ordesía - opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa...

40
SUPLEMENTO DOMINICAL Diario de Ferrol 29 de noviembre de 2015 Año XVI / Número 909 “Los museos deben estimular al público” EL DIRECTOR DEL CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA (CGAC), SANTIAGO OLMO, BUSCA APLICAR UNA NUEVA DINÁMICA PARA QUE EL MUSEO COMPOSTELANO ACERQUE EL ARTE A LA SOCIEDAD CON EL OBJETIVO DE QUE EL CENTRO APORTE A LAS PERSONAS DINAMISMO A LA HORA DE MIRAR LA REALIDAD Y DE AFRONTAR LOS PROBLEMAS. CINE MÚSICA “Los juegos del Hambre Sinsajo parte ll”, película destacada entre los estrenos de esta semana Triángulo de Amor Bizarro comenzará el año con la presentación de su nuevo disco Guillermo Llorca Freire recupera el tiempo y el compromiso del maestro Juan García Niebla LIBROS N ordesía

Upload: others

Post on 03-Jul-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

SUPLEMENTO DOMINICALDiario de Ferrol

29 de noviembre de 2015Año XVI / Número 909

“Los museos deben estimular al público” EL DIRECTOR DEL CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA (CGAC), SANTIAGO OLMO, BUSCA APLICAR UNA NUEVA DINÁMICA PARA QUE EL MUSEO COMPOSTELANO ACERQUE EL ARTE A LA SOCIEDAD CON EL OBJETIVO DE QUE EL CENTRO APORTE A LAS PERSONAS DINAMISMO A LA HORA DE MIRAR LA REALIDAD Y DE AFRONTAR LOS PROBLEMAS.

CIN

E

SIC

A“Los juegos del Hambre Sinsajo parte ll”, película destacada entre los estrenos de esta semana

Triángulo de Amor Bizarro comenzará el año con la presentación de su nuevo disco

Guillermo Llorca Freire recupera el tiempo y el compromiso del maestro Juan García Niebla

LIB

RO

S Nor

des

ía

Page 2: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

páx

inaL

iter

aria

28

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

MARÍA SOLIÑA SIMBOLIZA O SUFRIMENTO DO POBO ANTE O PODER ARBITRARIO E INXUSTO. A FONTE MÁIS FIÁBEL SOBRE A SÚA HISTORIA É O “MEMORIAL AL REI”, ENVIADO EN 1617 POLO PROCURADOR JERÓNIMO NÚÑEZ

A historia de María Sol iña é tr is te como o seu nome. Celso Emilio Fe-

rreiro dedicoulle un fermoso poe-ma: “Polos camiños de Cangas/ a voz do vento xemía/, ai, que soíña quedaches,/ María Soliña”, e músi-cos como Carlos Núñez, Juan Durán ou o grupo Luar na Lubre dedi-cáronlle pezas.

Entre recendos de salmoira e ma-rusía viu a luz María Soliña en Can-gas, daquela unha vila puxante po-los ingresos derivados do peixe fresco e dos salgados destinadas á exportación. Pero entre 1599 e 1639, corsarios e piratas (que re-partían beneficios coa Coroa) ata-caron, roubaron e incendiaron as costas de Vigo e a península do Mo-rrazo. En 1617 os turcos arrasaron a vila, matando máis de trinta per-soas e capturando outras oitenta. Ademais de incendiar duascentas casas, esnaquizaron as barcas e os aparellos de pesca. A ruína estaba servida, os pobres laiábanse e as crases dominantes contemplaban

angustiadas a imposibilidade de que os vasalos cumprisen as obrigas de rendas e tributos.

Para preservar os seus privi-lexios, nobres e fidalgos forxaron un plan en connivencia co “santo” tribunal da Inquisición: unha serie de mulleres con posesións impor-tantes foron denunciadas por bruxas, meigas e endemoniadas (para non levantar sospeitas tamén se xulgaron outras pobres. En total, nove mulleres foron condenadas por diferentes acusacións relaciona-das coa bruxería). Expropiáronlles polas malas terras, casas e facendas e repartíronse o produto (ese era o trato) entre os denunciantes e o in-digno tribunal da violencia.

Casada cun dos homes principais da vila, María Soliña pasara a de-tentar os bens ao morrer Pedro Bar-ba no ataque turco. Dona dunha casa de pedra de dous andares, de varias leiras, dunha dorna e, o máis importante, do dereito de represen-tación na colexiata de Cangas e na igrexa de san Cibrao, en Aldán. Consistía o tal dereito na potestade,

da viva, como algunha vez se ten dito e como lle pasou a outras ino-centes con peor sorte; aquí o que interesaba eran os bens, e estaban conseguidos. A condena limitouse a requisarllos e a obrigala a levar o hábito de penitente durante seis meses.

Non sabemos se morreu antes ou despois do castigo (non consta acta de defunción) pero non sería estra-ño que falecese vítima da debilida-de e dos malos tratos. Era unha ve-lliña que superaba os setenta anos e fora torturada. A avaricia, o egoís-mo e a maldade dos poderosos leva-ron a María Soliña á morte: Baixo os tellados de Cangas/ anda un te-rror de auga fría./ Ai, que soíña quedache/, María Soliña.

xeralmente herdada polos fundado-res dunha igrexa, de decidir quen sería o titular ao producirse unha vacante e de participar nunha por-centaxe das gañancias do templo.

A riqueza non aproveitou a Ma-ría, toliña de tristura logo da morte do seu home e dos seus fillos. Cada noite paseaba silandeira polo areal escoitando o rumor das ondas, su-mida nun mutismo abstraído. Con-duta rara, suficiente para acusala de impiedade e para iniciar o proce-so. Capturada e presa, logo de botar un tempo nos lóbregos calabozos do santo Oficio e de sofrir crueles e inhumanas torturas, acabou por confesar que era bruxa e que manti-ña trato e comercio co demo desde había vinte anos… Non foi queima-

XULIO VALCÁ[email protected]

Ilustración de Xabier Garo.

Lugares onde volver:Cangas e María Soliña

Editorial Sotelo Blanco. Santiago, 2015. 210 páginas. Este libro de relatos es un ejemplo excepcional de la literatura gallega inspirada en la tradición oral. La va-riedad argumental y la calidad estilística lo hicieron merecedor del Premio Risco de Creación Literaria.

Medulia Editorial. A Coruña, 2015. 51 páginas.Inicia su andadura la recién creada editorial Medulia, una apuesta por la literatura gallega, cuyo primer nú-mero se abre con una nueva voz poética. Con esta obra, esta joven autora ganó el Premio de Poesía O Facho.

Edita Concello de Lugo, 2015. 112 páginas.En este volumen de gran calidad editorial se recoge la exposición multidisciplinar del Museo Interactivo de la historia de Lugo. Destacamos la pieza “A Fuga”, del escultor Xoán Vila.

Nocturna. Madrid, 2015. 289 páginas.En la Conferencia de Paz de París, en 1919, coincide una serie de personajes de diversos países. A partir de un asesinato, el comisario Retier iniciará una in-vestigación que entrelazará los rumbos de todos ellos.

A VERDADE NOS ESPELLOS PABLO RUBÉN EYRÉ

NENAESPIRAES TAMARA ANDRÉS PADÍN

XUNTANZAVARIOS AUTORES

LOS JUGADORESCARLOS FORTEA

librosRecomendados

Page 3: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

“Las sociedades dinámicas tienen una educación artística de excelencia”

El comisario de exposi-ciones y crítico de arte Santiago Olmo, direc-tor del Centro Galego

de Arte Contemporánea (CGAC), se plantea instaurar una nueva diná-mica para que el museo composte-lano acerque el arte a la sociedad, convencido de que así el centro aportará a las personas dinamismo a la hora de mirar la realidad y afrontar los problemas.

Santiago Olmo afronta una nue-va etapa al frente del CGAC toman-do el testigo del portugués Miguel Von Haffe y tras varios meses de va-cío en la dirección.

A pesar de llevar poco tiempo en el cargo, el CGAC no le resul-ta novedoso...No, conozco este centro desde la primera etapa con Gloria Moure al mando, después de haber hecho co-laboraciones puntuales. Tampoco me resulta extraño el entorno, pues me encargué en el año 2010 de la dirección de la Bienal de Ponteve-dra, una importante experiencia personal que me ha hecho conocer mucho mejor el contexto artístico de Galicia.

Fue precisamente, y de hecho, ese evento, el que a partir de ahora me servirá para configurar una nue-va visión del CGAC y trasladar a la sociedad el proyecto que tengo en mente para el museo.

¿Y cuál es el proyecto de la nue-va dirección?En esta etapa que acaba de comen-zar pretendo crear una línea de co-laboración “activa” con actores lo-cales, con otros centros de arte de Galicia y también con instituciones como las universidades y la Facul-tad de Bellas Artes de Pontevedra, entre otros.

Yo entiendo al CGAC dentro de un territorio amplio, no solo local. Tenemos que generar una red de co-laboración y de mayor interrelación entre esos actores.

¿Cuál es el objetivo de estas co-laboraciones?Que sean colaboraciones estratégi-cas para que lo que hacemos tenga una mayor visibilidad. Si todos los que trabajamos en el arte contem-poráneo podemos establecer redes de apoyo, de ayuda, el impacto en la ciudadanía va a ser mayor; esas formas de colaboración benefician a todos.

SANTIAGO OLMO DIRECTOR DEL CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA

“CADA CENTRO DE ARTE TIENE SU PROPIA PERSONALIDAD Y DEBE CONSERVAR SU IDENTIDAD” /Juan Rodil

¿Qué otras líneas de actuación tiene en mente?Hay que insistir en la idea educacio-nal, de divulgación... el museo tiene que hacer un esfuerzo por acercarse a cada uno de los públicos, cada pú-blico tiene sus gustos, sus necesida-des, sus exigencias, y el centro tiene que ofrecer ese acercamiento y, so-bre todo, tiene que generar estímu-lo en el público.

En esa línea de cooperación veo a la Ciudad de la Cultura como un “partner” en el sentido de que am-bas instituciones pueden ayudarse porque plantean cuestiones diferen-tes. CGAC y Ciudad de la Cultura no son competidores entre sí dado que son centros de diferente dimensión artística pero perfectamente com-patibles.

Y en el apartado de los conteni-dos...En el futuro me interesa mantener líneas ya abiertas por el museo como es “profundizar” en el ámbito artístico de América Latina y hacer revisiones de momentos de la esce-na gallega vinculados a los contex-tos español e internacional.

Los artistas gallegos jóvenes y su alternancia con noveles de la esce-na nacional y exterior también cen-trarán nuestra atención, así como la recuperación de la obra de artistas que no han alcanzado un grado de

consolidación. La investigación fo-tográfica será otro apartado que tendrá un lugar importante en nuestros planes.

¿Cuál cree que debe ser la filo-sofía del museo compostelano de arte contemporáneo?Creo que tiene que conservar su identidad. Cada museo tiene su pro-pia personalidad. No tiene sentido hacer lo mismo que se hace en otros centros de arte; no es cuestión de competir entre nosotros, sino de ge-nerar proyectos que tengan sentido para este lugar.

¿Cómo cree que influye la edu-cación artística en las socieda-des?Las sociedades más dinámicas des-de el punto de vista empresarial, como es el caso de Gran Bretaña, responden a un país que tiene un sistema de gran excelencia en la educación artística.

¿Qué destaca del modelo britá-nico?Las grandes escuelas de arte son británicas y han tenido en este sen-tido una gran influencia, propician-do el trasvase de gente de unas dis-ciplinas a otras y, además, han propiciado un fermento empresa-rial nuevo, joven, muy dinámico y de éxito.

Pretendo crear una línea de

colaboración “activa” con actores locales, con otros centros de arte de Galicia, con instituciones...

Hay que insistir en la idea

educacional, de divulgación... el museo tiene que hacer un esfuerzo para acercarse al público

X. REY

laEntr

evis

ta

29

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 4: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Ramón Mayán Ramos, o Cantino, veciño de Noia, foi executado no cemiterio de Boisaca o 10 de outubro de 1936, acusado polos fascistas de «cometer un delito de rebelión militar». A súa fi gura, que mesmo chegou a formar parte da fi cción baixo o nome de Dombodán nas páxinas de O lapis do carpinteiro de Manuel Rivas, é o centro desta investigación, onde Xerardo Agrafoxo pretende ache-garse aos motivos reais que levaron ao asasinato deste mozo. En Quen matou o Cantino? nárrase, de forma documentada, con declaracións de testemuñas e actas do Tribunal Militar, a dramática e inxusta histo-ria deste noiés, que nos primeiros momentos do alzamento militar con-tra a República se une a un grupo de mineiros de San Finx e a outros traballadores sindicalistas coa intención de se mobilizaren contra a conspiración.

Mestre García Niebla

QUEN MATOU O

CANTINO? O 36 NO

CONCELLO DE NOIA

XERARDO AGROFOXO

Xerais / 15 euros

Confórtame saber, xa rematando o opús-culo de Guillermo Llorca Freire, Juan

García Niebla: entre a innovación pedagóxica e o compromiso cida-dán (Muíño do Vento, Ferrol, 2015), que este figure no rueiro fe-rrolán, concretamente no que fora Estrada de San Xoán. E é que eu, alleo a isto, avanzando polo río rei-vindicativo da figura de aquel bo Mestre estaba preguntándome por que Ferrol non cumpría con quen dera alma, corazón ¡e vida! polo futuro, Que non doutra maneira debemos entender o labor educati-vo: como unha aposta por ese por-vir, cada vez máis escuro. Sirve este libriño (no tamaño, tan só, va-lla o tópico) de Llorca Freire para alumear a figura dun home nado na vila d’A Graña, en 1875, e asasi-nado nas inmediacións do Castelo de San Felipe, o 16 de agosto de 1936.

Asasinado pola aplicación da chamada lei de fugas, na compaña de 14 mártires máis da libertade, entre eles Xaime Quintanilla e, quero falar del por circunstancias persoais, o maquinista da Armada Cipriano Canosa Caruncho. E é que na miña andaina como profe-sor os azares da vida puxeron dian-te miña a un Canosa, fillo de Ci-priano, exiliado nos EEUU onde fixera carreira brillante como físi-co. Este Canosa volvera a España morto Franco, e eu fora profe dos seus fillos Anthony e John.

Del lembro unha vitola huma-nista, se cadra a que tería seu pai, morto naquela voráxine e loucura.

ser certo, o temple humano de quen, máis que para sementar odios, estaba para sementar árbo-res, naquela arborifilia que carac-terizara á Institución Libre de En-señanza.

Dela ben podía ser fillo García Niebla, e todos aqueles mestres que non tardarían en fusilar os subleva-dos, facendo debuxar a Castelao aquel impresionante “Non enterran cadavres, enterran semente”. Don Juan García Niebla, moito me pres-ta poñer ese tratamento a un señor de tal calibre, puxera escola en Ca-ranza, Serantes, Ferrol Vello e Cani-do, nunha época no que o traballo de escolante era certamente sacrifi-cado. E aínda tivera tempo de escri-bir; artigos, opúsculos, relativos ao seu interese pola cultura. Ese senti-mento que fixera escribir a José Martí, outro que morreu vítima da violencia, “ser cultos para ser li-bres”.

Por aí os tiros, os únicos que dis-parou na súa vida, este grañense do que veño de saber atraguido pola lectura deste manual (de ins-truccións de bonhomía) que ven de publicar o noso impagable Gui-llermo Llorca Freire, auspiciado por Muíño de Vento, Asociación Cultural de Canido. Con material gráfico, facilitado en parte por Ber-nardo Máiz Vázquez, outro impa-gable. Acabo agradecendo a Gui-llermo o envío do opúsculo. Tamén pola adicaditoria que me aplico: “Para Vicente, que como profesor te sentirás plenamente identifica-do coas ideas rexeracionistas deste mestre exemplar”. Xustamente. (Obrigado, Guillermo).

DRAMÁTICAS E INXUSTAS HISTORIAS

“Por aí os tiros, os únicos que disparou na súa vida, este grañense do que veño de saber atraguido pola lectura deste manual que ven de publicar o noso impagable Guillermo Llorca...”

“Sirve este libriño (...) de Llorca Freire para alumear a fi gura dun home (...) asasinado nas inmediacións de...”

A mesma que levara a García Nie-bla, a quen non dou imaxinado tentando desarmar a falanxistas, tal como di a nota da “Delegación de Orden Público”, para xustificar a masacre. O do berro: “Abajo los fascistas”, atribuido tamén a Don Juan, demostra en todo caso, de

mái

sLib

ros

30

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

VICENTE ARAGUAS

Frank Soutelo continúa en Ga-licia e agora está indignado.Todo comeza co roubo do ma-nuscrito de “Vento mareiro”, de Cabanillas, e despois co dun valioso papiro exipcio vin-culado ás revoltas da prima-vera árabe. Demasiada xente quere o papiro, ao prezo que sexa...Soutelo sospeita que todo ten que ver coa aparición dun cadáver sen mans na praia da Lanzada. Coa súa retranca característica. Miguel Anxo Fernández bota unha ollada aceda sobre a actualidade do país nunha novela que consolida a Soutelo como o detective máis activo do panora-ma literario galego.

BÍCAME, FRANK

MIGUEL ANXO FERNÁNDEZ

Galaxia / 18,50 euros

CONSOLIDADO DETECTIVE SOUTELO

Page 5: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Roberto Ampuero: exilio, desencanto, liberación

Tres son los novelistas chilenos que, desde el Chile dictatorial y vio-lento de Pinochet, han

buscado exilio en la Alemania de-mocrática (la del dictador Honec-ker) o Federal (la de W.Brandt, C. Adenauer o Helmut Kohl). Son es-tos Luis Sepúlveda, Roberto Am-puero y Antonio Skármeta. Éste tra-tó el tema en una novela tierna, verdadera, cálidamente humana: “No pasó nada”.

Sepúlveda lo llevó a novelas y cuentos varios. Fernando Ampuero ha fundamentado uno de sus exi-lios, esta vez en la R.D.A., en su re-ciente y autobiográfica novela (me-moria y testimonio autobiográfico escasamente ficcionalizados) “De-trás del Muro” (Plaza y Janés, 2015), que se suma a sus recuerdos del exilio cubano tratados en “Nues-tros años verde olivo” y a su partici-pación en la etapa presidencial de Salvador Allende (en “El último tango de Salvador Allende”).

Estamos, con Roberto Ampuero, en los muchos y muy opuestos terri-torios de la literatura política de la segunda mitad del siglo XX y con las disyuntivas socialismo-imperialis-mo, dictadura-democracia, proleta-riado-burguesía, capitalismo-comu-nismo, etc.

Un haz de conceptos que se repe-len entre sí, que pugnan en su ex-

LUIS ALONSOGIRGADO

pansión por Europa y América y que el escritor radiografía en aconteci-mientos como la revolución cubana, la división de la Alemania (Bonn versus Berlín) de posguerra, los años de la Guerra Fría, el estableci-miento del Telón de Acero, el aplas-tamiento de insurgencias anticomu-nistas en Hungría, Checoslovaquia y Polonia, la exportación de la revo-lución armada a Hispanoamérica y África y, en fin, la caída en 1989, del Muro de Berlín y el derrumbe del comunismo.

“Detrás del muro”, con una téc-nica de contar basada en secuencias circulares y concéntricas que se van solapando y que provocan un cú-mulo de reiteraciones entre cons-tantes suspensiones y cortes en el ritmo narrativo, es la historia del particular “camino de Damasco” que va reconstruyendo la memoria personal del narrador-potagonista (el escritor, declaradamente), un exiliado chileno que evoluciona desde su militancia comunista de juventud hasta su acercamiento a los países europeos gobernados de-mocráticamente. En suma, el paso del tiempo va marcando una visión más libre, menos doctrinaria, más lúcida y analítica de algunos paraí-sos socialcomunistas que devienen finalmente infiernos de coacción, de lucha permanente, de dogmáti-co doctrinarismo y praxis totalita-rias. Impresiona, de ellos, el activo aparato propagandístico, el férreo control ideológico, el eficaz sistema represor frente a actitudes desvia-cionistas o tibias y, en suma, el nau-fragio de la libertad individual y de los derechos humanos.

El desfile de personajes históri-cos, el constante cambio de escena-rios, la visión como fantasmagórica y triste del Berlín Oriental, donde campan por sus respetos la temible Stasi policial, los centros de estudio del marxismo y de formación de los jóvenes cuadros políticos, la alarga-da sombra de Rusia, las dificultades del vivir bajo vigilancia y los incon-tables muros que el Muro simboliza ocupan estas páginas revisionistas, evocadoras, teñidas de alguna nos-talgia pero colmadas por el sueño de la libertad.

Todo esto, el enfrentamiento del ser humano con su entorno en clave individual y política, se narra con sentido del equilibrio y equidad de juicio. Reiteramos el defecto de la novela: el constante recomenzar que las breves secuencias implican, impone excesivas reiteraciones, in-terrupciones y cortes con la consi-guiente dislocación temporal. Ni el buen narrar del novelista salva este escollo, este renquear al que el dis-curso somete a la historia.

“El escritor en su paraíso” (Periférica, 2014) es un libro orientado por la honda relación del escritor con quienes son compañeros de viaje de toda su vida, los li-bros; libros que, en este caso, se reúnen en su medio natural, en su casa propia, la biblioteca. Ya se sabe que detrás de un gran escritor hay un gran lector y se repite que Borges se ufanaba de lo que había leído más que de lo escrito y que Carlyle pensaba que la mejor universidad era una buena biblioteca. Pues bien, Ángel Esteban, doctor en Filología His-pánica y autor de este libro, ha reunido a un variado grupo de escrito-res-bibliotecarios que, en general, reconocen haberse forjado como lectores y como estudiosos en sus años como directores de bibliotecas nacionales (o privadas) de sus países. Rubén Darío, Onetti, Ricardo Pal-ma, Martín L.Guzmán, Mario Vargas llosa (prologuista también en este caso), y por supuesto Borges y Paul Groussac, además de Reinaldo Are-nas integran el elenco hispanoamericano seleccionado, aunque hay es-pañoles y otros europeos. Es este un libro curioso, de amenidad recon-fortante, exento de pedantería erudita y enfocado desde cierta privacidad. Como era de esperar, el autor pone el acento en la difi cultad de crear, en los países de Hispanoamérica, instituciones sólidas que promuevan la cultura, el acercamiento del libro, la lectura formativa. Quienes han estado en esa lucha fi guran en estas páginas. No todos, pero la muestra es elocuente. Muy recomendable. (L.A.G.

EL ESCRITOR EN SU

PARAÍSO

ÁNGEL ESTEBAN

Periférica, 2014

ENTRE LIBROS Y BIBLIOTECAS

SALVO EL PODER

ERNESTO ESCOBAR ULLOA

Ed. Comba, 2015

Se trata de un peruano Ernesto Escobar Ulloa, nacido en los años setenta, en Lima, y que ha reunido once relatos, once historias en “Salvo el poder” (Ed. Comba, 2015), que lleva un contundente, certero prólogo de Santiago Roncagliolo, también peruano y también afi ncado en España: “Los peruanos nacidos en los años setenta creci-mos en el infi erno”, asegura el prologuista. Pues bien, ese infi erno se revive en escenarios de Lima, entre gente anónima que sortea el duro día a día capitalino: apagones, terrorismo, pobreza, falta de horizontes para salir del mortal laberinto del país, exilio y mediocridad de difícil so-brevivencia. “Colección de estampas de esos años” (Roncagliolo). Lite-ratura política bajo señuelos revolucionarios. Historias de gente gris, mediocre, sin historia. Narraciones de bien empastada prosa que llegan en clave duramente realista, en un discurso que se sirve de la inmedia-tez de la primera persona. En fi n, violencia que se extiende en todas di-recciones por un país convulso. Y, como fuera del cuadro (aunque solo en parte), “Vesontio”, que cierra el conjunto. Roncagliolo o Iván Thays no son ajenos a estas sombrías páginas. (L.A.G.)

UN NUEVO NARRADOR SE ESTRENA

más

Lib

ros

31

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

NO PASÓ NADAROBERTO AMPUERO

Random House

15,90 euros

Page 6: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Teoría do lugar

Hai anos que sigo con atención o transitar poético de Emma Pedreira. Teño co-

mentado os seus versos en diversas ocasións e non deixo de sorprender-me, cadora, da súa capacidade ca-maleónica para reinventarse en cada nova entrega sen deixar de amosar os seus sinais de identidade con decidida transparencia.

Esta sensación de albura nova en redoma antiga é a que volve inva-dirme ante a lectura de s/t, volume de orfandades dende o propia cu-berta, onde se declara a inexistencia de título ao tempo que se afirma o desposuimento da terra propia, do espazo matricial.

s/t é unha elexía ao lugar e o tempo que marcharon, á infancia que foi no Eume e que endexamais se perderá, pois habita no recordo, na lembranza dos versos, na víscera que a revisita de cor, pero que sabe que dese exilio nunca se retorna.

Polos poemas de s/t imos saben-do do outono da memoria, das cer-tezas dos domingos da nenez, das ventás que se abrían á eira mundo, dos contos que viraban lendas. Ta-mén das avelaíñas suicidas, das ve-llas horas estantías de xeracións que viron nacer e murchar mil chorimas e, xaora, da morte coma un reino de sombras inesperado, as mazás ner-vadas cunha cartografía do ser e os migueliños como galano derradeiro da estación que marcha.

Pedreira instaura en s/t a súa xe-nuína Teoría do Lugar, dese umbili-cal Eume que a trouxo á vida autén-tica, profunda, sensocognitiva, por contraposición á urbe narcótica, o territorio da fuxida inútil. Como de-clara o verso de Eva Veiga co que se abre o poemario, foi o sangue o que veu procurala. As pantasmas dos devanceiros, a recordación dos proxenitores, o legado que cómpre cantar para que as fillas saiban onde habita o amor telúrico.

Nos poemas deste libro a árbore do ser fica coa raíz no lugar da pri-

meira hora, mais as gallas xermolan no aire do deslugar. Hai un sentirse excluída, perdida, coa casa que foi piar e cimento xa devastada no ne-boeiro do tempo e que só a palabra ha manter viva: “Antes de marchar deixamos prendidos todos os espíri-tos,/ enraizados/ cravados no cora-zón da eira polos catro puntos car-dinais,/ coa intención do seu cántico,/ coa promesa irta do retor-no”. A casa última de Xulio Valcár-cel vólvese aquí “herdo triste./ Co-lleita do silencio”. Esa Alicia que, como en Cociña, se perde entre os pétalos que marcan os libros, a nena que se sabe Tántalo, desexosa de volver onde nunca poderá e que vinga a perda escribindo: “Un ven-tre cru no que me inundo da tristura moi longa e gris da perla desbotada debuxoume esta culpa que eu cam-

ARMANDO [email protected]

bio por poemas”.Nese paradiso ido, nese locus

amoenus irreversible ancora para Pedreira o inventario dos xoguetes humildes, de D. que levaba ás ca-rranchas, do Eume limo orixinario, do Vilar que entalaba o medo “entre as costelas do oso e os cairos do xa-baril”, dos cogomelos de sangue que abrollaron entre as dedas e “co-rreron logo terra adentro/ por fa-cerse telúricos,/ delatores”.

Mercé a ter sido distinguido s/t co III Premio de Poesía Gonzalo Ló-pez Abente podemos ler agora este poemario que edita Xerais. Unha ocasión inmellorable para frecuen-tar unha escrita de pantasmas e ci-catrices, de velenos doces e fríos ca-roais, diáfana voz a memoriar ese eu que con unha vai, cosido á entra-ña.

A autora, Emma Pedreira

S/TEMMA PEDREIRA

Editorial Xerais

12,50 euros

letr

asA

tlán

tica

s32

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 7: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Ponfésolles que escribir sobre este libro de J. R. Moehringer (1964) ten sido un pracer.

Pese ao que poida semellar polo seu éxito en Estados Unidos e o carisma do seu autor, gañador do Pulitzer en 2000, El bar de las grandes esperan-zas (Duomo, 2015, tradución, e moi reseñable, de Juanjo Estrella), non estamos ante un texto mainstream. É un gran libro, e sobre todo, é un li-bro de literatura. Para escribir esta non se precisa falar de aldeas rusas ou situacións terminais, senón das nosas vidas cotiás, para ben e para mal. E iso é o que fai Moehringer, mesturando a súa biografía ficcional co feixe de historias enmarcadas nun lugar para él emblemático: o bar Dickens da súa localidade natal, Manhassat (New York), reconverti-do no Publicans.

Apreciamos no que vale o xogo de palabras, porque o bar é aquí o espazo mítico norteamericano: do pobo, polo pobo e para o pobo, e máis para un protagonista tamén dickensiano, enfrontado a circuns-tancias que lembran de lonxe a Grandes esperanzas, neste caso cun pai case maltratador e unha nai á que o protagonista só chega a com-prender na súa madurez.

Antes de comezar, o lector debe ter en conta un presuposto non sem-pre tan sabido. Socialmente, en Es-tados Unidos –e Canadá– os bares son un dos poucos lugares onde está admitido falar sen recovecos con descoñecidos, do sexo que sexan, para ligar, ou simplemente, para evi-tar a soedade. E se ti te convirtes nun cliente usual, acaba por ser ese sitio onde non vas a ser alleo nin para o dono, os camareiros, nin tampouco para o resto dos clientes usuais, cos que a veces acabas por ter unha ami-zade profunda, e que non sae dese lugar.

Nun senso case simplón, podería-mos facer o titular de que El bar de las grandes esperanzas é un Cheers (a mítica serie de tv), convertido en literatura. Claro que no Dickens-Pu-blicans. Moehringer reflicte unha homenaxe a algo tan americano coma a cultura do bar, pero por enci-ma de todo, esas memorias tan bio-gráficas coma autoficcionais, amo-san a parte traseira do soño americano: Dickens está detrás dun

xornalista exitoso que sen embargo provén dunha familia complicada (qué familia non é complicada); vai-nos amosando as feridas, os golpes e as renuncias que J. R. fai para lograr, case por casualidade, un triunfo xor-nalístico que no país do sempre máis e máis e máis, acaba por ser case unha maldición, porque se lle vai esixir non baixar nunca desa liña. Ao final, a historia dos golpes contra a parede semellan repetirse, e o único refuxio que acaba por converterse en firme na súa vida non é, desde logo, a casa familiar, senón ese bar, o Dickens, onde se xuntan persoas que dun modo ou outro arrastran bas-tantes máis historias de cicatrices que de triunfos e cos que un, coma o narrador, pode empatizar, falar, e comprender. Moehringer amosa, con humor tinguido de crueza, a constatación de que na maior parte dos casos cada triunfo leva consigo moitas cicatrices.

ser entendido.El bar de las grandes esperanzas

leva tamén este heterónimo dicken-siano. Uso moi conscientemente a palabra heterónimo, porque a histo-ria que debulla a voz narrativa é a biografía dun fogar desfeito que mantén as formas sociais dun xeito victoriano, que convive logo coa dun estudiante humillado que só atopa refuxio nos libros, e dun tío ao que admira e que introduce ao protago-nista nun local de homes, onde para selo debe finxir, -só finxir- ser forte, vitalista, animoso, e todas as cuali-dades masculinas que se consideran de triunfo social desde o XIX. As es-peranzas non están no éxito vital, expresa o autor, senón na posibilida-de dickensiana de compartir e apoiar as historias e a comprensión dos amigos e as persoas queridas, ás ve-ces inesperadas, coas que xorden as verdadeiras esperanzas. Por iso o bar Dickens é outro protagonista máis do libro. Para ben e para mal, revéla-se coma o fogar de acollida de vidas e historias moi parecidas, que alí fan amizade e que comparten andanzas, brindan cos éxitos e convíndannos ante os fracasos. Boehringer acaba por nos ensinarnos que un bar é algo máis que un sitio onde ir beber, facer tertulia intelectual ou onde os políti-cos xogan ao dominó. Se ás veces pode ser celda case monacal de es-critores, en realidade acaba por ser un refuxio real de miradas e conver-sas cara a cara nesta sociedade glo-bal do distanciamento.

Recoñezo que tal vez por iso me chegou tan dentro este libro: un bar non é, para certa xente, unha simple cuestión social, senón unha necesi-dade de facer habitable o pobo, a ci-dade que che ten tocado.

Escoller un bar é igual ca cos ami-gos: pola afinidade de sentir que ese ha ser un bo fogar nas boas e nas ma-las circunstancias. Xa teño escrito noutro lugar que para min ocupan ese mesmo papel as librerías. En par-ticular, un lugar como Bertamiráns para min é máis fogar grazas á Óscar e Iria e a súa librería Lenda, pero ta-mén a Santi, Nacho, Chus, Daniel e Sara, e ese lugar tan similar ao Dic-kens que é a cervecería New York. Acabo de experimentar algo similar nun cambio de cidade, grazas a Jor-ge e ao Troy, a carón da Ale Beerson, a cervexa artesá de Paco, outro habi-tual deste lugar, onde tamén rematei este libro de Moehringer. Todos eles acaban por seren vidas contadas.

Convertir anacos de vida en ana-cos de literatura. Somos tanto os lu-gares que habitamos coma os luga-res que acabamos por convertir na nosa historia.

Por iso deséxolle a Duomo e a El bar de las grandes esperanzas os mesmos éxitos que ten acadado no seu país de orixe.

Un dos elementos máis logrados, e tamén dos máis conmovedores do libro, é a humildade coa que está na-rrado. Certa crítica literaria tena confundido con sentimentalismo. Nada máis lonxe. Moehringer coñe-ce moi ben, como xa amosou co arti-go sobre a fundida comunidade de Gee´s Bend (Alabama) que lle deu o Pulitzer, o que a sociedade norte-americana leva tras de si.

Aquí ofrécenos, desde unha pers-pectiva persoal, un retrato similar dos que aparentemente teñen che-gado ao cumio desta sociedade. Nada é o que parece.

No Dickens é o único lugar no que o narrador parece poder expresar, de fondo, que un non deixa da noite para a mañá de sentirse máis un im-postor, sobre todo cando debe amo-sar cada día que está a altura dese éxito só indiscutible para os petru-cios da cultura norteamericana.

O bar é un sitio para entender e

X. A. LÓPEZ SILVA

Vémosnos nos bares

viax

eInco

nst

ante

33

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 8: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

des

del

aButa

ca34

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Hoy tenía la inten-ción de desmar-carme con una di-sertación sobre la

necesidad de lo mediocre. Porque algo me decía que Mistress Ameri-ca iba a ser una película gris, sin nada que decir para bien o para mal, apenas tres puntos suspensi-vos de cine que se ve y olvida. Tal película hubiera sido la perfecta para mi reflexión, que como si fuera nuez de ardilla me guardo en mi árbol para mejor ocasión.

La que nos ocupa no es esa me-dianía absoluta. Ni una joya. Pero tiene un valor que cada vez se ve menos en la cartelera y que el cine necesita desesperadamente. Ha-cer cantera. Encontrar nuevos ta-lentos.

Mistress America tiene de valor lo que su dúo protagonista, dos hermanastras (rubia y morena) que se encuentran en Nueva York para vivir el amanecer y ocaso de su juventud (la rubia tiene 30, la morena 18) y conocerse a sí mis-mas y recíprocamente.

Resulta que la rubia, Greta Gerwig, está estupenda. Acompa-ñado del mismo realizador de Frances Ha, un soplo de aire fres-co en blanco y negro que sorpren-

ÁNGEL LUIS SUCASAS

Dos hermanas

Mistress America lo consigue y nos da lo que tanto necesitamos para que el cine siga siendo cine. Nuevos rostros. Almas con las que fascinarnos para los años por ve-nir. Porque, por mucho ilusionis-mo digital que nos depare el futu-ro, sea con pantalla verde o al desnudo, siempre necesitaremos a los actores.

A su glamour, famoseo y gilipo-lleces varias, tal vez no. Pero esa capacidad de ser seres de fábula, hadas como lo es esta Lola Kirke, solo nos la darán las mujeres del celuloide.

Estas dos, desde luego, bien va-len una entrada.

dió en 2012, Gerwig define con pulso a una treintañera que tiene que quemar las últimas balas de mujer mientras conserva la belle-za y la fuerza de voluntad para cumplir su sueño. Sueño, que en este mundo de megalómanos, es modesto: fundar su bar, The Mum’s (el Mamá, para entender-nos). Hay una línea de diálogo que la define maravillosamente. Está hablando con su hermana en una de estas charlas de sofá cuan-do de pronto le espeta: “No me di-gas que sabes lo que es desear. No sabes lo que es el deseo al menos hasta que cumples los 30. Porque con cada año que sumas el deseo de cumplir tus sueños es mayor y las posibilidades de cumplirlo, menores”.

Y luego está su hermana. Y aquí sí caigo hechizado. Hay algo que tienen ciertas actrices que va más de la belleza, que encuentro en Ava Gadner, Natalie Portman, Jennifer Connelly, Liv Tyler, Mi-chelle Pfeiffer… Una especie de… aura que las hace magnéticas a la mirada. Un duende que las con-vierte en seres irreales que produ-cen fascinación con lo banal: que-darse ensimismadas, sonreír, aburrirse. Lola Kirke es de esa es-tirpe.

Estoy convencido de que ade-más es una gran actriz. Pero parte de una situación de ventaja sobre una dama con galones como Gerwig que todas las horas de ofi-cio en el mundo no pueden llenar. Ella en sí misma resulta fascinan-te. En muy poco tiempo, recuér-

denlo, la vamos a ver explotando en uno de esos papelones que no se olvidan. Fascinándonos a to-dos.

Así las cosas, una película como Mistress America debe ser genero-sa con sus actrices. Debe oficiar entre bambalinas, con todos sus elementos, desde el guion al mon-taje y, cómo no, la puesta en esce-na, para que este amistoso duelo entre la Gergwig y la Kirke luzca. Para que el público que probable-mente las desconozca se guarde un recuerdo de su retrato en el co-razón y la sume a ese álbum de fotos de divas y divos de los gran-des actores.

Page 9: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Animación, romanticismo y comedia completan la cartelera

La animación también tiene un hueco esta se-mana entre los estrenos de la cartelera. Dirigida

por Bob Peterson y Peter Sohn “El viaje de Arlo” se hace la siguiente pregunta: ¿Qué hubiera pasado si el asteroide que cambió para siempre la vida en la Tierra hubiera esquiva-do el planeta y los dinosaurios gi-gantes no se hubieran extinguido nunca? Pixar Animation Studios realiza un viaje épico al mundo de los dinosaurios donde un Apato-saurus llamado Arlo se hace amigo de un humano, aunque resulte asombroso. Mientras viaja por un

Uno de los estrenos más destacados de la semana es la pelí-cula de ciencia fic-

ción “Los juegos del hambre 4: Sin-sajo (Parte 2)”, que narra la impactante conclusión de la fran-quicia, dirigida por Francis Lawren-ce. En esta cuarta entrega, Katniss Everdeen (Jennifer Lawrence) se da cuenta de que ya no solo está en juego su supervivencia, sino tam-bién el futuro. Con Panem sumida en una guerra a gran escala, Katniss tendrá que plantar cara al presiden-te Snow (Donald Sutherland) en el enfrentamiento final.

Otra de las novedades de la car-telera es “Coche policial”, un thriller dirigido por Jon Watts, con Kevin Bacon, James Freedson-Jackson y Hays Wellford como protagonistas. Una pareja de niños de 10 años en-cuentra un coche policial abando-nado y comienzan a jugar en él. Como tiene las llaves puestas, lo arrancan y deciden dar una vuelta. Los problemas empiezan cuando el sheriff que había dejado el coche abandonado, empieza a buscarlo y se lanza a perseguir a los niños, que ven la persecución como un juego sin ser conscientes de que puede ser mortal.

DRAMA

Isabel Coixet también presenta esta semana su último trabajo, un dra-ma titulado “Nadie quiere la noche” interpretado por Juliette Binoche, Gabriel Byrne, Rinko Kikuchi y Matt Salinger. Se trata de la historia de una mujer, Josephine Peary (Bino-che), que quiere reunirse con su marido, el explorador Robert Peary,

La entrega fi nal de “Los juegos del Hambre” llega a los cines

“Carol”, el drama sobre la homosexualidad dirigido por Todd Haynes y protagonizado por Cate Blanchett y Rooney Mara domina, con seis candidaturas, las nominaciones de los Independent Spirit Awards, galardones que inician la temporada de premios cinematográfi cos que culminará con la entrega de los Oscar de Hollywood. Con cinco nominaciones cada una, las otras dos favoritas son “Beasts of No Nation” y “Spotlight”. REUTERS

El festival de cine “Madrid Premiere Week” presentó su quinta edición, que comenzará mañana y se prolongará hasta el miércoles 9 de diciembre, y que contará con los preestrenos de las películas “El puente de los espías” de Steven Spielberg; “La novia” de Paula Ortiz; “Sufragistas” de Sarah Gavron; “En el corazón del mar” de Ron Howard; y “Palmeras en la nieve” de Fernando González Molina. EUROPA PRESS

El vestido azul usado por Judy Garland en su papel de Dorothy en el clásico de 1939 “El Mago de Oz” se vendió por unos 1,46 millones de euros en una subasta celebrada el pasado lunes en Nueva York. REUTERS

“CAROL”, LA MÁS NOMINADA PARA LOS INDEPENDENT SPIRIT AWARDS

QUINTA EDICIÓN DEL MADRID PREMIERE WEEK

UN VESTIDO DE UN MILLÓN Y MEDIO DE EUROS

girl”, del director Marielle Heller e interpretada por Bel Powley, Domi-no The Cat, Kristen Wiig y Alexan-der Skarsgård.

Como la mayoría de las adoles-centes, Minni Goetze (Bel Powley) anhela el amor, la aceptación y el sentido de la vida. Minnie comienza un complicado affair con el novio de su madre (Kristen Wigg), “el hombre más guapo del mundo”, Monroe Rutherford (Alexander Skarsgård). Lo que sigue a esto es una mordaz, divertida y provocati-va narración sobre el despertar sexual y artístico de una chica, libre de juicios.

de descubrimiento, de dolor, de su-pervivencia y, por encima de todo, una maravillosa historia de amor.

El thriller coproducido en Argen-tina, Brasil y Francia “Paulina”, diri-gido por Santiago Mitre; y la pelícu-la de crímenes mexicana “La calle de la amargura”, de Arturo Ripstein, completan la oferta de la cartelera de esta semana.

cineT

eatr

o

35

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Liam Hemsworth, Jennifer Lawrence y Josh Hutcherson. REUTERS

y compartir con él el instante de gloria de descubrir el Polo Norte. La película narra el viaje temerario y épico de esta mujer por el más in-hóspito de los lugares del mundo, sus aventuras y su encuentro con una mujer inuit, Allaka (Kikuchi), que va a cambiar sus rígidas ideas sobre el mundo y su vida para siem-pre. Es una historia de aventuras,

paisaje desolado y misterioso, Arlo aprende a enfrentarse a sus temores y descubre de lo que es capaz.

Del director Manolo Vázquez se estrena la comedia “La maniobra de Heimlich”, con Jacob Torres, Alba Yañez, Miki Esparbé y Jordi Vilches. Película española rodada como un falso documental que narra la adap-tación a la gran pantalla de un libro, con todas las vicisitudes y dificulta-des que ello conlleva. Cine dentro del cine con el propio autor reflexio-nando sobre la producción cinema-tográfica y otros asuntos de la vida.

Por último, se estrena el drama romántico “The diary of a teenage

Page 10: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

enFo

togra

mas

36

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

“Fabe de Plata” para Rafael Castro Estévez

E l pintor ferrolano Rafael Castro Estévez recibía el pasado 30 de octubre el reconocimiento de la Aso-ciación Asturiana de Ferrolterra “Les Fabes”, que le

hizo entrega de la “Fabe de Plata”. El acto se desarrolló en el marco del centro cultural Torrente Ballester. Castro Es-tévez, que también fue presidente de la Cocina Económi-ca, tuvo ocasión también de compartir una cena con re-presentantes institucionales, sociales y culturales.

Luz María González, Maritina Fortúnez, Gregorio López y José R. Rodríguez

Patricia Rodríguez, Eugenia Freire y Maritina Fortúnez

M. Castro, Carmen, Chelo Martínez, Esther Nonide y Teresa Blanco

Josefina Bonome, José López, Antonio Bonome, Antonio Díaz, Raúl Salgado y Fernando Mera

Jorge Suárez y su esposa, junto a Eugenia Freire Fajardo y Víctor Veiga

Gregorio López Fraile, José R. Rodríguez, Rafael Castro Estévez y Suárez

El esposo de Eugenia Freire, Patricia Rodríguez, Luz María González y Maritina Fortúnez

Dolores Eiroa, Valentina López, Lidia López, A. Rodríguez y Vicente Robles

E. Nonide, T. Blanco, I. Fernández, F. Souto, J. Bonome

Page 11: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Vicente Robles, Marcial Calvo, Alicia Bello, Alicia Calvo y Carlos Couce

Juan Fernández Hidalgo, Gena y Manolita

Pabo Mouteira, Toñito, Manuel Couce y Marta Iñarra

Cecilia Díaz López, Julián López Folgar y los hijos de ambos

Lucas Fernández del Campo, Mary Paz Fuentes Gamundi y Manuel Otero

Manolita, Maribel, Victoria Galdós, Aurora y José Filgueira Abella

Mary Paz Fuertes, Manuel Otero, Luis Sánchez y Juan Fernández Hidalgo

Manuel Couce, Marta Iñarra, Cecilia Díaz López y Julián López Folgar

A la derecha, Fernando Fuentes Girgado y Jesús Pena

Fernando Fuentes Girgado, Jesús Pena y Pablo Mouteira Mouteira enFo

togra

mas

37

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 201

Page 12: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Ana Amado Castro, Chicha Castro Estévez, M. Casteleiro y R. Vallejo

Marina, Fico, José Manuel Díaz Crego y Remi Brañas Modia

Carmela, Sra. de Juan Feal, Juan Feal y José Fonte

Domingo Cortizas, Manuel Murúa, F. Piñeiro, Sr. de Herva y Sr. de Murúa

Rafael Castro Díaz, Kerry, Elena, Alberto Rodríguez y Lourdes Rodríguez

Remi Brañas, Ana Castro Estévez, Ana Amado y Chicha Castro

Juan Feal, José Fonte, Francisco Herva, Domingo Cortizas y Manuel Murúa

Sra. de Francisco Herva, Sra. de M. Murúa, Ana, Sra. de Cortizas y Carmela

Alberto Rodríguez, Lourdes Rodríguez, Isabel Castro y José Rodríguez

Félix Herrero, Andrea Vázquez, Rosalía Castro, Manuela Castro y R. CastroenFo

togra

mas

38

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 13: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Manolo, Eugenia Teijeiro, Marita Soto y Maite López Teijeiro

Josefina Rey Novo, Marita Gen, Rosa de Cal y Pedro Fraga

Pedro Fraga, Antonio Ruibal, Ángel Robles y Manolo

enFo

togra

mas

39

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 201

Page 14: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

PAULINO GASALLA

Unha das constela-cions máis conhe-cidas do céo é a Gran Constelación

de Orión, que representa a figura dun cazador, e no que sería o seu xeonllo dereito atópase Saiph, que é a súa sexta estrela máis brillante.

Saiph, ten unha magnitude apa-rente de 2,05 o que a convirte na 51

Día As seguintes efe-mérides son as que rixen para o vindei-ro mes de decembro

3: A 07:40 a Lúa em Cuarto Min-guante.Día 4: Xúpiter e a Lúa moi próxi-mos.Día 6: Marte e a Lúa moi próximos. Choiva de estrelas Phoenícidas de Decembro, actividade entre o 28 de novembro e o 9 de decembro, cun máximo variable o 6 de decembro.Día 7: Venus e a Lúa moi próximos. Choiva de estrelas Pupidas Velidas, actividade entre o 1 e o 15 de dec-embro, cun máximo de 10 por hora o 7 de decembro.Día 9: Choiva de estrelas Monoce-rótidas, actividade entre o 27 de no-vembro e o 17 de decembro, cun máximo de 2 por hora o 9 de decem-bro.Día 10: Saturno e a Lúa moi próxi-mos.Día 11: A 10:29 Lúa Nova.Día 12: Mercurio e a Lúa moi próxi-mos. Choiva de estrelas Sigma Hi-dridas, actividade entre o 3 e o 15 de decembro, cun máximo de 3 por hora o 12 de decembro. Día 14: Choiva de estrelas Xemíni-das, actividade entre o 4 e o 17 de his

tori

aNat

ure

zaOs nomes das estrelas:

Saiph

decembro, cun máximo de 120 por hora o 14 de decembro.Día 16: Choiva de estrelas Coma Berenícidas, actividade entre o 12 e o 23 de decembro, cun máximo de 3 por hora o 16 de decembro.Día 18: A 15:14 a Lúa em Cuarto Crecente.

Día 20: Aniversario da morte do Astónomo e Astrofísico Carl Sagan en 1996. Choiva de estrelas Leóni-das Minóridas de decembro, activi-dae entre o 5 de decembro e o 4 de febreiro, cun máximo de de 52 por hora o día 20. Urano e a Lúa moi próximos.

Día 22: As 04:48 TU, comenza o inverno no hemisferio norte, verán no sur.Día 23: Choiva de estrelas Úrsidas, actividade entre o 17 e o 26 de dec-embro, cun máximo de 10 por hora o 23.

PLANETAS

Mercurio en Saxitário pratica-mente non visible pola súa proximi-dad ao Sol, cunha magnitude de -0,54.Venus en Libra poderase obser-var 3 horas antes dos amenceres, cunha magnitude de -3,63. Marte en Virgo observarase du-rante cinco horas antes do amencer, cunha magnitude de 1,60. Xúpiter en Leo observarase des-de media noite ata o amencer, cun-ha magnitude de 1,64. Saturno en Ofiuco poderá obser-varse nos amenceres durante unha hora, con unha magnitude de 0,68.Urano en Piscis visible con pris-máticos durante 8 horas, magnitude 6,11. Tan só C/2013 US10 ( Catali-na ) con magnitude 5 na constela-ción de Virgo e C/2014 S2 ( PanS-TARRS ) em Draco, poden ser vistos cun telescopio pequeno. Os demais pola súa magnitude son dificilmen-te localizables.

estrela mais brillante do céo, atópa-se a 722 anos luz, é de cor branco azulado, cunha temperatura de 26.000º, e é 57.000 veces máis lu-minosa que o Sol, tem entre 15 e 25 veces a súa masa e 22 veces o seu radio. É unha estrela clasificada como “Super xigante brillante” pa-rece ser que finalizou a fusión do hidróxeno no seu núcleo, e que se está convertendo nunha xigante vermella.

MITOLOXÍA

En mitoloxia representa o xeonllo da perna dereita sobre a que o xi-gante Orión atópase axeonllado, mentres parece esperar en posición de defensa a embestida de Tauro. O seu nome ven da palabra árabe Saif al Jabbar ( a espada do Xigante). Outros nomes son: As-Saif, Rekbah al Jauza al Yemeniat (o xeonllo de-reito do Xigante) ( nome que tiña no Calendarium de Al Achsasi al Mouakket. O seu nome científico é Kappa Orionis.

Saiph suponse que se formou da mesma nube molecular da que na-ceron boa parte das estrelas de Orión, entre elas Rigel e Messia e que son moi novas, ao redor de 10 millóns de anos.

O ceo cara ao sur, o día 15 de decembro ás 24 horas

40

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 15: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

El calor, la varroa y la avispa asiática, reducen un 35% la producción de miel

El apicultor y vocal de la Asociación Españo-la de Apicultura Mar-cos Negrete afirma

que la campaña de recolección de miel “ha ido bastante mal” porque la vespa vellutina y el ácaro de la va-rroa generan unos “problemas tre-mendos”, a los que se suma la cli-matología.

A su juicio, “el pasado invierno no ha sido invierno, la primavera no ha sido primavera y el verano ha sido muy caluroso” por lo que se es-peran mermas en la producción de entre el 25 y el 35 por ciento.

AVISPA ASIÁTICA

Sin embargo, esta caída no se debe únicamente a la climatología, sino a otros aspectos como la vespa vellu-tina o avispa asiática, que se ha ex-tendido rápidamente por el País Vasco, Cantabria y Galicia.

Negrete ha señalado que la vespa vellutina entró a España por Irún hace ocho años y que esta especie invasora va creciendo y reprodu-ciéndose rápidamente y su distribu-ción avanza unos 90 kilómetros al año. En 2013 llegó a Ojévar (Can-tabria), cerca del País Vasco. Desde allí alcanzó Galicia, se cree que por una reina en algún vehículo, de modo que hay una isla entre Can-tabria y Asturias, desde Torrelavega hasta Galicia. “Vino a Europa en un barco de mercancías, a España en camión y se cree que desde el País Vasco a Galicia saltó también por tráfico terrestre”, comentó.

REPRODUCCIÓN EN GALICIA

Sobre la rapidez de reproducción y extensión en Galicia, Negrete consi-dera que ha sido más “explosivo” que en Cantabria, Asturias o Cata-luña en parte por las características de humedad.

El experto ha precisado que la forma de actuar de esta especie in-vasora comienza en marzo, cuando las reinas fecundadas salen de sus escondites, bajo una teja, piedra u otros cobijos, donde viven solas o en pequeños grupos durante el in-vierno, entre septiembre y marzo. Al llegar la primavera empiezan a construir sus nidos primarios a poca altura y cuando tienen 10 o 15 avis-pas, lo abandonan y hacen otro nido secundario en altura, en árboles o incluso en grúas a 30 metros.

En julio, el nido tiene un ritmo de crecimiento de uno o dos centíme-

La primavera y el verano más cálidos de lo normal, la enfermedad de la varroasis y los ataques de avispa asiática a las colmenas son las causas

principales a las que los apicultores atribuyen el descenso de la producción de miel en la campaña de 2015, que calculan entre un 25 y un 35 por ciento.

La vespa vellutina es uno de los principales problemas ya que Galicia es una de las zonas donde se ha extendido con mayor rapidez.

Del mismo modo, ha apuntado que la picadura es “bastante peor que la de una avispa normal” y el dolor intenso del momento de la pi-cadura se siente incluso hasta tres horas, al tiempo que la hinchazón dura más y la herida tarda más en cicatrizar que la de otras avispas y mucho más que la de las abejas.

En cuanto al balance de pérdida de las colmenas, lamenta que de momento no hay un cálculo exacto, pero la zona donde más pérdidas está produciendo es en Galicia y en el País Vasco.

Otra de las consecuencias de esta invasión es que ante el fracaso de las colmenas, también por el ácaro de la varroa, muchos apicultores se desaniman, no repueblan las pérdi-das y abandonan la actividad, pro-vocando también una falta de rele-vo generacional de esta ganadería. “Si se pierden los apicultores, la api-cultura desaparece y cada vez habrá menos abejas, con las graves conse-cuencias que esto supone”, dice.

VARROASIS

Respecto a la varroa, ha comentado que en 1985 llegó desde China en un barco y que, en la actualidad, en mayor o menor medida, está pre-sente en la mayor parte de los col-menares europeos.

Entre las medidas, los apiculto-res lamentan la falta de acción de las administraciones públicas que, en su opinión, no están respondien-do a los peligros de esta situación, de modo que son ellos mismos los que están luchando y recuerdan que esta especie afecta también a los vi-ñedos, porque la avispa come uvas, por lo que confía en que hagan “más caso” al sector vitivinícola.

SOCIEDAD

La avispa asiática llegó a Europa en un barco mercante y a España por tráfi co terrestre

Las vespas afectan a las abejas, a las aves insectívoras y son peligrosas para el hombre

Los nidos de vespa vellutina crecen en julio a un ritmo de dos centímetros diarios

enD

etal

le

41

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

tros diarios y coincide con la época de producción de la abeja melífera. Su ciclo máximo tiene lugar a fina-les de agosto, cuando nacen las rei-nas, se fecundan y se esconden has-ta la siguiente temporada.

Por ello, ha dicho que “no sirve de mucho” quitar nidos a partir de septiembre, porque por sí solas se morirán durante el invierno, a dife-rencia de las abejas, que resisten la invernada.

EL ECOSISTEMA

La avispa asiática supone una ame-naza real para las abejas porque “li-teralmente asesina colmenas ente-ras”, ya que se alimenta hasta en un 80 por ciento de abejas, orugas y otros insectos, son carnívoras y su-pone también un perjuicio para otras aves insectívoras, que se que-dan sin su fuente de alimentación.

Para la colmena, el daño princi-pal es que sufre una pérdida de efec-tivos por lo que disminuye su pobla-ción al final de la temporada y para pasar la invernada. Es decir, que la avispa no termina con una colme-na, pero diezma tanto su población que se queda sin abejas suficientes

para el invierno, aumentando su mortandad. Al mismo tiempo, cuan-do estas observan avispas asiáticas acechando su colmena, se quedan dentro y no salen a buscar agua y néctar, con lo que también cuentan con menos alimento.

RIESGO PARA LAS PERSONAS

Respecto al riesgo de estas avispas para las personas, ha advertido de que a menos de seis u ocho metros de distancia, la peligrosidad es alta y, si por accidente se pisa un puente de madera o una alcantarilla que debajo tenga un enjambre, puede llegar a atacar hasta el 90 por ciento de los efectivos del avispero.

Sobre la forma de luchar contra la especie, ha dicho que los servicios de emergencia y los apicultores van a retirar nidos por la noche, cuando la peligrosidad es más baja. “Hay tantas que incluso van a las barba-coas que se celebran en jardines de urbanizaciones en sus zonas de dis-tribución”, advierte, aunque preci-samente ese momento, cuando es-tán comiendo, es el menos peligroso porque no son muy hábiles y se cen-tran en el alimento.

Page 16: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

El VB-10,000 es un gi-gantesco buque cata-marán dedicado a la recuperación de pla-

taformas offshore hundidas en el fondo marino. Su puente grúa de 75 metros de alto (la altura de un edificio de 22 pisos) soportada por dos cascos de 90 metros de eslora por 22 metros de manga es capaz de levantar cargas de hasta 7.500 toneladas de peso.

La temporada de huracanes en el Golfo de México deja todos los años tras de sí varias plataformas offsho-re hundidas en el fondo del mar. Re-cuperar estas estructuras es un pro-ceso costoso y peligroso.

Equipos de buceadores trabajan-do a 150 metros de profundidad desmontan pieza a pieza la plata-forma durante meses; estas piezas son elevadas a la superficie median-te grúas y posteriormente traslada-das a tierra.

Explosiones de gas, una pieza suelta que caiga hacia donde no se espera o sobrepasar su tiempo lími-te de buceo son algunos de los peli-gros a los que se enfrentan los bu-ceadores.

En 2007 Joe Khachaturian, in-ventor, y presidente de Versabar, se enfrentó a este problema desarro-llando un artefacto capaz de recu-perar las plataformas de una sola pieza.

De esta manera nació el Bottom Feeder, un buque formado por dos cascos de 80 metros de eslora uni-dos por un puente grúa de 40 me-tros de alto, capaz de izar del fondo marino plataformas de una sola vez de hasta 4.000 toneladas de peso, minimizando el tiempo y los costes de operación.

El éxito inmediato del Bottom Feeder, y sus fantásticos resultados durante sus primeros tres años de operación en los que realizó cerca de 100 operaciones de recuperación submarina, llevó a Versabar a pen-sar en la mejora de las prestaciones del buque, aunque finalmente se decidieron por construir uno nuevo, más grande y de mayor capacidad.

Versabar botaba en octubre de 2010 el VB-10,000, construido du-rante un año en Texas en las instala-ciones de Gulf Marine Fabricators. Sus 7.500 toneladas de capacidad de elevación y sus 75 metros de al-tura del puente grúa casi doblaban las del Bottom Feeder, mientras que los 50 metros de separación entre cascos permitían la recuperación de pecios un 60 por ciento más gran-des.

Sus dos cascos de 90 metros de eslora por 22 metros de manga se unen entre sí por un puente grúa de 75 metros de alto, conectado a los cascos mediante articulaciones hi-dráulicas que evitan que el movi-

El buque heavy-lift Versabar VB-10,000

The Claw recibió en 2012 el pre-mio OTC Spotlight de nuevas tec-nologías, premio que Versabar ya había obtenido previamente en 2007 por el sistema Deck Raising System y en 2008 por el Bottom Feeder.

CARACTERÍSTICAS GENERALES

Eslora total: 90 metrosManga total: 94 metros (22 metros cada casco, 50 metros entre ellos)Altura del puente grúa: 75 metrosCapacidad de elevación: 7.500 to-neladas.

JUAN A. OLIVEIRAvadebarcos.wordpress.com

miento de los cascos debido al olea-je se trasmita al puente grúa.

El Versabar VB-10,000 cargando uCada uno de los cascos está equi-pado con cuatro propulsores azimu-tales retráctiles de 750 kW de po-tencia cada uno que permiten al VB-10,000 propulsarse y mantener-se en posición mediante un sistema de posicionamiento dinámico DP3 que elimina la necesidad de anclas o amarres.

Las 7.500 toneladas de capaci-dad de elevación del VB-10,000 se reparten en cuatro dispositivos de

izado diferentes, que pueden ope-rar juntos o independientemente, dotando al catamarán de Versabar de una gran versatilidad.

En 2011 Versabar presentaba The Claw (la zarpa), un accesorio especialmente diseñado para la re-cuperación de topsides de platafor-mas hundidas. Se trata de dos gi-gantescas zarpas de acero de 40 por 35 metros con un peso de 1.000 to-neladas cada uno, operados por el sistema de elevación del VB-10,000, que pueden actuar en paralelo o juntos si se trata de grandes cargas.va

deB

arco

s42

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 17: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

NONITO [email protected]

Caminando por los rutas del “indie rock -noise rock -post-punk” esta banda ha

ido acumulando en estos años, con sus guitarras distorsionadas, rit-mos hipnóticos y letras en castella-no, alabanzas críticas que los han puesto en el “escaparate”, a toda portada de revistas como Rock de Luxe y recientemente Mondosono-ro, y les llevaron a ser “señalados a dedo” con reseñas por los medios latinoamericanos como la banda más influyente de España, y parti-cipar en los festivales de mayor re-nombre del país, consiguiendo pre-mios, siempre arropados por una legión de seguidores que no para de aumentar y que esperan con im-paciencia el nuevo disco tras “Vic-toria Mística” editado en 2013.

El grupo, que tomó su nombre de la canción “Bizarre Love Trian-gle” de New Order, asomó por pri-mera vez sus “poderes” en dos ma-quetas autoproducidas en 2004 y 2005. En 2007 debutaron de la mano de Mushroom Pillow con un disco que fue masajeado con enco-miásticas reseñas por parte de la critica. En pocos meses pasaron del anonimato a estar en prácticamen-te cada festival que se organizaba

O veterano grupo Luar na Lubre, que hai tempo alcanza-ron a categoría de

mito, están de máxima actualidade por diversas razóns.

A máis importante, a do seu trixésimo aniversario na brecha, pero tamén a noticia da edición dun novo disco, seguindo a pauta dun disco cada dous anos, a partir do 4 de decembro.

En “Extra: Mundi”, que así se chama o traballo de Luar na Lubre traspasa as fronteiras musicais de raiz galega e ábrese ao “mundo ex-terior” incluíndo folclore de Euska-di, Cataluña, Asturias, Cantabria, Castela, entre outras culturas, can-tando en seis idiomas.

Bieito Rome presenta así o novo traballo: “Extra Mundi en latín é o mundo exterior. Un universo que desde a nosa perspectiva coñece-mos en certo xeito, pero que nunca exploraramos como o fixemos neste novo traballo, un traballo que trans-cende do ámbito galego ou celto-atlántico e explora outras culturas desde unha óptica moi íntima e per-soal, unha visión de ‘lareira’, aberta a mundos próximos pero distintos. Entendemos o disco, como agrade-cemento e recoñecemento pola boa acollida que sempre tiveron e senti-ron nos diferentes lugares de Espa-ña onde tocamos”.

OUTROS IDIOMAS

Así, neste novo traballo, Luar na Lu-bre interpreta clásicos en seis idio-mas diferentes recoñecendo a di-versidade, riqueza, irmandade e harmonía entre as culturas dun con-texto rico e plural: “Un Extra Mundi que queremos explorar con aroma a Galicia, o noso propio mundo habi-tual, máxico, propio”.

Entre os temas que atopamos en “Extra Mundi” podemos destacar “Rossinyol”, unha das máis belas cancións tradicionais catalás, “Txo-ria Txori”, que forma parte do fol-clore vasco ou “A Molinera”, clásico da tradición castelá.

Triángulo de Amor Bizarro, disco en 2016

Luar na Lubre cumpre trinta anos cun novo disco

NO CABE DUDA DE QUE ESTE “TRIÁNGULO” DE “CUATRO CARAS” –ISA, RODRIGO, RAFA Y ZIPPO– ESTÁ EN UN ESTADO DE GRACIA GANADO A PULSO DESDE SU FORMACIÓN EN A CORUÑA EN 2004. DESDE ENTONCES NO HAN PARADO DE CRECER Y SORPRENDER CON SU MÚSICA. AHORA ANUNCIAN LA ESPERADA EDICIÓN –PARA ENERO– DE SU CUARTO DISCO, “SALVE DISCORDIA”

en España y Portugal. Confirmados en todas las listas anuales como el debut nacional más importante.

En 2010 editan “Año Santo”, que es un escalón más hacia la cumbre, aupado, tanto por la pren-sa como por el público, con mayor intensidad que su antecesor, lle-vándose cuatro Premios de la Mú-sica independiente (UFI en los que se incluían Album del Año y Mejor Directo. En 2013 aparece su tercer disco de estudio, “ Victoria Místi-ca”, producido por la propia banda, grabado en su propio estudio, en Abanqueiro, una pequeña aldea de Boiro (A Coruña), donde ensaya y graba la banda. Con su llegada arrecian las críticas elogiosas que destacan la progresión meteórica y explosiva del grupo, siendo consi-derado como “una victoria aplas-tante contra la mediocridad”.

Hoy por hoy, la reputación de TAB no tiene techo. De ahí la ex-pectación con la que se espera su nuevo trabajo, “Salve Discordia”, para conocer los derroteros musi-cales emprendidos por TAB, que disco a disco ha ido puliendo y sim-plificando su potencia sin deterio-ro de su personalidad, que los con-virtió en referentes del panorama indie español.

“Este es un chute de renovación”, dijo Sergio Dalma , reconociendo su excesiva dependencia del sonido italiano durante sus últimos trabajos. En su nuevo disco, “Dalma”, el decimoctavo álbum de su carrera, Sergio recupera el componente más rítmico y guitarrero de sus inicios, con tendencias anglosajonas. ”Sigue siendo un disco romántico, con canciones de amor y desamor, pero mucho más optimista, porque me quería quitar de encima la imagen de tío gris, que no tiene nada que ver conmigo”. ”Tu y yo” es la canción elegida para tirar del álbum.

Coldplay es la banda británica de rock de mayor éxito internacional actualmente y se les estiman unas ventas globales de 80 millones de copias gracias a éxitos como “Yellow”, “Viva la vida” o “The Scientist”. En unos días estará a la venta su nuevo disco, “A head full of dreams”, que contará con las colaboraciones de Beyoncé, Noel Gallagher, Tove Lo y Merry Clayton, es una continuación de “Ghost stories”, álbum lanzado en 2014, que obtuvo un Grammy y logró ventas superiores a los dos millones de copias. Contiene once temas, doce si se cuenta una pista oculta llamada “X marks the spot”, con un estilo muy diferente a los que tenía el disco predecesor de Coldplay. “Energía, color y grandes momentos que afirman la vida” es lo que promete su sello ante cortes como el exuberante “Adventure of a lifetime”, ”Amazing day”, que presentaron recientemente en un festival al aire libre en Nueva York, o “Hymn for the weekend”, al que califican como tema “poderoso”. El nuevo álbum se publicará en formato CD, vinilo y álbum digital.

SERGIO DALMA“DALMA”

COLDPLAY“A HEAD FULL OF DREAMS”

todoM

úsi

ca

43

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 18: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

ESTUFA DE AIRE SIN ENCHUFE Ahora que vuelve el frío, es el momento de acercarse al calor Ecofan Airmax 812AM, una estufa con aire impulsado circulante. Es una herramienta muy útil debido a que no necesita ser conectada, ni tampoco precisa baterías para ser puesta en movimiento y marcará una diferencia signifi cativa cuando se quiere calentar un espacio grande. El ventilador no molesta, porque está construido con un funcionamiento silencioso. Se puede encontrar en Amazon.com por unos 135 dólares.

BÁSCULA INTELIGENTE DE COCINA GKILO GKILO es una balanza de cocina inteligente creada por Thingk. Aunque parece una simple tabla para cortar, cuando se coloca en posición horizontal, unas luces LED brillantes en el frente indican el peso de los alimentos en la parte superior. Si le damos la vuelta, las luces indican la hora. La báscula se puede vincular a un teléfono inteligente con una aplicación, permite ajustar el tiempo o los tiempos de cocción de cada alimento estimados en función de su peso, asegurándose de que nada de lo que preparemos nos va a quedar crudo.

SENSE, EL VIGILANTE PARA MEJORAR EL SUEÑOEn medio de un montón de dispositivos inteligentes que alteran nuestros hábitos llega Sense, un gadget que ayudará a conciliar el sueño. Controlado por una aplicación en el teléfono, analiza el entorno de la habitación mientras duerme. Por la mañana, evalúa la calidad del descanso y hace sugerencias sobre cómo dormir mejor. Registra la temperatura, luz, ruido, partículas en el aire y humedad. Incluye una alarma que nos despertará en el mejor momento de nuestro ciclo de sueño.

KEEPCUP, EL VASO RECICLADO Y DIVERTIDOLIgero, lleno de colorido e irrompible, KeepCup está destinado a todas aquellas personas que no son capaces de ir a ninguna parte sin su bebida caliente o fría . KeepCup es un divertido vaso con un diseño moderno que sustituye los vasos desechables, promoviendo la reutilización y la sustentabilidad. Realizado en propileno reciclado, mide 11x7 centímetros, se puede lavar en el lavavajillas y utilizar en el microondas. Su capacidad es de 177 mililitros. Mantiene las bebidas frías o calientes durante una hora. Disponible al precio de 9,95 euros.

La pulsera que lo controla todo con el ritmo cardíaco

ESTE ARTILUGIO SE ADAPTA AL PERFIL BIOMÉTRICO DE CADA USUARIO Y PERMITE ACCEDER A NUESTRAS CUENTAS DE CORREO Y APLICACIONES SIN NECESIDAD DE TENER QUE MEMORIZAR CLAVES Y CONTRASEÑAS

Cada día tenemos que acceder a varias pá-ginas web, apps, or-denadores y también

abrir y cerrar puertas físicas. Todos esto conlleva no solamente tener un sinfín de llaves, sino también recor-dar contraseñas, preguntas claves, números de seguri-dad... Y lo peor es que todo esto no nos salva de que nos pira-teen el ordenador o las cuentas de correo.

Pensando en esta circunstancia que nos altera el día a día, Bionym creó la pulsera Nymi. Impulsada por el hecho de que cada ser huma-no tiene un ritmo cardiaco único, la pulsera detecta y define un perfil biométrico del usuario a partir de el ritmo cardíaco que detecta con el

electrocardiograma y con ello crea los parámetros para abrir y activar diferentes dispositivos.

Hasta ahora, se ha utilizado para ayudar a los usuarios a iniciar una sesión en los ordenadores, pero también está diseñada para ser ca-paz de abrir puertas físicas e, inclu-so, arrancar el coche.

El núcleo de Nymi contiene un elemento de seguridad de hardware para mantener comunicaciones se-guras, un acelerómetro y giroscopio para el reconocimiento de gestos.

El uso continuo de la pulsera hace que el dispositivo permanezca en un estado de autentificación constante hasta que se retira de la

muñeca del usuario. Construida con materiales hi-

poalergénicos, también es resisten-te al agua. Las luces LED que inclu-ye aportan información sobre el estado en que se encuentra la bate-ría, la conectividad y otros aspectos importantes.

El kit está disponible por cerca de 149 dólares. Más información en la página web www.nymi.com.

elIn

venta

rio

44

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 19: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

ALCATEL ONE TOUCH WATCHHace ya tiempo que conocimos el reloj inteligente Alcatel OneTouch Watch, y que ahora ya está disponible en el mercado con un precio que sorprenderá a más de uno. Por 130 euros, un precio muy reducido si lo comparamos con otros modelos similares en el mercado, nos podremos llevar a casa este smartwatch con un diseño que recuerda mucho al Moto 360 de Motorola. Según la compañía, la duración de la batería oscila entre dos y cinco días.

GIRELLA, LA CAMA QUE SE ENROLLA PARA CREAR UNA SILLASillas que se pliegan para convertirse en camas ocasionales no son nada nuevo, pero ninguna como la Girella de Campeggi. Tiene 70 centímetros de alto y 62 de ancho, con una altura de asiento de 41 centímetros. Cuando está desplegada, Girella es pequeña cama individual de 193 x 80 cm. Triunfadora en la Feria del Diseño de Milán en 2012, Girella está en el mercado por un precio de unos 700 dólares.

Bamboost, la bici de bambú e impresa en 3DEL VEHÍCULO INCLUYE UN BOLSO DE CUERO , QUE SE RETIRA CUANDO ESTÁ APARCADO

carga semi- rígida, hecha a mano, que se puede quitar y ser llevada por el piloto como un bolso cuando el vehículo está estacionado.

La Bamboost debería salir a la venta próximamente por un precio entre 2.500 y 3.000 dólares. Más in-formación en la página del fabri-cante, HERObike.

Las bicicletas hechas de tallos de bambú son cada vez más comunes, pero Greensboro HE-

RObike, de Alabama, tiene un enfo-que totalmente diferente en el uso del material. En el Handmade Bicy-cle Show, la compañía mostró su Bamboost e-bici, que combina ma-dera de balsa con algunas partes impresas en 3D.

Las principales partes moldeadas al vacío consisten en una capa inter-na de fibra de carbono, capas lami-nadas de tejido de bambú, un nú-cleo de balsa, otra capa de tejido de bambú y, finalmente, una capa pro-tectora de resina. Las áreas que es-tán expuestas a la abrasión, como los guardabarros de las ruedas pos-teriores, están protegidos por una

capa externa adicional de fibra de carbono. Además, también se utili-zan inserciones de acero para ma-yor refuerzo.

Ambos lados están unidos entre sí (y con el resto) con una serie de separadores impresos en 3D. Para añadir un poco de funcionalidad a la Bamboost se incluye una bolsa de

Water Map es un hermoso lavabo que uti l iza un

mapa topográfico, diseñado como una estación de fregadero agua. Realizado en madera, en tres dimensiones , fregadero de baño de diseño donde el agua fluye a través de un laberinto de canales tallados.

A pesar de que pueden pare-cer realizados al azar, estos con-ductos, creados por la diseñado-ra Julia Kononenko, no son canales aleatorios: la separación y las vías son parte de un proceso y del diseño reflexivo que se adapta a cada usuario.

Water Map, el lavabo que lleva el agua al laberinto

S i pensaba que los frascos de píldoras eran difíciles de abrir es que no co-

noce el nuevo dispensador de medicación desarrollado por un equipo de estudiantes de inge-niería mecánica en la Universi-dad John Hopkins. No se pueden abrir, incluso con la ayuda de un martillo o taladro. Lo hace, sin embargo, para entregar la dosis adecuada en el momento ade-cuado, siempre y cuando el pa-ciente utilice su escáner de hue-llas dactilares integrado.

Dispensador de pastillas para evitar sobredosis

El prototipo fue diseñado princi-palmente para los analgésicos, puesto que muchas personas exce-den la dosis recomendada.

En este dispensador, la medica-ción es añadida por el farmacéutico a través de una abertura bloqueable en la parte inferior mediante una clave. Al mismo tiempo que el reci-piente se llena, se escanea la huella digital del paciente y se introduce en el dispositivo.

Existe un dispositivo similar que utiliza un temporizador y una ce-rradura de combinación en lugar de un escáner de huellas dactilares.

elIn

venta

rio

45

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 20: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

aVoces

Jon Kortajarena disfrutó el martes de un concierto inolvidable. El guapísimo modelo acudió a uno de los dos conciertos que Madonna ofreció en Barcelona y, más allá de quedarse como mero espectador, formó parte del gran espectáculo que la diva del pop celebró en el Palau Sant Jordi como parte de su gira europea “Rebel Heart Tour” y cantó y bailó con ella la canción “Unapologetic bith”. EP

El matrimonio entre Kaley Cuoco y Ryan Sweeting debió terminar como el rosario de la aurora porque la actriz se ha empeñado en borrar cualquier recuerdo de su antiguo amor, incluido el tatuaje que se hizo en la espalda con la fecha de su boda. La estrella de “The Big Bang Theory” compartía en las redes sociales el momento en el que cubrían el antiguo dibujo con una mariposa. EP

KORTAJARENA, EN EL ESCENARIO CON MADONNA

KALEY CUOCO “BORRA” SU MATRIMONIO

AÑO XVI / NÚMERO 909 SUPLEMENTO DOMINICAL

DOMINGO29 DE NOVIEMBRE DE 2015

Las calles de Nueva York fueron testigo del romántico reencuentro de Isabel Preysler con Mario Vargas Llosa, como publica “¡Hola!”. El literato imparte un curso en la universidad de Princeton y hasta allí ha viajado Isabel para pasar un tiempo con él. Este encuentro se produjo después de que el Nobel presentara la demanda de divorcio a Patricia Llosa. A su vuelta a España, empezarán una nueva vida en común en casa de Isabel.

ISABEL PREYSLER Y VARGAS LLOSA EN NUEVA YORK

Semana de rupturas

Es sin duda una de las separaciones más sor-prendentes de este otoño. Norma Duval

ha cancelado su boda y ha roto su relación con Matthias Kühn, según publica la revista “¡Hola!”. La pareja tenía planes de boda para este año, sin embargo no pusieron fecha exacta al enlace, que se tuvo que posponer en varias ocasiones debi-do a compromisos profesionales, tal y como comentó Norma en los últi-mos meses. Precisamente uno de dichos compromisos fue la feria Expo Mujer, que se celebró antes del verano. “El vestido de novia es maravilloso”, nos confesaba a prin-cipios de año. “He tenido que retra-sar mi boda porque era incompati-ble con la feria”, comentó Norma en primavera. “Tras la boda pasaré a ser Norma Kühn”, fue la declaración bomba que daba para afirmar que pasaría por tercera vez por el altar.

Como explica la revista, se des-conocen los motivos de la ruptura

Por otro lado, a la actriz Hiba Abouk su última pareja solo le ha durado cuatro meses. Su relación con Curro Sánchez, hijo de Paco de Lucía, ya es historia. Al parecer, el motivo es que la intérprete y el di-rector de documentales tuvieron una fuerte discusión durante un re-ciente viaje a Estambul. La bronca tuvo lugar en al habitación del hotel donde estaban alojados y a raíz de ésta decidieron seguir cada uno su camino.

Por último, Raquel Revuelta ha roto con su novio, Raúl Gracia, más conocido como El Tato, tras cuatro años de relación. La última vez que se les vio juntos fue en la boda de Cayetano Rivera y Eva González.

LAS REVISTAS DEL CORAZÓN ANUNCIAN LA SEPARACIÓN DE VARIAS PAREJAS MUY CONOCIDAS

Richard Gere y su novia, Alejandra Silva, asistieron juntos al estreno en Madrid de “Invisibles”, la nueva película del actor y se mostraron de lo más acaramelados. La pareja, que vive entre Nueva York y Madrid, pa-seó su amor por la alfombra roja, haciendo evidente lo felices que es-tán. Era la primera vez que se les veía juntos en un acto público, un he-cho que se ha interpretado como la confirmación oficial de su relación. Todo el beneficio de la película en España irá destinado a la fundación Ra i s pa ra ayudar a personas sin hogar. HOLA

¡Por fin! Sofía Vergara y Joe Manganiello se han casado. La pareja se dio el “sí, quiero” en una boda de ensueño que tuvo lugar en un com-plejo turístico de Florida. Al enlace asistieron numerosos familiares de los novios y compañeros de profesión, entre ellos, el elenco de “Modern Family”, Reese Witherspoon, Channing Tatum, Roselyn Sanchez, Arnold Schwarzenegger y el productor Harvey Weinstein. La novia llegó al altar del brazo de su hijo Manolo, de 23 años, y lo

hizo con un espectacular vestido de Zuhair Murad. Una vez converti-dos en marido y mujer, los recién casados abrieron el

baile ante los aplausos de los invitados. HOLA

Siempre ha sido un hombre muy discreto en lo que concierne a su vida privada. De hecho, desde que Sergio Álvarez se separó de Marta Orte-ga, hija de Amancio Ortega, poco o nada se ha sabido sobre los motivos que les llevaron a tomar caminos separados, llegándose a cuestionar en algún momento si podrían haberse dado una segunda oportunidad. Desde entonces, tampoco se le habían conocido otras relaciones. Hasta ahora. Un año después de su ruptura, el jinete ha sido fotografiado en actitud más que cariñosa con la modelo y actriz Charlotte Murray. HOLA

Richard Gere presume de novia española

La romántica boda de Sofía Vergara

Sergio Álvarez, cariñoso con una modelo

sentimental de ambos. Eso sí, entre los dos no ha habido una ruptura dura y a malas, pues según explica la publicación, “entre ambos ha quedado una buena relación”.

Otra de las rupturas inesperadas es la de Úrsula Corberó y Andrés Ve-lencoso, o al menos eso es lo que anuncia la revista “Cuore”. Según el semanario, el motivo de la ruptura ha sido una infidelidad. Al parecer, Corberó sorprendió a Velencoso en actitud muy cariñosa con otra hace unos días en una discoteca del cen-tro de Madrid. Mientras, el modelo asegura en las redes sociales que no va a una discoteca en Madrid desde hace años y la actriz no confirma ni desmiente nada.

En primera línea

Matthias Kühn y Norma Duval; Hiba Abouk y Curro Sánchez. AEC

Page 21: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

SUPLEMENTO DOMINICALDiario de Ferrol

29 de noviembre de 2015Año XVI / Número 909

“Los museos deben estimular al público” EL DIRECTOR DEL CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA (CGAC), SANTIAGO OLMO, BUSCA APLICAR UNA NUEVA DINÁMICA PARA QUE EL MUSEO COMPOSTELANO ACERQUE EL ARTE A LA SOCIEDAD CON EL OBJETIVO DE QUE EL CENTRO APORTE A LAS PERSONAS DINAMISMO A LA HORA DE MIRAR LA REALIDAD Y DE AFRONTAR LOS PROBLEMAS.

CIN

E

SIC

A“Los juegos del Hambre Sinsajo parte ll”, película destacada entre los estrenos de esta semana

Triángulo de Amor Bizarro comenzará el año con la presentación de su nuevo disco

Guillermo Llorca Freire recupera el tiempo y el compromiso del maestro Juan García Niebla

LIB

RO

S Nor

des

ía

Page 22: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

páx

inaL

iter

aria

28

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

MARÍA SOLIÑA SIMBOLIZA O SUFRIMENTO DO POBO ANTE O PODER ARBITRARIO E INXUSTO. A FONTE MÁIS FIÁBEL SOBRE A SÚA HISTORIA É O “MEMORIAL AL REI”, ENVIADO EN 1617 POLO PROCURADOR JERÓNIMO NÚÑEZ

A historia de María Sol iña é tr is te como o seu nome. Celso Emilio Fe-

rreiro dedicoulle un fermoso poe-ma: “Polos camiños de Cangas/ a voz do vento xemía/, ai, que soíña quedaches,/ María Soliña”, e músi-cos como Carlos Núñez, Juan Durán ou o grupo Luar na Lubre dedi-cáronlle pezas.

Entre recendos de salmoira e ma-rusía viu a luz María Soliña en Can-gas, daquela unha vila puxante po-los ingresos derivados do peixe fresco e dos salgados destinadas á exportación. Pero entre 1599 e 1639, corsarios e piratas (que re-partían beneficios coa Coroa) ata-caron, roubaron e incendiaron as costas de Vigo e a península do Mo-rrazo. En 1617 os turcos arrasaron a vila, matando máis de trinta per-soas e capturando outras oitenta. Ademais de incendiar duascentas casas, esnaquizaron as barcas e os aparellos de pesca. A ruína estaba servida, os pobres laiábanse e as crases dominantes contemplaban

angustiadas a imposibilidade de que os vasalos cumprisen as obrigas de rendas e tributos.

Para preservar os seus privi-lexios, nobres e fidalgos forxaron un plan en connivencia co “santo” tribunal da Inquisición: unha serie de mulleres con posesións impor-tantes foron denunciadas por bruxas, meigas e endemoniadas (para non levantar sospeitas tamén se xulgaron outras pobres. En total, nove mulleres foron condenadas por diferentes acusacións relaciona-das coa bruxería). Expropiáronlles polas malas terras, casas e facendas e repartíronse o produto (ese era o trato) entre os denunciantes e o in-digno tribunal da violencia.

Casada cun dos homes principais da vila, María Soliña pasara a de-tentar os bens ao morrer Pedro Bar-ba no ataque turco. Dona dunha casa de pedra de dous andares, de varias leiras, dunha dorna e, o máis importante, do dereito de represen-tación na colexiata de Cangas e na igrexa de san Cibrao, en Aldán. Consistía o tal dereito na potestade,

da viva, como algunha vez se ten dito e como lle pasou a outras ino-centes con peor sorte; aquí o que interesaba eran os bens, e estaban conseguidos. A condena limitouse a requisarllos e a obrigala a levar o hábito de penitente durante seis meses.

Non sabemos se morreu antes ou despois do castigo (non consta acta de defunción) pero non sería estra-ño que falecese vítima da debilida-de e dos malos tratos. Era unha ve-lliña que superaba os setenta anos e fora torturada. A avaricia, o egoís-mo e a maldade dos poderosos leva-ron a María Soliña á morte: Baixo os tellados de Cangas/ anda un te-rror de auga fría./ Ai, que soíña quedache/, María Soliña.

xeralmente herdada polos fundado-res dunha igrexa, de decidir quen sería o titular ao producirse unha vacante e de participar nunha por-centaxe das gañancias do templo.

A riqueza non aproveitou a Ma-ría, toliña de tristura logo da morte do seu home e dos seus fillos. Cada noite paseaba silandeira polo areal escoitando o rumor das ondas, su-mida nun mutismo abstraído. Con-duta rara, suficiente para acusala de impiedade e para iniciar o proce-so. Capturada e presa, logo de botar un tempo nos lóbregos calabozos do santo Oficio e de sofrir crueles e inhumanas torturas, acabou por confesar que era bruxa e que manti-ña trato e comercio co demo desde había vinte anos… Non foi queima-

XULIO VALCÁ[email protected]

Ilustración de Xabier Garo.

Lugares onde volver:Cangas e María Soliña

Editorial Sotelo Blanco. Santiago, 2015. 210 páginas. Este libro de relatos es un ejemplo excepcional de la literatura gallega inspirada en la tradición oral. La va-riedad argumental y la calidad estilística lo hicieron merecedor del Premio Risco de Creación Literaria.

Medulia Editorial. A Coruña, 2015. 51 páginas.Inicia su andadura la recién creada editorial Medulia, una apuesta por la literatura gallega, cuyo primer nú-mero se abre con una nueva voz poética. Con esta obra, esta joven autora ganó el Premio de Poesía O Facho.

Edita Concello de Lugo, 2015. 112 páginas.En este volumen de gran calidad editorial se recoge la exposición multidisciplinar del Museo Interactivo de la historia de Lugo. Destacamos la pieza “A Fuga”, del escultor Xoán Vila.

Nocturna. Madrid, 2015. 289 páginas.En la Conferencia de Paz de París, en 1919, coincide una serie de personajes de diversos países. A partir de un asesinato, el comisario Retier iniciará una in-vestigación que entrelazará los rumbos de todos ellos.

A VERDADE NOS ESPELLOS PABLO RUBÉN EYRÉ

NENAESPIRAES TAMARA ANDRÉS PADÍN

XUNTANZAVARIOS AUTORES

LOS JUGADORESCARLOS FORTEA

librosRecomendados

Page 23: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

“Las sociedades dinámicas tienen una educación artística de excelencia”

El comisario de exposi-ciones y crítico de arte Santiago Olmo, direc-tor del Centro Galego

de Arte Contemporánea (CGAC), se plantea instaurar una nueva diná-mica para que el museo composte-lano acerque el arte a la sociedad, convencido de que así el centro aportará a las personas dinamismo a la hora de mirar la realidad y afrontar los problemas.

Santiago Olmo afronta una nue-va etapa al frente del CGAC toman-do el testigo del portugués Miguel Von Haffe y tras varios meses de va-cío en la dirección.

A pesar de llevar poco tiempo en el cargo, el CGAC no le resul-ta novedoso...No, conozco este centro desde la primera etapa con Gloria Moure al mando, después de haber hecho co-laboraciones puntuales. Tampoco me resulta extraño el entorno, pues me encargué en el año 2010 de la dirección de la Bienal de Ponteve-dra, una importante experiencia personal que me ha hecho conocer mucho mejor el contexto artístico de Galicia.

Fue precisamente, y de hecho, ese evento, el que a partir de ahora me servirá para configurar una nue-va visión del CGAC y trasladar a la sociedad el proyecto que tengo en mente para el museo.

¿Y cuál es el proyecto de la nue-va dirección?En esta etapa que acaba de comen-zar pretendo crear una línea de co-laboración “activa” con actores lo-cales, con otros centros de arte de Galicia y también con instituciones como las universidades y la Facul-tad de Bellas Artes de Pontevedra, entre otros.

Yo entiendo al CGAC dentro de un territorio amplio, no solo local. Tenemos que generar una red de co-laboración y de mayor interrelación entre esos actores.

¿Cuál es el objetivo de estas co-laboraciones?Que sean colaboraciones estratégi-cas para que lo que hacemos tenga una mayor visibilidad. Si todos los que trabajamos en el arte contem-poráneo podemos establecer redes de apoyo, de ayuda, el impacto en la ciudadanía va a ser mayor; esas formas de colaboración benefician a todos.

SANTIAGO OLMO DIRECTOR DEL CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA

“CADA CENTRO DE ARTE TIENE SU PROPIA PERSONALIDAD Y DEBE CONSERVAR SU IDENTIDAD” /Juan Rodil

¿Qué otras líneas de actuación tiene en mente?Hay que insistir en la idea educacio-nal, de divulgación... el museo tiene que hacer un esfuerzo por acercarse a cada uno de los públicos, cada pú-blico tiene sus gustos, sus necesida-des, sus exigencias, y el centro tiene que ofrecer ese acercamiento y, so-bre todo, tiene que generar estímu-lo en el público.

En esa línea de cooperación veo a la Ciudad de la Cultura como un “partner” en el sentido de que am-bas instituciones pueden ayudarse porque plantean cuestiones diferen-tes. CGAC y Ciudad de la Cultura no son competidores entre sí dado que son centros de diferente dimensión artística pero perfectamente com-patibles.

Y en el apartado de los conteni-dos...En el futuro me interesa mantener líneas ya abiertas por el museo como es “profundizar” en el ámbito artístico de América Latina y hacer revisiones de momentos de la esce-na gallega vinculados a los contex-tos español e internacional.

Los artistas gallegos jóvenes y su alternancia con noveles de la esce-na nacional y exterior también cen-trarán nuestra atención, así como la recuperación de la obra de artistas que no han alcanzado un grado de

consolidación. La investigación fo-tográfica será otro apartado que tendrá un lugar importante en nuestros planes.

¿Cuál cree que debe ser la filo-sofía del museo compostelano de arte contemporáneo?Creo que tiene que conservar su identidad. Cada museo tiene su pro-pia personalidad. No tiene sentido hacer lo mismo que se hace en otros centros de arte; no es cuestión de competir entre nosotros, sino de ge-nerar proyectos que tengan sentido para este lugar.

¿Cómo cree que influye la edu-cación artística en las socieda-des?Las sociedades más dinámicas des-de el punto de vista empresarial, como es el caso de Gran Bretaña, responden a un país que tiene un sistema de gran excelencia en la educación artística.

¿Qué destaca del modelo britá-nico?Las grandes escuelas de arte son británicas y han tenido en este sen-tido una gran influencia, propician-do el trasvase de gente de unas dis-ciplinas a otras y, además, han propiciado un fermento empresa-rial nuevo, joven, muy dinámico y de éxito.

Pretendo crear una línea de

colaboración “activa” con actores locales, con otros centros de arte de Galicia, con instituciones...

Hay que insistir en la idea

educacional, de divulgación... el museo tiene que hacer un esfuerzo para acercarse al público

X. REY

laEntr

evis

ta

29

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 24: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Ramón Mayán Ramos, o Cantino, veciño de Noia, foi executado no cemiterio de Boisaca o 10 de outubro de 1936, acusado polos fascistas de «cometer un delito de rebelión militar». A súa fi gura, que mesmo chegou a formar parte da fi cción baixo o nome de Dombodán nas páxinas de O lapis do carpinteiro de Manuel Rivas, é o centro desta investigación, onde Xerardo Agrafoxo pretende ache-garse aos motivos reais que levaron ao asasinato deste mozo. En Quen matou o Cantino? nárrase, de forma documentada, con declaracións de testemuñas e actas do Tribunal Militar, a dramática e inxusta histo-ria deste noiés, que nos primeiros momentos do alzamento militar con-tra a República se une a un grupo de mineiros de San Finx e a outros traballadores sindicalistas coa intención de se mobilizaren contra a conspiración.

Mestre García Niebla

QUEN MATOU O

CANTINO? O 36 NO

CONCELLO DE NOIA

XERARDO AGROFOXO

Xerais / 15 euros

Confórtame saber, xa rematando o opús-culo de Guillermo Llorca Freire, Juan

García Niebla: entre a innovación pedagóxica e o compromiso cida-dán (Muíño do Vento, Ferrol, 2015), que este figure no rueiro fe-rrolán, concretamente no que fora Estrada de San Xoán. E é que eu, alleo a isto, avanzando polo río rei-vindicativo da figura de aquel bo Mestre estaba preguntándome por que Ferrol non cumpría con quen dera alma, corazón ¡e vida! polo futuro, Que non doutra maneira debemos entender o labor educati-vo: como unha aposta por ese por-vir, cada vez máis escuro. Sirve este libriño (no tamaño, tan só, va-lla o tópico) de Llorca Freire para alumear a figura dun home nado na vila d’A Graña, en 1875, e asasi-nado nas inmediacións do Castelo de San Felipe, o 16 de agosto de 1936.

Asasinado pola aplicación da chamada lei de fugas, na compaña de 14 mártires máis da libertade, entre eles Xaime Quintanilla e, quero falar del por circunstancias persoais, o maquinista da Armada Cipriano Canosa Caruncho. E é que na miña andaina como profe-sor os azares da vida puxeron dian-te miña a un Canosa, fillo de Ci-priano, exiliado nos EEUU onde fixera carreira brillante como físi-co. Este Canosa volvera a España morto Franco, e eu fora profe dos seus fillos Anthony e John.

Del lembro unha vitola huma-nista, se cadra a que tería seu pai, morto naquela voráxine e loucura.

ser certo, o temple humano de quen, máis que para sementar odios, estaba para sementar árbo-res, naquela arborifilia que carac-terizara á Institución Libre de En-señanza.

Dela ben podía ser fillo García Niebla, e todos aqueles mestres que non tardarían en fusilar os subleva-dos, facendo debuxar a Castelao aquel impresionante “Non enterran cadavres, enterran semente”. Don Juan García Niebla, moito me pres-ta poñer ese tratamento a un señor de tal calibre, puxera escola en Ca-ranza, Serantes, Ferrol Vello e Cani-do, nunha época no que o traballo de escolante era certamente sacrifi-cado. E aínda tivera tempo de escri-bir; artigos, opúsculos, relativos ao seu interese pola cultura. Ese senti-mento que fixera escribir a José Martí, outro que morreu vítima da violencia, “ser cultos para ser li-bres”.

Por aí os tiros, os únicos que dis-parou na súa vida, este grañense do que veño de saber atraguido pola lectura deste manual (de ins-truccións de bonhomía) que ven de publicar o noso impagable Gui-llermo Llorca Freire, auspiciado por Muíño de Vento, Asociación Cultural de Canido. Con material gráfico, facilitado en parte por Ber-nardo Máiz Vázquez, outro impa-gable. Acabo agradecendo a Gui-llermo o envío do opúsculo. Tamén pola adicaditoria que me aplico: “Para Vicente, que como profesor te sentirás plenamente identifica-do coas ideas rexeracionistas deste mestre exemplar”. Xustamente. (Obrigado, Guillermo).

DRAMÁTICAS E INXUSTAS HISTORIAS

“Por aí os tiros, os únicos que disparou na súa vida, este grañense do que veño de saber atraguido pola lectura deste manual que ven de publicar o noso impagable Guillermo Llorca...”

“Sirve este libriño (...) de Llorca Freire para alumear a fi gura dun home (...) asasinado nas inmediacións de...”

A mesma que levara a García Nie-bla, a quen non dou imaxinado tentando desarmar a falanxistas, tal como di a nota da “Delegación de Orden Público”, para xustificar a masacre. O do berro: “Abajo los fascistas”, atribuido tamén a Don Juan, demostra en todo caso, de

mái

sLib

ros

30

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

VICENTE ARAGUAS

Frank Soutelo continúa en Ga-licia e agora está indignado.Todo comeza co roubo do ma-nuscrito de “Vento mareiro”, de Cabanillas, e despois co dun valioso papiro exipcio vin-culado ás revoltas da prima-vera árabe. Demasiada xente quere o papiro, ao prezo que sexa...Soutelo sospeita que todo ten que ver coa aparición dun cadáver sen mans na praia da Lanzada. Coa súa retranca característica. Miguel Anxo Fernández bota unha ollada aceda sobre a actualidade do país nunha novela que consolida a Soutelo como o detective máis activo do panora-ma literario galego.

BÍCAME, FRANK

MIGUEL ANXO FERNÁNDEZ

Galaxia / 18,50 euros

CONSOLIDADO DETECTIVE SOUTELO

Page 25: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Roberto Ampuero: exilio, desencanto, liberación

Tres son los novelistas chilenos que, desde el Chile dictatorial y vio-lento de Pinochet, han

buscado exilio en la Alemania de-mocrática (la del dictador Honec-ker) o Federal (la de W.Brandt, C. Adenauer o Helmut Kohl). Son es-tos Luis Sepúlveda, Roberto Am-puero y Antonio Skármeta. Éste tra-tó el tema en una novela tierna, verdadera, cálidamente humana: “No pasó nada”.

Sepúlveda lo llevó a novelas y cuentos varios. Fernando Ampuero ha fundamentado uno de sus exi-lios, esta vez en la R.D.A., en su re-ciente y autobiográfica novela (me-moria y testimonio autobiográfico escasamente ficcionalizados) “De-trás del Muro” (Plaza y Janés, 2015), que se suma a sus recuerdos del exilio cubano tratados en “Nues-tros años verde olivo” y a su partici-pación en la etapa presidencial de Salvador Allende (en “El último tango de Salvador Allende”).

Estamos, con Roberto Ampuero, en los muchos y muy opuestos terri-torios de la literatura política de la segunda mitad del siglo XX y con las disyuntivas socialismo-imperialis-mo, dictadura-democracia, proleta-riado-burguesía, capitalismo-comu-nismo, etc.

Un haz de conceptos que se repe-len entre sí, que pugnan en su ex-

LUIS ALONSOGIRGADO

pansión por Europa y América y que el escritor radiografía en aconteci-mientos como la revolución cubana, la división de la Alemania (Bonn versus Berlín) de posguerra, los años de la Guerra Fría, el estableci-miento del Telón de Acero, el aplas-tamiento de insurgencias anticomu-nistas en Hungría, Checoslovaquia y Polonia, la exportación de la revo-lución armada a Hispanoamérica y África y, en fin, la caída en 1989, del Muro de Berlín y el derrumbe del comunismo.

“Detrás del muro”, con una téc-nica de contar basada en secuencias circulares y concéntricas que se van solapando y que provocan un cú-mulo de reiteraciones entre cons-tantes suspensiones y cortes en el ritmo narrativo, es la historia del particular “camino de Damasco” que va reconstruyendo la memoria personal del narrador-potagonista (el escritor, declaradamente), un exiliado chileno que evoluciona desde su militancia comunista de juventud hasta su acercamiento a los países europeos gobernados de-mocráticamente. En suma, el paso del tiempo va marcando una visión más libre, menos doctrinaria, más lúcida y analítica de algunos paraí-sos socialcomunistas que devienen finalmente infiernos de coacción, de lucha permanente, de dogmáti-co doctrinarismo y praxis totalita-rias. Impresiona, de ellos, el activo aparato propagandístico, el férreo control ideológico, el eficaz sistema represor frente a actitudes desvia-cionistas o tibias y, en suma, el nau-fragio de la libertad individual y de los derechos humanos.

El desfile de personajes históri-cos, el constante cambio de escena-rios, la visión como fantasmagórica y triste del Berlín Oriental, donde campan por sus respetos la temible Stasi policial, los centros de estudio del marxismo y de formación de los jóvenes cuadros políticos, la alarga-da sombra de Rusia, las dificultades del vivir bajo vigilancia y los incon-tables muros que el Muro simboliza ocupan estas páginas revisionistas, evocadoras, teñidas de alguna nos-talgia pero colmadas por el sueño de la libertad.

Todo esto, el enfrentamiento del ser humano con su entorno en clave individual y política, se narra con sentido del equilibrio y equidad de juicio. Reiteramos el defecto de la novela: el constante recomenzar que las breves secuencias implican, impone excesivas reiteraciones, in-terrupciones y cortes con la consi-guiente dislocación temporal. Ni el buen narrar del novelista salva este escollo, este renquear al que el dis-curso somete a la historia.

“El escritor en su paraíso” (Periférica, 2014) es un libro orientado por la honda relación del escritor con quienes son compañeros de viaje de toda su vida, los li-bros; libros que, en este caso, se reúnen en su medio natural, en su casa propia, la biblioteca. Ya se sabe que detrás de un gran escritor hay un gran lector y se repite que Borges se ufanaba de lo que había leído más que de lo escrito y que Carlyle pensaba que la mejor universidad era una buena biblioteca. Pues bien, Ángel Esteban, doctor en Filología His-pánica y autor de este libro, ha reunido a un variado grupo de escrito-res-bibliotecarios que, en general, reconocen haberse forjado como lectores y como estudiosos en sus años como directores de bibliotecas nacionales (o privadas) de sus países. Rubén Darío, Onetti, Ricardo Pal-ma, Martín L.Guzmán, Mario Vargas llosa (prologuista también en este caso), y por supuesto Borges y Paul Groussac, además de Reinaldo Are-nas integran el elenco hispanoamericano seleccionado, aunque hay es-pañoles y otros europeos. Es este un libro curioso, de amenidad recon-fortante, exento de pedantería erudita y enfocado desde cierta privacidad. Como era de esperar, el autor pone el acento en la difi cultad de crear, en los países de Hispanoamérica, instituciones sólidas que promuevan la cultura, el acercamiento del libro, la lectura formativa. Quienes han estado en esa lucha fi guran en estas páginas. No todos, pero la muestra es elocuente. Muy recomendable. (L.A.G.

EL ESCRITOR EN SU

PARAÍSO

ÁNGEL ESTEBAN

Periférica, 2014

ENTRE LIBROS Y BIBLIOTECAS

SALVO EL PODER

ERNESTO ESCOBAR ULLOA

Ed. Comba, 2015

Se trata de un peruano Ernesto Escobar Ulloa, nacido en los años setenta, en Lima, y que ha reunido once relatos, once historias en “Salvo el poder” (Ed. Comba, 2015), que lleva un contundente, certero prólogo de Santiago Roncagliolo, también peruano y también afi ncado en España: “Los peruanos nacidos en los años setenta creci-mos en el infi erno”, asegura el prologuista. Pues bien, ese infi erno se revive en escenarios de Lima, entre gente anónima que sortea el duro día a día capitalino: apagones, terrorismo, pobreza, falta de horizontes para salir del mortal laberinto del país, exilio y mediocridad de difícil so-brevivencia. “Colección de estampas de esos años” (Roncagliolo). Lite-ratura política bajo señuelos revolucionarios. Historias de gente gris, mediocre, sin historia. Narraciones de bien empastada prosa que llegan en clave duramente realista, en un discurso que se sirve de la inmedia-tez de la primera persona. En fi n, violencia que se extiende en todas di-recciones por un país convulso. Y, como fuera del cuadro (aunque solo en parte), “Vesontio”, que cierra el conjunto. Roncagliolo o Iván Thays no son ajenos a estas sombrías páginas. (L.A.G.)

UN NUEVO NARRADOR SE ESTRENA

más

Lib

ros

31

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

NO PASÓ NADAROBERTO AMPUERO

Random House

15,90 euros

Page 26: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Teoría do lugar

Hai anos que sigo con atención o transitar poético de Emma Pedreira. Teño co-

mentado os seus versos en diversas ocasións e non deixo de sorprender-me, cadora, da súa capacidade ca-maleónica para reinventarse en cada nova entrega sen deixar de amosar os seus sinais de identidade con decidida transparencia.

Esta sensación de albura nova en redoma antiga é a que volve inva-dirme ante a lectura de s/t, volume de orfandades dende o propia cu-berta, onde se declara a inexistencia de título ao tempo que se afirma o desposuimento da terra propia, do espazo matricial.

s/t é unha elexía ao lugar e o tempo que marcharon, á infancia que foi no Eume e que endexamais se perderá, pois habita no recordo, na lembranza dos versos, na víscera que a revisita de cor, pero que sabe que dese exilio nunca se retorna.

Polos poemas de s/t imos saben-do do outono da memoria, das cer-tezas dos domingos da nenez, das ventás que se abrían á eira mundo, dos contos que viraban lendas. Ta-mén das avelaíñas suicidas, das ve-llas horas estantías de xeracións que viron nacer e murchar mil chorimas e, xaora, da morte coma un reino de sombras inesperado, as mazás ner-vadas cunha cartografía do ser e os migueliños como galano derradeiro da estación que marcha.

Pedreira instaura en s/t a súa xe-nuína Teoría do Lugar, dese umbili-cal Eume que a trouxo á vida autén-tica, profunda, sensocognitiva, por contraposición á urbe narcótica, o territorio da fuxida inútil. Como de-clara o verso de Eva Veiga co que se abre o poemario, foi o sangue o que veu procurala. As pantasmas dos devanceiros, a recordación dos proxenitores, o legado que cómpre cantar para que as fillas saiban onde habita o amor telúrico.

Nos poemas deste libro a árbore do ser fica coa raíz no lugar da pri-

meira hora, mais as gallas xermolan no aire do deslugar. Hai un sentirse excluída, perdida, coa casa que foi piar e cimento xa devastada no ne-boeiro do tempo e que só a palabra ha manter viva: “Antes de marchar deixamos prendidos todos os espíri-tos,/ enraizados/ cravados no cora-zón da eira polos catro puntos car-dinais,/ coa intención do seu cántico,/ coa promesa irta do retor-no”. A casa última de Xulio Valcár-cel vólvese aquí “herdo triste./ Co-lleita do silencio”. Esa Alicia que, como en Cociña, se perde entre os pétalos que marcan os libros, a nena que se sabe Tántalo, desexosa de volver onde nunca poderá e que vinga a perda escribindo: “Un ven-tre cru no que me inundo da tristura moi longa e gris da perla desbotada debuxoume esta culpa que eu cam-

ARMANDO [email protected]

bio por poemas”.Nese paradiso ido, nese locus

amoenus irreversible ancora para Pedreira o inventario dos xoguetes humildes, de D. que levaba ás ca-rranchas, do Eume limo orixinario, do Vilar que entalaba o medo “entre as costelas do oso e os cairos do xa-baril”, dos cogomelos de sangue que abrollaron entre as dedas e “co-rreron logo terra adentro/ por fa-cerse telúricos,/ delatores”.

Mercé a ter sido distinguido s/t co III Premio de Poesía Gonzalo Ló-pez Abente podemos ler agora este poemario que edita Xerais. Unha ocasión inmellorable para frecuen-tar unha escrita de pantasmas e ci-catrices, de velenos doces e fríos ca-roais, diáfana voz a memoriar ese eu que con unha vai, cosido á entra-ña.

A autora, Emma Pedreira

S/TEMMA PEDREIRA

Editorial Xerais

12,50 euros

letr

asA

tlán

tica

s32

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 27: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Ponfésolles que escribir sobre este libro de J. R. Moehringer (1964) ten sido un pracer.

Pese ao que poida semellar polo seu éxito en Estados Unidos e o carisma do seu autor, gañador do Pulitzer en 2000, El bar de las grandes esperan-zas (Duomo, 2015, tradución, e moi reseñable, de Juanjo Estrella), non estamos ante un texto mainstream. É un gran libro, e sobre todo, é un li-bro de literatura. Para escribir esta non se precisa falar de aldeas rusas ou situacións terminais, senón das nosas vidas cotiás, para ben e para mal. E iso é o que fai Moehringer, mesturando a súa biografía ficcional co feixe de historias enmarcadas nun lugar para él emblemático: o bar Dickens da súa localidade natal, Manhassat (New York), reconverti-do no Publicans.

Apreciamos no que vale o xogo de palabras, porque o bar é aquí o espazo mítico norteamericano: do pobo, polo pobo e para o pobo, e máis para un protagonista tamén dickensiano, enfrontado a circuns-tancias que lembran de lonxe a Grandes esperanzas, neste caso cun pai case maltratador e unha nai á que o protagonista só chega a com-prender na súa madurez.

Antes de comezar, o lector debe ter en conta un presuposto non sem-pre tan sabido. Socialmente, en Es-tados Unidos –e Canadá– os bares son un dos poucos lugares onde está admitido falar sen recovecos con descoñecidos, do sexo que sexan, para ligar, ou simplemente, para evi-tar a soedade. E se ti te convirtes nun cliente usual, acaba por ser ese sitio onde non vas a ser alleo nin para o dono, os camareiros, nin tampouco para o resto dos clientes usuais, cos que a veces acabas por ter unha ami-zade profunda, e que non sae dese lugar.

Nun senso case simplón, podería-mos facer o titular de que El bar de las grandes esperanzas é un Cheers (a mítica serie de tv), convertido en literatura. Claro que no Dickens-Pu-blicans. Moehringer reflicte unha homenaxe a algo tan americano coma a cultura do bar, pero por enci-ma de todo, esas memorias tan bio-gráficas coma autoficcionais, amo-san a parte traseira do soño americano: Dickens está detrás dun

xornalista exitoso que sen embargo provén dunha familia complicada (qué familia non é complicada); vai-nos amosando as feridas, os golpes e as renuncias que J. R. fai para lograr, case por casualidade, un triunfo xor-nalístico que no país do sempre máis e máis e máis, acaba por ser case unha maldición, porque se lle vai esixir non baixar nunca desa liña. Ao final, a historia dos golpes contra a parede semellan repetirse, e o único refuxio que acaba por converterse en firme na súa vida non é, desde logo, a casa familiar, senón ese bar, o Dickens, onde se xuntan persoas que dun modo ou outro arrastran bas-tantes máis historias de cicatrices que de triunfos e cos que un, coma o narrador, pode empatizar, falar, e comprender. Moehringer amosa, con humor tinguido de crueza, a constatación de que na maior parte dos casos cada triunfo leva consigo moitas cicatrices.

ser entendido.El bar de las grandes esperanzas

leva tamén este heterónimo dicken-siano. Uso moi conscientemente a palabra heterónimo, porque a histo-ria que debulla a voz narrativa é a biografía dun fogar desfeito que mantén as formas sociais dun xeito victoriano, que convive logo coa dun estudiante humillado que só atopa refuxio nos libros, e dun tío ao que admira e que introduce ao protago-nista nun local de homes, onde para selo debe finxir, -só finxir- ser forte, vitalista, animoso, e todas as cuali-dades masculinas que se consideran de triunfo social desde o XIX. As es-peranzas non están no éxito vital, expresa o autor, senón na posibilida-de dickensiana de compartir e apoiar as historias e a comprensión dos amigos e as persoas queridas, ás ve-ces inesperadas, coas que xorden as verdadeiras esperanzas. Por iso o bar Dickens é outro protagonista máis do libro. Para ben e para mal, revéla-se coma o fogar de acollida de vidas e historias moi parecidas, que alí fan amizade e que comparten andanzas, brindan cos éxitos e convíndannos ante os fracasos. Boehringer acaba por nos ensinarnos que un bar é algo máis que un sitio onde ir beber, facer tertulia intelectual ou onde os políti-cos xogan ao dominó. Se ás veces pode ser celda case monacal de es-critores, en realidade acaba por ser un refuxio real de miradas e conver-sas cara a cara nesta sociedade glo-bal do distanciamento.

Recoñezo que tal vez por iso me chegou tan dentro este libro: un bar non é, para certa xente, unha simple cuestión social, senón unha necesi-dade de facer habitable o pobo, a ci-dade que che ten tocado.

Escoller un bar é igual ca cos ami-gos: pola afinidade de sentir que ese ha ser un bo fogar nas boas e nas ma-las circunstancias. Xa teño escrito noutro lugar que para min ocupan ese mesmo papel as librerías. En par-ticular, un lugar como Bertamiráns para min é máis fogar grazas á Óscar e Iria e a súa librería Lenda, pero ta-mén a Santi, Nacho, Chus, Daniel e Sara, e ese lugar tan similar ao Dic-kens que é a cervecería New York. Acabo de experimentar algo similar nun cambio de cidade, grazas a Jor-ge e ao Troy, a carón da Ale Beerson, a cervexa artesá de Paco, outro habi-tual deste lugar, onde tamén rematei este libro de Moehringer. Todos eles acaban por seren vidas contadas.

Convertir anacos de vida en ana-cos de literatura. Somos tanto os lu-gares que habitamos coma os luga-res que acabamos por convertir na nosa historia.

Por iso deséxolle a Duomo e a El bar de las grandes esperanzas os mesmos éxitos que ten acadado no seu país de orixe.

Un dos elementos máis logrados, e tamén dos máis conmovedores do libro, é a humildade coa que está na-rrado. Certa crítica literaria tena confundido con sentimentalismo. Nada máis lonxe. Moehringer coñe-ce moi ben, como xa amosou co arti-go sobre a fundida comunidade de Gee´s Bend (Alabama) que lle deu o Pulitzer, o que a sociedade norte-americana leva tras de si.

Aquí ofrécenos, desde unha pers-pectiva persoal, un retrato similar dos que aparentemente teñen che-gado ao cumio desta sociedade. Nada é o que parece.

No Dickens é o único lugar no que o narrador parece poder expresar, de fondo, que un non deixa da noite para a mañá de sentirse máis un im-postor, sobre todo cando debe amo-sar cada día que está a altura dese éxito só indiscutible para os petru-cios da cultura norteamericana.

O bar é un sitio para entender e

X. A. LÓPEZ SILVA

Vémosnos nos bares

viax

eInco

nst

ante

33

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 28: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

des

del

aButa

ca34

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Hoy tenía la inten-ción de desmar-carme con una di-sertación sobre la

necesidad de lo mediocre. Porque algo me decía que Mistress Ameri-ca iba a ser una película gris, sin nada que decir para bien o para mal, apenas tres puntos suspensi-vos de cine que se ve y olvida. Tal película hubiera sido la perfecta para mi reflexión, que como si fuera nuez de ardilla me guardo en mi árbol para mejor ocasión.

La que nos ocupa no es esa me-dianía absoluta. Ni una joya. Pero tiene un valor que cada vez se ve menos en la cartelera y que el cine necesita desesperadamente. Ha-cer cantera. Encontrar nuevos ta-lentos.

Mistress America tiene de valor lo que su dúo protagonista, dos hermanastras (rubia y morena) que se encuentran en Nueva York para vivir el amanecer y ocaso de su juventud (la rubia tiene 30, la morena 18) y conocerse a sí mis-mas y recíprocamente.

Resulta que la rubia, Greta Gerwig, está estupenda. Acompa-ñado del mismo realizador de Frances Ha, un soplo de aire fres-co en blanco y negro que sorpren-

ÁNGEL LUIS SUCASAS

Dos hermanas

Mistress America lo consigue y nos da lo que tanto necesitamos para que el cine siga siendo cine. Nuevos rostros. Almas con las que fascinarnos para los años por ve-nir. Porque, por mucho ilusionis-mo digital que nos depare el futu-ro, sea con pantalla verde o al desnudo, siempre necesitaremos a los actores.

A su glamour, famoseo y gilipo-lleces varias, tal vez no. Pero esa capacidad de ser seres de fábula, hadas como lo es esta Lola Kirke, solo nos la darán las mujeres del celuloide.

Estas dos, desde luego, bien va-len una entrada.

dió en 2012, Gerwig define con pulso a una treintañera que tiene que quemar las últimas balas de mujer mientras conserva la belle-za y la fuerza de voluntad para cumplir su sueño. Sueño, que en este mundo de megalómanos, es modesto: fundar su bar, The Mum’s (el Mamá, para entender-nos). Hay una línea de diálogo que la define maravillosamente. Está hablando con su hermana en una de estas charlas de sofá cuan-do de pronto le espeta: “No me di-gas que sabes lo que es desear. No sabes lo que es el deseo al menos hasta que cumples los 30. Porque con cada año que sumas el deseo de cumplir tus sueños es mayor y las posibilidades de cumplirlo, menores”.

Y luego está su hermana. Y aquí sí caigo hechizado. Hay algo que tienen ciertas actrices que va más de la belleza, que encuentro en Ava Gadner, Natalie Portman, Jennifer Connelly, Liv Tyler, Mi-chelle Pfeiffer… Una especie de… aura que las hace magnéticas a la mirada. Un duende que las con-vierte en seres irreales que produ-cen fascinación con lo banal: que-darse ensimismadas, sonreír, aburrirse. Lola Kirke es de esa es-tirpe.

Estoy convencido de que ade-más es una gran actriz. Pero parte de una situación de ventaja sobre una dama con galones como Gerwig que todas las horas de ofi-cio en el mundo no pueden llenar. Ella en sí misma resulta fascinan-te. En muy poco tiempo, recuér-

denlo, la vamos a ver explotando en uno de esos papelones que no se olvidan. Fascinándonos a to-dos.

Así las cosas, una película como Mistress America debe ser genero-sa con sus actrices. Debe oficiar entre bambalinas, con todos sus elementos, desde el guion al mon-taje y, cómo no, la puesta en esce-na, para que este amistoso duelo entre la Gergwig y la Kirke luzca. Para que el público que probable-mente las desconozca se guarde un recuerdo de su retrato en el co-razón y la sume a ese álbum de fotos de divas y divos de los gran-des actores.

Page 29: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Animación, romanticismo y comedia completan la cartelera

La animación también tiene un hueco esta se-mana entre los estrenos de la cartelera. Dirigida

por Bob Peterson y Peter Sohn “El viaje de Arlo” se hace la siguiente pregunta: ¿Qué hubiera pasado si el asteroide que cambió para siempre la vida en la Tierra hubiera esquiva-do el planeta y los dinosaurios gi-gantes no se hubieran extinguido nunca? Pixar Animation Studios realiza un viaje épico al mundo de los dinosaurios donde un Apato-saurus llamado Arlo se hace amigo de un humano, aunque resulte asombroso. Mientras viaja por un

Uno de los estrenos más destacados de la semana es la pelí-cula de ciencia fic-

ción “Los juegos del hambre 4: Sin-sajo (Parte 2)”, que narra la impactante conclusión de la fran-quicia, dirigida por Francis Lawren-ce. En esta cuarta entrega, Katniss Everdeen (Jennifer Lawrence) se da cuenta de que ya no solo está en juego su supervivencia, sino tam-bién el futuro. Con Panem sumida en una guerra a gran escala, Katniss tendrá que plantar cara al presiden-te Snow (Donald Sutherland) en el enfrentamiento final.

Otra de las novedades de la car-telera es “Coche policial”, un thriller dirigido por Jon Watts, con Kevin Bacon, James Freedson-Jackson y Hays Wellford como protagonistas. Una pareja de niños de 10 años en-cuentra un coche policial abando-nado y comienzan a jugar en él. Como tiene las llaves puestas, lo arrancan y deciden dar una vuelta. Los problemas empiezan cuando el sheriff que había dejado el coche abandonado, empieza a buscarlo y se lanza a perseguir a los niños, que ven la persecución como un juego sin ser conscientes de que puede ser mortal.

DRAMA

Isabel Coixet también presenta esta semana su último trabajo, un dra-ma titulado “Nadie quiere la noche” interpretado por Juliette Binoche, Gabriel Byrne, Rinko Kikuchi y Matt Salinger. Se trata de la historia de una mujer, Josephine Peary (Bino-che), que quiere reunirse con su marido, el explorador Robert Peary,

La entrega fi nal de “Los juegos del Hambre” llega a los cines

“Carol”, el drama sobre la homosexualidad dirigido por Todd Haynes y protagonizado por Cate Blanchett y Rooney Mara domina, con seis candidaturas, las nominaciones de los Independent Spirit Awards, galardones que inician la temporada de premios cinematográfi cos que culminará con la entrega de los Oscar de Hollywood. Con cinco nominaciones cada una, las otras dos favoritas son “Beasts of No Nation” y “Spotlight”. REUTERS

El festival de cine “Madrid Premiere Week” presentó su quinta edición, que comenzará mañana y se prolongará hasta el miércoles 9 de diciembre, y que contará con los preestrenos de las películas “El puente de los espías” de Steven Spielberg; “La novia” de Paula Ortiz; “Sufragistas” de Sarah Gavron; “En el corazón del mar” de Ron Howard; y “Palmeras en la nieve” de Fernando González Molina. EUROPA PRESS

El vestido azul usado por Judy Garland en su papel de Dorothy en el clásico de 1939 “El Mago de Oz” se vendió por unos 1,46 millones de euros en una subasta celebrada el pasado lunes en Nueva York. REUTERS

“CAROL”, LA MÁS NOMINADA PARA LOS INDEPENDENT SPIRIT AWARDS

QUINTA EDICIÓN DEL MADRID PREMIERE WEEK

UN VESTIDO DE UN MILLÓN Y MEDIO DE EUROS

girl”, del director Marielle Heller e interpretada por Bel Powley, Domi-no The Cat, Kristen Wiig y Alexan-der Skarsgård.

Como la mayoría de las adoles-centes, Minni Goetze (Bel Powley) anhela el amor, la aceptación y el sentido de la vida. Minnie comienza un complicado affair con el novio de su madre (Kristen Wigg), “el hombre más guapo del mundo”, Monroe Rutherford (Alexander Skarsgård). Lo que sigue a esto es una mordaz, divertida y provocati-va narración sobre el despertar sexual y artístico de una chica, libre de juicios.

de descubrimiento, de dolor, de su-pervivencia y, por encima de todo, una maravillosa historia de amor.

El thriller coproducido en Argen-tina, Brasil y Francia “Paulina”, diri-gido por Santiago Mitre; y la pelícu-la de crímenes mexicana “La calle de la amargura”, de Arturo Ripstein, completan la oferta de la cartelera de esta semana.

cineT

eatr

o

35

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Liam Hemsworth, Jennifer Lawrence y Josh Hutcherson. REUTERS

y compartir con él el instante de gloria de descubrir el Polo Norte. La película narra el viaje temerario y épico de esta mujer por el más in-hóspito de los lugares del mundo, sus aventuras y su encuentro con una mujer inuit, Allaka (Kikuchi), que va a cambiar sus rígidas ideas sobre el mundo y su vida para siem-pre. Es una historia de aventuras,

paisaje desolado y misterioso, Arlo aprende a enfrentarse a sus temores y descubre de lo que es capaz.

Del director Manolo Vázquez se estrena la comedia “La maniobra de Heimlich”, con Jacob Torres, Alba Yañez, Miki Esparbé y Jordi Vilches. Película española rodada como un falso documental que narra la adap-tación a la gran pantalla de un libro, con todas las vicisitudes y dificulta-des que ello conlleva. Cine dentro del cine con el propio autor reflexio-nando sobre la producción cinema-tográfica y otros asuntos de la vida.

Por último, se estrena el drama romántico “The diary of a teenage

Page 30: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

enFo

togra

mas

36

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

“Fabe de Plata” para Rafael Castro Estévez

E l pintor ferrolano Rafael Castro Estévez recibía el pasado 30 de octubre el reconocimiento de la Aso-ciación Asturiana de Ferrolterra “Les Fabes”, que le

hizo entrega de la “Fabe de Plata”. El acto se desarrolló en el marco del centro cultural Torrente Ballester. Castro Es-tévez, que también fue presidente de la Cocina Económi-ca, tuvo ocasión también de compartir una cena con re-presentantes institucionales, sociales y culturales.

Luz María González, Maritina Fortúnez, Gregorio López y José R. Rodríguez

Patricia Rodríguez, Eugenia Freire y Maritina Fortúnez

M. Castro, Carmen, Chelo Martínez, Esther Nonide y Teresa Blanco

Josefina Bonome, José López, Antonio Bonome, Antonio Díaz, Raúl Salgado y Fernando Mera

Jorge Suárez y su esposa, junto a Eugenia Freire Fajardo y Víctor Veiga

Gregorio López Fraile, José R. Rodríguez, Rafael Castro Estévez y Suárez

El esposo de Eugenia Freire, Patricia Rodríguez, Luz María González y Maritina Fortúnez

Dolores Eiroa, Valentina López, Lidia López, A. Rodríguez y Vicente Robles

E. Nonide, T. Blanco, I. Fernández, F. Souto, J. Bonome

Page 31: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Vicente Robles, Marcial Calvo, Alicia Bello, Alicia Calvo y Carlos Couce

Juan Fernández Hidalgo, Gena y Manolita

Pabo Mouteira, Toñito, Manuel Couce y Marta Iñarra

Cecilia Díaz López, Julián López Folgar y los hijos de ambos

Lucas Fernández del Campo, Mary Paz Fuentes Gamundi y Manuel Otero

Manolita, Maribel, Victoria Galdós, Aurora y José Filgueira Abella

Mary Paz Fuertes, Manuel Otero, Luis Sánchez y Juan Fernández Hidalgo

Manuel Couce, Marta Iñarra, Cecilia Díaz López y Julián López Folgar

A la derecha, Fernando Fuentes Girgado y Jesús Pena

Fernando Fuentes Girgado, Jesús Pena y Pablo Mouteira Mouteira enFo

togra

mas

37

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 201

Page 32: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Ana Amado Castro, Chicha Castro Estévez, M. Casteleiro y R. Vallejo

Marina, Fico, José Manuel Díaz Crego y Remi Brañas Modia

Carmela, Sra. de Juan Feal, Juan Feal y José Fonte

Domingo Cortizas, Manuel Murúa, F. Piñeiro, Sr. de Herva y Sr. de Murúa

Rafael Castro Díaz, Kerry, Elena, Alberto Rodríguez y Lourdes Rodríguez

Remi Brañas, Ana Castro Estévez, Ana Amado y Chicha Castro

Juan Feal, José Fonte, Francisco Herva, Domingo Cortizas y Manuel Murúa

Sra. de Francisco Herva, Sra. de M. Murúa, Ana, Sra. de Cortizas y Carmela

Alberto Rodríguez, Lourdes Rodríguez, Isabel Castro y José Rodríguez

Félix Herrero, Andrea Vázquez, Rosalía Castro, Manuela Castro y R. CastroenFo

togra

mas

38

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 33: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

Manolo, Eugenia Teijeiro, Marita Soto y Maite López Teijeiro

Josefina Rey Novo, Marita Gen, Rosa de Cal y Pedro Fraga

Pedro Fraga, Antonio Ruibal, Ángel Robles y Manolo

enFo

togra

mas

39

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 201

Page 34: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

PAULINO GASALLA

Unha das constela-cions máis conhe-cidas do céo é a Gran Constelación

de Orión, que representa a figura dun cazador, e no que sería o seu xeonllo dereito atópase Saiph, que é a súa sexta estrela máis brillante.

Saiph, ten unha magnitude apa-rente de 2,05 o que a convirte na 51

Día As seguintes efe-mérides son as que rixen para o vindei-ro mes de decembro

3: A 07:40 a Lúa em Cuarto Min-guante.Día 4: Xúpiter e a Lúa moi próxi-mos.Día 6: Marte e a Lúa moi próximos. Choiva de estrelas Phoenícidas de Decembro, actividade entre o 28 de novembro e o 9 de decembro, cun máximo variable o 6 de decembro.Día 7: Venus e a Lúa moi próximos. Choiva de estrelas Pupidas Velidas, actividade entre o 1 e o 15 de dec-embro, cun máximo de 10 por hora o 7 de decembro.Día 9: Choiva de estrelas Monoce-rótidas, actividade entre o 27 de no-vembro e o 17 de decembro, cun máximo de 2 por hora o 9 de decem-bro.Día 10: Saturno e a Lúa moi próxi-mos.Día 11: A 10:29 Lúa Nova.Día 12: Mercurio e a Lúa moi próxi-mos. Choiva de estrelas Sigma Hi-dridas, actividade entre o 3 e o 15 de decembro, cun máximo de 3 por hora o 12 de decembro. Día 14: Choiva de estrelas Xemíni-das, actividade entre o 4 e o 17 de his

tori

aNat

ure

zaOs nomes das estrelas:

Saiph

decembro, cun máximo de 120 por hora o 14 de decembro.Día 16: Choiva de estrelas Coma Berenícidas, actividade entre o 12 e o 23 de decembro, cun máximo de 3 por hora o 16 de decembro.Día 18: A 15:14 a Lúa em Cuarto Crecente.

Día 20: Aniversario da morte do Astónomo e Astrofísico Carl Sagan en 1996. Choiva de estrelas Leóni-das Minóridas de decembro, activi-dae entre o 5 de decembro e o 4 de febreiro, cun máximo de de 52 por hora o día 20. Urano e a Lúa moi próximos.

Día 22: As 04:48 TU, comenza o inverno no hemisferio norte, verán no sur.Día 23: Choiva de estrelas Úrsidas, actividade entre o 17 e o 26 de dec-embro, cun máximo de 10 por hora o 23.

PLANETAS

Mercurio en Saxitário pratica-mente non visible pola súa proximi-dad ao Sol, cunha magnitude de -0,54.Venus en Libra poderase obser-var 3 horas antes dos amenceres, cunha magnitude de -3,63. Marte en Virgo observarase du-rante cinco horas antes do amencer, cunha magnitude de 1,60. Xúpiter en Leo observarase des-de media noite ata o amencer, cun-ha magnitude de 1,64. Saturno en Ofiuco poderá obser-varse nos amenceres durante unha hora, con unha magnitude de 0,68.Urano en Piscis visible con pris-máticos durante 8 horas, magnitude 6,11. Tan só C/2013 US10 ( Catali-na ) con magnitude 5 na constela-ción de Virgo e C/2014 S2 ( PanS-TARRS ) em Draco, poden ser vistos cun telescopio pequeno. Os demais pola súa magnitude son dificilmen-te localizables.

estrela mais brillante do céo, atópa-se a 722 anos luz, é de cor branco azulado, cunha temperatura de 26.000º, e é 57.000 veces máis lu-minosa que o Sol, tem entre 15 e 25 veces a súa masa e 22 veces o seu radio. É unha estrela clasificada como “Super xigante brillante” pa-rece ser que finalizou a fusión do hidróxeno no seu núcleo, e que se está convertendo nunha xigante vermella.

MITOLOXÍA

En mitoloxia representa o xeonllo da perna dereita sobre a que o xi-gante Orión atópase axeonllado, mentres parece esperar en posición de defensa a embestida de Tauro. O seu nome ven da palabra árabe Saif al Jabbar ( a espada do Xigante). Outros nomes son: As-Saif, Rekbah al Jauza al Yemeniat (o xeonllo de-reito do Xigante) ( nome que tiña no Calendarium de Al Achsasi al Mouakket. O seu nome científico é Kappa Orionis.

Saiph suponse que se formou da mesma nube molecular da que na-ceron boa parte das estrelas de Orión, entre elas Rigel e Messia e que son moi novas, ao redor de 10 millóns de anos.

O ceo cara ao sur, o día 15 de decembro ás 24 horas

40

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 35: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

El calor, la varroa y la avispa asiática, reducen un 35% la producción de miel

El apicultor y vocal de la Asociación Españo-la de Apicultura Mar-cos Negrete afirma

que la campaña de recolección de miel “ha ido bastante mal” porque la vespa vellutina y el ácaro de la va-rroa generan unos “problemas tre-mendos”, a los que se suma la cli-matología.

A su juicio, “el pasado invierno no ha sido invierno, la primavera no ha sido primavera y el verano ha sido muy caluroso” por lo que se es-peran mermas en la producción de entre el 25 y el 35 por ciento.

AVISPA ASIÁTICA

Sin embargo, esta caída no se debe únicamente a la climatología, sino a otros aspectos como la vespa vellu-tina o avispa asiática, que se ha ex-tendido rápidamente por el País Vasco, Cantabria y Galicia.

Negrete ha señalado que la vespa vellutina entró a España por Irún hace ocho años y que esta especie invasora va creciendo y reprodu-ciéndose rápidamente y su distribu-ción avanza unos 90 kilómetros al año. En 2013 llegó a Ojévar (Can-tabria), cerca del País Vasco. Desde allí alcanzó Galicia, se cree que por una reina en algún vehículo, de modo que hay una isla entre Can-tabria y Asturias, desde Torrelavega hasta Galicia. “Vino a Europa en un barco de mercancías, a España en camión y se cree que desde el País Vasco a Galicia saltó también por tráfico terrestre”, comentó.

REPRODUCCIÓN EN GALICIA

Sobre la rapidez de reproducción y extensión en Galicia, Negrete consi-dera que ha sido más “explosivo” que en Cantabria, Asturias o Cata-luña en parte por las características de humedad.

El experto ha precisado que la forma de actuar de esta especie in-vasora comienza en marzo, cuando las reinas fecundadas salen de sus escondites, bajo una teja, piedra u otros cobijos, donde viven solas o en pequeños grupos durante el in-vierno, entre septiembre y marzo. Al llegar la primavera empiezan a construir sus nidos primarios a poca altura y cuando tienen 10 o 15 avis-pas, lo abandonan y hacen otro nido secundario en altura, en árboles o incluso en grúas a 30 metros.

En julio, el nido tiene un ritmo de crecimiento de uno o dos centíme-

La primavera y el verano más cálidos de lo normal, la enfermedad de la varroasis y los ataques de avispa asiática a las colmenas son las causas

principales a las que los apicultores atribuyen el descenso de la producción de miel en la campaña de 2015, que calculan entre un 25 y un 35 por ciento.

La vespa vellutina es uno de los principales problemas ya que Galicia es una de las zonas donde se ha extendido con mayor rapidez.

Del mismo modo, ha apuntado que la picadura es “bastante peor que la de una avispa normal” y el dolor intenso del momento de la pi-cadura se siente incluso hasta tres horas, al tiempo que la hinchazón dura más y la herida tarda más en cicatrizar que la de otras avispas y mucho más que la de las abejas.

En cuanto al balance de pérdida de las colmenas, lamenta que de momento no hay un cálculo exacto, pero la zona donde más pérdidas está produciendo es en Galicia y en el País Vasco.

Otra de las consecuencias de esta invasión es que ante el fracaso de las colmenas, también por el ácaro de la varroa, muchos apicultores se desaniman, no repueblan las pérdi-das y abandonan la actividad, pro-vocando también una falta de rele-vo generacional de esta ganadería. “Si se pierden los apicultores, la api-cultura desaparece y cada vez habrá menos abejas, con las graves conse-cuencias que esto supone”, dice.

VARROASIS

Respecto a la varroa, ha comentado que en 1985 llegó desde China en un barco y que, en la actualidad, en mayor o menor medida, está pre-sente en la mayor parte de los col-menares europeos.

Entre las medidas, los apiculto-res lamentan la falta de acción de las administraciones públicas que, en su opinión, no están respondien-do a los peligros de esta situación, de modo que son ellos mismos los que están luchando y recuerdan que esta especie afecta también a los vi-ñedos, porque la avispa come uvas, por lo que confía en que hagan “más caso” al sector vitivinícola.

SOCIEDAD

La avispa asiática llegó a Europa en un barco mercante y a España por tráfi co terrestre

Las vespas afectan a las abejas, a las aves insectívoras y son peligrosas para el hombre

Los nidos de vespa vellutina crecen en julio a un ritmo de dos centímetros diarios

enD

etal

le

41

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

tros diarios y coincide con la época de producción de la abeja melífera. Su ciclo máximo tiene lugar a fina-les de agosto, cuando nacen las rei-nas, se fecundan y se esconden has-ta la siguiente temporada.

Por ello, ha dicho que “no sirve de mucho” quitar nidos a partir de septiembre, porque por sí solas se morirán durante el invierno, a dife-rencia de las abejas, que resisten la invernada.

EL ECOSISTEMA

La avispa asiática supone una ame-naza real para las abejas porque “li-teralmente asesina colmenas ente-ras”, ya que se alimenta hasta en un 80 por ciento de abejas, orugas y otros insectos, son carnívoras y su-pone también un perjuicio para otras aves insectívoras, que se que-dan sin su fuente de alimentación.

Para la colmena, el daño princi-pal es que sufre una pérdida de efec-tivos por lo que disminuye su pobla-ción al final de la temporada y para pasar la invernada. Es decir, que la avispa no termina con una colme-na, pero diezma tanto su población que se queda sin abejas suficientes

para el invierno, aumentando su mortandad. Al mismo tiempo, cuan-do estas observan avispas asiáticas acechando su colmena, se quedan dentro y no salen a buscar agua y néctar, con lo que también cuentan con menos alimento.

RIESGO PARA LAS PERSONAS

Respecto al riesgo de estas avispas para las personas, ha advertido de que a menos de seis u ocho metros de distancia, la peligrosidad es alta y, si por accidente se pisa un puente de madera o una alcantarilla que debajo tenga un enjambre, puede llegar a atacar hasta el 90 por ciento de los efectivos del avispero.

Sobre la forma de luchar contra la especie, ha dicho que los servicios de emergencia y los apicultores van a retirar nidos por la noche, cuando la peligrosidad es más baja. “Hay tantas que incluso van a las barba-coas que se celebran en jardines de urbanizaciones en sus zonas de dis-tribución”, advierte, aunque preci-samente ese momento, cuando es-tán comiendo, es el menos peligroso porque no son muy hábiles y se cen-tran en el alimento.

Page 36: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

El VB-10,000 es un gi-gantesco buque cata-marán dedicado a la recuperación de pla-

taformas offshore hundidas en el fondo marino. Su puente grúa de 75 metros de alto (la altura de un edificio de 22 pisos) soportada por dos cascos de 90 metros de eslora por 22 metros de manga es capaz de levantar cargas de hasta 7.500 toneladas de peso.

La temporada de huracanes en el Golfo de México deja todos los años tras de sí varias plataformas offsho-re hundidas en el fondo del mar. Re-cuperar estas estructuras es un pro-ceso costoso y peligroso.

Equipos de buceadores trabajan-do a 150 metros de profundidad desmontan pieza a pieza la plata-forma durante meses; estas piezas son elevadas a la superficie median-te grúas y posteriormente traslada-das a tierra.

Explosiones de gas, una pieza suelta que caiga hacia donde no se espera o sobrepasar su tiempo lími-te de buceo son algunos de los peli-gros a los que se enfrentan los bu-ceadores.

En 2007 Joe Khachaturian, in-ventor, y presidente de Versabar, se enfrentó a este problema desarro-llando un artefacto capaz de recu-perar las plataformas de una sola pieza.

De esta manera nació el Bottom Feeder, un buque formado por dos cascos de 80 metros de eslora uni-dos por un puente grúa de 40 me-tros de alto, capaz de izar del fondo marino plataformas de una sola vez de hasta 4.000 toneladas de peso, minimizando el tiempo y los costes de operación.

El éxito inmediato del Bottom Feeder, y sus fantásticos resultados durante sus primeros tres años de operación en los que realizó cerca de 100 operaciones de recuperación submarina, llevó a Versabar a pen-sar en la mejora de las prestaciones del buque, aunque finalmente se decidieron por construir uno nuevo, más grande y de mayor capacidad.

Versabar botaba en octubre de 2010 el VB-10,000, construido du-rante un año en Texas en las instala-ciones de Gulf Marine Fabricators. Sus 7.500 toneladas de capacidad de elevación y sus 75 metros de al-tura del puente grúa casi doblaban las del Bottom Feeder, mientras que los 50 metros de separación entre cascos permitían la recuperación de pecios un 60 por ciento más gran-des.

Sus dos cascos de 90 metros de eslora por 22 metros de manga se unen entre sí por un puente grúa de 75 metros de alto, conectado a los cascos mediante articulaciones hi-dráulicas que evitan que el movi-

El buque heavy-lift Versabar VB-10,000

The Claw recibió en 2012 el pre-mio OTC Spotlight de nuevas tec-nologías, premio que Versabar ya había obtenido previamente en 2007 por el sistema Deck Raising System y en 2008 por el Bottom Feeder.

CARACTERÍSTICAS GENERALES

Eslora total: 90 metrosManga total: 94 metros (22 metros cada casco, 50 metros entre ellos)Altura del puente grúa: 75 metrosCapacidad de elevación: 7.500 to-neladas.

JUAN A. OLIVEIRAvadebarcos.wordpress.com

miento de los cascos debido al olea-je se trasmita al puente grúa.

El Versabar VB-10,000 cargando uCada uno de los cascos está equi-pado con cuatro propulsores azimu-tales retráctiles de 750 kW de po-tencia cada uno que permiten al VB-10,000 propulsarse y mantener-se en posición mediante un sistema de posicionamiento dinámico DP3 que elimina la necesidad de anclas o amarres.

Las 7.500 toneladas de capaci-dad de elevación del VB-10,000 se reparten en cuatro dispositivos de

izado diferentes, que pueden ope-rar juntos o independientemente, dotando al catamarán de Versabar de una gran versatilidad.

En 2011 Versabar presentaba The Claw (la zarpa), un accesorio especialmente diseñado para la re-cuperación de topsides de platafor-mas hundidas. Se trata de dos gi-gantescas zarpas de acero de 40 por 35 metros con un peso de 1.000 to-neladas cada uno, operados por el sistema de elevación del VB-10,000, que pueden actuar en paralelo o juntos si se trata de grandes cargas.va

deB

arco

s42

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 37: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

NONITO [email protected]

Caminando por los rutas del “indie rock -noise rock -post-punk” esta banda ha

ido acumulando en estos años, con sus guitarras distorsionadas, rit-mos hipnóticos y letras en castella-no, alabanzas críticas que los han puesto en el “escaparate”, a toda portada de revistas como Rock de Luxe y recientemente Mondosono-ro, y les llevaron a ser “señalados a dedo” con reseñas por los medios latinoamericanos como la banda más influyente de España, y parti-cipar en los festivales de mayor re-nombre del país, consiguiendo pre-mios, siempre arropados por una legión de seguidores que no para de aumentar y que esperan con im-paciencia el nuevo disco tras “Vic-toria Mística” editado en 2013.

El grupo, que tomó su nombre de la canción “Bizarre Love Trian-gle” de New Order, asomó por pri-mera vez sus “poderes” en dos ma-quetas autoproducidas en 2004 y 2005. En 2007 debutaron de la mano de Mushroom Pillow con un disco que fue masajeado con enco-miásticas reseñas por parte de la critica. En pocos meses pasaron del anonimato a estar en prácticamen-te cada festival que se organizaba

O veterano grupo Luar na Lubre, que hai tempo alcanza-ron a categoría de

mito, están de máxima actualidade por diversas razóns.

A máis importante, a do seu trixésimo aniversario na brecha, pero tamén a noticia da edición dun novo disco, seguindo a pauta dun disco cada dous anos, a partir do 4 de decembro.

En “Extra: Mundi”, que así se chama o traballo de Luar na Lubre traspasa as fronteiras musicais de raiz galega e ábrese ao “mundo ex-terior” incluíndo folclore de Euska-di, Cataluña, Asturias, Cantabria, Castela, entre outras culturas, can-tando en seis idiomas.

Bieito Rome presenta así o novo traballo: “Extra Mundi en latín é o mundo exterior. Un universo que desde a nosa perspectiva coñece-mos en certo xeito, pero que nunca exploraramos como o fixemos neste novo traballo, un traballo que trans-cende do ámbito galego ou celto-atlántico e explora outras culturas desde unha óptica moi íntima e per-soal, unha visión de ‘lareira’, aberta a mundos próximos pero distintos. Entendemos o disco, como agrade-cemento e recoñecemento pola boa acollida que sempre tiveron e senti-ron nos diferentes lugares de Espa-ña onde tocamos”.

OUTROS IDIOMAS

Así, neste novo traballo, Luar na Lu-bre interpreta clásicos en seis idio-mas diferentes recoñecendo a di-versidade, riqueza, irmandade e harmonía entre as culturas dun con-texto rico e plural: “Un Extra Mundi que queremos explorar con aroma a Galicia, o noso propio mundo habi-tual, máxico, propio”.

Entre os temas que atopamos en “Extra Mundi” podemos destacar “Rossinyol”, unha das máis belas cancións tradicionais catalás, “Txo-ria Txori”, que forma parte do fol-clore vasco ou “A Molinera”, clásico da tradición castelá.

Triángulo de Amor Bizarro, disco en 2016

Luar na Lubre cumpre trinta anos cun novo disco

NO CABE DUDA DE QUE ESTE “TRIÁNGULO” DE “CUATRO CARAS” –ISA, RODRIGO, RAFA Y ZIPPO– ESTÁ EN UN ESTADO DE GRACIA GANADO A PULSO DESDE SU FORMACIÓN EN A CORUÑA EN 2004. DESDE ENTONCES NO HAN PARADO DE CRECER Y SORPRENDER CON SU MÚSICA. AHORA ANUNCIAN LA ESPERADA EDICIÓN –PARA ENERO– DE SU CUARTO DISCO, “SALVE DISCORDIA”

en España y Portugal. Confirmados en todas las listas anuales como el debut nacional más importante.

En 2010 editan “Año Santo”, que es un escalón más hacia la cumbre, aupado, tanto por la pren-sa como por el público, con mayor intensidad que su antecesor, lle-vándose cuatro Premios de la Mú-sica independiente (UFI en los que se incluían Album del Año y Mejor Directo. En 2013 aparece su tercer disco de estudio, “ Victoria Místi-ca”, producido por la propia banda, grabado en su propio estudio, en Abanqueiro, una pequeña aldea de Boiro (A Coruña), donde ensaya y graba la banda. Con su llegada arrecian las críticas elogiosas que destacan la progresión meteórica y explosiva del grupo, siendo consi-derado como “una victoria aplas-tante contra la mediocridad”.

Hoy por hoy, la reputación de TAB no tiene techo. De ahí la ex-pectación con la que se espera su nuevo trabajo, “Salve Discordia”, para conocer los derroteros musi-cales emprendidos por TAB, que disco a disco ha ido puliendo y sim-plificando su potencia sin deterio-ro de su personalidad, que los con-virtió en referentes del panorama indie español.

“Este es un chute de renovación”, dijo Sergio Dalma , reconociendo su excesiva dependencia del sonido italiano durante sus últimos trabajos. En su nuevo disco, “Dalma”, el decimoctavo álbum de su carrera, Sergio recupera el componente más rítmico y guitarrero de sus inicios, con tendencias anglosajonas. ”Sigue siendo un disco romántico, con canciones de amor y desamor, pero mucho más optimista, porque me quería quitar de encima la imagen de tío gris, que no tiene nada que ver conmigo”. ”Tu y yo” es la canción elegida para tirar del álbum.

Coldplay es la banda británica de rock de mayor éxito internacional actualmente y se les estiman unas ventas globales de 80 millones de copias gracias a éxitos como “Yellow”, “Viva la vida” o “The Scientist”. En unos días estará a la venta su nuevo disco, “A head full of dreams”, que contará con las colaboraciones de Beyoncé, Noel Gallagher, Tove Lo y Merry Clayton, es una continuación de “Ghost stories”, álbum lanzado en 2014, que obtuvo un Grammy y logró ventas superiores a los dos millones de copias. Contiene once temas, doce si se cuenta una pista oculta llamada “X marks the spot”, con un estilo muy diferente a los que tenía el disco predecesor de Coldplay. “Energía, color y grandes momentos que afirman la vida” es lo que promete su sello ante cortes como el exuberante “Adventure of a lifetime”, ”Amazing day”, que presentaron recientemente en un festival al aire libre en Nueva York, o “Hymn for the weekend”, al que califican como tema “poderoso”. El nuevo álbum se publicará en formato CD, vinilo y álbum digital.

SERGIO DALMA“DALMA”

COLDPLAY“A HEAD FULL OF DREAMS”

todoM

úsi

ca

43

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 38: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

ESTUFA DE AIRE SIN ENCHUFE Ahora que vuelve el frío, es el momento de acercarse al calor Ecofan Airmax 812AM, una estufa con aire impulsado circulante. Es una herramienta muy útil debido a que no necesita ser conectada, ni tampoco precisa baterías para ser puesta en movimiento y marcará una diferencia signifi cativa cuando se quiere calentar un espacio grande. El ventilador no molesta, porque está construido con un funcionamiento silencioso. Se puede encontrar en Amazon.com por unos 135 dólares.

BÁSCULA INTELIGENTE DE COCINA GKILO GKILO es una balanza de cocina inteligente creada por Thingk. Aunque parece una simple tabla para cortar, cuando se coloca en posición horizontal, unas luces LED brillantes en el frente indican el peso de los alimentos en la parte superior. Si le damos la vuelta, las luces indican la hora. La báscula se puede vincular a un teléfono inteligente con una aplicación, permite ajustar el tiempo o los tiempos de cocción de cada alimento estimados en función de su peso, asegurándose de que nada de lo que preparemos nos va a quedar crudo.

SENSE, EL VIGILANTE PARA MEJORAR EL SUEÑOEn medio de un montón de dispositivos inteligentes que alteran nuestros hábitos llega Sense, un gadget que ayudará a conciliar el sueño. Controlado por una aplicación en el teléfono, analiza el entorno de la habitación mientras duerme. Por la mañana, evalúa la calidad del descanso y hace sugerencias sobre cómo dormir mejor. Registra la temperatura, luz, ruido, partículas en el aire y humedad. Incluye una alarma que nos despertará en el mejor momento de nuestro ciclo de sueño.

KEEPCUP, EL VASO RECICLADO Y DIVERTIDOLIgero, lleno de colorido e irrompible, KeepCup está destinado a todas aquellas personas que no son capaces de ir a ninguna parte sin su bebida caliente o fría . KeepCup es un divertido vaso con un diseño moderno que sustituye los vasos desechables, promoviendo la reutilización y la sustentabilidad. Realizado en propileno reciclado, mide 11x7 centímetros, se puede lavar en el lavavajillas y utilizar en el microondas. Su capacidad es de 177 mililitros. Mantiene las bebidas frías o calientes durante una hora. Disponible al precio de 9,95 euros.

La pulsera que lo controla todo con el ritmo cardíaco

ESTE ARTILUGIO SE ADAPTA AL PERFIL BIOMÉTRICO DE CADA USUARIO Y PERMITE ACCEDER A NUESTRAS CUENTAS DE CORREO Y APLICACIONES SIN NECESIDAD DE TENER QUE MEMORIZAR CLAVES Y CONTRASEÑAS

Cada día tenemos que acceder a varias pá-ginas web, apps, or-denadores y también

abrir y cerrar puertas físicas. Todos esto conlleva no solamente tener un sinfín de llaves, sino también recor-dar contraseñas, preguntas claves, números de seguri-dad... Y lo peor es que todo esto no nos salva de que nos pira-teen el ordenador o las cuentas de correo.

Pensando en esta circunstancia que nos altera el día a día, Bionym creó la pulsera Nymi. Impulsada por el hecho de que cada ser huma-no tiene un ritmo cardiaco único, la pulsera detecta y define un perfil biométrico del usuario a partir de el ritmo cardíaco que detecta con el

electrocardiograma y con ello crea los parámetros para abrir y activar diferentes dispositivos.

Hasta ahora, se ha utilizado para ayudar a los usuarios a iniciar una sesión en los ordenadores, pero también está diseñada para ser ca-paz de abrir puertas físicas e, inclu-so, arrancar el coche.

El núcleo de Nymi contiene un elemento de seguridad de hardware para mantener comunicaciones se-guras, un acelerómetro y giroscopio para el reconocimiento de gestos.

El uso continuo de la pulsera hace que el dispositivo permanezca en un estado de autentificación constante hasta que se retira de la

muñeca del usuario. Construida con materiales hi-

poalergénicos, también es resisten-te al agua. Las luces LED que inclu-ye aportan información sobre el estado en que se encuentra la bate-ría, la conectividad y otros aspectos importantes.

El kit está disponible por cerca de 149 dólares. Más información en la página web www.nymi.com.

elIn

venta

rio

44

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 39: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

ALCATEL ONE TOUCH WATCHHace ya tiempo que conocimos el reloj inteligente Alcatel OneTouch Watch, y que ahora ya está disponible en el mercado con un precio que sorprenderá a más de uno. Por 130 euros, un precio muy reducido si lo comparamos con otros modelos similares en el mercado, nos podremos llevar a casa este smartwatch con un diseño que recuerda mucho al Moto 360 de Motorola. Según la compañía, la duración de la batería oscila entre dos y cinco días.

GIRELLA, LA CAMA QUE SE ENROLLA PARA CREAR UNA SILLASillas que se pliegan para convertirse en camas ocasionales no son nada nuevo, pero ninguna como la Girella de Campeggi. Tiene 70 centímetros de alto y 62 de ancho, con una altura de asiento de 41 centímetros. Cuando está desplegada, Girella es pequeña cama individual de 193 x 80 cm. Triunfadora en la Feria del Diseño de Milán en 2012, Girella está en el mercado por un precio de unos 700 dólares.

Bamboost, la bici de bambú e impresa en 3DEL VEHÍCULO INCLUYE UN BOLSO DE CUERO , QUE SE RETIRA CUANDO ESTÁ APARCADO

carga semi- rígida, hecha a mano, que se puede quitar y ser llevada por el piloto como un bolso cuando el vehículo está estacionado.

La Bamboost debería salir a la venta próximamente por un precio entre 2.500 y 3.000 dólares. Más in-formación en la página del fabri-cante, HERObike.

Las bicicletas hechas de tallos de bambú son cada vez más comunes, pero Greensboro HE-

RObike, de Alabama, tiene un enfo-que totalmente diferente en el uso del material. En el Handmade Bicy-cle Show, la compañía mostró su Bamboost e-bici, que combina ma-dera de balsa con algunas partes impresas en 3D.

Las principales partes moldeadas al vacío consisten en una capa inter-na de fibra de carbono, capas lami-nadas de tejido de bambú, un nú-cleo de balsa, otra capa de tejido de bambú y, finalmente, una capa pro-tectora de resina. Las áreas que es-tán expuestas a la abrasión, como los guardabarros de las ruedas pos-teriores, están protegidos por una

capa externa adicional de fibra de carbono. Además, también se utili-zan inserciones de acero para ma-yor refuerzo.

Ambos lados están unidos entre sí (y con el resto) con una serie de separadores impresos en 3D. Para añadir un poco de funcionalidad a la Bamboost se incluye una bolsa de

Water Map es un hermoso lavabo que uti l iza un

mapa topográfico, diseñado como una estación de fregadero agua. Realizado en madera, en tres dimensiones , fregadero de baño de diseño donde el agua fluye a través de un laberinto de canales tallados.

A pesar de que pueden pare-cer realizados al azar, estos con-ductos, creados por la diseñado-ra Julia Kononenko, no son canales aleatorios: la separación y las vías son parte de un proceso y del diseño reflexivo que se adapta a cada usuario.

Water Map, el lavabo que lleva el agua al laberinto

S i pensaba que los frascos de píldoras eran difíciles de abrir es que no co-

noce el nuevo dispensador de medicación desarrollado por un equipo de estudiantes de inge-niería mecánica en la Universi-dad John Hopkins. No se pueden abrir, incluso con la ayuda de un martillo o taladro. Lo hace, sin embargo, para entregar la dosis adecuada en el momento ade-cuado, siempre y cuando el pa-ciente utilice su escáner de hue-llas dactilares integrado.

Dispensador de pastillas para evitar sobredosis

El prototipo fue diseñado princi-palmente para los analgésicos, puesto que muchas personas exce-den la dosis recomendada.

En este dispensador, la medica-ción es añadida por el farmacéutico a través de una abertura bloqueable en la parte inferior mediante una clave. Al mismo tiempo que el reci-piente se llena, se escanea la huella digital del paciente y se introduce en el dispositivo.

Existe un dispositivo similar que utiliza un temporizador y una ce-rradura de combinación en lugar de un escáner de huellas dactilares.

elIn

venta

rio

45

DOMINGO,29 NOVIEMBRE DE 2015

Page 40: ordesía - Opennemas · 2015-12-02 · páxina literaria 28 domingo, 29 noviembre de 2015 marÍa soliÑa simboliza o sufrimento do pobo ante o poder arbitrario e inxusto. a fonte

aVoces

Jon Kortajarena disfrutó el martes de un concierto inolvidable. El guapísimo modelo acudió a uno de los dos conciertos que Madonna ofreció en Barcelona y, más allá de quedarse como mero espectador, formó parte del gran espectáculo que la diva del pop celebró en el Palau Sant Jordi como parte de su gira europea “Rebel Heart Tour” y cantó y bailó con ella la canción “Unapologetic bith”. EP

El matrimonio entre Kaley Cuoco y Ryan Sweeting debió terminar como el rosario de la aurora porque la actriz se ha empeñado en borrar cualquier recuerdo de su antiguo amor, incluido el tatuaje que se hizo en la espalda con la fecha de su boda. La estrella de “The Big Bang Theory” compartía en las redes sociales el momento en el que cubrían el antiguo dibujo con una mariposa. EP

KORTAJARENA, EN EL ESCENARIO CON MADONNA

KALEY CUOCO “BORRA” SU MATRIMONIO

AÑO XVI / NÚMERO 909 SUPLEMENTO DOMINICAL

DOMINGO29 DE NOVIEMBRE DE 2015

Las calles de Nueva York fueron testigo del romántico reencuentro de Isabel Preysler con Mario Vargas Llosa, como publica “¡Hola!”. El literato imparte un curso en la universidad de Princeton y hasta allí ha viajado Isabel para pasar un tiempo con él. Este encuentro se produjo después de que el Nobel presentara la demanda de divorcio a Patricia Llosa. A su vuelta a España, empezarán una nueva vida en común en casa de Isabel.

ISABEL PREYSLER Y VARGAS LLOSA EN NUEVA YORK

Semana de rupturas

Es sin duda una de las separaciones más sor-prendentes de este otoño. Norma Duval

ha cancelado su boda y ha roto su relación con Matthias Kühn, según publica la revista “¡Hola!”. La pareja tenía planes de boda para este año, sin embargo no pusieron fecha exacta al enlace, que se tuvo que posponer en varias ocasiones debi-do a compromisos profesionales, tal y como comentó Norma en los últi-mos meses. Precisamente uno de dichos compromisos fue la feria Expo Mujer, que se celebró antes del verano. “El vestido de novia es maravilloso”, nos confesaba a prin-cipios de año. “He tenido que retra-sar mi boda porque era incompati-ble con la feria”, comentó Norma en primavera. “Tras la boda pasaré a ser Norma Kühn”, fue la declaración bomba que daba para afirmar que pasaría por tercera vez por el altar.

Como explica la revista, se des-conocen los motivos de la ruptura

Por otro lado, a la actriz Hiba Abouk su última pareja solo le ha durado cuatro meses. Su relación con Curro Sánchez, hijo de Paco de Lucía, ya es historia. Al parecer, el motivo es que la intérprete y el di-rector de documentales tuvieron una fuerte discusión durante un re-ciente viaje a Estambul. La bronca tuvo lugar en al habitación del hotel donde estaban alojados y a raíz de ésta decidieron seguir cada uno su camino.

Por último, Raquel Revuelta ha roto con su novio, Raúl Gracia, más conocido como El Tato, tras cuatro años de relación. La última vez que se les vio juntos fue en la boda de Cayetano Rivera y Eva González.

LAS REVISTAS DEL CORAZÓN ANUNCIAN LA SEPARACIÓN DE VARIAS PAREJAS MUY CONOCIDAS

Richard Gere y su novia, Alejandra Silva, asistieron juntos al estreno en Madrid de “Invisibles”, la nueva película del actor y se mostraron de lo más acaramelados. La pareja, que vive entre Nueva York y Madrid, pa-seó su amor por la alfombra roja, haciendo evidente lo felices que es-tán. Era la primera vez que se les veía juntos en un acto público, un he-cho que se ha interpretado como la confirmación oficial de su relación. Todo el beneficio de la película en España irá destinado a la fundación Ra i s pa ra ayudar a personas sin hogar. HOLA

¡Por fin! Sofía Vergara y Joe Manganiello se han casado. La pareja se dio el “sí, quiero” en una boda de ensueño que tuvo lugar en un com-plejo turístico de Florida. Al enlace asistieron numerosos familiares de los novios y compañeros de profesión, entre ellos, el elenco de “Modern Family”, Reese Witherspoon, Channing Tatum, Roselyn Sanchez, Arnold Schwarzenegger y el productor Harvey Weinstein. La novia llegó al altar del brazo de su hijo Manolo, de 23 años, y lo

hizo con un espectacular vestido de Zuhair Murad. Una vez converti-dos en marido y mujer, los recién casados abrieron el

baile ante los aplausos de los invitados. HOLA

Siempre ha sido un hombre muy discreto en lo que concierne a su vida privada. De hecho, desde que Sergio Álvarez se separó de Marta Orte-ga, hija de Amancio Ortega, poco o nada se ha sabido sobre los motivos que les llevaron a tomar caminos separados, llegándose a cuestionar en algún momento si podrían haberse dado una segunda oportunidad. Desde entonces, tampoco se le habían conocido otras relaciones. Hasta ahora. Un año después de su ruptura, el jinete ha sido fotografiado en actitud más que cariñosa con la modelo y actriz Charlotte Murray. HOLA

Richard Gere presume de novia española

La romántica boda de Sofía Vergara

Sergio Álvarez, cariñoso con una modelo

sentimental de ambos. Eso sí, entre los dos no ha habido una ruptura dura y a malas, pues según explica la publicación, “entre ambos ha quedado una buena relación”.

Otra de las rupturas inesperadas es la de Úrsula Corberó y Andrés Ve-lencoso, o al menos eso es lo que anuncia la revista “Cuore”. Según el semanario, el motivo de la ruptura ha sido una infidelidad. Al parecer, Corberó sorprendió a Velencoso en actitud muy cariñosa con otra hace unos días en una discoteca del cen-tro de Madrid. Mientras, el modelo asegura en las redes sociales que no va a una discoteca en Madrid desde hace años y la actriz no confirma ni desmiente nada.

En primera línea

Matthias Kühn y Norma Duval; Hiba Abouk y Curro Sánchez. AEC