İNSAN İLİŞKİLERİNDE VE

YÖNETİMDE ETKİLİ İLETİŞİM

1

2

İnsanda dilince değişir kader,

Ya yurda baş olur,

yada başı gider.

Kutadgu Bilig

İLETİŞİME GENEL BİR BAKIŞ

Canlılar varlıklarını sürdürebilmek için

iletişim kurmak zorundadırlar.

İnsanlar ilişkilerini iletişim ile sağlar.

Hangi ortamda hangi yöneticiye sorarsanız

sorun ,insanların yaşadığı en büyük

sıkıntının iletişimle ilgili nedenlerden

kaynaklandığını göreceksiniz.

İLETİŞİME GENEL BİR BAKIŞ

İletişimin iyi olmaması nedeniyle,

yöneticilerin çalışanlarıyla ve çalışanların

kendi aralarında kurduğu ilişkilerde hayal

kırıklığı ve gerginliğin yaşanması sık

rastlanılan durumlardır.

5

İnsan ,bireysel varlığını ve toplumsal ilişkilerini iletişim yoluyla sürdüren bir varlıktır.

Bu açıdan iletişimin tarihi insanlık tarihi ile başlar.

İlkel insanın tüm ihtiyaçlarını karşılamakta kullanılan ilkel yöntemler, iletişim gereksinimini gidermek içinde kullanılmıştır.

İlk insanların mağara duvarlarına çizmiş olduğu resimler, Afrika yerlilerinin tamtamla iletişim kurmaya ve haberleşmeye çalışmaları hep bu iletişim gereksinimini gidermek içindir.

6

İletişim söz konusu olunca aşağıdaki soruları kendimize sormalıyız(Rowntree,2000):

1. Neden iletişim kurmaya ihtiyacım var?

2. Kiminle /kimlerle iletişim içinde olmalıyım?

3. Hangi tür iletişim biçimini kullanmam daha uygun olur?

4. İletişime geçmemi engelleyen faktörler nelerdir?

5. İletişim kurma becerimi nasıl geliştirebilirim?

7

İLETİŞİM NEDİR ?

İletişimin tanımları İngilizce ve Fransızca da

karşılığı olan “communication”,Latince de

“communis” yani “ortak” kelimesinden

gelmektedir.

İLETİŞİM: İnsanların,toplu halde yaşamaya

başlamalarından itibaren,toplumsal

etkileşimlerde rol oynayan,sembolik

mesajların karşılıklı ulaştırılmasıyla bazı

anlamları aralarında paylaşmaları sürecidir.

8

Masterson ve Watson’a göre;”İletişim,sayesinde dünyayı anlamlı kıldığımız ve bu anlamı başkalarıyla paylaştığımız insani bir süreçtir”

İletişim,katılanların,bilgi/sembol üreterek birbirlerine ilettikleri ve bu iletileri anlamaya,yorumlamaya çalıştıkları bir süreçtir(Dökmen,1994,321).

İletişim,en kısa ve yalın haliyle haberin,bilgininyada en genel anlamıyla kültürün insan topluluklarına dağıtım olgusu olarak tanımlanır (Kaya,1985,1).

9

İletişimin çeşitli özellikleri vardır.

Bu özellikler aşağıda özetlenmiştir (Turan,1994,44).

İletişim aynen tekrar edilmez,

çünkü sürekli olarak değiştirilir.

İletişim dinamiktir,

çünkü kendi kendine karmaşık bir düzen içinde oluşan mesajlardan çok

aktif bir kişinin kasıtlı hareketlerinden oluşur.

İletişim daireseldir,

çünkü kişiden diğerine olan anlam zincirini düz bir çizgi oluşturmaz,

başladığı noktaya dönebilir veya daha önceki bölümleriyle yeniden

kesişebilir.

10

İletişimin çeşitli özellikleri vardır.Bu özellikler aşağıda özetlenmiştir (Turan,1994,44).

İletişim devamlıdır.

1. Çünkü,çok zaman kendi başına tek hareketten ziyade devam eden bir

zincir oluşturmaya yöneliktir.

İletişim geri alınamaz,

1. çünkü bir kere verilmiş bir mesajın etkilerinin alıcının dimağından hiç

gelmemiş gibi silinmesi mümkün değildir.

İletişim karmaşıktır.

1. Çünkü,değişik seviyelerde değişik kişisel kurumsal,sosyal ve kültürel

anlamlar içerir.

11

İLETİŞİM SÜRECİNDEKİ UNSURLAR

İletişimin kurulmasında birkaç temel bileşen rol oynar.

Bunlar;

kaynak(verici),

kodlama,

mesaj,

kanal(araç),

alıcı ,

alıcının eşik değeri,

alıcının şablonları,

kod çözme ve geribildirimdir.

12

İLETİŞİM SÜRECİNDEKİ UNSURLAR

İletişimin kurulmasında birkaç temel

bileşen rol oynar.

Bunlar şematik olarak

Eşik

Değerler

Alıcı

Şablonlar

MesajKanal

Mesaj

Geribildirim

Verici

Kodlama

Mesaj Oluşturma

13

1- KAYNAK:

Kaynak (Verici) iletişimi başlatandır.

Kaynak mesajı iletilmek üzere

Veren,

İletiler zinciri üreten,

Bir insan veya bir makine olabilir.

14

2-KODLAMA:

Kaynak

iletmek istediği bilgileri;

Bir dizi sembole çevirerek,

Sinyaller halinde kodlar.

Kodlama yapıulmadan bilgilerin bir insandan

diğerine nakledilmesi mümkün değildir.

Örnek: Duman ateşin göstergesidir.

Gazetenin kullanmış olduğu kod yazı,

Radyonun ki ses,

Televizyondaki ise ses ve görüntüdür.

15

3-MESAJ:

Mesaj;”Konuşmacı ile dinleyici veya kaynak ile hedef arasındaki ilişkiyi sağlayan unsurdur (Gökçe,1993,52).

Harf,rakam,renk,ses,ses tonu,yüz ifadesi,(jest ve mimik) her türlü görsel ve işitsel işaretler,her türlü sözlü ve yazılı ifadeler kaynağın alıcıya ulaştırmak istediği duygu,düşünce ve davranışların kodlanmış halidir.

Bir mesajın istenilen amaca ulaşabilmesi ya da hedef kitle tarafından verilmek istenilen şekilde anlaşılabilmesi için şu özellikleri taşıması gerekir(Rigel,1995,142).

16

1. Mesaj,hedef kitlenin dikkatini ekecek şekilde

kurgulanmalı ve sunulup dağıtılmalıdır.

2. Mesaj;anlamı bozmadan aktarabilecek şekilde

hem kaynağı,hem hedef kitlenin ortaklaşa sahip

oldukları yaşam deneyimlerini ifade eden

işaretlerle verilmelidir.

3. Mesaj,hedefte ihtiyaç uyandırmalı ve bu

ihtiyaçların karşılanıp giderilmesi için bir şeyler

önermeli ve yol gösterici olmalıdır.

4. İhtiyaçların giderilmesinde ileti ile önerilen yol

bireyin içinde bulunduğu grup normuna uygun

düşmelidir.

17

4-KANAL:

Kanal kaynakla alıcı arasındaki mesajın aktarılmasını,

geçmesini sağlayan yoldur.

Bu kavramın içine ışık ve ses dalgalarından iletişim

araçlarına kadar mesajı aktaran tüm yollar girer

(Köknel, 1986,51).

İletişimde kanal, önemli işlevi olan unsurlardan biridir.

Kanal olmadan iletişimin olması mümkün değildir.

Yüz yüze iletişimde kişinin;

Bedeni,

Yüzü,

Giysileri ve

Sesi kanal olarak nitelendirilirken,

Kitle iletişiminde ise gazete,radyo ve televizyon birer kanaldır.

18

5-HEDEF (ALICI):

Vericinin mesajını algılayan kişi alıcıdır.

Alıcının işlevi vericinin karşıtıdır.

Alıcının gelen mesajı alabilmesi için, mesajı almaya

hazır olması gerekir.

Alıcının örneğin; yüz yüze iletişimde dinlemesi,

telefonu veya faksı açması,t elevizyon veya

radyonun düğmesini çevirerek mesajı almaya hazır

olması gerekir.

Mesajın algılanmasında alıcının içinde bulunduğu

psikolojik durumun, vericiye ait ön yargılarının, eşik

değerlerinin ve şablonlarının da rolü vardır.

19

6-GERİBİLDİRİM (FEEDBACK)

Geri besleme ya da yansıma olarak ta ifade edilebilen feedback iletişim sürecinin son aşamasıdır.

Feedback kaynağın gönderildiği mesaja karşılık hedef kitlenin verdiği cevap mesaj olarak tanımlanabilir (Cüceloğlu,1995,78).

Geribildirimler birkaç şekilde olabilir.

Karşıdakine bakış şekli

Kişinin beden hareketleri

Kişinin sözlü olarak söyledikleri

Bütün bunların hepsinin beraber ortaya konması

Sessiz kalma

20

KİŞİLERARASI İLETİŞİMİ

ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER

İLETİŞİMDE ALGININ ROLÜ VARDIR.

İLETİŞİMDE DUYGULARIN ROLÜ VARDIR.

İLETİŞİMDE KÜLTÜRÜN ROLÜ VARDIR.

İLETİŞİMDE KİŞİSEL ÖZELLİKLERİN ROLÜ VARDIR.

Bunlar

1-CİNSİYET

2-FİZİKSEL GÖRÜNÜM

3-KİŞİLİK YAPILARIDIR.

21

KİŞİLERARASI İLETİŞİMİ

ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER

İLETİŞİMDE ALGININ ROLÜ:

Algılarımız bize dış dünyadaki olaylar,nesneler ve insanlarla ilgili bilgi sağlar.

İnsan organizması dış dünyadan gelen mesajları duyu organlarıyla alır ve beynin ilgili bölgesine iletir.

Farklı algılamalar insanların birbirleri ile ilişkilerini belirler.

22

İLETİŞİMDE DUYGULARIN ROLÜ:

Duygular yaşamımızda büyük yer tutar çünkü dış dünyayı algılama biçimimizi ve ona nasıl tepkide bulunacağımızı belirler.

Verici ve alıcının içinde bulunduğu duygusal durum mesajın verilmesini etkilediği gibi yorumlanmasını da etkiler.Özelikle korku ve kızgınlık duyguları vericinin ses tonu ve beden dilini kullanmada farklı vurgulara neden olacağı gibi,alıcının da mesajları gereksiz yere tehdit edici mahiyette algılayıp yorumlanmasına sebep olabilir.

23

İLETİŞİMDE KÜLTÜRÜN ROLÜ:

İletişim söz konusu olduğu zaman,kültürler arasında büyük farklılıklar oluşur.Bu nedenle vericinin mesajları farklı anlamlara ve yorumlara yol açabilir.

Anlamla ilgili engeller: Sözcükler farklı kültürdeki insanlara farklı anlamlar ifade edebilir.Örneğin Türkçede birbirine yakın iki insanın karşılıklı konuşmayı başlattığı ”Ne var ne yok” cümleciğinin karşılığı İngilizce de yoktur.

Algılama farklılıklarıyla ilgili engeller: Farklı dillerde konuşan insanların dünyayı algılaması da farklı olur.Birülke insanı,kullandığı çevre ile ilgili bir çok farklı sözcükler üretir ki bu sözcüklerin diğer kültürlerde yeri yoktur.

24

İLETİŞİMDE ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN ROLÜ:

Bir ortam içinde mobilyaların düzenlenişi,oturma düzeni

gibi fiziksel çevre unsurları da iletişimi etkiler.

Örneğin;yumuşak koltukların ,güzel halıfılekslerin olduğu

odalar öğretmenleri rahatlatır.

Bunun yanında bir ortamdaki insanların oturma düzenleri

de kimin kiminle daha fazla etkileşime gireceğini

belirlemede önemli olabileceği gibi,etkileşimin nasıl

olacağını belirleyebilir.

25

İLETİŞİMDE KİŞİSEL ÖZELLİKLERİN ROLÜ:

1-CİNSİYET:

Sosyal etkileşimlerde karşımızdaki kişinin kadın veya erkek oluşuna bağlı olarak onlara farklı biçimlerde tepkide bulunabilir veya onlardan farklı davranış beklentiler içinde olabiliriz.

Kadınların beden diline yönelik olarak,örneğin daha fazla gülümsedikleri,daha az kişisel alan kullandıkları,daha fazla göz teması kurdukları saptanmıştır.

Ayrıca kadınlar daha açık,ifade edici ve yakın davranmaktadır.(Depaulo&Friedman,1998).

26

2-FİZİKSEL GÖRÜNÜM:

Diğer insanların fiziksel görünümü onlara karşı

davranışlarımızı ve iletişim kurma biçimlerimizi

etkileyebilir.

Genel kanı fiziksel yönden çekici olmanın ilişkiler

üzerinde olumlu etkisi olduğudur.

Kısacası, fiziksel görünüm birbirini hiç tanımayan

kişilere olan ilk tutumları olumlu yönde etkileme özelliği

olsa bile, diğer özeliklere kıyasla (bilgi düzeyi, kişilik,

sosyal beceriler vb,) uzun vadeli ilişkileri olumlu yönde

etkileme özelliği sınırlı görünmektedir.

27

4- GEÇMİŞ DENEYİMLER:

Kişiler duymak istedikleri şeyleri duyarlar.Geçmişteki

tecrübeleri yüzünden,benzer durumlarda aynı mesajları

duymayı veya mesajı veren kişi olarak verdikleri aynı

mesajın daha önceki gibi algılanmasını

beklerler.Örneğin,yaptığı iş sürekli olarak tenkit edilen

bir insan bir defasında yaptığı iş karşısında,samimi bir

övgü bile alsa bile inanmakta güçlük çeker,alay

edildiğini sanabilir.

28

5-DAVRANIŞ BİÇİMLERİ:

Kişiler birbirleri ile iletişim kurmada farklı davranışşekillerini benimserler.

İletişim kurma sürecinde insanlarda üç çeşit davranış ayırt edebiliyoruz.

1. Güvenli (assertive)

2. Saldırgan (agresif)

3. Pasif (nonassertive)

29

5-DAVRANIŞ BİÇİMLERİ:

GÜVENLİ DAVRANIŞ BİÇİMİ:

Güvenli davranan kişi aktiftir.

Hareketleri dolaysız ve dürüsttür.

Kendine ve başkasına karşı saygılıdır.

Güvenli davranan kişi istekler, ihtiyaçlar ve doğruluk konusunda diğer insanlarla her zaman eşit olmayı teşvik eder.

Dinleyerek,müzakere ederek,ilişkiler kurarak daima “kazan-kazan ” ilişkisini benimser.

30

GÜVENLİ DAVRANAN KİŞİNİN BEDEN

DİLİNİN İFADESİ AŞAĞIDA VERİLMİŞTİR:

Bedeni diktir fakat rahat bir duruş sergiler.

Omuzlar diktir fakat az hareketlidir.

Oturuşta bacaklar bitişiktir.

Eller açık ve az hareketlidir.

Başla tasdik gerektiğinde yapar.

Düşünceli bir duruşu vardır.

Bakışları karşısındakini önemser niteliktedir.

Ses akıcıdır,rahattır,alçalmalar ve yükselmeler yoktur.

Komik olaylarda yerinde güler.

31

PASİF DAVRANIŞ BİÇİMİ:

Pasif davranışın verdiği mesaj aşağılık duygusudur.Güvenli olmayanlar başkalarının istek,ihtiyaç ve doğrularının kendininkinden daha önemli olduğu görüşünü benimser.Bu tarz davranış çıkar ilişkisi açısından ”kaybet-kazan” olarak açıklayabiliriz.Anne ve çocuk arasındaki ilişki buna örnek gösterilebilir.

Hem pasif hem de dolaylı davranır.

Başkalarının istek ve duygularını ön plana alır.

Vücudu yığılmış gibi durur.

Yüz hatları uzamış gibi ve çene sarkıktır.

Bacaklar rasgele bırakılmıştır.

Eller devamlı hareketlidir.

Omuzlar çekmiş gibidir.

Ses tonunda huzursuzluk vardır.

Sinirli bir gülüş sergiler.

Genelde vurguyu cümlenin sonuna koyar.

Soru sorar gibi konuşular.

Alt dudağını ısırırlar.

32

SALDIRGAN DAVRANIŞ BİÇİMİ:

Saldırgan davranış oldukça karmaşık bir tablo gösterir.Bu kişiler aktif veya pasif yolla saldırgan olabilirler.Bu davranışın üstünlük duygusu veya saygın olmayan bir ifadesi vardır.Uyumlu davranamazlar. Diğer insanların doğrularını(yararlarını) ön plana çıkarmaz,”kazan-kaybet” ilişkisini hedeflerler.

Beden duruşu dik ve gergindir.

Omuzlar arkaya çekik ve hareketlidir.

Dudaklar gergindir.

Oturuş,gergin,öne doğru eşik ve hareketlidir.

Başla tasdik etme keskin ve hızlı olur.

Kaşlar çatıktır.

Bakışlar öfkeyi ifade eder.

Yüz aşırı kızarır.

Ses tonu emir verir gibidir.

33

6-İLETİŞİMDE EĞİTİMİN ROLÜ:

Eğitim sözcüğüyle burada kastedilen sadece okullarda verilen eğitim değildir.İnsan doğduğunda itibaren önce çevresi onunla sonra da o çevresiyle iletişim kurar.Bu iletişim süreci içinde yaşamla ilgili birçok konuda eğitilir.İçinde bulunduğu toplumun kurallarını,değer yargılarını çevre ile kurduğu iletişim içinde öğrenir.

İletişim eğitimle elde edilmiş dil ve terminolojiyle sürdürülür.Bireyin ait olduğu ortam ve toplumun geçerli dili,konuşma tarzı,şakaları,takdim tarzı,beden dili tamamen içinde yaşanan toplum tarafından öğretilmiş veya bireyin yaşarken öğrendiği nitelikler olup iletişim kurmada önem kazanır.

34

Sözünü bilen kişinin

Yüzünü ağ ede bir söz

Sözünü pişirip diyenin

İşini sağ ede bir söz.

Söz ola kese savaşı

Söz ola kestire başı

Söz ola oğulu aşı

Balla yağ ede bir söz

Yunus Emre

35

İLETİŞİM YÖNTEMLERİ

İnsanlar arasındaki iletişim sözlü ve sözsüz olmak üzere iki şekilde yürütülür.

SÖZLÜ İLETİŞİM:

A-KONUŞMA: Uyuduğumuz zamanın dışında kalan süreç içinde konuşma, yaşamımızda önemli bir yeri işgal eder.

Konuşma insanlar için günlük gereksinimdir.

Konuşmanın etkili olmasında birçok faktör vardır.

Bunlar;

Ses tonu,

sözcüklerin seçimi,

vurgu,

içerik ,

simgesel dil ve mizahın kullanımı,

hız

telaffuz,

ses perdesi,

hedefe yönelik konuşma,

üslup-tarz,

anlamlılık,

zihinsel etkinlik ve

kalıplardır.

.

36

SÖZSÜZ İLETİŞİM:

Sözsüz iletişim sözcüklerle değil,hareket ve davranışlarla gerçekleşen bir iletişim sürecidir.Gündelik yaşamda çok sayıda uyaranın etkisinde olan insan,bilinçli ya da bilinçsiz olarak beden diline sık sık başvurulur.

Sözsüz iletişimde mesaj ileti olarak kabul edilebilen unsurlardan birisi yüz ifadeleridir.İnsanvücudunun en dikkat çeken yeri yüzdür.(Cüceloğlu,1995,42).

Yüz ifadelerinin karmaşık ve çok farklı şekillerde yorumlanabilmesinin başlıca nedeni yüz ifadelerinin değişken olmasıdır.Yüzde dikkat çeken başka önemli bir nokta da gözlerdir.

37

İLETİŞİMİ DAHA ETKİLİ HALE

GETİRMENİN YOLLARI

Mesaj karşıdaki kişinin nasıl algılayacağı

düşünülerek verilmelidir.Bu,mesajı alacak kişinin

varlığının kabul edilmesi gerektirir.Kullanılan

sembollerin alıcı tarafından bilinip bilinmediği

bilgisi,süslemesiz,dolaysız ve yalın dil kullanımı

iletişimi kolaylaştırır.

İletişim sürecinde olayların sadece görünen

değil başka yüzlerini de görmeye çalışmak

gerekir.

38

İletişim sürecinde insanın sahip olduğu zihinsel

kalıpların iletişimi etkileyebileceği bilinmelidir.Bu

bilinirse mesaj yorumlanırken veya karşılık verilirken

önyargılardan uzak davranılması ve gerçeğin

algılanması kolaylaşır.

İletişime girişmeden önce iletilmek istenen husus

zihinde belirgin hale getirilmelidir.Bu iletişimi

amacının da belirgin hale getirilmesini gerekli kılar.

İletişi kurulacak ortam planlanmalıdır.Mesajın ne

zaman ve nasıl verileceğinin düşünülmesi

gerekebilir.İletişim planlanırken gereğinde

başkalarından fikir veya destek almakta fayda vardır.

39

İletişim mümkün olduğunca taraflar arsında pozitif bir atmosfer kurulmasını sağlamlıdır.Bunun için taraflar kendi görüşlerinden farklı bir görüş karşısında birden parlamamalıdır.İletişim konusunda ne olursa olsun herkesin aynı görüşte olması beklenemez.İyi iletişimde önemli kural he alıcının hem de vericinin birbirlerine karşı dikkatli ve saygılı olmalarıdır.

En iyi iletişim yolu karşıdakini sabırlı ve soğukkanlı biçimde dinleyip onu anladığını ifade etmektir.Daha çok yanlış anlamayı düzeltmek,ikna etmek veya başka boyutları da gösterme yolu seçilmelidir.

Ayrıca unutmamak gerekir ki davranışlar davranışları doğurur.;Kırıcı davranma kırıcı davranmayı teşvik eder.

40

İletişimde pozitif bir atmosferi sağlamak için diğer bir yol da karşıdaki kişi üzerinde baskı kurmamaktır.Baskıcı iletişim,çatışmalara yol açabilir ve mesajın etkisi azalabilir.

Konuşurken sadece kullanılan sözcükler değil beraberindeki beden dili de önem taşır.Ses tonu,konuşma hızı,nefes alıp verme,yüz ifadesi ,göz teması……vb.

Çoğu zaman beden dili söylenen sözcüklerden daha etkili olabilir.Örneğin bir insana takdir edici söz söylerken dudakları bükmek veya omuz silkmek uygun düşmez.

İyi iletişim kurabilmek için dinlemek şarttır.Dinlemek her zaman kolay olmayabilir.İyi bir dinleyici olmak için engellerin üstesinden gelinmelidir.

41

İletişim süreci içinde geribildirimden yararlanılarak mesajın planlandığı şekilde algılanıp algılanmadığından emin olunmalıdır.Örneğin;konuşurken karşımızdaki kişinin yüz ifadesi anlattığımız konunun anlaşılıp anlaşılmadığı konusunda geribildirim verebilir.

Mesajda alıcının yararına olacak hususlar da olmalıdır.Bunlara gerek sözcükler gerekse beden diliyle dikkat çekilmelidir.

İyi iletişim kurmak için tutarlı olmak gerekir.Mesaj hazırlanırken geçmişte söylenenler anımsanmalıdır.Verilecek mesajlar uzun vadedeki amaçlara uygun olmalıdır.

İletişimde hep anlaşılama beklenmemeli,anlamaya da çalışılmalıdır.Sadece mesajın ifade edildiği sözcüklere değil anlatım tarzı,sözlerin arkasındaki gizli anlam ve davranışlara da duyarlı olmak gerekir.

42

YÖNETSEL İLETİŞİM

Yönetsel iletişim,yönetimin işleyişini

sağlamak ve amacını gerçekleştirmek

amacıyla örgütü meydana getiren birimler

ve öğeler ile örgüt ve çevresi arsında

gerçekleştirilen sürekli bilgi ve düşünce

alışverişi ya da birimler arasında gerekli

ilişkilerin kurulmasına imkan sağlayan

toplumsal bir süreçtir(Dicle,1990,20).

43

Çalışanların yönetimi benimseyebilmeleri,örgüttün

amaçlarına ulaşabilmeleri ve motive olabilmeleri için

yönetim hakkında yeterli bilgiye sahip olmaları da

yönetsel iletişim yoluyla

gerçekleştirilebilir.Çalışanlara yönetimin

ilkeler,kuralları ve amaçları hakkında ne kadar fazla

bilgi verilirse ve yönetim ile yönetilen arasında

sağlıklı işleyen bir iletişim düzeni kurulursa o kadar

başarılı olur.

Yönetimde iletişim,birimleri ve çalışanları birbirlerine

bağlayan anlaşma ve uyuşmalarını sağlayan temel

bir alt sistemdir.

44

Yönetsel iletişim,çalışanların oluşturdukları küçük

gurupların birbirine karşı ve yönetime bağlılık

duygularının geliştirilmesini sağlar.

İyi bir iletişimci olarak değerlendirilmek isteyen okul

yöneticilerin yönetim ve iletişim konularında hüner

sahibi olmaları gerekir.Böyle bir yönetici,yönetim

alanını iyi bilmeli,insan ilişkilerinde bilgili ve yetenekli

olmalı,örgüt operasyonlarını anlayabilecek düzeyde

olmalıdır.

Örgüt içi iletişim,bireysel bireyler arası ve guruplar

arası iletişim boyutlarının yanı sıra örgütün dış çevre

ile olan iletişim boyutunu kapsar.

45

Yönetimin işleyebilmesi için,okulda nelerin nasıl yapıldığının,nelerin nasıl yapılacağının doğru olarak bilmesi gerekir.Okulda yapılana ve yapılacağa ilişkin bilginin dolaşması örgütün işlemesi için gereklidir.

Bir yönetimde görevler ne denli iyi düzenlenmiş olursa olsun,görev tanımları ne kadar açık olursa olsun,görevleri yapacak iş görenler arasında iletişim olmadan eşgüdüm ve amaçlara yönelik etkileşim olmaz.

Yönetsel iletişim yöneticinin gönderdiği mesajın anlamını,iş görene anlatmasını,benimsetilmesini,onu eyleme geçirmesini de kapsar.

46

Yönetimin her seviyesinde varlığını ve önemini

kabul ettiren iletişim düzeni,aynı zamanda

örgütsel düzenin başarısını da yansıtır.

Nitekim bir yönetimde etkili ve sürekli işleyen

iletişim düzeni varsa o yönetimin başarılı

çalıştığı söylenebilir.

47

YÖNETSEL İLETİŞİMDE

YÖNETİCİNİN ÖZELLİKLERİ

İyi bir iletişimcide bulunması gereken beş

özellik Redding tarafından tanımlanmıştır

(Redding,1984,63).

1. Kişiye değer vermek

2. Dürüstlük

3. Zeka

4. Kredibilite

5. Duyarlılık

48

KİŞİYE DEĞER VERME:

Kişinin kendisine olan sevgisine,kendine verdiği

değere,kendini değerli bulma dercesine ve

başkalarının hayatlarına katkıda bulunma

yeteneğine işaret eder.

Glauser’in 1981 yılında karar verme işlemleri

üzerindeki deneysel çalışmalarının

sonucunda,sözel yeteneğin ve kişiye değer

verme boyutu yüksek olan kişilerin partnerleri ile

etkileşimlerinde daha açık,rahat,daha az

gergin,sosyal ve görevsel olarak daha katılımcı

oldukları görülmüştür.

49

DÜRÜSTLÜK:

Bir yöneticinin,onu izleyenlerin gözünde ahlaki ve geleneksel standartlara ne kadar uygun davrandığını gösteren derecedir.Bir yönetici bir başkasının kuralları ile çelişen bir davranışı göstermişse yönetici o kişi ile etkin olmayan iletişim ilişkisini yaşamak zorunda olduğu gerçeği ile karşı karşıyadır.

Hiçbir yönetilen ahlaki olmayan davranışlara göz yuman,dürüst olmayan bir yöneticiye güven beslemez.

Yönetim içinde yöneticinin kısa süreli oluşturacağı sahte bir güvenilir imajı uzun süre içersinde telafisi mümkün olmayan bir sonuç doğurabilir.

50

KREDİBİLİTE:

Kredibilite “inanılır olma” demektir. Ve kuşkusuz

ki kredibilite ,iletişimcinin etkinliğini artırır.Kişinin

kredibilitesi kişiden kişiye konudan konuya ve

durumdan duruma değişiklik gösterebilir.Sabit

olmakla birlikte otoritenin kesin bir çıktısı da

değildir.

Yöneticinin

bilgisi,deneyimi,yetenekleri,hitabeti,sözü,ve

davranışı arasındaki uyumu,dürüstlüğü,samimiyeti

inanabilirliğini artırır.

51

DUYARLILIK:

Duyarlılık,iletişimcinin etkileşimde bulunduğu

kişiyi anlama dercesine işaret eder.Yönetici için

sadece çalışanların geçmişlerini bilmek

değil,işlerinde algıladıklarını bilmek de

önemlidir.Yöneticinin kendine ve tüm iletişim

şartlarına duyarlı olmalıdır.

Yönetici ile iletişim konusunda tüm söylenenlerin

haklı bir payı olsa da gözden kaçırılmaması

gereken gerçek;yöneticinin örgütte ki pozisyonu

ve örgütün iç ve dış çevresindeki

faktörlerin,yöneticinin konuşma,dinleme,yazma

ve okuma şekli üzerinde daima belirleyici olur.

52

Duyarlı bir iletişimci başkalarına karşı

destekleyici,problemlerini cevaplayıcı ve

ilgilidir,kendine güven duyar,kendini ifade eder,

durumu ve şartlarını algılamaya çalışır.

Kişileri eleştirmez,yapıcı önerilerde bulunur,fikir

alır,sıcak ve bireysel ifadeler kullanır,gücünü çok fazla

vurgulamaz,yeni fikirleri duymaya istekli

davranır,kişilerle formel ve informel iyi ilişkiler

kurar,pozisyonu ne olursa olsun yüz yüze görüşmeler

için çalışanlarına fırsat yaratmaya çalışır.

53

YÖNETİCİLERİN İYİ BİR İLETİŞİM ORTAMI

GELİŞTİRMELERİ İÇİN ŞU ÖZELLİKLERİ

TAŞIMASI GEREKİR.

Kendisini iyi tanımalı

İletişimin anlam ve işlevini iyi bilmelidir,

İletişimin yönetimde her düzeydeki çalışanları kapsaması gerektiğini ve onlar için iletişimin temel bir ihtiyaç olduğunu bilmelidir.

Çalışanlar arasında bireysel farklılıkları değerlendirebilmelidir.

Duygusallıktan kaçınmalı,objektif olmalıdır.

Anlatılanı dinlerken görselleştirme,canlandırma yapılamalıdır.

54

Konuşurken ses tonunu iyi ayarlayabilmelidir.

Aceleci olmamalıdır.

Hoşgörülü olmalıdır.

Göz temasını gerçekleştirmelidir.

Söz kesmemelidir.

Söylenenleri çarpıtmamalıdır.

55

Yönetici kendini ve düşüncelerini kabul

ettirebildiği sürece liderdir ve iletişim yöneticinin

ortak bir amaç için faaliyetleri ortak bir amaç için

koordine etmesi ve üyelerin isteyerek amaca

yönelik çalışmaları için motive edilmeleri,iletişim

becerilerinin kullanımına bağlıdır.Ayrıca

yöneticiler,etkin iletişim becerilerinin

gelişme,yükselme ve ödüllendirmelerinin de

önemli olduğunu bilirler.

56

ÖĞRETMEN-ÖĞRENCİ ve VELİ

İLİŞKİLERİ İlköğretim kurumlarında,öğretmenle öğrenci

arasında,öğrencinin bedensel ve zihinsel becerilerinin gelişmesini destekleyici bir ilişki kurulur.Bu ilişki öğrenciye rehber olur ve örnek teşkil eder.Şefkat ve dürüstlüğün ağır bastığı mesajlar güvenli davranışla verilmeye çalışılmalıdır.

Öğretmenlerin velilerle olan ilişkilerinde, öğrencinin önce olumlu yanlarını söyleyerek söze başlaması ,velinin öğretmene saygısı ve onu dinlemeye yönelik eğilimini yönlendirir.Eleştirilerle başlamak ,velinin çocuğundan dolayı yara alan benliğini savunmaya geçirir veya kendisini bu duruma düşüren çocuğuna öfkeyle dolmasına neden olur.