2º Bacharelato

Contexto histórico

Guerra do Peloponeso

Restauración da Democracia

(431-404 aC). Moi longa (27 anos)

Guerra do Peloponeso

morte de Sócrates(399)

Contexto histórico

Entre as polis de Esparta e Atenas (perde Atenas)

Goberno dos Trinta Tiranos (404-403), imposto por Esparta. Decadencia de Atenas

Biografía

Nace en Atenas

Familia aristocrática. Interese por vida política. Coñece a Sócrates.

Decepción política (30 tiranos, democracia mata a Sócrates)

Decide adicarse á filosofía. Empeza a escribir e viaxar

“o de anchas espaldas”

Nome orixinal: Aristocles

Biografía

388aC (40 anos) Viaxe a Siracusa –en Sicilia-. Influencias pitagóricas. Pon en práctica as súas ideas con Dionisio o Vello

387aC Volve a Atenas. Funda a Academia*

Volve 2 veces a Siracusa (367,366). Novo fracaso con Dionisio o xove

“o de anchas espaldas”

Nome orixinal: Aristocles

*Academia (nun lugar adicado a Academo). Permanece activa ata o século VI dC

Obras

Gardamos moitos dos seus escritos (pero había unha ensinanza oral da que non queda rastro)

As súas obras son DIÁLOGOS.

• Personaxe central: Sócrates

• Non amosan un sistema pechado: indagación constante

Conservamos 35 diálogos e 13 cartas

Problema: cronoloxía dos diálogos (emprégase o método estilométrico)

4 períodos dos diálogos

2. Período de TRANSICIÓN (88-85)

Contra sofistas e democracia

Primeiros bosquexos da Tª das ideasGorxias (retórica)

Menón (virtude)

Crátilo (linguaxe)

Gorxias (retórica)

Menón (virtude)

Crátilo (linguaxe)

1. Período de XUVENTUDE ou socrático (93-89)

Problemas éticosApoloxía, Critón (deber), Laques (valentía),

Cármides (tempranza), Lisis (amizade),

Eutifrón (piedade)

Apoloxía, Critón (deber), Laques (valentía),

Cármides (tempranza), Lisis (amizade),

Eutifrón (piedade)

4 períodos dos diálogos

3. Período de MADUREZ (85-70)

As obras máis importantes. Mitos platónicos famosos. Teoría das ideas

4. Período de VELLEZ (69-47) 2ª e 3ª viaxes a Sicilia.

Diálogos críticos. Revisión dos conceptos anteriores. Sócrates xa non é o protagonista.

Teeteto, Sofista, Parménides,

Timeo, As leis, Carta VII

Teeteto, Sofista, Parménides,

Timeo, As leis, Carta VII

Banquete (amor)

Fedón (alma)

República (Xustiza)

Fedro (beleza, bondade)

Banquete (amor)

Fedón (alma)

República (Xustiza)

Fedro (beleza, bondade)

2º Bacharelato

Platón non ofrece unha formulación completa en ningún diálogo

+ nas obras de madurez (República, Fedón, Fedro)

Exemplifícase, sobre todo, a través do MITO DA CAVERNA

Percíbense influencias de Parménides, pitagóricos e tamén de Sócrates

Critícaa nas obras de vellez

Trata de responder a: ¿Qué é o real? ¿Qué é a realidade? O mundo ordinario, sensible, NON é real…

…porque é imperfecto, inestable Ten que ser un MUNDO IDEAL ….

…que sexa perfecto, estable

Afirma a existencia de ideas como independentes das cousas

O MUNDO DAS IDEAS está formado por IDEAS:

son realidades inmateriais, absolutas, universais, inmutables

Son realidades extramentais Son a esencia das cousas sensibles Son o modelo, prototipo, paradigma… o

ideal

Canon de

Policleto, en

escultura

Cáptanse pola RAZÓN ou INTELIXENCIA

DIFICULTADES respecto ao mundo das ideas (na vellez) ¿Cómo se relacionan as ideas entre si?

¿Cómo está organizado o mundo das ideas? Hai xerarquía

¿Cantas ideas hai? tantas como cousas….. ¿de barro, de

suciedade… tamén?

É o formado polas COUSAS que captamos polos sentidos. Materiais, concretas, cambiantes Aparencia Copia

Relación co mundo das ideas:

- Entre os dous mundos hai un “abismo”. Dualismo ontolóxico

- Pero, hai relacións. As cousas PARTICIPAN OU IMITAN as ideas

Ilustracións mito da caverna

REALIDADE COÑECEMENTO

Ideas

Entidades matemáticas

Obxectos sensibles (animais, plantas, cousas)

Imaxes (sombras) das cousas

A

D

B

E

C

MU

ND

O IN

TELI

XIB

LE

(ID

EA

S)

MU

ND

O S

EN

SIB

LE

(CO

USA

S)

CIE

NC

IA

(epis

tem

e)

OPIN

IÓN

(doxa)

Razoamento discursivo

(Dianoia)

Intuición intelectual

(Noesis) DIALÉCTICA

MATEMÁTICAS

Percepción

(Pistis) FÍSICA, cosmoloxía

Ilusión, imaxinación

(Eikasía) Aparencia, ilusión

¿Cómo podemos chegar a coñecer a verdade? A) Camiños auxiliares: xeometría,

aritmética, música B) DIALÉCTICA (noción complexa)

Perfeccionamento da maiéutica Método que segue a alma para purificarse Dous momentos:

Ascendente Descendente

¿Cómo podemos chegar a coñecer a verdade?

C) REMINISCENCIA (anámnese = recordo) Coñecer é recordar . Mito de Er (na República) Só fala dela en diálogos de madurez

(Fedón, Fedro, Menón)

CORPO (soma) ALMA (psyche)

unión accidental

( transitoria)

DUALISMO ANTROPOLÓXICO

Pertence a mundo sensible

• Material, mutable, mortal• Cárcere da alma• Só apto para ser mandado (non autónomo)

Inmaterial (espiritual), eterna, INMORTAL (mito Er)

Pertence a

mundo Ideas

Como?

alonxándose do sensible

(= purificación)

Por medio de

Matemáticas

Dialéctica

Reminiscencia

Posibilita o coñecemento e a ética Principal actividade: coñecemento de ideas

… amor platónico

En República, Fedro, fai máis complexa a súa concepción da alma

3 FUNCIÓNS ou partes: RACIONAL: (logos, nous). Intelixencia, razón

É inmortal e apta para mandar IRASCIBLE: Vontade. Paixóns nobres

É mortal e irracional. Refírese ás emocións pola vitoria, gloria e tamén á ira, á cólera.

CONCUPISCIBLE: Desexo. Paixóns innobres É mortal. Refírese ao pracer, busca de riquezas

MITO DO CARRO ALADO

Platón ofrece unha explicación moi diferente á dos atomistas.

+ en diálogo Timeo (periodo de vellez, crítico)

Expón unha narración verosímil (mito) da xénese e conformación do mundo sensible.

A explicación é opinión (doxa) É o coñecemento da percepción

(pistis)

Fala dun demiurgo* que ordena unha masa caótica primixenia seguindo o modelo das ideas, dando lugar ao mundo sensible.

* Demiurgo: artesán divino, intelixente, eterno, bo…. pero inferior ás ideas

Non crea

É o mellor mundo posible É ordenado (ten unha finalidade teleolooxica) É un ser vivo Ten estrutura matemática

É esférico Constituído por 4 elementos:

Lume: tetraedro Terra: cubo Aire: octaedro Auga: icosaedro Dodecaedro: modelo

do universo

ten como finalidade:

Valores morais son absolutos

≠ relativismo moral (sofistas)

Práctica da VIRTUDE: Búsqueda da sabedoría Purificación da alma Harmonía da alma =

cada alma cumpre a súa función:

COÑECER O BEN EN SI = ACADAR A FELICIDADE

Alma irascible:

FORTALEZA ou valentía

Alma concupiscible:

TEMPRANZA ou moderación

Alma racional:

SABEDORÍA ou prudencia

Harmonía =XUSTIZA

Presenta un MODELO DE SOCIEDADE PERFECTA Na “República” = politeia = cidadanía,

constitución (subtítulo: sobre a xustiza) Ese modelo require

individuos perfectos (xustos) [ética] ter en conta que o individuo é un ser social (non

illado, non autosuficiente, con necesidade dunha sociedade organizada,

División do traballo, División de clases

O modelo de sociedade require DIVISIÓN DE CLASES:

Alma irascible:

fortaleza ou valentía

Alma concupiscible:

tempranza ou moderación

Alma racional:

sabedoría ou prudencia

Cando prima:

Cando prima:

Cando prima:

GOBERNANTES (FILÓSOFOS)

GUERREIROS ou gardiáns

PRODUTORES

Harmonía =XUSTIZA

O modelo de sociedade require EDUCACIÓN Igual para todos (homes e mulleres, ricos e

pobres…) 1ª fase (todos): música e exercicios) 2ª fase (só guerreiros): matemáticas 3ª fase (gobernantes): filosofía

O modelo de sociedade tamén require ABOLICIÓN DA PROPIEDADE PRIVADA E DA FAMILIA

Platón critica as sociedades imperfectas Entende a historia como decadencia

(tempo= dexeneración ) Historia formas de goberno (se se deixan

dexenerar): Aristocracia Timocracia Oligarquía Democracia Tiranía Para evitar a decadencia é precisa

unha lexislación inmutable

FUNCIÓNS ALMA

VIRTUDES CLASES SOCIAIS

Racional Sabedoría ou prudencia

Gobernantes filósofos

Irascible (Ánimo)

Fortaleza ou valentía

Gardiáns ou guerreiros

Concupiscible (Apetito)

Tempranza ou moederación

Produtores

Harm

onía

=X

USTIZ

AHarm

onía

=X

USTIZ

A

«A caracterización xeral máis segura da tradición filosófica europea consiste nunha serie de notas a pé da obra de Platón.»

Alfred N. WhiteheadProcess and Reality, 1929