións da tarde anterior desapareceran, e sentíame ensincera harmonía co mundo e con todo o que contiña. Ohotel atopábase nun estado precario, pero facía falta algomáis ca iso para botar abaixo o meu ánimo. Tomei unbaño de auga xeada nunha auténtica bañeira rural de lata,e logo almorcei ovos e pancakes. Á mesa estaban sentadosun vendedor de pararraios e outros viaxantes de comer-cio. Temo que a miña conversa estivo conscientementemodelada polo que diría o profesor de encontrarse alí,pero, en todo caso, arranxeime. Os viaxantes, despoisdun momento de embarazosa timidez, tratáronme comaun dos seus e preguntáronme con interese pola miña“liña” de negocio. Describinlles o que facía e todos afir-maron que envexaban a miña liberdade para ir e vir sendepender dos trens. Conversamos alegremente duranteun longo anaco e, case sen querer, comecei a predicarsobre os libros. Ao final insistiron en que lles ensinase oParnaso. Saímos todos á corte, onde deixara a caravana, ebotáronlles unha ollada aos estantes. Antes de que medecatase xa gañara cinco dólares, malia que decidira non

125


facer ningún negocio o domingo. Pero non puidennegarme a venderlles os libros ao velos tan ansiosos porconseguir algo realmente bo para ler. Un dos homes fala-ba sen parar sobre Harold Bell Wright, pero teño queadmitir que nunca oíra falar del. Era evidente que o pro-fesor non adquirira ningunha das súas obras. Divertiumedescubrir que, despois de todo, o pequeno Barbarrubianon o sabía todo sobre literatura.

Tras isto dubidei se ir á igrexa ou escribir algunhascartas. Finalmente decidinme polas cartas. Comecei porAndrew. Escribinlle o seguinte:

Hotel Moose, BathDomingo pola mañá

Querido Andrew:Parece ridículo pensar que só pasaron tres días

dende que marchei da granxa da Sabina. Pero, para sersincera, ocorréronme máis cousas nestes tres días que entres anos na casa.

Lamento que ti e o señor Mifflin discutísedes,aínda que podo comprender bastante ben os teus senti-mentos. Con todo, estou moi enfadada contigo porintentar cancelar o cheque que lle dei. Iso non era asun-to teu, Andrew. Chamei por teléfono ao señor Shirley eordeneille que lle indicase ao persoal do banco deWoodbridge que lle entregase os cartos a Mifflin. Oseñor Mifflin non me enganou para que mercase o Par-naso. Fíxeno pola miña propia vontade. E, se queressaber a verdade, a culpa é túa! Compreino porque tiñamedo de que o mercases ti se non o facía eu. E non que-ría quedar soa na granxa ata o día de Acción de Grazasmentres ti ías noutra das túas viaxes. Así que decidínfacelo eu. Pensei que así verías o que se sente ao quedar

126


só a cargo da casa. Pensei que me sentaría ben poderdespexar a mente durante un tempo e vivir a miña pro-pia aventura.

Así que, Andrew, velaquí unhas cantas indicacións:1. Non esquezas darlles de comer ás galiñas dúasveces ao día e de recoller todos os ovos. Hai unaniñadoiro detrás da pía de leña e algunhas dasWyandotte están poñendo debaixo da neveira.

2. Non deixes que Rosie toque a porcelana azul daavoa, porque estou segura de que a romperá encanto lle pouse enriba eses grandes e gordosdedos suecos.

3. Non esquezas a túa roupa interior de abrigo. Asnoites son cada vez máis frías.

4. Esquecín poñerlle a tapa á máquina de coser.Faino ti, por favor, ou encherase de po.

5. Non deixes que o gato ande solto pola casadurante a noite, que sempre rompe algo.

6. Mándalle á señora McNally os teus calcetíns etodo o que necesite un remendo, que xa chosamaña ela.

7. Non esquezas darlles de comer aos porcos.8. Non esquezas arranxar o catavento do celeiro.9. Non esquezas enviar o barril de mazás á sidrería,ou non terás sidra que beber cando veña visitar-nos o señor Decameron a finais do outono.

10. Só por chegar aos dez mandamentos vou enga-dir un máis: Podes chamar á señora Collins edicirlle que esta semana a reunión da sociedadebenéfica Dorcas terá que ser noutra casa, porquenon sei cando vou regresar. Quizais me ausentedurante quince días máis. Estas son as miñasprimeiras vacacións en moito tempo e pensoaproveitalas ao máximo.

127


O profesor (o señor Mifflin) volveu a Brooklynpara traballar no seu libro. Lamento que vos puxésedesa pelexar no medio do camiño coma un par de falca-trueiros. É un homiño moi agradable e caeríache ben seo coñeceses mellor.

Vou pasar o día en Bath e mañá saio cara a Has-tings. Malia ser domingo, esta mañá gañei cinco dóla-res vendendo libros.

Con afecto, a túa irmá,Helen McGill

P. D. Non esquezas limpar a desnatadora cando rema-tes de usala, ou quedará nun estado lamentable.

Despois de escribirlle a Andrew pensei en enviarlle unhamensaxe ao profesor. Xa lle redactara mentalmente unhalonga carta, pero no momento en que quixen pasala aopapel invadiume unha sensación embarazosa. Non sabíacomo comezar. Pensei que sería moito máis divertido seel estivese comigo e puidese oílo falar. E entón, mentresescribía as primeiras liñas, algúns dos vendedores volve-ron á sala.

–Pensei que igual lle gustaría ollar o xornal dodomingo –dixo un deles.

Collín o xornal, deille as grazas e boteilles unha olla-da aos titulares. Unhas ameazadoras letras negras apare-ceron diante miña e púxoseme o corazón nun puño. Sen-tín como me arrefriaban os dedos.

CATASTRÓFICO DESCARRILAMENTO

NA LIÑA FERROVIARIA DO NORDÉS

AO ENTRAR O EXPRESO NUNHA VÍA MORTA

128


––––DEZ PERSOAS FALECIDASE MÁIS DE VINTE FERIDOS

––––FALLO NO DISPOSITIVO DE BLOQUEO

As letras semellaban elevarse tanto coma un anuncio deleite malteado. Lin os detalles con tremente aprensión.Polo visto, o expreso que saíra de Providence o sábado áscatro da tarde entrara nunha vía morta preto de Willdonsobre ás seis, e chocara contra unha fileira de vagóns demercadorías baleiros. O vagón da equipaxe quedara des-truído e o de fumadores envorcara e caera por un terra-plén. Morreran dez homes… a cabeza dábame voltas. Eraese o tren que collera o profesor? Vexamos. Saíu deWoodbridge nun tren local ás tres. A véspera dixera queo expreso saía de Port Vigor ás cinco… Se transbordaraao expreso…

Cunha mestura de fascinación e horror, a miña mira-da dirixiuse á lista de falecidos.

Percorrín os nomes. Grazas a Deus, non, Mifflin nonse atopaba entre eles.

Entón vin a última liña:

Home sen identificar, de mediana idade

E se era o profesor?De súpeto, sentinme mareada e, por primeira vez na

miña vida, desmaieime.Grazas a Deus non había ninguén máis na sala. Os

vendedores volveran saír, así que ninguén me oíu caer da

129


cadeira. Recuperei a consciencia un intre despois, o cora-zón dábame voltas coma unha buxaina. Ao principio noncomprendía o que sucedía. Entón, a miña mirada volveucaer sobre o xornal. Relín os feitos febrilmente, e taménos nomes dos feridos, que antes pasara por alto. Non vinningún nome coñecido. Pero as tráxicas palabras “homesen identificar” bailaban ante os meus ollos. Ai!, se fose oprofesor…

A verdade abalanzouse sobre min coma unha onda.Amaba aquel homiño: amábao, amábao. Trouxera algocompletamente novo á miña vida, e as súas valorosas epintorescas maneiras quentaran o meu gordo e vellocorazón. Por primeira vez, cunha intolerable puntada dedor, parecía saber que xa non podería volver vivir a miñavida sen el. E agora… que ía facer?

Como podía saber a verdade? Se estaba no tren e saíraileso do accidente, seguramente enviaría unha mensaxe ágranxa da Sabina para facermo saber. En todo caso, exis-tía esa posibilidade. Fun correndo cara ao teléfono parachamar a Andrew.

Ai!, a agónica lentitude das conexións telefónicascando a urxencia nos aprema! Tremeume a voz cando lledixen á operadora: “Redfield 158 J”. Co corazón acelera-do polos nervios, agardei a oír o familiar clic do auricu-lar ao outro lado. Puiden oír como a central de Redfieldrecibía a chamada e a conectaba co noso teléfono. Namiña imaxinación puiden ver o aparato, na parede dovello recibidor da granxa da Sabina. Puiden ver a suciaplaca de escaiola onde Andrew apoia o cóbado mentresfala polo teléfono e o lugar no que anota cun lapis osnúmeros, que despois eu borro con miolo de pan. Puiden

130


ver a Andrew saíndo da sala para contestar a chamada. Eentón a operadora dixo con indiferenza: “Non contes-tan”. Cando saín da cabina tiña a fronte cuberta de suor.

Espero non ter que volver sentir o terror que vivínnas seguintes horas. A pesar da miña forma de ser fran-ca e cordial, en momentos difíciles son tan reservadacoma unha ostra. Estaba decidida a esconder a miñaangustia e a miña ansiedade dos ben intencionados hós-pedes do hotel Moose. Botei a correr cara á estación detrens para enviar un telegrama ao enderezo do profesoren Brooklyn, pero estaba pechada. Un rapaz díxome quenon abriría ata a tarde. Dende unha farmacia chamei áoficina de información de Willdon e, á fin, conseguíncontactar cun dos enterradores aos que me remitira aoperadora de Willdon. Unha espantosa e compasiva voz(algunha vez falastes cun enterrador por teléfono?) res-pondeume que non había ningún Mifflin entre os fale-cidos, pero tamén admitiu que había un corpo aínda senidentificar. Empregou unha espantosa palabra que mefixo estremecer: irrecoñecible. Colguei o teléfono.

Entón coñecín por primeira vez o horror da soidade.Pensei no caderno do pobre homiño que atopara. Penseinas súas maneiras intrépidas e encantadoras… na súapatética gorriña de tweed, no botón que lle faltaba dachaqueta, nos torpes zurcidos da súa esfiañada manga.Parecíame coma se o paraíso consistise en ir no Parnasopor camiños rurais, co profesor sentado á miña beira nopescante. Que importaba que só o coñecese dendehabía… canto tempo era? Trouxera o resplandor dunideal á miña monótona vida. E agora… perdérao parasempre? Andrew e a granxa semellaban algo vago e dis-

131


tante. Era unha muller caseira, mortalmente soa e desam-parada. Na miña perplexidade camiñei cara ás aforas davila e rompín a chorar.

Finalmente acouguei. Non me avergonza dicir que xaadmitía con franqueza aquilo que me estivera ocultandoa min mesma. Estaba namorada… namorada dun peque-no vendedor de libros barbirroibo que a min me parecíamáis espléndido ca o cabaleiro Galaaz. E xurei que se elme aceptaba o seguiría ata a fin do mundo.

Regresei camiñando ao hotel. Pensei que volveríaintentar falar con Andrew por teléfono. A miña almaenteira estremeceuse cando por fin oín o clic do outroauricular.

–Diga? –dixo a voz de Andrew.–Oh, Andrew –dixen–, son Helen.–Onde estás? –soaba enfadado.–Andrew, teño algunha… algunha mensaxe do señor

Mifflin? O accidente de onte… quizais estivese nesetren… Estou tan preocupada… Cres que poida estar…ferido?

–Que parvada –dixo Andrew–. Se queres saber deMifflin, está no cárcere de Port Vigor.

Coido que entón Andrew debeu de quedar descon-certado. Comecei a rir e a chorar ao mesmo tempo e, namiña axitación, colguei o teléfono.

132


CAPÍTULO TRECE

O meu primeiro impulso foi o de esconderme nalgúnrecuncho escuro onde poder darlles renda solta aos meussentimentos, sen ningún medo nin reparo. Antes de saírda cabina do teléfono recompúxeme o mellor que pui-den. Logo, avancei polo recibidor e escapei pola portalateral. Dirixinme ás cortes, onde a boíña de Peg estabacomendo no seu compartimento. O agradable e caseirocheiro a cabalo e a arneses de coiro desgastado chegoumedirectamente ao corazón, e, mentres Bock enredaba aosmeus xeonllos, pousei a cabeza no pescozo de Peg e cho-rei. Creo que aquela gorda e vella egua me comprendeu.Era tan repoluda, prosaica e madura coma min, e amabao profesor.

De súpeto, as palabras de Andrew volveron resoar namiña mente. Antes apenas lles prestara atención a causado grande alivio que me inundara, pero agora o seu sig-nificado fíxose patente. “No cárcere.” O profesor no cár-cere! Iso explicaba a súa estraña desaparición en Wood-bridge. Aquel desprezable Shirley debeu de chamardende Redfield, e cando o profesor foi ao banco paracobrar o seu cheque detivérano. Por iso me meteran nasala co mobiliario de caoba. Andrew tiña que estar detrásde todo isto. Condenado tolo! O rostro ardíame polarabia e a humillación.

133


Nunca antes soubera o que significaba estar verda-deiramente enfurecida. Podía sentir como me formigabao cerebro. O profesor no cárcere! Aquel homiño galantee cabaleiroso, encerrado con vagabundos e rateiros, sos-peitoso de ser un estafador… como se eu non puidesecoidar de min mesma! Que pensaban que era? Unsecuestrador?

Ao momento, decidín volver a Port Vigor sen demo-ra. Se Andrew conseguira que encerrasen o profesor sópuidera ser acusándoo de estafarme. Dende logo nonpodía ser por deixarlle o nariz a sangrar no camiño deShelby. E se eu me presentaba e retiraba a acusación, sendúbida terían que deixar marchar o señor Mifflin.

Creo que debía de estaba falando soa no comparti-mento de Peg. En todo caso, xusto nese intre chegou omozo dos cabalos e pareceu bastante desconcertado aoverme, co rostro colorado e nun estado de obvia axita-ción, falándolle ao cabalo. Pregunteille cando saía oseguinte tren para Port Vigor.

–Pois verá, señora –dixo–, seica suspenden todos ostrens locais ata que despexen a zona do descarrilamentode Willdon. Hoxe é domingo, así que non creo que con-siga nada ata mañá pola mañá.

Cavilei nas súas palabras. Tampouco había tanta dis-tancia ata Port Vigor. Un automóbil da cocheira localpodería levarme ata alí nun par de horas como moito.Pero semellaba máis apropiado ir ao rescate do profesorno seu propio Parnaso, aínda que tardase máis en chegarata alí. Para ser sincera, malia sentirme enfadada e humi-llada ante a idea de que Andrew o fixese encarcerar, nonpodía evitar no máis fondo de min sentir certa gratitude.

134


E se estivese no tren accidentado? Despois de todo, osabio de Redfield representara o papel da Providencia. Separtía inmediatamente no Parnaso podería chegar a PortVigor… ben, o luns pola mañá.

A boa xente do hotel Moose quedou moi sorprendi-da ao ver o apuro co que despachei o xantar. Pero non llesdei ningunha explicación. Ben sabe Deus que tiña a cabe-za tan chea doutros pensamentos, que o puré de mazápodería ser asbesto e comeríao igual. Xa saben que asmulleres só se namoran unha vez na vida, e se se esperaata case os corenta… ben, hai que espelirse! Verán, ninsequera estaba vacinada contra o amor por algún flirteoadolescente. Comecei a traballar de institutriz candoaínda era unha rapaza, e unha institutriz non ten moitasoportunidades de coquetear. Así que cando me chegou,deume ben forte. É entón cando unha muller se descobrea si mesma: cando se namora. Dá igual que sexa vella,gorda, previsible ou simple. Sente ese formigo debaixodas costelas e cae da árbore coma unha ameixa madura.Non me importaba que Roger Mifflin e mais eu formá-semos unha parella tan rara coma o vello doutor Johnsone a súa muller, só sabía unha cousa: que, cando volvese veraquel demiño, ía ser toda súa… se el me aceptaba. Por isoo vello hotel Moose de Bath é un lugar sagrado para min.Alí foi onde aprendín que a vida aínda me deparaba algonovo… algo mellor que cocerlle galletas a Andrew.

• • •

Aquel domingo era un deses días apracibles e douradosque adoitamos ter en outubro en Nova Inglaterra. Como

135


todos os granxeiros saben, o ano comeza realmente enmarzo e, a finais de setembro ou comezos de outubro, aestación chega á perfección e madurez do seu clímax. Haiuns poucos días en que o mundo parece mexerse nunsoño doce, no momento de plenitude da froita, antes dedar comezo o declive. Non teño palabras (coma Andrew)para describilo, pero dende hai anos podo percibilo cadaoutono. Lembro que, ás veces, na granxa, adoitabaapoiarme un intre na pía de leña, xusto antes da cea, paraobservar aqueles solpores púrpuras de outubro. Oía oagudo tintín da campaíña da máquina de escribir deAndrew mentres este traballaba no seu estudio. E entón,intentaba absorber a beleza e a melancolía de todo aqui-lo, antes de correr a preparar o puré de patacas.

Peg arrastraba o Parnaso de volta cun alegre trote.Creo que sabía que regresabamos onda o profesor. Bockcorría vigorosamente a un lado. E eu tiven tempo desobra para pensar. Algo bo, ben pensado, xa que tiñamoito que reflexionar. Unha aventura que comezaracomo unha simple broma ou un capricho convertérasenunha parte esencial da miña vida. Supoño que me esta-ba comportando de xeito extravagante e romántico,coma unha poliña, pero, polos ósos de George Eliot,compadezo as mulleres que nunca tiveron ocasión de serextravagantes. Mifflin estaba no cárcere, si, pero taménpodería estar morto e… irrecoñecible! O meu corazónnegábase a sentirse totalmente triste. Ía rescatalo daquelindigno oprobio. Era coma se existise unha especie de afi-nidade entre a estación e o meu ánimo, cavilei, ao con-templar como as varas de ouro se volvían de bronce lán-guido ao longo do camiño. Alí estaba eu, na madurez da

136


miña feminidade, á beira do meu declive cara ao outono,e, velaí!, pola graza de Deus atopara o meu home, o meumestre. Conmovérame coa súa paixón e a súa valentía.Non me importaba o que lle ocorrese a Andrew, nin ágranxa da Sabina, nin a ningunha outra cousa nomundo. A miña casa, o meu fogar atopábase alí: no Par-naso, ou onde fose que Roger montase a súa tenda decampaña. Soñei que cruzaba a ponte de Brooklyn con elao solpor, e contemplabamos como os rañaceos se perfi-laban contra un ceo en chamas. Gústame chamarlles áscousas polo seu nome. A tinta é tinta, por moito que nobote poña “fluído comercial”. Non intentei ignorar ofeito de que estaba namorada. En realidade, enchíame deorgullo. A medida que o Parnaso avanzaba polo camiño,e as follas de cor escarlata dos pradairos se arremuiñabangráciles na melancólica brisa de outubro, inventei unhaespecie de cántico que titulei:

Himno para unha muller (gorda) de mediana idadeque se namorou

Oh, Deus, douche as grazas por poñer esta grande aven-tura no meu camiño! Estou agradecida porque escapei daterra erma das solteironas e vin a gloria dun amor máis gran-de que a miña propia vida. Douche as grazas por ensinarmeque mesturar, amasar e cocer non é todo o que a vida medepara. Mesmo se el non me ama, Señor, sempre serei súa.

Ía cantaruxando semellante cousa cando, preto deWoodbridge, me topei cun enorme e lustroso automóbildetido onda a cuneta. Varias persoas, de aspecto inteli-

137


xente e adiñeirado, permanecían sentadas baixo unhaárbore mentres o seu condutor pelexaba cunha roda.Estaba tan absorta nos meus propios pensamentos quecreo que pasaría por diante deles sen prestarlles ningu-nha atención, pero de súpeto lembrei o credo do profe-sor: predicar o evanxeo dos bos libros en toda ocasión.Fose domingo ou non, decidín que a mellor forma dehonrar a Mifflin era actuando segundo os seus principios.Parei na beira do camiño.

Deime conta de que aquelas persoas se miraban asunhas ás outras cun aire de sorpresa e murmuraban algo.Había un ancián de rostro fraco e expresión dilixente,unha muller robusta, que evidentemente era a súa espo-sa, dúas mociñas e un home con roupa de xogar ao golf.O rostro do home máis vello resultábame vagamentefamiliar. Pregunteime se sería algunha das amizades lite-rarias de Andrew cuxa foto vira en algures.

Bock quedou a carón da roda, coa longa e onduladalingua saíndo e entrando entre os dentes. Dubidei duran-te un intre, pensando como comezar o ataque, e namen-tres o cabaleiro maior berrou:

–U-lo profesor?Comezaba a decatarme de que Mifflin era verdadei-

ramente un personaxe público.–Deus santo! –dixen–. Vostede tamén o coñece?–Pois coido que si –respondeu–. A primavera pasada

veu visitarme para falar dunha asignación para as biblio-tecas escolares e non marchou ata que lle prometín quefaría o que quería! Quedou a pasar a noite connosco efalamos sobre literatura ata as catro da mañá. Onde estáagora? É vostede a nova dona do Parnaso?

138


–Só de momento –dixen–. O señor Mifflin está nocárcere de Port Vigor.

As damas emitiron uns gritiños de asombro e o caba-leiro (supuxen que era inspector de educación ou algopolo estilo) non parecía menos sorprendido.

–No cárcere! –dixo–. Pero por que raio o prenderon?Maltratou a alguén por ler a Nick Carter ou a Bertha M.Clay? Non se me ocorre ningún outro delito que puide-se cometer.

–Acúsano de estafarme catrocentos dólares –dixen–,e o meu irmán conseguiu que o detivesen. Pero o profe-sor non lle quitaría a unha galiña o ovo que acaba depoñer. Merqueille o Parnaso pola miña propia vontade.Vou de camiño a Port Vigor para sacalo do cárcere. E des-pois voulle pedir que case comigo… se quere. Aínda quenon sexa ano bisesto.

Mirou para min, co seu rostro delgado e engurradocheo de simpatía. Era un home ben parecido, e o seu pelocurto e cano deixaba ao aire unha fronte ampla e bron-ceada. Fixeime no seu traxe escuro e caro, e no inmacu-lado colo da súa camisa. Evidentemente, era un home deboa familia.

–Ben, señorita –dixo–, calquera amiga do profesor éamiga nosa. –A súa esposa e as rapazas estiveron de acor-do–. Se quere que a levemos no noso coche para rematarantes co asunto, estou seguro de que Bob estará encanta-do de conducir o Parnaso ata Port Vigor. A roda estaráamañada enseguida.

O mozo asentiu efusivamente, pero, coma xa dixenantes, estaba decidida a levar o Parnaso eu mesma. Pen-saba que a visión do seu propio tabernáculo sería o

139


mellor bálsamo para Mifflin despois de tan molesta expe-riencia. Así que rexeitei a oferta, e expliquei a situaciónmáis polo miúdo.

–Ben –dixo–, pois déixeme axudala da maneira quepoida. –Sacou unha tarxeta de visita da carteira e garaba-teou algo nela–. Cando chegue a Port Vigor –conti-nuou–, mostre isto no cárcere e non creo que teña nin-gún problema. Dá a casualidade de que coñezo as persoasque traballan alí.

Así que, despois de darlles a man a todos os presen-tes, partín de novo, moito máis animada tras aquelpequeno e amigable incidente. Non se me ocorreu mirara tarxeta que me deran ata que avancei un bo treito.Entón entendín por que o rostro do home me resultabatan familiar. A tarxeta dicía simplemente:

RALEIGH STONE STAFFORDResidencia oficial,Darlington.

Era o gobernador do estado!

140


CAPÍTULO CATORCE

Non puiden evitar rir polo baixo a medida que o Parnasose achegaba ao cumio do outeiro e eu volvía albiscar o ríoao lonxe. Que diferente era todo aquilo dos meus soñosrománticos de xuventude. Isto fora algo característico damiña vida… estivera repleta de acontecementos caseiros ecotiáns, e a miúdo bastante cómicos, malia a miña deter-minación por amosarme culta e seria. Con todo, quedei aobordo das lágrimas ao pensar no tráxico accidente de Will-don e nos apesarados corazóns que agora deberían estar deloito. Pregunteime se o gobernador estaría regresando dealí, despois de ordenar unha investigación.

Na súa tarxeta escribira: “Por favor, liberen a R. Mif-flin de inmediato e compórtense de xeito educado conesta dama”, así que non esperaba atopar ningún tipo deproblema. Iso aumentaba a miña ansiedade por chegarcanto antes, e tras atravesar o río no transbordador, deti-vémonos en Woodbridge só durante o tempo necesariopara cear algo. Pasei por diante do banco onde me fixe-ran agardar naquela sala, e de boa gana lle daría uns ver-gallazos a aquel caixeiro entremetido. Pregunteime comolevarían o profesor a Port Vigor, e pensei con ironía quexusto o sábado pola mañá el suxerira levar os vagabundosa aquel mesmo cárcere. Porén, non dubidei que o seuespírito filosófico lle sacaría proveito á situación.

141


Woodbridge estaba tan morto coma calquera outravila un domingo pola noite. No pequeno hotel onde ceeinon falaban doutra cousa que do accidente do tren. Perocando fun pagar a conta, o propietario reparou na pre-senza do Parnaso no patio.

–Ese é o ómnibus que lle vendeu aquel quincalleiro,non si? –preguntou cunha mirada maliciosa.

–Si –respondín secamente.–Imaxino que volve para levalo a xuízo –insinuou–.

Dígolle que ese tipo é o demo, créame. Cando o shériffintentou esposalo, púxolle un ollo morado e houbo deromperlle a mandíbula. Para ser un anano élle camorrista!

“O meu pequeno e valoroso loitador”, pensei, eruboriceime de orgullo.

O camiño de regreso a Port Vigor parecía intermina-ble. Púxenme algo nerviosa ao lembrarme dos mendigosda canteira de Pratt, pero con Bock sentado ao meucarón no pescante crin que sería de covardes alarmarse.Avanzamos ás escuras, polos negros corredores dos piñei-ros, onde a luz das estrelas se estiraba sobre as nosas cabe-zas coma un lazo, e logo polas onduladas dunas que sealzan sobre o río. Tamén se podía ver a lúa, pero estabamortalmente cansa, sentíame soa e só desexaba ver o meupequeno Barbarrubia. Peg tamén estaba esgotada e cami-ñaba devagar. Xa debía ser media noite cando divisamosas luces vermellas e verdes dos sinais ferroviarios, e sou-ben que Port Vigor se atopaba moi cerca.

Decidín acampar alí mesmo. Levei a Peg a un pradoque había a carón do camiño, ateina no valado e metín ocan comigo na caravana. Estaba demasiado cansa paraespirme. Derrubeime no catre e tapeime coas mantas. Ao

142


facelo, algo caeu ao chan detrás do moble cun golpe seco.Era unha pipa de carozo esquecida do profesor, ennegre-cida e chea de borralla. Púxena debaixo da almofada equedei durmida.

Luns, sete de outubro. Se esta fose unha novela sobreunha moza encantadora, esvelta e de mirada coqueta, quediferente sería a miña descrición dos sentimentos cos queespertei á mañá seguinte. Pero como estas só son unhaspoucas páxinas sobre a vida dunha ama de casa gorda deNova Inglaterra, teño que ser franca. Espertei sentíndo-me apática e avinagrada. O día era gris e ía frío: tenuesretallos de néboa elevábanse dende o Sound e a brisa traíao desolado grallo das gaivotas. Estaba triste, desgustada e,si, avergoñada. Devecía apaixonadamente por correronda a profesor, apertalo entre os meus brazos e estar asoas con el no Parnaso, viaxando por algún camiño sollei-ro. Pero entón lembrei as súas palabras: eu non era nadadel. E se, despois de todo, el non me amaba?

Atravesei camiñando dous prados ata chegar á praia,onde as pequenas ondas azoutaban os seixos. Lavei a carae as mans coa auga salgada. Logo volvín ao Parnaso e pre-parei un pouco café con leite condensado. Deilles oalmorzo a Peg e a Bock. Despois, volvín enganchar a Pegá caravana e sentinme mellor. Ao entrar na vila tiven queagardar no paso a nivel mentres o tren accidentado, quevolvía de Willdon, avanzaba retumbando. Isto significa-ba que a vía estaba despexada de novo. Observei oshomes roñentos que viaxaban nos vagóns e estremecinmeao pensar no que estiveran facendo.

O cárcere do condado de Vigor atópase aproximada-mente a unha milla da vila, e está formado por unhas feas

143


barracas de pedra gris, rodeadas por un elevado muro conpicos. Dei grazas porque aínda era bastante cedo e podíatransitar polas rúas sen cruzarme con ningún coñecido. Áfin, cheguei ao portal da prisión. Alí, unha especie deporteiro impediume o paso.

–Non pode pasar, señora –dixo–. O día de visitas foionte. Non se permiten máis visitas ata o mes que vén.

–Teño que entrar –dixen–. Teñen encerrado unhome baixo unha acusación falsa.

–Iso din todos –retrucou el, con calma, e botou unesgarro que chegou ata a metade do camiño–. Se oísefalar os seus amigos nunca crería que ningún dos nososinternos debería estar aquí.

Amoseille a tarxeta do gobernador. Pareceu bastanteimpresionado, e foi ata unha garita que había no muro,para chamar por teléfono, supoño.

Regresou ao momento.–O shériff di que a recibirá, señora. Pero vai ter que

deixar aquí ese furgón de dinamita. –Despechou unhaportela no enorme portal de ferro e conduciume ondaoutro home que se atopaba no interior–. Leva esta damaante o shériff –ordenou.

Algúns dos presos do condado de Vigor deberanaprender ben o oficio de xardineiro, xa que os terreostiñan moi bo aspecto. O céspede era verde e estabaperfectamente cortado, e había os convencionais lei-tos de flores con formas moi feas. Ao lonxe vin ungrupo de homes con traxe a raias arranxando unhacalzada. O guía levoume ata unha fermosa cabana quese levantaba a carón do edificio principal. Fóra habíadous nenos xogando, e lembro que pensei que o inte-

144


rior dos muros dun cárcere era un sitio ben raro paracriar uns rapaces.

Pero tiña outras cousas nas que pensar. Levantei amirada cara a aquel lúgubre e gris edificio. Detrás dunhadaquelas pequenas ventás con barrotes estaba o profesor.Debería estar enfadada con Andrew, pero por algúnmotivo todo parecía unha especie de soño. Entón, fixé-ronme entrar no recibidor da cabana do shériff, e poucodespois estaba falando cun home alto con pescozo detouro e bigote de político.

–Ten aquí un preso que se chama Roger Mifflin?–preguntei.

–Miña querida señora, non teño na cabeza unha listaco nome de todos os nosos internos. Se vén comigo á ofi-cina, podemos mirar nos rexistros.

Ensineille a tarxeta do gobernador. Colleuna e que-dou mirándoa, coma se esperase que aquela mensaxecambiase ou desaparecese. Camiñamos por unha franxade céspede ata o edificio da prisión. Alí, nunha enormeoficina sen mobles, consultou un ficheiro.

–Aquí está –dixo–. Roger Mifflin. Idade: 41. Rostro:ovalado. Complexión: rubicunda. Cabelo: rubio, peronon moito. Altura: 64 polgadas. Peso: espido, 120 libras.Marcas de nacemento:…

–Non fai falta que siga –dixen–. É ese. Por que oteñen aquí?

–Está retido por non pagar a fianza, pendente dexuízo. Acúsano de intentar estafar a unha tal HelenMcGill, solteira, idade:…

–Parvadas! –dixen–. Eu son Helen McGill e esehome nunca intentou estafarme.

145


–O seu irmán, Andrew McGill, presentou a acusa-ción e ordenou o arresto no seu nome.

–Eu nunca autoricei a Andrew a actuar no meunome.

–Entón retira os cargos?–Por suposto –dixen–. Estou pensando seriamente

en denunciar a Andrew e facer que o arresten a el.–Todo isto é moi irregular –dixo o shériff–, pero se o

prisioneiro é coñecido do gobernador, supoño que nonhai alternativa. Porén, non podo anular o arresto senestablecer algún tipo de fianza. Segundo as leis do nosoestado, o parente máis próximo debe garantir o bo com-portamento do preso tras a súa posta en liberdade. Nonhai ningún parente próximo…

–Si que hai! –dixen–. Eu son parente do preso.–Que quere dicir? –preguntou–. Que relación ten

vostede con Roger Mifflin?–Teño intención de casar con el tan pronto como

poida sacalo de aquí.O shériff botouse a rir ás gargalladas.–Supoño que non hai xeito de impedirllo –dixo.

Prendeu a tarxeta do gobernador nunha folla azul quetiña enriba do escritorio e púxose a cubrir uns impresos–.Ben, señorita McGill –continuou–, non leve máis de undos meus presos ou quedarei sen traballo. O garda acom-pañaraa ata a cela. Lamento moito o acontecido, pero xave que non tivemos a culpa deste erro. Dígallo ao gober-nador cando o vexa, de acordo?

Seguín o garda, subimos dous tramos de escaleiras depedra núa e avanzamos por un longo corredor branque-ado. Aquel sitio era espantoso: filas e filas de pesadas por-

146


tas con diminutas ventás de barrotes. Decateime de quecada porta tiña un cadeado con combinación, coma ascaixas fortes. Tremíanme moitísimo os xeonllos.

Pero a cousa non era tan dramática como esperaba.O carcereiro detívose ao final dun longo corredor. Mar-cou a combinación mentres eu agardaba, invadida polohorror. Creo que esperaba atopar o profesor coa cabezarapada (aínda que tampouco poderían quitarlle moitopelo ao pobre), vestido cun uniforme de raias e cun gri-llón e unha bóla amarrados ao nocello.

A porta abriuse pesadamente. Detrás había un cuar-tiño estreito e limpo cunha cama baixa de campamentoe unha mesa, baixo a ventá de barrotes, cuberta depapeis. O profesor, vestido coa súa propia roupa, escribíaafanosamente de costas a min. Talvez pensou que só setrataba do garda que lle traía a comida, ou talvez ninsequera foi consciente da interrupción. Podía oír como asúa pluma corría apresurada polo papel. Xa debería desaber que ninguén podía despoxar a aquel home do seuheroísmo! Había que confiar en que sempre acabaría porsacarlle proveito a calquera situación!

–Linguado e unha copa de xerez, por favor, James–dixo o profesor por enriba do ombreiro, e o garda, queevidentemente chanceara con el antes, esmendrellouse.

–Veu visitalo unha dama, señoría –dixo.O profesor volveuse. Púxose bastante pálido. Por

primeira vez dende que o coñecía, pareceu quedar senpalabras.

–Señorita… señorita McGill –tatexou–. É vostedeunha boa samaritana. E eu estou facendo de John Bun-yan, ve? Escribindo no cárcere. Por fin comecei o meu

147


libro. E descubrín que os compañeiros de aquí non sabennada de literatura. Nin sequera hai unha biblioteca.

Por máis que o intentei, non puiden expresarlle todaa tenrura do meu corazón diante daquel gorila de carce-reiro detrás de nós.

Non sei como, chegamos á planta baixa, despois deque o profesor recollese os papeis do seu manuscrito. Xaalcanzara unhas proporcións formidables, pois escribiracincuenta páxinas nas trinta e seis horas que estivera nocárcere. Tivemos que asinar uns papeis na oficina. O shé-riff non fixo máis que pedirlle desculpas a Mifflin, e ofre-ceuse a levalo á vila no seu coche, pero expliqueille quetiñamos o Parnaso esperando onda o portal. A mirada doprofesor iluminouse cando oíu as miñas palabras, perovinme obrigada a sacalo de alí ás présas cando comezoua predicar sobre a necesidade de levar bos libros ás pri-sións. O shériff acompañounos ata o portal e volveunosdar a man.

Peg rinchou cando nos viu achegarnos, e o profesordeulle unha palmadiña no suave fociño. Bock tirou dacadea nun arrebato de alegría. Por fin estabamos sós.

148


CAPÍTULO QUINCE

Nunca souben como ocorreu. En lugar de volver a PortVigor, metémonos por un camiño secundario que levabacara ao outeiro e atravesaba o páramo, onde o aire do marchegaba fresco e doce. O profesor ía en silencio, miran-do ao seu redor. No outeiro había un bidueiral, e a luz dosol xogaba cos seus troncos sedosos.

–Que agradable é volver estar fóra –dixo con calma–.O Sabio non debe de ser tan amante do aire libre comoindica nos seus libros, ou non estaría tan disposto a meterun home no caldeiro. Talvez mereza outra pancada nonariz por iso.

–Ai, Roger –dixen, e creo que me tremía a voz–. Sín-too. Síntoo moito.

Non fun moi elocuente, verdade? E entón, non seimoi ben como, rodeoume co brazo.

–Helen –dixo–. Queres casar comigo? Non son rico,pero aforrei dabondo para poder vivir. Sempre teremos oParnaso, e este inverno iremos vivir a Brooklyn e escribi-rei o libro. E viaxaremos con Peg e predicaremos o amorpolos libros e polos seres humanos. Helen… es xusto oque necesitaba, que Deus te bendiga. Queres vir comigoe facerme o libreiro máis feliz do mundo?

Peg debeu de quedar asombrada por todo o tempoque tivo para pastar, sen que ninguén a molestase. Só sei

149


que Roger e mais eu quedamos alí sentados sen repararno tempo. E, cando me dixo que dende a primeira tardeque pasamos xuntos se propuxera facerme a súa esposa,antes ou despois, sentinme a muller máis orgullosa detoda Nova Inglaterra. Faleille a Roger do terrible acci-dente de tren e da angustia que me causara. Coido quefoi o accidente o que nos inclinou a perdoar a Andrew.

Xuntos, tomamos un lixeiro xantar nas dunas quedaban ao Sound. Atallamos polo cumio do outeiro e che-gamos ao camiño de Shelby, sen ter que volver pasar porPort Vigor. Peg tiraba de nós en dirección a Greenbriar,e non deixamos de conversar.

Talvez o mellor de todo foi que comezou a caer unhafría chuvisca mentres iamos polo camiño do outeiro. Oprofesor –como aínda o sigo chamando pola forza docostume– tapou a parte dianteira da caravana cunhacuberta de hule. Bock subiu dun chimpo e enroscousecontra a perna do seu amo. Roger sacou a súa pipa decarozo e eu quedei sentada cabo del. Continuamos avan-zando lentamente a medida que o día ía escurecendo, untrío feliz –ou un cuarteto, se incluímos a gordecha e ale-gre Peg–. O verán rematara, e xa non eramos uns mozos,pero esperábannos grandes cousas. Escoitei o goteo dachuvia e o constante chío do Parnaso sobre os seus eixes.Pensei na miña “antoloxía” de fogazas de pan e prometínfacer un millón máis se Roger así o quería.

Non chegamos a Greenbriar ata despois da hora dacea. Roger suxerira que tomásemos un camiño máiscurto que nos levaría antes ata Redfield, pero eu preguei-lle que pasásemos por Shelby e Greenbriar, como fixera-mos durante a viaxe de ida. Non lle dixen por que. E

150


cando á fin nos detivemos diante da tenda de Kirby, nocruzamento de camiños, chovía ás cuncas e estabamosdecididos a descansar.

–Ben, meu amor –dixo Roger–, queres que vaiamosver que cuartos ten este hotel?

–Teño unha idea mellor –dixen–. Vaiamos onda oseñor Kane para que nos case. Despois podemos volver ágranxa da Sabina e darlle unha sorpresa a Andrew.

–Polos ósos de Himeneo! –dixo Roger–. Tes razón!

Debían de ser preto das dez cando entramos pola cance-la vermella da granxa da Sabina. Escampara, pero asrodas batuxaban na lama e na auga a cada pouco. Nosalón había unha luz acendida, e pola ventá puiden ver aAndrew inclinado sobre a súa mesa de traballo. Baixamosdo pescante, agarrotados e doridos por mor da longaviaxe. Vin que o rostro de Roger adoptaba unha graciosaexpresión, mestura de severidade e humor.

–Ben, aquí chega a sorpresa do Sabio! –murmurou.Abrímonos paso entre as pozas e petamos na porta.

Andrew apareceu cunha lámpada na man. Cando nos viusoltou un rosmido.

–Permítame presentarlle a miña esposa –dixo Roger.–Maldita sexa –dixo Andrew.

Pero Andrew tampouco é tan malvado como o pintei.Unha vez que se convence de que cometeu un erro esfór-zase por emendalo de xeito case patético. Só lembro undos seus comentarios durante a posterior conversa, por-que estaba tan horrorizada polo estado da granxa da Sabi-na que me dediquei de inmediato a poñer a casa en orde.

151


Os dous homes, porén, tan pronto como o Parnaso que-dou gardado no celeiro e os animais baixo cuberto, sen-taron a conversar ao pé da estufa.

–Voulle dicir unha cousa –sinalou Andrew–, faga oque queira coa súa esposa. É demasiado para min. Perogustaríame mercarlle o Parnaso.

–Por nada do mundo! –dixo o profesor.

152


rinoceronte - parnaso-ok.qxd:maqueta dous 20/2/15 10:46 ......rinoceronteeditoras.l.u....

Documents