ordesía · 2013-02-11 · domingo, nordesía 3 febrero de 2013 “os libros son o ... educación...

20
“Percorremos 200 centros de ensino ao ano” KALANDRAKA PRINCIPIOU A SÚA TRAXECTORIA EDITORIAL EN 1998, APOSTANDO POLO ÁLBUM INFANTIL ILUSTRADO PARA OFRECER LIBROS DIFERENTES, ATRACTIVOS E ENRIQUECEDORES. A ANIMACIÓN Á LECTURA É OUTRO DOS SEUS PIARES BÁSICOS, ANTE A CERTEZA DE QUE OS LIBROS SON O ALIMENTO DA IMAXINACIÓN, ESPERTAN NOS NENOS A CURIOSIDADE E O ENXEÑO E AXUDAN A EDUCALOS A NIVEL AFECTIVO, ESTÉTICO E VISUAL. CINE MÚSICA “Mamá” recupera para la gran pantalla el cine de terror con el sello de Guillermo del Toro Rosa López presenta en el teatro Colón su nuevo disco y versiones de temas clásicos del pop El bonaerense Damián Selci presenta su primera obra, “Canción de la desconfianza” LIBROS SUPLEMENTO DOMINICAL Diario de Ferrol 10 de febrero de 2013 Año XIV / Número 763 N ordesía

Upload: others

Post on 15-Aug-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

“Percorremos 200 centros de ensino ao ano”KALANDRAKA PRINCIPIOU A SÚA TRAXECTORIA EDITORIAL EN 1998, APOSTANDO POLO ÁLBUM INFANTIL ILUSTRADO PARA OFRECER LIBROS DIFERENTES, ATRACTIVOS E ENRIQUECEDORES. A ANIMACIÓN Á LECTURA É OUTRO DOS SEUS PIARES BÁSICOS, ANTE A CERTEZA DE QUE OS LIBROS SON O ALIMENTO DA IMAXINACIÓN, ESPERTAN NOS NENOS A CURIOSIDADE E O ENXEÑO E AXUDAN A EDUCALOS A NIVEL AFECTIVO, ESTÉTICO E VISUAL.

CIN

E

SIC

A“Mamá” recupera para la gran pantalla el cine de terror con el sello de Guillermo del Toro

Rosa López presenta en el teatro Colón su nuevo disco y versiones de temas clásicos del pop

El bonaerense Damián Selci presenta su primera obra, “Canción de la desconfianza”

LIB

RO

SSUPLEMENTO DOMINICAL

Diario de Ferrol

10 de febrero de 2013Año XIV / Número 763

Nor

des

ía

Page 2: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

ENTRADO O SÉCULO IV ESTABLECEUSE OFICIALMENTE, LOGO DE INTENSOS DEBATES E CONTROVERSIAS, A PLENA DEIDADE DE XESÚS. O DEBATE PROSEGUIU DURANTE DÉCADAS

Na primavera verán do ano 325 cele-brouse na cidade de Nicea (hogano Iz-

nik, no territorio da actual Turquía), un concilio que determinou a con-cepción e a orientación do cristia-nismo.

Convocado por Constantino I, o concilio era necesario porque o cristianismo aparecía dividido en múltiples correntes e diferentes li-ñas argumentais e teolóxicas.

O emperador –que xa dera no Edicto de Milán mostras de simpa-tía pola nova relixión, ao permitir aos cristiáns reunirse e practicar o culto sen temor a persecucións–, aconsellado polo bispo Osio de Cór-doba, convocou a todos os bispos en Nicea, onde tiña o pazo de verán. Acudiron preto de trescentos, a maioría deles procedentes das igre-xas orientais.

A cuestión máis espiñenta e de-batida naquel momento, orixe de múltiples confrontacións, era a na-tureza humana ou divina de Xesús. Un sector, liderado por Alexandre e Atanasio, defendía que Xesús tiña dobre natureza e que en consecuen-cia era home sen por iso deixar de ser Deus. E engadían que tanto Deus como Xesús tiñan “natureza eterna”.

Pola contra, outra facción capita-neada por Arriano, aceptaba o ca-rácter extraordinario de Cristo, creado por Deus antes incluso do principio dos tempos, pero matiza-ba que ao ter sido “creado” e por tanto non existir desde a mesma orixe, situábase un chanzo por de-baixo do “Pai” –Ente superior, alleo a toda comprensión– e que en senti-do estricto non era Deus.

Cómpre dicir que os dous bandos tiñan un alto concepto de Xesús e que ambos recurrían á Biblia para avalar as súas teses. Arrio conside-raba a Xesús constituído dunha “substancia inferior” –en clave me-tafísica– á do “Pai” e en consecuen-cia subordinado a este. Porén, a outra corrente estimaba que degra-dar ou rebaixar a “divinidade” de Xesús, contribuía na práctica a po-ñer en dúbida o seu papel como Sal-vador e como Señor.

Algúns historiadores sosteñen que Constantino non se limitou a observar ou presidir os debates se-nón que interviu activamente e que grazas a el, despois de dous meses de intensas discusións, prevaleceu a tese de que Xesús era Deus, afir-mando que ambos estaban forma-dos de idéntica “substancia” e que Xesús fora “enxendrado”, “non crea-do”. Opinan outros que o verdadei-

todoxa, que establecera a paridade esencial entre Deus e Xesús, viuse radicalmente cuestionada e o pro-pio Constantino mantivo un actitu-de mutante, unhas veces a favor das teses arrianistas, outras a prol das resolucións do concilio. De feito, os arrianistas, dirixidos polo bispo Eusebio de Nicomedia, chegaron a ter unha influencia decisiva na cor-te imperial e houbo un momento, ao final do reinado de Constantino e despois cos seus sucesores –deste-rrados os bispos máis representati-vos da corrente oficial– no que se-mellaba que o arrianismo acabaría por impoñerse.

Non sen certa alarma, San Xero-me exclamou: “A terra enteira des-cubriu con sorpresa que se volvera arriana”. Mais, finalmente, a tese gañadora foi a de Xesús/Deus.

ro interese de Constantino era ato-par unha fonte de unidade que acabase coas disputas relixioso polí-ticas dos vastos territorios, con dife-rentes credos e culturas, que com-poñían o imperio. Iso levouno a manter criterios e posturas cam-biantes, cando non contrapostas. Certo que foi bautizado pouco antes de morrer pero o seu compromiso coa fe cristián non sabemos até que punto era sinceiro ou obedecía sim-plemente a meras razóns de oportu-nismo ou conveniencia.

En calqueira caso, o simple deba-te sobre a divinidade de Xesús de-mostra que á altura do século IV non era pacífica a consideración de Xesús como Deus, nin siquera para os propios cristiáns. Despois de Ni-cea, a controversia proseguiu du-rante décadas. A victoria da liña or-

XULIO VALCÁ[email protected]

Ilustración de Xabier Garo.

Edita Fundación Alambique para la poesía. Guada-lajara, 2012. 146 páginas. En el último número de esta revista de poesía se rinde homenaje a Chicho Sánchez Ferlosio. Isabel Escudero o Jesús Muna-rriz, son algunos de los escritores que colaboran.

Edita Asociación de Escritores en Lingua Galega. A Coruña, 2012. 121 páginas. “Mouros y mouras” son los protagonistas de esta interesante publicación que recoge las actas de las V Xornadas de literatura tradicional oral auspiciadas por la asociación.

Editorial Quadrivium. Girona, 2012. 49 páginas.Versos de una delicadeza casi dolorosa, como pasos sobre la arena o una brisa ligera, afloran en los poe-mas del último libro del escritor de Zaragoza. De hondo minimalismo, está en la colección Con-versos.

Nocturna Ediciones. Madrid, 2012. 167 páginas.Tres hombres compiten por la bella Karola: un joven y altivo poeta, un religioso con dudas y un barón de oscuras intenciones. Cuando la tensión crece, uno de ellos cometerá un acto tan vil como sorprendente.

EL ALAMBIQUEVARIOS AUTORES

ESCRITA CONTEMPORÁNEA VARIOS AUTORES

DISCANTOJOSÉ ANTONIO CONDE

DUMALAEDUARD VON KEYSERLING

ElaesSárriz

ECloqutrad

EVesomahon

J

NTry aoscello

librosRecomendados

Niceapáx

inaL

iter

aria

28

Diario de FerrolDOMINGO,3 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Page 3: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

“Os libros son o mellor alimento da imaxinación e

espertan a curiosidade”

Uns 8.000 nenos e nenas de Educación Infantil e Primaria de toda Galicia to-

marán parte este ano na campaña de animación á lectura que desen-volve con gran éxito a editorial Ka-landraka. Desde que a referida edi-tora votou a andar hai xa 15 anos a intención inicial do colectivo sem-pre foi achegar o libro en galego ó público infantil e xunvenil, de aí as súas sesións de animación. Desta iniciativa de éxito falamos con Xosé Antonio Pérez, responsable do de-partamento comercial de Kalan-draka.

En que consiste a campaña de animación á lectura de Kalan-draka?A campaña de animación á lectura consiste nunha serie de actividades deseñadas por Kalandraka Editora e que ofrecemos aos centros de en-sino, bibliotecas e institucións coa finalidade de achegar os nenos e nenas ao libro e á lectura dun xeito ameno, convencidos de que os li-bros son o mellor alimento da imaxinación e que contribúen a es-pertar a curiosidade, o enxeño e a educar a nivel afectivo, estético e vi-sual.

Cales son as actividades máis demandadas?Aquelas destinadas a escolares de educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos ilustrados, nos que a narración oral apoiada con outros elementos como melodías e instrumentos tradicionais ou obxec-tos inspirados nos contos son a fe-rramenta fundamental para ache-gar aos nenos e nenas á literatura. Sempre co libro como elemento de referencia. Doutra banda, os obra-doiros de ilustración e de escrita creativa para nenos e nenas de se-

XOSÉ PÉREZDEPARTAMENTO COMERCIAL EDITORIAL KALANDRAKA

KALANDRAKA LEVA 14 ANOS ACHEGANDO A LECTURA A NENOS E NENAS DE TODA GALICIA /M. F.

gundo e terceiro ciclo de educación primaria son outras das propostas con mellor acollida e permiten se-guir profundizando no proceso de formación de lectores.

Como e cando xurde esta ini-ciativa?Nace como parte sustancial do noso proxecto cando Kalandraka inicia a súa traxectoria editorial hai agora 15 anos, o 2 de abril -Día Interna-cional do Libro Infantil e Xuvenil- de 1998, coa intención de ofrecer-lles aos lectores galegos uns libros diferentes, atractivos e enriquece-dores apostando decididamente polo álbum infantil ilustrado, un formato de gran tradición e pres-tixio noutros países europeos. Des-de entón, planificamos cada ano estas actividades e formamos para iso aos nosos propios equipos de animación á lectura.

Cantos centros educativos per-corredes durante o ano?No ano podemos percorrer arredor de 200 centros de ensino espallados por toda a xeografía galega, o que supón a participación de aproxima-damente uns 8.000 nenos e nenas.

Percibides realmente que este tipo de iniciativas favorecen a mellora nos hábitos de lectura dos nenos?Evidentemente si. Non existe unha fórmula maxistral para facer lecto-res. O que si temos, cada quen den-de o seu ámbito –familiar, escolar, institucional, etc.– é a posibilidade e a responsabilidade de pór en prác-tica unha serie de medidas destina-das a favorecer o hábito lector dos nosos nenos e nenas. É neste senti-do no que Kalandraka leva traba-llando todos estes anos, ofrecendo actividades de fomento da lectura de calidade que apoian a labor im-portantísima que se fai dende e es-

cola e dende as bibliotecas escola-res. É así como a nosa proposta co-bra maior sentido e eficacia.

Que tipo de contos son os que achegades aos cativos desde Kalandraka?Pois fundamentalmente álbum ilus-trado escollido de entre o noso xa amplo catálogo como adaptacións de contos tradicionais, clásicos da literatura infantil de todos os tem-pos, obras de nova creación de au-tores e ilustradores contempora-neos... A vocación de Kalandraka dende os seus inicios foi a de ofrecer aos lectores galegos obras de calida-de plástica e literaria á altura das mellores literaturas infantís do mundo. E niso seguimos a traballar.

Como se escollen os centros

que toman parte na vosa cam-paña ou que deben facer se queren participar na mesma?Os centros que participan nesta campaña son aqueles que traballan dalgún xeito cos nosos libros, fun-damentalmente subscritores. A pla-nificación das visitas está xa feita con bastante anticipación aínda que todos os centros o colexios que desexen incorporarse poden con-tactar coa editorial a través dos telé-fonos ou correos electrónicos que figuran na nosa web.

Poderias facerme unha valora-ción do voso traballo durante este anos?Nos 15 anos de vida de Kalandraka as actividades de animación á lec-tura constituíron un importante piar do noso proxecto, arroupando todo este tempo á actividade prin-cipal de edición e distribución edi-torial. Foron moitas as iniciativas desenvolvidas neste eido que nos reportaron múltiples satisfaccións. As campañas escolares de anima-ción á lectura permitíronnos du-rante estes catorce anos compartir a vida das escolas galegas, detectar as súas necesidades e apoiar o im-portantísimo movemento de reno-vación das bibliotecas escolares. A colaboración con diferentes insti-tucións que confiaron en nós para deseñear e implementar activida-des de dinamaización fixeron posi-ble o traballo directo con nenos, nenas e profesionais de moitos concellos galegos así como doutros lugares do estado: Levante, Ma-drid, Andalucía, etc.

Durante o ano podemos

percorrer arredor de 200 centros de ensino de toda a comunidade, o que supón a participación global duns 8.000 nenos e nenas no noso programa

A fi nalidade das nosas campañas

é achegar á lectura dun xeito ameno, convencidos de que os libros son o mellor alimento da imaxinación e que contribúen a espertar a curiosidade

laEntr

evis

ta

29

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

a

Non existe unha fórmula para

facer lectores. A nosa responsabilidade é por en práctica medidas que favorezan o hábito lector

Page 4: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Pasan moitas cousasm

áisL

ibro

s30

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Tres anos despois do seu pasamento

chega a esperada autobiografía do es-

critor e tradutor políglota Fernando

Pérez-Barreiro Nolla (Ferrol, 1931- Lan-

caster, 2010), de quen o divulgador

científi co Eduard Punset dixo: “No he

conocido a otro pensador tan bueno ni

tan ignorado”. Por estas fascinantes

lembranzas, que comezan polo es-

tourido da Guerra Civil, percorremos o Ferrol dos anos 30 e 40 por parte dun mozo

galeguista a pesar do ambiente, e os seus recordos do Viveiro paterno. O maxiste-

rio de Carvalho Calero, a vida intelectual do Santiago dos anos 50, as amizades e a

relación con Teresa Barro dan pé ao traslado ao Londres de comezos dos anos 50.

O paso pola BBC, as traducións ao galego e o afervoado galeguismo desde fóra al-

térnanse coas refl exións demoledoras do papel histórico de Ramón Piñeiro, a evo-

lución política e social do país, a poesía ou a cuestión da lingua e do reintegracio-

nismo. O volume compleméntase, a modo de espello, coas lembranzas da súa

viúva, a escritora Teresa Barro. É difícil pensar que non estamos ante un dos libros

da década.

AMADA LIBERDADE FERNANDO PÉREZ-BARREIRO NOLLAEdicións Xerais. 20 euros.

AUTOBIOGRAFÍA DUN INTELECTUAL IRREPETIBLE

A FORMA DAS NUBESMARÍA LÓPEZ SÁNCHEZEditorial Galaxia, 2012.

Non teño nada, máis ben ao contrario, coas obras, novelas, dramas (películas,

mesmo) onde non acontece ren, onde o único que ocorre son as des-cripcións ou os diálogos ou os mo-nólogos (interiores ou non). Nada teño contra elas, ao revés, máis se están ben construidas e argumenta-das.

Polo mesmo tampouco deixan de prestarme as novelas, “nouvelle” para o caso, como a que teño diante miña, “A forma das nubes” (Edito-rial Galaxia, Vigo, 2012), da escri-tora lucense María López Sánchez, Premio de Narrativa Breve Repsol, onde acontecen unha chea de cou-sas. Moitas. Iso, iso ben concentra-das, de maneira que as menos de cen páxinas do libro non deveñen en incontinencia narrativa, o que –francamente– pode resultar cousa pesada. ¡Economía expresiva! Fór-mula tan precisa como aqueles pro-gramas que solicitaba o Señor An-guita, non sei se recordan.

E por aí, polos vieiros dunha ex-presividade enxoita, van os tiros desta muller, María López Sánchez, nova nesta praza (ao menos para mín) e dunha novidade moi chama-tiva, desas que petan con forza na porta dunha literatura, a galega,

ta (un refitolero diría que se rein-venta) a partir do desamor. Que a leva a remexer na cativa que fora, preadolescente nunha travesía ini-ciática, como ten que ser, e na que viaxa unha actriz a exercer sobre a rapazola fascinio extremo. Muller, en fin, que lle servirá de modelo e exhibición, nunha escena na que C., nome con inicial, e abonda, exerce de “voyeuse”, aprendendo nun mo-mento o que haberá de marcar os seus perímetros vitais. De filla a na-rrarse o proceso autodestructivo dunha nai, elegante e distante.

Moita tea, si, para un traxe deli-cadísimo, o gobernado por María López Sánchez (Lugo, 1973), maxistral nas escenas eróticas, maga nas maneiras sicolóxicas dun-ha literatura grande que nos trae unha autora que sabe contar moitas cousas reducíndoas ao proceso do-rido de quen se atopa, xa muller, na cativa que sube a un barco no que se vai rodar unha película. E logo, vin-te ou vintecinco anos despois re-mexe nos seus interiores para reve-lar o seu propio filme, axustándo/axeitando as contas consigo mes-ma.

Tamén coa historia que pon dian-te nosa López Sánchez, como se nada tivese pasado. Senón que pa-saran unha chea de cousas.

VICENTE ARAGUAS

precisada de caras novas. De caras novas, dixen, que de caralavadas xa estamos abondo abastecidos.

“A forma das nubes”, daquela, é un libro de lonxitude media, máis que un conto longo, menos que unha novela “comme il faut”, no que se combinan técnicas e manei-ras para construir esas nubes que pasan, e o título non engana. Ora, nubes non nada algodonosas, se-nón dunha dureza (polo demais flexible) extrema.

Así que non se me confundan, que esta non é unha “nouvelle” líri-ca, nin farrapos de gaita, senón a historia dunha muller que se recon-

Aparece agora o número do últi-

mo trimestre de 2012 da revista

Grial cun protagonista absoluto:

Carlos Casares. A primeira déca-

da sen o mestre de Xinzo serve

para que varios autores fagan un

percorrido polo valioso labor do

escritor ao longo da súa traxecto-

ria. Unha análise do seu traballo

narrativo, a amizade con Ramón Piñeiro, a súa relación con Galaxia, as cartas de

Xoán González-Millán ou as súas traducións, afondan en aspectos interesantes da

poliédrica personalidade dun dos grandes contadores de historias da Galicia da

segunda metade do século XX. Como a revista non é monográfi ca tamén inclúe

outros interesantes contidos. Así, xunto coas habituais seccións de novidades lite-

rarias e de creación, é máis que recomendable o lúcido e demoledor artigo do fi ló-

sofo Antón Baamonde sobre o presente nunha Galicia en vías de converterse

noutra cousa. Tamén se inclúen traballos da profesora Isabel Pires de Lima sobre a

poesía portuguesa ou o de Gonzalo Méndez Martínez sobre o xeógrafo Domingo

Fontán, sen esquecer o artigo de Victorino Pérez Prieto sobre as mulleres durante

a época de Prisciliano.

REVISTA GRIALVARIOS AUTORES.Editorial Galaxia. 12 euros.

UNHA DÉCADA SEN CARLOS CASARES

“María López, nova nesta plaza (alo menos para mín) e dunha novidade chamativa, desas que petan con forza na porta dunha literatura, a galega, necesitada de caras novas”

Page 5: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

CANCIÓN DE LA DESCONFIANZADAMIÁN SELCIEterna Cadencia Editora. Buenos Aires, 2012.

Primera novela de Damián Selci

Cuando un escritor “se estrena” ante el público lector se en-tiende que plantea

su obra con ambición, voluntad in-novadora, actitud rupturista e, in-cluso, afán de descubrir un medite-rráneo más. Este es el caso de la novela “Canción de la desconfian-za” (Eterna Cadencia editora, Bue-nos Aires, 2012) del bonaerense Damián Selci, obra que se presenta con las antedichas premisas... y al-gunas otras.

Hay novelas en las que uno entra (o lo intenta) pero no entran en uno; son novelas-muro, con páginas como cristales tintados, que exigen un curso de lectura en constante in-terrupción, con tropiezos y retroce-sos, con atención dispersa.

Personalmente, mientras iba le-yendo, iba pensando qué iba a decir aquí de una obra cuyo autor alude a “críticos de mirada torva”, a la pre-sencia de frases “que van a contra-pelo de lo esperable” (p. 76) y fren-te a la que precisamos presionar la frente “tratando de mantener la concentración” (p. 86) mientras el novelista nos apabulla con expre-siones como “un dentista histórico”, “gestos sin parientes”, “conciencia corrida de lugar”, “patria borronea-

LUIS ALONSOGIRGADO

da” y tantas otras empeñadas, como tantos pasajes de esta desvencijada o desquiciada o informe trama na-rrativa, en “negar lo evidente, afir-mar lo imposible, reivindicar por capricho y enloquecer de ingenio...” (p. 76).

Pero basta de citas de esta “Can-ción de la desconfianza” que podría serlo del desastre, del despropósito, de lo deformante o del caos, pues de la enumeración en general y de la caótica en particular, se sirve sin tasa el autor, que, a bandazos, va di-bujando, en sucesivas “liquidacio-nes”, una historia casi inexistente (Buenos Aires y Necochea como es-cenarios, mescolanza de motivos: sexo, música, educación, droga, viaje) a base de escenas de todo tipo y juicios tajantes sobre todo lo divi-no y humano, y un desfilar de per-sonajillos de todo tipo y condición, más o menos “esclarecidos”.

ELEMENTOS

La paradoja, la ironía y el sarcasmo y otras manifestaciones de la vieja retórica literaria recorren este dis-curso hecho con materiales dispara-tados, exhibicionistas, crueles o ab-surdos, en un cúmulo de chocantes y corrosivas escenas y situaciones.

La visión del país, muy al fondo, es absolutamente discrepante y dis-torsionada, paródica por momen-tos.

De esta novela, irreductible a cualquier forma de coherencia te-mática, escrita en modo presentati-vo, con personajes cercanos a cria-turas de un guiñol absurdo y zarandeado, lo verdaderamente en-comiable es el lenguaje, la prosa, que fluye filosa y agresiva, como un duro viento racheado, configurada en series enumerativas, en períodos anafóricos y, en fin, en una expre-sión acumulativa, barroquizante, manejada sin titubeos por un escri-tor dueño de un indudable poderío verbal, irreverente y burlón ante una realidad degradada, inauténti-ca, de tinglado farsesco.

Muy desigual, “Canción de la desconfianza” nos parece superior vista fragmentariamente que con-templada en conjunto o totalidad. Caben y conviven en ella elementos chocantes de un abigarrado micro-cosmos.

Rematemos, en fin, con este jui-cio: “Los que ganan escriben la his-toria, los que pierden hacen revisio-nismo” (p. 152). Entendemos que esta es una novela solo para lecto-res... sólidos. Y una salvedad: el es-critor confunde onceavo (partitivo) con undécimo (ordinal). Raro, muy raro en un escritor, sobre todo en uno de origen argentino.

La editorial Nórdica se lanza a una

de las seguras obras maestras de la

literatura rusa y el resultado es es-

pectacular. León Tolstoi publicó

esta novela corta en 1886. Supuso

una fi era crítica social a la aristo-

cracia del momento y a la banali-

dad humana. En este relato se ma-

nifi esta la gran crisis emocional que atravesaba Tolstoi. Mediante Iván Ilich, el

autor de “Guerra y paz” no sólo muestra el miedo a la muerte propia, sino que

muestra la indiferencia y el absoluto desprecio de todos los que le rodean, desde

su esposa, hijos, amigos, el médico, etc. Todos fi ngen que no ocurre nada, que

todo son imaginaciones, una enfermedad imaginaria, inexistente. Su refl exión fi -

nal sobre la fi nalidad de la vida es totalmente desgarradora. El constante declive

del personaje principal nos presenta una visión propia de la muerte, que acaba

transformando la historia en una de las obras más magistrales de la literatura. La

lucha contra la sociedad, la enfermedad, la muerte y su crítica al matrimonio y la

alta sociedad son características fundamentales en la literatura universal y ele-

mentos referenciales de la obra de Tolstoi. La presente edición, con una nueva y

ágil traducción de Víctor Gallego, contiene unas originales ilustraciones a cargo

de Agustín Comotto.

LA MUERTE DE IVAN ILICHLEV TOLSTÓINórdica. 18 euros.

LAS GRANDES PREGUNTAS DEL SER HUMANO

Emmanuel Carrère retorna con una

autoficción sobre el ucraniano

Eduard Limónov (guerrillero, escri-

tor, mayordomo, preso político, ene-

migo de Vladimir Putin) un objeto de

investigación y excusa para que el

autor de “Yo estoy vivo y vosotros

estáis muertos” continúe contando

su historia personal. Esta insólita novela biográfi ca, o biografía novelada, recons-

truye la vida de un personaje real que parece surgido de la fi cción. Un ser desme-

surado y estrafalario, con una peripecia vital casi inverosímil, que le permite al

autor trazar un contundente retrato de la Rusia de los últimos cincuenta años y al

mismo tiempo aventurarse en una indagación deslumbrante sobre las paradojas

de la condición humana. Ambiguo, escurridizo y estrambótico, este personaje fas-

cinante y detestable a partes iguales, mitad héroe romántico y mitad majadero

abominable, es tan contradictorio y desconcertante que se convierte por derecho

propio en carne de novela y en el protagonista de esta espléndida y sorprendente

narración. Un libro que ha tenido una gran fortuna crítica y ha sido galardonada

con el Premio Renaudot, el Premio de la Lengua Francesa 2011 y, en especial, el

Prix des Prix 2011, que se elige entre las obras ganadoras de los ocho premios lite-

rarios franceses más importantes.

LIMÓNOVEMMANUEL CARRÈRE Anagrama. 19,90 euros.

EJERCICIO DE LITERATURA BIOGRÁFICA

más

Lib

ros

31

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

a

Page 6: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Prologado polo presidente da AELG, o poeta Cesáreo Sánchez Iglesias, o volume recolle unha con-ferencia inaugural de Tati Mancebo sobre “As revistas na era dixital” e os relatorios de dúas mesas redondas: unha primeira arredor do concepto “Crear desde a ventá” e unha segun-da para “As revistas dixitais na Gali-za: pasado, presente e futuro”.

Coordinada por Antía Otero, vi-cepresidenta da institución, a pri-meira das mesas reuniu as voces de tres poetas singulares que desenvol-veron (e algúns aínda desenvolven) na Rede interesantes espazos de co-municación. Velaí o ciborg literario ...mmmm... de Estíbaliz Espinosa, o colaxe creativo de anacibeira.blogs-pot.com e o punk poeticomusical de Leo F. Campos en Haicu.

Pola súa banda, a segunda das mesas tivo como mestra de cerimo-nias á tamén poeta Elvira Riveiro Tobío, quen cedeu a palabra a Chus Nogueira para que fixese un ex-haustivo varrido das orixes e actua-lidade das revistas literararias en internet; a Gaspar Domínguez para

DA TINA Á PEGADA DIXITALESCRITA CONTEMPORÁNEA- ACTAS DO VI ENCONTRO DE NOVOS ESCRITORESAsociación de escritores en lingua galega

Revistas dixitais

Continuando co seu im-pagable labor de difu-sión e análise da litera-tura galega de noso, a

AELG, a través do seu voceiro a revis-ta Escrita contemporánea, publicou un volume no que se recollen as Actas do VI Encontro de Novos/as escrito-res/as baixo o título xeral de Da tinta á pegada dixital.

Esta entrega de Escrita contempo-ránea –que na súa particular numera-ción alfabetizada fai xa o R– debróca-se no moi suxestivo e complexo mundo das revistas dixitais como no-vos espazos para a presenza da litera-tura na sociedade actual.

Cómpre dicir que, como queira que os encontros que reproduce esta publicación tiveron lugar en se-tembro do 2011, algunhas das in-formacións ou valoracións que nel se verteron foron xa matizadas ou superadas pola vertixinosa realida-de dixital. Secasí, é evidente que a cerna do alí exposto segue a ter vixencia e que gran parte das súas propostas se viron tamén confirma-das neste tempo.

que falase da poesía e o medio elec-trónico dende a súa experiencia como xestor da páxina Andar21.net; e a Montse Pena Presas para que se ocupase das plataformas que acubillan a crítica literaria galega entre retrincos de tinta e bytes.

É moi de agradecer que as xentes da AELG tomasen a iniciativa de convocar este foro e publicar as pre-sentes actas. Neste mundo eviden-temente internetizado, onde a con-vivencia da prensa en papel e os novos medios dixitais é unha reali-dade da que a práctica totalidade da nosa sociedade xa participa, fa-cíase necesario reflexionar sobre as posibilidades que este novo conti-nente abriu para a creación e o pen-samento dende as revistas que pola arañeira circulan.

Para tod@s @s que, como ciberlector@s asidu@s, navegades polo ancho mar da Rede este Escri-ta contemporánea. Da tinta á pega-da dixital ha ser lectura coa que hi-perenlazar lediciosamente. As súas páxinas complementariamente non electrónicas esperan por vós.

letr

asA

tlán

tica

s

De esquerda a dereita, Ana Cibeira, Estibaliz Espinosa, Leo F. Campos e Antía Otero

ARMANDO [email protected]

32

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Page 7: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Ópticos gallegos ejercen como voluntarios en países desfavorecidos

La Fundación Ruta de la Luz tiene como objeti-vo ayudar a la pobla-ción menos favorecida

de todo el mundo en la mejora de su salud visual, convirtiéndose en refe-rente en materia de ayuda humani-taria, en el área de la salud visual en España.

Un buen número de profesiona-les de la salud visual trabajan en los diferentes proyectos que desarrolla esta fundación de una forma volun-taria, entre ellos algunos ópticos y optometristas gallegos que han via-jado recientemente a países como Mozambique o India para contri-buir a la importante labor de ayuda realizada allí.

EXILIADOS TIBETANOS

En los meses de octubre y noviem-bre del año 2012, la Fundación Cio-ne Ruta de la Luz y Fundación Casa del Tíbet llevaron a cabo una misión óptica en el norte de India destina-da a apoyar a la comunidad tibeta-na en el exilio.

Hasta lndia viajaron las herma-nas Tania y Carla Roris, optometris-tas de Ópticas Roris (Pontevedra). En las dos semanas que duró el pro-yecto practicaron en torno a 800 re-visiones visuales, con la ayuda de Pedro Guarddon y Consuelo Torres, cooperantes de Casa del Tíbet.

En esta ocasión, el público obje-tivo de esta campaña se amplió a la población general, además de a es-tudiantes, que tuvieron la oportuni-dad de someterse a un completo examen optométrico primero y que pudieron después acceder a unas gafas correctoras.

Los voluntarios llevaron a cabo un promedio superior a las 100 re-visiones al día. Otro dato importan-te es que la misión óptica intensiva de los cooperantes detectó 426 ca-sos que precisan corrección visual. Como consecuencia, los talleres so-lidarios de la fundación ultiman ya el montaje de las gafas que serán enviadas próximamente a India.

EXPERIENCIA

Para Tania Roris es su segunda ex-periencia como cooperante, prime-ra en India, y ambas de la mano de la Ruta de la Luz. “Me dejó impre-sionada la amabilidad de la gente y el agradecimiento que te trasmiten cuando les ayudas”, afirma.

Carla Roris, que se estrenaba como voluntaria de la fundación,

En tiempos de crisis la solidaridad crece y esto se comprueba en las diferentes campañas de colaboración y misiones de cooperación que muchas entidades,

instituciones, asociaciones... desarrollan con la ayuda de profesionales voluntarios, tanto dentro como fuera del país. Así, varios ópticos

optometristas gallegos han participado en una de las iniciativas desarrolladas por la Fundación Ruta de la Luz en varios países desfavorecidos.

no olvida las caras de satisfacción de sus pacientes “cuando con las lentes de la caja de prueba compro-baban que podían recuperar una vi-sión normal”.

Las dos subrayan el grado de concienciación de la población para conservar los valores de su cultura aun viviendo lejos de Tíbet y el an-sia de aprender para contribuir a mantener esa identidad con la for-mación adquirida. “Todos los niños quieren estudiar y graduarse en ca-rreras que sirvan para ayudar a los demás”, dicen.

MOZAMBIQUE

Por otro lado, la Fundación Ruta de la Luz también mantiene un proyec-to de atención a la salud visual en Mozambique desde el año 2006. El gran trabajo de concienciación de los cooperantes voluntarios ha cala-do en la población durante estos años, cambiando sus hábitos de hi-giene visual.

El gallego José Manuel Muiño acaba de regresar de allí. Su última expedición ha durado quince días, plenos de trabajo incesante y agota-dor, pero gratificante. Para José Ma-nuel era su segundo viaje a Boane.

“Estuvimos alojados en el orfa-nato de la institución portuguesa Casa do Gaiato, una de nuestras contrapartes allí. El despertador so-naba a las cinco de la mañana. Co-menzábamos a trabajar a las seis y media, y lo hacíamos sin parar has-ta las seis de la tarde”, describe sa-tisfecho José Manuel.

En la campaña de 2012 exami-naron la salud visual de 850 estu-diantes de entre 5 y 16 años en dos escuelas y dos institutos ubicados en las inmediaciones de Boane.

COOPERACIÓN

España es el país europeo con mayor número de niños que necesitan algún tipo de corrección visual, aunque el 23 por ciento de los padres no toma ningún tipo de precaución para proteger los ojos de sus hijos del sol. Según un estudio realizado por una multinacional del sector óptico, todavía un tres por ciento de la población española mayor de 18 años no se ha realizado nunca una revisión ocular. El 46 por ciento afi rma que la primera revisión visual se debe hacer entre los 3 y los 6 años, a pesar de que, según el estudio, la edad real a la que se la realizan es a los 22 años.En Europa, un 34 por ciento de los

menores a cargo de sus padres hace uso de algún tipo de corrección visual. España es el país que ha presentado un mayor porcentaje de niños que utilizan estos sistemas (42%), muy por delante de otros, como Países Bajos (27%) o Gran Bretaña (25%).Cada vez la sociedad está más concienciada de lo importante que es proteger la piel de los niños y adultos, pero no asimilan que la protección de los ojos es igualmente imprescindible. Según el Colegio de Ópticos Optometristas de Galicia, casi el 25% de los padres no toma las medidas necesarias para proteger los ojos de sus hijos durante sus primeros años.

ESPAÑA ES EL PAÍS EUROPEO CON MAYOR NÚMERO DE NIÑOS QUE NECESITAN ALGÚN TIPO DE CORRECCIÓN VISUAL

La misión en India tuvo como objetivo niños y jóvenes de la comunidad tibetana en el exilio

Los ópticos de la Fundación Ruta de la Luz revisaron a unas 900 personas en Mozambique

Una de las voluntarias gallegas realiza una revisión ocular a un monje

enD

etal

le

33

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

a

Page 8: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Comedia de enredos a la española en “Muertos de amor”

Dirigida por Mikel Aguirresarobe, el fil-me español “Muer-tos de amor”, cuenta

la historia de un hombre reconverti-do en celoso tras ver como su espo-sa saborea las mieles de la infideli-dad en el restaurante en el que trabaja.

Javier Veiga, Marta Hazas, Ra-món Esquinas e Iván Massagué, protagonizan esta comedia españo-la que enreda bajo el amor a cuatro jóvenes que cruzarán sus vidas en-tre fogones.

Jessica Chastain (“La noche más oscura”) y Nikolaj Coster-Waldau (“Juego de

tronos”), protagonizan “Mamá”, una película dirigida por el hispa-noargentino Andrés Muschietti so-bre una pareja que adopta unas ni-ñas que, tras quedar abandonadas a su suerte en el bosque, sobreviven gracias al cariño de un atormentado fantasma.

Presentada en el Festival de Sit-ges de 2008 y producida por Gui-llermo del Toro, el largometraje de terror sobre las pequeñas Lilly y Vic-toria (Isabelle Nelisse y Megan Charpentier), aterriza en la panta-lla española tras arrasar en las salas de Estados Unidos.

MAFIOSOS

Asimismo, Ryan Gosling, Emma Stone y Josh Brolin tratarán de combatir en “Gangster Squad” (Bri-gada de élite) al mafioso Sean Penn, que ejerce su dominio sobre las dro-gas, las armas, las prostitutas y las apuestas en Los Angeles del año 1949 bajo la protección de las auto-ridades y de los políticos.

El drama criminal dirigido por el estadounidense Ruben Fleischer (“Zombieland”) acompaña de ac-ción la historia de cómo un grupo

El terror, el drama y el crimen invaden la cartelera esta semana

Pocas semanas antes de que Hollywood se vista de gala para celebrar su gran gala del cine y el éxito de las mejores películas del pasado año, los protagonistas de los premios de la Academia se reunieron en un evento mucho más informal: el almuerzo de los nominados a los Oscar 2013. Muchos saludos y aplausos tuvieron lugar durante la reunión, sobre todo para la joven Quvenzhané Wallis, Steven Spielberg y Hugh Jackman, con Helen Hunt en la imagen superior. También estuvieron Anne Hathaway y su esposo, Adam Shulman (abajo), siendo el gran ausente el actor Daniel Day-Lewis. EFE

Aunque resulte bastante sorprendente, ha sido esta semana cuando el veterano actor Robert De Niro dejó las huellas de sus pies y sus manos impresas en el Teatro Chino de Los Ángeles, en una ceremonia a la que asistieron su familia y amigos. EFE/ BRET HARTMAN

ALMUERZO PREVIO A LA ENTREGA DE LOS OSCAR

ROBERT DE NIRO DEJA SUS HUELLAS EN EL TEATRO CHINO DE LOS ÁNGELES

LA SOBRENATURAL “MAMÁ”, PRODUCIDA POR EL MEXICANO GUILLERMO DEL TORO Y PROTAGONIZADA POR JESSICA CHASTAIN, DESTACA ENTRE LOS ESTRENOS

EL CINE NACIONAL DA EL TOQUE DIVERTIDO A LA OFERTA CINEMATOGRÁFICA, MIENTRAS LA ACTRIZ EMMA WATSON DEMUESTRA LAS VENTAJAS DE SER UN MARGINADO

Por otro lado, el escritor Stephen Chbosky se pone tras las cámaras para dirigir a la actriz Emma Wat-son en la película “Las ventajas de ser un marginado”, un filme sobre la amistad y la soledad que está ba-sado en su exitosa novela “Somos infinitos”.

Ezra Miller y Logan Lerman com-pletan el trío protagonista de este largometraje de los productores de “Juno” que explora el avance social de Charlie, un joven tímido que sue-ña con introducirse en el mundo de la literatura.

la chilena que aspira a conseguir un premio Oscar a la mejor película ex-tranjera.

Narrado todo ello a través de los ojos del joven publicista encargado de orquestar la campaña, el filme dirigido por el chileno Pablo Larraín ya ha paseado su éxito por los festi-vales de cine de Cannes, Toronto y La Habana, donde llegó con los en-tresijos de un referéndum que tuvo la vocación de liberar al país de la opresión.

cineT

eatr

o

El actor Coster-Waldau, el director Andy Muschetti y la guionista de “Mamá”

de policías actuando al margen de la ley se reúne para poner fin al le-gado de Cohen.

EL CHILE DE PINOCHET

Por último, basada en la campaña opositora previa al plebiscito del 5 de octubre de 1988 en Chile, cuan-do ganó la opción contraria a la continuidad del dictador Augusto Pinochet, “No”, protagonizada por el mexicano Gael García Bernal, se ha convertido en la primera pelícu-

34

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Page 9: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

En España, los acuchillamientos comenzaban ya en la primera

secuencia: la cortaron sin más. El Mr. Belvedere de la época es-

cribía en Fotogramas que no le había extrañado, dado el fuerte

contenido erótico de la escena (Marion Crane aparecía en sos-

tén y Sam Loomis con el torso desnudo en una pecaminosa ha-

bitación de hotel, a las tres menos diecisiete p.m.). No se me

asombren: esas cosas pasaban. Como “ellos” ya han vuelto,

pronto tendremos ocasión de recordar lo que valen peines, pei-

netas y tijeras. El estreno ferrolano de “Psycho” nos aporta una

anécdota amarcord: un par de motoristas, casco y gafas oscu-

ras, recorrieron la larga cola –abarcaba toda la manzana– frente

al cine Capitol, sábado tarde, al grito reventador de “¡El asesino

es Tony Perkins, vestido de abuelita…!” Daño físico, sus madres

no recibieron, que yo sepa…

Incesto, necrofi lia, voyeurismo…La secuencia de la ducha (sea quien

sea su pajolero padre), la del asesinato del detective Arbogast, la de

Norman Bates dándole explicaciones no pedidas a una mosca… en

un monumental tratado de técnica cinematográfi ca, con la banda

sonora de Bernard Herrmann como música de fondo. De ella dijo su

autor, según Francisco Trufa: “La construcción es esta película (…)

es mi experiencia más apasionante como juego con el público. Con

“Psycho”, dirigía a los espectadores, “exactamente igual que si to-

cara el órgano”; para redondear, añade el maestro que lo que apre-

cia en ella el público no es ni el mensaje, ni la interpretación, ni la

novela madre: “Lo que ha emocionado al público era el fi lm mismo”.

Después de haberla visto docenas de veces, no puedo mostrarme

más de acuerdo: se trata de una mera cuestión de Arte realizando

su tarea. Y a ver ahora cómo explico que, ni de lejos, se trata de mi

Hitchcock favorito; ni siquiera está en la cola entre los cinco prime-

ros…”Vértigo” ocupa el primer puesto, desde luego…Luego vie-

nen… ¡Qué sé yo…! Este orden, con un poco de suerte, puede valer

para la próxima media hora: 2) “Con la Muerte en los Talones”; 3)

“La Ventana Indiscreta”; 4) “Alarma en el Expreso” y 5)”Los Treinta

y Nueve Escalones”… Ah, ¿conque sí, camarada Tovarich? ¿Qué

pasa con “Frenesí” y su travelling cabrón, que arranca al espectador

de donde quiere estar –el escenario del crimen, por no perder deta-

lle–, arrastrándolo, escaleras abajo, hasta la puta calle, o sus sucu-

lentas recetas de cocina (una sopa de pescado de chuparse los pez…

digo, los dedos…)? Informaré al Comité de que, además, se te ha ol-

vidado, en tu autocrítica, mencionar a la Sra. Danvers, la muerte de

Juanita de Córdoba en “Topace”, el asesinato de Gromek en “Corti-

na Rasgada”… (¡Espérame en Siberia, vida mía…!)

Velahí un “making of” apócrifo de “Ps-ycho”, una especie de seance espiritista

para conjurar los demonios familia-res del maestro de maestros y, ya de paso, uno de mis cineastas favoritos full time, junto a Bergman y a Bu-ñuel, cuando me levanto con buen pie; cuando no, suelo trocar a Berg-man por Fellini (después de todo, eran muy amigos); el que nunca cae de la lista, y no sé cómo se las arre-gla, es Sir Alfredo.

El macguffin, una metonimia donde se parte de un rodaje para llegar al corazón/cabeza de su di-rector o sus intérpretes, lo veíamos, hace un par de décadas, oficiado por Clint Eastwood y su “Cazador Blanco, Corazón Negro”, donde asistíamos, manda castaña, al roda-je de “La Reina de África” de John Huston; otrosí, “RKO 281” (Benja-min Ross, 1999), nos colaba, de es-trangis, en el plató de “Ciudadano Kane”. No habiendo dos sin tres, en 1 9 8 6 , l o s T a v i a n i (“Allosanfant”,”Padre, Padrone”…), unos rojazos hoy descolocados, re-creaban el rodaje de “Intolerancia” de Giffith en “Buenos Días, Babilo-nia” …El problema en este tipo de ceremonias es siempre el mismo: los actores se ven obligados a encar-nar a unos “personajes” cuyo careto original ha llegado, indeleble, hasta nosotros…Y el de Hitch ya no diga-mos, metiendo baza presencial en todas sus películas (hasta se las ma-ravilló para aparecer en “Náufra-gos”…), ejerciendo de presentador en su “todo a cien” televisivo, o pres-tando iconografía para ilustrar las portadas de antologías de unos re-latos cortos que, él confiesa, ni si-quiera había leído…

El primero en pagarla es Anthony Hopkins: embutido en cojines, re-sulta tan creíble como increíble (al 50%). De haber estado interpretado por DeNiro, seguro estoy, éste se hu-biese puesto a engordar como un toro salvaje. Hopkins, visto de lejos, de perfil o de espaldas, a veces, ¡qué

amplia sonrisa, el espectador, mosqueadísimo, se apresura a aconsejarle, mentalmente, que se tome una ducha, a ver si se le pasa lo que tenga…Bueno, claro, tres cuartos de lo mismo le sucede a Jessica Biel cuando pretende ha-cerse pasar por Vera Miles…Éra-mos pocos y comparece un tal Ja-mes D´Arcy –pariente pobre, digo yo, del guaperas de “Orgullo y Prejuicio”– afirmando que viene siendo Norman Bates y su pajole-ra madre… Helen Mirren, siem-pre majestuosa, interprete el per-sonaje que interprete, aquí juega a ganar, porque: a) Alma Reville está mucho menos vista que su zagalote; y b) porque la cosa va de lo importantes que son las mu-jeres en la vida y milagros de los grandes hombres, lo que la con-vierte en protagonista absoluta de la cinta y el medallón colgante adjunto. Hitchcock sin Alma (ma-yúscula optativa) no iría a ningu-na parte… ¡Qué bonito y qué bien traído…!

Alfred, the Great (en todos los sentidos), el Zampabollos, el Alco-hólico, el Obseso Sexual… Si quie-ren más detalles picantes, asómen-se a su biografía by Donald Spoto, editada, inter nos, por “Ultramar” (1985); si lo que les interesa es su modo de entender y realizar el Cine, imprescindible (y ciertamen-te gozosa) resulta la lectura de “El Cine según Hitchcock”, exhaustiva pero nada cansina entrevista que le realizara François Truffaut, a me-diados de los 60, pasando revista a su filmografía, desde su época muda a “Cortina Rasgada” (1966).

Un misterio: en la peli no se menciona, siquiera de pasada, el nombre de Saúl Bass, diseñador, plano a plano, en un “story board”, de la secuencia de la ducha...

JOSÉ TORREGROSA

Hitchcock

Psicosis, de A. Hitchcock-1960

la vuelta al mundo en 80 clásicos

UNA PELÍCULA DE VINCO SACHA GERVASI

cineT

eatr

opatético…!, hasta pudiese llegar a dar el pego…Pero, como ya sabe-mos que no es él, tanto esfuerzo acaba por resultar una auténtica pérdida de tiempo… A un servidor, redicho inveterado, se me acordó “El impostor inverosímil Tom Cas-tro” de Borges…Bien pudo Mr. Ger-

vasi haberlo tenido muy en cuen-ta…

Esperen porque hay más… Cuando la Srta. Escalata (Johans-son), tomándonos por Mammy, que tenía unas tragaderas impo-nentes y no había más que verla, afirma ser Janet Leigh, con una

35

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO 2013 Nord

esí

a

Page 10: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

enFo

togra

mas

36

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a muchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol

ASHLEY TEMBRÁS

¡Felicidades por tu 8º cumpleaños! De parte de tu padre, que te quiere mucho. Sigue así de linda y buena, revieja.

BRIAN

¡Muchas felicidades, y ya van 6!! De parte de tus padres, abuelos y tu madrina. Te queremos mucho.

ALICIA Y VICENTE

¡Casi se nos olvida! ¡Feliz cumpleaños!!! No cambiéis nunca, más vale payasiños que sosiños. Un besazo de vuestra familia de Cornido.

ANPA

¡Muchas felicidades!! No cambies nunca. Te queremos. Con cariño, tus nietos, tu hija, tu yerno y Noelia.

SARA HERNÁNDEZ VAN GEFFEN

Ya cumples 7 añitos. ¡Qué grande te estás haciendo! ¡Muchas felicidades! Un beso enorme. Te queremos, mamá y papi.

Page 11: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

enFo

togra

mas

37

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

amuchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol

RUBÉN, ANDREA Y PAULA

Felicidades a los papás más orgullosos y los niños más guapos. Enhorabuena por el tercer papá noel que ha llegado a vuestras vidas. Besos y abrazos. M y R.

LIDIA

¡Feliciddades cielito! sigue así de buena. De parte de tu primita, abuelos y tíos. Te queremos mucho, princesa.

CANDELARIA

¡Muchas felicidades a todas por vuestro santo y la boda de los pajaritos!!

MANU, RAFA Y JUAN CARLOS

Felicidades a los tres Acuario. Eso sí, ojo con el lacón que a estas edades las comilonas pasan más factura. Besos de todos vuestros amigos y familia.

ANA BELÉN GARCÍA TORRENTE

Enhorabuena por tu cargo de presidenta de la SCD A Pombiña, de Pedroso. Los que te queremos confi amos mucho en tí, guapa. Ánimo, lo harás genial.

Page 12: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Los homenajeados, Antonio Martínez y Luisa Anido

José Tomén y Felisa Martínez

Luis Vicente Casteleiro y Lola

Kika Casteleiro, Rubén Martínez, Sara Martínez y Luis Martínez

Cholo Pérez y José Varela

Luis Casteleiro, Benjamín Casteleiro y Sofía Piñeiro

David Casteleiro, Marta Brage, Paco Maestre y Valle Beade

Jaime Martínez, Javier Martínez y Mª Carmen Chas

Bodas de Oro de Luisa y Antonio celebrada en Casa Becerra

E l pasado 15 de diciembre Luisa Anido y Antonio Martínez celebraron, arropados por toda su familia, sus cincuenta años de matrimonio. Todos juntos degustaron un menú elegido para conmemorar medio siglo de una relación de amor y compañía. La comida

se celebró en el restaurante Casa Becerra, en San Xiao de Narón.en

Foto

gra

mas

38

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Page 13: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Mary Carmen Chas, María Chas, Josefa Corral y Rosalía Rodríguez Los homenajeados cortando la tarta nupcial

La familia al completo posando para la foto de recuerdo de las bodas de oro de Antonio y Luisa

enFo

togra

mas

39

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

a

Dos invitados y Pablo Portabales

Santiago Diéguez y una invitada Dos asistentes

Pepe Ferrín y dos asistentesEl sumiller de Viña Costeira

Maribel Longueira y Jesús Flores

Convocatoria del primer concurso de fotografía Espíritu de Galicia

La bodega Espíritu de Galicia acaba de convocar su primer concurso de fotografía cuyo principal objetivo es el de compartir todas las sensaciones, ideas, sentimientos y emo-ciones que a través del arte de la fotografía se puede transmitir. La finalidad del certa-

men es buscar imágenes que plasmen toda la belleza del mundo gastronómico o enológico de Galicia. Para presentar esta iniciativa se organizó en el restaurante Alborada una cata de Viña Costeira, en la que participaron varios sumilleres.

Page 14: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Daniel Couto, Francisco González (Chisco) y Pedro Orosa

Juan Carlos Fernández, Manuel Sánchez y Javier Garrote

Juan Vilar, José Luis Vez y Manuel Rodríguez

Ramón Espelt, Juan Carlos Seoane y Julio Camacho

Manuuel López, Antonio Fernández (Toñin) y Gonzalo Hermida

Javier Garrote y Gonzalo Portela

Daniel Duque, Juan José Fernández y Francisco Fortúnez

Fernando Blanco, Luis Carlos Solla y Jesús Fernández

II Encuentro de radiotelegrafi stas de la Armada en el Toxos

E l pasado 24 de noviembre celebraron su segunda cena de confraternidad compañeros telegrafistas de la Armada. En esta ocasión escogieron el local del Toxos e Froles para reunirse y disfrutar de una buena comida.

enFo

togra

mas

40

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Page 15: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Juan Castro, Jesús Lorenzo y Eladio Rodríguez

Antonio Suárez, José Santiago, Rafael Bracero y Carlos Vilachá

José Manuel Freire, Salvador Quintía y José A. Pereira

Julio Fernández, Manuel Argueso y Juan Bertalo

Juan Pidal, José A. Otero y Julio Corgo

Domingo Varela, Antonio Paz, José Antonio López y Jesús Rumbo

C. V., Pablo Criado y Mercedes Gómez

José Padín, José Ramon Meizoso y Francisco García

Constantino Alonso (Tino), Julio Corgo y Marino Hernández

José Manuel Barreiro, Francisco Timiraos y Juan M. Tellado enFo

togra

mas

41

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

a

Page 16: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

enFo

togra

mas

42

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Marcelino Pantín, Mauricio Moreira, Carlos Couce y Diego García

Manuel Gutiérrez, Juan S. San Emeterio y Francisco López

José Marcial Romon, Antonio Seoane y José Manuel Barreiro

Luis Blanco, Eduardo Sedes y Ramón Gutiérrez

José Gallego, Daniel Lagoa, Juan C. Loureiro y Manuel Varela

Lisardo Rodríguez, Manuel Díaz y Luis Blanco

Cena de Navidad organizada por Afal en el local del Toxos

E l pasado 14 de diciembre trabajadores y personas vinculadas a la Asociación de Fami-liares y Enfermos de Alzheimer, Afal Ferrolterra, celebraron la tradicional comida de Navidad. Para esta ocasión escogieron como lugar de encuentro las instalaciones del

Toxos e Froles, donde pasaron una velada muy agradable en la que no faltó la buena comida y la excelente compañía.

Jesús Victoria, José Luis Ríos y Mari Neira Antonio Jiménez, Chus Peón y Alicia Quintela

Page 17: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Alfonso Martínez, Lourdes Martínez y Mª Carmen González

Isabel Caneiro, Mª José Jove y Sofía Bellón

Sandra Amoedo, Ana Santiago y Elvira Raña

Iria Abad, Paola Testa y Silvia Loureiro

Diana PIñeiro, Mª Dolores Tinquete y Lucía Cabanas

Cristina Sequeiro, Noelia Ríos y Alba Romero enFo

togra

mas

43

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

aFoto del grupo durante la comida

Page 18: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

NONITO [email protected]

Rosa López irrumpió en el panorama mu-sical español en 2001 aupada por su

triunfo en “Operación Triunfo”, ad-quiriendo una gran popularidad. Poco tiempo después aparecía su primer disco, “Rosa”, –a secas– en 2002 que alcanzó una cota de ven-tas de 400.000 copias, todo un ré-cord para una voz femenina ya que, hasta la fecha, ninguna cantante había alcanzado esas cifras.

Aprovechando el “subidón” po-pular que le proporcionó su pre-sencia en Eurovisión con “Europe’s living a celebration”, que le valió el apelativo de “Rosa de España”, edi-tó nuevo disco, “Ahora”, en 2003, que mantuvo el tirón popular. El álbum “Ojalá” vio la luz en las na-vidades de 2004 y tras él llegaron dos años de silencio discográfico que Rosa aprovechó para grabar canciones para bandas sonoras y dar una vuelta de tuerca a su ima-

En estos últimos tiem-pos se observa un cambio de hábitos en el “modus operandi”

de los artistas y grupos en sus con-ciertos. Se seguían y aún se siguen de momento, unas pautas… grabar un disco, editarlo y presentarlo en concierto, para vender copias al fi-nal del mismo. Después hacer una gira con el disco a cuestas…

Ahora se está acelerando el pro-ceso y se presentan en concierto canciones que se van a incluir en el disco para ver la acogida que pue-den tener. No esta mal, aunque los conciertos se “calientan” en directo con el material ya conocido, de ahí el proceso de promoción de los dis-cos para que el público los acoja con más entusiasmo en los directos.

El grupo Combo Dinamo, en la cabecera de la escena pop rock co-ruñesa, quiso catar la opinión de sus seguidores en directo probando en un concierto en la sala Mardi- Gras las nuevas canciones del nue-vo disco, que hará el número tres de su discografía, aún sin nombre, des-pués de “Quieto, muere, resucita!!!” (2011), que están grabando en los estudios Abrigueiro bajo la supervi-sión de Arturo Vaquero y que saldrá en primavera con canciones en cas-tellano.

La experiencia resultó positiva y las nuevas canciones siguen en lí-nea con el estilo personal y bien acogido del grupo”. La “prueba” fue satisfactoria y el disco promete…

La “nueva” Rosa López, en el teatro Colón

Combo Dinamo “prueba” su música en directo

EL TEATRO COLÓN DE A CORUÑA ANUNCIA PARA EL SÁBADO 23 DE FEBRERO LA LLEGADA DE ROSA –ANTES DE “ESPAÑA” Y AHORA “LÓPEZ”– QUE VIENE PARA OFRECER UN CONCIERTO QUE RECORRERÁ LAS CANCIONES MÁS DESTACADAS DE SU CARRERA MUSICAL DESDE QUE GANÓ “OPERACIÓN TRIUNFO”, EN UN CONCIERTO QUE INCLUYE ÉXITOS INTERNACIONALES, TEMAS CLÁSICOS DE LA MÚSICA POP Y LAS CANCIONES DE SU ÚLTIMO DISCO.

gen. Con 40 kilos menos edita en 2006 “Me siento viva”, en el que su voz se adapta al “Dance pop” y RTVE le otorga el premio al “Mejor disco del año 2006”. El disco “Pro-mesas” llega en 2008 y “Propiedad de nadie” en 2009, con composi-ciones de José Luis Perales. Ya en el verano de 2012, con “look” reno-vado, aparece “Rosa López” en el que la cantante incluye diez temas inéditos, alguno de propia autoría, y una versión dance de “Yo no soy esa” de Mari Trini.

No solo la carrera artística de Rosa López ha ido dando “banda-zos”, intentando encajar su buena voz en varios estilos –música ne-gra, pop, balada y dance– sin haber encontrado el suyo propio, de mo-mento –las buenas voces son siem-pre esclavas de “esa” canción “defi-nitiva”–, también su “imagen”… Ahora todo indica que, vuelve a la “carga” como demostrará en el concierto de A Coruña.

Los Coronas es un grupo de culto –tomó su nombre de Corona, localidad californiana donde Fender fabricó guitarras hasta 1991–, una banda pionera de la música surf en España, que lleva en la escena del rock instrumental español dos décadas pisando escenarios. Ahora vuelve a “cabalgar” sobre las olas instrumentales, después de cuatro años, con nuevo disco: “Adiós Sancho”, grabado al viejo estilo, en cinta de dos pulgadas, con el grupo tocando junto en la misma sala, buscando la magia de la primera toma y logrando un sonido único y muy orgánico, sin echar mano al famoso “corta y pega”. Trece composiciones originales aportadas por todos los componentes del grupo que dan a este trabajo una variedad estilística que abre una ventana nueva, caminos distintos para recorrer en el futuro, dando un carácter propio a la música instrumental: el sello de Los Coronas.

Grupo pionero de la era post punk, Depeche Mode (1981) se ha convertido en uno de las bandas más infl uyentes de la música actual, con ventas globales que superan los cien millones de discos. Ahora publica el álbum “Sounds of Universe”, que incluye nuevas canciones escritas por Gore y Dave Gahan. Gahan dice: “El álbum es muy orgánico y directo. No es un álbum de blues pero tiene mucha alma. Durante la grabación tratamos de incorporar más elementos de la puesta en escena y de los conciertos, involucrándolos en el disco”.

LOS CORONAS, “ADIÓS SANCHO”

DEPECHE MODE, “SOUNDS OF THE UNIVERSE”

todoM

úsi

ca44

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

Page 19: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

O diario de Dean Wareham

O mundo da música leva sufrindo cam-bios tan radicais nos últimos anos, que a

década dos noventa semella xa a derradeira do negocio musical tal e como o coñecemos os que xa non somos uns nenos. Daquela, a explo-sión comercial do chamado rock al-ternativo propiciada pola deslum-brante aparición de Nirvana, fixo posible que ducias de grupos que traballaban no modesto circuíto in-dependente pasaran polos despa-chos de discográficas máis podero-sas para asinar contratos suculentos, polo menos en aparencia.

Para Galaxie 500 o boom alter-nativo chegou demasiado tarde, xa pasaran a mellor vida en 1990, pero Dean Wareham, o seu guitarrista, foi quen de coller a onda coa súa nova banda. Refinando e reforzan-do a fórmula dos “galácticos”, aquel pop velvetiano e soñador de guita-rras e estruturas sinxelas pero aven-tureiras, Luna, conseguiu facerse un sitio máis ou menos cómodo no chanzo medio da escena ampliando o seu espectro estilístico e melloran-do a parte instrumental, ata que o esgotamento da fórmula e os cam-bios de membros leváronos a des-aparecer en 2004. Durante todos aqueles anos, Wareham levou un diario que, pasado o tempo, conver-teríase no punto de partida destas Postales negras que vén de publicar Libros de ruído, nova aventura edi-torial que confirma o bo momento polo que semella atravesar en Espa-ña a edición de libros de contido musical.

Non se detén moito Postales ne-gras nos seus anos previos á súa en-trada no mundo do rock, pero si o suficiente para contarnos a decisiva chegada coa familia desde a súa Nova Zelandia natal a Nova York,

CARLOS REGO

taria na que a música non a puñan nin discos nin CDs, senón unha co-nexión de banda ancha cortesía da Universidade. Era o ano 2001, co-mezaba un terremoto do que aínda se poden percibir as sacudidas e que se levaría por diante a unha indus-tria discográfica aínda na busca dunha solución á desaparición dos formatos físicos.

É de agradecer que, lonxe desas autobiografías ditadas polas gran-des estrelas do rock ao negro de gar-da, en Postales negras podemos ver e sentir ao seu autor, un Wareham que, ademais, mostra un agradeci-do interese pola realidade máis alá das fiestras da furgoneta do grupo, xa sexa con atinados comentarios dos diferentes países e cidades po-

los que transita a súa vida, como cun exquisito gusto musical e litera-rio.

Asemade, Wareham deixa ver na escrita as mesmas boas maneiras que nos seus discos, facendo gala dun estilo discreto e áxil que a exce-lente tradución ao castelán non fai máis que realzar, algo non tan habi-tual como sería de desexar.

HONESTIDADE Aínda que poida parecer unha his-toria cen veces repetida, Postales negras xoga as súas bazas con inte-lixencia, sexan estas a falta de repa-ro do seu autor en reflectir o mellor e o peor tanto de si mesmo como do ambiente no que se move, cutre ás veces, glorioso as menos, ou un sau-dable sentido do humor co que to-mar distancia dos momentos menos felices, e que ao mesmo tempo non lle impide revelar con honestidade e humildade o lado máis mesquiño da vida dunha modesta banda de rock.

Dese xeito, pode resultar igual-mente atractivo para os que xa co-ñecen e gustan do traballo musical do seu autor, como para os simple-mente interesados na trastenda do negocio musical vista dende den-tro.

(onde aínda puido gozar dos últi-mos bos momentos da escena do CBGB’s, tan influínte no son dos seus grupos), ou o seu paso pola ex-quisita universidade de Harvard, (onde participaría nun curioso gru-púsculo trotskista), precisamente o lugar no que coñecería aos que se-rían os seus compañeiros na aven-tura de Galaxie 500.

APRENDENDO POLO CAMIÑO A partires de aí, as miserias e os bos momentos da vida na estrada dun grupo de mediano tamaño entrelá-zanse co seu impacto na vida real dun fato de rapaces que aprenden polo camiño como a súa amizade será posta a proba constantemente. Wareham adica bastante tempo a explicar a dolorosa saída de Galaxie 500, aínda sen cicatrizar vinte anos despois, ou o traumático divorcio da súa primeira muller e nai do seu fillo, á que deixa pola nova baixista de Luna, dous dos momentos que semellan claves no desenvolvemen-to do libro.

Noutro deses intres que no seu día puideron parecer intranscen-dentes e dos que só anos despois so-mos quen de apreciar toda a súa importancia, os membros de Luna son invitados a unha festa universi-

Dean Wareham liderou dúas das

bandas de referencia do rock independente dos anos 80 e 90, Galaxie 500 e Luna

Cró

nic

as d

o ro

ck

45

Diario de FerrolDOMINGO,

10 FEBRERO DE 2013 Nord

esí

a

“POSTALES NEGRAS”DEAN WAREHAMPrólogo, Ignacio JuliáLibros de Ruido, 2012

Page 20: ordesía · 2013-02-11 · DOMINGO, Nordesía 3 FEBRERO DE 2013 “Os libros son o ... educación infantil e primeiro ciclo de educación primaria, contacontos con música e contos

Este ano cúmprese o bi-centenario do levanta-mento do chamado obelisco de Churruca,

hoxe situado nos xardíns de San Fran-cisco, obra que naceu como unha mo-numental fonte pública erixida no centro da praza de Armas, onde as fo-tografías e gravados de época amo-san a constante presenza das auga-doiras. A idea da súa construción débese á iniciativa do entón Capital Xeral de Galicia, o Mariscal de Campo Francisco Javier Abadía, durante unha visita que este home fixo a Fe-rrol o ano 1811.

A obra foi construída baixo a di-rección do arquitecto municipal Mi-guel Ángel de Uría, sendo costeada polo Concello e a Armada, sendo a última entidade a que facilitou para o monumento unha serie de blo-ques de cantería pertencentes á an-tiga Escola de Gardas Mariñas que se levantaba no campo de San Ro-que, máis tarde parque municipal. Quedou lista a principios do ano 1813, constando na acta da sesión municipal do 8 de Marzo dese ano o agradecemento do Concello de Fe-rrol, presidido polo Alcalde consti-tucional Pedro González de Carba-jal, ao citado Francisco Javier Abadía a erección desta obra singu-lar.

O elegante obelisco érguese un total de trece metros sobre o nivel do chan, iniciándose por un amplo pedestal cuadrangular de máis de catro metros de altura, sobre o que se ergue un fuste de sección decre-cente en altura, estriado no seu ter-zo medio e rematado dunha simbó-lica furna cineraria que lembra recoller os restos do mariño vasco Cosme Damián Churruca, nacido en Motrico o ano 1761, ingresado na Compañía de Gardas Mariñas de Ferrol o ano 1776 e falecido, xunto con moitos ferroláns, na batalla na-val do cabo Trafalgar que tivo lugar o 21 de Outubro do ano 1805.

Na súa instalación orixinal da praza de Armas, aproveitando as augas da antiga fonte do Castaño que alí existía, tiña catro canos para fornecer de auga aos veciños, que foron desmontados por mor do tras-lado do monumento a un visible e despexado lugar nos xardíns de San

Francisco o ano 1951, nunha deses numerosos cambio de lugar dos monumentos ferroláns, neste caso debido á construción na devandita praza do novo edificio do Concello.

O pedestal do monumento leva colocadas aos catro ventos, sobre unhas artísticas grilandas, sendas lápidas de mármore que substi-tuíron o ano 1903 ás corresponden-tes placas de bronce que levaba de orixe. Na correspondente inscrición latina alúdese á dedicación do mo-numento e se fai unha gabanza do brigadier Churruca, a quen se refire como ”ilustre honra de Ferrol”, qui-zais debido a que casara con María Dolores Ruiz de Apodaca, filla do Intendente de Mariña, poucos me-ses antes de saír de Ferrol ao mando do navío “San Juan Nepomuceno” cara a Cádiz.

O monumento ergueito na honra de Cosme Churruca, realmente lem-bra unha derrota: a dos buques da armada, xunto coa francesa, batida pola flota inglesa nas augas gadita-nas próximas ao Cabo Trafalgar. Esta batalla viño a supoñer la prác-tica desaparición dunha armada que foro creada o século XVIII e que naquel intre se atopaba mal prepa-rada, cos seus buques en mal estado operativo e carentes de repostos, mentres que as dotacións acusaban a falla de persoal especializado.

No combate de Trafalgar falece-ron algo máis de 1.000 mariños es-pañois, entre os que se atopaban nomes coñecidos como os dos bri-

remataron coa oración fúnebre pro-nunciada por Fernández Varela.

Foron varios os autores que pos-teriormente trataron na súa escrita o tema do combate de Trafalgar, desde o historiador naval Fernán-dez Duro ata o literato Benito Pérez Galdós. Especial interese para os fe-rroláns ten a “Historia del Combate Naval de Trafalgar”, obra publicada o ano 1851 polo militar, historiador e periodista nacido en Ferrol, José Ferrer de Couto. No seu traballo, re-putado de gran interese e lograda imparcialidade, o autor ademais de estudar o estado da Armada a finais do século XVIII, describe o combate de Trafalgar apoiándose en teste-muñas de primeira má, moitos de-les procedentes do seu pai Manuel Vicente Ferrer e do seu avó, ámbo-los dous participantes na batalla.

gadieres Churruca, Gravina e Alcalá Galiano. A maior parte dos buques da Armada española que participa-ron no combate, un total de nove sobre quince, saíran de Ferrol cun número estimado de 8.000 homes a bordo. Entre os falecidos na batalla houbo numerosos mariños ferro-láns e da comarca, estimados en máis de 500, polo que el combate de Trafalgar deixou unha forte im-pronta na urbe ferrolá e os seus arredores así como na memoria his-tórica dos seus veciños.Precisamente o crego ferrolán, Ma-nuel Fernández Varela, Comisario Xeral de Cruzada, foi o autor da Oración fúnebre que pronunciou o ano 1805 nas exequias celebradas na igrexa de San Xiao de Ferrol na honra dos militares mortos no com-bate de Trafalgar. Neste acto insta-louse na parte central da igrexa un rechamante cenotafio ou monu-mento funerario de tres corpos ado-biado de varias figuras alegóricas, amosando catro lápidas cos nomes dos falecidos no combate. Por riba do mesmo colocouse unha urna de mármore negro, que adoitaba con-ter as cinzas dos mortos, coroada coa impresionante figura dun es-queleto armado de gadaña repre-sentando a morte. Da lanterna da cúpula da igrexa penduraban catro grandes bandeiras navais a xeito dun dosel que cubría o monumen-to. O día 23 de Decembro dese ano 1805, coa igrexa chea de fieis, cele-bráronse as solemnes exequias que

JUAN J. BURGOA

Nas imaxes: o obeslico na actualidade (abaixo, unha do pasado) e o libro editado en 1851 de José Ferrer De Couto

enfi

andoH

isto

ria

46

Diario de FerrolDOMINGO,10 FEBRERO DE 2013N

ord

esí

a

O bicentenario do obelisco na honra de Churruca

CAPÍTULOS DO FERROL DE ONTE