no r m a té c n ci a d e co m p e t e n c i a la b o r a l ... · dsi e ñ o cu r r ci u l a r el...

54
NORMA T ÉCNICA DE COMPETENCIA LABORAL REGIONAL Y DISEÑO CURRICULAR PARA LA CALIFICACIÓN DE: GUÍA DE T URISMO PROGRAMA REGIONAL DE FORMACIóN OCUPACIONAL E INSERCIóN LABORAL

Upload: lamdat

Post on 27-Apr-2018

216 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma TécNica de compeTeNcia LaboraL regioNaL

y diseño curricuLar

para La caLificacióN de:

guía de Turismo

Programa regionalde FormaciónocuPacional einserción laboral

Page 2: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

44

Diseño, diagramación e impresión litográfica: Editorama S. A.

esta publicación se realiza con el apoyo de

institutonacional deFormaciónProfesional

llave del Progreso

instituto nacionalde aprendizaje

Te capacitamos!

InStItuto nAcIonAl tEcnologIco

instituto salvadoreño de Formación Profesional

cualquier observación puede ser remitida a la siguiente dirección:400 metros Este y 25 metros norte de la Iglesia Santa teresita en Barrio Escalante, San José, costa Rica; cEcc-SIcAteléfonos: (506) 2283-7630, (506) 2283-7629, (506) 2283-7719.Apartado Postal 62-2100, guadalupe, San José, costa Rica.El presente texto puede ser consultado en la siguiente página Web:http://ceccsica.org/programas-accion/laboral/index.html

910.2P963n Programa Regional de Formación ocupacional e Inserción laboral (FoIl) norma técnica de competencia laboral Regional y Diseño curricular para la calificación de guía de turismo / FoIl. – 1ª. ed. – San José, c.R. : coordinación Educativa y cultural centroamericana cEcc/SIcA, 2009. 68 p. : il. ; 24 x 17 cm.

ISBn 978-9968-633-20-8

1. turismo – guías. 2. Empleos – normas. 3. Mercado laboral. I. título.

Page 3: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

55

I. CrédItos

Page 4: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

7

77

Créditos

Norma TécNica de compeTeNcia LaboraL regioNaL

este documento fue elaborada por:Nombre Institución País

Franklin Jiménez ina costa rica

guillermo Zamora ina costa rica

José mario martínez Quintana insaForP el salvador

ruth margarita Hernández insaForP el salvador

Juan carlos miranda insaForP el salvador

Walter salvador martínez inTecaP guatemala

gladys carles inTecaP guatemala

nidia Álvarez inTecaP guatemala

cintia aguilera inFoP Honduras

Jorge rivera inFoP Honduras

Karla salgado inFoP Honduras

manuel rugama inaTec nicaragua

salvador méndez inaTec nicaragua

nelly Pedroza inaTec nicaragua

marina almanza inaTec nicaragua

alexander mendieta inadeH Panama

almeth cedeño inadeH Panamá

rosa Fernández inFoTeP república dominicana

bernardo almonte inFoTeP república dominicana

Felícita Zeledón inaTec nicaragua

en la validación práctica participaron:Nombre Institución País

Juan carlos miranda insaForP el salvador

José mario martínez insaForP el salvador

edgardo Valenzuela inFoP Honduras

dalilah sobalvarro inaTec nicaragua

bernardo orlando inFoTeP república dominicana

diseño curricuLar

el diseño curricular fue elaborado por:Nombre Institución País

esmeralda carrillo arroyo ina costa rica

Walter martínez inTecaP guatemala

Page 5: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

8

88

sandra Perdomo inFoP Honduras

imelda Traña inaTec nicaragua

leonel abrego inadeH Panamá

bernardo almonte inFoTeP república dominicana

luz maría mena inFoTeP república dominicana

en la validación práctica participaron:

Nombre Institución País

José mario martínez Quintana insaForP el salvador

Juan carlos miranda insaForP el salvador

edgardo Valenzuela Torres inFoP Honduras

dalia sobalvarro moreno inaTec nicaragua

miguel Ángel sánchez inFoTeP república dominicana

con el apoyo de:mario Hugo rosal organización internacional del Trabajo (oiT)

Teresa esteban Programa regional Foil (cecc-aecid)

ronald segura Programa regional Foil (cecc-aecid)

rosa e. Pérez Programa regional Foil (cecc-aecid)

carla rojas Programa regional Foil (cecc-aecid)

Patricia corrales Programa regional Foil (cecc-aecid)

Josefa segura Programa regional Foil (cecc-aecid)

Paulino gómez Programa regional Foil (cecc-aecid)

Francisco brera ministerio de Trabajo e inmigración, españa

Page 6: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

i. crédiTos 5 norma técnica de competencia laboral Regional 7Diseño curricular 7

ii. Norma TécNica de compeTeNcia LaboraL regioNaL (NTcL) de guía de Turismo 111. Prólogo 132. Presentación 173. Mapa de la calificación de guía de turismo 194. Datos generales de la calificación 215. Descripción de unidades y Elementos de competencia 23

iii. diseño curricuLar para La caLificacióN de guía de Turismo 391. Mapa de Diseño curricular de guía de turismo 412. Datos generales de la calificación 433. Descripción del Módulo de Aprendizaje 454. Estrategias 655. Recursos 67

Tabla de contenidos

Page 7: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

1111

II. Norma téCNICa de CompeteNCIa LaboraL regIoNaL (NtCL) de:

guía de turIsmo

Page 8: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

13

1313

próLogo

1. próLogo

Los iNsTiTuTos NacioNaLes de formacióN profesioNaL (ifp)Los institutos de Formación Profesional (iFP) de américa central y república dominicana, son las instituciones responsables del desarrollo de la formación profesional en cada país. Todos cuentan con una Junta o consejo directivo tripartito, que representa a empleadores, Trabajadores y gobiernos (ministros de Trabajo, educación, Planificación y otros).

los siete iFP de la subregión son:

• instituto nacional de aprendizaje de costa rica, ina• instituto nacional de Formación Profesional y capacitación para el desa-

rrollo Humano de Panamá, inadeH• instituto nacional de Formación Profesional de Honduras, inFoP• instituto de Formación Técnico Profesional de la república dominicana,

inFoTeP• instituto nacional Tecnológico de nicaragua, inaTec• instituto Técnico de capacitación y Productividad de guatemala, inTecaP • instituto salvadoreño de Formación Profesional de el salvador, insaForP

La red de ifpen el año 2004, los institutos de la subregión deciden constituirse en una red con el objeto de:

• Trabajar de manera conjunta para establecer programas de cooperación e intercambio técnico.

• crear una red de cooperación técnica y de Formación Profesional entre las instituciones.

• intensificar el trabajo conjunto con la organización internacional del Tra-bajo (oiT) y el centro interamericano para el desarrollo del conocimiento de la Formación Profesional (cinTerFor).

Hasta el momento la red de iFPs ha coordinado y ejecutado 39 reuniones subregionales para el cumplimiento de los objetivos arriba citados. la red

Page 9: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

14

1414

tomó la decisión de no dotarse de una estructura propia pesada y optó por una organización horizontal.

se trata de una red de voluntades, donde los miembros participan en la medida de sus posibilidades e intereses, estableciendo relaciones caracterizadas por la solidaridad, flexibilidad y horizontalidad. el coste de las acciones comunes em-prendidas es cubierto por las propias instituciones.

la red desarrolla 3 proyectos subregionales estratégicos con la oficina internacional del Trabajo (oiT) y el Programa de Formación ocupacional e inserción laboral (Foil) de la agencia española de cooperación internacio-nal para el desarrollo (aecid): 1. las Tics aplicadas a la FP; 2. Homologación de normas Técnicas de competencia laboral y desarrollos curriculares; 3. investigación sobre estado situacional, evolución y buenas prácticas de los iFP en la subregión.

Normas TécNicas de compeTeNcia LaboraL y desarroLLos curricuLares

la elaboración de normas y desarrollos curriculares homologados ha cons-tituido la intervención identificada y expresada como más pertinente por la red de iFP. se trata de la acción por la integración subregional más clara desde los sectores de la formación profesional, el empleo y la inserción laboral. el proceso se ha traducido en el desarrollo de normas de competencia laboral, que generen estándares mínimos de calidad y comunes de cara al desarrollo curricular de las ocupaciones normadas.

una formación basada en una norma homologada y un diseño curricular armo-nizado subregionalmente, permiten el mutuo reconocimiento de la formación impartida en las instituciones de la red. el reconocimiento implica un paso sólido y definitivo de cara a la circulación y libre movilidad de los trabajadores calificados en la subregión y por tanto a la integración subregional.

el proceso, que se inició con la elaboración de normas y desarrollos curriculares, llevó intrínsecamente a la necesidad de generar “metodologías subregionales homologadas y estandarizadas” para la formulación de normas, desarrollos curriculares y sistemas de evaluación comunes.

en el año 2008 se consolida un nuevo núcleo duro de técnicos, conformado por los jefes o directores técnicos, que junto a los metodólogos y curriculistas de las siete instituciones y apoyado por algunos especialistas sectoriales (turismo, construcción y formación de formadores), homologan, revisan y aplican una metodología subregional para la elaboración de normas técnicas de compe-tencia laboral, adecuando las normas ya elaboradas a la nueva metodología.

Page 10: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

15

1515

próLogo

la metodología para la elaboración de normas de competencia laboral se basa, esencialmente, en la conceptualización teórica de la metodología utilizada por conocer de méxico.

se presenta en forma escrita su conceptualización y con un formato arquetipo del vaciado de la norma, para elaborar las futuras normas en cada iFP de la red. Quedan pendientes de elaborar las metodologías subregionales que se aplicarán para el desarrollo curricular y la evaluación de las competencias laborales.

creemos, a la luz de las enseñanzas de la práctica, que las metodologías formuladas y por formular se constituyen en el instrumento más valioso para establecer estándares mínimos de calidad para todos los países y son unos de los mayores aportes que la oiT, el programa Foil/aecid/cecc y la asistencia técnica del ministerio de Trabajo e inmigración de españa, ofrece a la red de iFP.

esta publicación que estamos presentando ha sido posible gracias al esfuerzo de todas las instituciones miembros de la red centroamericana de iFP y a sus técnicos, a quienes agradecemos que nos acompañaran en este esfuerzo subregional.

Teresa esteban g. coordinadora Técnica regional

Foil/aecid

mario Hugo rosal g. especialista en Formación Profesional

oiT

Page 11: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

17

1717

preseNtaCióN

la presente norma ha sido elaborada en el marco de la red de instituciones de Formación Profesional (iFP) de centroamérica y república dominicana, apoyado por la oiT y el Proyecto Foil/aecid/cecc, con el objetivo de esta-blecer los estándares mínimos con que se debe definir el currículo para la formación, la evaluación y la certificación de competencias de las personas que se desempeñen como guía de Turismo según los parámetros para pla-nificar y conducir turistas, en los diferentes ámbitos de desempeño dentro de los servicios de turismo.

la norma Técnica de competencia laboral regional del guía general de Turistas tendrá una cobertura de aplicación en todos los países de centro-américa y república dominicana, administrada por la red de instituciones de Formación Profesional (iFP), con la finalidad de que la productividad y competitividad de los guía de Turismo en la región, sea evaluada bajo los mismos estándares y compensada equitativamente en su contratación.

el documento integra un conjunto de conocimientos, habilidades, destrezas y actitudes que son aplicados al desempeño del la función productiva y que al ser verificados en situaciones de trabajo, permiten determinar si la perso-na ha logrado el tipo, nivel y calidad de desempeño esperado por el sector laboral. contiene las unidades de competencia (funciones) y criterios de desempeño que un trabajador competente realiza en forma periódica en su puesto de trabajo como guía de Turismo, así mismo es la base para el diseño de la oferta de formación profesional en esta especialidad.

el contenido de este documento “norma Técnica de competencia laboral regional de la calificación del guía de Turismo, ha sido estructurado de forma homologada, por representes de los países de la red de iFP. de centroamérica y república dominicana.

la vigencia establecida en la presente norma, estará sujeta su actualización, de acuerdo con la demanda de los sectores productivos en el marco de la red de iFP de la subregión. cada país podrá hacer las adaptaciones necesarias de acuerdo con la naturaleza, exigencias y comportamiento del su mercado laboral.

2. preseNTacióN

Page 12: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

19

1919

3. mapa de La caLificacióN de guía de Turismo

2.1. asistir a grupos de turistas de acuerdo con lo planificado

2.2. Proveer animación turística a grupos de turis-tas de acuerdo con técnicas de animación

2.3. solucionar contingencias de acuerdo a procedimiento

1.1. Preparar conducciones turísticas según normativas y procedimientos preestablecidos

1.2 adecuar rutas turísticas de acuerdo con normas y procedimientos

2.4. cerrar las conducciones turísticas de acuerdo con procedimiento

Planificar y ejecutar conducciones turísticas

Propósito clave

Elementos de competenciaUnidades

de competencia

1. Planificar actividades para conducciones turísticas de acuerdo con procedimientos y normativas vigentes

2. ejecutar condiciones turísticas de acuerdo con lo planificado

Page 13: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

21

2121

4. daTos geNeraLes de La caLificacióN D

ATO

S G

ENER

ALE

S D

E LA

CA

LIFI

CACI

ÓN

1/

1

Códi

go: C

IUO

/88:

511

3O

cupa

ción

: guí

a de

turis

mo.

Prop

ósit

o de

la c

alifi

caci

ón: d

esar

rolla

r ser

vici

os p

lani

ficad

os d

e gu

iado

de

pers

onas

en

luga

res

con

atra

ctiv

os tu

rístic

os c

onfo

rme

a ne

cesi

dade

s e

inte

rese

s de

l clie

nte

por e

l ter

ritor

io n

acio

nal a

plic

ando

los

proc

edim

ient

os y

nor

mat

iva

vige

nte.

Niv

el d

e co

mpe

tenc

ia: 3

.

Just

ifica

ción

del

niv

el p

ropu

esto

: el d

esem

peño

de

las

func

io-

nes

de e

sta

ocup

ació

n re

quie

re d

e la

s pe

rson

as q

ue la

s re

aliz

an

com

pete

ncia

s en

una

am

plia

gam

a de

act

ivid

ades

com

plej

as y

no

rutin

aria

s, de

sem

peña

das

en d

ifere

ntes

con

text

os, y

un

alto

gr

ado

de re

spon

sabi

lidad

, dis

cipl

ina

y au

tono

mía

.Fe

cha

de e

labo

raci

ón d

e la

NTC

L: Ju

lio d

e 20

08.

Fech

a de

pub

licac

ión

de la

NTC

L: a

gost

o de

200

8.

Tiem

po e

n qu

e de

berá

revi

sars

e la

NTC

L: 5

año

s.N

o. d

e re

visi

ón: P

rimer

a.

Sect

or:

( ) a

grop

ecua

rio.

Áre

a de

com

pete

ncia

: Tur

ism

o.(

) sec

unda

rio in

dus-

tria

.

( x )

com

erci

o y

ser-

vici

os.

Tipo

de

norm

a:

( )

nac

iona

l.

( x

) su

breg

iona

l.

Uni

dade

s de

Com

pete

ncia

Lab

oral

(UCL

) que

con

form

an la

cal

ifica

ción

:

1.Pl

anifi

car a

ctiv

idad

es p

ara

la c

ondu

cció

n tu

rístic

a de

acu

erdo

con

pro

cedi

mie

ntos

y n

orm

ativ

as v

igen

tes.

2.ej

ecut

ar c

ondu

ccio

nes

turís

ticas

de

acue

rdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Page 14: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

23

2323

5. descripcióN de uNidades y eLemeNTos de compeTeNcias D

ESCR

IPCI

ÓN

DE

UN

IDA

DES

Y E

LEM

ENTO

S D

E CO

MPE

TEN

CIA

1/

4

Códi

go: C

IUO

/88:

511

3Tí

tulo

del

ele

men

to: P

lani

ficar

act

ivid

ades

par

a co

nduc

cion

es tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

i-m

ient

os y

nor

mat

ivas

vig

ente

s.

Prop

ósit

o de

la u

nida

d de

com

pete

ncia

: ser

vir c

omo

refe

rent

e su

breg

iona

l par

a la

eva

luac

ión

y fo

rmac

ión

de la

s pe

rson

as in

tere

-sa

das

en c

ertifi

cars

e pa

ra la

pla

nific

ació

n de

las

activ

idad

es e

n la

con

ducc

ión

turís

tica,

de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os y

nor

mat

ivas

vi

gent

es.

Elem

ento

s de

Com

pete

ncia

Lab

oral

(E.C

.L) q

ue c

onfo

rman

la u

nida

d de

com

pete

ncia

.

Refe

renc

ia: 1

de

2Tí

tulo

del

ele

men

to: P

repa

rar c

ondu

ccio

nes

turís

ticas

seg

ún n

orm

ativ

as y

pro

cedi

mie

ntos

pre

esta

-bl

ecid

os.

Crit

erio

s de

Des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.la

cla

sific

ació

n de

los

turis

tas

la re

aliz

a de

acu

erdo

con

sus

car

acte

rístic

as.

2.la

ver

ifica

ción

de

las

cond

icio

nes

del r

ecor

rido

la re

aliz

a co

n ba

se e

n lo

s re

quer

imie

ntos

del

clie

nte.

3.la

ver

ifica

ción

de

las

ruta

s y

dest

inos

turís

ticos

la re

aliz

a co

n ba

se e

n la

s ne

cesi

dade

s de

los

clie

ntes

y d

e ac

uerd

o co

n la

s co

ndi-

cion

es e

xist

ente

s.

4.la

pre

para

ción

del

equ

ipo,

acc

esor

ios,

docu

men

taci

ón y

recu

rsos

fina

ncie

ros

es ll

evad

a a

cabo

de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os

pree

stab

leci

dos.

5.la

revi

sión

de

vehí

culo

aut

omot

or e

s lle

vada

a c

abo

de a

cuer

do c

on li

sta

de c

otej

o.

6.el

pla

n de

con

tinge

ncia

s es

ela

bora

do p

revi

endo

cam

bios

en

el p

rogr

ama,

de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os p

rees

tabl

ecid

os.

7.el

pla

n de

ani

mac

ión

turís

tica

es e

labo

rado

de

conf

orm

idad

al t

ipo

de g

rupo

met

a.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

Cont

inúa

tabl

a 1/

4

Page 15: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar de guía de turismo

24

2424

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

1/4

1.Pr

epar

ació

n de

la c

ondu

cció

n.

1.1

Tipo

s y

cara

cter

ístic

as d

e lo

s tu

rista

s.1.

2 eq

uipo

y a

cces

orio

s.1.

3 d

ocum

enta

ción

. 1

.4 P

rove

edor

de

serv

icio

s po

r int

erm

edio

del

guí

a.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

: la

form

a en

que

:

1.cl

asifi

ca a

los

turis

tas.

2.Ve

rifica

las

cond

icio

nes

de re

corr

ido.

3.Ve

rifica

las

ruta

s y

dest

inos

turís

ticos

.

4.Pr

epar

a lo

s eq

uipo

s, ac

ceso

rios,

docu

men

taci

ón y

recu

rsos

.

5.re

visa

el v

ehíc

ulo

auto

mot

or.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

4

Page 16: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

25

2525

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

2/4

Refe

renc

ia: 1

de

2Tí

tulo

del

ele

men

to: P

repa

rar c

ondu

ccio

nes t

urís

ticas

segú

n no

rmat

ivas

y p

roce

dim

ient

os p

rees

tabl

ecid

os.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

1.el

pla

n de

con

tinge

ncia

s el

abor

ado.

2.el

pla

n de

ani

mac

ión

elab

orad

o.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto.

los

con

ocim

ient

os q

ue d

emue

stra

son

:

1.n

o se

requ

iere

n.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.

ord

en: e

stab

lece

y/o

resp

eta

prio

ridad

es y

sec

uenc

ia e

n lo

s pr

oced

imie

ntos

par

a ef

ectu

ar u

na ta

rea

y pr

esen

tar d

e fo

rma

clar

a y

com

-pr

ensi

ble

los

resu

ltado

s de

l tra

bajo

rela

cion

ado

con

las

evid

enci

a po

r des

empe

ño s

obre

la fo

rma

en q

ue:

clas

ifica

a lo

s tu

rista

s.Ve

rifica

las

cond

icio

nes

de re

corr

ido.

Verifi

ca la

s ru

tas

y de

stin

os tu

rístic

os.

Prep

ara

los

equi

pos,

acce

sorio

s, do

cum

enta

ción

y re

curs

os.

2.in

icia

tiva:

rea

liza

acci

ones

pre

vent

ivas

a u

na fa

lla e

n el

veh

ícul

o au

tom

otor

que

revi

sa.

3.re

spon

sabi

lidad

: rea

liza

el tr

abaj

o de

acu

erdo

con

los

está

ndar

es d

e ca

lidad

requ

erid

os y

eje

cuta

opo

rtun

amen

te la

s ta

reas

rela

cion

adas

co

n la

s ev

iden

cia

de p

rodu

cto

del p

lan

de c

ontin

genc

ias

y de

ani

mac

ión

elab

orad

os.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.m

edia

nte

una

activ

idad

sim

ulad

a o

real

se

verifi

que

a tr

avés

de

una

guía

de

obse

rvac

ión

la a

plic

ació

n la

s ev

iden

cias

por

des

empe

ño d

e es

te e

lem

ento

.

2.la

s ev

iden

cias

por

pro

duct

o se

ñala

das

en e

ste

elem

ento

de

com

pete

ncia

ser

án e

valu

adas

a tr

avés

de

una

lista

de

cote

jo q

ue v

erifi

que

la

aplic

ació

n de

las

norm

as y

pro

cedi

mie

ntos

pre

esta

blec

idos

.

3.la

s ev

iden

cias

de

actit

ud s

erán

val

orad

as a

trav

és d

e la

s ev

iden

cias

de

prod

ucto

y d

esem

peño

med

iant

e un

a lis

ta d

e co

tejo

.

4.lo

s cr

iterio

s de

des

empe

ño 6

. y 7

. pue

den

eval

uase

med

iant

e an

ális

is d

e ca

sos,

preg

unta

s di

rigid

as, e

ntre

otr

os p

ara

los

caso

s de

guí

as

inde

pend

ient

es, p

eque

ña e

mpr

esa,

ent

re o

tros

con

est

as c

arac

terís

ticas

. Y p

ara

guía

s de

tour

ope

rado

r may

oris

ta s

e ev

alúa

la e

vide

ncia

po

r pro

duct

o.

Page 17: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar de guía de turismo

26

2626

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/4

Refe

renc

ia: 2

de

2Tí

tulo

del

ele

men

to: a

decu

ar ru

tas

turís

ticas

de

acue

rdo

con

norm

as y

pro

cedi

mie

ntos

.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.el

rec

onoc

imie

nto

prev

io d

e la

ruta

turís

tica

es re

aliz

ado

de a

cuer

do c

on re

quer

imie

ntos

de

cont

rata

ción

.

2.la

ubi

caci

ón d

e lo

s si

tios

turís

ticos

, ser

vici

os d

e em

erge

ncia

, de

apoy

o y

de s

egur

idad

se

real

izan

aco

rde

con

la ru

ta e

stab

leci

da.

3.el

pla

n de

ruta

s al

tern

as p

ara

enfr

enta

r con

tinge

ncia

s es

tá e

labo

rado

de

acue

rdo

con

ruta

est

able

cida

.

4.el

itin

erar

io d

el re

corr

ido

es d

eter

min

ado

de a

cuer

do c

on ru

ta tu

rístic

a es

tabl

ecid

a.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

1.a

trac

tivos

turís

ticos

.1.

1. s

itios

nat

ural

es.

1.2.

cul

tura

les

(Fol

klor

e, m

useo

s y

man

ifest

acio

nes

cultu

rale

s).

1.3.

rea

lizac

ione

s té

cnic

as y

cie

ntífi

cas.

2.To

ur y

circ

uito

s tu

rístic

os.

2.1.

aér

eos.

2.2.

Terr

estr

es.

2.3.

acu

átic

os.

Evid

enci

as p

or D

esem

peño

: la

form

a en

que

:

1.re

aliz

a el

reco

noci

mie

nto

prev

io d

e la

ruta

turís

tica.

2.u

bica

los

sitio

s tu

rístic

os, s

ervi

cios

de

emer

genc

ia, d

e ap

oyo

y de

seg

urid

ad.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

1.Pl

an d

e ru

tas

alte

rnas

ela

bora

do.

2.iti

nera

rio d

el re

corr

ido

elab

orad

o.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

los

con

ocim

ient

os q

ue d

emue

stra

son

:

1.n

orm

as y

pro

cedi

mie

ntos

par

a co

nduc

ción

turís

tica.

Page 18: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

27

2727

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

4/4

Refe

renc

ia: 2

de

2Tí

tulo

del

ele

men

to: a

decu

ar ru

tas

turís

ticas

de

acue

rdo

con

norm

as y

pro

cedi

mie

ntos

.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: L

as a

ctit

udes

man

ifest

adas

son

:

1.

resp

onsa

bilid

ad: r

ealiz

a el

trab

ajo

de a

cuer

do c

on lo

s es

tánd

ares

de

calid

ad re

quer

idos

y e

jecu

ta o

port

unam

ente

las

tare

as re

laci

onad

as

con

las

evid

enci

as d

e de

sem

peño

:re

aliz

a el

reco

noci

mie

nto

prev

io d

e la

ruta

turís

tica.

ubi

ca lo

s si

tios

turís

ticos

, ser

vici

os d

e em

erge

ncia

, de

apoy

o y

de s

egur

idad

.Y

con

la e

vide

ncia

s de

pro

duct

o :

Plan

de

ruta

s al

tern

as e

labo

rado

.iti

nera

rio d

el re

corr

ido

elab

orad

o.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.m

edia

nte

una

activ

idad

sim

ulad

a o

real

se

verifi

que

a tr

avés

de

una

guía

de

obse

rvac

ión

la a

plic

ació

n la

s ev

iden

cias

por

des

empe

ño d

e es

te e

lem

ento

.

2.la

s ev

iden

cias

por

pro

duct

o se

ñala

das

en e

ste

elem

ento

de

com

pete

ncia

ser

án e

valu

adas

a tr

avés

de

una

lista

de

cote

jo q

ue v

erifi

que

la

aplic

ació

n de

nor

mas

y p

roce

dim

ient

os p

rees

tabl

ecid

os.

3.la

s ev

iden

cias

de

actit

ud s

erán

val

orad

as a

trav

és d

e la

s ev

iden

cias

de

prod

ucto

y d

esem

peño

.

Page 19: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar de guía de turismo

28

2828

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º 1/

7

Códi

go: C

IUO

/88:

511

3Tí

tulo

de

la u

nida

d de

com

pete

ncia

: eje

cuta

r la

cond

ucci

ones

turís

ticas

de

acue

rdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Prop

ósit

o de

la u

nida

d de

com

pete

ncia

: ser

vir c

omo

refe

rent

e su

breg

iona

l par

a la

eva

luac

ión

y fo

rmac

ión

de la

s pe

rson

as in

tere

sada

s en

ce

rtifi

cars

e pa

ra e

jecu

tar l

a co

nduc

ción

turís

tica

de a

cuer

do c

on lo

pla

nific

ado.

Elem

ento

s de

Com

pete

ncia

Lab

oral

(E.C

.L) q

ue c

onfo

rman

la u

nida

d de

com

pete

ncia

.

Refe

renc

ia: 1

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: a

sist

ir a

grup

os d

e tu

rista

s de

acu

erdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.la

rece

pció

n de

l tur

ista

es

lleva

da a

cab

o de

acu

erdo

con

el p

roto

colo

.

2.la

info

rmac

ión

al tu

rista

sobr

e iti

nera

rio, i

nteg

raci

ón d

el g

rupo

, info

rmac

ión

del p

aís y

med

idas

pre

vent

ivas

es p

ropo

rcio

nada

de

acue

rdo

con

lo p

lani

ficad

o y

el p

roto

colo

est

able

cido

.

3.la

rea

lizac

ión

de la

ase

soría

al t

uris

ta s

obre

luga

res

y ev

ento

s fu

era

de la

pla

nific

ació

n es

tabl

ecid

a es

llev

ada

a ca

bo c

onfo

rme

la

solic

itud.

4.la

real

izac

ión

del r

ecor

rido

se e

fect

úa d

e ac

uerd

o co

n lo

pla

nific

ado.

5.la

pre

stac

ión

del a

poyo

requ

erid

o po

r el t

uris

ta e

s br

inda

do, d

e ac

uerd

o co

n lo

sol

icita

do.

6.la

acc

ión

de d

espe

dir a

l tur

ista

es

lleva

da a

cab

o de

acu

erdo

al p

roto

colo

.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

1.ag

uas.

1.1

Plan

as.

1.2

rápi

das.

2.ci

udad

es.

2.1

ald

eas.

2.2

gra

ndes

.2.

3 Pe

queñ

as.

Cont

inúa

tabl

a 1/

7

Page 20: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

29

2929

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º 1/

7

3.a

trac

tivos

.

3.1

His

toria

.3.

2 re

ligió

n.3.

3 Fo

lklo

re.

3.4

art

e.

3.5

soci

olog

ía.

3.6

gas

tron

omía

. 3.

7 n

atur

ales

.3.

8 cu

ltura

les.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

7

Page 21: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar de guía de turismo

30

3030

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

2/7

Refe

renc

ia: 1

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: a

sist

ir a

grup

os d

e tu

rista

s de

acu

erdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

4.a

rque

ológ

icos

.4.

1 ru

inas

.4.

2 m

onum

ento

s.

5.m

useo

s.5.

1 re

pres

enta

cion

es c

ultu

rale

s.5.

2 re

pres

enta

cion

es n

atur

ales

.5.

3 re

pres

enta

cion

es te

cnol

ógic

as.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

: la

form

a en

que

:

1.re

cepc

ión

al tu

rista

.

2.Pr

opor

cion

a la

info

rmac

ión

al tu

rista

.

3. a

seso

ra a

l tur

ista

sob

re lu

gare

s y

even

tos

fuer

a de

la p

lani

ficac

ión

esta

blec

ida.

4.re

aliz

a el

reco

rrid

o co

nfor

me

a lo

pla

nific

ado.

5.Pr

esta

el a

poyo

requ

erid

o po

r el t

uris

ta d

e ac

uerd

o co

n lo

sol

icita

do.

6.d

espi

de a

l tur

ista

de

acue

rdo

con

el p

roto

colo

.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

1.n

o se

requ

iere

n.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

los

con

ocim

ient

os q

ue d

emue

stra

son

:

1.in

form

ació

n ge

nera

l del

paí

s: n

ombr

e ofi

cial

, mon

eda,

idio

ma,

dis

trib

ució

n po

lític

a, s

uper

ficie

terr

itoria

l, po

blac

ión

y tip

o de

gob

iern

o en

tre

otro

s.

Page 22: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

31

3131

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

3/7

Refe

renc

ia: 1

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: a

sist

ir a

grup

os d

e tu

rista

s de

acu

erdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.

ord

en:

esta

blec

e y/

o re

spet

a pr

iorid

ades

y s

ecue

ncia

en

los

proc

edim

ient

os p

ara

efec

tuar

una

tare

a y

pres

enta

r de

form

a cl

ara

y co

mpr

ensi

ble

los

resu

ltado

s de

l tra

bajo

rela

cion

ado

con

las

evid

enci

a po

r des

empe

ño s

igui

ente

.re

aliz

a el

reco

rrid

o co

nfor

me

a lo

pla

nific

ado.

2.

am

abili

dad:

d

ar u

n tr

ato

cord

ial a

las

pers

onas

rela

cion

adas

con

las

evid

enci

a de

des

empe

ño s

igui

ente

:re

cepc

ión

al tu

rista

.Pr

opor

cion

a la

info

rmac

ión

al tu

rista

.a

seso

ra a

l tur

ista

sob

re lu

gare

s y

even

tos

fuer

a de

la p

lani

ficac

ión

esta

blec

ida.

Pres

ta e

l apo

yo re

quer

ido

por e

l tur

ista

de

acue

rdo

con

lo s

olic

itado

.d

espi

de a

l tur

ista

de

acue

rdo

con

el p

roto

colo

.Li

neam

ient

os g

ener

ales

par

a la

eva

luac

ión:

el d

omin

io d

el e

lem

ento

de

com

pete

ncia

pue

de e

valu

arse

med

iant

e:

1.m

edia

nte

una

activ

idad

sim

ulad

a o

real

se

verifi

que

a tr

avés

de

una

guía

de

obse

rvac

ión

la a

plic

ació

n la

s ev

iden

cias

por

des

empe

ño d

e es

te e

lem

ento

.

2.la

s ev

iden

cias

de

cono

cim

ient

o se

ver

ifiqu

en a

trav

és d

e la

apl

icac

ión

de p

rueb

a ob

jetiv

a de

opc

ión

múl

tiple

.

3.la

s ev

iden

cias

de

actit

ud s

erán

val

orad

as a

trav

és d

e la

s ev

iden

cias

de

prod

ucto

y d

esem

peño

.

Page 23: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar de guía de turismo

32

3232

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

4/7

Refe

renc

ia: 2

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: P

rove

er a

nim

ació

n tu

rístic

a a

grup

os d

e tu

rista

s de

acue

rdo

con

técn

icas

de

anim

ació

n.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.la

ada

ptac

ión

de la

s té

cnic

as y

din

ámic

as d

e an

imac

ión

es ll

evad

a a

cabo

de

acue

rdo

con

cara

cter

ístic

as d

el g

rupo

y a

las

cont

inge

ncia

s.

2.la

mot

ivac

ión

del g

rupo

se

man

tiene

dur

ante

el r

ecor

rido

de a

cuer

do c

on p

roce

dim

ient

os e

stab

leci

dos.

3.la

sel

ecci

ón d

e m

ater

iale

s y

requ

erim

ient

os e

s re

aliz

ada

con

base

a c

ada

diná

mic

a.

4.la

con

ducc

ión

de la

din

ámic

a es

llev

ada

a ca

bo d

e a

acue

rdo

a pr

oced

imie

ntos

y a

mbi

ente

s.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

1.Ti

pos

de g

rupo

s.

1.1

idio

ma.

1.2

nac

iona

lidad

.1.

3 co

ndic

ione

s fís

icas

.1.

4 ed

ades

.1.

5 se

xo.

1.6

cant

idad

.1.

7 Á

rea

de in

teré

s.

2.Té

cnic

as d

e an

imac

ión.

2.1

indi

vidu

ales

.2.

2 g

rupa

les.

3.Ti

pos

de a

mbi

ente

s.3.

1 ex

terio

r.3.

2 in

terio

r.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

: la

form

a en

que

:

1.ad

apta

técn

icas

y d

inám

icas

de

anim

ació

n.

2.m

otiv

a al

gru

po d

e tu

rista

s du

rant

e el

reco

rrid

o.

3.se

lecc

iona

mat

eria

les

y re

quer

imie

ntos

en

base

a d

inám

ica.

4,co

nduc

e la

din

ámic

a de

acu

erdo

con

pro

cedi

mie

ntos

y a

mbi

ente

s.

Page 24: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

33

3333

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

5/7

Refe

renc

ia: 2

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: P

rove

er a

nim

ació

n tu

rístic

a a

grup

os d

e tu

rista

s de

acue

rdo

con

técn

icas

de

anim

ació

n.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

no

se re

quie

ren.

Evi

denc

ias

de c

onoc

imie

nto.

los

con

ocim

ient

os q

ue d

emue

stra

son

:

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d. l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.

inic

iativ

a: o

frec

er a

ltern

ativ

as d

e so

luci

ón y

rea

lizar

acc

ione

s pr

even

tivas

a u

na f

alla

rel

acio

nada

con

las

evid

enci

as d

e de

sem

peño

si

guie

ntes

:ad

apta

técn

icas

y d

inám

icas

de

anim

ació

n.

m

otiv

a al

gru

po d

e tu

rista

s du

rant

e el

reco

rrid

o.

cond

uce

la d

inám

ica

de a

cuer

do c

on p

roce

dim

ient

os y

am

bien

tes.

2.o

rden

: est

able

ce y

/o r

espe

tar

prio

ridad

es y

sec

uenc

ia e

n lo

s pr

oced

imie

ntos

par

a ef

ectu

ar u

na t

area

y p

rese

nta

de f

orm

a cl

ara

y co

mpr

ensi

ble

los

resu

ltado

s de

l tra

bajo

rela

cion

ados

con

la s

elec

ción

de

mat

eria

les

y re

quer

imie

ntos

en

base

a d

inám

ica.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.la

eva

luac

ión

del c

andi

dato

se

real

izar

á en

un

esce

nario

real

o a

trav

és d

e un

a si

mul

ació

n o

jueg

o de

role

s.

Page 25: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar de guía de turismo

34

3434

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

6/7

Refe

renc

ia: 3

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: s

oluc

iona

r con

tinge

ncia

de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os.

Crit

erio

s de

des

empe

ño. l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.la

eva

luac

ión

de la

con

tinge

ncia

es

real

izad

a de

acu

erdo

con

la s

ituac

ión

pres

enta

da.

2.la

sol

ució

n pr

opue

sta

para

la c

ontin

genc

ia e

s ba

sada

en

proc

edim

ient

os y

recu

rsos

.

3.la

con

tinge

ncia

es

solu

cion

ada

de a

cuer

do c

on lo

s re

curs

os d

ispo

nibl

es, p

roce

dim

ient

os y

pro

toco

los.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

1.co

ntin

genc

ias

físic

as.

1.1

acci

dent

es.

1.2

des

astr

es n

atur

ales

.1.

3 en

ferm

edad

.1.

4 se

gurid

ad.

2.co

ntin

genc

ias

adm

inis

trat

ivas

.

2.1

man

ejo

de g

rupo

s.2.

2 H

ospe

daje

.2.

3 Tr

ansp

orte

.2.

4 eq

uipa

je.

2.5

com

ida.

2.6

med

icam

ento

.2.

7 m

anej

o de

recu

rso

econ

ómic

o.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

: la

form

a en

que

:

1.ev

alúa

la c

ontin

genc

ia p

rese

ntad

a.

2.so

luci

ona

la c

ontin

genc

ia p

rese

ntad

a.

Page 26: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

35

3535

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

7/7

Refe

renc

ia: 3

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: s

oluc

iona

r con

tinge

ncia

de

acue

rdo

con

proc

edim

ient

os.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

los

pro

duct

os e

labo

rado

s cu

mpl

en c

on:

1.co

ntin

genc

ia s

oluc

iona

da.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto.

los

con

ocim

ient

os q

ue d

emue

stra

son

:

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

1.

resp

onsa

bilid

ad: r

ealiz

a el

trab

ajo

de a

cuer

do c

on lo

s es

tánd

ares

de

calid

ad re

quer

idos

y e

jecu

ta o

port

unam

ente

las

tare

as re

laci

ona-

das

con

las

evid

enci

a de

des

empe

ño s

igui

ente

s:ev

alúa

la c

ontin

genc

ia p

rese

ntad

a.so

luci

ona

la c

ontin

genc

ia.

evid

enci

as d

e pr

oduc

to.

cont

inge

ncia

sol

ucio

nada

.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.u

na a

ctiv

idad

sim

ulad

a se

ver

ifiqu

e, a

trav

és d

e un

a gu

ía d

e ob

serv

ació

n o

lista

de

cote

jo, l

a ap

licac

ión

de la

s ev

iden

cias

por

des

empe

-ño

de

este

ele

men

to.

2.la

s ev

iden

cias

de

actit

ud s

erán

val

orad

as a

trav

és d

e la

s ev

iden

cias

de

prod

ucto

y d

esem

peño

med

iant

e lis

ta d

e co

tejo

.

Page 27: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar de guía de turismo

36

3636

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

8/8

Refe

renc

ia: 4

de

4Tí

tulo

del

ele

men

to: c

erra

r con

ducc

ione

s tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

.

Crit

erio

s de

des

empe

ño: l

a pe

rson

a es

com

pete

nte

cuan

do:

1.lo

s do

cum

ento

s de

la e

valu

ació

n ef

ectu

ada

del s

ervi

cio

pres

tado

a lo

s tu

rista

s co

ntie

nen

la o

pini

ón d

e lo

s m

ism

os.

2.la

bitá

cora

con

tiene

la in

form

ació

n re

leva

nte

del r

ecor

rido

conf

orm

e a

proc

edim

ient

os e

stab

leci

dos.

3.lo

s re

port

es a

dmin

istr

ativ

os y

/o c

onta

bles

son

pre

sent

ados

con

form

e a

proc

edim

ient

os e

stab

leci

dos.

Cam

po d

e ap

licac

ión:

Cate

gorí

a:Cl

ase:

1.ci

erre

de

la c

ondu

cció

n.

1.1

Tipo

s y

cara

cter

ístic

as d

e lo

s tu

rista

s.1.

2 eq

uipo

y a

cces

orio

s.1.

3 d

ocum

enta

ción

. 1

.4 P

rove

edor

de

serv

icio

s po

r int

erm

edio

del

guí

a.

Evid

enci

as p

or d

esem

peño

: la

form

a en

que

:

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as p

or p

rodu

cto:

1.lo

s do

cum

ento

s de

la e

valu

ació

n co

n la

opi

nión

de

los

turis

tas.

2.la

bitá

cora

con

teni

endo

la in

form

ació

n re

leva

nte

del r

ecor

rido.

3.lo

s re

port

es a

dmin

istr

ativ

os c

onta

bles

pre

sent

ados

.

Evid

enci

as d

e co

noci

mie

nto:

los

con

ocim

ient

os q

ue d

emue

stra

son

:

no

se re

quie

ren.

Evid

enci

as d

e ac

titu

d: l

as a

ctitu

des

man

ifest

adas

son

:

Cont

inúa

tabl

a 8/

8

Page 28: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL de guía de turismo

37

3737

DES

CRIP

CIÓ

N D

E U

NID

AD

ES Y

ELE

MEN

TOS

DE

COM

PETE

NCI

AN

º

8/8

1.

resp

onsa

bilid

ad: r

ealiz

a el

trab

ajo

de a

cuer

do c

on lo

s es

tánd

ares

de

calid

ad re

quer

idos

y e

jecu

ta o

port

unam

ente

las

tare

as re

laci

onad

as

con

las

evid

enci

a de

pro

duct

o si

guie

ntes

:lo

s do

cum

ento

s de

la e

valu

ació

n co

n la

opi

nión

de

los

turis

tas.

la b

itáco

ra c

onte

nien

do la

info

rmac

ión

rele

vant

e de

l rec

orrid

o.lo

s re

port

es a

dmin

istr

ativ

os c

onta

bles

pre

sent

ados

.

Line

amie

ntos

gen

eral

es p

ara

la e

valu

ació

n: e

l dom

inio

del

ele

men

to d

e co

mpe

tenc

ia p

uede

eva

luar

se m

edia

nte:

1.la

s ev

iden

cias

por

pro

duct

o se

ñala

das

en e

ste

elem

ento

de

com

pete

ncia

ser

án e

valu

adas

a tr

avés

de

una

lista

de

cote

jo o

esc

ala

de

valo

r par

a ve

rifica

r la

aplic

ació

n de

las

norm

as y

pro

cedi

mie

ntos

pre

esta

blec

idos

.

2.la

s ev

iden

cias

de

actit

ud s

erán

val

orad

as a

trav

és d

e la

s ev

iden

cias

de

prod

ucto

con

una

list

a de

cot

ejo.

Cont

inua

ción

tabl

a 8/

8

Page 29: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

3939

III. dIseño CurrICuLar para La CaLIfICaCIóN de:

guía de turIsmo

Page 30: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

41

4141

1. mapa deL diseño curricuLar de guía de Turismo

DU

LO 1

: cu

ltura

turís

tica

DU

LO 2

: g

eogr

afía

turís

tica

DU

LO 3

: H

istor

ia y

pat

rimon

io

del p

aís

DU

LO 4

: g

uía

y m

anej

o de

gr

upo

DU

LO 5

: se

gurid

ad, s

alud

y

med

io a

mbi

ente

no.

Hor

as: 1

60n

o. H

oras

: 100

no.

hor

as: 1

00n

o. h

oras

: 150

no.

hor

as: 6

0

Uni

dad

D

idác

tica

I:

gen

eral

idad

es d

el

turis

mo

Uni

dad

Did

ácti

ca I:

espa

cio

turís

tico

del

país

Uni

dad

Did

ácti

ca I:

His

toria

del

paí

s U

nida

d D

idác

tica

I:co

nduc

ción

de

gru-

pos

Uni

dad

Did

ácti

ca I:

Prim

eros

aux

ilios

y

aten

ción

de

emer

-ge

ncia

s

no.

Hor

as: 8

0H

oras

: 40

no.

Hor

as: 3

0n

o. H

oras

: 80

no.

Hor

as: 6

0

Uni

dad

D

idác

tica

II:

legi

slac

ión

turís

tica

Uni

dad

D

idác

tica

II:

cart

ogra

fía

Uni

dad

D

idác

tica

II:

Patr

imon

io c

ultu

ral y

na

tura

l

Uni

dad

D

idác

tica

II:

ani

mac

ión

turís

tica

no.

Hor

as: 6

0n

o. H

oras

: 60

no.

Hor

as: 6

0n

o. H

oras

: 70

Uni

dad

D

idác

tica

III:

Paqu

etes

turís

ticos

no.

Hor

as: 2

0

Títu

lo:

guí

a ge

nera

l de

turis

mo

Hrs

. 570

Prog

ram

a

Mód

ulos

Uni

dade

s di

dáct

icas

Page 31: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

43

4343

2. daTos geNeraLes de La caLificacióN D

ATO

S G

ENER

ALE

S D

E LA

CA

LIFI

CACI

ÓN

1/

1

Códi

go: C

IUO

/88:

511

3O

cupa

ción

: guí

a de

turis

mo.

Obj

etiv

o de

la c

alifi

caci

ón: d

esar

rolla

r ser

vici

os p

lani

ficad

os d

e gu

iado

de

per

sona

s en

luga

res

con

atra

ctiv

os tu

rístic

os c

onfo

rme

a ne

cesi

dade

s e

inte

rese

s de

l clie

nte

por e

l ter

ritor

io n

acio

nal a

plic

ando

los

proc

edi-

mie

ntos

y n

orm

ativ

a vi

gent

e.

Perfi

l de

salid

a: e

star

á en

la c

apac

idad

de

plan

ifica

r y

ejec

utar

con

ducc

ione

s tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n la

s ca

rac-

terís

ticas

de

sus

clie

ntes

.

Requ

isit

os d

e en

trad

a: 1

8 añ

os e

n ad

elan

te y

que

est

e ce

rtifi

cado

com

o gu

ía.

Dur

ació

n: 5

70H

oras

teór

icas

: 448

Hor

as p

ráct

icas

: 122

Fech

a de

apr

obac

ión:

Julio

de

2008

Tiem

po d

e re

visi

ón: 3

año

s.

Fech

a de

pub

licac

ión:

ago

sto

de 2

008

No.

de

revi

sión

: Prim

era.

Tipo

de

califi

caci

ón: r

egio

nal.

Sect

or: s

ervi

cios

.Ra

ma

prof

esio

nal:

Turis

mo.

Códi

go:

Mód

ulos

que

con

form

an la

cal

ifica

ción

:

CIU

O/8

8: 5

113/

1cu

ltura

turís

tica.

CIU

O/8

8: 5

113/

/2g

eogr

afía

turís

tica.

CIU

O/8

8: 5

113/

3H

isto

ria y

Pat

rimon

io d

el p

aís.

CIU

O/8

8: 5

113/

4g

uía

y m

anej

o de

gru

po.

CIU

O/8

8: 5

113/

5se

gurid

ad s

alud

y m

edio

am

bien

te.

Page 32: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

45

4545

3. descripcióN deL móduLo de apreNdizajeD

ESCR

IPCI

ÓN

DEL

DU

LO D

E A

PREN

DIZ

AJE

N

º

1/3

Códi

go d

el m

ódul

o:

CIU

O/8

8: 5

113/

1Tí

tulo

del

mód

ulo

de a

pren

diza

je: c

ultu

ra tu

rístic

a.

Corr

espo

nden

cia

con

la

unid

ad d

e co

mpe

tenc

ia:

Plan

ifica

r act

ivid

ades

par

a co

nduc

cion

es tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

y n

orm

ativ

as

vige

ntes

.

Obj

etiv

o ge

nera

l del

m

ódul

o:

al fi

naliz

ar e

l mód

ulo

el /l

a pa

rtic

ipan

te e

star

á en

cap

acid

ad d

e id

entifi

car l

a cu

ltura

turís

tica

del p

aís.

Elem

ento

s de

la

com

pete

ncia

:Pr

epar

ar c

ondu

ccio

nes

turís

ticas

seg

ún n

orm

ativ

as y

pro

cedi

mie

ntos

pre

esta

blec

idos

.

Prer

requ

isit

os:

no

se re

quie

ren.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as

Teór

icas

:16

0 H

oras

Pr

áctic

as:

0d

urac

ión:

160

Uni

dad

didá

ctic

a I:

gen

eral

idad

es d

el tu

rism

o.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d di

dáct

ica:

al fi

naliz

ar la

uni

dad

didá

ctic

a el

/la p

artic

ipan

te e

star

á en

cap

acid

ad d

e id

entifi

car l

as b

ases

co

ncep

tual

es d

el tu

rism

o de

acu

erdo

con

teor

ía re

laci

onad

a.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

80H

oras

Prá

ctic

as:

0d

urac

ión:

80

Cont

inúa

tabl

a 1/

3

Page 33: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

46

4646

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

des

crib

ir el

turis

mo

y su

cla

sific

ació

n de

ac

uerd

o co

n te

oría

s.

des

crib

ir la

ca

tego

rizac

ión

de lo

s se

rvic

ios

de h

oste

lería

de

acue

rdo

al e

nte

rect

or d

e ca

da p

aís.

ant

eced

ente

s.

turís

ticos

. Tu

rism

o.

Turis

ta.

ex

curs

ioni

stas

.

Viaj

ero.

Vi

sita

nte.

clas

ifica

ción

del

turis

mo.

Turis

mo

emis

or.

Turis

mo

rece

ptor

.

Turis

mo

naci

onal

.

Hot

eler

ía.

g

ener

alid

ades

de

la

ho

tele

ría.

alo

jam

ient

os

tu

rístic

os.

gas

tron

omía

del

país

. ca

tego

rizac

ión

de

re

stau

rant

es.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.

Por

med

io

de

una

prue

ba

obje

tiva

se

eval

uara

la

cl

asifi

-ca

ción

, tip

os d

e tu

ris-

mo

y ca

tego

rizac

ión

de

los

serv

icio

s de

ho

stel

ería

.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

3

Page 34: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

47

4747

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/

3

Uni

dad

didá

ctic

a II:

le

gisl

ació

n tu

rístic

a.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

a

l fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

de

iden

tifica

r el m

arco

lega

l apl

icad

o a

la

activ

idad

turís

tica.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

60

Hor

as P

ráct

icas

:0

dur

ació

n:60

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

iden

tifica

r el

mar

co le

gal

gene

ral d

el p

aís

acue

rdo

a le

gisl

ació

n vi

gent

e.

legi

slac

ión

gene

ral

cons

tituc

ión

polít

ica

de

la re

públ

ica.

le

yes

de la

repú

blic

a.

dec

reto

s. re

glam

ento

s.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por

med

io d

e un

a pr

ueba

ob

jeti

va s

e ev

alua

ra l

os

cono

cim

ient

os g

ener

ales

de

la

legi

slac

ión

gene

ral

del p

aís.

des

crib

ir e

l mar

co le

gal

turís

tico

del p

aís

de a

cu-

erdo

con

la

legi

slac

ión

vige

nte.

legi

slac

ión

turís

tica

ley

de in

cent

ivos

turís

ticos

. le

y de

fom

ento

del

turis

mo.

ley

de a

érea

s

prot

egid

as.

ley

de m

igra

ción

. d

ecre

tos.

regl

amen

tos.

nor

mas

.

reso

lver

caso

s rel

acio

nado

s a

la le

gisl

ació

n tu

rístic

a.

Page 35: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

48

4848

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

3/

3

Uni

dad

didá

ctic

a III

: Pa

quet

es tu

rístic

os.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

a

l fina

lizar

la u

nida

d el

/la p

artic

ipan

te e

star

á en

la c

apac

idad

de

ofre

cer p

aque

tes

turís

ticos

de

acue

rdo

con

requ

erim

ient

os y

car

acte

rístic

as d

el g

rupo

.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

20

Hor

as P

ráct

icas

:0

dur

ació

n:20

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

des

crib

ir lo

s paq

uete

s tu-

rístic

os d

e ac

uerd

o co

n la

s ex

pect

ativ

as d

el c

lient

e.

gen

eral

idad

es d

el p

aque

te t

u-rís

tico.

Pres

tata

rios

de s

ervi

cios

tur

ís-

ticos cl

asifi

caci

ón d

e lo

s pre

stad

ores

de s

ervi

cios

de

aloj

amie

nto,

tr

ansp

orte

, alim

ento

s y b

ebid

as

e in

frae

stru

ctur

a tu

rístic

a.

Vent

ajas

y d

esve

ntaj

as p

ara

el

clie

nte

y pr

ovee

dor

sobr

e lo

s pa

quet

es tu

rístic

os.

cos

tos

de lo

s p

aque

tes

turí

s-tic

os.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por

med

io d

e un

a pr

ueba

ob

jeti

va s

e de

scri

birá

las

vent

ajas

y d

esve

ntaj

as d

el

paqu

ete

turís

tico.

Cont

inúa

tabl

a 3/

3

Page 36: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

49

4949

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

3/

3

Prep

arar

los

paqu

etes

tu-

ríst

icos

de

acue

rdo

con

requ

erim

ient

o de

l clie

nte

y pr

oced

imie

ntos

est

able

-ci

dos.

itine

rario

turís

ticos

d

estin

os tu

rístic

os.

ci

rcui

tos

turís

ticos

.

Zona

s tu

rístic

as.

ru

tas

turís

ticas

.

Tipo

s de

turis

tas.

equi

pos,

acce

sorio

s, do

cum

ento

s y

recu

rsos

.

Prep

arar

paq

uete

tu-

rístic

o.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Paqu

ete

turís

tico

prep

ara-

do d

e ac

uerd

o co

n pr

oce-

dim

ient

os e

stab

leci

dos

y re

quer

imie

nto

del c

lient

e.

Cont

inua

ción

tabl

a 3/

3

Page 37: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

50

5050

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

2

Códi

go d

el m

ódul

o:CI

UO

/88:

511

3/2

Títu

lo d

el m

ódul

o de

apr

endi

zaje

: geo

graf

ía tu

rístic

a.

Corr

espo

nden

cia

con

la

unid

ad d

e co

mpe

tenc

ia:

1. P

lani

ficar

act

ivid

ades

par

a co

nduc

cion

es tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

y n

orm

ativ

as v

igen

tes.

2. e

jecu

tar c

ondu

ccio

nes

turís

ticas

de

acue

rdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Obj

etiv

o ge

nera

l del

m

ódul

o:

al fi

naliz

ar e

l mód

ulo

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

de

desc

ribir

el e

spac

io g

eogr

áfico

nac

iona

l y

turís

tico

del p

aís

de a

cuer

do c

on la

teor

ía re

laci

onad

a.

Elem

ento

s de

la

com

pete

ncia

:

1.1

Prep

arar

con

ducc

ione

s tu

rístic

as s

egún

nor

mat

ivas

y p

roce

dim

ient

os p

rees

tabl

ecid

os.

1.2

adec

uar r

utas

turís

ticas

de

acue

rdo

con

norm

as y

pro

cedi

mie

ntos

.2.

1 a

sist

ir gr

upos

de

turis

tas

de a

cuer

do c

on lo

pla

nific

ado.

Prer

requ

isit

os:

cultu

ra tu

rístic

a.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as

Teór

icas

:20

H

oras

Prá

ctic

as:

80

dur

ació

n:10

0

Uni

dad

didá

ctic

a I:

espa

cio

turís

tico

del p

aís.

Obj

etiv

o de

la

un

idad

di

dáct

ica:

al fi

naliz

ar la

uni

dad

didá

ctic

a el

/la p

artic

ipan

te e

star

á en

cap

acid

ad d

e id

entifi

car e

spac

ios t

urís

ticos

del

paí

s de

acu

erdo

con

teor

ía re

laci

onad

a.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

10

Hor

as P

ráct

icas

:30

dur

ació

n:40

Cont

inúa

tabl

a 1/

2

Page 38: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

51

5151

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

2

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

des

crib

ir la

geo

graf

ía

del p

aís d

e ac

uerd

o co

n la

teor

ía re

laci

onad

a.

geo

graf

ía d

el p

aís.

Físi

ca.

Po

lític

a.

H

uman

a.

re

gion

al.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por m

edio

de

una

prue

ba o

bjet

iva

se e

valu

ara

los

cono

cim

ient

os

rela

cion

ados

con

ge

ogra

fía d

el p

aís.

ubi

car

sitio

s tu

rístic

os

del

país

de

ac

uerd

o co

n m

apas

.

geo

graf

ía tu

rístic

a.

des

tinos

turís

ticos

.

Zona

s tu

rístic

as.

reas

turís

tica.

cent

ros

turís

ticos

.

loca

lizar

en

map

as.

des

tinos

. Zo

nas.

aére

as.

cent

ros.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

ubi

ca e

n m

apa

dest

inos

, zon

a, á

reas

y

cent

ros

indi

cado

s.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

2

Page 39: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

52

5252

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/2

Uni

dad

didá

ctic

a II:

ca

rtog

rafía

.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

al

fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

leer

map

as tu

rístic

os d

e ac

uerd

o co

n el

pro

toco

lo.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

10

Hor

as P

ráct

icas

:50

dur

ació

n:60

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

leer

map

as g

eogr

áfico

s co

n fin

es tu

rístic

os

de a

cuer

do c

on

proc

edim

ient

o.

lect

ura

de m

apas

par

a fin

es

turís

ticos

.ca

rtog

rafía

.

coor

dena

das

geog

ráfic

as.

Pr

oyec

cion

es.

u

so h

orar

ios.

es

cala

s.

Tipo

s de

map

as.

le

ctur

as d

e m

apas

.

sist

ema

de in

form

ació

n

geog

ráfic

a.

dis

eñar

una

ruta

tu

rista

. in

icia

tiva.

Pe

rson

alid

ad.

ord

en.

dis

cipl

ina.

re

spon

sabi

lidad

.

lee

map

as p

ara

fines

tu

rístic

os.

util

izar

mét

odos

bás

icos

de

nav

egac

ión

con

fines

tu

rístic

os.

mét

odos

bás

icos

de

nave

gaci

ón g

eogr

áfica

. br

újul

a.

sist

emas

glo

bale

s de

nave

gaci

ón p

or s

atél

ite.

apl

icac

ione

s de

turis

mo.

apl

ica

mét

odo

de

nave

gaci

ón e

n un

a ru

ta tu

rístic

a.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

man

ejas

inst

rum

ento

s bá

sico

s de

nav

egac

ión.

Page 40: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

53

5353

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

3

Códi

go d

el m

ódul

o:CI

UO

/88:

511

3/3

Títu

lo d

el m

ódul

o de

apr

endi

zaje

: His

toria

y p

atrim

onio

del

paí

s.

Corr

espo

nden

cia

con

la

unid

ad d

e co

mpe

tenc

ia:

1. P

lani

ficar

act

ivid

ades

par

a co

nduc

cion

es tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

y n

orm

ativ

as v

igen

tes.

2. e

jecu

tar c

ondu

ccio

nes

turís

ticas

de

acue

rdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Obj

etiv

o ge

nera

l del

m

ódul

o:

al fi

naliz

ar e

l mód

ulo

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

de

asis

tir a

gru

pos

de tu

rista

s en

la h

isto

ria y

pa

trim

onio

del

paí

s.

Elem

ento

s de

la

com

pete

ncia

:

1.1.

Pre

para

r con

ducc

ione

s tu

rístic

as s

egún

nor

mat

ivas

y p

roce

dim

ient

os p

rees

tabl

ecid

os.

1.2.

ade

cuar

ruta

s tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n no

rmas

y p

roce

dim

ient

os.

2.1.

asi

stir

grup

os d

e tu

rista

s de

acu

erdo

con

lo p

lani

ficad

o.

Prer

requ

isit

os:

cultu

ra tu

rístic

a.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as

Teór

icas

:10

0H

oras

Prá

ctic

as:

0d

urac

ión:

100

Uni

dad

didá

ctic

a I:

His

toria

del

paí

s.O

bjet

ivo

de la

uni

dad

didá

ctic

a:a

l fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

des

crib

ir la

his

toria

del

paí

s de

acu

erdo

co

n te

oría

rela

cion

ada.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

30

Hor

as P

ráct

icas

:0

dur

ació

n:30

Cont

inúa

tabl

a 1/

3

Page 41: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

54

5454

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

iden

tifica

r el m

arco

co

ncep

tual

div

isió

n e

impo

rtan

cia

del p

aís.

His

toria

.H

isto

ria c

omo

cien

cia.

div

isio

nes.

ca

tego

rías.

re

laci

ón c

on o

tras

cie

ncia

s.

util

idad

e im

port

anci

a en

el

tu

rism

o.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por m

edio

de

una

prue

ba o

bjet

iva

se e

valu

ara

los

cono

cim

ient

os

rela

cion

ados

con

la

hist

oria

del

paí

s.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

3

Page 42: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

55

5555

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/3

Uni

dad

didá

ctic

a I:

H

isto

ria d

el p

aís.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

a

l fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

des

crib

ir la

his

toria

del

paí

s de

acue

rdo

con

teor

ía

rela

cion

ada.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

30

Hor

as P

ráct

icas

:0

dur

ació

n:30

CON

TEN

IDO

So

bJeT

iVo

s d

e a

Pren

diZ

aJe

sabe

rsa

ber

Hac

ersa

ber

ser

criT

erio

s d

e eV

alu

ació

n

iden

tifica

r los

pr

oces

os h

istó

ricos

y

man

ifest

acio

nes

cultu

rale

s de

acu

erdo

co

n el

per

iodo

es

tabl

ecid

o.

Perio

do p

rehi

spán

ico.

la c

onqu

ista

. la

col

oniz

ació

n.

Perio

do h

ispá

nico

. in

depe

nden

cia.

Ép

oca

de p

os in

depe

nden

cia

del p

aís.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por m

edio

de

una

prue

ba o

bjet

iva

se e

valu

ara

los

cono

cim

ient

os

rela

cion

ados

con

la

s m

anife

stac

ione

s hi

stór

icas

y c

ultu

rale

s.

Page 43: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

56

5656

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

3/

3

Uni

dad

didá

ctic

a II:

Pa

trim

onio

cul

tura

l y n

atur

al.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

a

l fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

de

desc

ribir

el p

atrim

onio

nat

ural

y c

ultu

ral d

el

país

de

acue

rdo

con

teor

ía.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

70H

oras

Prá

ctic

as:

0d

urac

ión:

70

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

iden

tifica

r el m

arco

co

ncep

tual

de

la c

ultu

ra,

antr

opol

ogía

y fo

lclo

r de

l paí

s de

acu

erdo

con

te

oría

.

elem

ento

s cu

ltura

les.

ant

ropo

logí

a.Fo

lklo

re.

cost

umbr

es.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por m

edio

de

una

prue

ba

obje

tiva

se e

valu

ara

los

cono

cim

ient

os

rela

cion

ados

con

las

man

ifest

acio

nes

cultu

rale

s de

l paí

s.

iden

tifica

r la

dive

rsid

ad

cultu

ral d

el p

aís.

Pobl

ació

n.ca

ract

erís

ticas

.

oríg

enes

.

soci

edad

.

econ

omía

.

Polít

ica.

relig

ión.

idio

ma.

real

idad

act

ual.

Por m

edio

de

una

prue

ba

obje

tiva

se e

valu

ara

los

cono

cim

ient

os

rela

cion

ados

con

las

man

ifest

acio

nes

cultu

rale

s de

l paí

s.

Cont

inúa

tabl

a 3/

3

Page 44: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

57

5757

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

3/

3

iden

tifica

r las

m

anife

stac

ione

s de

l pa

trim

onio

cul

tura

l del

pa

ís d

e ac

uerd

o co

n te

oría

s.

Patr

imon

io c

ultu

ral.

div

isió

n. cl

asifi

caci

ón d

e lo

s pr

oduc

tos

turís

ticos

. a

trac

tivos

Tur

ístic

os.

Parq

ues

y si

tios

arqu

eoló

gico

s.

mon

umen

tos

cultu

rale

s.

cent

ros

hist

óric

os.

a

rqui

tect

uras

(col

onia

l,

mod

erna

).Fi

ncas

/hac

iend

as.

Prot

ecci

ón d

el m

edio

am

bien

te.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por m

edio

de

una

prue

ba

obje

tiva

se e

valu

ara

los

cono

cim

ient

os

rela

cion

ados

con

el

patr

imon

io c

ultu

ral d

el

país

.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

3

Page 45: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

58

5858

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

3

Códi

go d

el m

ódul

o:CI

UO

/88:

511

3/4

Títu

lo d

el m

ódul

o de

apr

endi

zaje

: guí

a y

man

ejo

de g

rupo

.

Corr

espo

nden

cia

con

la

unid

ad d

e co

mpe

tenc

ia:

ejec

utar

con

ducc

ione

s tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n lo

pla

nific

ado.

Obj

etiv

o ge

nera

l del

m

ódul

o:

al fi

naliz

ar e

l mód

ulo

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

de

guia

r y a

nim

ar g

rupo

s tu

rístic

os d

e ac

uerd

o co

n el

pro

toco

lo y

pro

cedi

mie

ntos

.

Elem

ento

s de

la

com

pete

ncia

:

2.1.

asi

stir

grup

os d

e tu

rista

s de

acu

erdo

con

lo p

lani

ficad

o.2.

2. P

rove

er a

nim

ació

n tu

rístic

a a

grup

os d

e tu

rista

s de

acu

erdo

con

técn

icas

de

anim

ació

n.2.

3. s

oluc

iona

r con

tinge

ncia

s de

acu

erdo

con

pro

cedi

mie

ntos

.2.

4. c

erra

r las

con

ducc

ione

s tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n pr

oced

imie

ntos

.

Prer

requ

isit

os:

cultu

ra tu

rístic

a, g

eogr

afía

turís

tica,

his

toria

y p

atrim

onio

del

paí

s.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as

Teór

icas

:12

0 H

oras

Prá

ctic

as:

30

dur

ació

n:15

0

Uni

dad

didá

ctic

a I:

cond

ucci

ón d

e gr

upos

.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d di

dáct

ica:

al fi

naliz

ar la

uni

dad

didá

ctic

a el

/la p

artic

ipan

te e

star

á en

cap

acid

ad g

uiar

gru

pos

turís

ticos

de

acue

rdo

con

prot

ocol

o y

proc

edim

ient

o.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

60

Hor

as P

ráct

icas

:20

dur

ació

n:80

Cont

inúa

tabl

a 1/

3

Page 46: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

59

5959

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

asi

stir

gru

pos

turís

ticos

de

acue

rdo

al p

roto

colo

.

Prot

ocol

o de

rece

pció

n de

turis

tas.

Plan

ifica

ción

.

org

aniz

ació

n.

ej

ecuc

ión.

rece

pció

n de

turis

tas

Pres

enta

r pro

toco

lo d

e pr

esen

taci

ón

info

rmar

act

ivid

ades

y

ruta

s tu

rístic

as a

real

izar

.d

escr

ibir

itine

rario

. ev

acua

r dud

as.

des

pedi

r al t

uris

ta.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

reci

bir a

gru

po

turís

tico

de a

cuer

do a

l pr

otoc

olo.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

3

Page 47: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

60

6060

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/

3

Uni

dad

didá

ctic

a I:

co

nduc

ción

de

grup

os.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

a

l fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

gui

ar g

rupo

s tu

rístic

os d

e ac

uerd

o al

pro

toco

lo y

pr

oced

imie

nto.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

60

Hor

as P

ráct

icas

:20

dur

ació

n:80

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

d

e eV

alu

ació

n

gui

ar a

gru

pos

turís

ticos

dur

ante

el

reco

rrid

o.

cond

ucci

ón tu

rístic

a.

gru

pos

hom

ogén

eos.

g

rupo

s he

tero

géne

os.

g

rupo

s se

gún

la e

dad.

gru

pos

segú

n la

dur

ació

n de

l

viaj

e.

cond

ucir

el g

rupo

. Pr

opor

cion

ar

in

form

ació

n.

ase

sora

r sob

re lu

gare

s y

ev

ento

s.re

aliz

ar re

corr

idos

.

Pres

tar a

poyo

al t

uris

ta.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

gui

ar u

n gr

upo

turís

tico.

cerr

ar c

ondu

cció

n tu

rístic

a de

acu

erdo

al

pro

toco

lo y

pr

oced

imie

ntos

es

tabl

ecid

os.

doc

umen

tos

de e

valu

ació

n.bi

táco

ras.

repo

rtes

.

elab

orar

bitá

cora

. a

plic

a el

doc

umen

to p

ara

eval

uar l

a co

nduc

ción

tu

rístic

a el

abor

ar re

port

es e

in

form

es.

se

eval

uara

por

med

io

de lo

s in

form

es y

las

bitá

cora

s el

abor

ados

.

Page 48: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

61

6161

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

3/

3

Uni

dad

didá

ctic

a II:

a

nim

ació

n tu

rístic

a.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

a

l fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

de

anim

ar a

gru

pos

de tu

rista

s de

acu

erdo

con

el p

roto

colo

.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

60

Hor

as P

ráct

icas

:10

dur

ació

n:70

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

iden

tifica

r los

con

cept

os

de la

ani

mac

ión

turís

tica

de a

cuer

do c

on te

oría

.

conc

eptu

aliz

ació

n de

ani

mac

ión

de

turis

tas.

ani

mac

ión.

recr

eaci

ón.

Ju

ego.

Tiem

po li

bre.

oci

o.

itine

rario

.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

Por m

edio

de

una

prue

ba

obje

tiva

se e

valu

ara

los

cono

cim

ient

os

rela

cion

ados

con

la

anim

ació

n tu

rístic

a de

ac

uerd

o co

n te

oría

.

ani

mar

técn

icas

de

anim

ació

n tu

rístic

a de

acu

erdo

con

la

s co

ntin

genc

ias

pres

enta

das.

des

arro

llo d

e la

ani

mac

ión

turís

tica.

ad

apta

ción

de

técn

icas

y d

inám

icas

. m

otiv

ació

n de

gru

pos.

cond

ucci

ón d

inám

ica.

Proc

edim

ient

os y

am

bien

tes.

ani

mar

gru

pos

de tu

rista

s. in

icia

tiva.

Pe

rson

alid

ad.

ord

en.

dis

cipl

ina.

re

spon

sabi

lidad

.

ani

mar

un

grup

o de

tu

rista

s.

Page 49: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

62

6262

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

2

Códi

go d

el m

ódul

o:CI

UO

/88:

511

3/5

Títu

lo d

el m

ódul

o de

apr

endi

zaje

: seg

urid

ad s

alud

y m

edio

am

bien

te.

Corr

espo

nden

cia

con

la

unid

ad d

e co

mpe

tenc

ia:

ejec

utar

con

ducc

ione

s tu

rístic

as d

e ac

uerd

o co

n lo

pla

nific

ado.

Obj

etiv

o ge

nera

l del

m

ódul

o:

al fi

naliz

ar e

l mód

ulo

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

de

aplic

ar m

edid

as d

e se

gurid

ad p

ara

prev

enir

riesg

os y

con

serv

ar e

l med

io a

mbi

ente

.

Elem

ento

s de

la

com

pete

ncia

:2.

3 so

luci

onar

con

tinge

ncia

s de

acu

erdo

con

pro

cedi

mie

ntos

.

Prer

requ

isit

os:

no

se re

quie

re.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as

Teór

icas

:48

H

oras

Prá

ctic

as:

12

dur

ació

n:60

Uni

dad

didá

ctic

a I:

Prim

eros

aux

ilios

y a

tenc

ión

de e

mer

genc

ias.

Obj

etiv

o de

la u

nida

d di

dáct

ica:

al fi

naliz

ar la

uni

dad

didá

ctic

a el

/la p

artic

ipan

te e

star

á en

cap

acid

ad o

frec

er p

rimer

os a

uxili

os y

ate

nder

em

erge

ncia

s de

acu

erdo

con

con

tinge

ncia

s.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

11

Hor

as P

ráct

icas

:4

dur

ació

n:15

Cont

inúa

tabl

a 1/

2

Page 50: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

63

6363

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

1/

2

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

iden

tifica

r las

bas

es

para

pre

star

prim

eros

au

xilio

s de

acu

erdo

co

n pr

oced

imie

ntos

y

norm

as e

stab

leci

dos.

Prim

eros

aux

ilios

.re

spon

sabi

lidad

.

com

port

amie

nto.

ca

usas

de

acci

dent

es.

Fo

rmas

de

solic

itar a

yuda

.

base

s de

dat

os d

e tu

rista

.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

una

pru

eba

obje

tiva.

Cont

inua

ción

tabl

a 1/

2

Page 51: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Norma téCNiCa de CompeteNCia LaboraL regioNaL y diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

64

6464

DES

CRIP

CIÓ

N D

EL M

ÓD

ULO

DE

APR

END

IZA

JE

2/

2

Uni

dad

didá

ctic

a I:

Pr

imer

os a

uxili

os y

ate

nció

n de

em

erge

ncia

s.

Obj

etiv

o es

peci

fico:

a

l fina

lizar

la u

nida

d di

dáct

ica

el/la

par

ticip

ante

est

ará

en c

apac

idad

ofr

ecer

prim

eros

aux

ilios

y a

tend

er e

mer

genc

ias d

e ac

uerd

o co

n co

ntin

genc

ias.

Tiem

pos

prop

uest

os:

Hor

as Te

óric

as:

11

Hor

as P

ráct

icas

:4

dur

ació

n:15

CON

TEN

IDO

S

obJ

eTiV

os

de

aPr

end

iZa

Jesa

ber

sabe

r H

acer

sabe

r se

rcr

iTer

ios

de

eVa

luac

ión

botiq

uín.

Tipo

s.

org

aniz

ació

n de

l bot

iquí

n.

man

ejo

y co

ntro

l de

med

icam

ento

s.

revi

sión

del

bot

iquí

n an

tes

de la

gira

.

dia

gnos

tico.

acer

cam

ient

o y

dial

ogo.

Tr

ansp

orte

y m

ovili

zaci

ón.

apl

icar

técn

icas

par

a at

ende

r em

erge

ncia

s de

acu

erdo

con

es

tabl

ecid

os.

rean

imac

ión

card

io-p

ulm

onar

.(r

cP).

g

ener

alid

ades

.

caus

as d

e pa

ro c

ardi

aco.

ca

usas

de

paro

mec

ánic

o re

spira

torio

.

sint

omat

olog

ía d

e pa

ros

resp

irato

rio.

Pa

ro c

ardi

o-pu

lmon

ar.

Pa

sos

para

ate

nder

el (

rcP)

.

Tipo

s de

em

erge

ncia

s.H

erid

as y

ven

daje

s.

Que

mad

uras

.

Frac

tura

s.

Fieb

res.

sh

ock

o ch

oque

.

inso

laci

ón.

a

trag

anta

mie

nto.

enfe

rmed

ades

com

unes

.

mor

dedu

ras

de s

erpi

ente

s.

apl

icar

un

rcP.

inic

iativ

a.

Pers

onal

idad

.o

rden

.d

isci

plin

a.

resp

onsa

bilid

ad.

real

izar

una

sim

ulac

ión

para

apl

icar

un

rcP

y br

inda

r prim

eros

aux

ilios

en

frac

tura

s.

Page 52: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

65

6565

4. esTraTegias

ESTRATEGIAS METODOLOGICAS PARA EL PLANEAMIENTO DIDACTICO Nº 1/1

Para el diseño curricular de los módulos que forman un programa, se deberá tomar en cuenta la siguiente secuencia de actividades:

Actividad Desarrollo

Estrategias de enseñanza aprendizaje (recomendación)

Para la consecución de los objetivos de aprendizaje se sugiere utilizar técnicas didácticas que incentiven el aprendizaje sig-nificativo, como técnica expositiva dialogo lectura comentada, discusión de grupos, ejercicios dirigidos.

Técnicas/instrumentos de evaluación sugeridos: debate, prue-bas de opción múltiple, preguntas orales y escritas, guía de observación.

lista de cotejo.

Page 53: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

diseño CurriCuLar para La CaLifiCaCióN de guía de turismo

67

6767

5. recursos

REQUERIMIENTO DE RECURSOS Nº 1/1

Para el diseño curricular de los módulos que forman un programa, se deberá tomar en cuenta la siguiente secuencia de actividades:

Concepto Definición

Ambiente de Formación

Aulas para clases teóricas:

superficie mínima para 18 participantes.iluminación natural y artificial (mínimo 15 lux por m²).Ventilación natural o con sistema de aire a/c.acometida eléctrico 110/220 voltios. mobiliario para participantes e instructor. Tablero blanco o pizarrón.

Lista Maestra de recursos

maquinaria y equipo.autobús. gPs. mochilas. linternas. listado de materiales que va de acuerdo con las pre-paraciones definidas de cada país.medios didácticos ( recursos didácticos).medios audiovisuales, manuales, bibliografía bolígrafos, lápiz, fotocopias de documentación técnica.

Observaciones: el diseño se ha desarrollado sin tomar en cuenta la práctica profesional o en campo, la cual quedara a criterio de cada país.

Page 54: No r m a Té c N ci a d e co m p e T e N c i a La b o r a L ... · dsi e ñ o cu r r ci u L a r el ... 1. pr ó L o g o Lo s iN s T i T u T o s Na c i o N a L e ... No r m a s Té

Este libro se terminó de imprimiren el mes de noviembre del 2009

en los talleres gráficos de EDITORAMA, S.A.

Tel.: (506) 2255-0202San José, Costa Rica

N° 20,531

6868