Realizado por: ERNESTO TXERTUDIRealizado por: ERNESTO TXERTUDI

Torajak

Torajak, Tana Torajako eskualdean bizi dira, Indonesiako Sulawesi irlan.

Euren bizitzeko era asko aldatu da mundu modernoa dela eta.

Historia

• Torajak, duela 4000 urte Sulawesi-ra joan ziren bizitzera.

• Bigarren mundu gerran Sulawesi japoniarrengandik okupatua izan zen.

• 1949 an Tana Torajako eskualdea, Indonesiako nazio berri deklaratu zuten.

• Gaur egun Tana Toraja Regency helburu tursistiko handia da.

Politika

• Torajak, jerarkikoki antolatuta daude adina, aberastasunak eta euren lana.

• Hiru talde zeuden: aristokratak, komuneroak eta esklaboak.

• Gaur egun esklaboak debekatuta daude.

• Emakumeek, debekatuta zuten eurak baino diru edo kategoria gutxiagoko gizonekin ezkontzea.

• Agintari bat dute, eta indonesiako gobernuak aukeratzen du.

• Arazoak daudenean agintariek konpontzen dute, baina agintariek konpondu ezin dutenean, poliziak edo militarrak joaten dira.

• Toraja-sa´dan dute hizkuntza.

Klima

• Sulawesi irlan klima ekuatoriala ematen da.

• Prezipitazio ugari izaten dituzte, 3112mm urtean.

• Tenperatura erregularra izaten dute urte osoan zehar;25º.

Flora

• Tana Torajakon flora asko dago.• Palmondoak, iratzeak, eta beste

hainbat arbola eta zuhaixka aurki ditzazkegu.

• Arrozal ugari daude.

Fauna

• Sulawesin animali asko daude.• Animali garrantzitzuena bufaloa

da. Bufaloak eta uretako bulaoak daude.

• Txerriak, garzak, armiarma txiki nahiz handiak…

Bezteenganako antzekotasunak

• Torajak, eskimalekin eta hawaitarrekin antzekotasunak dituzte.

Ekonomia

• Torajatarren % handia, arrozari esker bizi da. Arroza, arrozalen terrazetan landatzen da eskuz;bildu ere eskuz egiten da. Hala eta guztiz ere jarraitzen dute yuca, patata, artoa… landatzen.

• Saltzerako orduan,gehienek denda bat edukitzen dute, baina ez dute saltzeko produktu askorik izaten,3-4 gauza baino ez.

• Gizonek eta umeek, uretako bufaloak azten dituzte eta emakumeek berriz, txerriak elikatzen dituzte.

• Etxean emakumeek, etxeko jarduerak egiten dituzte, baina gizonak umeaz okupatzen dira.

Familien antolaketa

• Soziedade familiarretan antolatuta daude. Soziedade horietan, agintari bat dago janaria etab. banatzen eta gainbegiratzen dituena.Euren esanetan familiako kide guztiek jaso behar dute parte berdina.

• Torajen familiako kideen kantiate arrunta 5 pertsonakoa da.

• Aita hiltzen denean, herentzia semeek edo bilobek jaso al dute.

horretako, aitaren hiletan uretako bufalo bat sakrifikatu behar dute.

Etxeak

• Torajen etxeak oso bereziak dira.• Hiru parte dituzte, goikoa,

puntadun eraikina, erdikoa eta beheko aldea.

• Goiko aldeak, goiko mundua adierazten du. Bertan gordetzen dira familiaren objetu garrantzitzu eta preziatuenak.

• Erdiko aldeak, erdiko mundua adierazten du. Eguneroko ekintzak bertan egiten dira.

• Azkenik, behe aldean, familiak dituen animaliak gordetzen dira.

Sinesmenak

Pentsatzen dute hildakoek, bizien kontrako bizia daukatela, horrexegatik, buruz bera ibiltzen dira, alrebez hitz egiten dute eta uzta galdua hilen janaria da eurentzat.

Hilen hilobiratzea, bukaera gabeko prozezua da. Hilen hezurrak, eurak egindako teletan biltzen dira eta hilobiak ordenatuta eta zabalik jartzen dira auditorio forman.

Ohiturak

• Torajentzat, bufaloa animali sakratuena da. Animali hauek hasi eta zaindu egiten dira sakrifikatuak izateko. Baina bufalo guztiek ez dute balio berdina, kolore nahastua duten bufaloek beltzek baino hogei aldiz gehiago balio gehiago dute.

Hiletak

• Hiletak, ikusgarriak izaten dira, baina hiletak ezberdinak dira segun nor izan den hil dena.

• Bi fasetan banatzen da hileta. Lehenengoa festa eta bigarrena enterramentua. Bi fase hauen artean hilabeteak edo urteak pasa daitezke. Ordura arte hila bere etxean egoten da.

Hileten faseak

• Lehen fasean, hilari, gorputza zabaldu eta tripak ateratzen zaizkio, gero gorputz osoa barrutik garbitzen da olio berezi batekin.

• Bere kuartuan egongo da eta gainerakoek ilea eta atzaskolak ebaki behar dizkiote. Orretaz gain egunean hiru jatordu izango ditu. Horretaz aparte, inork ikutu ezin duen txerri bat hilko da eta etxean ustelduko da.

• Bigarren fasean, hilak bere etxea utziko du beste mundurako hainbat objeturekin, eta Berriz bufaloen hileta izaten da.