normalizaziorako mikroplangintza proiektua (1996)

euskal kulturaren batzarrea baleazaleen kalea 12- 1. / 20011 Donostia

HIZKUNTZAREN NORMALIZAZIORAKOMIKROPLANGINTZAPROIEKTUA

CLUB DEPORTIVO HERNANI KIROLELKARTEAN*

J. Inazio Marko JuanikorenaEHU/UPVko irakaslea

G A

I A

K20-

21. zk

/ 199

6ko ab

endua

81

Sektorea Adin TaldeakHaurrak

0 - 9 9 - 14 14 - 18 18 - 24 24 - 65 65 - ..

Administraz. Lehentasuna Lehentasuna

LehentasunaLehentasunaLehentasunaLehentasuna

LehentasunaLehentasunaLehentasuna

LehentasunaLehentasuna

LehentasunaLehentasuna

LehentasunaLehentasunaLehentasuna

Irakaskuntza

Komunikab.

Lan mundua

Gizarte Zerb.

Kultur arloa

Aisialdia

Familia

Lagunartea

Artikulu honetan, egileakkirol elkarte batetan hiz-kuntza-eraldaketa eragin

eta euskararen erabileranormalizatzeko gauzatzenari den ekintza-ikerkuntza

proiektu baten berri ema-ten digu. Artikuluak lau

atal nagusi ditu. Lehenen-goan, proiektua zein tes-tuinguruan kok-tzen den

azaltzen da. Bigarrenean,proiektuaren ekintza-iker-kuntza izaera argitzen da.

Hirugarrenean, premisateorikoak finkatzen dira.

Eta, laugarrenean, oinarrimetodologikoak zehazten

dira.

1. PROIEKTUAREN KOKAPENA ETA TESTUINGURUAClub Deportivo Hernani (CDH)ren Euskalduntze Proiektua HernanikoDobera Euskara Elkartearen ekimenez sortutako proiektua da.

Dobera Elkartearen sorrerarako lehen urratsak 1992an eman ziren eta eratu,1993an eratu zen. Urte horretan Doberak herriko egoeran oinarritutakoEgitasmo Nagusia prestatu zuen, bertan lehentasunezko esparruak etahelburuak finkatu zituelarik. Egoera eta eragipen ahalmenak kontuanhartuz, hauexek ziren sektore eta adin taldeen arabera finkatutakolehentasunak (Dobera,1993):

82

J.I. Marko - Mikroplangintza proiektua CDH Kirol Elkartean

Finkatutako lehentasunen arabera, 1994ean Dobera Eskolatik Kaleraizeneko egitasmoa prestatzen hasi zen, Hernaniko haurrengan etagazteengan eskolaz kanpoko iharduera eta aisialdian euskararen erabilerasustatu eta itsatsi asmoz (Dobera, 1996). Bi urte beranduago, aurten,egitasmo hori gauzatzen hasteko lehen urratsak eman ditu Club Depor-tivo Hernani (CDH) kirol elkartearekin adostutako Proiektua dela me-dio.

Esan behar da, bestalde, Proiektu honetan Dobera Hernaniko EuskalGunearen izenean agertzen dela. Euskal Gune hau 1994ean osatu zenDoberaren Ekimenez, bertan ia erabat euskaraz funtzionatzen dutenHernaniko erakunde/elkarteak biltzen dira, guztira 21. Euskal Gunearenhelburua indarrak biltzea da, bertako elkarte bakoitzaren barne eta kanpoerabilera erabat euskalduntzeko, eta, herriko beste talde eta herritarren aurreaneredu izateko eta beste talde horiek ere euskaraz bizi daitezen bultzatzeko .(Dobera, 1995)

P L A N G I N T Z A R E NL E H E N T A S U N A K E G I T A S M O A PROIEKTUA

Kultura/Aisialdia(Kirola)

EskolatikKalera

Egitasmoa

C D HEuskalduntzea

Azkenik esan, 1991ko zentsuaren arabera Hernanin euskaldunak % 48,5direla eta erdaldunak % 51,5 erdaldunen artean, erabat % 31,8 eta ia %19,7 (Eustat, 1994).

2. PROIEKTUA EKINTZA-IKERKUNTZA PROIEKTU GISAEsan bezala, beraz, Hernaniko Dobera Euskara Elkarteak eraginda ClubDeportivo Hernani (CDH) euskalduntzeko Proiektua (ekintza) prestatueta bideratzen hasi gara. Baina, gure asmoa ekintza soila baino gehiagoizan dadin ere bada, hau da, ekintza horren gain nolabaiteko ikerkuntzaere egin nahi dugu: iharduera horri buruz teorizatu egin nahi dugu,eztabaidatu, ikasi eta ikasitakoa zabaldu.

Horregatik, gure proiektua Ekintza-Ikerkuntza Proiektu gisa definitudugu: Hernaniko Dobera Euskara Elkarteak eragindako ekintza eta UdakoEuskal Unibertsitatearen Soziolinguistika Sailaren baitan kokatutaikerkuntza.

Baina, zergatik Ikerkuntzaren dimentsioa eman burutzen ari garen ekintzahorri? Gure ustez, eta lehen esan dugun moduan, garrantzia handiaduelako egiten denari buruzko hausnarketa burutzeak, gure laneidimentsio berri bat emateak. Euskalgintzan (herri mugimenduaz ari gara)

(*) Artikulu hau 1996ko udan UEUkoSoziolinguistika Ikastaroan eman-dako hitzaldia da.

83

Mikroplangintza proiektua CDH Kirol Elkartean - J.I. Marko

PlanifikatuHausnartu

Behatu

Ekin (Egikaritu)

Plana berrikusiPlana birplanteatu(Ziklo berria hasi)

I. Zikloa

III. Zikloa

II. Zikloa

gauzak egin egiten dira, baina oro har:- ez da egindako horien gain sistematikoki hausnartzen, edo- ez da teorizatzen, edo- egindako lanak ez dira gero behar bezala zabaltzen, edo- hausnarketak egin badira, ez dira gero behar bezala sozializatzen.

Gure Proiektu honen bitartez akats horiek gainditu nahi ditugu, edotahorretarako bidea jarri, behintzat:- Oinarri teorikoak landu nahi ditugu.- Egindakoari buruzko hausnarketa sistematikoari bidea eman nahi dio-

gu.- Esperientzia zabaldu nahi dugu.- Teorizazio, prozesu eta emaitzei buruzko hausnarketak euskalgintzan

ari direnen artean sozializatzeko eta, ondorioz, hobetzen joateko mo-dua egin nahi dugu.

Praktika sistematizatzearen beharra ikusten dugu, baita praktika horiteoria egokiekin hornitzearen beharra ere. Hor kokatzen dugu ekintza-ikerkuntza, Kemmis eta McTaggart-ek (1988:9-10) ematen dioten zentzuan:La investigacin-accin es una forma de indagacin instrospectiva colectivaemprendida por participantes en situaciones sociales con objeto de mejorar laracionalidad y la justicia de sus prcticas sociales, as como su comprensinde esas prcticas y de las situaciones en que tienen lugar / . . / La vinculacinde los trminos accin e investigacin pone de relieve el rasgo esencial delenfoque: el sometimiento a la prueba de la prctica de las ideas como medio demejorar y de lograr un aumento de conocimiento /. ./ La investigacin-accinproporciona un medio para trabajar que vincula la teora y la prctica en untodo nico: ideas en accin.

Kemmis-ek Ekintza-Ikerkuntza prozesu moduan azaltzen du. Prozesu horiziklo ezberdinez osaturik legoke eta ziklo bakoitzean une edo urrats

Praktikasistematizatzearen

beharra ikusten dugu,baita praktika hori

teoria egokiekinhornitzearen beharra

ere. Hor kokatzen duguekintza-ikerkuntza

84


ezberdinak emango lirateke: planifikatu, egikaritu, behatu eta hausnartu.Gonzalez eta Latorrek (1987: 215) Kemmis-en eskema hau azaltzerakoanhorrela diote:

El proceso de I-A lo integran una sucesin de ciclos, cada uno con lossiguientes momentos:a ) Desarrollar un plan de accin (planificar).b ) Actuar para ponerlo en marcha (actuar).c ) Observar los efectos de la accin para llevarlo a trmino (observar).d ) Reflexionar sobre los efectos (reflexionar) y plantear un nuevo plan.

Ekintza-Ikerkuntza, beraz, espiral moduko prozesu bat dugu, zeinak aldezaurretik planifikatutako praktika bati buruzko behaketaren hausnarketakerrealitatea eraldatzeko prozesuei buruzko oinarri teorikoak eraiki etahornitzeko ahalmena emango digun; gero, oinarri teoriko horiek aplikatuz,eraldaketa prozesuak eragiteko metodologi berri, hobe eta efikazagoakegikaritu ahal izango ditugu.

Las mejoras en la comprensin se mostrarn, al comienzo, en forma de unaargumentacin mejor orientada hacia la prctica. Esa argumentacin se de-sarrolla siendo sometida a la prueba de la prctica por parte del grupo; cadaproposicin puede comprobarse mediante un contraste con la prctica y conotras partes de la misma argumentacin. A largo plazo, esas propuestas sedesarrollarn en una perspectiva crtica referida a la prctica y se converti-rn en una teora crtica. (Kemmis-McTaggart, 1988: 21)

Ekintza-Ikerkuntzaren zentzu hori da, hain zuzen ere, gure Proiektuarieman nahi diogun izaera; aplikazio batetik ikasiz aplikazio hobeagoetarairisteko. Bide horretan, gure Ekintza-Ikerkuntza Proiektuan finkatu dugunxedea honako hau da: Hizkuntzaren estatusaren normalizaziorakomikroplangintzaren dimentsioan, eta zehazkiago kultur/kirol elkarteenesparruan, kokatzen den plangintzaren diseinua elaboratu eta, ondoren,jarraipena egin. Euskal Herrian bideratu diren beste mikroplangintzenesperientzietan oinarrituz, hipotesi teorikoak landu eta neurketa zeinjarraipenerako metodologiak aplikatu eta frogatu . Proiektuak bi atalnagusi izango ditu:- Lehenengoan, hipotesi edo premisa teoriko batzuk finkatzen ahalegin-

duko gara.- Bigarrengoan, berriz, oinarri metodologikoak zehazten ahaleginduko

gara.

Ondoren, finkatutako premisa teoriko eta oinarri metodologikoenaraberako Euskalduntze Plangintza Progresiboaren aplikazioari ekingodiogu. Aplikazio prozesuaren eta emaitzen azterketak premisa teorikoenbaliagarritasuna eta metodologiaren erabilgarritasunari buruzkoondorioak ateratzeko parada emango digu. Azkenik, guzti honek prozesuberri bati ekiteko premisa teoriko landuagoak eta metodologia egokiagoakerabiltzeko bidea zabalduko digu.

Bestalde, eta proiektu honen aplikazio epeari dagokionez, emaitza errealakerdi epera (3 urte) aurreikusten ditugu.

Esan nahi dugu,elkarte bateneuskalduntze progresibobatetaz mintzogarenean, fineaneraldaketasoziokulturaletaz hitzegiten ari garela; hauda, gizarte-atal batenfuntzionamendumoduen, ohituren,patroi-eredu kulturaleneta arau inplizitoenaldaketez

85


3. PREMISA TEORIKOAK

3.1. ERAKUNDE BATEN FUNTZIONAMENDU HIZKUNTZAALDATZEAK ERRO SOZIOKULTURALAK DITUEN ERALDAKETAPROZESU BATI EKITEA ESAN NAHI DU.

X hizkuntzan sortu den elkartea, bere funtzionamendua X hizkuntzarengain eraiki duen elkartea, bere mundutxoa, harreman sare, hizketa mol-de, bromatxo, komunikazio sistema propioak, elkar ulertze modu etabarX hizkuntzan eraikiak dituen elkarte baten hizkuntza aldatzea, hierarkianeta eztabaidatu ezinezko agindu katearen gain oinarritzen den harmadabaten funtzionamendua aldatzea eta asanblearioa bihurtzea bezain gatxaizan daiteke, bietan kultur egituraren oinarrizko elementuak ikutzenditugulako. (Oharra: elkartearen kulturaz ari gara, herria euskal kulturarenparametroetan ulertzen badugu ere, elkartearena erdaran oinarritutakokultura izan daiteke).

Esan nahi dugu, elkarte baten euskalduntze progresibo batetaz mintzogarenean, finean eraldaketa soziokulturaletaz hitz egiten ari garela; hauda, gizarte-atal baten funtzionamendu moduen, ohituren, patroi-eredukulturalen eta arau inplizitoen aldaketez. Elementu guzti haueknorbanakoengan eta gizarte-erlazioen egituretan oso barneraturikaurkitzen dira, azken finean gizarte-erlazio horiek antolatu etaposibilitatzen dituzten elementuak baitira. Horregatik, elkarte batenfuntzionamenduaren euskalduntzea proposatzen dugunean, erro sakoneta inplikazio ugari gehien-gehienak inkontzienteak, bestalde dituensituazio baten eraldaketa prozesua ari gara bultzatzen. Honek guztiak bestezenbait ondorio edo puntu azpimarratzera garamatza.

3.1.1. Eraldaketa soziokulturala (gure kasuan hizkuntzarennormalizaziorako eraldaketa) ez da norbanakoenganoinarritzen, egituretan baizik.

Norbanako oro gizarte-harreman sare baten baitan kokatzen da, bai beresozializazioan, baita bere garapen pertsonalean ere. Bestalde, hizkuntza,zerbait bada, iharduera eta harreman kolektiborako oinarrizko tresnadugu. Horregatik, hizkuntzaren inguruko gatazkak, beti gizarte-egituretansortzen dira, eta horietan behar dira konpondu. Ninyoles-ek adieraztendigunez, arazo honek conlleva un conflicto que slo puede ser enunciado ydespus resuelto afrontando los problemas sociales, econmicos y polticos queimplican su estructura / . . / Es evidente, al menos, que slo examinando laestructura interrelacional del conflicto lograremos una visin de conjunto yque, en tanto se disipa aquella coherencia, habremos de tropezar necesaria-mente ante una infinidad de ejemplos autobiogrficos y de descripcionesatomizadas carentes de significacin pblica /../ El problema lingstico emerge,como acabamos de sealar, de la estructura misma de la sociedad, y no podrser correctamente definido si desconocemos las interrelaciones (contradiccio-nes o antagonismos) implicados en esa estructura /. . / Sin ignorar las dimen-

Norbanakoakeuskaldunduz ez da

ziurtatzennorbanako horiek

osatzen dutenegitura

euskaldundukodenik

86


siones psicoindividuales del problema o las contradicciones imbricadas en cadaepisodio cotidiano, debemos considerar ante todo el caracter sistemtico delos elementos constitutivos. (Ninyoles, 1980:17-20).

Hau da, norbanakoak euskaldunduz ez da ziurtatzen norbanako horiekosatzen duten egitura euskaldunduko denik erabat lagungarri izangobada ere, eta horren adibide garbia iaz amaitu den administrazioareneuskalduntze plana dugu. Lurralde erdaldunduetan, Elkarte bateko kideengehiengoa euskalduna izateak ez du esan nahi elkarte horrek euskarazfuntzionatuko duenik, ez eta kideen arteko harremanak euskaraz izangodirenik.

Aitzitik, elkarteak euskaraz funtziona dezan, horretarako erabaki esplizitoabeharko da. Eta erabaki honek, berriz, funtzionamenduaz gain kideenarteko harremanak ere euskaraz izan daitezen bultzatuko du (hau guztia,noski, ez mekanikoki ulertuta eta bai prozesu baten barruan).

3.1.2. Euskalduntze plangintza, eraldaketa prozesusoziokulturala bezala ulertuta, planifikatutako akulturaziofenomenotzat har dezakegu. Zentzu horretan, kulturarenteoriaren alorreko lege batzuen menpe dago.

Lehen esan dugun bezala, elkarte baten hizkuntz funtzionamendua aldatunahi dugunean, gizarte-atal baten ohiturak eta patroi-eredu kulturaleneraldaketa bultzatzen ari gara. Giza talde bat (euskara elkartea) beste gizatalde batekin (kirol elkartearekin) harremanetan jarri eta giza talde horrenohituretan aldaketak eragin nahi ditu. Zentzu horretan, eta mailamikroan bederen akulturazio prozesu bat bideratzen ari garela esandezakegu; akulturazioa Redfield, Linton eta Herskovits-en definizioajarraikiz kultura ezberdinetako partaide diren norbanakoen artekoharreman zuzena eta jarraituaren, eta, talde baten edo bien kultur patroi-ereduetan gertatzen diren aldakuntzen ondorioz sortzen den fenomenoenmultzo bezala ulertuta (Marko, 1996:11).

Prozesu hauek guztiak Kulturaren (kultura zentzu antropologikoan)alorrean kokatzen dira bete-betean eta, horregatik, Kulturaren Teoriakaztertu dituen legeen ezagutza erabat lagungarri suertatuko zaigu prozesuhorien ulermenerako. Bi aspektu azpimarratu nahi ditugu guk hemen:berrinterpretazioa, batetik, eta erresistentzia, bestetik.

Berrinterpretazioa, Herskovits-en definizioan (1981:598) es el proceso porel que los antiguos significados se adscriben a nuevos elementos o mediante elcual valores nuevos cambian la significacin cultural de las viejas formas.Elementu berri bat talde bateko kulturaren atal bihurtuko da kulturahorrek eta kultura horretako partaideek elementu hori asimilatzendutenean, bere kulturaren beste elementuekin batera integratzen dutenean,lehengo ohitura eta patroi-ereduen amalgamarekin bat egiten dutenean.Hori da berrinterpretazioa: elementu berria patroi-eredu zaharren muinanbarneratzea.

Lurraldeerdaldunduetan, Elkartebateko kideengehiengoa euskaldunaizateak ez du esan nahielkarte horrek euskarazfuntzionatuko duenik,ez eta kideen artekoharremanak euskarazizango direnik

87


Berrinterpretazioa ez da bat-batekoa, prozesu bat da. Prozesu horrenburuan, aldakuntza berria (hizkuntza, gure kasuan) giza taldearenfuntzionamendu inkontzientearen barnemuinan txertatzen da, talde horrenkulturaren beste ezaugarri bat bihurtzen delarik; ondorengo generazioeiedo taldeko partaideei transmitituko zaien kulturaren ezaugarria. Honekesan nahi du, berriro aldatu nahi bagenu, beste akulturazio prozesu batiekin beharko geniokeela.

Erresistentzia, kanpotik datozen eta giza taldearen oreka arriskuan jartzenduten eraginen aurrean sortzen den defentsa mekanismo gisa (Marko,1996:17) ulertuta. Aldaketak eragin nahi baditugu, era batera ala besterabeti egingo dugu nolabaiteko erresistentziaren batekin topo. Iturripsikosoziala duten erresistentzia hauek kontuan hartu eta ezagutu beharkoditugu, modu egokienean gainditu ahal izateko. Erresistentziak, gaindituezean, ezinezkoa bihur dezake eraldaketa prozesua (hizkuntznormalizazioa, gure kasuan).

3.1.3. Eraldaketa prozesuan norbanako eta taldeen aspektupsikosozialak kontuan hartu behar dira. Euskalduntzeplangintzan konprometitu direnen lana eta ahaleginakkorrespondentzia eta errefuertzoa behar dituzte.

Psikologia sozialak erakusten digu pertsonen arteko harremanak eta saresozialak arautzen dituzten legeetan motibazio psikologiko sakonekagintzen dutela. Blau-ek (1978:16) azpimarratzen duenez los procesos so-ciales bsicos que rigen las asociaciones entre personas hunden sus raices enlos procesos psicolgicos primitivos, como los que subyacen a los sentimientosde atraccin entre los individuos y sus deseos de tipos diversos de recompen-sa. Saria da, beraz, motibazio horien artean garrantzitsuenetakoa; ezsari ekonomikoa, errekonozimenduaren saria baizik, esker ona,konpentsazio eta mesede trukaketaren saria.

Harreman sozialetan, elkartrukaketa sozialean, badira halako obligazioak:norbaitek beste inori mesederen bat egiten badio, nolabaitekokonpentsazioa jaso nahi du askotan inkontzienteki, esker ona edooniritzia besterik ez bada ere. Egindako mesede eta jasotako erantzunarenarteko korrespondentziarik gertatzen ez bada, norbanakoak harremanhorrekin jarraitzeko motibazioa galdu egingo du eta bere arreta bestenorabaitera zuzenduko du.

Los favores recibidos nos hacen agradecidos y nuestras expresiones de gra-titud son recompensas sociales que tienden a convertir el prestar favores enuna actitud agradable, sobre todo si expresamos nuestra gratitud y nuestradeuda pblicamente y de esta manera ayudamos a establecer la reputacinde una persona como generosa y competente. Adems, una buena accinmerece una justa correspondencia. Si nos sentimos agradecidos y obligadoscon un asociado por los favores recibidos, trataremos de corresponder suamabilidad haciendo algo por l, y el intercambio mutuo de favores que re-sulta, fortalece los vinculos sociales / . . / Una persona que no corresponde a

Berrinterpretazioa ezda bat-batekoa, prozesu

bat da. Prozesu horrenburuan, aldakuntza

berria (hizkuntza, gurekasuan) giza taldearen

funtzionamenduinkontzientearen

barnemuinan txertatzenda, talde horrenkulturaren beste

ezaugarri bat bihurtzendelarik

88


los favores es acusada de ingratitud. Esta misma acusacin indica que lacorrespondencia es esperada, y sirve como sancin social que desaconseja alos individuos olvidar las obligaciones con sus asociados. (Blau, 1978: 13).

Guk elkarte batean euskalduntze plangintza bultzatzen badugu, elkarteaeta elkarteko kideak prozesu horretan konprometitzen badira eta, gainera,horretan lana egiten badute, egindako ahalegin horri konpentsazioaaurkitu behar diogu. Elkarte horretako kideak egiten ari direnaren eskerona eta ezagutza ahalik eta publikoena egin beharko dugu (batzuetanorokorra eta beste batzuetan norbanakoengan pertsonalizatuz). Hauxe dakorrespondentzia. CDHn euskararen erabilera normalizatzeko kide batzukegindako ahalegina, ondoren nolabaiteko esker ona edo konpentsaziorenbatekin ezagutu/ordaindu (inkontzienteki horren beharra izango dute).Honek, noski, izango du zer ikusirik motibazioarekin; baina, motibazioaaldez aurretikoa da eta konpentsazioa, ondorengoa.

Korrespondentziarekin batera, errefortzuak lantzea ere komenigarria da.Eraldaketa prozesu hauek oso mantsoak dira, emaitzak ez dira berehalaikusten eta honek konpromezuaren ahultzea ekar dezake. Horregatik,prozesuaren gogoa gal ez dadin, gogo hori indartzen ahalegindu beharkodugu aldiro errefortzatuz. Horretarako, aldez aurretik zenbait ekintza edoindartze erritualak presta genitzake Kemmis-ek (1988:36) esaten duenarenbidetik: dispn rituales legitimadores, implicando a asesores o a otros fo-rasteros que puedan contribuir a mostrar que otra personas respetadas estninteresadas en aquel lo que est consiguiendo el grupo.

Esate baterako, elkartearen euskalduntze plangintza aurreratzen hasidenean, esperientzia hori ezagutzera bertara joango diren mugimendusozialeko eta instituzioetako pertsonalitate batzuen bisita antola dezakegueta, gero, bisita honi herrian oihartzun publikoa eman: komunikabideak,herriko beste elkarteak bisitara gonbidatu, pertsonalitate horiek eta besteelkarteen arteko kontaktua antolatu, afaria, ... Guzti honen bitartez, laneanari den elkartea errefortzatu eta beste elkarteak motibatuko ditugu.

3.2. ERALDAKETA PROZESUETAN PRESTIGIO ETA BOTEREHARREMANEK ERABATEKO GARRANTZIA DUTE.Geure arloan botereari buruzko irakurketa negatiboa egin izan ohi da.Boterea izan da hizkuntz gatazkaren eta zapalkuntzaren sortzailea.Botereak eraman gaitu gauden egoera minorizatura. Ondorioz, botereakaltegarria eta negatiboa izan da guretzat.

Horrela da, bai. Baina hala ere, hori guri boterearen irakurketaeskematikoegia iruditzen zaigu. Bestelako irakurketa eginez, ikusdezakegu, botere harremanak gizarte antolakuntzaren maila guztietangertatzen direla: etxean, lagunartean, herriko bizitzan, ...; eta ez horibakarrik, gainera, eta zentzu positiboan, botere horien banaketak iharduerasoziala ahalbideratzen duela. Honetan oso garbia da Barnes (1990:12)esaten duenean Desgraciadamente, muchos de estos problemas no surgende la generacin del poder a travs de la interaccin cooperativa, sino del uso

Geure arloan botereariburuzko irakurketanegatiboa egin izan ohida. /../ hori boterearenirakurketaeskematikoegiairuditzen zaigu.Bestelako irakurketaeginez, ikus dezakegu,botere harremanakgizarte antolakuntzarenmaila guztietangertatzen direla: etxean,lagunartean, herrikobizitzan, ...; eta ez horibakarrik, gainera, etazentzu positiboan,botere horien banaketakiharduera sozialaahalbideratzen duela

89


de ste contra la oposicin y la resistencia, de modo que hay una tendencia aconsiderar y destacar los aspectos negativos de las relaciones de poder. Esperoque esto no desve nuestra atencin del hecho de que las distribuciones espec-ficas del poder facilitan la actividad social efectiva y coordinada y que, preci-samente por esta razn, pueden ser apoyadas por una interaccin social ge-nuinamente cooperativa.

3.2.1. Botere mota edo maila ezberdinak daude: Botere Ofizialaeta Botere Ez-ofiziala. Eraldaketa prozesu globalarenperspektibatik bi mailak osagarriak dira, nahiz eta bakoitzariberarizko estrategia dagokion.

Aurrekoari kasu eginez, bi botere mota edo maila bereiztera iritsi gaitezke:bat, botere ofiziala dei genezakeena, eta, bestea, botere ez-ofiziala.

Botere ofiziala. Indar eta aginte politiko eta ekonomiko nagusia dutenorganoen esku dagoen botereari deitzen diogu Botere Ofiziala; gizartearenegitura politiko-administratiboan agintzen duten instituzioetan erabakiakhartzeko ahalmena dutenen botereari. Botere (politiko-ekonomiko) Ofizialada frantsesa edota gazteleraren ofizialbakartasuna eta gaztelera/euskaraofizialbitasun desorekatua inposatzen dizkiguten konstituzioak ezartzendituena, edota, justizia administrazioan, administrazio orokorrean, postan,unibertsitatean, lantegian, langabezi bulegoetan, etabarretan euskarazegitea eragozten duena.

Botere ez-ofiziala. Batez ere herri mailakoa, botere ofizialaren eraginzuzenetik at gelditzen dena hau erabat egia ez bada ere, zeren eta betibaitago baldintzatua, harreman pertsonal eta herri bizitzaren alorrekoharremanen inguruan antolatzen dena: lagunartea, elkargune sozialak,herri mugimendua, kultur eta kirol herritarra, auzolana, lantegi barnekoharremanak eta antolakuntza, etabar. Hauetan guztietan botereofizialarekiko burujabetasun maila handia aurkitzen dugu, botere ez-ofiziala deitu duguna eta hainbat gauza bideratzeko parada ematendiguna.

Bi botere mota hauen aurrean finkatu beharreko eraldaketa estrategiakdesberdinak izango dira. Lehenengoaren kasuan, euskara edo agian hobeesanda, euskal komunitatea? boteretik kanpo dago eta lana botere ofizialhorretan presionatzea izango da, euskara botere maila hori eskuratzen joandadin. Bigarren kasuan, berriz, botere ez-ofizialaren egituren baitan eragineta kokatu behar dugu zuzenean eraldaketari ekiteko. Bi maila ezberdinak,baina biak osagarriak eta kontuan hartzekoak estrategia global batenbarruan.

Gu ez gaude ados gai honetan Imanol Agotek (1995:83-88) egiten duenanalisiarekin. Agoteren ustetan mugimendu sozialak bi multzotan banadaitezke beren estrategiari begiratzen badiogu. Batetik, botere estrategia dutenmugimenduak eta, bestetik, kultur estrategia dutenak. Horren arabera,multzo bakoitzaren helburuak ezberdinak izango dira: botere estrategiaduten mugimendu sozialen helburua alderdi politikoetan eta, batez ere,

Hauetan guztietanbotere ofizialarekikoburujabetasun maila

handia aurkitzen dugu,botere ez-ofiziala deitu

duguna eta hainbatgauza bideratzeko

paradaematen diguna

90


erakunde publikoen erabakietan eragitea izango da eta, berriz, kultur es-trategia duten mugimendu sozialen helburua gizarte harremanak aldatzeaizango da. Agoteren ustetan bi multzo hauek kontrajarriak daude etaetorkizunean nagusituko den estrategiak baldintzatuko du euskararen aldekomugimendu sozialaren norabidea.

Gure ustez analisi hau ez da zuzena. Agotek botere estrategia deitzenduenari zentzu peioratiboa ematen dio (hasieran aipatu dugunboterearekiko harremanei buruzko zentzu negatiboa) eta kulturestrategiari, berriz, positiboa. Analisi honek ez dio errealitateari erantzuten,zeren eta botere harremanak kasu guztietan aurki baititzazkeguboteremota ezberdinak badira ere; beraz, botere estrategia bi mailetan landubehar da, beti ere kontuan hartuz botere mota ezberdinei estrategiaezberdinak dagozkiela. Bestalde, eta lehen esan dugun bezala, biestrategiak osagarriak izango dira perspektiba global baten arabera.

Gure kasuan, eta Dobera Euskara Elkarteari gagozkiolarik, elkartearenestrategia nagusiki botere ez-ofizialaren esparruan sakontzearen bidetikdoa. Dobera elkartearen xedea herriko botere eta prestigioguneetan kokatueta eragitea da, botere hori euskararen aldeko eraldaketaren norabideanbideratzeko.

3.2.2. Botere Ez-ofizialaren baitan beste botere mota batzukdaude. Botere mota hauen optimizazioak eraldaketa prozesua(euskararen normalizazioa, gure kasuan) indartuko du.

Botere ez-ofizialaren esparruan kokatzen bagara, bertan beste botereazpimailak bereizi ahal izango ditugu, erakunde ezberdinei dagozkienbotere eduki ezberdinak. Bereziki hiru hauek antzematen ditugu: Ahalmenboterea, Prestigio boterea eta Eragin boterea.

Ahalmen Boterea. Botereari buruzko analisietan, bere definizio sinpleeneanboterea ahalmenarekin parekatzen da. En el discurso del sentido comn,los poderes son las capacidades para realizar trabajo o generar accin (Barnes,1995:23). CDH bezalako kirol elkarte batek ahalmena du berefuntzionamendua eraldatzeko. Burujabea da bere barnefuntzionamenduari dagokionez (ez ditugu ahazten, hala ere, kanpokondizionamenduen baldintzak) eta euskalduntze plangintza bataplikatzeko Ahalmen Botere (ia) osoa du.

Prestigio Boterea . Boterea ez da inposaketarako indarra bakarrik.Prestigioa ere botere mota gisa uler daiteke, prestigiodunak egiten duenaeredu edota erreferentzia bihurtzen den neurrian. CDH bezalako kirolelkarte batek Prestigio Boterea du herriaren aurrean.

Eragin Boterea. Besteek duten boterea erabiltzeko edo eragiteko ahalmengisa ulertuta. Kasu honetan, ahalmen guztia ez dago gugan, baina baibesteen ahalmenak mugiarazteko edo norabide jakin batean zuzentzekoahalmena; hori da Eragin Boterea. Un poderoso posee el poder, que resideen realidad en la capacidad para la accin de los otros. Es como un conductor

Eragin Boterea. Besteekduten botereaerabiltzeko edoeragiteko ahalmen gisaulertuta. Kasu honetan,ahalmen guztia ez dagogugan, baina baibesteen ahalmenakmugiarazteko edonorabide jakin bateanzuzentzeko ahalmena

91


que tiene a su disposicin los cien caballos de potencia de su coche. La poten-cia est en el coche; reside en la naturaleza del motor; pero el conductor lotiene a su disposicin y puede decirse que lo posee. Desde un punto de vistaestrictamente anlogo, el agente poderoso posee poder en un sentido, pero elpoder que posee reside en el contexto social y est fuera de su poseedor.(Barnes, 1995:91). Dobera bezalako euskara elkarte batek Eragin Botereaeduki behar du.

Aurreko eskeman ikus dezakegunez, eta beti ere gure analisiaren arabera,Dobera elkarteak bere Eragin Boterea erabiliko du CDH elkartearenAhalmen eta Prestigio Botereetaz baliatu eta CDHren euskalduntzeplangintza burutzeko. Proiektu hori ongi gauzatzen bada, Doberakahalmen eta prestigio gehiago bereganatuko ditu eta, horri esker, EraginBotere gehiago izango du ondoren beste elkarte batzuen ahalmen etaprestigioa euskalduntze plangintzetan erabiltzeko, etabar.

3.2.3. Euskarak botereguneen erdigunea hartu behar du. Horida eraldaketa prozesuaren buruan ezagutuko den normalizazioegoeraren gakoa.

Gizartearen botereguneen erdigunean kokatzen den hizkuntza da nagusiagizarte horretan. Horrek esan nahi du guk bultzatzen dugun eraldaketaprozesuak euskara botere erdiguneetan koka dadin zuzendua egon beharduela. Beti ere kontuan hartuz botereguneez hitz egiten dugunean berezentzu zabalenean mintzo garela: Botere Ofiziala eta Botere Ez-ofizialarenbaitan kokatzen diren esparru anitzak.

Hau bat dator Txepetxek botere linguistikoaren birbanakuntza deitzenduenarekin, bere ustetan normalizazioaren eginkizun soziala boterelinguistikoaren birbanakuntza baita: estos tres puntos son uno solo y re-presentan la tarea social de la normalizacin lingstica, que es sta:redistribucin del poder lingstico. (Txepetx, 1987:205).

Dobera Elkartea

Eragin Boterea

Ahalmen Boterea Prestigio Boterea"Club Deportivo Hernani"

Dobera Elkartea

Eragin Boterea

Ahalmen Boterea Prestigio BotereaHerriko beste elkarteak

Gizartearenbotereguneen

erdigunean kokatzenden hizkuntza da

nagusia gizartehorretan. Horrek esan

nahi du guk bultzatzendugun eraldaketa

prozesuak euskara botereerdiguneetan koka dadin

zuzendua egon beharduela

92


HIZKUNTZ NORMALKUNTZA: a) Aspektu sozialaHelburua:

Bitartekoak:

Botere linguistikoaren birbanakuntza

Botere politikoa hizkuntz helburuen zerbitzuan

jartzen da

Talde soziolinguistikoak barrutik kanporantz

hasten dira

Talde bakoitzak bere funtzioa ulertu eta bete

egiten du.

( A ) ( B ) ( C )

Eskema honekin azaltzen du Txepetxek botere linguistikoarenbirbanakuntza kontzeptua. Hala ere, Txepetx gai honetaz mintzo deneanbotere politikoaz orokorrean dihardu, guk Botere Ofiziala deitudugunarekin pareka daitekeen botereaz. Ez du boterearen kontzeptuangehiago sakontzen eta ez du bestalako sailkapen edo mailaketarikbereizten.

Txepetxen eskema hau gure proiektuaren lana esparruari aplikatuz gero,puntu horiek banan-banan zera esan nahiko lukete:(A): Botere politikoa hizkuntz helburuen zerbitzuan jartzen da . CDH elkar-

tea burujabea da eta bere Ahalmen Boterea barne euskalduntze plan-gintza bat gauzatzen hasteko erabiltzen du.

(B) : Talde soziolinguistikoak barrutik kanporantz hazten dira. CDH elkar-tean gazte generazio berriak sartzen doazen heinean, euskaldun osoenkopurua hazten doa. Bestalde, plangintzaren ondorioz, egun daudeneuskaldun ez osoak trebatzen eta osatzen joango dira. Denborarekin,egun direktiban eta bestelako guneetan dauden erdaldunak erretirat-zen joango dira eta leku horiek euskaldunek hartuko dituzte.

(C):: Talde bakoitzak bere funtzioa ulertu eta bete egiten du . Erdaldunak ja-rrera positiboen bitartez euskarazko funtzionamenduari ateak zabalduz,euskaldun osoak euskarazko funtzionamendu hori gauzatuz. CDHkodirektiban dagoen erdaldungoak euskararekiko jarrera positiboa hartudu eta bere erabakiarekin euskalduntze plangintzari bidea ireki dio.Monitore eta jokalari dabiltzan euskaldun osoek beren hizkuntzpraktikan erdiguneratzen joan beharko dute.

3.2.4. Honek guztiak badu zer ikusirik konpaktaziokontzeptuarekin. Konpaktazioari buruzko ikuspegi okerrazabaldu da: euskaldungoaren konpaktazioa ez da euskaraelkarteetan gauzatu behar, gizartearen beste erakundeetanbaizik.

Konpaktazioari buruzko diskurtsoaren praktikan, euskaldungoarentrinkotzea euskara elkarteen baitan edo inguruan ulertu izan da. Elkartebat sortu eta osatutako gune sinboliko horren inguruan euskaldungoatrinkotu: hori izan da formula.

Baina, konpaktazioaren kontzeptzio hau bere praktikan hutsuneak

93


erakusten hasi da. Esate baterako, hainbat elkartetan jendea bazkidetzekoedo biltzeko dauden zailtasunak, edota parte hartze eskasa dela-etaelkarteetan entzuten diren kexuak. Bestalde, herriko euskaldunenportzentaia txikia da elkarteko bazkide; kasurik onenean ere (Arrasate)ez da lortu herriko euskaldunen % 7a baino gehiago izatea.

Gure ustez, euskaldungoaren trinkotzea euskara elkarte batetangauzatzearen planteamendua okerra da. Euskaldunak gizarte bizitzarenesparru ezberdinetan barreiaturik daude, bakoitza bere interesen arabera,eta ezin diegu denei bere lehentasuna euskararen militantzia izan dadineskatu. Batzuk kirola izango dute gustoko, beste batzuek politika, besteekauzolana eta besteek dirua egitea.

Planteamendua aldatu egin beharko genuke. Euskara elkartea ez daerdigunea, ez da zilborra. Oso garrantzitsua da, ezinbestekoa ere esandaiteke, eta ahalik eta jende gehien bilduz gune/botere eragile ahaltsuaosatu behar dugu. Baina, normalizazio prozesuaren energia izan daitekeenkonpaktazioa gizarte bizitzaren esparru eta gune ezberdinetan gauzatubehar da: lantegietan, kirol eta kultur elkarteetan, politikan, lagunartean,...

Euskara elkarteak lanerako erreferentea izan behar du, ate bat non jodaitekeen eta erantzungo duen. Gune eragilea, teknikoki gaitua etaproiektuen bultzagilea. Baina, trinkotzeak beste erakundeetako euskarazkofuntzionamenduan gertatu behar du.

Lehen erabili dugun motorearen adibideari jarraikiz, ehun zaldikopotentzia duen motorea CDH elkartea (edota beste edozein erakunde) da,motore horrek funtziona dezan ahalbideratzen duena euskaldunenoptimizazioa eta erdaldunen positibizazioaren bidezko konpaktazioarenenergia da, eta motorea martxan jarri eta gidatzen duena euskara elkartea(bere eragin eta gidaritza ahalmena dela medio).

Oharra: Gidaritza euskara elkarteari egozten diogu hori delako gujorratzen ari garen esparrua. Baina, euskara elkartea bezalaxe,testuinguruaren arabera, euskara zerbitzua edota bestelako gune mota ereizan daiteke.

3.3. ERALDAKETA SOZIOKULTURALA BIDERATZEKO TRESNAPLANGINTZA DA. GURE KASUAN HIZKUNTZ PLANGINTZA.Goian esan bezala, eraldaketa soziokulturala prozesu bat da. Prozesu horimartxan jarri eta modu egokian bideratu ahal izateko halako lanabes edotresnaren bat beharko dugu: tresna hori plangintza da. Plangintzarenesanahia, lehendik emandako definizioan, horrela zehaztu izan dugu:Plangintza, aldez aurretik erabakitako interbentzio edo esku hartze kontzientebaten bidez eta egoera berri bat lortu asmoz, aldatu nahi den gizarte-egoerajakin baten gain metodikoki eragitea da (Marko,1995:100). Beraz, plangintzametodo bat da: subjektu eragile batek objektu baten egungo egoeraeraldatu eta egoera berria lortzeko erabiltzen duen metodoa.

Euskaldunak gizartebizitzaren esparru

ezberdinetanbarreiaturik daude,

bakoitza bere interesenarabera, eta ezin diegudenei bere lehentasuna

euskararen militantziaizan dadin eskatu.

Batzuk kirola izangodute gustoko, beste

batzuek politika,besteek auzolana etabesteek dirua egitea

94


Subjektua:

Objektua:

"G"

"X" "Y"egungo egoera egoera berria

metodoa

Gai hauetan aditua den Ander-Egg-ek (1991:7) ematen duen definizioarenarabera planificar es la accin consistente en utilizar un conjunto de proce-dimientos mediante los cuales se introduce una mayor racionalidad y organi-zacin en un conjunto de actividades y acciones articuladas entre s que, pre-vistas anticipadamente, tienen el propsito de influir en el curso de determi-nados acontecimientos, con el fin de alcanzar una situacin elegida como de-seable, mediante el uso eficiente de medios y recursos escasos o l imitados.

Eraldaketa Plangintza prestatu eta gauzatzen hasi aurretik, bere izaerarenezaugarri eta aspektu nagusiak zehaztu behar ditugu.

3.3.1. Plangintzaren izaera, guk ulertzen dugun bezala,estrategikoa eta partehartzailea izango da.

Plangintza estrategikoa. Plangintza ez da hasieratik bukaera bitartekoprozesu osoa zehatz-mehatz aurreikusi eta arautuko duen prozeduraformala izango. Aitzitik, plangintzan hasierako egoeratik abiatzen garaxedatu dugun helmugako egoerara iristeko, eta prozesu honetangarrantzitsuena norabidea da, baina prozesuan ez dira arau itxiakerabiltzen, baizik eta en la planificacin estratgica se utilizan procedi-mientos estratgicos en los que interesa, de manera particular, ladireccionalidad del proceso y ajustar tanto cuanto sea necesario, y segn laintervencin de los diferentes actores sociales, la trayectoria del proceso deplanificacin en su realizacin concreta /. ./ Se parte de una situacin inicial(resultado del diagnstico) y se establece una trayectoria (arco direccional)hacia la situacin objetivo, a la que se quiere llegar mediante el consenso entrediferentes actores sociales. (Ander-Egg, 1991:27).

Prozesu honetan, eragina duten eragile sozialek garrantzia handia dute.Pertsona eta taldetxo ezberdinak egongo dira, bakoitza interes eta gogoeta indar-norabide ezberdinekin. Horrek guztiak kontuan hartu beharkoditugu plangintza gauzatzean. Ander-Egg-ek (1991:27) puntu hauazpimarratzen digu esaten duenean: Desde esta concepcin y prctica, laplanificacin es un modo de actuar emergiendo desde la realidad, teniendo encuenta el modelo de comportamiento que resulta de la actuacin de los dife-rentes actores sociales que no tienen iguales objetivos, ni trayectorias de es-trategias de actuacin similares.

Plangintza partehartzailea . Eraldaketa prozesu honetan, beraz,inplikaturik dauden kideen partehartzea garrantzitsu eta ezinbestekoaz

Normalizazioprozesuaren energiaizan daitekeenkonpaktazioa gizartebizitzaren esparru etagune ezberdinetangauzatu behar da:lantegietan, kirol etakultur elkarteetan,politikan,lagunartean, ...

95


gain, plangintza proiektuaren arrakastaren gakoa ere izan daieke. Aldaketaprozesuetan murgildurik dauden puntako enpresetan erabiltzen ari direnestrategia berrienetan puntu hau lehentasunezkotzat jotzen dute, eta gurekasurako erabat baliagarria da. Maier enpresan egindako aldaketaprozesuari buruzko azalpenak ematerakoan horrela dio Vazquez-ek(1994 :36-40) : Qu enseanzas podemos extraer del proceso estratgico deMaier? La primera, desde luego, es la amplia participacin en el mismo, in-cluyendo a todos los estamentos de la empresa, en un intento de convertir laestrategia en cosa de todos (no slo por informar , que suele ser una vatpica de las empresas modernas, sino por la participacin e implicacin en lamisma, en su fase de elaboracin y definicin, del mayor nmero de personasposible) /../ Debemos concluir con que no es posible motivar a nuestros subor-dinados. Todo lo que podemos hacer es crear condiciones para que puedanautomotivarse. Lo que est en cuestin es la vieja idea de que, desde la direc-cin, puede disearse y planificarse el cambio social , los cambios de culturay actitud de la gente. Es lo que Popper llam el utopista bienintencionado.

3.3.2. Plangintzaren aplikazioan sortuko diren erresistentziakgainditzeko bitartekoak jarri behar dira.

Eraldaketa bultzatuko duen plangintza aplikatzerakoan pertsonekin arigara lanean, eta, lehen esan dugun bezala, interes eta gogo asko nahastendira. Hemendik, gure asmoekiko erresistentziak sor daitezke. La planifi-cacin clsica ha olvidado que en cada circunstancia y en cada escenario, exis-ten muchos actores sociales con intereses contrapuestos (ya sea por razonesideolgicas, polticas o simplemente personales). Todo ello configura un con-junto de acciones, interacciones y retroacciones que no se pueden prever, peroque, sin embargo, hay que incorporar en el proceso mismo de la planificacin(Ander-Egg, 1991:16). Erresistentzia hauek gainditzeko, eta 1.3 ataleanesandakoari jarraikiz, eraldaketa prozesuan norbanako eta taldeen aspektupsikosozialak kontuan hartu behar dira, eta, prozesuan inplikatutadaudenen jarrerak korrespondentzia eta errefortzuen bitartez indartu.

3.3.3. Plangintzaren aplikazio maila ezberdinak daude:mikroplangintza eta makroplangintza. Maila hauen artekoartikulazioa egokitu behar da.

Proiektu honetan prestatzen ari garen plangintzaren aplikazio-esparruamikroplangintza bati dagokiona da, elkarte bakar bati zuzendutakoproiektua baita. Hizkuntz eraldaketa prozesuak oinarrian gauzatzen dira,zentzu horretan mikroplangintzen zehaztasun mailara iritsi behar da;baina, mikroplangintza hauek beste plangintza aplikazio-esparruglobalagoekin artikulatu behar dira, bestela zentzurik gabeko ahaleginsolte gisa geldituko dira-eta. Globaltasun hori bai herri mailakoa, sektorealorrekoa, zein maila nazionalekoa izango da.

3.3.4. Plangintza prozedura osoa da. Horren baitan, hitzarmena

Eraldaketasoziokulturala prozesu

bat da. Prozesu horimartxan jarri eta modu

egokian bideratu ahalizateko halako lanabes

edo tresnaren batbeharko dugu: tresna

hori plangintza da

96


prozeduraren atal bat baino ez da.

Plangintza atal ezberdinez osatutako prozesu oso bat da. Elkarte batenhizkuntz funtzionamendua eraldatu nahi badugu prozesu osoa bideratzenahalegindu beharko dugu, bestela erdibidean geldituko gara. Prozesuhorren baitan, erabakiak adostu eta hitzarmen batetan isladatzeaprozeduraren negoziazio eta protokoloaren atalari dagokion unea da.

Euskalgintza lanetan hitzarmengintzaren metodologiak aurrerapausonabarmena suposatu du eta horri esker hainbat lan interesgarri bideratuda. Hala ere, hitzarmengintza bitarteko izatetik helburu izatera pasatzenari da, bere benetazko zentzua eta indarra galtzeko zorian jartzen delarik.Hitzarmenak sinatzera irits gaitezke euskararen aldeko beste edozeinaldarrikapen (praktikan ezer gutxira konprometitzen duena) egindezakegun bezalaxe.

Guk ulertzen dugun bezala, euskalduntze prozesu bat ezin duhitzarmenetik hasi edo hitzarmenean zentratu. Hitzarmena osogarrantzitsua da, hartutako erabakiak bertan esplizitoki jasotzen direlako,baina hori da, besterik ez. Hitzarmenaren aurretik eta ondoren beste urratsasko dago, hitzarmena bezala prozesu osoaren atalak direnak eta bereosotasunean Hizkuntza Erabileraren Eraldaketarako Plangintza osatzendutenak.

Hitzarmena pauso bat da prozesuan, ez helburua. Hizkuntz erabilerareneraldaketan elkarte/erakundea bere osotasunean hartu behar da,plangintza integrala prestatzeko (nahiz eta gero plangintzaren aplikazioaarloka izan); ez aspektu partzialak hartuz edota masiboki bideratuz orainarte zenbait plangintza edota hitzarmenetan egin den bezala: esatebaterako, administrazioan euskalduntzea bakarrik landu denean, edota,zenbait hitzarmenetan sinaduren kopurua edukien lantzearen aurretik jarridenean.

3.3.5. Plangintzaren aplikazioa erabilpenean oinarritzen da.Plangintza aplikatzen hasteko ahalmena motibazioanoinarritzen da.

Hizkuntz eraldaketa prozesu bati ekin ahal izateko, motibaziorennahikotasun maila ezinbestekoa da. Aski motibaziorik ez badago, ez daprozesu horri ekiteko beharra sentituko, edota ez da eginkizun propiotzathartuko, edota ez da ezer lor daitekeen konfiantzarik izango. Motibazioaprozesu osoaren abiapuntua da. Izateko borondatea, Txepetxek dioen bezala(1987:233)

Baina, behin CDH bezalako elkarte batean eraldaketa prozesuari ekitekoerabakia hartu ondoren eta plangintza zehatza prestatu etaaplikatzerakoan, oinarrizko faktorea ez da motibazioa izango, erabilerabaizik: erabilera abiapuntua eta erabilera helmuga. Ezagutza etamotibazioa, erabilera baldintzatzen duten faktore kolateralak izango dira,indartu eta areagotu beharko diren faktoreak, baina, beti ere faktore

Eraldaketa prozesuhonetan, beraz,inplikaturik daudenkideen partehartzeagarrantzitsu etaezinbestekoaz gain,plangintza proiektuarenarrakastaren gakoa ereizan daiteke

97


Proiektuarenaurkezpenaelkarteari

Elkartearenzuzendaritzaren

erabakia

Hitzarmena-ren

sinaketa

ElkartearenAzterketa:

datuenbilketa

DoberakPlangintzaprestatzen

du

Plangintzaproposamena

elkarteari aurkeztu

Elkartearenzuzenketak.Plangintzaberridatzi

Elkarteakplangintza

onartzen du

Plangintzaaplikatzekohitzarmena

sinatu

Plangintza- ren

aplikazioa

Emaitzen ebaluaketa

Plangintzarenfase berri

batenproposamena

( A1 ) ( A3 )( A2 )

( B1 ) ( B2 ) (B3) ( B4 ) ( B5 ) ( B6 )

( C3 )( C2 )( C1 )

kolateralak. Faktore erabakiorra eta prozesuaren neurria emango digunelementua erabilera izango da.

4. OINARRI METODOLOGIKOAKCDH elkartearen euskararen erabilera normalizatzeko proiektuaren eskemalan-munduan burutzen ari diren proiektu pilotoetarako Elhuyarrekerabiltzen duen eskeman oinarritzen da, gero guk gure egokitzapen etaaldaketak egin badizkiogu ere. Gure lanaren abiapuntua honako hauxeizan da:

Hiru fase aurreikusten ditugu plangintzaren gure eskema nagusi honetan:(A) Fasea: Proiektuaren lerro nagusiak prestatu eta CDH elkarteko zuzen-

daritzari aurkezten zaio. Zuzendaritzak proiektuan sartzea erabakitzendu eta erabakiak eta konpromezuak idatziz hitzartzen dira. Hitzarmenhonetan CDHk hartzen duen konpromezua bere iharduerak euskaldun-tzeko plangintza aplikatuko duela da, zehaztapenik gabe. Zehaztape-nak bigarren fasean etorriko dira. (Ikus 1. eranskinean sinatutako tes-tua) .

(B) Fasea: Fase honetan CDH elkartearen egoeraren azterketa egingo dagero plangintza ahalik eta zehatzena prestatzeko. Plangintza hau elkar-teko kideei aurkeztuko zaie eta beraiekin negoziatuko da. Jasotako pro-posamenekin berridatzi eta, azkenean, elkarteko kideek (kasu honetanez zuzendaritza bakarrik, inplikatutako guztiek baizik) bere oniritziaemango diote. Bertan finkatzen diren konpromezuak idatziz hitzartukodira. Bigarren hitzarmen honetan bete behar zehatzak jasoko dira.

(C) Fasea: Fase hau hartutako erabakien aplikazioaren fasea izango da.Aplikatu eta ondoren ebaluatu, balantzearen ondorioz plangintza berribat prestatu eta elkarteari aurkezteko, gero onartu, sinatu eta aplikatze-ko, etabar.

98


4.1. PROIEKTU-ESKEMA HONEN URRATS NAGUSIEI BURUZKOARGIBIDEAKZalantzarik gabe lehen urrats garrantzitsua lehen fasearen (A2) urratsada. Une horretan elkarteak bere burua euskalduntzearen konpromezuahartzen du eta honek plangintzari atea zabaltzen dio.

4.1.1. Egoeraren azterketarako datu bilketa

Datu bilketa bigarren fasearen lan garrantzitsuena izango da. Ez dalan erraza izango elkarteari buruzko eta elkarte zein elkarteko kideensituazio soziolinguistikoari buruzko datuak biltzea. Datuak egokiak behardute izan, egokiak eta erabilgarriak, traba egin dezakeen zaborrarik gabe,baina aldi berean, eraldaketa prozesua efektibotasunez bideratzeko beharden zehaztasun maila eskainiko digutenak. Eta, gainera, modu egokiansistematizatuak: gerora sistema berberarekin beste datu bilketak egin etabilakaerak erkatu ahal izateko.

Egoeraren azterketarako datu bilketa hiru mailatan egingo da:1. Organigrama orokorra2. Entrenatzaileei galdeketa3. Arazoen kutxa

Organigrama orokorra. Lehen maila honetan CDH erakundearen egituraeta hizkuntz erabilerari buruzko datu orokorrak bildu nahi dira. Lehenhurbilketarako erradiografia, nolabait esateagatik. Hau burutzeko biazterketa mota egingo dira:

CDHren egitura eta barne-atalak, baita CDHrekin harremanaduten kanpoko erakundeak/pertsonak ere. Hau guztia organigrama bateanadieraziko da.

Egituraren atalak osatzen dituzten pertsonen datuak etaezaugarriak.

Egitura-atal ezberdinek burutzen edota sustatzen dituzteniharduerak. Azken bi puntu hauekin Datu-Base bat osatuko da.

Komunikazioaren azterketa:

Egitura-atalek eta iharduerek sortzen dituzten komunikaziogune, sare eta elementuen azterketa: nork, norekin, nola, zein hizkuntzan,...

Informazio honekin hiru taulaz osatutako Datu-Base bat prestatuko da.Datu-basea Acces programan prestatuko da eta taulak elkarren arteanlotuak egongo dira kode batzuen bitartez. (Ikus 2. eranskina).

Entrenatzaileei galdeketa. Haur eta gazteekin harreman zuzena dutenentrenatzaileei galdeketa labur bat pasako zaie. Galdeketa honen bitartez,batez ere, entrenamenduetan euskara zenbat erabiltzen den jaso nahi da.Badakigu hau entrenatzailearen iritzi subjektiboa izango dela eta ez due-la benetan errealitatean gertatzen dena jasoko. Baina, oraingoz,

Hitzarmengintzabitarteko izatetikhelburu izaterapasatzen ari da, berebenetazko zentzua etaindarra galtzeko zorianjartzen delarik.Hitzarmenak sinatzerairits gaitezkeeuskararen aldeko besteedozein aldarrikapen(praktikan ezer gutxirakonprometitzen duena)egin dezakegunbezalaxe

99


entrenamenduetako erabilera jasotzeko beste biderik ez dugu ikusten;behaketa zuzenak egitea ez zaigu bidezkoa iruditzen, entrenamenduguztietara iristeko ahalmenik ez dugulako, batetik, eta behaketa zuzenhorrek sor ditzakeen aurkako jarrerengatik, bestetik. Gainera,entrenamenduen euskalduntzea beti ere entrenatzailearen bitartez egingoda eta horretan bere iritzia oinarrizkoa izango da. Hala ere, etaplangintzaren jarraipenaren atalean ikusiko dugun bezala, hizkuntzenerabilerari buruzko entrenatzailearen ikuspegia jokalarienarekinalderatuko da.

Bestalde, galdeketa honekin ezagutza eta jarrerak neurtu nahi dira ere.Galdeketa bera ez dago oraindik finkatua, eredu bat baino ez dago; ereduhori gerora finkatuko da adituen laguntzarekin. (Ikus 3. eranskina).

Arazoen kutxa. Gorago esan dugunez, eraldaketa prozesuan inplikaturikdaudenen parte hartzea aldagai erabakiorra bihur daiteke. El segundovector es la identificacin de la comunicacin como corazn del proceso decambio esaten digu Vazquez-ek (1994:55) Maier enpresaren eraldakuntzaprozesua azaltzerakoan. Horregatik, datu bilketaren fase honetan CDHkokideak ere inplikatzeari garrantzitsua deritzogu, eta ez bakarrik modupasiboan galdeketarekin gerta daitekeen bezala, baizik eta aktiboki ere.

Horretarako, Arazoen Kutxa deituko duguna sortuko dugu. CDHkozenbait kide bilduko ditugu eta euskalduntze prozesurako(eraldaketarako) beraiek ikusten dituzten oztopo, arazo eta iritziak jasotzenahaleginduko gara. Oztopo horiek guretzat ez dira gauza negatiboa izango,eraldaketa ahalbideratuko duten elementu positiboa baizik. Maierenpresan metodologia hau erabili dutenean zera diote: Se trata de nutrirel banco de problemas y empezar a priorizar objetivos /. . / Tener una cuentasuficientemente abultada en el banco es una seal de salud organizacional yde riqueza. Los problemas no son algo negativo, a ocultar, ni provocadores deculpabilizacin. Son, al contrario a travs de su deteccin y tratamientouna oportunidad para avanzar cada vez ms deprisa. (Vazquez, 1994:56).

Arazoen kutxa hornitzeko bilerak multzoka egingo dira, kide ezberdinaketa talde homogeneoak osatuz. Lau bilera aurreikusten dira: bat,entrenatzaile euskaldunekin, bi, entrenatzaile erdaldunekin, hiru, jokalarigaztetxoekin eta, lau, jokalari zahartxagoekin. Bilera hauetatik jasotakoinformazioarekin normalizaziorako Ahalmenen eta Oztopoen kontuakirekiko ditugu (debe/haber), egungo egoeraren datuekin batera egoerahorren eraldaketarako potentzialitateen indarra erakutsiko digutenak.

4.1.2. Egoeraren adierazleak

Jasotako datuekin egoeraren adierazle edo indize bat finkatzera iritsi nahidugu. Adierazle honek zenbaki batekin erakutsiko digu zein den elkartehorren egungo normalizazio maila eta, plangintza aplikatu ondoren,progresioa nolakoa izan den.

Adierazleen gaia gutxi jorratu da orain arte. Guk dakigula, bi tokitan sortu

Behin CDH bezalakoelkarte batean

eraldaketa prozesuariekiteko erabakia hartuondoren eta plangintza

zehatza prestatu etaaplikatzerakoan,

oinarrizko faktorea ezda motibazioa izango,

erabilera baizik:erabilera abiapuntua

eta erabilera helmuga.Ezagutza eta

motibazioa, erabilerabaldintzatzen dutenfaktore kolateralak

izango dira, indartu etaareagotu beharko diren

faktoreak, baina, betiere faktore kolateralak

100


dituzte horrelako indizeak: Lasarten eta Katalunian. Lasarten ENI, ESIeta MAIZ indikatzaileak sortu dituzte, Katalunian, berriz, INDEXPL.

Guri, Kataluniako Indexpl egokiagoa iruditzen zaigu; adierazgarriagoabehintzat. Indikatzaile honek egoeraren sei faktore ebaluatzen ditu etaponderazio batzuen bitartez faktore horietako bakoitzaren puntuazioa etaguztien batazbestekoa ematera iristen da. Puntuazio hauek, azkenik,neurketa ezberdinen progresioan erakusten dira. (Ikus 4. eranskina).

Guk ez daukagu oraindik definituta nolakoa izango den gureindikatzailea. Baina gure xedea CDHren egoera aztertu ondoren etaKataluniako Indexpl-n oinarrituz gurera egokitutako tresna prestatzeada. Tresna erabileran oinarrituko da eta Normalizazio Indizea emangodigu. Bestalde, beste indize bat osatzearen beharra ere ikusten dugu.Garapen Potentzialaren Indizea deituko genukeen bigarren honek lantzenari garen elkartearen normalizazio ahalmenak erakutsiko liguke; hau da,zein normalizazio mailara iristeko aukera dugun elkarte horretako kideenezagutza eta jarreraren potentzialitatea kontuan hartuz.

4.1.3. Jarraipen sistemak

Hirugarren fasean sartzen garenean urrats garrantzitsuenajarraipenarena izango da. Plangintzaren aplikazioa, jakina denez, ez dagauza automatikoa eta jarraipenerako sistema finkatzen ez bada berehorretan gelditzeko arriskua dago. Idatzizko elementuen jarraipena egiteanahiko erraza izan daiteke, zuzenean ikusten baita. Baina ahozkoerabileraren jarraipena dezente zailagoa da. Lehen esan dugunez, ez duguerabileraren behaketa zuzenik egingo (hasieran behintzat, gero ikusikodugu); beraz, bestelako sistemak erabili beharko ditugu horren jarraipenaegiteko. Bi tresna erabiliko ditugu: Hobekuntza Txartela etaHobetaldeak.

Hobekuntza Txartela. Hau, proiektuan sartzen diren entrenatzaile etazenbait jokalariei banatuko zaien txartela da. Txartel hauentrenamenduaren amaieran bete beharko dute, entrenamendu bakoitzekotxartel bana, aldez aurretik finkatutako egunetan. Txartelean, egunhorretan erabili den euskararen portzentaiaren diagrama jasoko da, gehi,txartela betetzen duenari bururatzen zaion bestelako edozein oharra.Txartel hauek jaso eta, gero, emaitzak Hobetaldeetan aztertu egingo dira.

Hobetaldeak. Proiektuan sartu diren entrenatzaile, jokalari eta CDHkobeste kideekin osatuko dira talde hauek. Talde hauetan proiektuarengarapenaren nondik norakoak aztertu (Hobekuntza Txartelen emaitzaketa bestelako gora beherak) eta arazoei aurre egiteko moduak denen arteanerabakiko dira. Hobetaldeetan parte hartzea libre izango da eta taldeenosaketa egoeraren azterketa egin eta gero finkatuko da.

4.2. PROIEKTUAREN AZKEN ESKEMA

Amaitzeko, eta aipatu ditugun metodologiazko urratsak kontuan hartuz,plangintzaren hasierako eskema horrela gelditzen zaigu.

Horretarako, ArazoenKutxa deituko dugunasortuko dugu. CDHkozenbait kide bildukoditugu eta euskalduntzeprozesurako(eraldaketarako)beraiek ikusten dituztenoztopo, arazo etairitziak jasotzenahaleginduko gara.Oztopo horiek guretzatez dira gauza negatiboaizango, eraldaketaahalbideratuko dutenelementu positiboakbaizik

101


BIBLIOGRAFIAAGOTE, Imanol. 1995: Euskararen aldeko mugimendu soziala. Bat - Soziolinguistika

Aldizkaria. 16. zka. 1995eko urria.ANDER-EGG, Ezequiel. 1991: Introduccin a la planificacin . Siglo XXI. Madrid.BARNES, Barry. 1990: La naturaleza del poder . Pomares-Corredor. Barcelona.BLAU, Peter M. 1978: Intercambio y poder en la vida social. Hora. Barcelona.DOBERA Euskara Elkartea. 1993: 1993ko udazkenerako eta 1994. urterako egitasmoa.

Txosten fotokopiatua. Hernani.-1995: Hernaniko Euskal Gunea. Foiletua. Hernani.-1996: Eskolatik Kalera Egitasmoa. Txosten fotokopiatua. Hernani.ELLIOT, J. 1990: La investigacin-accin en educacin . Morata. Madrid.EUSTAT. 1994: Biztanleriaren eta etxebizitzen zentsua, 1991: Hezkuntza eta Euskara.

Eusko Jaurlaritza. Gasteiz.GONZALEZ SOLER, R.; LATORRE, A. 1987: La Investigacin-Accin. In GARIN,

J.; ANTUNEZ, S.; PEREZ, A. (Ed.): Temas actuales en educacin. Panor-mica y perspectivas. PPU. Barcelona.

HERSKOVITS, Melville J. 1981: El hombre y sus obras . Fondo de Cultura Econmi-ca. Mxico.

KEMMIS, S.; McTAGGART, R. 1988: Cmo planificar la investigacin-accin . Laertes.Barcelona.

MARKO JUANIKORENA, J. Inazio. 1995: Hizkuntz plangintza herrietako elkarteetan.Azterketa konparatiboa. Bat-Soziolinguistika Aldizkaria. 15. zka. 1995ekouztai la .

-1996: Hezkuntzaren Antropologia. 2. Atala. Kulturaren transmisioa: hezkuntzarenantropologiaren jatorria eta oinarria. UPV-EHU. Hezkuntzaren Teoria eta His-toria Saila. Apunte fotokopiatuak.

NINYOLES, Rafael. 1980: Idioma y poder social. Ed. Tecnos. Madrid.SANCHEZ CARRION, J. M. 1987: Un futuro para nuestro pasado. Claves de la recupe-

racin del euskara y teora social de las lenguas. Donostia.VAZQUEZ, Alfonso. 1994: Hobekuntza. La sorprendente va de Maier hacia la

competitividad total . Ediciones Daz de Santos. Madrid.

Proiektuarenaurkezpena

elkarteari

Elkartearenzuzendaritzaren

erabakia

Hitzarmen-ren

sinaketa

ElkartearenAzterketa:

datuenbilketa

DoberakPlangintzaprestatzen

du

Plangintzaproposamena

elkarteari aurkeztu

Elkartearenzuzenketa.Plangintzaberridatzi

Elkarteakplangintza

onartzen du

Plangintzaaplikatzekohitzarmena

sinatu

Plangintza- ren

aplikazioa

Emaitzen ebaluaketa

Plangintzarenfase berri

batenproposamena

( A1 ) ( A3 )( A2 )

( B1 ) ( B2 ) (B3) ( B4 ) ( B5 ) ( B6 )

( C3 )( C2 )( C1 )

Plangintza- ren

aurkezpena kide guztiei

( B0 )

Organigrama orokorraEntrenatzaileei galdeketaArazoen kutxa

Hobekuntza Txartela

Hobetaldeak

Hobekuntza fitxak

102


1. ERANSKINA

Euskara Eskolatik Kalera Egitasmoaren Hitzarmena

Hernaniko Euskal Gunea osatzen duten AEK, Bertso eskola, CDHko Pilota Saila, Eguzki, Elizatxo Ikastola,Ereozuko Kultur Elkartea, Ereozuko San Antonio Parrokia, Ereozuko Auzo Elkartea, Euskal Herrian Euska-raz, Hernaniko Gazte Asanblada, Herri Jakintza Taldea, Ikasle Abertzaleak, Kanika Astialdi Taldea, LangileIkastola, Osiagako Auzo Elkartea, Santa Agedako Erronda, Ttarla Dantza Taldea, Udal Euskaltegia, UdalMusika Eskola, Ur-Mia Elkartea, Urumea-Elkano Ikastola eta Dobera Euskara Elkarteak eraginda, EuskaraEskolatik Kalera Egitasmoa gauzatzen da hitzarmen honen sinaketaren bidez.Egitasmoaren helburua haur eta gazteen eskolaz kanpoko iharduera eta astialdian euskaraz normaltasunezaritzeko aukera sustatu eta indartzea da. Horretarako, Hernaniko bizitza soziala euskaldundu eta haur etagazteekin lan egiten duten Hernaniko elkarteen konpromezua lortu nahi da.Horregatik, behean sinatzen duten Dobera Euskara Elkarteak, Udalak eta CDH Elkarteak

ADIERAZTEN DUTE:

1. Euskara herri honen kultur eta identitate ezaugarria dela, herritar guztien integrazio eta kohesiorakotresna ezinbestekoa.

2. Euskara luzaroan zapaldua, bazterreratua, azpierabilia eta gaizki hartua izan dena, azken urteotan sus-perraldia ezagutzen ari dela. Hala ere oraindik egiteko asko dagoela eta erabat normalizatua egon dadinguztion ahalegina biltzea ezinbestekoa dela.

3. Hizkuntzaren normalizazioaren bide horretan, eskola egiten ari den lan paregabeak Hernaniko haurguztiek euskara ongi menpera eta euskaraz ikas dezaten ahalbideratu duela.

4. Hala ere, kale giroan oraindik erdara nagusia dela eta haurrek eskolan egiten duten ahalegina kalean galez dadin guztion ardura eta konpromezua ezinbestekoa dela. Eta horregatik

HITZARTZEN DUTE:

1. .................................. egunean bere Zuzendaritza Batzordean erabakitakoaren arabera, CDH Elkarteakbat egiten du Egitasmo honen helburuetan adierazitakoarekin eta Udalaren, Dobera Euskara Elkarteareneta Euskal Guneko beste erakundeen laguntzarekin, Hitzarmen honetan xedatutakoaren arabera berebarne eta kanpo iharduerak euskalduntzeko Plangintza aplikatzeko konpromezua hartzen du.

2. Ihardueren euskalduntze hori progresiboa izango da eta Elkartearen egoeran oinarrituz, Elkartearekinbatera adostuko da.

3. CDH Elkarteak ordezkari bat izendatuko du.4. Dobera Euskara Elkarteak, Ihardueren Euskalduntze Plangintza Progresiboa prestatu, gauzatzen lagundu

eta jarraipena egiteko konpromezua hartzen du bere gain. Lan horretarako koordinatzaile bat izenda-tuko du.

5. Hernaniko Udalak, Hitzarmena sinatu duten Elkarteetako monitoreak euskalduntzen edota trebatzeneta idazkiak itzultzen edota zuzentzen laguntzeko konpromezua hartzen du. Halaber, Dobera EuskaraElkarteak jarriko duen Egitasmoaren Koordinatzailearen kostuak estaltzen ere lagunduko du.

Eta horrela, goian adierazitakoa jasota gera dadin Hitzarmena sinatzen dugu Hernanin mila bederatzie-hun eta larogeita hamaseiko ..............ren ...............an.

Hernaniko Udala Euskal Gunearen izenean Dobera Euskara Elkartea CDH Elkartea

102

103


103

EGITURA-ATALAK OSATZEN DITUZTEN PERTSONEN DATU-BASEA

E-Kodea EgituraAtala

Pertsona.Izena

P-Kodea Kargua LanEstatusa

Egitekoak

Noiztik Noiz arte Adina Euskar.Ezagu.

A01000000 Zuzendaritza Martin Ioldi A01010000 Lehendakaria Laguntzail. 95-1-1 98-12-31 48 20

A01000000 Zuzendaritza MariAntzue

A01020000 Bokala Laguntzail. 95-1-1 98-12-31 36 80

Euskararen ezagutza (0-100): 0 Ezer ez daki20 Ulertzen du40 Ulertu eta zerbait hitz egiten du60 Euskaldun zahar alfabetatu gabea80 Euskaldun alfabetatua100 Euskaldun teknikoki gaitua

EGITURA-ATALEN IHARDUEREN DATU-BASEA

E-Kodea Egitura-Atala Iharduerak I-Kodea

A01000000 Zuzendaritza Zuzendaritza bilerak A01000100

D09000000 F1 Taldea: alebinak Entrenamendua D09000100

EGITURA-ATALEN ETA IHARDUEREN KOMUNIKAZIOAK

E-Kodea EgituraAtala

I-Kodea Iharduera K-Kodea Nork Norekin Ahoz /Idatziz

Elementua Eusk.Erab.

A01000000Zuzendar.

A01000100 Bilera A01000001 batzordekiak Batzordekiak Ahoz 0

D09000000 F1Taldea

D09000100 Entrenam. D09000001 Entrenatzailea Jokalariak Ahoz 10

D09000000 F1Taldea

D09000100 Entrenam. D09000002 Jokalariak Jokalariak Ahoz 40

B01000000 Idazkari. B01000100 Ligakopartiduaetxean

B01000008 Ahoz Megafonia 20

B01000000 Idazkarit. B01000100 Ligakopartiduaetxean

B01000009 Idatziz Sarrerak 0

2. ERANSKINA

104


3. ERANSKINA

CDH EUSKALDUNTZEKO PLANGINTZA

[B1-2] FITXA: DATU BILKETA - Entrenatzaileei Galdeketa

Izena

Jaioteguna

Noiztik zara entrenatzailea CDHn?

Noiz arte uste duzu arituko zarela entrenatzaile lanetan?

Zuk zure euskara maila nola puntuatuko zenuke?

Entrenamenduetan euskara erabiltzen duzu? Zenbat?

Zure ekipoko jokalariek beraien artean euskaraz egiten al dute?

Zenbat?

Zer iruditzen zaizu CDH bere funtzionamendua eus-kalduntzekohartu duen erabakia?

Euskalduntze horretan laguntzeko moduan ikusten al duzu zureburua?

104

105


INDICADORS OPCIONS DE RESPOSTA VALOR

Control

1.1. Nom en el paper de carta de l'organitzaci. Tot o gaireb tot en catal:4, Majoritriament en catal:3, Meitati meitat o bilinge:2, Majoritriament en un altre idioma:1, Tot ogaireb tot en un altre idioma:0, No procedent:-1

0 +

1.2. Rtol principal de la seu social de l'organitzaci. Tot o gaireb tot en catal:4, Majoritriament en catal:3, Meitati meitat o bilinge:2, Majoritriament en un altre idioma:1, Tot ogaireb tot en un altre idioma:0

0 +

1.3. Rtol d'horari de l'organitzaci o equivalent. Tot o gaireb tot en catal:4, Majoritriament en catal:3, Meitati meitat o bilinge:2, Majoritriament en un altre idioma:1, Tot ogaireb tot en un altre idioma:0

0 +

1.4. Tres primers rtols interiors formals o informals (com amnim un d'informal).

Tot o gaireb tot en catal:4, Majoritriament en catal:3, Meitati meitat o bilinge:2, Majoritriament en un altre idioma:1, Tot ogaireb tot en un altre idioma:0

0 +

1.5. Darrer missatge puclicitari ems per l'organitzaci l'ltimany en qualsevol mitj per aquest ordre: Tv. Premsa. Rdio,Cartell, Opuscle, Prospecte.


0 +

1.6. Bossa de plstic, embalatge, etiqueta, prospecte, sobre oequivalent.


0 +

2.1. Percentatge de personal del perfil lingstic 1 que t elsconeixements lingstics adequats al seu lloc de treball

Percentatge (0-100), no procedent: -1 0 +







3.1. Valoraci del catal en les dues darreres incorporacions. No valoraci: 0, Mrit en una: 1, Mrit en les dues: 2, Requisit enuna: 4, Requisit en les dues: 5

0 +

3.2.a. Percentatge de personal amb manca d'adequaci que faformaci de catal.

Percentatge (0-100) 0 +

4.1. Paper de carta amb el nom de l'organitzaci. Tot o gaireb tot en catal:4, Majoritriament en catal:3, Meitati meitat o bilinge:2, Majoritriament en un altre idioma:1, Tot ogaireb tot en un altre idioma:0

0 +

4.2. Segells identificatius de l'organitzaci. Tot o gaireb tot en catal:4, Majoritriament en catal:3, Meitati meitat o bilinge:2, Majoritriament en un altre idioma:1, Tot ogaireb tot en un altre idioma:0

0 +

5.1. Llengua d'iniciaci de l'atenci telefnica. Catal: 3, No catal: 0 0 +

5.2. Llengua d'iniciaci de l'atenci oral directa al pblic en 3observacions.

Tres vegades en catal: 3, dues vegades en catal: 2, unavegada en catal: 1, cap vegada en catal: 0

0 +

6.1. Darrera circular, directriu o equivalent. Tot o gaireb tot en catal:4, Majoritriament en catal:3, Meitati meitat o bilinge:2, Majoritriament en un altre idioma:1, Tot ogaireb tot en un altre idioma:0

0 +

6.2 Dos darrers ordres del dia, convocatries o actes dereuni de 2 nivells diferents.


0 +

E N T I T A T

4 1

15

2 8

18

39

2 426

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1.IMATGE I RETOLACI 3. CRITERIS D'S 5. COMUNICACIONS EXTERNES

4. ERANSKINA

105

normalizaziorako mikroplangintza proiektua (1996)

Documents