ordesía - opennemasdiariodeferrol.opennemas.com/media/diariodeferrol/files/... · 2015. 1. 13. ·...

20
SUPLEMENTO DOMINICAL Diario de Ferrol 11 de enero de 2015 Año XVI / Número 863 “Es necesario vivir sin complejo de inferioridad” EL ESCRITOR SERGIO DEL MOLINO INDAGA EN LA MEMORIA SILENCIADA DE ESPAÑA CON UNA HISTORIA ÍNTIMA Y FAMILIAR EN SU ÚLTIMA OBRA, “LO QUE A NADIE LE IMPORTA”. CONSIDERA QUE LOS ESPAÑOLES NO HAN SABIDO DESHACERSE DE LA HISTORIA QUE TANTO HA MARCADO LA RELACIÓN ACTUAL DE LOS CIUDADANOS CON EL PAÍS. CINE MÚSICA Brad Pitt recupera el cine bélico de la mano de David Ayer en “Corazones de acero” Iria “Big” Lis y la Gumbo Band incrusta en las plataformas musicales su disco “The Bait of Blues” Requeixo repasa el último trabajo literario del escritor vigués Santiago Lopo LIBROS LAVANDEIRA JR N ordesía

Upload: others

Post on 25-Jan-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • SUPLEMENTO DOMINICALDiario de Ferrol

    11 de enero de 2015Año XVI / Número 863

    “Es necesario vivir sin complejo de inferioridad”EL ESCRITOR SERGIO DEL MOLINO INDAGA EN LA MEMORIA SILENCIADA DE ESPAÑA CON UNA HISTORIA ÍNTIMA Y FAMILIAR EN SU ÚLTIMA OBRA, “LO QUE A NADIE LE IMPORTA”. CONSIDERA QUE LOS ESPAÑOLES NO HAN SABIDO DESHACERSE DE LA HISTORIA QUE TANTO HA MARCADO LA RELACIÓN ACTUAL DE LOS CIUDADANOS CON EL PAÍS.

    CIN

    E

    SIC

    ABrad Pitt recupera el cine bélico de la mano de David Ayer en “Corazones de acero”

    Iria “Big” Lis y la Gumbo Band incrusta en las plataformas musicales su disco “The Bait of Blues”

    Requeixo repasa el último trabajo literario del escritor vigués Santiago Lopo

    LIB

    RO

    S

    LAVANDEIRA JR

    Nor

    des

    ía

  • páx

    inaL

    iter

    aria

    28

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2015N

    ord

    esía

    O MUSEO ACTUAL FOI RESIDENCIA VERANIEGA DA FAMILIA. MOBLES, LIBROS, FOTOS E TRADUCIÓNS PERMITEN AFONDAR NA SÚA FIGURA

    Horac io Qu i roga amosou desde moi novo un gran inte-rese pola literatura;

    mais tamén, espírito curioso, pola química, a fotografía, a mecánica e o ciclismo: nunha ocasión recorreu en bicicleta 120 quilómetros, de Salto a Paisandú. Excelente narra-dor, a obra de Quiroga sitúase entre o devalo do modernismo e a emer-xencia das vangardas pero o que verdadeiramente conmove é o seu pertinaz infortunio: o pai faleceu nun accidente de caza e o padrastro (e posterioremente a súa primeira muller) suicidáronse.

    Logo de recibir a herdanza do padastro emprendeu viaxe a París na procura de fortuna literaria. Pero as cousas non resultaron como es-peraba: saiu, fachendoso, de Mon-tevideo en primeira clase e regresou ao cabo de catro meses en terceira, desfarrapado e famento, cunha bar-ba moura que xa non afeitaría. A le-dicia que levou coa aparición do seu primeiro libro, “Los arrecifes de Co-ral” viuse traxicamente embazada coa morte de dous irmáns, vítimas do tifus. Asemade, no mesmo ano, 1901, nun tráxico accidente Hora-

    cio matou ao seu colega e amigo, Federico Ferrando. Molesto co xor-nalista German Papini Zas, de quen recibira malas críticas, Ferrando anuncioulle a Quiroga a decisión de baterse en dó con Papini. Preocupa-do pola seguridade do seu amigo, Horacio Quiroga ofreceuse a limpar e acondicionar o revolver que se empregaría no desafío. Impensada-mente, mentres manipulaba a arma escapóuselle un tiro e matou a Fe-derico. Quiroga foi detido, interro-gado e encarcelado até que se com-probou o carácter accidental do homicidio.

    A outra gran paixón de Quiroga foi a selva. Farto de disputas e polé-micas, sobre todo con Herrera y Reissig, estableceuse en Misiones, no norte arxentino, onde as redu-cións xesuíticas. Amosou un perma-nente devezo por ese territorio que tomou como esceario dos seus es-critos.

    Á par que cultivaba herba mate e laranxas, exerceu de xuiz de paz en san Ignacio. Ora, como funcionario, deixou bastante que desexar: desor-ganizado, descuidado, esquecedizo, anotaba nacementos, casorios e pa-samentos en anaquiños de papel

    nominamos “literatura de anticipa-ción”.

    Viviu durante 35 anos en Arxen-tina, onde casou dúas veces –non sen polémica– e tivo tres fillos. Diag-nosticado dunha grave doenza, na tarde do 18 de febreiro de 1937 im-bou unha copa de cianuro. O seu cadáver foi velado no teatro da so-ciedade arxentina de escritores, do que fóra fundador e vicepresidente. Como os familiares e amigos des-exaban a repatriación dos seus res-tos decidiron encargar unha furna ao escultor ruso Stephan Erzia. É fama que Erzia traballou 24 horas seguidas nesta peza, en madeira de algarrobo, que representa a efixie do escritor e que se conserva na casa museo de Salto.

    que logo “arquivaba!” nunha caixa de galletas. Consonte ao seu segun-do nome, Silvestre, Horacio encar-gouse persoalmente da educación dos fillos, aos que acostumou ades-envolverse e sobrevivir sós. Tenos deixado sós no medio da xungla pola noite ou obrigado a sentar no borde dun cantil coas pernas col-gando no vacío. Os personaxes dos seus contos son vítimas da hostili-dade e a inxustiza dun mundo bár-baro e absurdo que se manifesta en asolagamentos, torrenteiras e fero-ces animais.

    Ademáis dos relatos ambienta-dos na selva, Quiroga abordou ta-mén a temática surrealista, irracio-nal, con elementos parapsicolóxicos e paranormais, na liña do que agora

    XULIO VALCÁ[email protected]

    Ilustración de Xabier Garo

    En salto, Uruguai, na casa de Horacio Quiroga

    Edita Concello de Negreira, 2014. 45 páginas.Sobre el mito y con un prolongado aliento versicular, se construye este poemario que armoniza la dimen-sión épica con el intimismo. Con esta obra la autora logró el II Premio de Poesía Manuel López Ardeiro.

    Edita Concello da Coruña, 2009. 119 páginas.Xosé Lois Martínez Suárez es uno de los arquitectos que colaboran en este libro, opinando sobre la rehabilita-ción de los cascos históricos. Con A Coruña como punto de partida, repasa su historia y evolución urbanística.

    Editorial Galaxia. Vigo, 2014. 180 páginas.Dentro de la colección Mar Maior se publica otra joya de uno de los escritores más singulares de la literatura contemporánea. Un universo maravilloso donde buscar la longevidad o el último sueño.

    Editorial Bóveda. Madrid, 2014. 592 páginas.El secreto de la Gran Esfinge de Egipto está a pun-to de desvelarse al mundo. Un equipo de arqueólo-gos se dispone a abrir, en directo, ante las cámaras de televisión, la puerta del Salón de los Registros.

    TÁNTALOYOLANDA LÓPEZ LÓPEZ

    XORNADAS DE REHABILITACIÓNVARIOS AUTORES

    TERTULIA DE BOTICAS PRODIGIOSAS Y ESCUELA DE CURANDEROS ÁLVARO CUNQUEIRO

    LA PIRÁMIDE DE OSIRISANDY MCDERMOTT

    ESosesiólog

    EXcocióde p

    EDjoylitedon

    EElto gode t

    librosRecomendados

  • “Hemos tenido una relación rara con nuestro país porque fue cruel con nosotros”

    En su nueva novela “Lo que a nadie le impor-ta”, el escritor Sergio del Molino aboga por

    indagar en la memoria silenciada de España, y lo hace con una histo-ria íntima y familiar que da voz a una generación marginada y olvi-dada al no querer ser “ni héroe ni mártir”.

    Tras escribir la galardonada obra “La hora violeta”, que obtuvo el pre-mio Ojo Crítico de Radio Nacional de España, el autor y periodista pre-sentó en Galicia su nuevo e intere-sante trabajo con el que huye de la pura ficción.

    ¿Qué trata de reflejar en su nuevo libro?Que este país es mucho más silen-cioso de lo que nos han querido ha-cer ver. Ha sido difícil poner el foco de la atención en esa tercera gene-ración española, “un poco sui géne-ris”, que solo buscaba un lugar pro-pio para vivir su vida al margen de las circunstancias, sin el ánimo de acaparar focos e intereses.

    ¿Cómo se ha acercado a esta parte de la historia de España?A mi juicio, la única forma honesta y sensata de acercarse a esta parte de la historia del siglo XX es recu-rriendo a la memoria íntima, echan-do un vistazo al desván para ver los cuatro trastos que hay y ver qué nos dicen. Un poco como una sesión de espiritismo.

    En esta obra vuelve a mirar a su yo y a sus antepasados....Sí, concretamente a mi abuelo, para explorar sin trampojos la historia familiar y analizar, a través del ojo de una cerradura, como por conse-cuencia de la Guerra Civil mi abuelo no es capaz de volver a levantar ca-beza. Una metáfora realmente de todo lo que ha sufrido el país.

    SERGIO DEL MOLINO ESCRITOR

    SU ÚLTIMA NOVELA VERSA SOBRE LA GUERRA Y LA ESPAÑA “SILENCIOSA” / Patricia Pernas

    ¿Cómo describiría “Lo que a nadie le importa”?Es una obra susurrante, repleta de relaciones íntimas, de silencios y de afectos, que pone la mirada en una parte del pasado no contado o no contado del todo y que evidencia un desajuste muy grande entre la me-moria y el país que narran los li-bros.

    Desde una perspectiva íntima, pequeña, parcial y cargada de anéc-dotas, y utilizando un tono poético, he tratado de forjar una historia que aborda tres grandes características de la época, el silencio, la injusticia y la soledad.

    ¿Cómo ha sido el trabajo de creación?He tejido la biografía de mi abuelo y la mía propia para intentar enten-der cómo se forma una identidad y qué aspectos influyen en esa cons-trucción. Son dos espejos que se van mirando todo el rato a lo largo de la novela.

    ¿Quién es verdadero protago-nista de la novela?Realmente, el verdadero protago-nista del libro al final soy yo, que intento entender cómo ha quedado el resultado final.

    Es como una mirada atrás que he utilizado para entenderme a mí mismo y, a la vez, para desilusionar-me un poco, ya que observo cómo el margen de maniobra y de libertad es muy escaso y limitado.

    ¿Por qué cree que es así?En esto tiene mucho que ver que los españoles no hayan sabido desha-cerse de la historia, que aún nos pesa, y que tanto ha marcado la re-lación actual.

    Hemos tenido una relación muy rara con nuestro país porque ha sido muy cruel con nosotros. Nos ha tra-tado fatal. Más que madre ha sido

    madrastrona, aunque ahora se tien-de a alcanzar la normalidad en esa relación y buscar un diálogo con la tradición y con la literatura del país.

    ¿Qué reacción quiere lograr en el lector?Mi novela, al igual que otras mu-chas, pretende hacer ver que es ne-cesario vivir sin complejos de infe-rioridad, asumiendo que somos españoles y que debemos vivir con ello.

    En mi juventud también pensaba que ser español era una horterada espantosa, pero en estos momentos debo ser de los pocos españoles que no lo piensan.

    ¿Cuáles son su próximos pro-yectos?No me gusta hacer planes sobre el futuro, pero lo que sí tengo claro es que mientras esté vivo y tenga capa-cidad para ello, yo voy a seguir es-cribiendo.

    Este país es mucho más

    silencioso de lo que nos han querido hacer ver. Esa tercera generación solo buscaba un lugar propio para vivir su vida sin acaparar focos e intereses

    Intento poner la mirada en una

    parte del pasado no contado, o al menos no del todo, que evidencia un desajuste muy grande entre la memoria y el país que narran los libros

    laEntr

    evis

    ta

    29

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

  • SALAMANCAJOAO RASTEIRO

    Editorial Palimage. Portugal,

    Coimbra, 2014/ 8 euros.

    Regresan os personaxes infan-tís máis populares de Galicia que ademais de ter o seu pro-pio programa de TV, están a dar o salto con éxito fóra das nosas fronteiras. Da man da editorial Bolanda nesta nova aventura elaborada por Pepe Carreiro, os Bolechas van nunha nave espacial, Braulio constrúe un foguete tripulado co que os irmáns van descubrir extraterrestres ao longo do espazo intergaláctico. Carlos é o condutor, Pili a exploradora, Loli e Sonia as auxiliares e Braulio o coman-dante. Os astronautas chegarán a un planeta descoñecido onde os irmáns atopan aos extraterrestres!As novas aventuras en formato papel dos Bolechas manteñen a fi losofía de sempre e supoñen a recuperación do formato clásico dos contos, total-mente cadrados con tapas duras e imaxes de gran formato –a dobre páxi-na– coas que Pepe Carreiro leva elaborando as novas historias da familia Bolechas desde o ano 2000.

    Salamanca, Salamanca

    OS BOLECHAS VAN NUNHA NAVE ESPACIAL

    PEPE CARREIRO

    Ed. Bolanda / 7 euros

    Renaciente maravi-lla, académica pa-lanca de mi visión de Castilla”. Por aí

    os tiros de certos versos de Miguel de Unamuno, que haberían de ser-vir, por certo, como denominación de orixe dun grupo de canción fes-tiva chamado, precisamente, Aca-démica Palanca.

    Unamuno e Salamanca, ele-mentos os dous de imposible divi-sibilidade. Como Unamuno e Por-tugal. Porque eu non coñezo escritor español que teña tentado con máis esforzo (e amor) aden-trarse no cerne espiritual do país veciño, Por tierras de Portugal y España, ollo á orde do título, un libro decisivo. Así as cousas o pen-sador vasco tiña que aparecer (e aparece, implícita e explícitamen-te) no último libro do poeta luso, João Rasteiro. Un libro que se titu-la, Salamanca ou a Memória do Minotauro (Palimage, Coimbra, 2014), e que ve a luz en edición bi-lingüe, a versión española de A.P. Alencart.

    Un libro, en fin, prologado por un dos poetas españois en verdade grandes, cal Antonio Colinas, un poeta onde mesmo a cárrega cul-tural, moita, faise leviandade e desexo máis que atributos. Por iso.

    coido, pola pureza (“puro sangue da agua”) que destila este libro, que fai o amor con Salamanca (“resguardo da menstruada noi-te”).

    Ou sexa, que non estamos dian-te de melindres nin cantos proto-colarios, que este é un libro dori-do, intenso, moi traballado, para que logo da súa lectura fique esa inmensa, e tan literaria, “tristitia post coitum”. Senón que a poética de João Rasteiro, de puro ben feita é das que transpiran ledicia. A tra-ducción de A. P. Alencart semella axeitada. E ven asinada en Tejares, onde nacera, precisamente, Láza-ro de Tormes. Bótadelle fío ao pa-paventos das coincidencias, pois.

    REGRESO DAS AVENTURAS DOS BOLECHAS

    “Non estamos diante de melindres nin cantos protocolarios, este é un libro dorido, intenso, moi traballado...”

    Por iso que João Rasteiro ten esco-llido como introductor do seu libro a Colinas.

    Este libro que temos diante, con título que alude, talvez, a ese va-rrasco (touro sen dúbida máis que xabaril como se ten insinuado), anda tamén polos eidos da poesía culta, mesmo moi culta, máis sen que se lle noten as costuras, os pespuntes. Poisque Rasteiro sabe afondar en Salamanca (cidade tan irmá, mesmo xunguida por un eixo ou fío invisible e imantado á súa Coimbra), nas súas pedras, nas súas augas, ¡no seu varrasco!, o mesmiño no que Lázaro de Tor-mes leva terrible labazada propi-nada polo malvado cego, con coi-dado extremo, con elegancia, sen provocar un só ruido. Silencio, pois, na palabra de João Rasteiro, un dos grandes –reitérome– do momento. Pero un silencio que arroupa un concepto memorable, para edificar aínda máis a memo-ria de Salamanca como moi poucos o teñen feito.

    Sinto que xa non estea (desde 1987, aquela morte tan especial-mente cruel por madrugadora) Aníbal Núñez, poeta salmantino, o que cantara as ruínas da Casa Lys, hoxe museu “art-deco”, para ler este libro. Teríao estimado,

    devidetivdé

    msibtuescotrveEslibsaapteJolaM20

    mái

    sLib

    ros

    30

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2014N

    ord

    esía

    VICENTE ARAGUAS

    O incombustible Neira Vilas, que se-gue a dar unha lección de produtivida-de aos escritores máis novos, recupe-ra nunha escintilante edición tres dos seus libros de relatos breves ilustrados para adolescentes. “Lar”, “Nai” e “Pan” publicáronse respectivamente en 1973, 1980 e 1986, máis, coma se fosen escritos nunha xeira continuada, existe neles o mesmo ton poético, a mesma síntese, o mesmo afán evocador da infancia, da adolescencia, do tempo ido. Estas páxinas chámannos a refl exión, á nostalxia arredor dal-gúns aconteceres e duns escenarios que son a un tempo íntimos, persoais e de todos, o múltiple devir da sociedade galega nos seus sentimentos, dores e esperanzas. Todo aquí é vello e novo ao mesmo tempo, pasado e presente, cavilación e vibrante latexo. Xan Balboa, Xosé Luís de Dios e Siro ilustran respectivamente cada un dos volumes. A edición inclúe tamén un CD de “Nai” coa lectura da actriz Uxía Blanco.

    LAR-NAI-PAN

    XOSÉ NEIRA VILAS

    Editorial Galaxia / 19 euros

    TRES PEZAS EVOCATIVAS DE NEIRA VILAS

  • Hernán Lara Zavala: nace un narrador

    Con varios importan-tes premios en su haber, con una obra literaria más que

    considerable (cuento, novela, poe-sía, ensayo), con una sólida forma-ción filológica y literaria en espa-ño l e ing lé s y pues tos de responsabilidad en instituciones culturales de prestigio, el mexica-no Hernán Lara Zavala, (Ciudad de México, 1946), de ascendencia yucateca, se hizo ingeniero en la Universidad Autónoma de la capi-tal de su país, pero reconoció que su vocación iba por los caminos de la escritura. Que tal vocación iba a cuajar en muy estimables frutos era previsible en su carta de pre-sentación narrativa, que, con el tí-tulo “De Zitilchén” (1981), nos si-túa ante un conjunto de crónicas o historias vertebradas en torno a un pequeño pueblo yucateco, Zitil-chén: su historia, sus personajes, sus anécdotas son el magma narra-tivo de estas páginas que armoni-zan el testimonio realista, senti-menta l , con l a apor tac ión imaginativa. Por lo demás, la fór-mula nexual, de naturaleza geoes-pacial en este caso, que arracima

    LUIS ALONSOGIRGADO

    estas casi veinte historias, tiene ex-tensa tradición: Bocaccio, Chaucer, Anxel Fole,etc. Digamos para acen-tuar la paradoja de un escritor des-conocido por aquí, que su novela “Península, Península” (2008) ha recibido los premios Ciudad de México, Elena Poniatowska, y Real Academia Española. El maestro Carlos Fuentes ha elogiado genero-samente la obra de Lara Zavala.

    Entre los relatos del libro hay una singular “Carta al autor” que posiblemente se justifique por ser este su primer libro. Se citan en esta carta, como líneas del mundo narrativo, el indigenismo encarna-do en la tradición maya, el costum-brismo y algunos elementos del realismo mágico; pocos, en verdad. Tampoco falta la presencia del mestizaje. La secuencia de anécdo-tas de distinto signo (de violencia, de marginación, de secretos, odios y rencores, del pasado que retorna, del ocaso del pueblo, del machis-mo, del peso de ciertas tradiciones o de más de una vergonzante auto-confesión) van revelando al escri-tor ya como narrador asentado y seguro, posicionado en un narrar fruto de la observación y la inven-ción; retratista y cronista que va dejando un ameno conjunto de pinceladas de lo local al tiempo que denuncia injusticias, abusos del poder, marginación, conven-cionalismos, desarraigo, anquilo-samiento en las tradiciones, etc.

    Ya aquí Lara Zavala exhibe un dominio idiomático y un poder ex-presivo que se concretan tanto en el registro narrativo culto como en la expresividad coloquial popular. Por lo demás, muestra el escritor compasión y comprensión hacia sus criaturas, no faltan algunas muestras de un humor desenfada-do y elabora, en fin, un vasto mural de un microcosmos con personali-dad propia en el contexto de un México de ayer y de hoy, amenaza-do por las inclemencias de un tiem-po trágico y turbio. Un estreno na-rrativo, este “Zitilchén” en el que ya aparece un escritor metido en la memoria de una tierra, unas gen-tes y una vida que conoció: las vi-vió, son las suyas.

    En una excelente edición de la editorial Lastura, regresa Vicen-te Araguas al género del cuento –ahora en castellano–, que tan buenos resultados le diera en “Xuvia-Neda”. El presente volu-men contiene un conjunto de re-latos sobre diferentes maneras de querer, del amor juvenil hasta el más maduro, con el sello común de la derrota. “No hay amor feliz”, dice la cita de Louis Aragon que abre el libro. Y por ello los personajes de Araguas incurren una y otra vez en el naufragio, a sabiendas de que saldrán a fl ote a la espera de una nueva embestida del oleaje. Con estilo rico en el concepto y elegante en la manera, el lector encontrará en este libro todo menos un manual de instrucciones. Parece decir que cada quien se equivoque como quiera, pero que no pierda las ganas de seguir intentándolo. Lirismo, humor, gotas surrealistas, línea clara o esperpéntica, todo esto contiene un li-bro que nos habla de un autor en la cresta de una ola donde surfean sentimientos y personajes. Mientras, sobre el mar, en el exterior del Auto-Grill, llueve y llueve.

    NOS DIO POR LLORAR

    MIENTRAS LLOVÍA

    VICENTE ARAGUAS

    Editorial Lastura/ 10 euros.

    LOS AMORES DIFÍCILES DE VICENTE ARAGUAS

    LOS DOCE TERRORES

    DE LA NAVIDAD

    J.UPDIKE / E. GOREY

    Rayo Verde / 10 euros.

    Las doce estampas que forman esta pequeña delicia antinavide-ña surgieron hace treinta años de la unión de talentos del escritor John Updike y el ilustrador Edward Gorey. El primero es una de las más críticas plumas de la contempora-neidad estadounidense, siempre dispuesto a cantarle las cuarenta al famoso american way of life y sus símbolos, entre los que el consumis-mo y la felicidad impostada (e impuesta) son dos de los más conocidos y exportados. Del segundo hemos conocido últimamente varias de sus obras, gracias a las ediciones de Libros del Zorro Rojo. Se trata de uno de los grandes de nuestro tiempo, inspirador de otros creadores, como Tim Burton; autor de obras que mezclan lo macabro con un peculiar sentido del humor y una muy pesimista visión de la realidad. En ocasio-nes, Gorey es tan terrible que resulta cómico, demostrando que en rea-lidad dramatismo e hilaridad están en ocasiones mucho más cerca de lo que creemos. una obra a dos voces. Cuando justo acabamos de dejar atrás una, este volumen muestra que la Navidad es un catálogo de in-quietudes presentada bajo la dulce apariencia de un árbol tan lleno de bombillas que en cualquier momento podría incendiarse todo.

    DIVERTIDO TERRORISMO ANTINAVIDEÑO

    más

    Lib

    ros

    31

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

    “La secuencia de anécdotas de distinto signo van revelando al escritor ya como narrador asentado y seguro...”

    DE ZITILCHÉNHERNÁN LARA ZAVALAFondo de Cultura Económica. México,

    É

  • tempos: o pasado colonial no que un escravo corre fuxindo dos seus señores que o procuran para sacri-ficalo por desacato e o plano do presente, no que Pierre (que así se chama o protagonista) participa na competición, pois sabemos que non o fai “por pracer. Nin sequera por snobismo ou por cumprir un desafío persoal. El non competía pola medalla nin pola camiseta. El corría para vencer o seu pai e ta-mén, quizais, para vencerse a si mesmo”.

    A diagonal dos tolos avanza cunha prosa directa, peneirada de adornos vacuos, onde, porén, non falta o recurso ás fontes clási-

    A DIAGONAL DOS TOLOSSANTIAGO LOPOEditorial Galaxia, Vigo, outubro de 2014/17 euros.

    Vencer, vencerse

    S antiago Lopo vén doutros mundos li-terarios. Moita lite-ra tura europea ,

    francófona e non só, alimenta a súa escrita. Estou convencido de que ese ascendente explica, en non pequena medida, por que a súa narrativa resulta entre nós tan refrescante, sen paralelo cla-ro, tan estimulante.

    Sorpresa positiva foi a sensa-ción que causou a súa estrea con Game over (2006), bos augurios que se fixeron firmes con Peaxes (2009) e alcanzaron sólida tintu-ra en Hora zulú, unha das novelas máis estimables do 2012. Revali-da esta notable impresión o seu máis recente título, A diagonal dos tolos, obra coa que conseguiu o Premio Repsol de Narrativa que publica a editorial Galaxia.

    A historia que nos propón Lopo lévanos aos antípodas, concreta-mente á antiga Île Bourbon, hoxe Illa Reunión. Alí, un mozo infor-mático, fillo dun potentado local da aristocracia de orixe francesa que goberna os destinos da vella excolonia, recibe a noticia de que o seu proxenitor, ao falecer, lle lega o seu herdo con condicións: deixa estipulado que o todo o seu patrimonio será para el sempre e cando participe no célebre mara-tón que cada ano percorre en oblicuo toda a illa ao longo de 160 quilómetros. No testamento indica, amais, que ese percorrido deberá facelo en menos de 50 ho-ras, so pena de ficar desherdado.

    Esta escusa narrativa –ben co-ñecida e que xa deu froitos clási-cos moi estimables, poño por caso no Angel Square de Edgar Wallace ou, noutro sentido, en A soidade do corredor de fondo de Sillitoe ou en De que falo cando falo de correr de Murakami– sérvelle a Lopo para crear un relato en dous

    cas (velaí a cita expresa ao in-menso Baudelaire) e unha recrea-ción plástica das atmosferas e situacións que deben moito á ollada cinematográfica que amo-sa os planos/situacións, os trei-tos/secuencia.

    Vívida, sapiencial e sentida, a historia deste A diagonal dos to-los convídanos a reflexionar so-bre a necesidade de ser na cons-ciencia do que os devanceiros nos legaron, do sangue que alimenta o noso presente, da dureza, a crueldade e a devastación entre a que procuramos a preciosa xema da ledicia do vivir e o amor ao existente.

    letr

    asA

    tlán

    tica

    s

    A DIAGONAL DOS TOLOS

    súqunosútaro

    ciGqu(2ramdamdoo pu

    lém

    ARMANDO [email protected]

    32

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2014N

    ord

    esía

    O escritor e tradutor vigués Santiago Lopo

    “Lopo vén doutros mundos literarios, moita literatura europea... o que explica por que a súa narrativa resulta tan estimulante”

    “O libro avanza cunha prosa directa, peneirada de adornos vacuos, onde, porén, non falta o recurso ás fontes clásicas...”

  • O2 de novembro de 2015 cúmprense corenta anos da morte de Pier Pao-

    lo Pasolini. Obviamente, haberá homenaxes á súa figura, que no caso español, comezaron xa o pa-sado 2014 coa publicación de tex-tos inéditos tan interesantes coma a miscelánea contida en Demasia-da libertad sexual os convertirá en terroristas (Errata Naturae, 2014), e o guión inédito e nunca levado ás pantallas La Nebbiosa, escrito en 1959, e traducido en castelán coma Nebulosa por Gallo Nero Ediciones, nunha tradución de Marta Pino que é unha verdadeira obra de arte, enfrontada como es-taba á verquer do xeito máis veraz posible non só a linguaxe e a xerga dos Teddy Boys, senón mesmo o dialecto milanés. O resultado é, en todo caso, de grande competencia e nivel por parte da tradutora.

    De poucos intelectuais pode dicirse que gozan dunha actuali-dade plena como de Pasolini. Tanto é así que en moi boa medi-da a súa obra segue a causar a mesma lección de dignidade, de rebelión e de subversión, en sen-tido amplo, que incomoda hoxe ao establishment case en maior medida hoxe que nos anos seten-ta. Pregúntome que ocurriría se hoxe se plantexase poñer na tele-visión pública ou en calquera tv privada, en aberto, un ciclo com-pleto de Pasolini que incluise os dur ís imos f i lmes , “Poc i lga” (1969) ou “Saló” ou os “120 días de Sodoma” (1976), estreada tres semanas despois do asesinato de Pasolini en extrañísimas circuns-tancias nunha praia de Ostia. Coido que nese sentido témonos convertido nunha sociedade moito máis “victoriana”, máis preocupada por non ofender inte-lectualmente e estar atenta ao políticamente correcto que ao verdadeiro sentido do rol do inte-lectual coma revulsivo crítico, e cuxo deber é obrigar á sociedade a través da cultura a tomar con-ciencia de si mesma, a facerse preguntas, a enfrontarse ao es-cándalo como xeito de fomentar a discusión ideolóxica, a quebrar

    a uniformidade do poder e ofre-cer alternativas ideolóxicas que, en último termo, só poden levar-nos a ser máis libres. O intelec-tual debe ser, ante todo, ousado e non ter medo a evolucionar nas súas liñas de pensamento. A súa ética debe ser, precisamente, a de amosar e denunciar situacións para reflexionar sobre elas e ter sempre en dúbida o seu papel.

    Pasolini pasou boa parte da súa vida encausado polas diferentes denuncias que se lle fixeron, den-de as da Igrexa Católica ata dife-rentes partidos políticos. Hoxe ocurriría o mesmo, indudable-mente, e boa proba diso son as de-claracións nas que denunciaba unha e outra vez que a coherencia cultural, ou mellor dito, o empo-brecemento cultural, levaba con-sigo sociedades ateazadas aos po-deres fácticos, sociedades máis escravizadas, e que unha das pou-cas válvulas de escape que existi-rían nelas serían a violencia como forma de protesta, ou como meca-nismo de poder, aparte da violen-cia institucionalizada, entendida en sentido moi amplo, ata no edu-cativo como o mecanismo funda-mental de control social.

    Daí a importancia da publica-ción do guión de Nebulosa, no

    das páxinas do guión. Pasolini, por tanto, está a facer unha lectu-ra política moi interesante do fe-nómeno. O final, en realidade, é aberto. Se non chega a ser pola morte dun deles, boa parte da banda acabará ocupando postos burgueses ou altoburgueses na súa madurez, e tomarán as súas actuacións ben coma pecadiños de xuventude, pero non perderán, evidentemente, a aceptación da violencia como método para esta-blecer poder e autoridade, e non só xa unha expresión de vacieda-de, rebeldía e desafogo social, coma describe Pasolini en relación a un proletariado romano segre-gado, dominado e socialmente humillado.

    O inicio do guión preséntanos a un adolescente torturando ao seu irmán pequeno, atado, ao que lle lanza bolas con alfileres cunha cerbatana. Os seus amigos, que veñen buscalo para saír pola noi-te, participan ou contemplan a escena con desgana. Ninguén in-tervén. Iso resume unha carreira nocturna na que tras roubar un coche, torturan a unha parella adúltera, rouban o enxoval dun-ha virxe, e secuestran a tres mu-lleres maduras, ás que emborra-chan coas que acaban tendo unha orxía porque no fondo, pertencen á mesma clase social. Posterior-mente someten a un homosexual a humillacións varias e esquecen todo indo a unha discoteca a bai-lar e cantar rock and roll. Irónica-mente, o irmán pequeno, ao que levan obrigado todo o tempo, mata a un da banda ao disparár-selle a arma coa que xoga. Só é un rápido reconto do que ocurre na noite de fin de ano, pero o in-teresante é a manifestación cons-tante de que o único xeito de en-tretemento que atopan como saída é a violencia, un dos temas fundamentais para entender a re-flexión narrativa e cinematográ-fica de Pasolini, e que se revela como clave que percorre cada vez en maior medida a súa obra.

    que Pasolini pechaba unha tri-loxía que analizaba as clases mar-xinais italianas formada por Ra-gazzi di vita, 1955; Una vita violenta, 1959, traducida ao gale-go pola editorial Hugin e Mu-nin; e en certo sentido, este Ne-bulosa (1959). Xuntos, conforman un retrato no que pode vislum-brarse un paralelismo co neorrea-lismo crítico dos seus tres primei-ros filmes, pero que en Nebulosa chega a acadar en ocasións unha faceta case expresionista e mes-mo atreveríame a calificar de Va-lle-Inclaniana. As devanditas na-rracións deben completarse co visionado de ‘Accatone’ (1961), ‘Mamma Roma’ (1962) e ‘La Rico-ta’ (1963), onde o neorrealismo se convirte en arma de denuncia política sobre as condicións da Italia do seu tempo, e asemade unha profunda reflexión sobre a ética e o significado social da vio-lencia.

    Sen embargo, o interese de Ne-bulosa por si mesmo é o da denun-cia de que o que se consideraba violencia xuvenil dos por aquel entón coñecidos coma Teddy Boys ou rockeiros, era en realidade unha violencia exercida polos fi-llos da burguesía, de “xente ben”, como se define a un deles nunha

    X. A. LÓPEZ SILVA

    Pasolini. A ousadía da actualidade

    viax

    eInco

    nst

    ante

    O interese deste libro radica na

    denuncia do que se consideraba como violencia xuvenil dos por aquel entón coñecidos como ‘Teddy Boys’, ou rockeiros... fi llos da burgesía, en realidade.

    A edición de “Nebulosa”, de Gallo Nero Ediciones

    33

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

  • Amor y hechos reales inspiran varios estrenos de esta semana

    El brasileño Bruno Ba-rreto, nominado a un Oscar por “Cuatro días de septiembre”,

    narra en “Luna de Brasil” la historia de amor entre la prestigiosa poeta norteamericana y ganadora de un Pulitzer Elizabeth Bishop y la arqui-tecta carioca Lota de Macedo Soares, creadora del icónico Parque Flamingo de Río de Janeiro.

    Miranda Otto y Gloria Pires dan vida a estas dos artistas que desafia-ron las convenciones sociales en este drama basado en hechos reales

    El mexicano Alejandro González Iñárritu de-buta en la comedia (negra) con “Bird-

    man”, una radiografía de la indus-tria cinematográfica y de los egos artísticos, en la que Michael Keaton interpreta a un actor en horas bajas que lucha por deshacerse de la som-bra del superhéroe al que dio vida en pantalla hace años.

    Edward Norton, Zach Galifiana-kis, Emma Stone y Naomi Watts le acompañan en un delirante viaje filmado en un falso plano secuencia que, tras lograr siete nominaciones a los Globos de Oro, va ganando po-siciones de cara a los Oscar y esta semana llegó a los cines españoles.

    CINE BÉLICO

    Otro de los estrenos de la semana es “Corazones de acero”. Ambientada en los últimos meses de la II Guerra Mundial, la película sumerge al es-pectador en los últimos meses de la contienda, dentro de un tanque ca-pitaneado por el sargento Collier, interpretado por Brad Pitt, que tie-ne a su cargo una tripulación que emprende una misión suicida en el corazón de Alemania.

    El filme, dirigido por David Ayer, sigue la evolución psicológica del joven soldado Norman (Logan Ler-man), con apenas ocho meses de experiencia en el Ejército, que pasa de ser incapaz de disparar un arma

    Lo último de González Iñárritu y un drama bélico de Brad Pitt, en el cine

    Dos “thriller” policiacos, “La Isla Mínima”, de Alberto Rodríguez, y “El Niño”, de Daniel Monzón, son las favoritas para la 29 edición de los Goya, con 17 y 16 nominaciones respectivamente. Las actrices Marian Álvarez y Blanca Suárez y el director Kike Maíllo fueron los encargados de leer la lista de fi nalistas. Tanto “La Isla Mínima” como “El Niño” competirán por el premio a mejor película y mejor dirección, al igual que la coproducción hispano argentina “Relatos Salvajes”, de Damian Szifrón –que acapara 9 candidaturas, entre ellas mejor producción iberoamericana–, y “Magical Girl” de Carlos Vermut. Una de las sorpresas fue la nominación de la vasca “Loreak”, de José María Goenaga y Jon Garaño, como candidata a mejor película. Al Goya al mejor actor optarán los protagonistas de “La Isla Mínima”, Javier Gutiérrez y Raúl Arévalo, además de Luis Bermejo por “Magical Girl” y Ricardo Darín por su ciudadano estresado de “Relatos Salvajes”. En cuanto a las actrices protagonistas, el duelo estará entre Bárbara Lennie por “Magical Girl”, que aspira también a mejor actriz de reparto por “El Niño”; María León por “Marsella”, Macarena Gómez por “Musarañas” y Elena Anaya por “Todos están muertos”. “Paco de Lucía: la búsqueda”, suma tres nominaciones. EFE

    El británico Daniel Craig y la francesa Lea Seydoux posaron en una de las localizaciones de la vigésimo cuarta película de la saga James Bond, “Spectre”, que se estrena en octubre, en una estación de esquí de Austria. EFE

    “LA ISLA MÍNIMA” Y “EL NIÑO” ECABEZAN LAS NOMINACIONES A LOS GOYA

    RODAJE DE LA 24ª PELÍCULA DE JAMES BOND

    EL ESPERADO HOMBRE PÁJARO DE “BIRDMAN” ATERRIZA ESTA SEMANA EN LA CARTELERA CINEMATOGRÁFICA

    y ambientado en Brasil y Nueva York en la década de los cincuenta

    Amor y hechos reales inspiran también “Quédate conmigo”, un drama sobre héroes cotidianos diri-gido en 2012 por el canadiense Mi-chael McGowan y que llega ahora a las salas de cine españolas, protago-nizado por James Cromwell y Ge-nieviève Bujold, en la ficción Irene y Craig, una pareja que lleva más de 60 años casados.

    Después de una vida entera en la que han sacado adelante un rancho y siete hijos, Craig se enfrenta a la

    sión y ahora saltan al cine. El filme está producido por David Heyman (saga “Harry Potter” y “Gravity”) y cuenta con un reparto encabezado por Nicole Kidman, Hugh Bonnevi-lle, Sally Hawkins y Ben Wishaw, que presta su voz y sus gestos a Paddington.

    Educado y sensato, el oso Paddington, por su carácter afable y confiado, suele meterse en dificul-tades, aunque sus aventuras “aca-ban bien, lo que gusta a los niños”.

    cineT

    eatr

    o

    Michael Keaton y González Iñárritu, en la presentación de “Birdman”. EFE

    a matar sin contemplaciones para sobrevivir.

    Por último, y aunque se estrenó el martes para aprovechar los últi-mos días de vacaciones de los más pequeños, esta semana también lle-ga “Paddington”.

    Hace 58 años, Michael Bond compraba un osito de peluche que le cambiaría la vida: lo bautizó Paddington y le inspiró un sinfín de aventuras que se publicaron en li-bros, luego se adaptaron a la televi-

    ley y a las autoridades locales cuan-do decide construir una nueva casa adaptada a las necesidades de su es-posa, enferma de Alzheimer.

    Fotograma de “Luna de Brasil”

    34

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2015N

    ord

    esía

  • Big hero 6 tiene un problema. Vaya por delante que es una película tierna, vi-

    vaz, llena de ideas y con sabiduría cinematográfica. Pero tiene un pro-blema; uno difícil de evitar. Tiene, obligatoriamente, que acabar en la épica. Y pierde interés por ello.

    Como parte de ese plan de con-quista mundial y monopolio cine-matográfico que va logrando, paso a paso, Walt Disney Pictures está aprovechar la fusión de todas sus jugosas escuelas de talento. Véase: Pixar, Marvel y Lucasfilm. O lo que es lo mismo, los genios de Up o Toy Story, la casa de Spider-Man y cía y los creadores de Star Wars. En este caso, Disney coge una pizca de Marvel, un cómic bastante secun-dario (el perfecto material para darle una vuelta) y se lo da no a Pixar sino a su creciente división interna de animación digital que poco a poco se va acercando a los antaño inalcanzables niveles Pixar.

    Big hero 6 en su corazón es una clásica historia de orígenes super-heroicos pero contada como una película de dibujos animados. El 99% de las historias de orígenes superheroicos se basan en este sis-tema: una tragedia con una ven-ganza asociada. ¿Por qué? Porque la forja del héroe solo se completa cuando se ve frente a frente con una encrucijada moral del mayor calado. Y esa es la venganza. Una venganza que parezca legítima a ojos del público para que así el hé-roe, al tomar la opción que casi ningún espectador elegiría, aseme-je la bondad y la pureza encarna-das. Se acerque, en resumen, a la figura de Cristo, la obsesión cons-tante (y algo cansina) de casi toda la narrativa mainstream.

    El problema de esta estructura es que exige que en algún momen-to se llegue a la épica. Habrá un vi-llano y una gran batalla a cuyo tér-mino se producirá el consabido dilema moral. Y Big hero 6 es ma-ravillosa hasta que los raíles de la trama llegan a esa estación. Porque la película que sus responsables buscan no es esa historia de oríge-nes, sino otro esquema bien distin-

    ÁNGEL LUIS SUCASAS

    algo no casa. El empate entre lo su-perheroico y lo tierno no se consi-gue. Falta un eslabón.

    A pesar de ello, Big hero 6 es una película notable. Pero empieza en un 9 que roza el 10 y acaba en el 7. Tal vez porque la larga distancia es siempre mucho más compleja que la corta. Y, si no lo creen, maraví-llense con el corto que acompaña a esta digna película. Buenas migas, se llama. Y ese, damas y caballeros, sí es un 10.

    Big hero 6: cuando la épica engulle la ternura

    to. Big hero 6 es una historia de un chico y su perro. Y en este caso el perro es un robot globudo llamado Baymax.

    Baymax es un enfermero con as-pecto de muñeco michelín que se mueve con lentitud y tiene un co-razón digital de oro puro. Lo único que le preocupa es la salud de la persona que tiene enfrente, hasta extremos ridículos de interpreta-ción de cada sonrojo, sudor o mue-ca. Uno de los momentos más tier-nos y tristes de la película sucede cuando su protagonista, Hiro, se sienta en una cama. Baymax detec-ta por la apariencia del chaval que algo va mal. Le pregunta qué es, porque nada indican sus signos vi-tales. Y el chaval le dice que es un dolor que va por dentro, un dentro que para Baymax es inalcanzable.

    Mezclar esta historia intimista y en cierto sentido inquietante, ese enfermero ideal que es incapaz de entender nada sobre el espíritu, so-bre las heridas del alma, se ve fago-

    citado a mitad de película por una historia de acción. El cuerpo ado-rable de Baymax se ve encerrado en una armadura de combate y su dueño (y los guionistas) lo obligan a hacer kárate, a volar, a lanzar pu-ños propulsados. Es como obligar a matar a la orca Willy. Y aunque los hacedores de esta cinta son lo sufi-cientemente inteligentes como para no olvidarse de compaginar esta nueva faceta guerrera del per-sonaje con su anterior dulzura, D

    esdeL

    aButa

    ca

    35

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

    “Big Hero 6 tiene un problema; uno difícil de evitar. Obligatoriamente tiene que acabar en la pépica. Y pierde interés por ello.”

  • enFo

    togra

    mas

    36

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2015N

    ord

    esía PaginasCentralesFelicita con Diario de Ferrol

    IMAGENES PARA EL RECUERDO

    Las pasadas navidades un temporal marítimo como pocos recordaban dejaba imagenes captadas por nuestros fotógrafos que bien vale la pena recordar en estas páginas centrales. Fotos de Jorge Meis

  • enFo

    togra

    mas

    37

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esíamuchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol

    EDUARDO

    Leáse con la música adecuada: ¡Feliz, feliz en tu día, muchachito que nos alegras la vida, que no nos falte nunca tu sonrisa y que cumplas muchos mássss....!!!

    Te queremos!! Esta vez no puede ser lo de volver al Caribe, la cifra ya no es tan redonda... pero todo se andará eh!!Besos.

    LOS CHICOS DE ORO

    A través de esta foto, hecha no hace tanto tiempo, quiero desde la lejanía, solo física, felicitaros por vuestras respectivas bodas de oro. Felicidades guapos!!

  • Ángel Souto y Marina Felgar

    Antonio Orosa y Alberto López

    Carmela Alvariño, Manola y Merche Alvariño

    Juana Cupeiro, Fina Casal y Finita Leal

    Angeles y Luis Casteleiro

    Benedicto y Pepe Marcos

    Chon Leal, Dolores López y Fernando Sande

    Rosa y Fina Freire y Finita González

    V Cena de vecinos de A Gándara F

    ieles a una tradición que suma ya un lustro, los vecinos del barrio ferrolano de A Gán-dara se reunieron de nuevo para celebrar su tradicional comida de confraternidad. Una cita que se celebró el pasado mes de octubre y que congregó a gran número de

    vecinos residentes o nacidos en el referido lugar.

    enFo

    togra

    mas

    38

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2015N

    ord

    esía

  • Carmen Roca y Suso Extravís

    fi na Beceiro y José Ríos

    Finita Leal y Encarna García

    José Ríos e Ildefonso Pérez

    Eduardo Ponce e Isabel Ares

    Fina Lago y Merchi Porto

    Fonsi Alonso y Geluco Gómez

    Luis Lourido y Mario Merlán enFo

    togra

    mas

    39

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

  • enFo

    togra

    mas

    40

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2015N

    ord

    esía

    Manoli y Angeles

    Manolo E. y José Ramil

    Maruja y Carmela Merlán

    Manola Couce y Cuco Manoli Solla e Ignacio Ferreiro

    Manolo Extravis y Sindo Rodríguez

    Moncho Rey y Ciprián Lago

    María Soto y Fonsi

  • Moncho y Chon Leal

    María José Naveiras y Manoli Martínez

    Pepe Marcos y Abel Felgar

    Raquel García y Carmen González

    Víctor López y Antonio Solla

    María Dolores Fernández y Brigi Ramos

    Paca Castro y Mari Carmen

    Ramil y Luis

    Santiago Torrente, Alfredo Pérez y Bernardo Pérez

    Yolanda Castro, Elena Ameneiros y Carmen Casteleiro enFo

    togra

    mas

    41

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

  • Vad

    ebar

    cos

    El Discoverer En-terprise es un bu-que de perforación petrolífera de la com-

    pañía americana Transocean, entregado en el año 1988 en el as-tillero español de Astano (hoy en día Navantia Fene) en el que había sido construido.

    El buque, una de las mayores uni-dades off-shore del mundo, se hizo famoso la noche del 12 al 13 de enero de 1998, cuando a causa de los fuer-tes vientos producidos por el tempo-ral que azotaba la costa gallega, el Discoverer Enterprise se soltó de sus amarras en los muelles del astillero derribando el puente de As Pías, prin-cipal acceso a la ciudad de Ferrol.

    PARA QUÉ SIRVETal y como indica su nombre, un

    buque de perforación sirve para eso, para perforar en las profundi-dades marinas, en aguas que van desde los 500 a los 3.000 metros de profundidad, además de servir como plataforma para trabajos de mantenimiento o de instalación en campos petrolíferos.

    Estos buques tiene dos elemen-tos que los diferencian claramente de los demás: la torre de perfora-ción, y bajo ella, el pozo lunar (‘moon pool’ en inglés). La torre de perforación se eleva varias decenas de metros por encima de la cubierta del barco, mientras que el pozo lu-nar es una abertura que atraviesa el casco del navío y que permite el paso del equipo de perforación, tu-berías de conexión con los pozos, vehículos submarinos a control re-moto (ROVs) o submarinistas.

    Su ventaja sobre las otras unida-des de perforación off-shore móvi-les (MODUs), tales como las plata-formas o las barcazas, es su movilidad autónoma. Mientras que las anteriores dependen de remol-cadores para su desplazamiento, los buques de perforación se mue-ven por si mismos, y lo hacen a ma-yor velocidad gracias a su diseño en forma de barco, ahorro en tiem-po que compensa el mayor coste de construcción.

    Por otro lado, su forma es una de sus debilidades, al ser suscepti-ble de ser desplazado por la fuerza de las olas, el viento o las corrien-tes marinas durante la perforación. Mientras que en aguas poco pro-fundas esto puede evitarse me-diante el fondeo por medio de an-clas (de 6 hasta 12), en aguas mucho más profundas estos bu-ques dependen de sus sistemas de posicionamiento dinámico, forma-dos por una serie de propulsores colocados en la proa, popa y centro del barco, que responden a las ór-denes de un sistema informático que monitoriza la posición del mis-

    JUAN A. OLIVEIRAvadebarcos.wordpress.com

    Buques de perforación. El

    Discoverer Enterprise

    CARACTERÍSTICAS- ESLORA: 254,40 MTS.

    - MANGA: 38 MTS.

    - PUNTAL: 19 MTS.

    - PESO MUERTO: 69.500 TN.

    - DESPLAZAMIENTO: 103.000 TN.

    - PROFUNDIDAD DE

    OPERACIÓN: 3.000 MTS.

    - POTENCIA: 9.850 KW.

    - VELOCIDAD SERVICIO: 15 N.

    - ALMACENAMIENTO DE

    CRUDO: 100.000 BARRILES.

    42

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2015N

    ord

    esía

    mo, las corrientes o el viento cons-tantemente y activa los propulsores para mantenerlo en posición.

    Además de llevar a cabo las labo-res de perforación, estos buques cuentan con grandes tanques para almacenar el crudo extraido en el proceso.

    UN POCO DE HISTORIAEn la década de los años cuarenta

    del siglo XX, en las costas de Califor-nia, ante la necesidad de perforar cada vez más lejos de la costa, se co-menzó el desarrollo de los buques de perforación, adaptando en un princi-pio barcos de guerra de la US Navy.

    Fruto de la colaboración entre las compañías petroleras Continental, Union, Superior y Shell, se cons-truyó en 1956 el primer buque de per-foración, el CUSS I. Un diseño de Ro-bert F. Bauer, de la Global Marine, serviría como banco de pruebas de las tecnologías de perfora-ción offshore, siendo capaz de perfo-rar en aguas de hasta 3.600 metros de profundidad, manteniendo su posi-ción en un radio de 180 metros. El di-seño del CUSS I fue el primero en in-corporar la torre de perforación y el pozo lunar.

    En 1961, los responsables del Proyecto Mohole, un intento de

    perforar la corteza terrestre hasta la discontinuidad de Mohorovicic para obtener una muestra del manto, contactaron con la Global Marine para utilizar el CUSS I. Durante la Fase Uno del proyecto el buque per-foró en las cercanías de la Isla Gua-dalupe, en México, a una profundi-dad record de 183 metros bajo el suelo marino, bajo una columna de agua de 3.600 metros.

    Aunque el proyecto no avanzó nunca a su Fase Dos, ya que fue cance-lado en 1966 debido a sus altos costes, dejó para la historia el descubrimien-to de la capa basáltica del manto de la Tierra, demostró la capacidad para perforar en alta mar mediante un bu-que, e inventó un sistema de posicio-namiento del barco conocido hoy en día como posicionamiento dinámico.

    te un sistema de perforación dual en el que los equipos se colocan en dos zonas de trabajo diferentes, una a proa y otra a popa del moon pool, para poder realizar dos operaciones de perforación a la vez. Transocean estima el ahorro entre un 25 y un 40 por ciento dependiendo del escena-rio de trabajo. La de proa es la zona principal de trabajo, alojando los equipos de perforación, el riser y el BOP, quedando la zona de popa para trabajos de apoyo a la perforación.

    La capacidad de perforación del Discoverer Enterprise es de 15.000 psi. El buque está equipado con cua-tro bombas de lodo de 7.500 psi cada una, y un sistema activo de lodos con capacidad para 12.500 barriles.

    El buque cuenta con un gran es-pacio de almacenamiento (100.000 barriles) y de habilitación, con es-pacio para 200 personas, y está ca-pacitado para realizar otras tareas además de las propias de un drills-hip, como por ejemplo el tendido de tubería. Este buque está preparado para soportar las más duras condi-ciones climáticas, con alturas signi-ficativas de ola de hasta 13 metros, trabajando en aguas con profundi-dades de 3.000 a 10.000 metros.

    Para mover los casi 255 metros de eslora del Discoverer Enterprise se utilizan dos motores Wärtsilä que desarrollan una potencia total de 9.850 KW, desplazando al buque a una velocidad de servicio de 15 nu-dos. El buque cuenta con un sistema de posicionamiento dinámico for-mado por seis propulsores azimuta-les de 5.000 KW cada uno, tres en la proa y otros tres en la popa, de suma importancia para mantener el bu-que en posición mientras trabaja.

    EL DISCOVERER ENTERPRISEConstruido en 1998 en el astillero

    español de Astano, el Discoverer Enterprise es un buque de perfora-ción de la compañía americana Tran-socean. Es el primero de una serie continuada con el Discoverer Spi-rit y el Discoverer Deepseas. Su armamento final se completó en el as-tillero Ingalls de Mississippi, EE.UU.

    Con un presupuesto de 225 millo-nes de euros, el Discoverer Enterprise se diseñó con el claro objetivo de re-ducir los costes de operación median-

  • NONITO [email protected]

    Hoy se asoma a esta galería una de ellas, la de Iria “Big” Lis, que jun to a l a

    “Gumbo Band” incrusta en las pla-taformas musicales un disco titula-do “The Bait of Blues” que tiene muy bien definidos los distintivos de esta música.

    Aunque el blues esté considera-do como una música de minorías, es bastante apreciado por una fran-ja de edad que va desde los 35 a los 50 años, donde encuentran su refu-gio sus variadas vertientes y varia-bles. Que aparezcan grupos que se entregan a esta música -el blues in-fluyó en la música popular en gene-ral, llegando a formar parte de gé-neros musicales como el jazz, rhythm and blues, rock and roll, funk, heavy metal, hip hop, country y pop- es indicativo de que la afición existe. De ahí que celebre la apari-ción de este disco de “The Big Lis Gumbo Band” que nos embadurna del sabor añejo del blues a lo largo de 10 temas -“Wake up this mor-ning”, “It hurts me too”, “Leland Mississippi”, “Can´t be satisfied”, “Nobody knows you”, “Hound dog”, “Rock me baby”, “Double Trouble”, “Just my broom” y “Batte is over”

    Axsumen que editar un disco de estás características en estos momentos

    es, por lo menos complicado. Puede ser, aunque todos los momentos son buenos para aportar creatividad musical y poder escuchar buena música, de corte tradicional, como la que contiene este primer disco “Nas Mariñas” de Tonecho Castelos -violín bouzouki, trompa, mandoli-na, percusión de pés e coros- y Pablo Esquieira -acordeón, bajos midi, piano y voz .

    “No vamos por la parte comercial y somos conscientes de que es difícil por el tipo de música”, afirma Tone-cho en una entrevista a El Ideal Ga-llego. Una sinceridad elogiable la de este dúo que tiene en su haber musical el formar parte de distintos grupos de música tradicional y folk de las mariñas lucense y coruñesa, que se juntan al calor de el reperto-rio popular para refrescarlo apor-tando sus “visiones” -Pablo mirando al horizonte más contemporáneo y Tonecho refugiándose en las raíces, de las que dejan constancia en diez temas- “Betiña”, “Farruqiño cha-man a porta”, “Pola Rosa”, “Muiñei-ras Mariñeiras”, “Valses de Sonei-ro”, “O Mariñeiro”, “Alalá de Muxia e Pasacorredoiras do Condado”, “Quen Fora”, “Muiñeira das píca-ras” y Pasacorredoiras de Carlos.

    El dúo interpreta con elegancia, intimidad, dosis de divertimento con rica variedad instrumental una selección musical que adquiere un colorido muy singular en su sonido que tiene como punto de partida la música tradicional y composiciones propias inspiradas en la música tra-dicional que fueron transformando en piezas elaboradas con riquezas tímbricas muy variada ya que con-tiene todo tipo de ritmos gallegos. Una cuidada selección de melodías que ellos han coloreado con sus arreglos.

    El título del disco “Nas Mariñas”, hace referencia al origen de sus in-térpretes, ambos de la comarca de la mariña lucense (Pablo), y de la mariña coruñesa (Tonecho).

    The “Big” Lis & Gumbo Band

    Tonecho Castelos & Pablo Esqueira crean “Nas Mariñas”

    EN GALICIA, DE UN TIEMPO A ESTA PARTE, LAS VOCES FEMENINAS VAN TOMANDO POSICIONES. LAS HAY DE DIFERENTES COLORES, DEL POP CONVENCIONAL, AL ROCK, HASTA JAZZ Y TERRENOS LIMÍTROFES, PASANDO, COMO NO, POR LAS CULTIVADAS EN EL FOLK TRADICIONAL. TODAS APORTAN A NIVEL INTERPRETATIVO Y CREATIVO SU TRABAJO PARA CONSOLIDAR PESE A LAS CONDICIONES “AMBIENTALES” POCO PROPICIAS, SU PRESENCIA EN EL MUNDO DEL ESPECTÁCULO FUERA DE LAS PLATAFORMAS ORQUESTALES

    -en torno a la cantante coruñesa Iria Lis que se define como una “grita-dora autodidacta” -no olvidemos que el “shout”, el “grito”, está di-rectamente relacionado con el blues- y que en compañía de la “Gumbo Band” nos lleva por los ca-minos del blues, el de Texas, Chica-go, California y un cocktail de soni-dos del blues de Nueva Orleans.

    Iria hace gala de una intensidad vocal emotiva con desgarros sali-dos del rincón “más áspero del alma”, con franqueza y vehemen-cia, escondiendo en sus inflexiones y giros vocales las características de las “blue notes”. Junto a ella está Rubén “Sunny Boy” Barros Deschamps, cuya carrera le acredi-ta como uno de los más versátiles guitarristas gallegos, que así mis-mo ejerce la dirección musical de la grabación. Rubén es un “tocador de blues” muy fino en el desarrollo de las técnicas expresivas de la gui-tarra empleándolas con pulcritud y emotividad con momentos solistas de alta consistencia. Completan esta “Gumbo Band” un experimen-tado Samuel “Play it again” Pérez (batería) y el chico “Little” Fer Fra-ga (bajo) y Ramón “Fiqui” en la ar-mónica.

    Los hermanos Quijano comenzaron su caminar por el mundo del bolero en el 2012 y ahora cierran su trilogía dedicada a este estilo de siempre con “Orígenes: El Bolero Volumen 3”. Una colección de doce cortes nuevos e inéditos, con los que han dado un paso más en la evolución natural del sonido bolero y que tiene a “Será (Vida de hombre)” como primer single. Canciones con letras que hablan de amor, desamor, deseo, anhelo, frenesí, y desánimo, todas ellas en clave de bolero, aunque con alguna evolución en alguno de los temas que te acerca al sonido bachata, todo ello bajo la producción de Manuel Quijano y Kenny O’Brien.

    Wilco es un grupo de rock americano y algunos de sus discos son verdaderas obras maestras que se encuentran entre lo mejor de la última década. España es posiblemente el país europeo que mejor ha recibido la música de la banda de Jeff Tweedy y la publicación de estos dos discos es todo un acontecimiento para sus numerosos fans. Acaba de editarse el primer disco recopilatorio --de los dos previstos- de este grupo de Chicago que celebra su vigésimo aniversario con el lanzamiento de lo mejor de su repertorio. El primer disco recopilatorio, que bajo el título de “What´s Your 20”, recoge las mejores canciones de sus ocho discos de estudio. Incluye dos temas de los discos que grabaron con Billy Bragg, “Mermaid Avenue”. Paralelamente se pondrá en circulación una caja de 4 discos, titulada “Alpha Mike Foxtrot”, que contiene rarezas, directos, caras B y abundante material prácticamente inédito .

    CAFÉ QUIJANO“MÁS BOLEROS”

    WILCO “20 ANIVERSARIO”

    todoM

    úsi

    ca

    43

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

  • COMEDERO PERSONAL E INTRANSFERIBLE Nuestras mascotas se quedarán impresionadas cuando descubran este tazón con tapa automática que se abre solo cuando el animal se acerca. Y es que, no solo se trata de un comedero con un sensor de movimiento, sino que solo se activa cuando el gato o perro al que está destinado se acerca, ya que cuenta con un dispositivo adherido al collar del animal que lo reconoce. Cada uno se comerá lo que debe y se acabaron los demasiado lambones. Y todo por solo 67 euros.

    CAFÉ EN CUERNO DE CABRAEsta taza de café que es práctica y sostenible , pero también es un accesorio de moda. Su característica más obvia es defi nitivamente su forma que se asemeja a los cuernos de una cabra con un toque de cuero , que se convierte en un soporte de la taza de café para poder mantenerla erguida sobre una mesa. Además, incorpora dos correas para poder colgarla del cuello, del bolso o de la mochila y es 100% a prueba de fugas. Mide 19,5 centímetros por 7,5 de diámetro y su diseño interior la hace muy fácil de limpiar.

    Los polluelos del hogar ya tienen su nido

    BIRDNEST ES LO QUE APARENTA, UN GIGANTESCO NIDO DE MADERA CON CÓMODOS COJINES EN FORMA DE HUEVO QUE PRETENDE CONVERTIRSE EN UN ESPACIO PERSONAL Y HOGAREÑO

    DENTRO DE LA PROPIA CASA

    Este mueble para el ho-gar está a medio ca-mino entre la rareza y la creatividad. Efecti-

    vamente, se trata de un nido gigan-te, a modo de los de los pájaros, concebido para estar instalado en el salón o las habitaciones de una casa.

    Birdnest se concibe como un ho-gar dentro del propio hogar. Esto es, un espacio íntimo y personal para leer, navegar por internet, trabajar o, simplemente, relajarse. Es un mueble minimalista inspirado en la naturaleza y creado por el estudio de arquitectura OGE Creative Group. La idea de sus diseñadores, Merav Eltan y Gaston Zahr era la de crear un “espacio informal de socia-

    lización” creativo y confortable.Este nido gigante está hecho de

    madera de pino lacada en diferen-tes acabados de color y se completa con varios pufs con forma de huevo que también podemos elegir entre catorce colores diferentes. Cada Birdnest, según su tamaño, puede traer 5, 8, 13 p 23 pufs rellenos de perlas de fricción ligeros.

    Existen cuatro tipos de nidos se-gún su dimensión (de 200, 250, 350 y 450 centímetros de diámetro) y en ellos pueden caber desde una única persona hasta incluso 16 ocu-pantes.

    Además, gracias a sus cojines-huevo, permite establecer innume-rables configuraciones ergonómi-cas, de forma que el usuario podrá

    experimentar con los puffs de cara a logara la mejor y más cómoda posi-ción.

    El único pero que se le puede po-ner a este cómodo, creativo, moder-no y extraño mueble es su precio. Y

    es que hacerse con un nido gigante Birdnest para colocarlo en el salón sale por unos 12.500 euros.

    elIn

    venta

    rio

    44

    Diario de FerrolDOMINGO,11 ENERO DE 2015N

    ord

    esía

    PARA GANAR LA BATALLA AL SUSHICon este producto se acabó la guerra para hacer un buen rollito de sushi. La bazooka culinaria “Sushezi”permite preparar makis y California rolls tan perfectos como los de los restaurantes japoneses. Y su funcionamiento es lo más simple: hay que lubricar el interior del dispositivo con aceite, poner el arroz y los ingredientes que se desee y empujar el émbolo para que el rollo se deposite sobre una hoja de alga nori. Es de plástico, mide 29 centímetros de largo y 5 de diámetro, y cuesta 26,45 euros.

    GUANTES CON MASAJE Y CALOREn estos días de frío, estos guantes se pueden convertir en un gran aliado, ya que, además de dar calor, ayudar a estimular el fl ujo de sangre, evitando el dolor de las articulaciones y la rigidez. Cuentan con una serie de nodos colocados estratégicamente sobre cada dedo y proporcionan una suave vibración que ayuda a masajear la mano y minimizar el dolor, mediante ligeras compresiones que también generan un calor relajante. Están hecos de algodón (92%) y spandex (8%) y cuestan algo más que unos normales: 90 euros.

  • EL MAR EN EL BOLSILLODon Fisher convierte toda la belleza de los peces de nuestros ríos y mares en prácticos y divertidos estuches, mochilas y bolsos. Arenques, sargos, lubinas, sardinas o, como es este caso, verdines, sirven de inspiración a la diseñadora Julia Castaño. Sus precios van desde los 18,99 euros del modelo arenque a los 56,88 del bolso alaskón. Se trata en todos los casos de accesorios realizados a mano y en telas 100% algodón. En Galicia se pueden “pescar” estos peces en el mercado de Santiago.

    GALLETAS CON MENSAJES INFINITOSCon este sello, las galletas nunca serán lo mismo. Literalmente. Y es que este tampón lleva letras que se pueden intercambiar sin problemas para estampar mensajes personalizados diferentes según la ocasión. Además, incluye números y diversos iconos. Este accesorio culinario, que cuesta 12,10 euros, está compuesto por un mango de madera, aro de silicona y letras en plástico ABS, y mide 72x93x72 mm.

    Fundas de tablet que son una animalada

    EL ZORRO, LA JIRAFA Y EL PANDA DE KAZOO PROTEGERÁN LOS IPAD DE CUALQUIER NIÑO

    queños puedan ver videos de mane-ra más cómoda. Además, cuenta con un pequeño espacio de almacena-miento para contener un lápiz y per-mite que, del revés, se pueda usar en formato horizontal o con ángulo para apoyarse y dibujar o escribir. KaZoo tiene también un buen acce-so a todos los puertos, controles y conectores del iPad Mini.

    Poco a poco las tablets y los iPad se van incor-porando a los hogares y se convierten en un

    instrumento tecnológico más con el que educar a los más pequeños. Y pensando precisamente en que los niños son niños y tienden a ser me-nos cuidadosos, Griffin Tecnology ha creado una serie de fundas para iPad Mini especialmente diseñadas para aguantar los bandazos infanti-les.

    Las fundas KaZoo cuestan unos 33 euros y están inspiradas en el rei-no animal y, de hecho, llevan la for-ma de tres de las criaturas más que-ridas por los niños: el zorro, la jirafa

    y el oso panda. Están hechas de silicona suave

    muy resistente, para soportar tanto los golpes de una posible caída como el manejo diario que puedan hacer los niños de la tablet.

    En su parte baja cuentan con unas patas (de animal, claro está) para mantener el iPad Mini en posi-ción vertical y permitir que los pe-

    Las “sardinas” son unas botas que bien podrían caber en una lata de conserva

    de este pescado. Diseñadas por la catalana Estel Alcaraz, se pue-den enrollar para llevar en el bol-so por si acaso nos sorprende la lluvia.

    Están hechas de poliuretano termoplástico, un material eco-lógico de alta resistencia e im-permeable al agua. Se venden empaquetas en una caja con tres lados que cuentan la historia de cómo se crearon, así como el ma-nual para usarlas. Además, están disponibles en varios colores y, por supuesto, en varias tallas.

    Botas que (casi) caben en una lata de sardinas

    Moleskine y Ado-be se han casa-do, y de su unión ha naci-

    do la Moleskine Smart Notebo-ok, un conjunto de libreta de anotaciones y app que transfor-ma los dibujos en papel en ima-gen digital y vectorial.

    El proceso es tan sencillo como, una vez realizado el dibu-jo en papel (preferentemente en un cuaderno Moleskine, claro, ya que este incluye unos marcado-res para alinear el dibujo), se hace una foto con la aplicación

    Directo del papel al ordenador

    Adobe Creative Cloud y esta con-vertirá la imagen en vectorial, lista para retocarla en Photoshop o Illus-trator.

    Con esta opción, las mejores ideas de los diseñadores ya no se perderán ni siquiera cuando están lejos de su ordenador. Tan solo hay que dejar surgir la imaginación so-bre las páginas del cuaderno para luego, al llegar a casa o a la oficina, dejar que la aplicación se encargue de convertirla en un archivo digital.La libreta de Moleskine cuesta unos 33 euros, mientras que la app para iPhone es gratuita.

    elIn

    venta

    rio

    45

    Diario de FerrolDOMINGO,

    11 ENERO DE 2015 Nord

    esía

  • Nor

    desí

    a

    aVoces

    Bien entrada en la madurez, Kim Basinger parece estar viviendo un romance de juventud, apasionado e intenso. La actriz, que el pasado diciembre cumplió 61 años, sale con un apuesto hombre con el que ha pasado recientemente unas románticas vacaciones en Hawai practicando surf. Embutida en un ajustado traje de neopreno, la que fuera ‘sex symbol’ de los ochenta aún conserva su atractivo. DIEZ MINUTOS

    Robert Downey Jr. y Jennifer Lawrence fueron los actores favoritos del año en los premios People’s Choice. Las películas que lograron el favor del público fueron: “Maléfi ca”, “Bajo la misma estrella” y “Divergente”. La serie “The Big Bang Theory” se llevó tres premios, uno para su protagonista femenina Kaley Cuoco-Sweeting (en la imagen con las otras dos actrices de la serie), mientras que el actor de “Glee” Chris Colfer se impuso en la categoría masculina.

    KIM BASINGER, ENAMORADA DE NUEVO

    PREMIOS PEOPLE’S CHOICE

    DIARIO DE FERROLAÑO XVI / NÚMERO 863 SUPLEMENTO DOMINICAL

    DOMINGO11 DE ENERO DE 2015

    La revista “¡Hola!” descubre a Cristina y Victoria, las gemelas de Julio Iglesias que se han convertido en dos auténticas bellezas. Las hijas de Julio y Miranda han cumplido 13 años y quieren encaminar sus pasos hacia la moda. La pareja posa esta semana en la revista acompañada de las gemelas y del pequeño, Guillermo, de siete años. HOLA

    JULIO IGLESIAS PRESUME DE HIJOS PEQUEÑOS

    Presentación ofi cial

    Por primera vez, y con menos de un mes de vida, los príncipes Jacques y Gabriella

    de Mónaco se asomaron el pasado miércoles al mundo desde el balcón del palacio. Un momento histórico puesto que, además de la presenta-ción de los nuevos miembros de la dinastía Grimaldi, esta ha sido la primera toma de contacto del nue-vo heredero con su pueblo.

    Después de la presentación de los mellizos reales los príncipes Al-berto y Charlene bajaron a la plaza para saludar a la población y agra-decer su presencia, esta vez ya sin los bebés, que se quedaron en el in-terior del palacio en compañía de sus tíos y primos.

    La presencia de Gad Elmaleh, pa-reja de Carlota Casiraghi y padre de su hijo, Raphaël, ha sido la más des-tacada, puesto que es la primera vez que se asoma al balcón de los Gri-maldi. Las princesas Carolina y Es-tefanía y sus hijos Pierre Casiraghi, Alejandra de Hannover, Paulina y Louis Ducruet, y Camille Gottlieb tampoco se perdieron la feliz cita protagonizada por los mellizos.

    LOS PRÍNCIPES DE MÓNACO MUESTRAN A SUS MELLIZOS DESDE EL BALCÓN DE PALACIO ARROPADOS POR TODA LA FAMILIA GRIMALDI

    Buenísimas noticias para Blake Lively y su marido, Ryan Reynolds. La actriz de 27 años y su pareja, de 38, ya se han convertido en padres de su primer hijo. Blake dio a luz cerca de su domicilio en Bedford, Nueva York, justo antes de Año Nuevo. En algunos medios aseguran que el entorno de la pareja ha confirmado que el bebé es una niña y que se llamará Violet. Aunque ha llegado algo antes de lo esperado, esta niña ha puesto la guinda a la historia de estos dos reconocidos actores, que se casaron en el año 2012.

    Hace apenas dos semanas, la actriz Cameron Díaz y el músico Benji Madden sorprendían con la noticia de su compromiso, tras siete me-ses de relación. Eso sí, nadie esperaba que todo fuese a ir tan rápido: apenas ha comenzado el año 2015 y Cameron y Benji ya son marido y mujer. La pareja se casó el lunes en una ceremonia íntima en su casa de Los Ángeles. “No podríamos estar más contentos de comen-zar nuestro nuevo viaje juntos rodeado de nuestra familia y amigos

    más cercanos”. El lunes, la residencia de Cameron Díaz se llenaba de flores, adornos, seguridad y una enorme carpa para acoger a sus aproxi-

    madamente 90 invitados entre los que había caras tan conocidas, según fuentes cercanas, como Reese Whitherspoon o Gwyneth Paltrow. HOLA

    Blake Lively y Ryan Reynolds ya son padres

    Cameron Díaz y Benji Madden, casados

    Alberto y Charlene bajaron a la plaza para saludar a la población y agradecer su presencia

    En primera línea

    Alberto II y la princesa Charlene, con sus mellizos en brazos. EFE

    Louis Ducruet, Estefanía, Carolina y Pierre Casiraghi, en el balcón; Gad Elmaleh y Carlota Casiraghi. EFE