programaciÓn do departamento de mÚsicašsica... · cívica responsable, inspirada polos valores...
TRANSCRIPT
INSTITUTO DE ENSINO SECUNDARIO DO MILLADOIRO
PROGRAMACIÓN DO DEPARTAMENTO DE MÚSICA
CURSO 2017- 2018
COMPOÑENTES DO DEPARTAMENTO: ZELTIA LABRAÑA GONZÁLEZ XOANA PAREDES DURÁN
2
INDICE Introdución e contextualización ............................................................................................... 4 Obxectivos xerais da ESO …………………………………………………………………………………………………….. 6 Obxectivos xerais de Bacharelato ………………………………………………………………………………………… 7 Obxectivos xerais de área propostos polo departamento......................................................... 8 Accións de contribución ao proxecto lector............................................................................... 9 Accións de contribución á Educación en Valores e ao Plan de Convivencia …………………………. 9 Acción de contribución ao Plan TIC ………………………………………………………………………………………. 10 Actividades complementarias e extraescolares ........................................................................ 10 Materiais e recursos didácticos …………………………………………………………………………………………… 11 Metodoloxía didáctica …………………………………………………………………………………………………………. 11 Medidas de atención á diversidade ……………………………………………………………………………………… 12 Procedementos para avaliar a propia programación …………………………………………………………… 12 Procedementos para o seguimento do grao de consecución das CC ……………………………………. 14 Programación de 2º ESO ………..…………………………………………………………………………………………. 16 Introdución e contextualización ………………………………………………………………………………………….. 16 Obxectivos do curso ................................................................................................................. 16 Criterios de avaliación e mínimos esixibles............................................................................... 17 Actividades de aprendizaxe....................................................................................................... 22 Instrumentos de avaliación …………………………………………………………………………………………………. 26 Temporalización ………………………………………………………………………………………………………………….. 29 Procedementos para a avaliación ordinaria ..………………………………………………………………………. 29 Criterios de cualificación ……………………………………………………………………………………………………… 30 Procedementos para a avaliación extraordinaria ………………………………………………………………… 31 Programación de 3º ESO ……….…………………………………………………………………………………………….…. 32 Introdución e contextualización ………………………………………………………………………………………….. 32 Obxectivos do curso ................................................................................................................. 32 Criterios de avaliación e mínimos esixibles............................................................................... 20 Actividades de aprendizaxe....................................................................................................... 37 Instrumentos de avaliación …………………………………………………………………………………………………. 42 Temporalización ………………………………………………………………………………………………………………….. 45 Procedementos para a avaliación ordinaria ..………………………………………………………………………. 46 Criterios de cualificación ……………………………………………………………………………………………………… 46 Procedementos para a avaliación extraordinaria ………………………………………………………………… 47
3
Programación de 4º ESO ………..……………………………………………………………………………………………… 48 Introdución e contextualización ………………………………………………………………………………………….. 48 Obxectivos do curso ................................................................................................................. 48 Criterios de avaliación e mínimos esixibles............................................................................... 49 Actividades de aprendizaxe....................................................................................................... 53 Instrumentos de avaliación …………………………………………………………………………………………………. 56 Temporalización ………………………………………………………………………………………………………………….. 59 Procedementos para a avaliación ordinaria ..………………………………………………………………………. 60 Criterios de cualificación ……………………………………………………………………………………………………… 61 Procedementos para a avaliación extraordinaria ………………………………………………………………… 61 Programación de 1º BACH ……………………………………………………………………………………………..………. 62 Introdución e contextualización ………………………………………………………………………………………….. 62 Obxectivos da etapa ................................................................................................................. 7 Criterios de avaliación e mínimos esixibles............................................................................... 63 Actividades de aprendizaxe....................................................................................................... 67 Instrumentos de avaliación …………………………………………………………………………………………………. 71 Temporalización ………………………………………………………………………………………………………………….. 74 Procedementos para a avaliación ordinaria ..………………………………………………………………………. 75 Criterios de cualificación ……………………………………………………………………………………………………… 75 Procedementos para a avaliación extraordinaria …………………………………………………………………. 76 Perda do dereito de avaliación contínua ………………………………………………………………………………. 76 Programación de pendentes de 2º ESO ………………………………………………………………………….………. 78 Programación de pendentes de 3º ESO …………………………………………………………………………….……. 79 Sinaturas ......................................................................................................................................... 80
4
INTRODUCIÓN A música é un ben cultural e social imprescindible para o ser humano. A todo o mundo lle gusta cantar, escoitar ou facer música. Coñecidos son os estudos científicos que corroboran a súa importancia no desenrolo emocional e intelectual das persoas. E aínda que xa hai organismos específicos que se dedican ao seu ensino, como son Escolas de Música e Conservatorios, é imprescindible que tamén se ensine nas escolas e institutos, de xeito que todos os nosos nenos adquiran uns coñecementos xerais básicos que lles permitan entender e gozar da música. Engadirei un parágrafo que me parece interesante sobre o que di a lei sobre esta materia:
“A materia de Música contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a constancia, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a asunción de responsabilidades e o espírito emprendedor, innovador e crítico, que contribúen ao desenvolvemento integral da persoa. A práctica musical mellora a memoria, a concentración, a atención, a psicomotricidade, o control das emocións, a autoestima, as habilidades para enfrontarse a un público ou a capacidade para traballar en grupo. A música potencia o desenvolvemento de capacidades como a comunicación oral e escrita, o pensamento matemático ou o coñecemento tecnolóxico e científico, que axudan á adquisición das competencias, ademais de procurar un ensino integral e axudar na maduración do alumnado novo”.
Neste curso, o departamento imparte clase na ESO e no 1º de Bacharelato. A materia estrutúrase nos seguintes bloques temáticos:
ESO: Música 1º BACH: Linguaxe e práctica musical
1º Interpretación e creación 1º Destrezas musicais
2º Escoita 2º A audición comprensiva
3º Contextos musicais e culturais 3º A teoría musical
4º Música e novas tecnoloxías 4º A creación e interpretación
5º As tecnoloxías aplicadas ao son
Para a elaboración da programación valorei os seguintes principios pedagóxicos e didácticos:
- Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado. - Construír aprendizaxes significativas. - Fomentar a actitude activa do alumnado na aprendizaxe. - Favorecer as relacións interpersoais para o desenvolvemento de valores.
CONTEXTUALIZACIÓN O IES de Milladoiro é un centro de nova creación, inaugurouse no curso 2013-2014, situado na Travesía do Porto s/n de Milladoiro. Está preto das instalacións deportivas e da Casa da Cultura do Milladoiro. É un centro con alumnado de gran diversidade cultural xa que hai un porcentaxe alto de alumnado inmigrante, algún con graves problemas co idioma. Dado a poboación na que está
5
situado penso que unha gran parte proceden de familias con nivel económico e social medio-baixo. Respecto ao nivel musical, os alumnos españois que estudaron música en primaria teñen un nivel aceptable pero os que veñen de fora en xeral non len nada de música, nin tocan a frauta. Observo que hai bastante afección á música, e nos recreos sempre hai algún alumno que pide para quedar na aula a tocar o piano, a guitarra ou a batería. Tamén hai algúns que van a Escola de Música Municipal de Ames, dous ou tres ao Conservatorio de Santiago e outros a diversas academias privadas ou son autodidactas. AULAS DISPOÑIBLES: O centro conta con dúas aulas de música, unha delas suficientemente dotada e outra con pouca dotación. Neste curso, ao ser dúas profesoras de música temos catro horas cada unha na segunda aula. Ademais úsase para algunhas clases de economía e historia da arte. Dicir que as aulas son pequenas, aínda que este ano non temos tanto problema de espazo pois os grupos máis numeroso que temos son de 23 alumnos. MATERIAIS: Temos moi poucos instrumentos de placa. Faríannos falta varios xilófonos máis xa que só hai tres, tres metalófonos e catro carillóns, para que puideran tocar todos os alumnos xuntos. Polo demais, a primeira aula de música está bastante ben dotada. Temos ordenador e canón de vídeo fixo, uns colchóns para facer exercicios de respiración e escoita musical, equipo de música aínda que non funciona moi ben, un encerado pautado e outro liso, teclado e cinco guitarras. Respecto a percusión, ademais das poucas placas que xa citei, dous triángulos, caixas chinesas, pandeiretas, pandeiros e unha batería que como xa dixen instalei na segunda aula de música xa que ocupaba moito espazo. Temos tamén algúns musicogramas e películas relacionadas co temario. CURSOS NOS QUE SE IMPARTE MÚSICA
Cinco grupos de segundo de ESO, con dúas sesións semanais
Catro grupos de terceiro de ESO, con dúas sesións semanais
Un cuarto de ESO, con tres sesións semanais
Un primeiro de Bacharelato, con tres sesión semanais PROFESORADO Neste curso somos dúas as profesoras especialistas. Zeltia Labraña González Completa o seu horario
impartindo a materia de inglés 2º ESO A 23 alumnos
2º ESO D/PM 14 alumnos
3º ESO C/PM 14 alumnos
1º BACH 15 alumnos
Xoana Paredes Durán Xefa de departamento 2º ESO B 23 alumnos
2º ESO C 23 alumnos 2º ESO D/PM 14 alumnos
3º ESO A 23 alumnos
3º ESO B 23 alumnos
3º ESO C/PM 14 alumnos
4º ESO C/D 6 alumnos
6
OBXECTIVOS DE ETAPA: EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA
a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.
i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.
l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.
m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.
n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.
7
o) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.
p) Coñecer e valorar a importancia do uso do noso idioma como elemento fundamental para o mantemento da nosa identidade, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que nos comunica con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.
OBXECTIVOS DE ETAPA: BACHARELATO a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia
cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía
de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción
dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de maneira responsable e
autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os
conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e
valorar criticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade real e a non discriminación
das persoas con discapacidade.
d) Reforzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para aproveitar
eficazmente as aprendizaxes e mais como medio para o desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na expresión oral coma na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar eficazmente e con responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes
históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no
desenvolvemento e mellora do seu contorno social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades
básicas propias da modalidade de bacharelato elixida.
j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais dos métodos científicos e da
investigación. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao
cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto do medio natural e a
ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo
en equipo, autoconfianza e sentido crítico.
8
l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o sentido estético, como fontes de
formación e enriquecemento cultural.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social e
impulsar condutas e hábitos saudables.
n) Reforzar actitudes de respecto e de prevención no ámbito da seguridade viaria.
o) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia e contribuír á súa
conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
OBXECTIVOS XERAIS DA ÁREA DE MÚSICA Aínda que a LOMCE non especifica obxectivos xerais da área de música, propoño unha serie de obxectivos válidos para todo o alumnado do centro ao marxe do nivel no que se atope.
1º Expresar de xeito orixinal as propias ideas e sentimentos mediante o uso da voz, de
instrumentos e do movemento, co fin de enriquecer as súas posibilidades de comunicación.
2º Gozar da audición de obras musicais como xeito de comunicación e como fonte de
enriquecemento cultural e de pracer persoal.
3º Analizar obras musicais recoñecendo as intencións e funcións que teñen, para poder
relacionalas cos seus propios gustos e opinións e contextualizándoas nunha época concreta.
4º Utilizar de forma autónoma e creativa diversas fontes de información (artigos, partituras,
textos, vídeos...) para un mellor coñecemento e goce da música e a adquisición dun vocabulario
musical amplo.
5º Participar en actividades musicais dentro e fóra do instituto con actitude aberta, interesada e
respectuosa, tomando conciencia como membro dun grupo, do enriquecemento que se produce
coas achegas dos demais.
6º Elaborar xuízos e criterios persoais, mediante unha análise crítica dos diferentes usos sociais da
música, e aplicalos con autonomía e iniciativa a situacións cotiás.
7º Valorar a importancia do silencio como condición imprescindible para a audición significativa
das obras musicais e como elemento de harmonía consigo mesmo e cos demais.
8º Fomentar o respecto ante as manifestacións musicais e propostas dos compañeiros.
9º Interesarse polo bagaxe musical galego e español, e ter boa actitude e respecto ante as
manifestacións musicais novas e doutras culturas.
9
ACCIÓN DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR E P. LINGÜÍSTICO DO CENTRO Co fin de mellorar a lectura comprensiva dos alumnos, o departamento propón as seguintes actividades:
1º Lectura en voz alta da información aportada polo caderno de clase, e de artigos de periódico
sobre temas de actualidade relacionados coa música: contaminación acústica, conmemoracións…
2º Realización de breves redaccións inspiradas por pezas musicais diversas escoitadas en clase e
lectura das mesmas.
3º Visita á biblioteca do centro para informarse das lecturas e do material audiovisual relacionado
coa música co que contan.
4º Redacción de comentarios e críticas sobre audicións musicais e interpretacións de clase,
sempre utilizando un vocabulario respectuoso e axeitado.
5º Busca de información en distintas fontes sobre instrumentos e voces, intérpretes e
compositores
6º Lecturas dramatizadas de contos na que os personaxes serán interpretados ou acompañados
por instrumentos.
7º Realización de “Schubertiadas”: Como traballo en grupo os alumnos buscarán textos
procedentes de poesía, literatura e teatro de autores clásicos que se correspondan cos diferentes
períodos musicais. Os textos seleccionados leranse acompañados de música clásica coetánea.
8º Compra de libros que lles podan interesar aos alumnos e que estarán na biblioteca, como por
exemplo biografías de grupos musicais actuais, libros sobre estilos musicais actuais, etc.
ACCIÓNS DE EDUCACIÓN EN VALORES E DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA Educación cívica e moral: Os contidos da área que esixen un traballo musical en grupo (a danza, o canto, a creación de coreografías) tenden a favorecer as capacidades de relación interpersoal que tanto demandan os adolescentes, ademais de fomentar o respecto cara as manifestación musicais dos compañeiros e polo tanto o sentimento de autoestima do alumno. Por outro lado, a asistencia aos concertos didácticos, obriga aos alumnos a adoptar as normas de conduta propias dun concerto clásico, con toda a aprendizaxe de disciplina que a asistencia a un espectáculo de esas características leva consigo (sentarse adecuadamente, non falar, non molestar ó veciño, aplaudir no momento oportuno ...). A igualdade entre os sexos: Traballarase a través da análise das letras e vídeos dalgúns temas musicais do tipo reggaeton ou bachata, nas que as veces se poden apreciar contidos sexistas. Tamén, observando a actitude dos rapaces e rapazas á hora de elixir instrumentos. Facer que eles e elas collan todos, xa que o habitual é que os rapaces escollan instrumentos que producen moito
10
estrondo (pandeiros, timbais, caixa...), e as rapazas, instrumentos de son máis suave e discreto (triángulos, crótalos, carillóns ...) Asemade, o departamento participará nas actividades de conmemoración do Día da “Non violencia contra as mulleres” e da “Muller traballadora”. Educación ambiental: Insistir sobre a importancia do silencio para poder facer e escoitar música, ademais de traballar o tema da contaminación acústica e do uso indiscriminado da música. Educación e consumo: Reflexiónase sobre este tema nas unidades referidas á creación e difusión da música, a música gravada, a música na radio, televisión e cine, e na música na publicidade.
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC
1º Realización de gravacións co móbil e edición das mesmas 2º Busca de información sobre compositores, cantantes, instrumentos e pezas musicais na internet 3º Creación musical con programas on line (Incredivox, YOU.DJ) e outros 4º Edición de partituras e traballos de composición co “museScore” e co “Music maker” 5º Edición de audio co “Audacity” e de vídeo co “Movie maker” Neste curso como xa hai dous aulas de informática operativas espero poder traballar estes contidos.
ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
Actividade Grupos Data Orzamento
Concerto didáctico no Auditorio “A familia do Vurlarak”
2º ESO A/B 9 de novembro Custo do bus
Concerto didáctico no Auditorio “A familia do Vurlarak”
2º ESO C/D/E 10 de novembro Custo do bus
Concerto didáctico no Auditorio “Las lollipops” 3º ESO A/B 23 de xaneiro Custo do bus
Concerto didáctico no Auditorio “Las lollipops” 3º ESOC/E, 4º ESO e Bach
23 de xaneiro Custo do bus
Concerto didáctico no Auditorio 4º ESO e 1º BACH
4º de abril Custo do bus
Realización dun traballo colaborativo sobre o deporte, relacionado co tema da “Vida saludable”
4º ESO Todo o curso
Asistencia aos concertos didácticos de interese que vaian xurdindo ao longo do curso ofertados por distintas institucións culturais de Santiago e Ames
Sen especificar
11
Actividades para conmemorar datas sinaladas como o día contra a violencia de xénero, día da paz ou día da muller traballadora...
Alumnado voluntario
Participación nas actividades lúdico-didácticas organizadas por outros departamentos como o festival de Nadal, Antroido, Letras galegas…
Alumnado voluntario
Algunhas aclaracións:
1. Nas saídas didácticas de 4º ESO e 1º Bach só participará o alumnado de música. 2. As visitas ao Auditorio tratarán de completarse con algunha outra actividade interesante
para o alumnado, que poderá ser organizada por outro departamento didáctico. 3. O custo do autobús a Santiago e entradas a algún museo será sufragado polo alumnado,
salvo que en algún caso concreto o alumno non o poda asumir; nese caso o custo asumirao o departamento de música ou se non é posible, pedirase a colaboración do departamento de actividades complementarias e extraescolares.
MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS
1. Aula de música e aula de informática 2. Reprodutor de vídeo e audio 3. Teclado, instrumentos musicais Orff e frautas 4. Obxectos sonoros varios para percusión 5. Discos, cintas, vídeos, DVDs, cartolinas, tesoiras, cola, musicogramas, colchóns,
complementos para as danzas, follas con partituras, periódicos...
METODOLOXÍA DIDÁCTICA A metodoloxía será basicamente activa, o alumnado será o protagonista da súa aprendizaxe e terá que implicarse activamente nel. Deberá cantar, bailar, crear a súa propia música, escoitar a dos outros e interpretala co grupo ou individualmente, escoitar e analizar, ler e buscar información, recortar e pegar, asistir aos concertos, etc. Será tamén unha metodoloxía construtivista, na que partindo dos coñecementos previos que xa posúe, vaise ampliando e construíndo a súa bagaxe musical
12
MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Atención ao alumnado que provén doutros países ou pertence a distintas etnias
1. Presentación dos alumnos e da profesora: nome, procedencia, irmáns, afeccións, gustos musicais, estudos musicais … co obxectivo de localizar alumnado de outros países ou culturas
2. Realización de diversas actividades en grupo co obxecto de facilitar a integración do alumnado estranxeiro ou de outras culturas
3. Aplicación se é preciso de actividades de reforzo 4. Utilizar exemplos musicais de diversas culturas 5. Pedir aos alumnos de fora que traian exemplos musicais propios e que expliquen as
características das músicas do seu país ou etnia, que nos ensinen algunha danza ou traian algún instrumento que podan ter na casa, e que o mostren ou interpreten algunha peza.
Atención do alumnado con necesidades educativas especiais O nivel do que se parte é moi baixo, polo que ningún alumno que traballe na clase e mostre interese pola materia terá problemas para superar a materia. De todos xeitos, para solucionar problemas puntuais, a xefa de departamento estará a disposición do alumnado os luns no primeiro recreo. O alumnado especialmente dotado e de xeito voluntario tamén poderá vir no recreo a tocar os instrumentos, prepara coreografías de danza, cantar ou calquera actividade relacionada.
PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN Os aspectos da programación e os criterios para avaliala respostan ás seguintes cuestións:
Obxectivos 1. Están actualizados de acordo coa lexislación vixente. 2. Son reais e pódense acadar.
3. Responden aos recursos dispoñibles no centro e á realidade educativa do contorno.
Contidos 1. Están actualizados de acordo coa lexislación vixente. 2. Aseguran o tratamento dos aspectos máis significativos da materia.
3. O alumnado participa e propón o tratamento de novos contidos e alteracións asumibles do temario.
Actividades 1. Se son motivadoras para o alumnado
2. 2. Se son útiles para a consecución dos obxectidos
Criterios de avaliación 1. Están actualizados de acordo coa lexislación vixente.
2. O alumnado acada as competencias clave caso de cumprir cos criterios.
Procedementos de avaliación
1. Dan unha idea axeitada, cuantitativa e cualitativa, do grado de adquisición de competencias e coñecementos dos alumnos.
2. Son ferramentas útiles para o profesor para reorientar o proceso de ensino-aprendizaxe.
13
Actividades para a recuperación
1. O alumnado acada os obxectivos da materia pendente. 2. O alumnado repetidor intégrase no grupo e valora como positivo
para a súa evolución as accións realizadas.
3. O alumnado repetidor acada os obxectivos definidos e as competencias clave na ESO.
Metodoloxía 1. O alumnado adquire as competencias claves e acada os obxectivos. 2. O alumnado participa na modificación da metodoloxía facendo
propostas.
3. O alumnado está satisfeito coa metodoloxía empregada.
Temporalización 1. Repártense as unidades proporcionadamente e asignándoas en función da duración da avaliación 2. Se seguen un orden lóxico para o traballo dos contidos
Actividades complementarias
1. Son recoñecidas polo alumnado como algo fundamentalmente educativo e non exclusivamente lúdico.
2. Son interesantes e útiles para o alumnado.
Materiais e recursos 1. Os materiais e recursos didácticos son axeitados e variados permitindo diversas metodoloxías.
2. Fomentan o uso das TIC entre o alumnado.
3. Permiten o desenvolvemento de todos os contidos da programación.
Medidas de atención á diversidade
1. Son suficientes e axeitadas para que todo o alumnado estea en condicións de acadar os obxectivos e as competencias clave.
2. Axuda ós alumnos con máis dificultades a evolucionar positivamente.
3. Atende as necesidades dos alumnos máis sobresaíntes.
4. Os alumnos valoran como positivas as medidas tomadas.
Proxecto lector 1. Os exames están presentados de forma clara e ordenada. 2. Mellora a expresión do alumno, a súa capacidade de redacción e
comprensión e a facilidade para sintetizar. 3. Melloran as notas dos alumnos pola mellora da competencia
lingüística.
4. Contribúe a aumentar a afección pola lectura.
Proxecto TIC 1. O alumnado envía por correo electrónico os traballos da materia. 2. É quen de buscar información na internet.
3. O alumnado manexa diversos programas de software como recurso didáctico.
Plan de convivencia 1. O alumnado compórtase con respecto ante as manifestacións musicais e as opinións dos compañeiros
2. O alumnado participa nas actividades do centro. 3. O alumnado mellora a súa sensibilidade con respecto á limpeza na aula, no patio e no centro.
4. Reflexiona e adopta medidas na súa vida diaria en relación cos temas transversais do currículo.
Resultados 1. Número de aprobados e suspensos por avaliación e curso.
14
PROCEDEMENTO PARA O SEGUIMENTO E VALORACIÓN DO GRAO DE CONSECUCIÓN DAS COMPETENCIAS CLAVE E DOS OBXECTIVOS As competencias claves son habilidades que todas as persoas precisan para a súa realización e o seu desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Unha competencia supón: habilidade práctica, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, etc. Son coñecementos na práctica. Dado que os obxectivos está formulados tendo en conta as competencias clave, utilizarei os seguintes parámetros para valorar a súa consecución:
CCL- Competencia en Comunicación Lingüística
1. Se o alumno/a utiliza correctamente o vocabulario musical traballado
2. Se redacta correctamente un comentario musical 3. Se sabe buscar información, sintetizala e resumila 4. Se ten interese por presentar os traballos con limpeza e
unha orden coherente 5. Se expón oralmente os seus traballos superando o seu
“medo escénico”
CMCT- Competencia Matemática, científica e tecnolóxica
1. Se pode seguir un ritmo adecuadamente 2. Se é quen de ler unha partitura, entoando correctamente 3. Se é capaz de interpretar unha peza polifónica en grupo 4. Se pode realizar movementos de danza sinxelos que
supoñan control do espazo, coordinación, etc.
CD - Competencia Dixital
1. Se é que de atopar a información solicitada investigando na internet
2. Se pode manexar con certa soltura un programa de edición de partituras, de edición de audio e vídeo e de creación musical
3. Se pode crear ferramentas útiles para a exposición de traballos na clase, tipo presentacións
CAA - Competencia para Aprender a Aprender
1. Se é quen de crear as súas propias composicións de xeito autónomo
2. Se pode facer comentarios e críticas a pezas musicais e espectáculos distintos aos traballados na aula
3. Se se esforza por arranxar os seus erros, e trata de mellorar
CSC - Competencias Sociais e cívicas
1. Se fai comentarios respectuosos e construtivos ante as manifestacións dos compañeiros
2. Se participa con interese e boa actitude nas actividades de grupo
3. Se ten un comportamento adecuado que favoreza o feito musical e o bo clima de clase
15
4. Se participa nas actividades complementarias en grupo propostas polo departamento
5. Se expón os seus traballos ante a clase, superando o medo a falar ou interpretar música en público
6. Se realiza a parte que lle corresponde nos traballos de grupo
CSIEE - Competencia no Sentido de Iniciativa e Espírito Emprendedor
1. Se o alumno/a fai propostas para mellorar as actividades 2. Se propón cancións, coreografías ou actividades de interese
para a clase 3. Se ten interese por aprender a crear as súas propias
composicións 4. Se supera as posibles frustracións y propón novas ideas
CCEC- Conciencia e Expresións Culturais
1. Se é quen de escoitar en silencio e con respecto pezas musicais clásicas ou de outras culturas ás que non está acostumado
2. Se ten boa actitude e curiosidade ante as expresións musicais novas e diferentes
3. Se é consciente do traballo e dedicación que require a preparación dunha peza musical, e é respectuoso á hora de escoitala e valorala
4. Se goza e participa con gusto das actividades de canto, interpretación instrumental e danza propostas na aula
5. Se é consciente da importancia de preservar o patrimonio musical galego e español
16
PROGRAMACIÓN DE 2º de ESO
INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN Hai cinco grupos de música no nivel de 2º ESO, catro de 23 alumnos e dous de 14 pois neste curso ao seren dúas profesoras púidose desdobrar o de Plan mellora que co grupo de referencia poríase a 28 alumnos. En xeral o alumnado de 2º ESO adoita ser movido, pero tamén moi entusiasta e colaborador. Normalmente partimos de cero nos contidos, xa que ao non ter a materia en 1º ESO, nun principio están algo despistados; a verdade é que pronto van collendo o ritmo das clases. O problema maior o teñen os alumnos que veñen do estranxeiro e que nunca cursaron a materia, xa que teñen que facer un esforzo maior.
OBXECTIVOS DO CURSO
1. Coñecer os signos musicais básicos que aparecen nas partituras: as notas, a clave, o ritmo, o tempo, as dinámicas, os signos de prolongación e os signos de repeticións
2. Ser capaces de ler partituras sinxelas sen poñer debaixo o nome das notas, e de interpretalas coa frauta de xeito individual
3. Poder interpretar en grupo partituras polifónicas, utilizando as frautas e demais instrumentos da aula
4. Expresar as propias ideas e sentimentos mediante o uso da voz e os instrumentos da aula 5. Distinguir os instrumentos da orquestra e do folk galego e as agrupación instrumentais
máis comúns 6. Recoñecer as distintas tesituras vocais e as agrupacións vocais mais habituais 7. Escoitar e interpretar pezas musicais relacionas coas conmemoracións do ano: Samaín, Día
contra a Violencia de Xénero, Nadal, Antroido, Día da Muller 8. Gozar da audición das obras musicais propostas, situándoas no contexto histórico e persoal
do compositor, e elaborar breves comentarios e valoracións das obras escoitadas 9. Elaborar individualmente ou en grupo distintas coreografías rítmicas utilizando a percusión
corporal, balóns, paus chineses ou vasos 10. Participar con interese nas actividades de canto e danza propostas polo profesor ou por
eles mesmos 11. Escoitar en silencio e con respecto as achegas e actuacións dos compañeiros. Aprender a
participar en conversacións respectando a quenda. 12. Valorar a importancia do silencio como elemento indispensable para o goce, a
comprensión e a interpretación da música 13. Utilizar de forma autónoma programas de creación musical e páxinas de información xeral
relacionadas coa música
17
CRITERIOS DE AVALIACIÓN E CONCRECIÓN DOS MÍNIMOS
Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos esixibles
Bloque 1. Interpretación e creación
B1.1. Recoñecer os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada e aplicándoos a través da lectura ou a audición e a interpretación de pequenas obras ou fragmentos musicais
MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada.
Descripción de sons según as catro cualidades que o definen: a súa altura, a duración, a intensidade e o timbre, utilizando un vocabulario axeitado.
MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou fragmentos musicais.
MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.
Imitación de esquemas rítmicos propostos pola profesora e improvisación de ritmos con percusión corporal. Realización de coreografías rítmicas en grupo.
B1.2. Distinguir e utilizar os elementos da representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).
MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).
Lectura e análise de partituras sinxelas, respectando as dinámicas de intensidade e as indicacións de tempo, carácter, repeticións, etc.
B1.3. Improvisar e interpretar estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.
MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.
Creación de melodías improvisando coa frauta sobre unha base rítmica dada, utilizando os sons da escala de Do M.
MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías.
Creación de breves coreografías rítmicas en grupo utilizando percusión corporal, balóns, vasos, paus…
B1.4. Amosar interese polo MUB1.4.1. Amosa interese Realización con seriedade
18
desenvolvemento das capacidades e as habilidades técnicas como medio para as actividades de interpretación, aceptando e cumprindo as normas que rexen a interpretación en grupo e achegando ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.
polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.
exercicios de quecemento da voz, respiracións, etc. atendendo ás explicacións do profesor.
MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.
Canto de pezas vocais sinxelas a unha e dúas voces por terceiras, ou con ostinatos.
MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.
MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.
B1.5. Amosar interese polas actividades de composición e improvisación, e respecto polas creacións dos seus compañeiros e das súas compañeiras
MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.
Representación en grupo de contos coñecidos interpretando cada personaxe con un instrumento diferente e improvisando as melodías e ritmos
MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.
Boa actitude cara a materia, ter ganas de mellorar en la interpretación das pezas. Actitude positiva ao afrontar as actividades propostas polo profesor.
B1.6. Participar activamente e con iniciativa persoal nas actividades de interpretación, asumindo diferentes papeis, intentando concertar a súa acción coa do resto do conxunto, achegando ideas musicais e contribuíndo ao
MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas
Interpretacións de pezas vocais e instrumentais sinxelas lendo as partituras. Interpretación de danzas de distintos estilos.
19
perfeccionamento da tarefa en común.
formas de notación, adecuadas ao nivel.
MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.
Interpretación vocal e coa frauta do himno galego y outras pezas do folclore galego
MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras.
Respecto das quendas de palabra e do orden de actuacións dos compañeiras
MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
Respecto da figura do director/profesor a hora da interpretación como requisito indispensable para facer música
MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.
Bloque 2.: Escoita
B2.1. Identificar e describir os instrumentos e as voces, e as súas agrupación
MUB2.1.1. Diferencia as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces.
Recoñecemento do son dos instrumentos e das voces máis usuais, e das agrupacións musicais máis frecuentes.
MUB2.1.2. Diferenza as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.
Recoñecemento do son dos instrumentos máis comúns de folk galego, rock e jazz
B2.2. Seguir distintos tipos de partituras no contexto das actividades musicais da aula como apoio ás tarefas de
MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.
Seguimento de audicións sinxelas coa axuda de musicogramas de instrumentos e formas musicais
20
audición.
B2.3. Valorar o silencio como condición previa para participar nas audicións.
MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.
Recoñecemento da importancia do silencio para escoitar e gozar da música.
B2.4. Identificar e describir, mediante o uso de distintas linguaxes (gráfica, corporal ou verbal), elementos e formas de organización e estruturación musical (ritmo, melodía, textura, timbre, repetición, imitación, variación) dunha obra musical interpretada en vivo ou gravada
MUB2.4.1. Describe os elementos das obras musicais propostas.
Distinción mediante a audición dalgún dos elementos básicos da música, como ritmo, tempo e dinámicas.
MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical.
MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.
Realización de comentarios persoais sobre a música escoitada, utilizando un vocabulario axeitado e respectuoso.
B2.5. Identificar situacións do ámbito cotián nas que se produce un uso indiscriminado do son, analizar as súas causas e propor solucións.
MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.
Coñecemento dos problemas derivados da exposición a ambientes ruidosos
MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica.
Elaboración de murais, relatos ou gravacións sobre o tema. Lectura de artigos de periódico
Bloque 3: Contextos musicais e culturais
B3.1. Realizar exercicios que reflictan a relación da música con outras disciplinas
MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestacións da danza.
Participación activa e con boa actitude nas actividades de danza propostas
MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.
Coñecemento dos distintos usos que ten a música na nosa sociedade, mediante a busca de exemplos cotiáns
B3.2. Demostrar interese polas músicas de distintas características, épocas e culturas, e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude aberta e respectuosa.
MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva.
21
B3.3. Apreciar a importancia do patrimonio cultural musical español e galego, e comprender o valor de conservalo e transmitilo.
MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musical español e galego
MUB3.3.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.
Especificados no MUB 162
MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españois e galegos.
Especificados no MUB 212
MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.
B3.4. Valorar a asimilación e o emprego dalgúns conceptos musicais básicos necesarios á hora de emitir xuízos de valor ou "falar de música".
MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais
MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.
B3.5. Amosar interese e actitude crítica pola música actual, os musicais, os concertos en vivo e as novas propostas musicais, valorando os seus elementos creativos e innovadores.
MUB3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de xeito guiado para indagar sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.
Utilización de distintas formas de comunicación como artigos de periódico, internet, etc…
MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.
Bloque 4.: Música e tecnoloxías
B4.1. Utilizar recursos tecnolóxicos dispoñibles para gravar e reproducir música.
MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.
Composicións musicais feitas con programas on line, “Music maker” e outros
22
MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.
B4.2. Utilizar de xeito funcional os recursos informáticos dispoñibles para a aprendizaxe e a indagación do feito musical.
MUB4.2.1. Utiliza de xeito guiado as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.
Busca de información utilizando os recursos informáticos do centro
ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE ASOCIADAS A CADA BLOQUE DE CONTIDOS
Bloque 1: Creación e interpretación
Obxec. Contidos Actividades
n
ñ
m
B1.1. Parámetros do son. Elementos básicos da linguaxe musical
B1.2. Características da voz e da palabra como medios de expresión musical. Habilidades técnicas e interpretativas, exploración e descuberta das posibilidades da voz como medio de expresión musical.
B1.3. Instrumentos e corpo como medios de expresión musical: características xenéricas e formais.
B1.4. Agrupacións vocais e instrumentais na música de diferentes xéneros, estilos e culturas. Interpretación individual e en grupo.
B1.5. Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.
B1.6. Fomento da sensibilidade estética, desenvolvida a través da comprensión e a interiorización da música.
Ante sons propostos polo profesor/a o alumnado deberá describilos tendo en conta as catro calidades que o definen
Repetir ritmos propostas polo profesor/a, feitos con percusión corporal
Crear breves coreografías en grupo con percusión corporal
Cantar breves pezas a una o dos voces, facendo previamente exercicios de quecemento , respiración e articulación
n B1.7. Grafías e outras formas de notación musical, convencionais e propias, empregadas como expresión musical.
Identificar nas partituras dadas algúns dos elementos musicais máis importantes: ritmo, tempo, dinámicas de intensidade…
23
n
g
B1.8. Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades técnicas para a interpretación.
B1.9. Experimentación e práctica das técnicas do movemento e da danza, expresión dos contidos musicais a través do corpo e do movemento, e a interpretación dun repertorio variado de danzas.
Realización de contos musicais en grupo, no que cada personaxe está interpretado por un instrumento. Creación de breves leitmotiv
Facer exercicios de movemento en espello, con músicas de distinto carácter
Interpretar danzas de distintas épocas e culturas
a
b
d
B1.10. Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e aos/ás demais intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.
B1.11. Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a achega das ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.
B1.12. Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas propias, e respecto ante outras formas de expresión.
Este contido e o seguinte traballarase cada día en cada actividade de interpretación instrumental, vocal e danza
a
n
B1.13. Improvisación, elaboración de arranxos e composición como recursos para a creación musical en todas as súas vertentes; elaboración de arranxos de cancións e pezas instrumentais, con acompañamentos sinxelos e selección de distintos tipos de organización musical.
B1.14. Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas agrupacións, a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das actividades que se realizan na aula.
Facer improvisacións melódicas con frauta sobre unha base rítmica dada
g
n
d
ñ
B1.15. Práctica de pezas musicais aprendidas a través da memorización e da lectura de partituras.
B1.16. Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión corporal, e danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.
Interpretación con frauta e outros instrumentos da clase de pezas sinxelas tanto monódicas como polifónicas
24
Bloque 2: Escoita
Obx. Contidos Actividades
n
ñ
B2.1. Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada.
B2.2. Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise de obras musicais.
B2.3. Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos, e das agrupacións vocais e instrumentais.
Facer o seguimento das pezas musicais propostas mediante musicogramas Identificar as agrupacións instrumentais e as voces que interveñen nas audicións propostas
n B2.4. Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.
Identificar nas audicións algúns dos elementos musicais, como o ritmo, o tempo e as dinámicas de intensidade
b
a
B2.5. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a escoita.
Escoita en silencio e tendidos nos colchóns de pezas musicais
h
n
B2.6. Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e composicións realizadas na aula. Investigación de músicas de distintas características para ampliar as propias preferencias musicais.
e
f
m
B2.7. Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a contaminación sonora.
Lectura de artigos sobre contaminación acústica, recollida de información sobre o tema
Bloque 3: Contextos musicais e culturais
Obx. Contidos Actividades
m
n
B3.1. A música ao servizo doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria.
B3.2. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.
Recollida de exemplos audiovisuais sobre a importancia da música no cine, teatro, performances, etc
l
n
B3.3. Pluralidade de estilos na música actual: características culturais, artísticas e formais.
Lectura de artigos e realización de danzas e cantos relacionados coas diferentes conmemoración ao longo do curso
l B3.4. Emprego e coñecemento dos
25
n
ñ
recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.
B3.5. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores/as, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.
Buscar información sobre algúns compositores como Bach, Mozart e Manuel de Falla
h
e
B3.6. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.
Facer un comentario crítico sobre o concerto didáctico do Auditorio ao que asistan
e
n
l
B3.7. Música actual: novas tendencias; concertos en directo.
Realizar danzas en estilos actuais: merengue, bachata e outros
Canto de pezas actuais
Bloque 4: Música e tecnoloxías
Obx. Contidos Actividades
e
n
B4.1. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos da internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación musical.
B4.2. Aplicación de técnicas de gravación analóxica e dixital, para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.
B4.3. Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical.
B4.4. Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e gravación de pezas musicais.
B4.5. Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.
Gravar co teléfono móbil interpretacións propias e editalas Creación de breves composicións con programas informáticos tipo Incredivox e Musicmaker.
e
n
B4.6. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.
26
INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN PARA CADA ESTANDAR DE APRENDIZAXE
Bloque 1.: Interpretación e creación
Estándares de aprendizaxe Instrumentos de avaliación
MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada.
Caderno de actividades e participación na corrección do exercicio
MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou fragmentos musicais.
Observación da realización dos exercicios rítmicos; valorarase a actitude
MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.
MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).
Proba escrita na que deben analizar una partitura sinxela
MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.
Escoita da interpretación. Valorarase a actitude e seriedade á hora de facer o exercicio
MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías.
Observación e valoración da calidade e implicacións nos traballos rítmicos que deben facer en grupo
MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.
Observación da actitude, participación e comportamento do alumno/a
MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.
Escoita das interpretacións, valorando sobre todo o interese por facelo ben
MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.
Observación da realización dos exercicios e da actitude cara eles
MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición
27
ante un público.
MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.
Escoita das interpretacións, valorando sobre todo o interese por facelo ben
MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.
Observación do interese do alumno/a por mellorar, e da súa actitude cara as actuacións dos compañeiros
MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.
Proba oral dalgunha das pezas de frauta propostas no caderno, incluídas pezas galegas
MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.
MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras.
MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
Observación da actitude do alumno/a
MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.
Observación da participación do alumno nas actividades de aula
MUB2.1.1. Diferenza as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces.
Proba oral na que se escoiten distintas agrupacións instrumentais traballadas na aula
MUB2.1.2. Diferenza as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.
MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.
Observación do seguimento de musicogramas
MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.
Observación da actitude do alumno/a no momento da interpretación e audición
MUB2.4.1. Describe os elementos das obras Proba escrita de análise básico de audicións
28
musicais propostas.
MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical.
MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.
Traballo sobre o concerto didáctico no Auditorio ao que asistan
MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.
MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica.
Traballo en grupo ou individual sobre a contaminación acústica
Bloque 3.: Contextos musicais
MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestacións da danza.
Observación da interpretación dalgunhas danzas. Valorarase principalmente a actitude e a participación
MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.
Observación da participación nas actividades relacionadas que se fagan en clase
MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva.
MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musical español e galego
MUB3.3.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.
Proba oral de instrumento, danza e canto
MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españois e galegos.
Proba escrita sobre instrumentos e agrupacións musicais
MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.
Observación da implicación nas actividades de clase
MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.
Bloque 4. Música e tecnoloxías
MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.
Valoración dos traballos realizados durante o curso
MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais
Corrección das composicións feitas con programas informáticos
29
relacionados, os métodos e as tecnoloxías.
MUB4.2.1. Utiliza de xeito guiado as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.
TEMPORALIZACIÓN A temporalización proposta na programación pode sufrir variacións en función das características dos grupos ou doutras variables circunstanciais como poden ser as baixas do profesorado e actividades complementarias dos departamentos. Ditas flutuacións reflectiranse nas reunións de departamento. 1ª avaliación: Son, ruído e silencio. Calidades do son. Ritmos e tempos. Lectura e análise de partituras (clave, ritmo, tempo, notas musicais e signos de repetición). Creación de coreografías con percusión corporal. Interpretación instrumental, canto, danza. Música programática: “A danza macabra”, de Saint-Saëns. Música para O Samaín, para a conmemoración do Día contra a violencia de xénero e para o Nadal. 2ª avaliación: A melodía e as texturas. Os instrumentos musicais e as agrupacións. Lectura e análise de partituras (engadir texturas, signos de prolongación). Música descritiva: Concerto “A primavera” de Vivaldi. Creación de melodías. Interpretación instrumental, canto, danza e percusión con diversos obxectos. Música para o Antroido. 3ª avaliación: Carácter e xéneros musicais. As voces e as agrupacións vocais. Creación musical co ordenador. Música pura o abstracta: “Pequena serenata nocturna” de Mozart. Interpretación instrumental, canto, danza e percusión corporal. Música para as Letras Galegas e os Maios.
PROCEDEMENTOS PARA A AVALIACIÓN ORDINARIA
AVALIACIÓN INICIAL: A avaliación inicial realizarase a mediados de outubro co obxectivo de coñecer o nivel do que parte cada alumno/a. Mediante a observación valorarei o feito de que teñan e traian o material de traballo e a súa actitude e participación nas actividades de clase. Realizarase unha proba oral de lectura musical e outra de frauta, dunha das cancións traballadas ata o momento.
AVALIACIÓN TRIMESTRAL: En todas as avaliacións farase un exame teórico (dous se é moita a materia), e dous de frauta. Tamén contarase as notas de danza, canto e outras actividades de clase, a actitude e a implicación nas actividades de clase e nas complementarias, etc.
30
Entenderase suspensa a avaliación trimestral de non presentar o alumno algún traballo ou non asistir a algún exame, sexa o teórico ou os de práctica, a no ser que a falta sexa xustificable por unha causa de forza maior e no posible, documentalmente (xustificante médico, citación do xulgado, etc.)
O alumno/a que teña suspensas a primeira e segunda avaliación, así como os respectivos exames de recuperación, non aprobará o curso na convocatoria de xuño aínda que aprobe os exames do terceiro trimestre.
Como instrumentos da avaliación utilizaranse a observación e probas escritas e orais. Mediante a observación avaliaremos sobre todo os criterios de tipo actitudinal, aínda que tamén algúns dos conceptuais. As probas orais serán de lectura musical, interpretación instrumental e danza, e mediante as escritas valorarase o coñecemento dos signos musicais escritos, dos instrumentos, dos compositores, etc. Dos traballos que debe realizar o alumnado valorarase a presentación e a correcta redacción dos mesmos, así como a orixinalidade e a utilización adecuada da terminoloxía musical.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN 1. En xeral, farase un exame teórico por trimestre (ao sumo dous se é moita materia), que puntuará sobre 10; suporá o 60% da nota final da materia. Un 30% da nota será a media das notas de frauta e actividades de clase (danza, canto, ritmos …), e o outro 10% será a actitude e os exercicios do caderno. Para superar o trimestre é requisito indispensable aprobar tanto o exame teórico como os prácticos. Non se farán exames de recuperación ata despois da avaliación. 2. Os exames de frauta faranse individualmente e as probas de canto e movemento, faranse en grupo mediante a observación por parte da profesora. Valorarase a participación e interese do alumnado nestas actividades. 3. Sobe a cualificación do trimestre:
1º Asistir aos concertos didácticos programados polo departamento e comportarse adecuadamente neles, así como realizar os traballos sobre os mesmos propostos polos profesores 2º Colaborar nas distintas actividades complementarias propostas polo departamento
4. Baixa a cualificación do trimestre: 1º As faltas de asistencia e puntualidade non xustificadas (as de asistencia baixan 0.1 e as de puntualidade 0.05)) 2º Non traer o caderno, a frauta ou o bolígrafo (0.1 cada uno) 3º Comportarse incorrectamente na clase, o que implica:
- Non realizar as actividades de clase encomendadas polos profesores -Non atender e molestar durante as explicacións dos profesores e nas actividades que esixan silencio - Non escoitar e respectar as opinións e manifestacións musicais dos compañeiros - Non respectar a prohibición de comer na clase, ou do uso do móbil
31
A reiteración dun comportamento incorrecto baixará un máximo de tres puntos, aínda que supoña a non superación do trimestre.
ACTIVIDADES DE REFORZO E RECUPERACIÓN O alumnado con especiais dificultades poranse en contacto coa xefa de departamento para, de xeito voluntario, realizar actividades que podan axudalo a defender a materia. Estará dispoñible o luns no primeiro recreo aínda que tamén os atenderá en calquera recreo no que estea na aula. A profesora proporcionaralle información de teoría e de frauta que seguirán o modelo do exame. A avaliación suspensa recuperarase cando se supere a parte da materia non superada, sexa a teórica ou a práctica. As probas serán similares ás da avaliación.
PROCEDEMENTOS PARA A AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA DE SETEMBRO O exame constará dunha proba escrita sobre os contidos traballados durante o curso e que seguirá o modelo dos exames feitos no curso, e que puntuará sobre 10. Constará asemade dunha proba práctica de interpretación musical con frauta de dúas cancións traballadas na clase, que tamén puntuará sobre 10. Para superar a avaliación débense aprobar ambas probas. Os contidos e modelos de exame colgaranse na páxina web do centro, no apartado do Departamento de Música.
32
PROGRAMACIÓN DE 3º ESO
INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN Nesta segunda etapa da educación obrigatoria o alumno xa coñece os fundamentos musicais máis básicos, polo que está en condicións de afondar neles incidindo nos seguintes aspectos: a escoita silenciosa e análise dos distintos parámetros que interveñen na composición, a interpretación musical, tanto solista como en grupo e tanto de música instrumental como vocal; a creación musical improvisada e guiada utilizando programas informáticos e o estudio dos contextos musicais, a través do estudio e análise de audicións de distintas épocas e autores. Neste curso hai catro grupos de 3º ESO de música, xa que tamén se puido desdobrar o grupo de Plan mellora e o de referencia, que de outra maneira poríase a 28 alumnos. Estes alumnos están en grupos de 14 alumnos, co que se lles poderá dar toda a atención que precisan, que adoita ser moita.
OBXECTIVOS DO CURSO
1. Interpretar en grupo partituras polifónicas, utilizando as frautas e demais instrumentos da aula, así como cancións a dúas voces e danzas de distintos estilos
2. Expresar as propias ideas e sentimentos mediante o uso da voz e os instrumentos da aula 3. Crear coreografías e “performances” para traballar nas distintas conmemoracións do curso 4. Recoñecer e analizar os elementos musicais dalgunhas das composicións máis
emblemáticas da música clásica occidental, situándoas no contexto histórico e persoal do compositor
5. Escoitar en silencio e gozar da música proposta e facer valoracións críticas utilizando un vocabulario axeitado
6. Utilizar de forma autónoma o ordenador e o móbil para a creación de pezas musicais, para a busca de información e para realización de presentacións de diapositivas e vídeos
7. Participar con interese e boa actitude nas actividades propostas polo profesor ou por eles mesmos
8. Escoitar en silencio e con respecto as achegas e actuacións dos compañeiros, tanto nos traballos de grupo como nas exposicións individuais.
9. Valorar a importancia do silencio como elemento indispensable para o goce, a comprensión e a interpretación da música
33
CRITERIOS DE AVALIACIÓN E CONCRECIÓN DOS MÍNIMOS ESIXIBLES
Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos esixibles
Bloque 1. Interpretación e creación
B1.1. Distinguir e utilizar os elementos da representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).
MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).
-Lectura de partituras sinxelas respectando as indicacións de ritmo, tempo, dinámicas de intensidade, signos de repetición, carácter, tonalidade, etc.
B1.2. Analizar e comprender o concepto de textura e recoñecer, a través da audición e a lectura de partituras, os tipos de textura.
MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.
-Recoñecemento visual e auditivo de pezas monódicas e de pezas polifónicas (homofónicas, contrapuntísticas, e con acordes) - Interpretación instrumental e vocal de pezas a unha e dúas voces.
B1.3. Coñecer os principios básicos dos procedementos compositivos e as formas de organización musical.
MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais.
-Creación de melodías breves partindo dun texto. - Recoñecemento dos distintos temas musicais nas audicións e da estrutura das mesmas. -Recoñecemento da forma musical das audicións.
B1.4. Amosar interese polo desenvolvemento das capacidades e as habilidades técnicas como medio para as actividades de interpretación, aceptando e cumprindo as normas que rexen a interpretación en grupo, e achegando ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.
MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos. MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz. MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación. MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
-Boa actitude á hora da interpretación vocal, instrumental ou danza. -Interese por aprender, mellorar e por facer as actividades o mellor posible. -Respecto cara as contribucións musicais dos compañeiros, escoitando en silencio. -Realización de exercicios básicos de quentamento vocal, respiración e entoación.
34
actividades de interpretación adecuadas ao nivel. MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.
B1.5. Amosar interese polas actividades de composición, e improvisación e amosar respecto polas creacións dos seus compañeiros e das súas compañeiras.
MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas. MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.
-Boa actitude cara o exercicio e participación seria e con interese na mesma. -Respecto cara as contribucións musicais dos compañeiros, escoitando en silencio
B1.6. Participar activamente e con iniciativa persoal nas actividades de interpretación, asumindo diferentes papeis, intentando concertar a súa acción coa do resto do conxunto, achegando ideas musicais e contribuíndo ao perfeccionamento da tarefa en común.
MUB1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel. MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as. MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo. MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.
-Interpretación de pezas vocais, danzas e pezas instrumentais de distintas épocas e estilos, con seriedade e tentándoo facer o mellor posible. - Boa actitude ante as propostas da profesora e dos compañeiros. -Respecto as normas de interpretación: silencio, atención á directora e aos outros intérpretes.
B1.7. Explorar as posibilidades de distintas
MUB1.7.1. Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean
-Imitación e creación musical de ritmos sinxelos de catro tempos
35
fontes e obxectos sonoros.
e reflexiona sobre elas. MUB1.7.2. Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.
utilizando o corpo, balóns, paus …
Bloque 2. Escoita
B2.1. Identificar e describir os instrumentos e voces e as súas agrupacións.
MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música.
- Recoñecemento auditivo e visual dos instrumentos, voces e agrupacións que interpretan as audicións. - Interpretación de cancións e pezas instrumentais cos instrumentos da aula
B2.2. Ler e analizar distintos tipos de partituras no contexto das actividades musicais da aula como apoio ás tarefas de audición.
MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición.
-Lectura de pezas musicais sinxelas, interpretando todos os signos musicais que conteñen. -Interpretación instrumental e vocal das mesmas.
B2.3. Valorar o silencio como condición previa para participar nas audicións.
MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.
-Escoita en silencio das explicacións da profesora -Escoita en silencio das manifestacións musicais dos compañeiros -Atención e silencio á hora da interpretación musical -Atención e silencio á hora da escoita de audicións - Estar en silencio como elemento indispensable para os exercicios de relax, para loitar contra o exceso de ruído que nos rodea …
B2.4. Recoñecer auditivamente e determinar a época ou a cultura á que pertencen distintas obras musicais, interesándose por ampliar as súas preferencias.
MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando as novas músicas coñecidas. MUB2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas históricas.
-Recoñecer e situar nunha época en un contexto as audicións seleccionadas no caderno de música -Explicar oralmente ante o grupo, o contexto e o estilo ao que pertence unha canción que elixa o alumno.
B2.5. Identificar e describir, mediante o uso de distintas linguaxes (gráfica, corporal ou verbal), algúns elementos e formas de organización e estruturación musical
MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes. MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise
-Analizar as audicións do caderno de música, coa axuda de partituras, musicogramas e vídeos das mesmas. -Analizar e explicar na clase as características musicais dunha
36
(ritmo, melodía, textura, timbre, repetición, imitación e variación) dunha obra musical interpretada en vivo ou gravada.
musical. MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.
canción elixida polo alumno, utilizando termos musicais e apoio audiovisual.
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
B3.1. Realizar exercicios que reflictan a relación da música con outras disciplinas.
MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas. MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen. MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia.
- Coñecemento das características básicas dos distintos estilos musicais clásicos, e relacionalas co contexto histórico no que xorden
B3.2. Demostrar interese por coñecer músicas de distintas características, épocas e culturas, e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude aberta e respectuosa.
MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición
Realización e exposición de traballos individuais sobre cancións e grupos de estilos actuais
B3.3. Relacionar as cuestións técnicas aprendidas coas características das épocas da historia musical.
MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes.
B3.4. Distinguir, situar e caracterizar as grandes épocas da historia da música.
MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais. MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.
-Coñecer as características básicas e as audicións máis emblemáticas da historia da música, seleccionadas no caderno de traballo. -Comentarios persoais sobre as mesmas utilizando unha linguaxe respectuosa e correcta..
B3.5. Valorar a asimilación e empregar algúns conceptos musicais básicos necesarios á hora de emitir xuízos de valor
MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais. MUB3.5.2. Comunica
37
ou falar de música. coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.
B3.6. Amosar interese e actitude crítica pola música, os concertos en vivo e as propostas musicais, valorando os seus elementos creativos e innovadores ao longo da historia.
MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións. MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.
-Realización con interese dos traballos sobre cancións, grupos e audicións propostas pola profesora. -Ter unha actitude positiva e respectuosa ante novas propostas musicais.
Bloque 4. Música e tecnoloxías
B4.1. Utilizar con autonomía os recursos tecnolóxicos dispoñibles, demostrando un coñecemento básico das técnicas e dos procedementos necesarios para gravar, reproducir, crear, interpretar música e realizar sinxelas producións audiovisuais.
MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical. MUB4.1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.
-Utilización a nivel básico de programas de creación musical, edición de partituras e gravación musical (museScore, Audacity …)
B4.2.Utilizar de maneira funcional os recursos informáticos dispoñibles para a aprendizaxe e a indagación do feito musical.
MUB4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.
ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE ASOCIADAS A CADA BLOQUE DE CONTIDOS
Bloque Obxec. Contidos Actividades
Bloque 1. Interpretación e creación
l B1.1. Repaso dos elementos da representación gráfica da música.
- Ler breves melodías de catro compases, integradas polas notas comprendidas entre o Do grave e o Mi agudo. - Interpretación de sinxelas pezas rítmicas con corcheas, negras, brancas, redondas e os silencios correspondentes. -Lectura e interpretación de breves
38
partituras nas que aparezan indicacións de tempo, dinámicas e signos de repetición.
Bloque 1. Interpretación e creación
n,b B1.2. Textura. - Interpretar coa frauta e coa voz pezas sinxelas a unha e a dúas voces -Nas partituras dadas especificar texturas monódica e polifónica. -Ollado de vídeos no que haxa interpretacións con distintas texturas.
Bloque 1. Interpretación e creación
n,b B1.3. Procedementos compositivos e formas de organización musical.
-Analizar unha partitura con frases cadradas e crear unha melodía seguindo o modelo. -Realización correcta de exercicios de pregunta - resposta. - Ollado de vídeos de melodías adornadas. -Analizar a estrutura das cancións do caderno.
Bloque 1. Interpretación e creación
m,c,d B1.4. Experimentación e práctica das técnicas do movemento e da danza, expresión dos contidos musicais a través do corpo e do movemento, e a interpretación dun repertorio variado de danzas. B1.5. Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación. B1.6. Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a achega das ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común. B1.7. Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas propias, e respecto ante outras formas de expresión. B1.8. Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión
-Realización de exercicios de respiración e entoación, estiradas e quentamento vocal. -Interpretación de canción sinxelas do repertorio galego e popular, ou elixidas polo alumnado a unha ou dúas voces.
39
corporal, e danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais. B1.9. Fomento da sensibilidade estética desenvolvida a través da comprensión e interiorización da música.
Bloque 1. Interpretación e creación
a,n B1.10. Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das actividades que se realizan na aula
-Improvisar coa frauta ou placas de melodías de 8 compases en Do maior sobre unha base rítmica, iniciándoa na nota Do e rematándoa en Do.
Bloque 1. Interpretación e creación
a,c,d,g,o
B1.11. Práctica, creación, memorización e interpretación de pezas musicais en grupo, aprendidas a través da lectura de partituras con diversas formas de notación. B1.12. Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto
-Bailar danzas binarias e ternarias, en grupo e por parellas, propostas pola profesora ou polo alumnado -Interpretar pezas vocais e cos instrumentos de clase, incluído o piano.
Bloque 1. Interpretación e creación
n,b,e B1.13. Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades técnicas para a interpretación.
-Creación e interpretación dunha coreografía de percusión corporal en grupos de catro alumnos.
Bloque 2. Escoita
m,n B2.1. Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos e das agrupacións vocais e instrumentais.
- Analizar os instrumentos e as voces que interpretan as audicións do caderno de clase.
Bloque 2. Escoita
b,n B2.2. Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada. B2.3. Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise de obras musicais.
- Ler e interpretar as melodías das audicións, para logo recoñecelas.
Bloque 2. Escoita
b,n B2.4. Aplicación de estratexias de atención, audición interior, memoria comprensiva e anticipación durante a
- Escoitar en silencio as interpretacións dos compañeiros. - Estirados nos colchóns, escoita silenciosa de distintas pezas de
40
interpretación e a creación musical.
música clásica.
Bloque 2. Escoita
l,n,g B2.5. Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e as composicións realizadas na aula. Interese por coñecer músicas de distintas características e por ampliar as propias preferencias musicais. B2.6. Música en vivo: concertos e outras manifestacións musicais, da propia cultura musical e de outras. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a escoita.
-Identifica título, autor e época dos hits de música clásica seleccionados pola profesora. -Realizar un traballo sobre unha canción a elixir polo alumnado (pode ser unha peza dun anuncio, banda sonora ….).
Bloque 2. Escoita
h,e B2.7. Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc. B2.8. Valoración da audición como forma de comunicación e como fonte de coñecemento e enriquecemento intercultural.
-Escoitar e analizar as características musicais das audición de música clásica do caderno de música. -Analizar e expoñer o análise musical da canción elixida polo alumnado.
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
n,f B3.1. A música ao servizo doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria. B3.4. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
l,n,o B3.5. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores e compositoras, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do patrimonio galego como da música occidental en xeral e
41
doutras culturas. B3.6. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
b,f,o B3.7. Recoñecemento e localización nas coordenadas espazo-temporais das manifestacións musicais máis significativas do patrimonio musical galego, occidental e doutras culturas.
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
l B3.8. Épocas da historia da música: características principais, autores/as significativos/as, audicións con apoio de partitura e interpretación de pezas ou fragmentos das distintas épocas.
-Lectura da información sobre historia da música facilitada no caderno de música.
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
h,n,g B3.9. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
g,n,e B3.10. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical ao longo da historia.
-Asistir a un concerto didáctico no Auditorio, respectando os convencionalismos propios da actividade.
Bloque 4. Música e tecnoloxías
e,n B4.1. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación musical. B4.2. Aplicación de diferentes técnicas de gravación para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais. B4.3. Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de
-Compoñer unha peza con dúas melodías en Do M e estrutura ABA usando o museScore. -Gravar un rap co Audacity. - Facer unha montaxe musical con dúas ou tres cancións co Audacity.
42
creación musical. B4.4. Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e na gravación de pezas musicais.
Bloque 4. Música e tecnoloxías
e,b B4.5. Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.
-Utilizar vídeos e información de distintas páxinas web para a realización e a exposición do traballo individual.
INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE
Estándares de aprendizaxe Instrumento de avaliación e criterio de corrección se procede
Bloque 1: Creación e interpretación
MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.)
-Proba oral e lista de cotexo por categorías (conseguido, en proceso, iniciado) -Proba oral consistente na interpretación de dous pezas sinxelas coa frauta. - Proba escrita consistente no sinalado dos termos de ritmo, tempo, dinámicas, repeticións, claves, etc. -Proba oral na que o alumno debe interpretar no teclado escalas, acordes e arpexos.
MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.
-Proba oral de interpretación musical de pezas de distintas texturas. -Proba oral sobre os vídeos sobre texturas.
MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais.
-Proba oral individual e colectiva de improvisacións. -Proba escrita na que haxa que sinalar a estrutura dunha canción coñecida
MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos. MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz. MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación. MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
-Observación, na que se valorará sobre todo a actitude e o interese por aprender e por facer un traballo serio e ben feito.
43
actividades de interpretación adecuadas ao nivel. MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.
MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas. MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.
-Observación, na que se valorará a actitude e o interese por aprender e por facer un traballo serio e ben feito. -Observación e lista de cotexo na que se valorará a calidade da improvisación.
MUB1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel. MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as. MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo. MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.
-Observación, tanto da actitude e participación do alumno, como da calidade do traballo.
MUB1.7.1. Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre elas. MUB1.7.2. Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.
-Proba oral da posta en común do traballo rítmico en grupo. Valorarase a implicación e a dificultade.
Bloque 2: Escoita
MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música.
44
MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición.
-Proba oral da interpretación das melodías das audicións.
MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.
-Observación da actitude e interese do alumnado, na realización das actividades.
MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando as novas músicas coñecidas. MUB2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas históricas.
-Proba escrita na que se escoitarán as audicións traballadas, e deberán situarse nunha época en nun contexto. -Exposición oral do traballo sobre a canción
MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes. MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical. MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.
-Proba escrita na que se escoitarán as audicións traballadas, e deberán situarse nunha época en nun contexto. -Exposición oral do traballo de análise dunha canción de libre elección.
Bloque 3: Contextos musicais e culturais
MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas. MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen. MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia.
-Proba escrita sobre as audicións de música clásica do caderno de actividades.
MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición
-Exposición oral da canción de libre elección, que poderá pertencer a calquera estilo e época.
MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes.
MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais. MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.
-Proba oral sobre historia da música, mediante preguntas breves sobre os contidos traballados. -Proba escrita sobre audicións e a súa época.
MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado
45
para describir percepcións e coñecementos musicais. MUB3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.
MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc. e realiza unha revisión crítica desas producións. MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.
-Observación da actitude e comportamento no concerto. -Proba escrita sobre o concerto, con comentario crítico.
Bloque 4: Música e tecnoloxías
MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical. MUB4.1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.
-Probas prácticas, valorando o traballo e a implicación e interese na súa realización.
MUB4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.
-Exposición oral do traballo sobre a canción.
TEMPORALIZACIÓN A temporalización proposta na programación pode sufrir variacións en función do nivel do alumnado, as características dos grupos ou outras variables circunstanciais como poden ser as baixas do profesorado ou actividades complementarias dos departamentos. Ditas flutuacións reflectiranse nas reunións de departamento. 1ª avaliación: Linguaxe musical. Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión. As cantigas, a sinfonía, o lied e os preludios. Exposicións de traballos sobre música actual. 2ª avaliación: Linguaxe musical. Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión. A tocata e fuga, a ópera e o concerto solista. Exposicións de traballos sobre música actual. 3ª avaliación: Linguaxe musical. Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión. O oratorio, o ballet e a cantata. Exposicións de traballos sobre música actual.
46
PROCEDEMENTOS PARA A AVALIACIÓN ORDINARIA
AVALIACIÓN INICIAL: A avaliación inicial realizarase a mediados de outubro co obxectivo de coñecer o nivel do que parte cada alumno/a. Consistirá nunha proba oral de lectura musical e outra de frauta, dunha das cancións traballadas ata o momento; tamén valorarase a información sobre a actitude do alumnado apreciable mediante a observación.
AVALIACIÓN TRIMESTRAL: En todas as avaliacións farase un exame teórico (dous se é moita a materia), e dous de frauta. Tamén contarase as notas de danza, canto e outras actividades de clase, a actitude e a implicación nas actividades de clase e nas complementarias, etc. Entenderase suspensa a avaliación trimestral de non presentar o alumno algún traballo ou non asistir a algún exame, sexa o teórico ou os de práctica, a no ser que a falta sexa xustificable por unha causa de forza maior e no posible, documentalmente (xustificante médico, citación do xulgado, etc.) O alumno/a que teña suspensas a primeira e segunda avaliación, así como os respectivos exames de recuperación, non aprobará o curso na convocatoria de xuño aínda que aprobe os exames do terceiro trimestre. Como instrumentos da avaliación (xa especificados para cada bloque de contidos) utilizaranse a observación e probas escritas e orais. Mediante a observación avaliaremos sobre todo os criterios de tipo actitudinal, aínda que tamén algúns dos conceptuais. As probas orais serán de lectura musical, interpretación instrumental e danza, e mediante as escritas valorarase o coñecemento dos signos musicais escritos, dos instrumentos, dos compositores, etc. Dos traballos que debe realizar o alumnado valorarase a presentación e a correcta redacción dos mesmos, así como a orixinalidade e a utilización adecuada da terminoloxía musical.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN 1. En xeral, farase un exame teórico por trimestre (ao sumo dous se é moita materia), que puntuará sobre 10; suporá o 60% da nota final da materia. Un 30% da nota será a media das notas de frauta e actividades de clase (danza, canto, ritmos…), e o outro 10% será a actitude e os exercicios do caderno. Para superar o trimestre é requisito indispensable aprobar tanto o exame teórico como os prácticos. Non se farán exames de recuperación ata despois da avaliación. 2. Os exames de frauta faranse individualmente e as probas de canto e movemento, faranse en grupo mediante a observación por parte da profesora. Valorarase a participación e interese do alumnado nestas actividades. 3. Sobe a cualificación do trimestre:
1º Asistir aos concertos didácticos programados polo departamento e comportarse adecuadamente neles, así como realizar os traballos sobre os mesmos propostos polos profesores 2º Colaborar nas distintas actividades complementarias propostas polo departamento
47
4. Baixa a cualificación do trimestre:
1º As faltas de asistencia e puntualidade non xustificadas (as de asistencia baixan 0.1 e as de puntualidade 0.05)) 2º Non traer o caderno, a frauta ou o bolígrafo (0.1 cada uno) 3º Comportarse incorrectamente na clase, o que implica:
- Non realizar as actividades de clase encomendadas polos profesores -Non atender e molestar durante as explicacións dos profesores e nas actividades que esixan silencio - Non escoitar e respectar as opinións e manifestacións musicais dos compañeiros - Non respectar a prohibición de comer na clase, ou do uso do móbil
A reiteración dun comportamento incorrecto baixará un máximo de tres puntos, aínda que supoña a non superación do trimestre.
ACTIVIDADES DE REFORZO E RECUPERACIÓN O alumnado con especiais dificultades poranse en contacto coa xefa de departamento para, de xeito voluntario, realizar actividades que podan axudalo a defender a materia. Estará dispoñible o luns no primeiro recreo aínda que tamén os atenderá en calquera recreo no que estea na aula. A profesora proporcionaralle información de teoría e de frauta que seguirán o modelo do exame. Os contidos seleccionados colgaranse da páxina web do centro, no Departamento de Música. A avaliación suspensa recuperarase cando se supere a parte da materia non superada, sexa a teórica ou a práctica. As probas serán similares ás da avaliación.
PROCEDEMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA Realizarase en setembro. O exame constará dunha proba escrita sobre unha selección de contidos traballados durante o curso, que seguirá o modelo dos exames feitos no curso, e que puntuará sobre 10. Constará asemade dunha proba práctica de interpretación musical con frauta de dúas cancións traballadas na clase, que tamén puntuará sobre 10. Para superar a avaliación débense aprobar ambas probas. Os contidos seleccionados colgaranse da páxina web do centro, no Departamento de Música.
48
PROGRAMACIÓN 4º ESO
INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN O alumnado de 4º ESO adoita ter un bo nivel polo xeral, xa que leva dous anos estudando música. Xa le con certa soltura e interpreta coa frauta correctamente, sabe escoitar e analizar audicións redactando os comentarios utilizando a linguaxe adecuada. Este é o momento para afondar na música española, analizar e traballar sobre a música no cine, a radio e a publicidade, para investigar sobre música folclórica e compoñer as súas propias cancións e coreografías utilizando medios tecnolóxicos. O grupo de 4º ESO este ano é pequeno, polo que as clases aproveitaranse mellor.
OBXECTIVOS DO CURSO
1. Interpretar cancións a dúas voces, pezas instrumentais polifónicas e danzas de distintas culturas e épocas. Valorar o esforzo que implica a boa interpretación musical.
2. Utilizar a voz, o corpo, obxectos e instrumentos para expresar as propias ideas e sentimentos.
3. Recoñecer algunhas das audicións máis emblemáticas da música española e galega, facendo o análise dos elementos musicais das mesmas.
4. Coñecer algúns dos compositores españois e galegos máis famosos e poñer en valor o noso patrimonio cultural.
5. Interesarse polas manifestacións musicais procedentes doutras culturas. 6. Expresar de xeito adecuado as propias opinión e escoitar con respecto as opinións nos
temas a debate sobre cuestións do currículo que xurdan na aula. 7. Comprender as técnicas básicas de composición, e utilizalas creando música cun programa
informático, o móbil, etc. 8. Escoitar pezas musicais variadas e apreciándoas como fonte de coñecemento,
enriquecemento cultural e goce persoal. 9. Participar con disposición e superando os prexuízos nas danzas que se realicen na aula,
apreciando o aspecto lúdico e o enriquecemento que se produce nas actividades de grupo. 10. Comprender o aspecto da música como linguaxe, valorando a súas funcións dentro das
producións audiovisuais e artísticas más habituais. 11. Utilizar de forma autónoma diversas fontes de comunicación (internet, textos, partituras),
e distintos medios de produción e gravación audiovisual. 12. Tomar conciencia da importancia do uso debido do son e do problema social e de saúde
que xera a contaminación acústica. 13. Coñecer as distintas saídas profesionais dos estudos musicais valorando o esforza e o
traballo dos profesionais, e coñecer os estudos necesarios para poder exercelas.
49
CRITERIOS DE AVALIACIÓN E CONCRECIÓN DOS MÍNIMOS ESIXIBLES
Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos esixibles
Bloque 1.: Interpretación e creación
B1.1. Ensaiar e interpretar, en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental, ou unha coreografía, aprendidas de memoria a través da audición ou da observación de gravacións de audio e vídeo, ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos.
MUB1.1.1. Aplica as habilidades técnicas necesarias nas actividades de interpretación, colabora co grupo e respecta as regras fixadas para lograr un resultado acorde coas súas propias posibilidades.
Interpretación de cancións a dúas voces, pezas instrumentais polifónicas en grupo e danzas de distintas culturas e épocas
MUB1.1.2. Le partituras como apoio á interpretación.
MUB1.1.3. Coñece e cumpre as normas establecidas para realizar as actividades da aula.
Respecto cara as normas que rexen a interpretación musical
B1.2. Participar activamente nalgunhas das tarefas necesarias para a celebración de actividades musicais no centro docente: planificación, ensaio, interpretación, difusión, etc.
MUB1.2.1. Interpreta e memoriza un repertorio variado de cancións, pezas instrumentais e danzas cun nivel de complexidade en aumento.
Participación activa nas actividades propostas na clase
B1.3. Compoñer unha peza musical utilizando diferentes técnicas e recursos.
MUB1.3.1. Coñece e utiliza axeitadamente técnicas, recursos e procedementos compositivos para elaborar arranxos musicais, improvisar e compor música.
Creación de melodías improvisando coa frauta sobre unha base rítmica dada. Sonorización de breves relato improvisando cos instrumentos da aula Crea coreografías de percusión corporal, con vasos, paus…
MUB1.3.2. Utiliza con autonomía recursos informáticos ao servizo da creación musical.
Composición de melodías e acompañamentos sinxelos utilizando un editor de partituras
B1.4. Analizar os procesos básicos de creación, edición e
MUB1.4.1. Coñece e analiza o proceso seguido en diversas
50
difusión musical, considerando a intervención de distintos/as profesionais.
producións musicais (discos, programas de radio e televisión, cine, etc.) e o papel xogado en cada fase do proceso polos/as profesionais que interveñen.
Bloque 2. Escoita
B2.1. Analizar e describir as principais características de pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos como partituras, textos ou musicogramas.
MUB2.1.1. Analiza e comenta as obras musicais propostas, axudándose de diversas fontes documentais.
Escoita en silencio das audicións propostas na clase
MUB2.1.2. Le e analiza partituras como apoio á audición.
B2.2. Expor de xeito crítico a opinión persoal respecto de distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación coa información obtida en diversas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, críticas, etc.
MUB2.2.1. Analiza críticas musicais e utiliza un vocabulario axeitado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada.
Análise musical das audicións de música española e galega propostas utilizando un vocabulario musical axeitado
B2.3. Utilizar a terminoloxía axeitada na análise de obras e situacións musicais.
MUB2.3.1. Utiliza con rigor un vocabulario axeitado para describir a música.
Valoración crítica do concerto didáctico ao que asistan, utilizando un vocabulario axeitado
B2.4. Recoñecer auditivamente, clasificar, situar no tempo e no espazo, e determinar a época ou a cultura e o estilo das obras musicais escoitadas previamente na aula, amosando apertura e respecto polas novas propostas musicais e interesándose por ampliar as súas preferencias.
MUB2.4.1. Recoñece e compara os trazos distintivos de obras musicais, e descríbeo utilizando unha terminoloxía axeitada.
Recoñecemento dos estilos e as épocas das pezas escoitadas na clase
MUB2.4.2. Sitúa a obra musical nas coordenadas de espazo e tempo.
MUB2.4.3. Amosa interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas.
Respecto cara as achegas e os gustos musicais dos compañeiros, escoitando en silencio e facendo comentarios respectuosos
B2.5. Distinguir as funcións que cumpre a música na nosa sociedade, atendendo a
MUB2.5.1. Amosa unha actitude crítica ante o papel dos medios de comunicación
51
diversas variables: intención de uso, estrutura formal e medio de difusión utilizado.
na difusión e na promoción da música.
B2.6. Explicar algunhas das funcións que cumpre a música na vida das persoas e na sociedade.
MUB2.6.1. Coñece e explica o papel da música en situacións e contextos diversos: actos da vida cotiá, espectáculos, medios de comunicación, etc.
Realización de análises de escenas de películas e nuncios publicitarios nas que a música teña un papel relevante
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
B3.1. Apreciar a importancia patrimonial da música española e galega, e comprender o valor de conservala e transmitila colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.
MUB3.1.1. Amosa interese por coñecer o patrimonio musical español e galego.
Recoñecemento dalgunha das pezas máis representativas da música galega e española
MUB3.1.2. Coñece as testemuñas máis importantes do patrimonio musical español e galego, e sitúaos no seu contexto histórico e social.
Coñecemento dalgúns dos compositores máis importantes da cultura galega e española
B3.2. Coñecer a existencia doutras manifestacións musicais e consideralas como fonte de enriquecemento cultural.
MUB3.2.1. Analiza a través da audición músicas de distintos lugares do mundo e identifica as súas características fundamentais.
MUB3.2.2. Recoñece e explica as características básicas da música española e da música popular urbana.
B3.3. Realizar exercicios que reflictan a relación da música con outras manifestacións artísticas.
MUB3.3.1. Elabora traballos de investigación nos que establece sinerxías entre a música e outras manifestacións artísticas.
Elaboración dunha presentación de diapositivas sobre o folclore de unha comunidade autónoma española ou dun país e exposición na clase
B3.4. Coñecer e analizar as características dos principais grupos e tendencias da música popular urbana actual.
MUB4.4.1. Realiza traballos e exposicións ao resto do grupo sobre a evolución da música popular.
Busca de información sobre estilos e grupos de música popular
MUB4.4.2. Utiliza os recursos das novas tecnoloxías para expor os contidos de maneira clara.
Utilización de vídeos e fotos como apoio a exposición sobre folclore, cine, publicidade
Bloque 4. Música e tecnoloxías
52
B4.1. Valorar o papel das tecnoloxías na formación musical.
MUB4.1.1. Selecciona e utiliza recursos tecnolóxicos para diferentes aplicacións musicais.
Utilización de distintos programas informáticos e do móbil para as distintas actividades encomendadas
MUB4.1.2. Comprende a transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos.
B4.2. Aplicar as técnicas de gravación analóxica e dixital para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.
MUB4.2.1. Manexa as técnicas básicas necesarias para a elaboración dun produto audiovisual.
Realización de presentacións e vídeos gravados co móbil. Edición dos mesmos utilizando o Audacity e o Movie maker
B4.3. Sonorizar unha secuencia de imaxes fixas ou en movemento utilizando diferentes recursos informáticos.
MUB4.3.1. Sabe procurar e seleccionar fragmentos musicais axeitados para sonorizar secuencias de imaxes.
Realización en grupo dun anuncio dinámico utilizando o móbil
MUB4.3.2. Sonoriza imaxes fixas e en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.
B4.4. Caracterizar a función da música nos medios de comunicación (radio, televisión, cine, etc.) e as súas aplicacións na publicidade, nos videoxogos e noutras aplicacións tecnolóxicas.
MUB4.4.1. Utiliza con autonomía as fontes de información e os procedementos apropiados para indagar e elaborar traballos relacionados coa función da música nos medios de comunicación.
Utilización da internet para resolver dúbidas e buscar exemplos apropiados para os traballos audiovisuais
B4.5. Coñecer as posibilidades das tecnoloxías aplicadas á música e utilizalas con autonomía.
MUB4.5.1. Amosa interese por coñecer as posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías como ferramentas para a actividade musical.
Disposición e interese á hora de facer os traballos
MUB4.5.2. Coñece e consulta fontes de información impresa ou dixital para
53
resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma.
MUB4.5.3. Utiliza a información de xeito crítico, obtena de distintos medios e pode utilizala e transmitila utilizando distintos soportes.
ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE ASOCIADAS A CADA BLOQUE DE CONTIDOS
Bloque 1: Interpretación e creación
Obxec.
Contidos Actividades
a
b
c
m
n
B1.1. Práctica e aplicación de habilidades técnicas en grao crecente de complexidade e concertación coas outras partes do conxunto na interpretación vocal e instrumental, e no movemento e a danza.
B1.2. Interpretación de pezas vocais e instrumentais aprendidas de oído e/ou mediante a lectura de partituras con diversos tipos de notación.
Ler e interpretar pezas instrumentais polifónicas en grupo Cantar cancións a dúas voces, de repertorio variado
a
b
c
g
l
n
B1.3. Planificación, ensaio, interpretación, dirección e avaliación de espectáculos musicais na aula e noutros espazos e contextos.
B1.4. Perseveranza na práctica de habilidades técnicas que permitan mellorar a interpretación individual e en grupo, e a creación musical.
Realizar coreografías en grupo utilizando percusión corporal, vasos, balóns, paus, etc. Ensaialas e interpretala na aula, con boa actitude, valorando o esforzo preciso para facer unha actuación de calidade
b
e
f
g
l
n
B1.5. Utilización de técnicas, recursos e procedementos compositivos na improvisación, na elaboración de arranxos e na creación de pezas musicais.
a
c
e
g
B1.6. Ámbitos profesionais da música. Identificación e descrición das facetas e as especialidades no traballo dos/das músicos/as.
Facer unha recolleita das distintas profesións relacionadas coa música e dos estudos precisos para realizalos
54
l
n
B1.7. Interese por coñecer as posibilidades que ofrece a música nos ámbitos persoal e profesional.
Bloque 2.: Escoita
b
e
f
h
I
n
B2.1. Audición, recoñecemento, análise e comparación de músicas de diferentes xéneros, estilos e culturas.
Escoitar e analizar audicións de música española e galega, así como de música popular e folclórica en xeral
a
c
e
h
i
l
n
B2.2. A crítica como medio de información e valoración do feito musical. Análise de críticas musicais e uso dun vocabulario apropiado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada.
Realizar un breve traballo crítico sobre o concerto didáctico ao que asistan no Auditorio de Galicia Facer comentarios críticos sobre actuacións de clase, sempre con respecto e utilizando un vocabulario axeitado
h i l n o
B2.3. Rigor na utilización dun vocabulario adecuado para describir a música.
a
h
i
I
l
B2.4. Utilización de diversas fontes de información para obter referencias sobre músicas de diferentes épocas e culturas, incluídas as actuais, e sobre a oferta de concertos e outras manifestacións musicais, tanto en vivo como divulgadas a través dos medios de comunicación.
Resolver cuestións relacionadas coa música galega e española plantexadas polo profesor/a, utilizando a internet e outras fontes de información Facer exposicións na clase sobre biografías de músicos españois e galegos
a
e
f
g
l
n
B2.5. Edición, comercialización e difusión da música. Novas modalidades de distribución da música e as súas consecuencias para os/as profesionais da música e a industria musical.
Debate sobre a problemática da piratería musical, os dereitos de autor, a difusión da música na internet e as súas consecuencias para a industria musical
a
h
l
n
B2.6. A música nos medios de comunicación. Factores que inflúen nas preferencias e nas modas musicais.
B2.7. Interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas.
Bloque 3.: Contextos musicais e culturais
a B3.1. Recoñecemento e localización nas Recoñece e análise dalgunhas das pezas
55
b
c
e
f
h
l
n
ñ
coordenadas espazo-temporais das manifestacións musicais máis significativas do patrimonio musical español e galego.
musicais máis emblemáticas do patrimonio musical español e galego
a
b
e
l
n
B3.2. Pluralidade de estilos na música actual: características culturais, artísticas e formais.
B3.3. Manifestacións musicais doutras culturas.
Busca de información na internet sobre jazz, rock, rap e outros
Realización dun traballo audiovisual e exposición na clase sobre a música das distintas comunidades autónomas españolas ou sobre outros países
a
b
e
h
g
i
l
n
B3.4. A música ao servizo doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria.
B3.5. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.
Realización e gravación dun programa de radio sinxelo (guión, efectos sonoros, música …)
a
b
c
e
h
i
l
n
B3.6. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre música popular urbana.
B3.7. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.
B3.8. Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a contaminación sonora.
Facer a análise dun anuncio publicitario e dunha escena dunha película na que a música teña un papel relevante
Bloque 4. Música e tecnoloxías
e
f
g
l
n
B4.1. Papel das tecnoloxías na música. Reflexión sobre a repercusión que na música tivo a posibilidade de gravar o son e a aparición dos computadores.
B4.2. Transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos das últimas décadas.
56
a
b
e
h
g
i
l
n
B4.3. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo e a escoita, a interpretación e a creación musical.
Creación musical utilizando programas informáticos de edición de partituras
Interpretacións de cancións utilizando as bases karaoke dispoñibles na internet
Escoita e visión de vídeos para traballar sobre eles
e
f
g
l
n
B4.4. Aplicación de técnicas de gravación analóxica e dixital para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.
Gravacións na aula co móbil e edición das imaxes e do audio con programas informáticos gratuítos
e
f
g
h
l
n
B4.5. Análise das funcións da música en producións audiovisuais: publicidade, televisión, cine, videoxogos, etc.
Facer a análise dun anuncio publicitario e dunha escena dunha película na que a música teña un papel relevante
a
e
f
g
l
n
B4.6. Sonorización de imaxes fixas e en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.
B4.7. Valoración crítica da utilización dos medios audiovisuais e as tecnoloxías da información e da comunicación como recursos para a creación, a interpretación, o rexistro e a difusión de producións sonoras e audiovisuais.
Traballo audiovisual no que teñan que introducir música como banda sonora ou directamente videoclic
INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE
Estandar de Aprendizaxe Instrumentos de Avaliación e criterios de corrección
Bloque 1.: Interpretación e creación
MUB1.1.1. Aplica as habilidades técnicas necesarias nas actividades de interpretación, colabora co grupo e respecta as regras fixadas para lograr un resultado acorde coas súas
Observación do traballo da clase e exame práctico individual
57
propias posibilidades.
MUB1.1.2. Le partituras como apoio á interpretación.
Exame practico individual
MUB1.1.3. Coñece e cumpre as normas establecidas para realizar as actividades da aula.
Observación da actitude do traballo de aula
MUB1.2.1. Interpreta e memoriza un repertorio variado de cancións, pezas instrumentais e danzas cun nivel de complexidade en aumento.
Observación do traballo da clase e exame práctico individual de frauta
MUB1.3.1. Coñece e utiliza axeitadamente técnicas, recursos e procedementos compositivos para elaborar arranxos musicais, improvisar e compor música.
Valoración dos traballos realizados na clase sobre creación musical, incluíndo os realizados con programas informáticos
MUB1.3.2. Utiliza con autonomía recursos informáticos ao servizo da creación musical.
MUB1.4.1. Coñece e analiza o proceso seguido en diversas producións musicais (discos, programas de radio e televisión, cine, etc.) e o papel xogado en cada fase do proceso polos/as profesionais que interveñen.
Bloque 2. Escoita
MUB2.1.1. Analiza e comenta as obras musicais propostas, axudándose de diversas fontes documentais.
Observación da participación na clase e proba escrita de recoñecemento e análise de audición
MUB2.1.2. Le e analiza partituras como apoio á audición.
MUB2.2.1. Analiza críticas musicais e utiliza un vocabulario axeitado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada.
Valoración do traballo sobre o concerto didáctico no Auditorio ao que asistan
MUB2.3.1. Utiliza con rigor un vocabulario axeitado para describir a música.
MUB2.4.1. Recoñece e compara os trazos distintivos de obras musicais, e descríbeo utilizando unha terminoloxía axeitada.
MUB2.4.2. Sitúa a obra musical nas coordenadas de espazo e tempo.
MUB2.4.3. Amosa interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas.
Observación da actitude na clase
58
MUB2.5.1. Amosa unha actitude crítica ante o papel dos medios de comunicación na difusión e na promoción da música.
MUB2.6.1. Coñece e explica o papel da música en situacións e contextos diversos: actos da vida cotiá, espectáculos, medios de comunicación, etc.
Observación do traballo de clase
Bloque 3. Contextos musicais e culturais
MUB3.1.1. Amosa interese por coñecer o patrimonio musical español e galego.
Observación da implicación no traballo de clase
MUB3.1.2. Coñece as testemuñas máis importantes do patrimonio musical español e galego, e sitúaos no seu contexto histórico e social.
Valoración do traballo de clase
MUB3.2.1. Analiza a través da audición músicas de distintos lugares do mundo e identifica as súas características fundamentais.
Valoración do traballo audiovisual sobre folclore
MUB3.2.2. Recoñece e explica as características básicas da música española e da música popular urbana.
Proba escrita sobre compositores e pezas importantes do patrimonio español e galego
MUB3.3.1. Elabora traballos de investigación nos que establece sinerxías entre a música e outras manifestacións artísticas.
MUB4.4.1. Realiza traballos e exposicións ao resto do grupo sobre a evolución da música popular.
Valoración dos traballos de aula
MUB4.4.2. Utiliza os recursos das novas tecnoloxías para expor os contidos de maneira clara.
Bloque 4. Música e tecnoloxías
MUB4.1.1. Selecciona e utiliza recursos tecnolóxicos para diferentes aplicacións musicais.
MUB4.1.2. Comprende a transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos.
MUB4.2.1. Manexa as técnicas básicas Valoración dos traballos audiovisuais realizados
59
necesarias para a elaboración dun produto audiovisual.
MUB4.3.1. Sabe procurar e seleccionar fragmentos musicais axeitados para sonorizar secuencias de imaxes.
MUB4.3.2. Sonoriza imaxes fixas e en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.
MUB4.4.1. Utiliza con autonomía as fontes de información e os procedementos apropiados para indagar e elaborar traballos relacionados coa función da música nos medios de comunicación.
MUB4.5.1. Amosa interese por coñecer as posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías como ferramentas para a actividade musical.
MUB4.5.2. Coñece e consulta fontes de información impresa ou dixital para resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma.
MUB4.5.3. Utiliza a información de xeito crítico, obtena de distintos medios e pode utilizala e transmitila utilizando distintos soportes.
TEMPORALIZACIÓN A temporalización proposta na programación pode sufrir variacións en función do nivel do alumnado, as características dos grupos ou outras variables circunstanciais como poden ser as baixas do profesorado ou actividades complementarias dos departamentos. Ditas flutuacións reflectiranse nas reunións de departamento. 1ª avaliación: Linguaxe musical. Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión. Audicións da Idade Media e Clasicismo español. Música e cine. Música e publicidade. 2ª avaliación: Linguaxe musical. Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión. Audicións do século XIX español e galego. A música folclórica galega e española. 3ª avaliación: Linguaxe musical. Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión. Audicións do século XX español e galego. Creación musical con museScore e outros programas informáticos. Creacións de guións de radio e audiovisuais.
60
PROCEDEMENTOS PARA REALIZAR A AVALIACIÓN ORDINARIA
AVALIACIÓN INICIAL: A avaliación inicial realizarase a mediados de outubro co obxectivo de coñecer o nivel do que parte cada alumno/a. Consistirá nunha proba oral de lectura musical e outra de frauta, dunha das cancións traballadas ata o momento; tamén valorarase a información sobre a actitude do alumnado apreciable mediante a observación.
AVALIACIÓN TRIMESTRAL: En todas as avaliacións farase un exame teórico (dous se é moita a materia), e dous de frauta. Tamén contarase as notas de danza, canto e outras actividades de clase, a actitude e a implicación nas actividades de clase e nas complementarias, etc. (ver apartado “Criterios de cualificación”). Entenderase suspensa a avaliación trimestral de non presentar o alumno algún traballo ou non asistir a algún exame, sexa o teórico ou os de práctica, a no ser que a falta sexa xustificable por unha causa de forza maior e no posible, documentalmente (xustificante médico, citación do xulgado, etc.) O alumno/a que teña suspensas a primeira e segunda avaliación, así como os respectivos exames de recuperación, non aprobará o curso na convocatoria de xuño aínda que aprobe os exames do terceiro trimestre. Como instrumentos da avaliación (xa especificados para cada bloque de contidos) utilizaranse a observación e probas escritas e orais. Mediante a observación avaliaremos sobre todo os criterios de tipo actitudinal, aínda que tamén algúns dos conceptuais. As probas orais serán de lectura musical, interpretación instrumental e danza, e mediante as escritas valorarase o coñecemento dos signos musicais escritos, dos instrumentos, dos compositores, etc. Dos traballos que debe realizar o alumnado valorarase a presentación e a correcta redacción dos mesmos, así como a orixinalidade e a utilización adecuada da terminoloxía musical.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN 1. En xeral, farase un exame teórico por trimestre (ao sumo dous se é moita materia), que puntuará sobre 10; suporá o 60% da nota final da materia. Un 30% da nota será a media das notas de frauta e actividades de clase (danza, canto, ritmos …), e o outro 10% será a actitude e os exercicios do caderno. Para superar o trimestre é requisito indispensable aprobar tanto o exame teórico como os prácticos. Non se farán exames de recuperación ata despois da avaliación. 2. Os exames de frauta faranse individualmente e as probas de canto e movemento, faranse en grupo mediante a observación por parte da profesora. Valorarase a participación e interese do alumnado nestas actividades.
61
3. Sobe a cualificación do trimestre: 1º Asistir aos concertos didácticos programados polo departamento e comportarse adecuadamente neles, así como realizar os traballos sobre os mesmos propostos polos profesores 2º Colaborar nas distintas actividades complementarias propostas polo departamento
5. Baixa a cualificación do trimestre: 1º As faltas de asistencia e puntualidade non xustificadas (as de asistencia baixan 0.1 e as de puntualidade 0.05) 2º Non traer o caderno, a frauta ou o bolígrafo (0.1 cada uno) 3º Comportarse incorrectamente na clase, o que implica:
- Non realizar as actividades de clase encomendadas polos profesores -Non atender e molestar durante as explicacións dos profesores e nas actividades que esixan silencio - Non escoitar e respectar as opinións e manifestacións musicais dos compañeiros - Non respectar a prohibición de comer na clase, ou do uso do móbil
A reiteración dun comportamento incorrecto baixará un máximo de tres puntos, aínda que supoña a non superación do trimestre.
ACTIVIDADES DE REFORZO E RECUPERACIÓN O alumnado con especiais dificultades poranse en contacto coa xefa de departamento para, de xeito voluntario, realizar actividades que podan axudalo a defender a materia. Estará dispoñible o luns no primeiro recreo aínda que tamén os atenderá en calquera recreo no que estea na aula. A profesora proporcionaralle información de teoría e de frauta que seguirán o modelo do exame. A avaliación suspensa recuperarase cando se supere a parte da materia non superada, sexa a teórica ou a práctica. As probas serán similares ás da avaliación.
PROCEDEMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA Realizarase a principios de setembro. O exame constará dunha proba escrita sobre unha selección de contidos traballados durante o curso, que seguirá o modelo dos exames feitos no curso, e que puntuará sobre 10. Constará asemade dunha proba práctica de interpretación musical con frauta de dúas cancións traballadas na clase, que tamén puntuará sobre 10. Para superar a avaliación débense aprobar ambas probas. Os contidos seleccionados colgaranse da páxina web do centro, no Departamento de Música.
62
PROGRAMACIÓN DE 1º BACHARELATO “LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL” INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN Como introdución paréceme interesante sinalar algúns dos parágrafos que veñen na propia lei e que expresan de xeito moi claro as bondades do estudio da mesma: “A materia de Linguaxe e Práctica Musical debe estar orientada a espertar o interese do alumnado por participar de forma activa, informada e lúdica como oínte, intérprete ou compositor/a, tanto na súa vida educativa como na súa vida privada.”
“A materia contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a constancia, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a asunción de responsabilidades e o espírito emprendedor, innovador e crítico. Tal e como demostran numerosos estudos publicados, a práctica musical mellora a memoria, a concentración, a atención, a psicomotricidade, o control das emocións, a autoestima, as habilidades para enfrontarse a un público ou a capacidade para traballar en grupo.”
“As disciplinas musicais non só desenvolven a creatividade, a sensibilidade artística e o criterio estético; tamén axudan o alumnado, da mesma forma que o resto de materias desta etapa, a adquirir os coñecementos e habilidades para construír a súa personalidade, a traballar en equipo, desenvolver o pensamento crítico e a converterse en cidadáns e cidadás que actúen de xeito responsable e autónomo. En definitiva, a actividade musical, nas súas diversas facetas, favorece as capacidades sociais e expresivas dos alumnos e das alumnas”.
A materia distribúese en cinco bloques temáticos, que son os seguintes:
1º Destrezas musicais
2º A audición comprensiva
3º A teoría musical
4º A creación e a interpretación
5º As tecnoloxías aplicadas ao son
Neste curso, hai un grupo de 15 alumnos, un número perfecto para traballar; están mesturados os alumnos de todas as modalidades, polo que tamén é unha materia de encontro con todo o que iso supón. Como xa dixen non hai moitos instrumentos de placa, polo que a interpretación instrumental queda bastante reducida a frauta, acompañándoa de cando en vez dos instrumentos que temos; o ideal sería que houbese placas para todo o alumnado, xa que son os instrumentos preferidos pola maioría do alumnado. Respecto aos contidos de índole dixital, é probable que neste curso se podan traballar, xa que ao haber dúas aulas de informática hai máis posibilidades de poder usar algunha.
63
CRITERIOS DE AVALIACIÓN E CONCRECIÓN DOS MÍNIMOS
Criterios de Avaliación
Estándares de Aprendizaxe Mínimos esixibles Comp. clave
Bloque 1.: Destrezas musicais
B1.1. Entoar cunha correcta emisión da voz, individual ou conxuntamente, unha melodía ou unha canción con acompañamento.
LPMB1.1. 1. Coñece os órganos e as funcións do aparello fonador.
Coñecemento básico do aparello fonador
CAA
CSC
LPMB1.1.2. Realiza exercicios de respiración, relaxación, articulación, fraseo, etc., e valóraos como elementos imprescindibles para a adquisición da técnica vocal.
Coñecemento e práctica de exercicios básicos de quecemento vocal Valoración da importancia da respiración para a produción sonora vocal
CSC
CCEC
LPMB1.1.3. Aplica a técnica vocal para cantar entoada e afinadamente, aplicando as indicacións expresivas e dinámicas presentes na partitura.
Interpretación vocal respectando as indicación da partitura e do profesor/a
CAA
CSC
CMCCT
B1.2. Identificar e reproducir intervalos, modelos melódicos sinxelos, escalas ou acordes arpexiados a partir de diferentes alturas.
LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.
CMCCT
CCEC
B1.3. Identificar e executar instrumentalmente ou vocalmente estruturas e patróns rítmicos ou melódicos simultáneos dunha obra breve ou dun fragmento, con ou sen cambio de compás, nun tempo establecido.
LPMB1.3.1. Interpreta instrumentalmente ou vocalmente, con total precisión dentro dun tempo establecido, estruturas rítmicas adecuadas a este nivel dunha obra ou un fragmento, sentindo internamente o pulso e aplicando, se procede, as equivalencias nos cambios de compás.
Interpretación instrumental en grupo de pezas polifónicas de certa complexidade lendo as indicacións da partitura
CMCCT
CSC
LPMB1.3.2. Executa con independencia estruturas
Realización de coreografías rítmicas utilizando a percusión
CAA
CMCCT
64
rítmicas simultáneas, utilizando e desenvolvendo a disociación auditiva e motriz.
corporal ou obxectos sonoros diversos (vasis, paos…)
CCEC
LPMB1.3.3. Practica a lectura e a escritura musical, recoñecendo a súa importancia para afondar na aprendizaxe da linguaxe musical.
Lectura e interpretación de partituras de complexidade crecente
Bloque 2: Escoita activa
B2.1. Recoñecer autidivamente o pulso dunha obra ou dun fragmento, así como o acento periódico, e interiorizalo para manter durante breves períodos de silencio.
LPMB2.1.1. Percibe o pulso como referencia básica para a execución rítmica, así como a identificación do acento periódico base do compás, e logra unha correcta interiorización do pulso que lle permite posteriormente unha axeitada execución individual ou colectiva.
Realización de danzas diversas con música de distintos ritmos. Acompañamento de pezas musicais con instrumentos de percusión, seguindo o ritmo e o pulso.
CMCCT
CCEC
B2.2. Recoñecer auditivamente e describir con posterioridade as característicos das obras escoitadas ou interpretadas
LPMB2.2.1. Percibe aspectos rítmicos, melódicos, tonais, modais, cadenciais, formais, tímbricos etc., das obras escoitadas ou interpretadas.
Análise dunha serie de audicións identificando os elementos da linguaxe musical: ritmo, tempo, melodías, dinámicas texturas, instrumentacións, voces, xéneros e carácter.
CCEC
LPMB2.2.2. Utiliza a lectura e a escritura musical como apoio á audición.
CCEC
LPMB2.2.3. Escoita obras musicais seguindo a partitura.
CCEC
LPMB2.2.4. Escoita e recoñece os elementos básicos das linguaxes propias da música culta, jazz, rock e flamenco, así como os máis importantes da linguaxe musical contemporánea.
Comentario de audicións de distintos estilos elixidas polo profesor/a e polos mesmos alumnos, utilizando a terminoloxía axeitada.
CCEC
CCL
65
LPMB2.2.5. Describe as característicos das obras escoitadas, utilizando a terminoloxía axeitada.
Bloque 3: Teoría musical
B3.1. Coñecer e aplicar na lectura e na interpretación de partituras os termos e os signos relacionados co ritmo e coa expresión musical.
LPMB.3.1.1. Identifica e interpreta os termos e signos relacionados co ritmo e coa expresión musical.
Lectura e análise de partituras, identificando todas as indicación musicais que aparezan na partitura.
CCEC
CCL
CMCCT
LPMB.3.1.2. Identifica e interpreta os signos gráficos propios da linguaxe musical contemporánea.
CAA
CCEC
B3.2. Recoñecer nunha partitura os elementos básicos da linguaxe musical.
LPMB.3.2.1. Identifica os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando diferentes soportes.
CCEC
CMCCT
LPM3.2.2. Recoñece elementos básicos harmónicos e formais.
Recoñece acordes, arpexios , escalas e as distintas texturas lendo a partitura
CCEC
CCL
LPM3.2.3. Aplica correctamente a terminoloxía propia da teoría musical.
Bloque 4. A creación e a interpretación
B4.1. Realizar exercicios psicomotores e improvisar estruturas rítmicas sobre un fragmento escoitado de maneira tanto individual como conxunta.
LPMB.4.1.1. Practica variantes de fórmulas rítmicas coñecidas e improvísaas libremente, acordándoas co pulso e o compás do fragmento escoitado.
Improvisación instrumental en grupo utilizando a frauta e instrumentos de percusión
CCEC
CSIEE
B4.2. Improvisar, individualmente ou colectivamente, breves melodías tonais ou modais, pequenas formas musicais partindo de premisas relativas a diferentes aspectos
LPMB.4.2.1. Asimila os conceptos tonais e modais básicos, desenvolvendo a creatividade e a capacidade de seleccionar e usar libremente os elementos da linguaxe musical de acordo cunha idea e estruturados nunha forma musical.
Creación de acompañamentos rítmico melódicos a melodías sinxelas facilitadas polo profesor/a
CCEC
66
da linguaxe musical.
B4.3. Interpretar de memoria, individualmente ou conxuntamente, fragmentos de obras do repertorio seleccionados entre os propostos polo alumnado, valorando as achegas do grupo e desenvolvendo o espírito crítico.
LPMB.4.3.1. Coñece o repertorio traballado e ten capacidade de memorización, sensibilidade musical e capacidade expresiva.
Interpretación vocal e instrumental de pezas musicais de xeito individual ou en grupo.
CSC
CCEC
LPMB.4.3.2. Mantén unha actitude positiva ante a música e os compañeiros.
CAA
CSC
LPMB.4.3.3. Utiliza os instrumentos da aula cunha técnica correcta.
CAA
CSC
LPMB.4.3.4. Aplica a técnica vocal para cantar afinadamente nas actividades de interpretación.
CSC
CSIEE
LPMB.4.3.5. Mantén unha actitude positiva para integrarse como un membro máis no grupo.
Ter unha actitude positiva ante as propostas do profesor/a e dos compañeiros
CCEC
CAA
CMCCT
CSIEE
B4.4. Improvisar ou compor e interpretar unha breve obra musical para unha melodía dada, que necesite a participación de varios executantes e incorporar movemento coreográfico, utilizando os coñecementos musicais adquiridos.
LPMB.4.4.1. Crea unha pequena obra musical utilizando os coñecementos musicais adquiridos.
Creación individual dunha breve composición musical utilizando programas informáticos de edición de partituras
CSC
CAA
LPMB.4.4.2. Constrúe a través do movemento unha creación coreográfica adecuando a súa concepción ao carácter expresivo da obra.
Creación en grupo de coreografías de danza acordes cunha música elixida
CSC
B4.5. Saber comportarse como espectador/a e intérprete, e controlar o medo escénico nas actuacións.
LPMB.4.5.1. Compórtase de maneira correcta como espectador/a e como intérprete na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.
Ser respectuoso/a co traballo dos compañeiros, e facer críticas sempre construtivas utilizando un vocabulario musical axeitado
CSC
67
LPMB.4.5.2. Practica as técnicas necesarias para controlar o medo escénico.
Bloque 5. As tecnoloxías aplicadas ao son
B5.1. Realizar traballos e exercicios aplicando as ferramentas que ofrecen as novas tecnoloxías.
LPMB.5.1.1. Utiliza correctamente editores de partituras, secuenciadores, MIDI e software para aplicacións audiovisuais.
Utilización dun editor de partituras, de programas de edición de audio e imaxen e de creación musical en xeral
B5.2. Crear pezas sonoras ou audiovisuais utilizando distintos sistemas de reprodución e gravación de son.
LPMB.5.2.2. Utiliza de forma autónoma os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e a aprendizaxe do feito musical.
Utilización dos móbiles e dos ordenadores para a investigación musical e a resolución de problemas.
ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE ASOCIADOS A CADA A BLOQUE DE CONTIDOS Obxect. xerais
Contidos Actividades
Bloque 1. Destrezas musicais
d
e
f
i
m
ñ
B1.1. Utilización da voz, individual ou colectivamente, partindo do coñecemento do aparello fonador, o seu funcionamento, a respiración, a emisión, a articulación, a relaxación e a afinación.
B1.2. Interpretación vocal atendendo ás indicacións relativas á expresión, á dinámica, á agóxica, á articulación dos sons e os seus ataques, e á ornamentación musical.
Previamente ao canto individual e colectivo, realizar exercicios de quecemento, entoación e respiración Interpretación vocal de pezas musicais corais e individuais.
c
d
i
n
B1.3. Entoación individual e colectiva de escalas, intervalos melódicos, harmónicos, arpexos ou acordes.
68
ñ
c
d
i
m
n
ñ
p
B1.4. Interiorización do pulso.
B1.5. Interpretación instrumental atendendo ás indicacións relativas á expresión, á dinámica, á agóxica, á ornamentación musical, e á articulación dos sons e dos seus ataques.
B1.6. Práctica da lectura articulada e da escritura tanto melódica como harmónica nas claves de sol e fa en cuarta, e da escritura tanto melódica como harmónica.
B1.7. Práctica de lectura de notas, sen clave, aténdose ao debuxo interválico.
B1.8. Práctica da lectura de obras musicais utilizando partituras.
Interpretar pezas instrumentais en grupo e facer danzas e coreografías de percusión corporal. Interpretar pezas vocais lendo a partitura, respectando as dinámicas e indicacións de interpretación que conteñan.
Bloque 2. A audición comprensiva
i
n
ñ
B2.1. Percepción e identificación do pulso, dos acentos e dos compases binarios, ternarios e cuaternarios.
B2.2. Percepción, identificación e transcrición de fórmulas rítmicas básicas orixinadas polo pulso binario ou ternario.
B2.3. Percepción, identificación e transcrición de signos que modifican a duración, síncopes, anacruses, notas a contratempo, cambios de compás, grupos de valoración especial, equivalencias pulso-pulso e fracción-fracción, etc.
Analizar audicións de distintos estilos, comentando o ritmo, tempo e agóxica, dinámicas, melodías, estrutura e forma, tonalidade e texturas, intérpretes, carácter, xéneros e estilos. Identificar fórmulas rítmicas e melódicas dalgunhas pezas seguindo esquemas e musicogramas
b
d
e
f
i
n
B2.4. Identificación auditiva das características morfolóxicas básicas das obras musicais, tanto as que teñen como fundamento a linguaxe da música culta como as que teñen como fundamento as linguaxes musicais contemporáneas, o jazz, a música tradicional, o rock, o flamenco e as músicas do mundo.
B2.5. Percepción, identificación auditiva e transcrición das escalas, funcións tonais-acordes maiores e menores, acordes de sétima dominante e de sétima diminuída, cadencias e os modos e intervalos fóra do concepto tonal.
B2.6. Recoñecemento comprensivo das texturas musicais e dos timbres instrumentais nas obras escoitadas ou interpretadas.
Identificar as diferenzas principais entre músicas de distintas culturas e estilos. Facer unha táboa cas diferenzas percibidas respecto aos elementos musicais.
69
B2.7. Recoñecemento auditivo e transcrición dos esquemas rítmicos, das melodías, dos intervalos e dos fragmentos melódicos resultantes da combinación dos devanditos elementos.
B2.8. Reprodución vocal memorizada dos esquemas rítmicos, das melodías, dos intervalos e dos fragmentos melódicos resultantes da combinación dos devanditos elementos.
B2.9. Identificación de erros ou as diferenzas entre un fragmento escrito e un fragmento escoitado.
B2.10. Transcrición de esquemas harmónicos das obras escoitadas.
Bloque 3. A teoría musical
d
i
n
B3.1. Coñecemento das grafías das fórmulas rítmicas, simultaneidade de ritmos, signos que modifican a duración, síncope, anacruse, notas a contratempo, os grupos de valoración especial contidos en un e varios pulsos, etc.
B3.2. Coñecemento das grafías e dos termos relativos á expresión musical, á dinámica, ao tempo, á agóxica, á articulación musical e ao ataque dos sons.
B3.3. Aproximación ás grafías contemporáneas.
Análise e interpretación de partituras nas que consten as fórmulas rítmicas a practicar. Interpretación de partituras con grafías contemporáneas
i
n
B3.4. Coñecemento das normas de escritura melódica.
B3.5. Coñecemento e comprensión dos ritmos característicos das danzas e das obras musicais.
B3.6. Coñecemento e comprensión de escalas, funcións tonais, intervalos, cadencias, acordes básicos e complementarios, tonalidade, modalidade e modulación.
B3.7. Coñecemento dos principais sistemas de cifraxe harmónica.
B3.8. Coñecemento da ornamentación musical.
B3.9. Comprensión do efecto que producen na música os sons da ornamentación e intensificación expresiva.
B3.10. Ámbito sonoro das claves e a súa
Realización de danzas con ritmos binarios, ternarios e cuaternarios. Interpretación grupal de pezas con esquemas rítmicos específicos: tango, habanera, calipso… Creación de melodías e ornamentación sinxela das mesmas utilizando un editor de partituras ou improvisando. Escoita de pezas musicais con melodías ornamentadas e sen ornamentar. Identificar no posible os tipos de adornos.
70
relación entre si.
Bloque 4. A creación e a interpretación
c
d
i
l
m
n
B4.1. Realización vocal ou instrumental de fórmulas rítmicas orixinadas polo pulso binario ou ternario e as súas variantes.
Creación de coreografías sinxelas tanto vocais como instrumentais utilizando ostinatos e polirrítmias.
c
d
i
l
m
n
B4.2. Improvisación, tanto individual como colectiva, de breves melodías.
B4.3. Utilización das escalas e acordes máis habituais no sistema modal e tonal.
Creación de melodías sinxelas e do seu acompañamento utilizando acordes ou melodías paralelas.
a
b
c
d
h
i
n
B4.4. Interpretación memorizada de obras ou fragmentos musicais vocais adecuados ao nivel, con ou sen acompañamento.
a
b
c
d
h
i
l
n
B4.5. Achegamento aos procesos compositivos máis habituais.
B4.6. Utilización da expresión corporal e o movemento corporal como complemento ao feito musical.
B4.7. Desenvolvemento da lateralidade a través da realización simultánea de diferentes ritmos básicos
a
b
c
n
B4.8. Participación activa na organización e na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.
B4.9. Participación na organización e na realización de actividades con respecto e disposición para superar estereotipos e prexuízos, tomando conciencia, como parte dun grupo, do enriquecemento que se produce coas achegas das demais persoas.
Realización dun breve musical que pode ser interpretado a final de curso, no que o alumnado terá que planificar os diálogos, cancións e bailes que o conformen
Bloque 5. As tecnoloxías aplicadas ao son
d
e
f
B5.1. Fenómeno físico-harmónico; movemento ondulatorio; serie de Fourier.
B5.2. Características acústicas dos
Visión dunha reportaxe sobre a natureza do son, a súa transmisión e amortecemento
71
g
h
i
l
m
n
instrumentos: instrumentos transpositores e electrónicos; manipulación artificial do son.
B5.3. Fundamentos dos sistemas de afinación. Proporcións asociadas aos intervalos: consonancia e disonancia. Serie harmónica. Índices acústicos. Diapasón.
B5.4. Transmisión e amortecemento do son.
B5.5. Sinal analóxico e sinal dixital. Dixitalización do son analóxico.
B5.6. Síntese do son: mostraxe (samplers), filtros de frecuencias e multipistas.
B5.7. Hardware musical: computadores, tarxetas de son e conexións.
B5.8. Tipos de software musical: editores de partituras, secuenciadores, programas xeradores de acompañamentos e mesas de mesturas.
Facer unha relación de instrumentos transpositores e as súas tonalidades Investigar sobre a vibración das cordas dunha guitarra, descubrindo a serie harmónica que se produce e as súas proporcións matemáticas. Poderá ser tamén da vibración do aire nun tubo sonoro.
g
h
i
l
n
B5.9. Práctica dos sistemas de gravación analóxica ou dixital, de procesamento de sons de comunicación MIDI en interpretacións ou creacións propias.
B5.10. Uso da música con soporte electrónico en producións escénicas ou audiovisuais.
B5.11. Realización de sonorizacións a través da improvisación, a composición ou a selección musical de textos ou de imaxes.
Realización dun traballo audiovisual que consistirá na sonorización de imaxes fixas ou dinámicas utilizando programas informáticos Facer un traballo de dobraxe da escena dunha película
INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE Estándares de aprendizaxe Instrumentos de avaliación
Bloque 1: Destrezas musicais
LPMB1.1. 1. Coñece os órganos e as funcións do aparello fonador.
Proba escrita
LPMB1.1.2. Realiza exercicios de respiración, relaxación, articulación, fraseo, etc., e valóraos como elementos imprescindibles para a adquisición da técnica vocal.
Observación do traballo de clase
LPMB1.1.3. Aplica a técnica vocal para cantar entoada e afinadamente, aplicando as
Observación do traballo de clase
72
indicacións expresivas e dinámicas presentes na partitura.
LPMB1.2.1. Reproduce e identifica intervalos, escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.
LPMB1.3.1. Interpreta instrumentalmente ou vocalmente, con total precisión dentro dun tempo establecido, estruturas rítmicas adecuadas a este nivel dunha obra ou un fragmento, sentindo internamente o pulso e aplicando, se procede, as equivalencias nos cambios de compás.
Proba oral de interpretación individual ou en grupo
LPMB1.3.2. Executa con independencia estruturas rítmicas simultáneas, utilizando e desenvolvendo a disociación auditiva e motriz.
Observación do traballo de clase
LPMB1.3.3. Practica a lectura e a escritura musical, recoñecendo a súa importancia para afondar na aprendizaxe da linguaxe musical.
Proba oral de lectura musical. Composición co editor de partituras museScore
Bloque 2. A audición comprensiva
LPMB2.1.1. Percibe o pulso como referencia básica para a execución rítmica, así como a identificación do acento periódico base do compás, e logra unha correcta interiorización do pulso que lle permite posteriormente unha axeitada execución individual ou colectiva.
LPMB2.2.1. Percibe aspectos rítmicos, melódicos, tonais, modais, cadenciais, formais, tímbricos etc., das obras escoitadas ou interpretadas.
Proba escrita de análise de audicións
LPMB2.2.2. Utiliza a lectura e a escritura musical como apoio á audición.
LPMB2.2.3. Escoita obras musicais seguindo a partitura.
LPMB2.2.4. Escoita e recoñece os elementos básicos das linguaxes propias da música culta, jazz, rock e flamenco, así como os máis importantes da linguaxe musical contemporánea.
Traballo individual sobre a música dos distintos estilos
LPMB2.2.5. Describe as característicos das obras escoitadas, utilizando a terminoloxía
Proba escrita
73
axeitada.
Bloque 3. A teoría musical
LPMB.3.1.1. Identifica e interpreta os termos e signos relacionados co ritmo e coa expresión musical.
Proba oral de interpretación de partituras
LPMB.3.1.2. Identifica e interpreta os signos gráficos propios da linguaxe musical contemporánea.
LPMB.3.2.1. Identifica os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando diferentes soportes.
LPM3.2.2. Recoñece elementos básicos harmónicos e formais.
Proba escrita que inclúe comentario musical das audicións
LPM3.2.3. Aplica correctamente a terminoloxía propia da teoría musical.
Bloque 4. A creación e a interpretación
LPMB.4.1.1. Practica variantes de fórmulas rítmicas coñecidas e improvísaas libremente, acordándoas co pulso e o compás do fragmento escoitado.
Probas orais de interpretación individual e grupal. Valorarase especialmente a actitude e a implicación no traballo
LPMB.4.2.1. Asimila os conceptos tonais e modais básicos, desenvolvendo a creatividade e a capacidade de seleccionar e usar libremente os elementos da linguaxe musical de acordo cunha idea e estruturados nunha forma musical.
LPMB.4.3.1. Coñece o repertorio traballado e ten capacidade de memorización, sensibilidade musical e capacidade expresiva.
LPMB.4.3.2. Mantén unha actitude positiva ante a música e os compañeiros.
LPMB.4.3.3. Utiliza os instrumentos da aula cunha técnica correcta.
LPMB.4.3.4. Aplica a técnica vocal para cantar entoadamente e afinadamente nas actividades de interpretación.
Probas orais de entoación individual e en grupo. Valorarase especialmente a actitude.
LPMB.4.3.5. Mantén unha actitude positiva para integrarse como un membro máis no grupo.
LPMB.4.4.1. Crea unha pequena obra musical utilizando os coñecementos musicais adquiridos.
74
LPMB.4.4.2. Constrúe a través do movemento unha creación coreográfica adecuando a súa concepción ao carácter expresivo da obra.
LPMB.4.5.1. Compórtase de maneira correcta como espectador/a e como intérprete na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.
LPMB.4.5.2. Practica as técnicas necesarias para controlar o medo escénico.
Bloque 5. As tecnoloxías aplicadas ao son
LPMB.5.1.1. Utiliza correctamente editores de partituras, secuenciadores, MIDI e software para aplicacións audiovisuais.
Corrección dos traballos encomendades
LPMB.5.2.2. Utiliza de forma autónoma os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e a aprendizaxe do feito musical.
Corrección dos traballos audivisuais encomentados
TEMPORALIZACIÓN A temporalización proposta na programación pode sufrir variacións en función do nivel do alumnado, as características dos grupos ou outras variables circunstanciais como poden ser as baixas do profesorado ou actividades complementarias dos departamentos. Ditas flutuacións reflectiranse nas reunións de departamento. 1ª avaliación: Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión corporal. Os ritmos, os tempos, as melodías e as texturas musicais. Escalas, tons e semitóns, intervalos, acordes e arpexios. As alteracións. Análise e comentarios de audicións de música popular. Creación de melodías improvisadas. Creación de coreografías rítmicas utilizando ostinatos. 2ª avaliación: Interpretación instrumental, vocal, danza e percusión con distintos obxectos. Instrumentos e voces. A emisión e o coidado da voz. Análise e comentario de audicións de música de distintas épocas e culturas. A estrutura musical. Creación de musicogramas e gráficos para o seguimento activo da música. 3ª avaliación: Interpretación instrumental, vocal e danza. A música nas artes escénicas. A natureza física do son. Nocións de acústica de locais. Instrumentos transpositores.
75
PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS PARA REALIZAR A AVALIACIÓN ORDINARIA AVALIACIÓN TRIMESTRAL: En todas as avaliacións farase un exame teórico (dous se é moita a materia), e dous de frauta. Tamén contarase as notas de danza, canto e outras actividades de clase, a actitude e a implicación nas actividades de clase e nas complementarias, etc. (ver apartado “Criterios de cualificación”). Entenderase suspensa a avaliación trimestral de non presentar o alumno algún traballo ou non asistir a algún exame, sexa o teórico ou os de práctica, a no ser que a falta sexa xustificable por unha causa de forza maior e no posible, documentalmente (xustificante médico, citación do xulgado, etc.) O alumno/a que teña suspensas a primeira e segunda avaliación, así como os respectivos exames de recuperación, non aprobará o curso na convocatoria de xuño aínda que aprobe os exames do terceiro trimestre. Como instrumentos da avaliación (xa especificados para cada bloque de contidos) utilizaranse a observación e probas escritas e orais. Mediante a observación avaliaremos sobre todo os criterios de tipo actitudinal, aínda que tamén algúns dos conceptuais. As probas orais serán de lectura musical, interpretación instrumental e danza, e mediante as escritas valorarase o coñecemento dos signos musicais escritos, dos instrumentos, dos compositores, etc. Dos traballos que debe realizar o alumnado valorarase a presentación e a correcta redacción dos mesmos, así como a orixinalidade e a utilización adecuada da terminoloxía musical.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN 1. En xeral, farase un exame teórico por trimestre (ao sumo dous se é moita materia), que puntuará sobre 10; suporá o 60% da nota final da materia. Un 30% da nota será a media das notas de frauta e actividades de clase (danza, canto, ritmos …), e o outro 10% será a actitude e os exercicios do caderno. Para superar o trimestre é requisito indispensable aprobar tanto o exame teórico como os prácticos. Non se farán exames de recuperación ata despois da avaliación. 2. Os exames de frauta faranse individualmente e as probas de canto e movemento, faranse en grupo mediante a observación por parte da profesora. Valorarase a participación e interese do alumnado nestas actividades. 3. Sobe a cualificación do trimestre:
1º Asistir aos concertos didácticos programados polo departamento e comportarse adecuadamente neles, así como realizar os traballos sobre os mesmos propostos polos profesores 2º Colaborar nas distintas actividades complementarias propostas polo departamento
4. Baixa a cualificación do trimestre: 1º As faltas de asistencia e puntualidade non xustificadas (as de asistencia baixan 0.1 e as de puntualidade 0.05)
76
2º Non traer o caderno, a frauta ou o bolígrafo (0.1 cada uno) 3º Comportarse incorrectamente na clase, o que implica:
- Non realizar as actividades de clase encomendadas polos profesores -Non atender e molestar durante as explicacións dos profesores e nas actividades que esixan silencio - Non escoitar e respectar as opinións e manifestacións musicais dos compañeiros - Non respectar a prohibición de comer na clase, ou do uso do móbil
A reiteración dun comportamento incorrecto baixará un máximo de tres puntos, aínda que supoña a non superación do trimestre.
ACTIVIDADES DE REFORZO E RECUPERACIÓN O alumnado con especiais dificultades poranse en contacto coa xefa de departamento para, de xeito voluntario, realizar actividades que podan axudalo a defender a materia. Estará dispoñible o luns no primeiro recreo aínda que tamén os atenderá en calquera recreo no que estea na aula. A profesora proporcionaralle información de teoría e de frauta que seguirán o modelo do exame. A avaliación suspensa recuperarase cando se supere a parte da materia non superada, sexa a teórica ou a práctica. As probas serán similares ás da avaliación.
PROCEDEMENTOS PARA A REALIZACIÓN DA AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA O exame constará dunha proba escrita sobre unha selección de contidos traballados durante o curso, que seguirá o modelo dos exames feitos no curso, e que puntuará sobre 10. Constará asemade dunha proba práctica de interpretación musical con frauta de dúas cancións traballadas na clase, que tamén puntuará sobre 10. Para superar a avaliación débense aprobar ambas probas. Os contidos seleccionados colgaranse da páxina web do centro, no Departamento de Música.
PERDA DO DEREITO A AVALIACIÓN CONTÍNUA Os protocolos que conforman as Normas de organización e funcionamento do centro recollen que cando as faltas de asistencia inxustificadas dun alumno/a superen o 10% da carga lectiva dunha materia poderase perder o dereito á avaliación continua na devandita materia. Cando isto se produza, terase unicamente dereito a unha proba especial en maio/xuño ou, se é o caso, en setembro. O feito de perder o dereito de avaliación continua non fai perder o dereito de asistencia a clase.
77
Na materia de Linguaxe e práctica musical, que ten tres sesións semanais, perderase este dereito cando o alumno chegue a un máximo de 10 faltas sen xustificar.
A proba especial consistirá na lectura entoada dunha partitura sinxela, na interpretación instrumental coa frauta de dúas pezas das interpretadas durante o curso, da realización dunha pequena coreografía de percusión corporal, dun exercicio de movemento e danza e do análise e comentario de dúas audicións.
78
PROGRAMACIÓN DE PENDENTES DE 2º ESO
OBXECTIVOS 1º Analizar partituras sinxelas tendo en conta os elementos constitutivos da linguaxe musical 2º Ler música e interpretar coa frauta cancións sinxelas 3º Coñecer formas musicais básicas e a estrutura dunha canción mediante a audición 4º Improvisar melodías sinxelas nun dos instrumentos melódicos da clase
CONTIDOS 1º Son e silencio. As calidades do son: altura, duración, intensidade e timbre. 2º Elementos da música: ritmo, tempo, dinámica, melodía, texturas, xéneros musicais e carácter 3º Os instrumentos musicais: clasificación por familias. Os luthiers 4º A clasificacións das voces 5º Formas musicais: O rondó, o concerto solista e o poema sinfónico 6º Estrutura das cancións: introdución, temas musicais, interludios e coda 7º Escalas, acordes, arpexios, alteracións 8º Análise de partituras sinxelas 9º Interpretación coa frauta de cancións sinxelas
PROCEDEMENTOS PARA A AVALIACIÓN E CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
O exame constará dunha proba escrita sobre os contidos antes citados, que seguirá o modelo dos exames feitos no curso, e que puntuará sobre 10. Constará asemade dunha proba práctica de interpretación musical con frauta de dúas cancións traballadas na clase, que tamén puntuará sobre 10. Para superar a avaliación débense aprobar ambas probas. Estes exames realizaranse no mes de maio e setembro.
ACTIVIDADES PARA A RECUPERACIÓN DA MATERIA PENDENTE O alumnado con música pendente de 2º ESO deberá poñerse en contacto coa xefa do departamento de música que lle explicará o que debe facer para superar a materia e cando será o exame. A partires de febreiro, a profesora impartirá clases de apoio nos recreos para axudarlles a preparar o exame. Para superar a parte práctica de frauta poderanse interpretar dúas cancións traballadas no curso actual se é que a imparte. Colgarase na páxina web a data e un modelo de exame resolto.
79
PROGRAMACIÓN DE PENDENTES DE 3º ESO
OBXECTIVOS 1º Coñecer os elementos da linguaxe musical e recoñecelos tanto en partituras como en audicións de música de distintas épocas 2º Recoñecer e contextualizar algunhas das composicións clásicas máis famosas 3º Coñecer a biografía de polo menos dous dos compositores máis importantes de todos os tempos, como son Bach, Beethoven e Manuel de Falla. 4º Ler partituras sinxelas e interpretalas coa frauta ou outro instrumento melódico
CONTIDOS
1º Os elementos da linguaxe musical. Comentario de audicións utilizando un vocabulario axeitado. 2º Formas musicais: cantiga, lied, sinfonía, ópera, cantata, poema sinfónico e concerto, oratorio. 3º Os instrumentos musicais e as voces. Agrupacións instrumentais e vocais. 4º Recoñecemento e localización en tempo e espazo das audicións máis representativas dos grandes da música clásica occidental 5º Interpretación coa frauta de partituras estudadas en clase respectando os signos musicais.
PROCEDEMENTOS PARA A AVALIACIÓN E CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN O exame constará dunha proba escrita sobre unha selección dos contidos traballados en 3º ESO, que seguirá o modelo dos exames feitos no curso, e que puntuará sobre 10. Constará dunha proba práctica de interpretación musical con frauta de dúas cancións traballadas na clase, que tamén puntuará sobre 10. Para superar a avaliación débense aprobar ambas probas. Estes exames realizaranse no mes de maio e setembro. De maneira extraordinaria poderáselle propoñer ao alumnado coa materia de 3º ESO suspensa, un traballo alternativo que substitúa ao exame de teoría que poderá consistir no resumo dun libro de música da biblioteca ou un traballo de investigación. ACTIVIDADES PARA A RECUPERACIÓN DA MATERIA PENDENTE
O alumnado con música pendente de 3º ESO deberá poñerse en contacto coa xefa do departamento de música que lle explicará o que debe facer para superar a materia e cando será o exame. Colgarase na páxina web a data, a selección de contidos que debe preparar e un modelo de exame resolto. A partires de febreiro, a xefa de departamento esta profesora impartirá clases de apoio nos recreos para axudarlles a preparar o exame. Para superar a parte práctica de frauta poderanse interpretar dúas cancións traballadas no curso actual se é que cursan a materia.