oinez 2010 aldizkaria

REVISTA23sep.QXD 1/10/10 13:05 Página 1

Argitaratzailea:Paz de Ziganda IkastolaErmitaldea, 131610 Atarrabia948 13 66 [email protected]

Testuak:Nafarroa Oinez 2010

Argazkiak:Alfonso Perkaz eta Paz de Ziganda Ikastola

Disenua eta maketazioa:Javier Unzue (Horixe Diseño)

Inprenta:Gráficas IPAR

www.nafarroaoinez.netwww.oinezbasoa.com

Aldizkari hau %100 paper berziklatuan etaekologikoan inprimatu da, klororik gabe.

Esta revista se ha impreso en papel 100%reciclado, ecológico y libre de cloro.

Agurra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Batxilergoa, ikastolako helburua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Munduz mundu leloa eta globoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Ikastolen arteko elkartasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Oinezeko abestiaren egilea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Omenaldia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Arte Oinez’10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Eskoziar Highland jokoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Ibilbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Egitaraua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Txikiak mundura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Oinez basoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Oinez berdea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Festa osasungarria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Nafarroa Oinez irisgarri baten alde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

40.urtemuga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Munduz mundu argazkiz argazki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Babesleak:

Laguntzaileak:

Hedabideak:

Erakundeak:

3


4

nafarroa oinez 2010


Ibai alde

5

munduz mundu

Mende askoz Europa osoan nagusitu zen judeo-kristau tradizioak bi ibaien artean,Tigris eta Eufrates hain zuzen ere, lehendabiziko gizakiak kokatzen zituen. Eta horie-kin batera, noski, lehenengo hizkuntzak eta zibilizazioak. Zientziaren hutsuneak kon-dairek eta fedeek betetzen zituzten, gizakion garapenean urak izan duen garrantziaazpimarratu zuten. Herriaren irudimenak halako aldaerak ezjakintasuna gainditzekosortzen zituen. Baina ibaien ertzeetan sortu eta garatu zirela mundu osoko kulturagarrantzitsuenak egia dela aitortu behar dugu.

Baita Euskal Herrikoa ere, Aturri eta Ebro ibaien artean…

Arga eta Ultzama ibaiek bat egiten duten tokian gaude gu. Hor dago Paz de ZigandaIkastola. Ez ginen hor jaio, Iruñeko beste bazter batean baizik, baina hemen, ibaialdean garatu eta heldu gara, aurten gure 40. urtemuga ospatzen ari garelako. 40urte Paz de Ziganda bezala, baina bost gehiago Uxue Ikastola izenarekin emanda-koak kontutan hartzen baditugu. Istorio zaharrak dira horiek, baina adin horrekin,ezinbestez, begiak atzera joaten zaizkigu nondik gatozen gogoratzeko gure lehenen-go egoitza pisu zahar eta txiki bat izan zen... hastear zeuden izugarrizko ibilbidea-ren, eta paregabeko abenturaren aurreneko urratsak. Gero bajera batzuk etorri ziren,Atarrabiako Domingotarren komentu trauskilera iritsi arte. Eta hortik -1991koNafarroa Oineza antolatu genuen tartean- gaur egun gauden lekura etorri ginen.

Erronka berriak Paz de Ziganda Ikastolakoentzat, duela berrogei urte hasitakoproiektua oraindik bukatu gabe dagoelako. Azken urratsa falta zaigu hasierako aben-turazaleen ametsa asetzeko: Batxilergoa abian jartzea. Horrela, gure ikasleek 2-18urte tarteko maila guztiak ikastolan bertan beteko lituzkete. Eta horretarako, derrigo-rrez, eraikuntza berri bat behar dugu.

Ez dugu ahaztu behar ikastola baten atzean, edozein izanda ere, euskara bera dago-ela. Ez dugu ahaztu behar Nafarroa Oinez bera euskararen aldeko festa bat dela.Egun egokia euskaraz abesteko, dantzatzeko, jolasteko…bizitzeko! Are gehiagoNafarroa Oinez festa bere 30. urteurrena ospatzen ari den honetan. Egiazta dezagunduela hilabete batzuk Iruñeko kaleetan ozenki aldarrikatzen genuena, euskaraz bizi-tzeko eskubidea, EUSKARA eta FESTA bat eginez.

Aipatu ditugun ibaien aldera, bisitari ongi etorria, pozik ibiliko zara. Gehienetan, urazeta naturaz inguraturik paseatuko zara, zuk disfrutatu ahal izateko prestatu dugunibilbidean. Aprobetxa ezazu, bada, Iruñerriko zonalde hau hobeki ezagutzeko.Aprobetxa ezazu Argak eta Ultzamak eskaintzen dizkiguten paisaiak gozatzeko.

Euskararen aldeko festa den Nafarroa Oineza gure ibai-alde honetan ospatzen arigara. Euskararen alde elkartasunez osaturiko festa, jai honen oinarria elkartasunabaita. Euskararen alde, elkartasunez, ehunka boluntariok lan egiten baitute.

Ibaien alde gu, Paz de Zigandakook. Baita zu, ongi etorria zaren ibiltaria. Ez bazene-kien, Ibaialde Lodosa-Sartagudako ikastola da. Euskara eta elkartasuna eskutik hel-duta, prestatu ditugun bost guneetako bat haiei eman diegu. Haien beharrak etagureak bat eginez.

Junto al río

El agua es uno de los elementos fun-damentales para la vida. De ahí, quedesde la antigüedad, el ser humanohaya ido realizando sus asentamientosjunto a los ríos. En sus proximidadesse han desarrollado las distintas cultu-ras y civilizaciones del mundo entero ytambién, por supuesto, la vasca, quese extiende entre el Adour y el Ebro.

Paz de Ziganda se sitúa en la con-fluencia de los ríos Ultzama y Arga,adonde llegó tras un largo peregrinarpor diferentes bajeras y locales dePamplona, y recalar durante unos añosen el viejo convento de los Dominicosde Villava.

Mucho ha llovido desde aquel 1970 enque Paz de Ziganda iniciara su anda-dura independiente tras desgajarse–por otro lado caminaría la ikastolaSan Fermin- de Uxue Ikastola, creadaésta seis años antes por un pequeñogrupo de familias amantes de la lenguavasca.

En el año en que el Nafarroa Oinezcumple su trigésimo aniversario, y laikastola celebra su 40 cumpleaños,hemos preparado un circuito que dis-curre precisamente junto a ambos ríos.Un recorrido que te permita, bienveni-do visitante, disfrutar de la naturalezade esta zona de Iruñerria, aunando,como es característico del Oinez, lafiesta y el euskera. Un día para pasear,para bailar o cantar, jugar...vivir, endefinitiva, en euskera, tal y como rei-vindicamos hace unos meses por lascalles de Pamplona en aquella históri-ca manifestación convocada porKontseilua.

Una fiesta, el Nafarroa Oinez, basadaen la solidaridad, y con la que Paz deZiganda persigue concluir el sueño deaquellos aventureros y aventurerasque la crearon hace cuatro décadas:implantar el bachiller, y concluir, deesa manera, todo el ciclo educativo.

Una solidaridad que se hace extensivaademás, este año a la ikastola Ibaialdede Lodosa, a la que Paz de Zigandacederá una parte de la recaudacióndebido a su grave situación económi-ca.

Junto al río (ibai alde), amable cami-nante, haremos una sus necesidades ylas nuestras.

Mikel AsiainPaz de Ziganda Ikastolako lehendakaria


6

nafarroa oinez 2010


7

PPaazz ddee ZZiiggaannddaa IIkkaassttoollaakkoo HHeezzkkuunnttzzaa PPrrooiieekkttuuaa hhaassttaappeenneettaattiikkhhaannkkaammoottzz ddaabbiill,, mmaahhaaiiaarrii hhaannkkaa bbaatt ffaallttaa bbaalliittzzaaiioo bbeezzaallaa:: bbaaddiittuuHHaauurr,, LLeehheenn eettaa DDeerrrriiggoorrrreezzkkoo BBiiggaarrrreenn HHeezzkkuunnttzzaakkoo eettaappaakk;;bbaaiinnaa eezz,, oorrddeeaa,, BBaattxxiilleerrggooaa.. HHaaiinn zzuuzzeenn eerree,, iikkaassttoollaarreenn hheellbbuurruuaa““llaauuggaarrrreenn hhaannkkaa”” ddeellaakkoo hhaauu sseennddoo ffiinnkkaattzzeeaa ddaa,, dduueellaa 4400 uurrtteehhaassiittaakkoo aammeettssaa bboorroobbiilldduuzz.. BBii uurrtteerreekkiinn hhaassii eettaa hheemmeezzoorrttzzii uurrttee--kkoo ggaazztteeaakk ddiirreenneeaann aammaaiittuu.. IIññaakkii EErrrroozz PPaazz ddee ZZiiggaannddaa IIkkaassttoollaakkoozzuuzzeennddaarriiaa ddaa eettaa bbeerraarreekkiinn ssoollaassaallddii bbaatt iizzaann dduugguu;; hhiizzppiiddee,,NNaaffaarrrrooaa OOiinneezzeekkoo hheellbbuurruuaa:: BBaattxxiilleerrggooaa PPaazz ddee ZZiiggaannddaaIIkkaassttoollaann..

Aspaldikoa al da Batxilergoa eratzeko asmoa? Bai, Paz de Ziganda Ikastolak sortu zenetik Batxilergoa izateko bokazioa izan du; izanere, 70. hamarkadaren hasierako promozio kanpainetan jadanik aipatzen zen.Geroago, orain dela 15 urte, ikastola berria eraiki genuenean, aurreproiektuaren plano-etan ere Batxilergo gelak eta espazio egokituak agertzen ziren. Dena den, bi momentuhorietan beste lehentasunei aurre egin behar izan genien eta ez genuen proiektua gau-zatu ahal izan.

Paz de Ziganda Ikastolako zuzendari lanetan hiru urte egin dituzu ElorriokoTxintxirrin Ikastolako zuzendaritzatik etorria. Nola bizi duzu Atarrabiako ikastola-ren amets honetan parte hartzea? Bizkaia aldetik etorri nintzenean Nafarroan ikastola bakar batek Batxilergoa izateakharritu ninduen. Paz de Ziganda Ikastolan 1.000 ikasletik gora ditugu eta Batxilergoaizateko baldintza guztiak betetzen ditugula iruditu zitzaidan. Dena den, 2008an ikasto-lako eragile guztien ordezkariekin egindako talde hausnarketa baten ondorioz hartugenuen, berriz ere, arestian aipatu duzun “laugarren hanka” honen bila joateko eraba-kia. Pertsonalki ilusio handia dut proiektu honetan ikastolaren bilakaeran urrats eraba-kiorra izanen delako etorkizunari begira.

Zein aurreikuspen egiten dituzue ikasle kopuruari dagokionez?Gure ikastola hiru lerrokoa da eta urtero 85 bat ikaslek bukatzen dute DBHko 4. maila.Denek, noski, ez dute Batxilergoa burutuko baina hau ez da soilik gure ikastolarenproiektua, Nafarroako Ikastolen Elkarte osokoa baizik. Gaur egun ikastolen ikasleriarengehiengo batek ezin du bere 16-18 bitarteko ikasketak ikastolen ereduan jarraitu etagabezia hori bete nahi dugu; guretzat, beste ikastolentzat eta baita inguruan ditugunD ereduetako eskolentzat ere onuragarri delakoan.

Nola antolatuko da Batxilergoa Paz de Ziganda Ikastolan?Bi lerrokoa izan daitekeela aurreikusten dugu, Zientzietakoa bat (bi gelekin), etaHumanistikoa bestea. Esperientzia handiko irakasleria dugu DBHn eta etapa batetikbestera beharrezkoa den koordinazioa pedagogikoa gauzatuz kalitate handia emandiezaiokegu proiektuari. Ikastolen Elkartean erreferente anitzak ditugu eta horietanoinarrituko gara lehenengo urratsetan (San Fermin Ikastolakoa, Tolosako Laskorainena,Durangoko Ibaizabalena…).

Atarrabiarentzat ere eskeintza zabaltzea aberatsa izan daitekekeela uste al duzu?Gu, nahiz eta eskola publiko bat ez garen, herri ekimenez sorturiko irabazi asmorikgabeko kooperatiba bat gara eta gure xedeetan argi aipatzen da Atarrabia eta inguru-ko biztanleriarentzat kalitatezko hezkuntza euskalduna eskeintzea dugula helburu.Batxilergoa ikuspegi horretatik ere gauzatzen dugu eta hainbat plaza beste zentrueta-ko ikasleekin beteko lirateke.

Euskaraz Bizi izan zen 1991ko Nafarroa Oinezaren lema. Paz de Zigandak alda-rrikapen honekin jarraitzen al du? Bai, euskaraz bizi izan zen 1991ko gure Nafarroa Oinezeko lema, Jose LuisGorostidiren zuzendaritzapean, eta urriaren 17an ere hori bera da gure aldarrikapena,Batxilergoa eratzetik haratago doana, Nafarroan eta munduz mundu, euskarak kulturondare gisa duen balioa goraipatu eta euskaraz bizitzeko eskubidea aldarrikatu. Gureikasleak euskara ikastolan jaso eta kalean euskaraz aritu daitezen.

Batxilergoa, ikastolako helburua

Iñaki ErrozPaz de Ziganda Ikastolako zuzendaria


8

nafarroa oinez 2010


9

munduz mundu

Batxilergo aurre-proiektua

Proiektua gauzatzeko eraikuntza berri bat egin behar dugu. Aurreproiektua dagoe-neko egina dugu. Eraikin berriak gaur egungo patioari zati bat kenduko dio eta kirol-degi ondoan kokatuko da. Leku horrek, gure eta baita diseinatu duen arkitektoareniritziz ere, abantaila oso inportantea dauka: Burlatako institutuetatik oso gertu koka-tuko da; ikastolako eremuaren barruan egonik errepide batek soilik bereiztuko ditu,eta ikastola bertako beste eraikinetatik ere (Haur Hezkuntzakoa alde batetik, etaLehenengo eta Bigarrenekoa bestetik) nabarmenki aldenduta egongo da. Horrelaikasle nagusienek eurentzako espazio independienteagoa izango dute.

Bi lerro ezberdin ezarriko dira: zientziak eta letrak. Lehendabizikorako bi ildo, eta batbigarrenerako. Bakoitzak behar dituen areto bereziak izango ditu.

Eraikuntza berriak hiru solairu izango ditu: behekoa gehi bi, beste eraikinekin orekamantentzeko; orientazioa, berriz, ekialde-mendebalde izango da, argia ongi jasotze-ko egokiena delakoan. Sarbideak zuhaitzez betetako pasabideraino ailegatuko denarkupe bat izango du. Beheko solairuan, alde batean bulegoa eta irakasleen aretoakkokatuko dira, eta bestean, berdinak diren hiru gela. Lehendabiziko eta bigarrenpisuek egitura berbera izango dute: mendebaldean, ikasleen gelak; eta ekialdeanareto bereziak gehi irakasleen esparruak. Estetikaren ikuspuntutik, gaur egun daudeneraikinekin armonia zaintzeko horietan erabili zen adreilu mota berbera jarriko da fa-txadetan, eta eramango dituen hutsuneek ondoan dagoen kiroldegia antza izangodute. Proiektu osoa kontutan hartuz, 2.500 metro karratuz ari gara, eta aurrekontua2.100.000 eurokoa da.

Un reto: El Bachillerato

El objetivo del Nafarroa Oinez de 2010es implantar el Bachillerato en la ikas-tola Paz de Ziganda, para completar elciclo educativo que abarca desde los2 hasta los 18 años. Para ello, esnecesario construir un nuevo edificioque albergue dicho tramo en el recin-to escolar. El emplazamiento elegidopara ubicarlo es la zona adyacente alpolideportivo. Cuenta con la ventajade que se encontrará junto a los insti-tutos de Burlada (separados por elvial), incluido en el recinto de la ikasto-la pero discretamente separado delresto para que el alumnado puedasentirse más independiente. Tendráuna salida próxima y directa a la calle,sirviendo de remate final al discurrirdel alumnado en su trayectoria estu-diantil por el centro, ya que comienzanen el edificio de infantil, pasan al aula-rio de primaria y secundaria, conclu-yendo en el de bachiller.

La intención inicial consiste en la im-plantación de dos ramas (ciencias yletras) con tres unidades en cadacurso (dos para ciencias y una paraletras), con sus correspondientesaulas especiales o específicas.

El edificio planteado se conforma contres plantas sobre rasante y una zonade sótano para zonas de instalacionesy servicios. El acceso al edificio serealiza mediante un porche que sale alencuentro del paseo arbolado. Laorganización de las tres plantas seríasimilar: tres aulas principales orienta-das a la fachada oeste y el resto deaulas o, en su caso la sala de profeso-res, orientadas a la fachada este; en elcentro se genera un espacio trapezoi-dal al que dan todas las estancias. Encuanto a la estética del edificio, sepretende mantener la armonía con elresto de edificios que componen elcentro escolar. La construcción delmismo supone afrontar una actuaciónedificatoria cercana a 2.500 metroscuadrados, con una repercusión eco-nómica total en torno a 2.100.000euros.


10

nafarroa oinez 2010


22001100eekkoo NNaaffaarrrrooaa OOiinneezzaarreenn mmeezzuu nnaagguussiiaa gguurree lleellooaakk bbiillttzzeenndduu:: MMUUNNDDUUZZ MMUUNNDDUU eessaappiiddeeaakk,, hhaaiinn zzuuzzeenn eerree.. HHaarreenn oonnddooaann,,hheeggaann ddooaann gglloobbooaakk eeuusskkaarraarreenn uunniibbeerrttssaallttaassuunnaarreenn iiddeeiiaa bboorroo--bbiillttzzeenn dduu..

Atarrabiako Paz de Ziganda Ikastolak hegan doan globo bat -bertan Lurra marraz-tuta dagoelarik- Nafarroa Oinezaren logotzat aukeratu du . Lelotzat, berriz, “Munduzmundu” esapide nafarra hautatu du.

Sortzaileen ustez, logoaren zein lemaren gakoa eta giltza mundua da, hitza eta irudiaberehala unibertsaltasunarekin, modernitatearekin, bizimodu iraukorrarekin eta etor-kizunarekin harremanetan paratzen direlako. Irudi eta hitz joko bizkor horien bidez,euskara ez dela bazter daitekeen txokokeria adierazi nahi da eta, era berean, euska-ra mundura zabaltzeko nortasun ikur garrantzitsua dela. Hots, logoak eta leloakgogorazi nahi digute euskara gizateriaren kultur ondarea dela.

Orain arte esandakoa, gainera, errealitatearen isla garbia da. Azken bolada honetanbeste zenbait ikastetxetan ezartzen ari diren hezkuntza ereduei aurrea harturik, badi-ra urte batzuk ikastolek beren ikasleak lau hizkuntzatan prestatzen dituztela. Logoaketa leloak, beraz, elkarbizitza linguistiko horren oroigarri izan nahi dute, ez baitakasualitatea nazioarte mailan ere ikastolen eredu eleanitzak hainbat sari eskuratuizana (President´s Award 2006, esate baterako). Halaber, euskara interesa piztenduen hizkuntza dela adierazi nahi izan da eta horregatik nafar gizartearen aurreanerakutsi dugu euskarak unibertsitateetan lekua baduela, baita gure mugetatik urrunere; hala nola, Estatu Batuetako Boise eta Renoko unibertsitateetan, Finaldiakoan,Tokiokoan, Moskukoan, Mexikokoan, Erromakoan, Txilekoan, Argentinakoetan,Uruguaikoan, Poloniakoan eta baita beste unibertsitate batzuetan ere. Beste alde batetik gorazarre egin nahi izan zaie Euskal Herritik - euskararen herritik - atera diren bidaiari eta etorkin euskaldunei, nola edo hala eutsi egin dietelako beren hizkuntzari eta ohiturei, eta horiek gordetzen jakin izan dutelako.

Nuestro logo y nuestro lemaLa universalidad deleuskera

EEll mmeennssaajjee ddee nnuueessttrroo OOiinneezz 22001100ssee rreessuummee eenn nnuueessttrroo lleemmaa::MMUUNNDDUUZZ MMUUNNDDUU ““ppoorr ttooddoo eellmmuunnddoo""..

La palabra y la imagen clave en nues-tro lema y en nuestro logo es elmundo, ya que en cuanto la oímos ovemos la relacionamos con un sentidode apertura, de modernidad, de soste-nibilidad, de futuro.

El euskera no es un localismo, no esuna vía para encerrarnos en nosotrosmismos, sino todo lo contrario, es unade nuestras señas de identidad paraabrirnos al mundo. Es, recordémoslo,patrimonio cultural de la humanidad.

Así lo hemos recordado ante la socie-dad navarra, recordando el interés quenuestra lengua despierta en numero-sas universidades de todo el mundo.

Munduz Mundu leloa eta globoa:euskararen unibertsaltasunaren adierazgarri

11

munduz mundu


12

nafarroa oinez 2010


13

munduz mundu

PPaazz ddee ZZiiggaannddaa IIkkaassttoollaakk NNaaffaarrrrooaa OOiinneezz eegguunneekkoo 22001100eekkoo iirraa--bbaazziieenn eehhuunneekkoo hhooggeeiiaa LLooddoossaa--SSaarrttaagguuddaakkoo IIbbaaiiaallddee IIkkaassttoollaarriieemmaannggoo ddiioo eeuurreenn eeggooeerraa llaarrrriiaa ddeellaa eettaa.. HHoorrrreexxeeggaattiikk zziirrkkuuiittookkoo55 gguunneeeettaakkoo bbaatteekk,, hhaaiinn zzuuzzeenn eerree AAttaarrrraabbiiaakkoo iikkaassttoollaann kkookkaattuu--kkoo ddeennaakk,, ““LLooddoossaa--SSaarrttaagguuddaakkoo IIkkaassttoollaa”” iizzeennaa eerraammaannggoo dduu..

Jakina den moduan eremu linguistikoen eraketak izugarri baldintzatu du azkenhamarkadetan euskararen garapena, batik bat, eremu ez euskalduna bezala izenda-turiko Nafarroako zonalde zabalean. Hau horrela izanik, gaur egun, Nafarroako hego-aldean euskara bizirik mantentzeko hezkuntza eremuan dagoen ekimen bakarraNafarroako Ikastolen Elkartekoarena da. Hamabost ikastolek osatzen dute elkartehori, eta hauen artean sei (Tuterakoa, Vianakoa, Zangozakoa, Tafallakoa, Irunberrikoaeta Lodosa-Sartagudakoa), euskalduna ez den eremuan kokatuta daude.

Zonalde linguistiko mistotik at egoteak ikastola hauei, errotik, zailtasun handiakdakarzkie ekonomikoki itota baitaude eta zenbaitetan euren bizi iraupena kolokangeratzen da. Nabarmena da, hizkuntzei dagokienez bederen, gaur egun nafar guztiokez ditugula eskubide berberak.

Urte hauetan zehar ikastola guztien, eta bereziki aipaturiko hauen bizi-iraupena gau-zatzeko Nafarroako ikastolen arteko lagunkidetza handia izan da.

Ikastolen izaeraz zerbait azpimarratu behar bada, hain zuzen ere, elkartasuna da. Baibarrura, bai kanpora begira. Era honetan, ez dago gaizki zenbaitetan gogoratzeaorain dela 40 bat urte jaiotako ikastolak –Paz de Ziganda kasu-, herri ekimenarenpoderioz sortu zirela, eta oso baldintza kaxkarretan. Kooperatiba izaerari esker, ikas-tolako familiak, belaunaldiz-belaunaldi, ikastolen proiektua sendotzen joan dira, gauregun direna izatera ailegatu arte.

Paz de Zigandan gogoan dugu oraindik gure iragana eta jatorria, eta testuinguruhonetan Nafarroa Oinezaren izaeran jauzi kualitatibo esanguratsua emango duguaurten. Gure helburuei uko egin gabe, denon artean, larri dabilen Lodosa-Sartagudako Ibaialde Ikastola laguntzea lehentasuneko gaitzat hartu dugu.

Solidaridad conLodosa

Si hay una palabra que defina a la per-fección la esencia de las ikastolas, éstaes solidaridad. Porque el movimientode ikastolas –incluida Paz de Ziganda-surgió de la iniciativa popular en ladécada de los sesenta, constituyéndo-se cada una de ellas en una cooperati-va con un objetivo claramente definido:el impulso de la lengua y la culturavasca. Esa estructura de cooperativade iniciativa social –el trabajo desinte-resado de diversas generaciones- lesha permitido ir afianzando y fortalecien-do sus proyectos educativos.

En estos momentos son quince lasikastolas que conforman la FederaciónNavarra, y cinco de ellas se encuentranen la denominada zona no vascófona:Tudela, Viana, Tafalla, Lumbier y Lodosa.

La zonificación lingüística impuesta enNavarra, además de clasificar en dife-rentes categorías a los ciudadanos dela Comunidad Foral, ha generado mu-chísimas dificultades económicas aesas ikastolas, únicos centros, por otrolado, en los que es posible en estosmomentos estudiar en euskera en lamencionada zona.

Especialmente grave es la situación dela más pequeña de ellas, Ibaialde deLodosa-Sartaguda, y es por ello quePaz de Ziganda, sin renegar de susobjetivos para este Nafarroa Oinez, hadecidido ceder un veinte por ciento dela recaudación de la fiesta a la ikastolaribera; este hecho se visualizará deno-minando Lodosa-Sartaguda al áreaque precisamente se instale en el patiode la ikastola de Villava.

Ikastolen artekoelkartasuna


14

nafarroa oinez 2010


15

munduz mundu

Oinezeko abestiaren egilea

Jose Angel Irigarai:“Euskara unibertsala da”

Arlo ezberdinetako sortzailea zara … nola definituko zenuke sormena?Sormena gizaki edo jende egiten gaituen ezaugarri nagusienetarikoa da, jendeok,

denok, den mailan dela daukagun gaitasuna: bizitza hobetzeko maila ugari eta zaba-letik arte eta kultur jarduera anitzetaraino, hainbat eta hainbat bideren barna. Batzukbizitzaren garapenari begira etengabe sortuak dira, beste batzuk giza hatsa aberas-teko eta hornitzeko, ostertz berriak emateko geure existentziari. Erronka da bizitzahobetuz eta edertuz mundu aske, osatu eta solidarioagoa eraikitzea; ez izatea, orainarte bezala, errealitatea besterentzeko dinamika: natura itsutuki ustiatuz, beste jendeeta herriak menperatuz, bizitza iruzur eta gezurraz jantziz...

Sormenarekin jarraituko dugu. Nola sortzen da poesia bat?Poesia ikusteko, entzuteko, sentitzeko... bizitzeko dohainean datza. Idatzi gabe erepoesia bizi daiteke. Poesia idazteko, berriz, aipatutakoaz gain, beharrezkoak dira,nahikotasunezko mailan, hizkuntza gaitasun eta literatur ezagutza. Nik maite dudanpoesia mota idazteko, azkenik, hau erantsiko nuke: poz eta minez "kutsatua" izatea,are bizi minak zeharkatua.

Eta Oinezerako abesti bat? Nola izan zen egiteko prozesua?Proposatu zidatenean (adiskide eta eskualdekide dudan Itziar Orbararen bitartez),egia erran, pentsatu nuen ez nintzela egokiena Nafarroa Oinez jaian erabili ohi dire-nen gisako letra-poema bat egiteko. Gero, ezarian ezarian, eta aurtengo leitmotivgogoan harturik -euskara munduz mundu- zerbait egiten saiatzea merezi zukeelaikusi nuen.

Zeintzuk izan dira azpimarratu nahi izan dituzun ideiak?Hizkuntza bertakoa izaki mundu osokoa ere badela, unibertsala, alegia; eta hizkun-tza deus ez denez hiztunik gabe, guk, euskaldunok, izan behar dugula dialektikahorretan kokatzen asmatu behar dugunok: zuhaitza bezala, errotuak bezainbat ire-kiak. Areago, euskaldungoaren onena horrela izan dela beti. Atarrabia munduan iza-teaz gain, mundu bat da (Burlata eta Uharte ahaztu gabe), bertan, beste edozein toki-tan bezala, ematen dira unibertsal diren osagai eta ezaugarriak. Ideia hori modu errazeta eraginkorrean, eta poetikoan, adierazi nahi nuen poeman, iduritzen zitzaidalakobat zetorrela Paz de Ziganda Ikastolak duen, eta behar duen, filosofiarekin.

Harreman oso estua izan duzu beti herri honetako musikariekin… zure buruanjarri al zenion musika ere zure hitzei?Musikazalea bai, baina tamalez ni ez naiz musikaria; hala ere, Ez Dok Amairu garaian,ausartu nintzen, bai, kantu (txar) bakarren batzuk ontzera...

Behin entzunda, zer iruditzen zaizu? Uste al duzu Miel Otxin taldekideek asma-tu dutela jarri dioten musikarekin?Bai, nik uste taxukera egokia eman diotela, erraza kantatzeko, baina, era berean,poeman dagokeen mezuari arnasa hartzen uzten diona. Musikariren bat edo bestebertakoa izatea, gainera, egokia iduritzen zait. Ikastolako haurrek parte hartu izanari,bestalde, ezinago garrantzizkoa dela deritzot, integratzen duelako eta Oinezen filo-sofia 'bere' egiten lagunt dezakeelako. Nafarroa Oinez, azaleko gauzetatik haratago,ospakizun egokia baita nahi omen ditugun balore eta sormen emaitzak modu inter-aktiboan sustatu eta benetan gauzatzen saiatzeko.

Hatsak hitzhitzak herrigintzairaungiz doan sua berpiztenauzolan (e)ta adoreborondatea oinarriherri arnasa da giltza,

etxean suahauspoa ikastolanplazan herritarren arnasa,sorkuntzaren jaianausartuz (e)ta saiatuziturri, urrats eta zubi,

euskararen unibertsoan bizimunduz mundu hegan eginoinez askatasun-elkartasunez belaunaldiz belaunaldi,

udazkeneanorbelak lurra estalihaziak oro gorderiksustrai (e)ta adar bertan berrizzuhaitz solte zirenakbaso bilakatzen ari,

Atarrabia, Burlata eta Uhartenberrogei urtezhizkuntza arrozturik,hesi ta mugen gaindilur berriak jorratuzasmoz eta jakitez jori,

euskararen unibertsoan bizimunduz mundu hegan eginoinez askatasun-elkartasunezbelaunaldiz belaunaldi.

Letra: Jose Angel IriagaraiMusika: Ismael Yagüe – Miel OtxinAhotsak: Mikel Mundiñano, XabierBandini, Oskar Estanga, Eñaut Elorrietaeta Maider Ansa.


16

nafarroa oinez 2010

Topagunea: euskara elkarteen federazioaEuskararen gizarte mugimenduan euskara elkarteak hogeita bost urte inguru laneandihardute, eginkizun zein jarduera mota propioetan. Tokian tokiko erakundeak diraeuskara elkarteak, baina multzo anitza eta oparoa osatzen dute: anitza tamaina,burutzen dituzten jarduera eremuari dagokienez; eta oparoa elkarteok burutzenduten jarduera kopurua, jauen zabalkundea eta euskaldunei eskaintzen zaizkien zer-bitzuei dagokienez.

Lehen euskara elkarteak Gipuzkoan sortu baziren ere (izen eta filosofia horrekin eza-gutzen ziren lehenak), gainontzeko Hego Euskal Herriko lurraldeetara zabaldu zirenhurrengo urteetan, eskualde eta herri askotan barreiatuz. Euskara Elkarte izenarekineta filosofiarekin sortzetik aritutako taldeen sorreraz ari gara, lehenagotik zenbaitelkartek euskararen alde lan egiten bazuten ere. Ttipi-Ttapa aldizkaria adibidez, duela26 urte sortutako hedabidea da, urteak aurrera egin ahala maiztasun eta edukizaldatzen joan den argitalpena. Aisialdia euskaraz lantzen zuen erakunderik ere baze-goen lehenagotik eta, zer esanik ez, euskalduntze-alfabetatzearen lana osatzekosortzen ziren bestelako programak ere (gaur egungo mintza praktikarako egitasmo-ekin harremana izan dezaketenak).

Beranduago Topagunea Euskara Elkarteen Federazioa (egun 93 bazkide dituTopagunea Euskara Elkarteen Federazioak Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan)sortu zen. 1997tik Euskara Elkarteen arteko elkarlanetik sortutako erakundea izanarren, Nafarroako federazioak 2004an eman zituen lehen urratsak, lau bazkide zitue-nean. Egun, berriz, hamasei dira federazioko bazkideak Nafarroa Garaian, erabilerasustatzen lanean dihardutenak.

Euskara elkarteak edo errazago ulertzeko Euskaldunon Elkarteak, tokiko euskaldu-non bilgune anitza, irekia eta langilea dira. Elkartea dagoen tokian euskaldunokbadakite nora jo gure hizkuntzaren inguruko zalantzak argitzeko. Ezaugarri nagusiaeuskaratik euskarara lan egitean datza, errealitatearekin konektatuak. Hau da, herriandauden gainerako eragile eta pertsonekin elkarlanean aritzeko prest euskararen nor-malizazioa lortze aldera. Topagunean sartzeko horiek dira elkarte batek bete behardituen ezaugarriak.

Euskara Elkarteen jarduerak bost multzotan bildu ohi dira: haur eta gazteei zuzendu-takoak, hedabideak, kultur arlokoak, entitateak euskalduntzeko egitasmoak eta min-tza praktikakoak. Gainera, sentsibilizatze arloan egiten diren ekintzak eta antolatuta-ko egitasmoak ere gehitu behar zaizkie aipatutako bost jarduerei.

Topagunea euskara elkarteen mugimenduari nazio mailako egitura egonkor eta eraginkor bat emateko sortu zen. Elkarteei zerbitzuak emateaz gain, euskalgintzan erreferente izateko diskurtso eta lan egiteko modu propio eta berriak landu eta eskaintzea du helburu. Kohesioa ematen dio mugimenduari eta arloz arloko batzarrak koordinatzen ditu, bazkideen artean elkar ezagutzen sakontzeko eta elkarri laguntzeko bestelako foroak sortuz eta sustatuz.

La federación deasociaciones deleuskera

En 1997 nacía Topagunea para agluti-

nar a las diversas asociaciones del

euskera de toda Euskal Herria. Hace

ya veinticinco años que las primeras

de ellas vieron la luz en Guipuzcoa con

el objetivo de ser lugar de encuentro

–abierto y plural- de cuantos euskaldu-

nes se acercaran a las mismas. No sig-

nifica, ni mucho menos, que anterior-

mente no existieran otro tipo de orga-

nizaciones en las que el nexo de unión

de sus partícipes fuera el euskera

–bastaría recordar las dedicadas a la

euskaldunización de adultos- pero sí

con esa denominación y una filosofía

común en todas ellas.

Cinco son las áreas principales de tra-

bajo de la mayoría de las asociaciones:

niños y jóvenes; medios de comunica-

ción; actividades culturales; proyectos

de euskaldunización de otras entida-

des; y práctica oral del euskera.

Topagunea cuenta hoy en día con 93

socios. La federación navarra se cons-

tituyó en el 2004 y toman parte en la

misma dieciseis grupos de otras tantas

localidades, entre las que citaremos,

por cercanía con Paz de Ziganda, a

Karrikaluze de Villava.

Topagunea confiere estabilidad y efi-

cacia a sus asociados, además de

cohesión en sus programas de activi-

dades, discursos y modos de trabajo.

Nafarroa Oinezak, urteoro, euskararen alde lan egiten duten hainbat talde edotalagun omentzen ohi du. Aurten Paz de Ziganda Ikastolak omenduko dituen taldeakbi izango dira: alde batetik, “munduz mundu” aurtengo leloarekin bat eginez –eus-kararen balio unibertsala azpimarratuz- euskara irakasten eta ikertzen duten mun-duko unibertsitateak; eta, bestetik, Euskal Herrian bertan egindako lanarengatik,Topagunea euskara elkarteen federazioa.

OO MM EE NN AA


17

munduz mundu

EEuurrooppaa,, AAmmeerriikkaa eettaa AAssiiaakkoo 3300 uunniibbeerrttssiittaatteettaann 11..000000 iikkaassllee iinngguu--rruurrii eeuusskkaarraa iirraakkaasstteenn zzaaiiee.. EEssttaattuu BBaattuuaakk,, MMeexxiikkoo,, TTxxiillee,, UUrruugguuaaii,,AArrggeennttiinnaa,, JJaappoonniiaa,, AAlleemmaanniiaa,, FFrraannttzziiaa,, EEssppaaiinniiaa,, PPoolloonniiaa,, FFiinnllaann--ddiiaa,, IIttaalliiaa,, HHuunnggaarriiaa eettaa TTxxeekkiiaarr EErrrreeppuubblliikkaaoo uunniibbeerrttssiittaatteeaakk ddiirraa..PPaazz ddee ZZiiggaannddaa IIkkaassttoollaakk aannttoollaattuuttaakkoo NNaaffaarrrrooaa OOiinneezzaa ddeellaa eettaa,,mmuunndduukkoo uunniibbeerrttssiittaatteettaann eeuusskkaarraa iirraakkaasstteenn dduutteenn iirraakkaasslleeeennoorrddeezzkkaarriittzzaa bbaatt iizzaann dduugguu gguurree aarrtteeaann..

Euskara Munduz Mundu

UNIBERTSITATEAK

• ALKALAKO UNIBERTSITATEA• MADRILGO COMPLUTENSE UNIBERTSITATEA• BARTZELONAKO UNIBERTSITATEA• BARTZELONAKO UNIBERTSITATE AUTONOMOA• VALENTZIAKO UNIBERTSITATEA• UNED• BRNOKO MASARYK UNIBERTSITATEA• HELSINKIKO UNIBERTSITATEA• BERLINGO FREIE UNIBERTSITATEA• ERROMAKO UPTER UNIBERTSITATEA• VARSOVIAKO UNIBERTSITATEA• MOSKUKO UNIBERTSITATEA• MEXIKOKO IBEROAMERICANA A.C UNIBERTSITATEA

• MEXIKOKO IBEROAMERICANA-PUEBLA UNIBERTSITATEA• MEXIKOKO TECNOLOGIA DE MONTERREY UNIBERTSITATEA• MEXIKOKO UNAM UNIBERTSITATEA • BUDAPESTEKO UNIBERTSITATEA• BOISEKO UNIBERTSITATEA• BIRMINGHAM-GO UNIBERTSITATEA• URUGUAIKO UNIBERTSITATEA• FRANKFURTEKO UNIBERTSITATEA• TXILEKO UNIVERSIDAD CATÓLICA• TXILEKO UNIBERTSITATEA• VALPARARAÍSO-KO UNIVERSIDAD CATÓLICA• VALAPARAÍSO-KO UNIBERTSITATEA• ARGENTINAKO LA PLATA UNIBERTSITATEA• BAHÍA BLANCA-KO UNIBERTSITATE NAZIONALA

EEll ttrraabbaajjoo eenn ffaavvoorr ddeell eeuusskkeerraa ttiieennee ssuu rreeccoonnoocciimmiieennttoo aannuuaall eenn eell NNaaffaarrrrooaa OOiinneezz.. DDoossssoonn llooss ggrruuppooss qquuee,, ppoorr eessaa llaabboorr,, hhoommeennaajjeeaarráá llaa IIkkaassttoollaa PPaazz ddee ZZiiggaannddaa:: ppoorr uunn llaaddoo,,llaass uunniivveerrssiiddaaddeess ddeell mmuunnddoo qquuee iimmppaarrtteenn ccllaasseess ddee eeuusskkeerraa oo iinnvveessttiiggaann ddiiffeerreenntteessaassppeeccoottooss ddee nnuueessttrraa lleenngguuaa,, qquuiieenneess ccoonn ssuu ttrraabbaajjoo ddeemmuueessttrraann llaa vvaallííaa uunniivveerrssaall ddeelleeuusskkeerraa ttaall yy ccoommoo rreeiivviinnddiiccaa nnuueessttrroo lleemmaa ““mmuunndduuzz mmuunndduu””;; yy,, ppoorr oottrroo,, TTooppaagguunneeaa,, llaaFFeeddeerraacciióónn ddee llaass aassoocciiaacciioonneess ddee eeuusskkaalldduunneess..

AA LL DD II AA

El euskera por elmundo30 universidades de Europa, Américay Asia enseñan euskera aproximada-mente a 1.000 estudiantes. Se trata deuniversidades de Estados Unidos,México, Chile, Uruguay, Argentina,Japón, Alemania, Francia, Polonia,Finlandia, Italia, Hungría y RepúblicaCheca... En el Estado español, al mar-gen de Navarra y la CAV, se impartenclases en Madrid, Barcelona yValencia. Una representación de losprofesores que enseñan euskera noshan visitado con motivo de la celebra-ción del Nafarroa Oinez 2010 organi-zado por la Ikastola Paz de Ziganda.


18

nafarroa oinez 2010


19

munduz mundu

BBaahhííaa BBllaannccaakkoo UUnniivveerrssiiddaadd NNaacciioonnaall ddeell SSuurr--eekkoo iirraakkaasslleeaa ddaa eettaa bbeerrttaann,, aallddee bbaatteettiikk,, aallggee--bbrraa eettaa ggeeoommeettrriiaa iirraakkaasstteenn dduu,, eettaa bbeessttee aallddee--ttiikk,, eeuusskkaarraa eettaa eeuusskkaall kkuullttuurraa.. MMuussiikkaann aaddiittuuaaddaa eettaa BBaahhiiaa BBllaannccaakkoo OOrrkkeessttrraa SSiinnffoonniikkooaarreennaabbeessllaarriiaa ddaa..

“Argentinan euskara eta euskal kultura ikasteaz gain, bizi ereegiten dugu”

“En Argentina no sólo estudiamos el euskera y la culturavasca sino que también la vivimos”

Profesora de la Universidad Nacional del Sur de BahíaBlanca, donde imparte las materias de álgebra y geometría,además de euskera y cultura vasca. Especialista en música ycantora de la Orquesta Sinfónica de Bahía Blanca.

Rosana Entizne:WWaasseeddaa UUnniibbeerrttssiittaatteekkoo iirraakkaasslleeaa ddaa eettaa bbeerrttaanneettaa OOssaakkaakkoo UUnniibbeerrttssiittaatteeaann lliinngguuiissttiikkaa eettaa eeuuss--kkaarraa iirraakkaasstteenn ddiittuu.. IInnggeelleess ffiilloollooggiiaann lliizzeennttzziiaa--ttuuaa eettaa ““AAzzppeeiittiikkoo eeuusskkaarraarreenn aaddiittzz llaagguunnttzzaaiilleessiisstteemmaa””rrii bbuurruuzzkkoo ddookkttoorreeggoo--tteessiiaarreenn eeggiilleeaa..

“Euskararen aldeko herri ekimen indartsuak nazioarteanharridura sortzen du”

“Basuku-go o mamoru tameni basuku no shimin ga okonat-teiru chikarazuyoi unndouni, sekai ga kyootan shiteiru”

Profesora de la Universidad de Waseda, donde imparte lin-güística y euskera, así como en la Universidad de Osaka.Licenciada en Filología inglesa y doctorada con la tesis“Sistema de los verbos sintéticos del euskera de Azpeitia”.

Hiromi Yoshida:

Argentinar eta Japoniar euskaldunakArgentina y Japonesa vascoparlantes

OO MM EE NN AA LL DD II AA


20

nafarroa oinez 2010


21

munduz mundu

MMaaddrriillggoo CCoommpplluutteennssee UUnniibbeerrttssiittaatteekkoo iirraakkaasslleeaaddaa eettaa bbeerrttaann eeuusskkaarraa iirraakkaasstteenn dduu.. FFiilloollooggiiaaHHiissppaanniikkooaann lliizzeennttzziiaattuuaa eettaa ““TTiippoollooggííaa ddee llaarreellaattiivviizzaacciióónn eenn eeuusskkeerraa:: ccootteejjoo ddee llaass lleenngguuaassrroommáánniiccaass,, eessllaavvaass yy vvaassccaa rreessppeeccttoo aa cciieerrttoossffeennóómmeennooss rreellaattiivvooss”” ggaaiiaarreenn iinngguurruuaann ddookkttoo--rreettzzaa tteessiiaa bbuurruuttuu zzuueenn..

“Euskara zaila dela dioena, ezjakintasunaz edo gorrotoz ari da”

“Quien dice que el euskera es difícil lo dice por ignorancia opor enemistad manifiesta”

Profesor de la Universidad Complutense de Madrid, dondeimparte euskera. Licenciado en Filología Hispánica y docto-rado con la tesis “Tipología de la relativización en euskera:cotejo de las lenguas románicas, eslavas y vasca respecto aciertos fenómenos relativos”.

Carlos Cid:HHeellssiinnkkiikkoo UUnniibbeerrttssiittaatteekkoo FFiilloollooggiiaa iirraakkaasslleeaaeettaa bbeerrttaann eeuusskkaarraa iirraakkaasstteenn dduu.. BBeeddeerraattzzii hhiizz--kkuunnttzzaa hhiittzz eeggiitteenn ddiittuu.. HHiizzkkuunnttzzeenn aahhoozzkkoonnaahhaasskkeetteeii bbuurruuzz bbeerree ddookkttoorreettzzaa pprreessttaattzzeennaarrii ddaa,, bbeerreezziikkii eeuusskkaarraarreenn eettaa ggaazztteellaanniiaarreennaarrtteekkooaazz..

“Eleaniztasuna biodibertsitatea bezala zaindu beharko genu-ke eta hizkuntza gutxituak ikasi”

“Meidän tulisi pitää huolta kielellisestä monimuotoisuudestasamoin kuin biodiversiteetistä ja opiskella vähemmistökieliä”

Profesora de Filología de la Universidad de Helsinki, dondeimparte euskera. Domina nueve idiomas. Está preparando sudoctorado sobre la mezcla oral de lenguas, principalmenteentre el euskera y el castellano.

Hanna Lantto:

Madrildar eta Finlandiar euskaldunakMadrileño y Finlandesa vascoparlantes

OO MM EE NN AA LL DD II AA


22

nafarroa oinez 2010


artea oinez´10 artistakJosé Ignacio Agorreta Beaumont Xabier AguirreFaustino AizkorbeFlorencio Alonso Sevilla José Ramón Amondarain José Ramón AndaJosé Marí Apezetxea Ángel Arbe Zugasti Belén Arévalo Naroa Armendáriz Etxaniz Alfonso Ascunce Elena AsinsPello Azketa Txomin BadiolaNatxo Barberena Juan Luis Baroja ColletNestor BasterretxeaJuan Belzunegi Clemente Bernard Iñaki BilbaoLuis CandaudapPedro Chillida Carlos CirizaJosé Miguel CorralGentz del Valle de Lersundi Iban DelgadoJesús Elizainzin Xabier Elizalde Mikel EsparzaAntonio Eslava Charo FontalbaCristina Galobart Iñaki García Ergüin Ángel Garraza Luis GarridoAsunción GoikoetxeaJuan GorritiAlfonso Gortázar Tony Gradi Mintxo Ilundain Joaquín Ilundain-Solano Pello IrazuKoldobika JauregiVicente Larrea José Ángel LasaJesús Lazkano Adriana LorenteJokin Manzanos Ana Mari MarínJuan Mieg José Mª MínguezÁngela MorenoXabier MorrásAna María Mújica Anduiza Manu MuniategiandikoetxeaIgnacio Muro Javier Muro Mikel OkiñenaFélix OrtegaPedro OsésFernando PagolaDiana Pardo Julio Pardo Josué M. Pena Juan Karlos PikabeaPaco PolánFito Ramírez Escudero Mari Jose RecaldeAlberto Rementería AlbistegiJoaquín Resano Mariano RoyoPedro SalaberriDora SalazarSagrario San MartínXabier Santxotena AlsuaKoldo Sebastián Juan María Sukilbide Daniel TamayoHector Urra PomboJavier Villareal Armendáriz Javier Viscarret José Luis ZumetaRamón Zurriarain Cortázar

Artea Oinez’10 munduz mundu“Gure bidaia aeroestatikoan, munduz mundu, mendez mende, leku eta garai guztietatikkolorez betetako paleta eta txapela bat daramagu, eta egia bada ere edertasuna begi-ratzen duenaren begietan dagoela, gure euskaltzaletasunetik kolore nahasketa perfek-tua erdietsi nahi dugu, gure kultura eta izaera jasoz unibertsalak izaten lagunduko digunsintesi kromatikoa burutuz.”

“Llevamos en nuestro viaje aerostático, munduz mundu, mendez mende -por todas par-tes y en todas las épocas- una paleta de colores y una txapela y, si es verdad que labelleza está en el ojo del que mira, queremos observar y descubrir desde nuestra iden-tidad euskaltzale una mezcla de colores perfecta, una síntesis cromática que nos permi-ta ser universales conservando nuestra cultura y nuestra forma de ser en el mundo.”

Iñaki Erroz · Paz de Ziganda Ikastolako zuzendaria

“Erakusketa honetan 84 partaideek beren aurkikuntzetan ikertu, sakondu egin dute, iku-leei beren borrokak, nahiak eta ametsak azalduz.”

“Los ochenta y cuatro participantes en la exposición Artea Oinez han investigado, pro-fundizando en sus hallazgos, manifestando al público cada una de sus luchas, sus anhe-los y sus sueños.”

Jemi Sorabilla y Josu Reparaz · Erakusketan komisarioak

“Escuela de Pamplona” izenekotaldeari omenaldia“Escuela de Pamplona” izena erabili zene-rako Aquerreta, Azqueta, Garrido, Morras,Oses, Resano, Royo eta Salaberrik iadanahikoa denbora zeramaten lanean etaaskoz geroago ere jarraitu egin zuten,talde mugimendu gisa baino, bakarlanean.Batzuk goizegi galduak, besteak oraindiksasoian.

Homenaje a la Escuela dePamplonaPara cuando acuña el término “Escuela dePamplona”, dentro Aquerreta, Ázqueta,Garrido, Morrás, Osés, Resano, Royo ySalaberri llevaban ya bastante tiempo tra-bajando, y lo siguieron haciendo muchodespués, más que como movimientocohesionado, como individualidades.Algunos malogrados tempranamente,otros en plenitud todavía.

munduz mundu

23


25

munduz mundu

NNaazziiooeenn MMuunndduuaakk ggoonnbbiiddaattuuttaa,, EEsskkoozziiaarr HHiigghhllaanndd GGaammeess ttaallddeeaakk bbeerreegguunneeaa iizzaannggoo dduu aauurrtteennggoo NNaaffaarrrrooaa OOiinneezzeeaann.. NNaazziiooeenn MMuunndduuaa 22000088kkoouurrttee hhaassiieerraann ssoorrttuu eettaa mmaarrttxxaann ddaaggooeenn hheerrrriittaarr xxuummeezz oossaattuurriikkoo hheerrrrii

eekkiimmeenn bbaatt dduuzzuu;; IIddiiaazzaabbaalleenn ssoorrttuuaa hhaaiinn zzuuzzeenn eerree.. BBeerrttaann ddeennookkeerroossoo sseennttiittuuzz,, iiddeeii bbaakkaarr bbaatteenn eettaa ssooiilliikk iiddeeiiaa hhoorrrreenn aallddaarrrriikkaappee--

nneerraakkoo eerraattuu ddeenn gguunneeaa ddaa.. HHoonneekk nnaazziiooeenn eerraabbaakkiittzzeekkoo eesskkuu--bbiiddeeaa,, aauuttooddeetteerrmmiinnaazziioorraakkoo eesskkuubbiiddeeaa,, ddeeffeennddaattuu nnaahhii dduu..

AAllddaarrrriikkaappeenn hhoorrii eeggiitteekkoo oorrddeeaa,, mmoodduu bbeerreezzii bbaatteeaann eeggiinnnnaahhii eettaa,, iikkuussmmiirraa ssoorrttzzeekkoo EEuusskkaall HHeerrrriikkoo ffoollkklloorree eettaa

ttrraaddiizziioo ttaallddee eezzbbeerrddiinneezz oossaattuurriikkoo llaagguunn--ttaallddee bbaatt((hheerrrrii--kkiirroollaarrii,, jjooaalldduunnaakk,, ddaannttzzaarrii,, ttrriikkiittiillaarrii,, eettaa aabbaa--rrrreezz oossaattuuaa)) iibbiillii oohhii ddaa hhaarraa eettaa hhoonnaa,, EEuusskkaall HHeerrrriiaanneettaa EEuusskkaall HHeerrrriittiikk kkaannppoorraa..NNaazziiooeenn MMuunndduuaakk EEsskkoozziiaarraa bbiiddaaii ppaarree bbaatt eeggiinn oonnddoo--rreenn,, eesskkoozziiaarrrreenn hheerrrrii--kkiirroollaakk,, mmuussiikkaa eettaa ddaannttzzaakkhheemmeenn iikkuusstteekkoo aauukkeerraa eesskkeeiinniikkoo ddiigguuttee..

Nafarroa Oinez: Nazioen Munduak Invernessen izan du bere pre-sentzia azken urteetan eta azkenean zuek ere Euskal Herriraetortzeko aukera izan duzue. Zer suposatzen du zuentzat honek?

GGeerrrryy RReeyynnoollddss:: Honek guri ikaragarrizko poza sortzen digu, urdu-ri gaude eta eskertuak. Guretzat beste ezer baino gehiago, ohore batda lehen eskoziarrak izatea Euskal Herria eta Eskoziar HighlandJokoen artean Nazioen Munduak eraiki duen zubia gurutzatzen.

Nafarroa Oineza ikastolen festa erraldoia izateaz gain kulturgune garrantzitsua da hizkuntzaren eskubideak azpimarra-tzeko gunea. Iaz Etxarrin sortu zuten hizkuntz minorizatueninguruko Txikiak Handi manifestua ezagutzeko aukera izanduzue. Nola bizi duzue zuek Gaelikoaren egoera?

GG..RR..:: Gaelikoaren erabilerak mendeen poderioz jetsiera batjasan du, baina hizkuntza zahar eta zoragarri honek oraindikbizirik dirau eta gure herrialdeko aniztasun kulturalean baliohandiko onarpena du. 60.000 (edo biztanlegoaren %1) hiztun

ditu Gaelikoak, honek esan nahi du Eskoziar GobernuakGaelikoa “guztiz ahula” dela esaten duenean gure adostasunaadierazi behar diogula. Bestelakorik esango bagenu oker egon-go ginateke.

Zein da Nafarroa Oinez honetan zabaldu nahi duzuenmezua?

GG..RR..:: Pila bat ikasi dugu Nafarroa Oineza zer den jabetzeaneta zuen haurrentzako mundu hobe bat eraikitzeko jaialdi haubide paregabea dela uste dugu. Agur bero bat guztioi!

nafarroa oinezean

Esko

ziar

Hig

hlan

d jo

koak


Orto

foto

grafía ráp

ida d

e 2010. GO

BIE

RN

O D

E N

AVA

RR

A


1 lodosaPaz Ziganda ikastola

10:30Atarrabia abesbatza

10:00San Andrés abesbatza

10:30

11:15Trece Días.

Dantza eta malabareak

12:00Kiki, Koko eta Moko

13:15Patricia Beltrán.

Sabel dantza

14:30Txutxin Ibáñez.Mexikar musika

16:15Onda Habana

17:15Oskorri

egunean zeharKaikuren

Jumping-a eta tailerrakEuskadiko kutxaren

puzgarriak eta tailerrak

10:15Eskoziar dantzak eta

Iruña Taldea

11:15Caledonian CanalCeilidh Trail Bandeskoziar musika

tradizionala

12:15Highland Eskoziar gaita talde gaztea

14:00Caledonian CanalCeilidh Trail Band

15:00Grousebeater Sound System

eskoziar musika

16:00

17:15Estella

galestar musika

17:45

egunean zehar11:30 · 15:30

HIGHLAND JOKOAK··········

Big Rory and Ochie the Dog pailazoak

10:00Jokoz kanpo

10:45Eraite

11:30Anorexia

12:30Espaloian

13:30Khamul

14:30Radikals

16:00Kerobia

17:30Tximeleta

11:00Txan Magoa

12:00Nahia. Dantza Taldea

12:45Betizu Disko Festa

13:45Mikelats Dantza Taldea

14:15Andoni Arcilla Quartet. Jazz

15:15Herriko trikitilariak

16:00Txirri, Mirri eta Txiribiton JR

17:00

17:30Miel Otxin. Folk

egunean zeharSenda Viva

Djuma erakusketaTonbola

Euskalteleko puzgarriakEITBko puzgarri

eta tailerrak

2 burlata 3 uhartekontzertuak

Bluetooth Tiketak Informazioa

Txozna Bokatak Bazkariak

Osasun Zerbitzua

Hilarión Eslava musika eskolako banda

The Red Hot Chilli Piperseskoziar Rock taldea

Bertsolariak. Julio Soto,Xabier Terreros eta Xabier

Legarreta

izan argi:

dena garbi!!!Gwibdaith HenFran

galestar musika

scottishhighlands


10:00Z.T.K. RAP

11:00Hotz

12:00Trikidantz

13:00Khous

14:00Bizardunak

15:15Ze Esatek

16:30Trikizio

Dantzan ikasiAtarrabiako plazan

Dantzan ikasiRibed parkean

10:30Lantzeko zortzikoaLantzeko Gazteak

Mintxo eta Fermintxo

10:30Xiberuko dantzakXiberuko dantzarieta soinü egileak

11:15Jantza Jautziak

Luzaideko BolantakPunpeka

11:15Afrikako dantzak

Dimbayaperkusioa

13:15SalsaGabi

Salsa Berde

13:15Sabel dantza

Itziar Ortiz de Landazuri

15:30Larraindantza

Duguna dantzari ohiakUntsalaz txaranga

15:30Hip Hop

Delirium dantzariakPoliridanceZero Rules

17:00Patxi eta konpania

egunean zeharJarauta 69 (bazkalondoan ere, txistulariak, gaiteroak...)

Diario de Noticiaseko Tailerrak eta Puzgarriak

BAZKARIAK · COMIDAS· Paellada erraldoia. 5.gunean, Atarrabiako frontoian. · Sagardotegia (Zapiain), 1.gunean ikastolako kiroldegian.· Self-service, 1. gunean ikastolako jantokian. Txartelak jantoki bakoitzaren sarreran hartu ahal dira goizean zehar.

BASOAK BASORAEdalontzi berrerabilgarriak txozna guztietan.Edalontzien diru sarrerak Oinez Basoa proiektura bideratuko dira.

Konpentsa dezagun gure kutsadura!wwwwww..ooiinneezzbbaassooaa..ccoomm

4 5arrekontzertuak

atarrabiadantza tailerrak + kontzertuak

Taloak Denda Komunak

Tonbola KafeaIzozkiak

ibilbidean zehar

1. eta 2. guneen arteanGlobo aerostatikoa eta puzgarriak SegurosBilbaoren eskutik

11:00 · 15:00Gazteen tailerrakZIRKALEren eskutik

11:30 Hilarión Eslava musika eskolako banda

12:00 Batukada12:30 Ardi Motzaileak15:00 Hilarión Eslava musika

eskolako trikitilariakegunean zehar

Rokopolisenrokodromoa

donapea

uharteko artegaraikide zentroa

Burlata, Atarrabia eta Uharteko erraldoien konpartsakBurgaintzi txarangaKuxkuxtu txarangaTolosako Giro Arte dultzaineroakArdanberaMuthiko AlaiakDuguna fanfarreaGaresko gaiteroakBaigorriko gaiteroakTafallako gaiteroakAtarrabiako Batan dultzaineroakAtarrabiako txistulariakJaiak txarangaItxasoko txarangaBaionako dultzaineroakUztaritzeko gaiteroakAranburu txistulariakBurlatako txistulariakIturengo joaldunakXapiru trikitixa eskola


30

nafarroa oinez 2010


31

munduz mundu

Txikiak mundura etorkizuneko nafarroa oinezaEtxarrin 2009an Txikiak Handi proiektuarekin sortu zen Europako hizkuntza gutxi-tuei Nafarroa Oinezean txoko bat bilatzeko ideia. 2010ean Paz de ZigandaIkastolak Munduz Mundu lemapean euskararen mugak mundura zabaldu ditu.Mundua eleanitza da eta hizkuntzak munduko herrialdeei aberastasuna ematendieten altxor kulturalak dira. Halaber, hizkuntzak herrien eta pertsonen identitate-rako eta garapenerako funtsezko tresnak dira. Nafarroa Oineza ospakizun apartada euskararen eta euskal kulturaren aldarrikapenetik hasita hizkuntza anitzenmundurantz zabaltzeko eta hizkuntza guztiak errespetatuak izateko eskubideaazpimarratzeko.

TTxxiikkiiaakk MMuunndduurraa Nafarroa Oinezak izanen duen atal iraunkorra bilakatu da etadatozen urteetan ere, aurrekoen ildotik jarraituz, hizkuntza aniztasunaren berriemanen dituzten jarduerak antolatzeko eta prestatzeko konpromisoa berritukodugu, beti ere Nafarroa Oinezaren markoaren barruan. Hizkuntzak normalizatzekoeta babesa izateko, haien eremuan legaltasun osoa izateko eta gizarteko edozeinesparrutan erabili ahal izateko eskubidea bermatzea ezinbestekoa da.

TTxxiikkiiaakk HHaannddii mmaanniiffeessttuuaa

Txikiak Handi manifestuak hau guztia adierazten du eta hizkuntza gutxituen alde-ko aldarrikapena egiten du. Beraz, Etxarrin jasotako atxikimentuez gain Paz deZiganda Ikastolak bere atxikimenduak bilatuko dizkio eta etorkizuneko NafarroaOinezek ere urtero berrituko dute konpromisoa.

Eman zure atxikimendua: www.nafarroaoinez.net /

En defensa de laslenguas minoritarias

EEll mmaanniiffiieessttoo TTxxiikkiiaakk HHaannddii ffuueeccrreeaaddoo eenn eell aaññoo 22000099 ppaarraa rreeii--vviinnddiiccaarr llaa nnoorrmmaalliizzaacciióónn ddee llaasslleenngguuaass mmiinnoorriittaarriiaass ddee ttooddoo eellmmuunnddoo.. NNaacciióó ddeennttrroo ddeell mmaarrccooddeell NNaaffaarrrrooaa OOiinneezz yy lloo hhiizzoo ccoonnaaffáánn ddee ccoonnttiinnuuiiddaadd dduurraannttee lloossssiigguuiieenntteess aaññooss,, mmaatteerriiaalliizzáánn--ddoossee aahhoorraa eenn uunn aappaarrttaaddooeessppeeccííffiiccoo ddee llaa ppáággiinnaa wweebb ddeellOOiinneezz ddeennoommiinnaaddoo TTxxiikkiiaakk MMuunn--dduurraa.. SSuu oobbjjeettiivvoo eess ccoonnsseegguuiirr eellmmaayyoorr nnúúmmeerroo ddee aaddhheessiioonneessddee oorrggaanniizzaacciioonneess,, ddee ggrruuppooss yyddee ppeerrssoonnaass aa ttííttuulloo iinnddiivviidduuaall..

Txikiak Handi ManifestuaBehean sinatzen dugunok honako hau

AADDIIEERRAAZZII NNAAHHII DDUUGGUU::• Mundua eleanitza dela.• Hizkuntzak altxor kulturalak direla, eta horrek aniztasuna eta aberastasuna ematen diela munduko

herrialdeei.• Hizkuntzak herrien eta pertsonen identitaterako eta garapenerako funtsezko tresnak direla.

AALLDDAARRRRIIKKAATTUU NNAAHHII DDUUGGUU::• Hizkuntza gutxituak ere errespetatuak eta kontuan hartuak izateko eskubidea• Gure hizkuntzak normalizatzeko behar adina laguntza eta babesa

izateko eskubidea, batez ere hezkuntza arloan.• Gure hizkuntzek legaltasun osoa izateko

eskubidea euren eremuan.• Gure hizkuntzetan bizi ahal izateko

eskubidea, gizarteko edozein esparrutan.

HHOONNAAKKOO KKOONNPPRROOMMIISSOO HHAAUUEEKK HHAARRTTUU NNAAHHII DDIITTUUGGUU::• Hizkuntzen normalizazioan

lanean jarraitzea, eta gure arteko zubiak eraikitzea, txikion batasunak handi egiten gaituelako.

• Manifestu honi ahalik eta oihartzun zabalena ematea.

Jean Loup Fricker, Calandretako ordezkaria iaz Txikiak Handi

manifestua sinatzen.


32

nafarroa oinez 2010


33

munduz mundu

ekimen sozialaren basoa

Oinez Basoa, euskararen basoa, errealitatea da gaur egun. Asmakizun berritzaileaazkenean gauzatu da. Baso hau ekimen sozialak sortu du Nafarroako IkastolenElkarteak bul-tzatuta. Pertsonek, familiek, enpresek, elkarteek eta erakundeek berenekarpen ekonomikoa egin dute Nafarroako euskarazko irakaskuntzaren alde etaklima-aldaketaren aurka, ingurumen hobekuntzaren aldeko borrokan.

Pasa den irailaren 18an, lehen irekiera festa egin zen giro alaiean eta agintari zeinAndra Mari eta Paz de Ziganda Ikastoletako ordezkari, familia eta eskualdeko herri-tarrak elkartu ziren.

Basoa bisita, goza eta osa daiteke baina amaitu gabe dago. Aleak gelditzen dirababesa jasotzeko. Oraindik ez baduzu egin, zeuk ere egin dezakezu zure ekarpenaedo beste norbait gonbidatu egin dezan. Zuhaitz bat babesteak 20 euro balio du.Nahi adina zuhaitz babes daitezke. Sartu www.oinezbasoa.com helbidean eta partehartu. Ekarpenak webgunean emaile gisa agertzeko eskubidea ematen du. 50zuhaitz baino gehiagoko dohaintzek landatzaile nagusi gisa agertzeko eskubideaematen dute.

Informazio gehiago jasotzeko: www.oinezbasoa.com

Un bosque de iniciativa social

El Oinez Basoa o bosque del euskaraya es una realidad tangible. Ha llegadoa buen puerto una idea innovadora.Éste es un bosque de iniciativa socialimpulsado por la Federación de Ikas-tolas de Navarra. Personas, familias,empresas, asociaciones e institucio-nes han invertido su aportación paracontribuir económicamente a la ense-ñanza en euskera en Navarra y a lalucha contra el cambio climático y porla mejora ambiental.

El pasado 18 de septiembre se hizo laprimera fiesta de apertura con unacelebración popular y la presencia deautoridades, representantes y familiasde las ikastolas Andra Mari y Paz deZiganda y vecinos de la comarca, enun buen ambiente.

El bosque se puede visitar y disfrutarpero es una realidad inacabada.Quedan ejemplares por apadrinar. Sino lo has hecho ya, tú también puedesanimarte a hacer tu contribución, opuedes animar a otras personas a quelo hagan. Apadrinar un árbol cuesta 20euros. Se puede apadrinar tantoscomo se quiera. Entra en www.oinez-basoa.com y participa. La aportaciónda derecho a figurar como donante enla web Oinez Basoa. Las donacionesde más de 50 árboles dan derecho afigurar como plantador destacado.

Más información en www.oinezbasoa.com


34

nafarroa oinez 2010


35

munduz mundu

Nafarroako ikastolen jaiak bat egiten dutopaketa handien ingurumen-eraginamurrizteko kezkarekin. Bizitasuna duenjaia izanik, urtez urte hobetzeko erronka-ri aurre egiten dio. Aurten ingurumenkonpromiso berriak barneratuko ditu etaeskaera argi batzuk zuzentzen dizkieparte hartzailei.

Antolakuntzaren konpromisoakHonakoak nabarmentzen dira, horietakobakoitza neurri zehatzez garatuta:• Mugikortasuna: garraio iraunkorra eta

irisgarritasunaren aldeko apostua• Kontsumo arduratsua• Hondakinak: murrizketa,

berrerabilpena eta jatorrian bereizketaberziklapena errazteko

• Ingurumen baliabideen arrazionaliza-zioa: ura eta energia

• Ingurumen hausnarketa eta hezkuntzarako guneen eskaintza

• Eraginaren ordaina

Bisitariei eskakizunak 1. Etorri garraio iraunkorrean Erabili garraio kolektiboa joan-etorrieta-rako, txirrindula edo ibili, zure aukerenarabera. Benetan ezinezkoa bazaizu,partekatu autoa beste pertsonekin.

2. Kontsumitu ardurazZarrastelkeriak ez du dibertsioa berma-tzen.

3. Erabilpen bakarreko ontziak murriztuEdalontziak, platerak, mahai-tresnak,ezpainzapiak etab... garbitu eta berrizerabil daitezke. Aldi oro botatzea bainomerkeagoa eta logikoagoa da.

4. Hondakin mota desberdinak bereizieta berziklapena erraztu Zure esku dauzkazu paperontziak etaedukiontzi bereziak erabiltzea, materialakberriro baliatu ahal izateko eta honelaenergia aurreztu eta eragina murrizteko.

5. Ura neurrian kontsumituUra aurrezteak bizitza kalitatea dakar.

6. Errespetatu parke, ibaia eta kalee-tako landaretza Denbora, lana eta diru ugari behar izandira egun dauden moduan eduki ahalizateko. Ez alferrik galdu ahalegin horiguztia, nahi gabe bada ere.

Ongi pasa eta lagundu euskarazkoirakaskuntza Nafarroan, baina inguru-menari alferrikako kosturik eragingabe.

Oinez Berdea, unafiesta más sostenible

La fiesta de las Ikastolas de Navarraparticipa de la preocupación por reducirel impacto ambiental de los grandeseventos y como fiesta viva asume elreto de mejorar cada año. Este añoincorpora nuevos compromisos am-bientales y dirige unas sencillas peticio-nes a los participantes.

Compromisos de la organizaciónDestacan los siguientes, cada uno de elloscon una serie de medidas concretas:

• La movilidad: una apuesta por el transporte sostenible y la accesibili-dad universal

• El consumo responsable• Los residuos: reducción, reutilización y

separación en origen para el reciclaje

• Racionalización de los recursos ambientales: agua y energía

• Una oferta de espacios para la reflexión y la educación ambiental

• Compensación del impacto

Peticiones a los visitantes 1. Ven en transporte sostenible Utiliza el transporte colectivo para ir yvolver, la bicicleta o camina, según tusposibilidades. Si verdaderamente no esposible lo anterior, comparte el vehículocon otras personas.

2. Consume de manera responsableEl despilfarro innecesario no garantiza ladiversión.

3. Reduce la utilización de envases deun solo usoVasos, platos, cubiertos, servilletas, etc…se pueden lavar y volver a utilizar. Esmás barato y más lógico que tirarloscada vez.

4. Separa los diferentes tipos de resi-duos y haz posible el reciclajeTienes a tu disposición papeleras ycontenedores específicos que permitenaprovechar los materiales, ahorrar mu-cha energía y reducir el impacto.

5. Sé eficiente en el consumo de aguaAhorrar agua es invertir en calidad devida.

6. Respeta la vegetación de parques,río y callesHa costado mucho tiempo, trabajo ydinero conseguir el estado actual de losespacios naturales que vas a disfrutar.No malogres ese esfuerzo en un des-cuido.

Diviértete y apoya la enseñanza eneuskara en Navarra sin impactos nicostes ambientales innecesarios.

Oinez Berdea, iraunkortasuna aintzat hartzen duen jaia


36

nafarroa oinez 2010


37

munduz mundu

Nafarroa Oinez, festa osasungarriaNNaaffaarrrrooaa OOiinneezzaa,, NNaaffaarrrrooaakkoo iikkaassttoolleenn ffeessttaa eerrrraallddooiiaa,, hhaarrrreemmaa--nnaakk,, oonnggii ppaassaattzzeeaa,, kkuullttuurraa eettaa aallddaarrrriikkaappeennaa zzaabbaallttzzeenn ddiittuueenneerreemmuu iizzaatteeaazz ggaaiinn eerreemmuu oossaassuunnggaarrrrii bbaatt ddaa,, oossaassuunnaa ssuussttaattzzee--kkoo bbaalliioo dduueennaa.. HHaaiinnbbaatt aarrrriisskkuu eettaa eeggooeerraa mmoodduu ppoossiittiibboozz kkuuddee--aattuuzz eettaa zzeennbbaaiitt ggoommeennddiioo jjaarrrraaiittuuzz aauukkeerraa aanniittzzaa eesskkaaiinnttzzeenn ddiittuu..

1. Pausoz pausoHelburua Oinez ibilbidean zehar gune bakoitzaz modu seguruan disfrutatzea da, nahas-ketarik sortu gabe. Osasungarriagoa da tarteka 10 minutuko ibilaldi azkarra txertatzea,modu honetan bero sentsazioa pizten da, izerditzen hasten gara eta arnasketa abiaduraeta bihotza pixka bat azkartzen dira, baina hitz egiteko aukera mantentzen dugu.Posizio egokian ibiltzea gomendatzen da, burua tente, bizkarra zuzen eta sabela laua man-tenduz eta besoak pixka bat mugituz.

2. Arropa eta zapata egokiak Klima, tenperatura, hezetasun, prezipitazio eta ekintza motara egokitutako arropa eraman.Urria oso hilabete aldakorra da. Zure oinek zapata arinak eskertuko dituzte, malguak eta kolpeak moteltzen dituztenak,transpiratzen duten galtzerdiak eta urratu eta babez babesteko egokiak.

3. MotxilakMotxila erosoak gomendatzen dira, ahalik eta arinenak, tirante zabal eta barrubigunekin,eta bi sorbaldetan modu egokian kokatu behar dira pisua ongi banatzeko.

4. Auto istripuak saihestuAbiadura egokian gidatuz, bide-seinaleak errespetatuz eta segurtasun uhalak eta ziurta-sun dispositiboak erabiliz auto istripu asko saihets daitezke.Alkohol eta beste droga batzuen kontsumoak istripu arriskuak areagotzen ditu.

5. Eguzkitik babestu Eguna eguzkitsua bada, txanoen erabilpena gomendatzen da, burua eguzkitik babesteko,hala nola eguzkitako betaurrekoak eta eguzkitik babesteko kremen erabilpena gomenda-garriak dira.

6. Elikatu eta hidratatuGosari on bat egitea beti da osasungarri: fruta, esnekiak eta ogia, gaileta edo zerealak.Elikagai desberdinez hornitutako elikadura gomendatzen da. Ibilbidean zehar elikagai etaedari salmenta postu desberdinak aurkituko dituzu. Hidratatzeko edari egokiena ura da.

7. Erlazioak zainduLagunak zaintzea beti da garrantzitsua, elkar ezagutu, errespetatu, iritziak elkartrukatu,sentimenduak, desioak, gustuko gaiak…manipulazio eta gezurrik gabe. Sexu harremanetan preserbatiboaren erabilpenak nahi ez diren haurdunaldiak eta sexutransmisioko gaixotasunak saihesten ditu.

8. ArdurazAlkohola kontsumituz gero, beti neurrian eta inoiz ez gidatu behar bada, hobea da alkoholgraduazio maila txikiko edariak hartzea eta beti elikagaien laguntzaz. Alkohol gehiago ez da festa gehiagoren pareko. Hainbat sustantzia nahastuz arriskua are-agotu egiten da. Inor bakarrik ez utzi gehiegi edan badu edo laguntza behar badu. Drogaguztiek uzten dute ondorioa.

9. Gatazkak konponduGatazkak giza harremanei atxikita doaz. Garrantzitsuena gatazkak nola konpondu da: ent-zun, iritzi desberdinak ulertzen saiatu, adierazpenezko komunikazioa erabili, ez erasotzai-lea, ezta pasiboa ere, mehatxatu eta eraso gabe, sesioak sortu gabe, inork gal ez dezansaiatuz, adostasunez. Alkohola ez da eztabaidetarako lagun ona.

10. Festa biziNafarroa Oinezak gure gorputza, gure emozioak, gure harremanak zaintzeko eta ongipasatzeko aukera eskaintzen du, aisialdia era aktiboan, pertsonalean, osasuntsuaneta sortzailean hartuz. Bizitza gehiago, osasun gehiago eta arrisku gutxiago.

11.. Camina con tranquilidad22. Utiliza ropa y calzado adecuado33. Lleva una mochila ligera44.. Evita los accidentes de tráfico55.. Protégete del sol66.. Aliméntate e hidrátate77.. Cuida tus relaciones88.. Se responsable con el alcohol99.. Soluciona los conflictos1100.. Vive la fiesta

Gure jaiak, Ikastolen jaiak, Natura, osasuna eta besteekikoerrespetua

Hausnarketa,“alternatiba ez da debekua”Bada, denon egitekoa...

Informa zaitez.

Gogoan izan:11. Arduraz zure buruarekin22.. Errespetuz ondokoarekin33. Arretaz naturarekin

Askagintza- Ikastolen Elkartea


38

nafarroa oinez 2010


39

munduz mundu

Mundu zabalari begira antolatu dugu aurtengo Nafarroa Oinez festa. Munduak eus-kara bizi dezan, eta baita euskarak mundua bizi ere.

Globoan mundua zabala bada eta mugarik gabe zeharkatu beharrekoa, gure mun-duak, hurbilekoak, egunerokoak ere halakoxea behar du izan, mugarik gabea. Gureherrian bertan mundu txiki asko badirelako.

Sarriegitan gertatzen zaigu ez jabetzea albo-alboan ditugun mugez, urrunekoak osoezagun zaizkigun arren. Larriagoa oraindik, guk pairatzen ez, baina auzokoak egune-ro gainditu behar izaten dituen mugak badirela ere ez dugula jakin ohi.

Gure globora iristeko mugak gainditu behar dituen jende ugari dago oraindik ere. Etagure globoak ez du mugarik izan nahi, bertara igo nahi duen orok bidaia gurekin eginahal izan dezan. Horregatik, esfortzu berezia egingo dugu aurten Atarrabian, NafarroaOinezera etorri nahi duen orok mugarik aurkitu gabe egin ahal dezan ibilbidea.

Euskararik oraindik ez duen jendeari zabaldu nahi izan diogu aurtengo Nafarroa Oinez.Eta baita euskara izan arren euskararen herritik urrun bizi direnei ere. Baina azkenmuga bat ere gainditu nahi dugu aurtengoan: oinez ibiltzerik ez dutenek, NafarroaOinezeko ibilbidea egiteko aukera izan dezatela.

Kalean gertatzen denez, ikastolak inguruko espazio publikoak erabili behar ditu ibilbi-dea antolatzeko, gune ezberdinak atontzeko, eta orokorrean festa-eremu osoa egitu-ratzeko. Horrek, noski, ikastolaren arduraz harat dauden baldintzapenak ezartzen ditu.Hala nola, espazio publikoaren eraldatzea ez dago ikastolaren esku, eta ondorioz,ikastolak bere ingurune fisiko eta sozialean dauden espazio-baliabideak erabili beharditu, bere baldintzapen guztiekin.

Guzti horregatik, eta ezinezkoa ez bada ere, zailtasun handiak ditu festa-eremua ingu-rune erabat irisgarri batetan gerta dadin lortzea. Eta Atarrabiako kasuan, inguruneakabantaila handiak eskaini arren (eta abantaila horiek denak probesten saiatu da aur-tengo Nafarroa Oinezen antolakuntza), ezinezkoa da ia 7 kilometro luze den ibilbidea

erabat irisgarria dela esatea.

Mugikortasuna Murriztua duten Pertsonek (irisgarritasuna zentzu fisikoramurriztea izan arren, eskaintza osoa eta bateratua emateko aukera errealakhorretara soilik mugatzen zaizkigu), modu erosoan iritsi, ibilbidean barnera-tu, eta gune aipagarrienetan eskainiko diren zerbitzuetara sarbidea izan

dezaten ahalbidetzea da. Horretarako:

1) Aparkaleku erreserbatuak proposatzen dira: ibilbidetik ahalik eta hur-bilen, eta pertsona horiek era autonomoan iritsi daitezen egokiak direntokietan jarriko dira.

2) Ibilbidea: antolakuntza saiatu da nolabaiteko zirkuitu itxi batproposatzen, non mugikortasuna murriztua duten pertso-

nentzat bermatzen diren gutxieneko baldintzak (tartebatzuetan malda % 6tik gorakoa bada ere). Zirkuitu

itxi hau, ibilbide osoaren zati bat da, eta gainerakoerabiltzaile guztiei irekita egongo da, ibilbide oro-

korrak aurkezten dituen bidezidorrak erabili-ko baitira zirkuitu hau ixteko.

3) Area edo guneak: Nafarroa Oinez ibilaldibat baino askoz ere gehiago da. Eskaintzakultural nagusienak area edo guneetanematen dira. Zertarako hortaz ibilbide irisga-rri bat area irisgarririk ez baldin bada?Atarrabiako kasuan, hiru gune irisgarri izan-go dira, hirurak zoladura egokia dutenak, etaibilbide irisgarriak lotzen dituenak: Lodosa,

Atarrabia, eta Burlata guneak.

Nafarroa Oinezaccesible

Hemos organizado un NafarroaOinez abierto al mundo. Para queel mundo viva el euskara, y que asu vez el euskara viva el mundo. Si este mundo sin fronteras es tanancho como para ser recorrido ennuestro globo, nuestro mundomás próximo, también debeserlo: un mundo sin barreras. Amenudo ni siquiera solemos serconscientes de la existencia debarreras que a diario sufren nues-tros vecinos. Por eso, este año, haremos unespecial esfuerzo en Villava, paraque todo aquél que quiera venir alNafarroa Oinez se suba a nuestroglobo y pueda hacer el recorridosin encontrar barreras. El objetivo de todas estas inten-ciones es que las personas conmovilidad reducida (que aunquesignifique limitar la accesibilidadal término físico, es lo único quepodemos garantizar de manerareal y efectiva) puedan llegar demanera cómoda, introducirse enel recorrido, y acceder a los servi-cios que se ofrecerán en las áreasmás representativas. Para ello: 1) Se proponen aparcamientosreservados. 2) La organización ha intentadoproponer un circuito cerrado quepresenta las condiciones mínimascomo para considerarse adapta-do para las personas con movili-dad reducida (aunque en algunospequeños tramos la pendienteexcede del 6%). 3) Habrá tres áreas accesibles,las tres con pavimento adecuadoa las que se accede mediante elrecorrido accesible: Lodosa,Atarrabia y Burlada.

Nafarroa Oinez irisgarri baten alde


40

nafarroa oinez 2010


41

munduz mundu

Ikasle talde bat

andereñoekin,1973an

Mikela Gastesi, lehendabizikoirakaslea eta zuzendaria

Domingotarren ikastola zaharra.Umeltasuna eta barrakoiak nonahi.Baina ikasle dirdiratsuak hezten...

Lehenengo jaunartzeak

Xabier Irigarairen agindupean


42

nafarroa oinez 2010


43

munduz mundu

Jose Ferminek ihauterietako

grabaketa bat egiten“La galerian”

IkasbidaiaBenidormera 1978an.

Txistularien alardea 1980an.

Arroz kiloak eta kiloak Aralarkomagaletan paella prestatzeko.

Ikastolaren “olinpikoak” 1980ko hamarkadaren hasieran.


45

munduz mundu

Ikastola berriaren inaugurazioa 1995ean.Jose Luis Gorostidihizketan.

Lehendabizikoetako irakasleak, betikoakElena, Jose Fermin, Mª Eulalia, Pili, Mª Carmen, Lina eta Xabier orain

erretretan

Anatoli Karpov ikastolan, gure ohiko Xake txapelketan, 2000n

Belaunaldi berriak... eta teknologi berriak ere bai.

Lehenengo ikasleak, gaur egun.


47

munduz mundu

Munduz munduargazkiz argazki

Lekuko aldaketa.Etxarriko AndraMarikoek lekua egunhartan lekua pasatuziguten

Ikasleakmunduz mundu

Oinez modan gureikasleak top-modelbihurtuta

Artea Oinezeanohorezko aurreskuaartistentzat

"munduz mundu" logoaren aurkezpeneguna

Pilotariak eta ikasleak Oinezmoda desfileanTotem aretoan


nafarroa oinez 2010

48


munduz mundu

Munduz mundu argazkiz argazkiBalaurten, munduz mundu hitzaldian, Hiromi (Japon), Hanna(Finlandia), Carlos (Madril) etaRosana (Argentina), unibertsitateezberdinetako lagun eta euskarairakasle adituekin

Bertsoz bertso ikastolan

Ikasleak Oinezbasoan, euskararenbasoan.

Ikasle ohien topa-ketan dantzariaketa txalapartariakongi etorria ematen

Buruari eraginezmus txapelketan

Ramon Herrera,ikastolako gurasoaeta aditua, OinezXacobeo erakusketan

Toti, gure idazleospetsua umeezinguratua

Paella zoragarria,egun eguzkitsuan.Jan eta ondo pasa,konbinazio mundiala.

49


50

nafarroa oinez 2010

Munduz mundu argazkiz argazki

Futbolariak ereeuskeraren alde

Guraso ohientopaketa

Angel (pertsonalgo lantaldekoa) eta Martin(Ostalaritza) gailurberrien bila EdurnePasabanekin

Lip dab bat grabatzeaez dela batere errezaikasi genuen egunhartan…

Spot grabaketaren making -agure ikasleak aktore bilakatuziren soka-tiran arituz

Txirri, Mirri etaTxiribitonen ipuinak Kross eguna,

hemen gaude euskararen alde!

Marimototx, Maidereta Itziarrekin


51

munduz mundu


oinez 2010 aldizkaria

Documents