1

UberPOP: geregeld of ontregelend?

Boris KockenBlumstone Advocaten

2

Start-ups/initiatieven

3

Deeleconomie

Wat is deeleconomie? Definitie Meelen & Frenken (2014):

‘Het fenomeen dat consumenten elkaar gebruik laten maken van hun onderbenutte consumptiegoederen, eventueel tegen betaling.’

Drie elementen:• delen tussen consumenten onderling (c2c)• tijdelijke toegang tot eigendom• onderbenutte consumptiegoederen

4

Kenmerken

• matchmaker• digitale platforms/apps• kleine transacties op grote schaal• delen met onbekenden• klantbeoordelingen/reviews• zoekalgoritmen

5

Innovatie?David Plouffe, sr. vicepresident Uber, voormalig campagnestrateeg Obama (NRC 16 april 2015):‘Onze basis is een grote groep gebruikers die erg tevreden is. Je staat echt aan de sterke kant als je inzet op innovatie en groei, niet op behouden. Dat eerste doen we.’

Rutger Bregman (De Correspondent 4 maart 2015):‘Een Marslanding? Een volledig hernieuwbare energievoorziening? Kanker genezen? Nah. Het woord ‘innovatie’ is gekaapt door mensen die de status quo willen versterken. Vooruitgang is synoniem geworden aan ‘technologie’ en ‘technologie’ is synoniem geworden aan ‘maak een app met een handig algoritme voor een online platform waar je makelaartje kunt spelen en schathemeltje rijk wordt door je netwerk uit te buiten zonder zelf iets wezenlijks toe te voegen.’

6

Voordelen en kansen

• efficiënter gebruik van ruimte, grondstoffen, energie, producten, diensten

• verduurzaming van de economie, milieuwinst• verbindt mensen, nieuwe vriendschappen• stimuleert lokale economische bedrijvigheid• bijverdiensten en besparingen

7

Nadelen en bedreigingen

• monopolievorming platformen• privacy schendingen• machtsconcentratie/dominante marktpositie• uitbuiting• oneerlijke concurrentie tussen deelplatformen

en reguliere bedrijven/geen gelijk speelveld• illegale praktijken, overlast, onveilige situaties,

onttrekken aan belastingplichten

8

Vragen bij nieuw initiatief• Wat is het? Voor- en nadelen?• Hoe is het gereguleerd, wet- en regelgeving?• Reactie overheid? Wat zegt de rechter?

Onduidelijk? Wetgever moet keuze maken!

Voorwaarden instappen verzekeraars• initiatief is legaal• duidelijk is welke regels van toepassing zijn• verzekerbare risico’s

9

UberPOP

10

Wat is het? Voor- en nadelen?

Wat is het?

Voordelen en kansen?

Nadelen en bedreigingen?• uitbuiting?• illegale praktijken?• oneerlijke concurrentie/geen gelijk speelveld?

11

Uitbuiting?

12

Standpunt Uber

• ‘We zijn slechts matchmaker/platform, niet verantwoordelijk voor naleving regels door chauffeurs en voor bescherming consument’

• Algemene voorwaarden: uitsluiting van aansprakelijkheid voor ‘vervoersdiensten’ door ‘vervoersaanbieder’

• Uber stelt eisen aan chauffeur en auto: minimaal 21 jaar, meer dan 1 jaar rijervaring, interne training, VOG, auto niet van vóór 2005, APK, verzekering

13

Wat zegt de wet?Ondernemer• Ondernemersvergunning taxivervoer (taxivergunning)• Getuigschrift, VOG

Taxichauffeur• Chauffeurskaart taxi• Diploma, VOG, Geneeskundige verklaring

Taxi• Taxameter, tariefkaart

Waarom vergunningplichten?• bescherming van passagier/consument (‘een minimaal noodzakelijke taxikwaliteit’)• ordening van de markt• belang van de verkeersveiligheid

14

Hoe reageert de overheid?

Staatssecretaris/ILT: snordersdienst, harde aanpak

Bestuursrechtelijke sancties• last onder dwangsom (€ 10.000 per keer)• melding bij Belastingdienst en gemeente/UWV (uitkering)

Strafrechtelijke sancties• misdrijf (strafblad)• boete € 4.300 • inbeslagname auto

15

Wat zegt de rechter?

Vzr. CBb 8 december 2014, ECLI:NL:CBB:2014:450

• UberPOP-rit is economische activiteit• Sprake is van (verrichten/aanbieden van) taxivervoer

(‘personenvervoer per auto tegen betaling’)• UberPOP-chauffeurs hebben geen taxivergunning, zijn

dus in overtreding• Uber is medepleger en in die hoedanigheid eveneens

overtreder (‘bewuste en nauwe samenwerking’)• Uber is niet slechts tussenpersoon

16

Evaluatie Taxiwet• Regelgeving blijft vooralsnog noodzakelijk met het oog op

veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid• Taxibeleid laat volop ruimte voor toekomstige

ontwikkelingen en innovaties, regelgeving werkt niet onnodig belemmerend

• UberPOP blijft verboden (ondernemersvergunning, chauffeurskaart, toelating taxi)

• Een aantal regels zal worden geschrapt, ter vermindering regeldruk en toegankelijker maken van de markt voor nieuwe initiatieven

• Experimenteerruimte en evaluaties

17

Reacties

Conclusies UberPOP

• regels met het oog op veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid voor de reiziger

• staatssecretaris en rechter: UberPOP is economische activiteit, aanbieden/verrichten taxivervoer

• UberPOP is geen deeleconomie• UberPOP moet aan de taxiregels voldoen of de zaak

inrichten als deeleconomie• een tussenvariant wordt niet geaccepteerd • door Uber aandacht voor innovatie, kwaliteit,

verminderen regeldruk en vereenvoudigen toetreding

18

19

Airbnb

20

Wat is het? Voor- en nadelen?Wat is het?

Voordelen en kansen?

Nadelen en bedreigingen?• onttrekking aan de woningvoorraad• stijging huren• verstoring sociale cohesie• wantoestanden? (overlast in de buurt, brandonveiligheid)• illegale praktijken? (illegale permanente, bedrijfsmatige verhuur

(hotels), betalen verhuurders IB/OB/toeristenbelasting?)• oneerlijke concurrentie/geen gelijk speelveld?

21

Standpunt Airbnb‘We zijn slechts matchmaker/platform, niet verantwoordelijk voor naleving regels door verhuurders en voor bescherming consument’

Algemene voorwaarden (‘Gebruiksvoorwaarden’): uitsluiting van alle aansprakelijkheid

Airbnb maakt geen onderscheid tussen verhuurders die eigen woning incidenteel verhuren (wel deeleconomie) en verhuurders die illegaal hotel runnen (geen deeleconomie)

Airbnb geeft op de website tips voor verantwoord verhuren

22

Wat zegt de wet?• bestemmingsplan• Huisvestingsverordening• VvE-reglement• Huurovereenkomst

• Wabo/Besluit omgevingsrecht/Bouwbesluit (omgevingsvergunning brandveilig gebruik)

• APV (exploitatievergunning)• Drank- en horecawet• Activiteitenbesluit

23

Hoe reageert de overheid?

Minister EZ/staatssecretaris I&M

Gemeente AmsterdamNotitie ‘Toeristische verhuur van woningen (“vakantieverhuur”) in Amsterdam’, juni 2013• ‘tijdelijke vakantieverhuur aanvaardbaar, tenzij’• voorlichting en heldere communicatielijn• B&W zetten in op afspraken met aanbieders

(websites) over goede voorlichting

24

Gemeente Amsterdam

25

Afspraken met AirbnbMemorandum of Understanding 2014 gemeente Amsterdam-Airbnb :• Airbnb zal Airbnb-verhuurders informeren en aanmoedigen de woningen aan te

bieden conform de in Amsterdam geldende regels• Airbnb en de gemeente Amsterdam werken verder aan een site voor verhuurders,

met daarop informatie over particuliere vakantieverhuur, en links naar de regels die daarvoor gelden

• Airbnb zet op de site een samenvatting van die regels en verhuurders moeten actief aangeven dat ze die regels hebben gezien, begrepen en ermee akkoord gaan, voordat ze een vermelding op Airbnb kunnen zetten

• Airbnb gaat de toeristenbelasting innen en afdragen namens de verhuurders, vanaf februari 2015

• Airbnb stuurt tweemaal per jaar een bericht naar verhuurders in Amsterdam, waarin zij aan de regels in Amsterdam worden herinnerd

• Airbnb en de gemeente Amsterdam gaan samenwerken om illegale verhuur aan te pakken

26

Reactie Airbnb

27

Wat zegt de rechter?

28

Conclusies Airbnb• overheid wil openstaan voor nieuwe diensten en producten,

voor innovatie• gemeente Amsterdam heeft getracht onderscheid aan te

brengen tussen bedrijfsmatige verhuur (geen deeleconomie) en tijdelijke (vakantie)verhuur (wel deeleconomie)

• tijdelijke vakantieverhuur is toegestaan indien en zolang aan de voorwaarden wordt voldaan

• anders: bedrijfsmatige verhuur, waarvoor de gebruikelijke regels gelden

• een tussenvariant wordt niet geaccepteerd

29

Einde

Vragen of opmerkingen?

• b.kocken@blumstone.nl• +31 (0)6 45 20 41 85• www.blumstone.nl en LinkedIn