memoria 2010 museo fortaleza san paio de narla . rede museística lugo 2010

113
Rede Museística Provincial Area de Cultura Excma. Deputación Provincial de Lugo

Upload: encarna-lago

Post on 15-Feb-2017

614 views

Category:

Documents


11 download

TRANSCRIPT

Page 1: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Rede Museística ProvincialArea de Cultura Excma. Deputación Provincial de Lugo

Page 2: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

INDICE

1. LIMIAR......................................................................................................2

2. MELLORAS DO EDIFICIO.......................................................................3

3. RESUMO ANUAL DE VISITANTES.........................................................8

4. PROGRAMACION..................................................................................14

4.1. ACTIVIDADES ESCOLARES.....................................................14

4.2. PROGRAMA INTERXERACIONAL............................................21

4.3. PROGRAMA DA TERCEIRA IDADE..........................................22

4.4. SEMANA DOS MUSEOS............................................................25

4.5. OBRADOIROS DE VERÁN.........................................................34

4.6. OBRADOIROS DE NADAL.........................................................51

4.7. OUTRAS ACTIVIDADES............................................................58

5. CATÁLOGO............................................................................................77

Page 3: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

1. LIMIAR

A Idade Media é unhas das épocas máis prolificas en canto á conservación

de monumentos pétreos, testigos mudos das guerras irmandiñas. Actualmlente

conservanse vaios edificios, un dos símbolos mais representativos en Friol, é a

Fortaleza de San Paio de Narla asentada sobre un castro celta, dedicada dende o

ano 1983 nun Museo: “de todos e para todos”. Un xenuino paseo pola historia

medieval a través das súas exposicións, lendas,... onde se inicia a reconstrución

da vida nun palacio medieval e a súa utilización didáctica.

San Paio de Narla e a historia feita palabra e realidade

Page 4: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

2. MELLORAS DO EDIFICIO

Servizo de Internet no despacho para usar o ordenador portatil.

Servizo de telefonía no despacho.

Reparación de goteiras na Capela.

Reposición de bombilla e sistema de iluminación, por parte do servizo de

mantemento da Diputación, cando son de fácil reposición e urxencia son

reparadas polo persoal da fortaleza.

Iluminación exterior.

O museo de San Paio de Narla, en Friol, conta cun novo sistema de

iluminación que permitirá contemplar a fortaleza con maior detalle e

mellorar a seguridade das visitas. As luces, de alta potencia e baixo

consumo, foron sufragadas pola área de cultura da Deputación, dirixida

por Antón Bao.

Page 5: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

San Paio unha gaiola de luces e soños na voz de Brais

A diferencia de perspectivas e importancias do que facemos.... Magnificamos,pensamos algunha vez  que o que facemos é importante.... (que absurdo).Logo de pasar varias noites plantexando a montaxe da iluminación da Torre de San Paio de Narla de preparar tanto os procedementos administrativos como a iluminación con criterios museográficos(dos de verdade) rematamos o traballo (minto remataremos cando a empresa  cobre a factura).

O resultado do traballo feito  está ahí espero que vos guste. Este contenedor ten a dignidade dunha das mellores pezas  do museo  e o traballo de iluminación non foi  doado. Paciencia , técnica, visionado con distintas lúas....distintas perspectivas do edificio...distintos tipos de luz.Estou contente co traballo feito, ainda que poda parecer unha simple mellora de iluminación para min é algo máis...(GARDOME AS MIÑAS SENSACIÓNS SOBRE ESTE TRABALLO)

 Lembrei cando entrei no museo e non entendía pq o arqueólogo(cando se estaba montando a sección de arqueoloxía) me tiña dúas horas diante de determinadas pezas mentras el as iluminaba ía movendo... 

Page 6: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Deus sabedes o que eu sinto son demasiado previsible pero ... que sinte a torre?

Como todalas noites, a torre foise acubillar xunto a capela. Esta, de mala gana, moveuse un pouco para lle deixar sitio.

-   Xa estamos!- rosmou a capeliña.

- A ver cando te deitas cando a xente nena! Aínda por enriba deixache-las luces prendidas!

-    Pero ti que dis ho! Que luces prendidas!

-   Non me mintas, seica estivo Paquita outra vez ordenando a ferramenta nas cuadras? Seguro que adormeceu alí,  ti por non molestar estiveche velándoa e esqueciche as luces acesas.

A torre non fixo caso algún ás palabras da capeliña e teimou en se durmir de novo. Era certo que Paquita estivera traballando até tarde, mais o das luces era invento do mal espertar na ex-relixiosa. Como lle é propio a Dona Xiá, no canto de enganchar no sono enganchou nun estado entre a vixilia e o soño. Sentía ben as súas pedras como se estivese esperta, sen estalo. Unhas imaxes oníricas iluminábanlle os adentros, as estancias. Fixo repaso, unha por unha, non fora ser que a rosmona compañeira de cubil tivese razón. E foi ser que non; ningunha luz do seu interior quedara esquecida. Algo máis relaxada durmiu, non sen antes recebir un par de couces máis un responso da capela.

Xa na madrugada, case na terza vixilia, a capeliña comezou a rebumbiar. Non daba creto ao calor que desprendía a súa compañeira.

-     O desta muller é moito, meu deus, nin que a estivesen a roxar! Ca, ca!.- cabilou non sen antes separarse un chisco.

Page 7: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

A mañá chegou con Paquita abrindo a porta principal da Fortaleza. As dúas señoras tiraron a nugalla con máis esforzos dos habituais. Coloradas as dúas, rosmaban polo baixo unha de outra. Pasaran unha calor do demo toda a noite. Aínda sendo xa primavera fora moita quentura de noso señor.

-  Oi nena! Como ferves! Esta noite non fun quen de pegar ollo!- dixo a Torre.

- Descarada! Eras ti soíña, querida. Habiaste ver, roxada coma un forno!.- respostou a capeliña.

- Eu? Non mintas, nena, non mintas, que aínda che ha sangrar de novo a tumba dos teus adentros.- asegundou maliciosa a Torre

-  Non te metas con dona Catalina! Que teima lle tes a pobre muller. Vasco das Seixas era un brután e non hai máis.-encabuxouse a capeliña

-  Algo faría a pendanga!.- cismou a vella.

-  Burra vella, que mala memoria tes! Ademáis que terá que ver o touciño coa velocidade, botas unha calor polas noites que abafas!.- estoupou a capeliña.

- Haia paz! Haia paz.- intercedeu o Pombal con notoria sorna no seu sotaque.- Non dou creto, e logo non vos enterachedes?

-  Enterarnos de que, casoupo con furados!.- Berraron as dúas, feridas no orgullo.

-  Dona Xiá, bótelle un ollo á Paquita. Está no computador da recepción vendo unhas fotografías recén recibidas.

Sen deixar de bourear, a Vella Torre, concentrouse na súa estancia primeira. Nela, Paquita  pasaba unhas fotografías en formato jpg. Dona Xiá comezou, desta vez por causa dela, a

Page 8: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

roxar polos catro muros. Unha certa alegría subíulle por tódalas habitacións, coma unha corrente de aire cálido, tan forte que levantou os faldóns das camas; incluso Paquita tivo que termar do pelo para que non se lle desfixese o peinado.

-  Mira para ahí! Viche!.- trinou a capeliña, contenta coma unha nena .- e que ben saimos eh?

-  Como locen os meu muros e as miñas almenas!.- presumiu dona Xiá

-   E a miña campaíña, que cousa mais xeitosa!.- fachendeou a capeliña.

-  Agora xa non vai patinar ninguén no inverno ao baixar pola rampa medio xeada.- aseverou o Pombal.

-  Ei, cuidapaxaros! Que non saes nos retratos!.- ríronse as damas do Pombal.

- O que é guapo, é guapo sempre, miñas señoras.- respostou con elegancia o vello.

Os comentarios alegres movían o ar. Ese ventiño ledo coxegueou nas comisuras da Paquita facendo inzar un sorriso de satisfación. Na pantalla unhas fermosas fotografías amosaban o porte esplendoroso que a nova iluminación lle outorgaba ao conxunto arquitectónico da Torre de Xiá. Luz útil e fermosa. ( Brais García)

Limpeza dos accesos e plataforma do castro da fortaleza varias veces ao ano.

Renovación de materiais de semente naturais;coma espigas de millo, trigo, leña,...

Aspiración de todas as pezas que contiñan todas estas sementes co fin de

eliminarlles a polilla.

Page 9: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Amaño de deshuminficadores.

3. RESUMO ANUAL DE VISITANTES.

Xaneiro Nº total de visitantes 615

Obradoiros 34

5 grupos adultos 376

Visitas individuais 205

Febreiro Nº total de visitantes 339

4 grupos escolares 100

2 grupos adultos 65

Visitas individuais 174

Marzo Nº total de visitantes 1378

16 grupos escolares 362

11 grupos adultos 253

Visitas individuais 763

Abril Nº total de visitantes 1702

Page 10: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

19 grupos escolares 533

10 grupos adultos 330

Visitas individuais 839

Maio Nº total de visitantes 1544

19 grupos escolares 531

1 grupo adultos 22

Visitas individuais 991

Xuño Nº total de visitantes 750

10 grupos escolares 250

8 grupos adultos 176

Visitas individuais 324

Xullo Nº total de visitantes 559

2 grupos campamento 42

3 Obradoiros 60

Visitas individuais 457

Agosto Nº total de visitantes 1407

5 Obradoiros 168

Visitas individuais 1235

Setembro Nº total de visitantes 484

2 grupos adultos 70

Page 11: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Visitas individuais 414

Outubro Nº total de visitantes 513

2 grupos escolares 27

6 grupos adultos 149

Visitas individuais 337

Novembro Nº total de visitantes 659

Grupos escolares 220

Grupos adultos 20

Visitas individuais 419

Decembro Nº total de visitantes 884

Grupos escolares 69

Grupos adultos 167

Visitas individuais 648

Total visitantes anuais 10830

Page 12: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

XANE FEBR MARZ ABRIL MAIO XUÑO XULLO AGOS SET OUT NOV DEC0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

615

339

1378

1702

1544

750

559

1403

484 513659

884

Por número de visitantes

Page 13: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

14%

14%

5%

8%

19%

29%

11%

Por idades

0-1011-1415-1819-2526-4041-6566

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

1941

35233891

20118 67 16 32 31

22580 4710336

32851 11 4 64134

Por procedencias

LUGO CIDADE LUGO PROVINCIA GALICIA ANDALUCIA ARAGONASTURIAS BALEARES CANARIAS CANTABRIA CATALUÑACASTILLA-LEON CASTILLA-LA MANCHA EUSKADI EXTREMADURA MADRIDMURCIA NAVARRA LA RIOJA VALENCIA ESTRANXEIROS

Page 14: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

71

1466

1053

1430

1155

2535

3185

Por días da semana

DOMINGOSABADOVENRESXOVESMERCORESMARTESLUNS

Page 15: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

XANE FEBR MARZ ABRIL MAIO XUÑO XULLO AGOS SET OUT NOV DEC ANUALHOMES 299 197 701 858 789 373 282 701 267 246 320 443 5476MULLERES 316 142 677 844 755 377 277 702 217 267 339 441 53540-10 45 10 445 208 147 178 128 189 31 27 80 73 156111-14 23 105 136 297 338 131 28 232 9 55 59 69 148215-18 10 6 94 70 163 1 7 11 7 10 150 46 57519-25 15 65 18 160 275 4 44 110 23 14 32 91 85126-40 106 89 162 272 258 89 110 382 151 99 133 163 201441-65 290 60 372 298 285 303 167 411 244 224 180 268 310266 126 4 151 397 78 44 75 68 19 84 25 174 1245LUGO CIDADE 170 152 322 263 268 171 107 139 124 22 91 112 1941LUGO PROVINCIA 144 19 622 319 857 215 136 373 79 135 294 330 3523GALICIA 272 163 403 959 329 274 175 315 175 237 217 372 3891ANDALUCIA 10 6 4 32 48 12 64 4 5 6 10 201ARAGON 2 2 10 2 2 18ASTURIAS 2 4 13 4 3 7 13 5 4 11 1 67BALEARES 6 2 3 2 2 1 16CANARIAS 8 1 15 3 5 32CANTABRIA 2 1 19 5 1 3 31CATALUÑA 2 2 3 9 6 29 166 3 5 225CASTILLA-LEON 1 2 8 11 4 7 14 16 4 7 6 80CASTILLA-LA MANCHA 2 4 2 5 20 12 2 47EUSKADI 2 4 10 7 55 16 4 5 103EXTREMADURA 2 3 18 11 2 36MADRID 4 3 3 40 5 16 21 103 13 81 11 28 328MURCIA 36 2 13 51NAVARRA 2 3 2 2 2 11LA RIOJA 3 1 4VALENCIA 3 6 1 47 4 3 64ESTRANXEIROS 4 24 10 17 28 25 6 10 10 134MAÑAS 349 207 584 326 597 423 192 504 135 207 220 314 4058TARDES 266 132 794 1376 947 327 367 899 349 306 439 570 6772

LUNS 48 23 71MARTES 30 124 30 519 79 29 47 286 36 43 147 96 1466MERCORES 17 17 135 184 145 64 252 54 26 21 138 1053XOVES 15 60 262 203 270 144 76 205 11 10 38 136 1430VENRES 5 48 107 150 53 190 110 143 76 74 160 39 1155SABADO 458 89 155 319 463 154 155 156 146 192 131 117 2535DOMINGO 90 339 689 240 493 88 107 313 161 168 162 335 3185GRUPOS ESCOLARES 34 100 362 533 531 250 42 50 220 69 2191GRUPOS ADULTOS 376 65 253 330 22 176 60 168 70 189 20 167 1896VISITAS INDIVIDUAIS 205 174 763 839 991 324 457 1235 414 274 419 648 6743DOMINGOS NO MUSEOTOTAIS MENSUAIS 615 339 1378 1702 1544 750 559 1403 484 513 659 884 10830

*RESUME EXTRANXEIROS Az

erba

yan

Chile

/Sah

ara

KAza

jast

an

Fran

cia

Peru

Irlan

da

Cuba

Arxe

ntina

Alem

ania

Bras

il

Port

ugal

Aust

ria

Polo

nia

Cana

da

Belx

ica

Ecua

dor

Italia

Hola

nda

EEU

U

Rum

ania

Colo

mbi

a

ANUALXANEIRO 1 1 2 4FEBREIRO 0MARZO 2 6 8ABRIL 10 2 1 7 4 24MAIO 1 3 6 10XUÑO 2 2 3 2 2 1 12XULLO 4 2 6AGOSTO 4 4 2 5 2 6 2 3 28SETEMBRO 4 3 12 2 3 1 25OUTUBRO 4 1 1 6NOVEMBRO 3 1 6 10DECEMBRO 10 10TOTAL 1 11 2 18 6 10 1 9 7 5 7 8 5 6 18 2 8 7 4 1 7 143

* Nº DE GRUPOS XANE FEBR MARZ ABRIL MAIO XUÑO XULLO AGOS SET OUT NOV DEC ANUALNº GRUPOS ESCOLARES 2 4 16 19 19 10 2 6 8 3 89Nº GRUPOS ADULTOS 5 2 11 10 1 8 3 5 2 2 1 5 55

RESUME DE VISITAS AO MUSEO SAN PAIO DE NARLA ANO 2010

Page 16: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

4. PROGRAMACIÓN

4.1. Actividades escolares

Ao longo do curso ofrécese a posibilidade de solicitar dous tipos de visitas:

guiada e con actividade. Para realizar estas visitas é necesario a concertación

previa das mesmas, concertando con departamento de didáctica.

Visita de inciación:

Comprende un recorrido por todo o castelo, recomendase para os grupos

que visitan o centro por primeira vez, independentemente do seu nivel educativo.

Duración aproximada de 60 minutos.

Para un mellor aproveitamenteo do Museo Fortaleza San Paio de Narla, xa

que existe unha variedade e riqueza de contidos, e na procura dun novo concepto

de visita máis participativa, como alternativa as tradicionais visitas guiadas e que

implique a colaboración directa de profesores e alumnos, ofrecemos no 2010 un

programa de itinerarios os distintos niveis de ensino:

O Castelo encantado

O Porvir do pasado

O Labirinto do Castelo

Page 17: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Un Museo de Lendas

O xogo de verbas

Na lareira

A bela durminte

Visita de iniciación

Nivel: Todos os ciclos

Data: Curso escolar

Obxectivo: Comprender que a as sociedades actuais están condicionadas polo

seu pasado histórico. Recoñecer as ferramentas e analizar a súa evolución e

continuidade, así como a necesidade de conservalas para outras xeneracións.

O Castelo encantado

Nivel: 1º e 2º ciclo de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Identificar as distintas clases sociais; servos, señorío e cabaleiros

meirante os recursos que nos ofrecen as diferentes salas do museo.

Page 18: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

O Porvir do pasado

San Paio de Narla é un museo axente para o coñecemento da vida pasado

dos nosos devanceiros, museos que deben de ser, e son, activos na educación

dos nosas xeneracións.

Nivel: ESO e BAC

Data: Curso escolar

Obxectivo: Estudiar o paso do tempo, no que se desenvolve o señorio de San

Paio de Narla, así como as distintas salas, a través da Lenda da Cova da Serpe.

Page 19: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

O Labirinto do Castelo

Nivel: ESO e BAC

Data: Curso escolar

Obxectivo: Coñecer a etnografía e desenvolver a creatividade do alumnado sendo

conscentes da importancia do pasado para comprender e presente.

Un Museo en Lendas

Nivel: 3º Ciclo de Primaria, ESO e BAC

Data: Curso escolar

Page 20: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Obxectivo: Coñecer a literatura e a mitoloxía popular do Concello de Friol a

través da comunicación cos nosos maiores.

O xogo de verbas

Nivel: 4º,5º e 6º Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Aproveitar a riqueza e a variedade do patrimonio cultural, tomando

conciencia da importancia do pasado para comprender o presente; para espertar

o interese polas visitas aos museo motivamos con xogos.

A) Nesta fotografía sinala o nome desta peza

B) ¿Sabes o nome de peza que vai do guindastre ó caldeiro?

Page 21: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

C) O guindastre recibe tamén o nome de _____________

Localiza nesta sopa de letras as respostas dos apartados C das probas anteriores

e comprobarás que coas letras restantes contadas de 3 en 3 atoparás o nome

deste museo.

Na Lareira

Nivel: Ed. Infantil, 1º e 2º de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Visitar a cociña para que o alumnado decubra a transformación que

esta dependencia sufriu ao longo do tempo. Compararemos as vellas cociñas e

as comidas que nelas se facían coas actuais

Page 22: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

A bela durminte

Nivel: Ed Infantil e 1º e 2º de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Empregar como fío condutor o conto da Bela Durminte e aproveitar

como recurso os obxectos expostos, nun ambiente, en principio nada atraínte

para o neno, o castelo vaise convertendo nun escenario onde a imaxinación cobra

vida ata materializarse como real.

Page 23: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

4.2. Programa interxerenacional

A través deste programa o que pretendemos é o coñecemento duns

medios artesáns que forman parte da nosa cultura e que tende a desaparecer

ante os novos procesos industrial e tecnolóxicos.

Page 24: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

4.3 Programa da terceira idade

En termos xerais podemos dicir que a historia de Friol é a dos

acontecementos que lles ocorren aos antigos señores, hai que descubrila a base

dos vellos nobres que poboaron a comarca e das épocas en que dominaron o

territorio. Por iso nós creamos o programa da terceira idade.

Ninguén como as persoas maiores, isto é a terceira idade, pode valorar o

patrimonio inmaterial que tiña a transmisión oral da súa época, xa que era o seu

medio de comunicación, e nós os traballadores de museo somos os

encomendados de traspasar o noso legado a outros conecllos, iso é o que imos a

facer cos nosos visitantes da terceira idade.

A serpe que mamaba na mozaChegoume ós meus oídos unha lenda que xa escoitei en varios lugares; ata na lonxana Venezuela. Isto pasou no concello de Friol (Lugo).Conta que unha nai recén parida tiña que ir traballar ó campo. Cada tres horas debía deixar o traballo e ir ata a casa darlle o peito ó seu cativo. Aproveitaba ese momento en que o neno mamaba para deixarse levar polos brazos de Morfeo e descansar un pouco. Cando o cativo deixaba de mamar, a rapaza despertaba e regresaba ó traballo. O neno soía tardar tres horas en pedir de novo teta pero nos derradeiros días aínda non pasara unha hora e xa estaba a chorar pedindo máis comida.A avoa chamaba entón a súa filla para que regresara á casa darlle de comer. Ela viña e a avoa ía ocupar o seu lugar nas tarefas do campo.Aconteceu que ese día chovera e a avoa, para evitar as pozas de auga no chan, verteu nel serrín para que secara as pingas de auga. Cando a rapaza despertou do seu descanso viu con sorpresa unhas marcas moi raras enriba do serrín. Chamou ó seu home, e a seu pai, e eles seguiron aquelas pegadas e atoparon debaixo dunha alacena unha serpe. E, despois de matala, encontraron que o seu bandullo estaba cheo do leite, aínda quente, saído dos peitos da rapaza.Con razón o cativo choraba de fame. Mentres a nai se quedaba durrmida a serpe aproveitaba para zugar ela tamén.

A serpe de MirazCóntanme que alá polá década de mil novecentos corenta en Miraz, unha aldea do concello de Friol (Lugo), aconteceu un feito que deixou a tódolos veciños cheos de estupor.

Page 25: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Na casa dos Morandeira, unha das tantas familas que vivían, e viven, alí, e que como medio de vida se adican á cría do gando, á recollida e venda da leite, tiñan unha boa cantidade de vacas. Os dous rapaces máis cativos da casa ían tódalas mañáns levar as vacas ás chousas a pastar. Logo, polas tardes, cando os rapaces chegaban á casa co gando os maiores preparábanse para muxir.Sempre comezaban muxindo as vacas que tiñan para a venda do leite e remataban coa que quedaba na casa para facer os queixos e a manteiga coa tona.A vaca, Rubia se chamaba, que deixaban para iso sempre era a que máis leite soía ter pero dun tempo para acó comezara a mermar ata que atoparon a "sorpresa".Resulta que aquel día a moza da casa decidiu muxir a Rubia e así adiantar os laricos. A sorpresa foi moi grande cando viu enrodelada na pata traseira do animal unha serpe que estaba mamando dos tetos da vaca.Chamou ós homes da casa pero eles agardaron para matala a que a serpe rematara o seu xantar, por medo a que mordera ó animal.Só os que viron aquilo e logo mataron o animal acreditan nesta historia que xa é unha lenda naquela contorna.

Page 26: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

8 de Maio de 2010

4.4 Semana dos museos

EXCURSIÓN A

SAN PAIO DE NARLA

Page 27: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

ç

Page 28: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Page 29: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Page 30: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Page 31: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Visita da Harmonía: Momo sinte, Momo escoita, Momo ve.

Visita telefónica para cegos.

“Museos para a harmonía social”

San Paio de Narla é un museo que quere abrir as súas portas a

pluralidade, eliminando todas as barreiras. O mellor exemplo é unha invidente que

concoce o museo (Pilar Yáñez) e intenta explicalo vía telefónica a Miguel Moreno

diretor do museo tiflológico da ONCE e desta visita participaremos os visitantes

asistentes formando unha convivenza física sen barreiras socioculturales,

lingüísticas, psíquicas e físicas.

Obradoiro: Ética e multiculturalidade

Page 32: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Historias a carón da lareira para contar e cantar

Que mellor recordo que as estancias do museo de San Paio de Narla para

facer viva a memoria a carón do lume dende o nacemento ata os nosos tempos. A

discapacidade faise realidade a través de Pilar Yáñez, invidente.

Concerto de Ugía Pedreira e Fred Martins

Os trovadores facían cantigas en San Paio de Narla a carón do lume e dos

señores feudales. Hoxe faino Ugía Pedreira e Fred Martins na noite dos museos

cos visitantes nocturnos que nos acompañan, nestas fermosas pedras.

Page 33: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Unha viaxe polos museos da Rede Museística da Deputación de Lugo

Page 34: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Cando un museo prenténdese abrir a todo tipo de público, cabe

preguntarse ¿Cómo vai ser isto posible? San Paio de Narla “É un museo de todos

e para todos”, é dicir, o que é óptimo para un público infantil pode selo tamén para

a 3ª idade. Este é o obxectivo da Rede Museísitica.

Teatro escolar

Polo grupo de teatro “Algo mais que pan e queixo” basado na lenda dos

señores da Fortaleza San Paio de Narla (Doña Catalina de Andrade e Señor

Vasco da Seixas) Alumnos do colexio Dr. López Suárez de Friol. Baixo a dirección

dos mestres Carricoba e Blanca.

Page 35: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Page 36: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

4.5 Obradoiros de verán

Page 37: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Campamento de Arqueoloxía

Este obradoiro de verán pretende achegar aos participantes, á historia de

Roma, a través dos recursos dos que dispoñemos.

Unha peza de San Paio

Obxectivo: Investigar, conservar e expoñer nun museo.

Cada neno convértese nunha peza de museo que el mesmo elixe, o primeiro paso

que fai e fotografiala, e partir de ahí asume os distintos pasos para poder ser unha

peza de museo: estudiala, conservala, e ao final expoñela.

Page 38: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Rede de historias, xogo de rol: Os Irmandiños

As vivencias do pasado rexurden nun ámbito idóneo, para que gocen da

consideración que merecen e fagan sentir interese pola historia desta fortaleza.

Obxectivos:

Achegar a historia medieval de Galicia aos nenos e nenas.

Facer que confeccionen o seu propio material de xogo, deste xeito a

unidade didáctica prevé impartirlles unhas nocións básicas de

heráldica.

Un acercamento ao estudo da socioloxía medieval galega, xa que se

lles fará un contexto social e histórico.

Explicáraselles a estrutura dunha irmandade (cuadrilleiros).

Comprender como se estrutura unha fortaleza medieval: paseo de

ronda, torreón, foxo…cómo facer unha fortaleza inexpugnable? qué lle

falta hoxe a San Paio?

Propoñer modelos alternativos de lecer, nos que se fomente a

convivencia e o traballo en equipo.

Estimular a creatividade e a imaxinación dos nenos e nenas.

A actividade consta dunha fase teórica e doutra práctica, na primeira o que se pretende

impartir é unha lixeira idea do que foi a época medieval en Galicia e a repercusión que tiña

a tódolos efectos a Revolta dos Irmandiños. Incidindo con especial atención no papel que

Page 39: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

desempeñou o señorío de San Paio de Narla e a relevancia da fortaleza como continente do

mesmo.

FASE PRÁCTICA:

En dous bloques: primeiramente fárase un obradoiro no que se confeccionaran o seu

material: armamento e indumentaria. Para o cal proporcionaráselles modelos que tomarán

como guía, é dicir, será o que diseñarán para posteriormente lucir.

Nun segundo apartado, situase a elección do personaxe ou rol que vai adoptar cada neno

e nena. Sendo prioritario establecer un reconto de cantos nenos e nenas participan na

actividade, e dividilos en grupos que representarán o espectro social da época medieval:

altos burgueses, baixos burgueses, bachareis, bandidos, campesiños, fidalgos, mariñeiros,

mendigos, mercenarios, menciñeiros, monxes, trobadores…isto polo que respecta ao bando

dos irmandiños. No que atinxe ao bando dos malfeitores, hai que comentar que este

engloba ás tropas defensoras da fortaleza de San Paio de Narla, o señor Vasco das Seixas e

o seu séquito de nobres, exército, menciñeiros… Sería interesante intentar dar unha política

de unión fraternal entre a coroa castelá, tendo en conta a liñaxe castelá de Catalina de

Andrade, esposa de Vasco das Seixas, e a coroa galega representada na devandita persoa.

Asemade isto permitirá ampliar o número de roles a desempeñar.

Formáranse os grupos principais: irmandiños e malfeitores, de cada bando deberá saír

un representante, dos irmandiños sairá o campesiño máis aventaxado e dos malfeitores será

o máis carismático o que represente a Vasco das Seixas. Que coa súa garda deberá

defendela fortaleza para evitar que sexa tomada polos irmandiños. Convén responder a

unha serie de interrogantes, coma por exemplo:

E LOGO COMO FOI QUE SE ENFADARON OS IRMANDIÑOS?

Page 40: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

O que pasou foi que os bos dos irmandiños cansáronse de ver cómo a miseria e a peste

negra se cebaba con eles, namentres nos castelos os nobres divertíanse e tiñan unha serie

de privilexios só por ser dunha liñaxe máis prestixiosa. Estaban fartos de ter que traballar

para os señores que enchían o bandullo a súa costa mentres eles non podían alimentar aos

seus fillos. Ademais tiñan que pagar trabucos (impostos) ao clero.

Era unha época de incertidume e de moito perigo, había moitísimos ladróns que

asaltaban os viandantes polos camiños o que daba inseguridade, ademais estaban as bandas

dos malfeitores que atacaban impunemente; pois eran defendidas polos señores e bispos.

Estas bandas tiñan acubillo nos mesmos castelos, e a parte máis substanciosa do que

sacaban ía a parar ás arcas dos seus propietarios.

Desamparados pola xustiza e cansos de que as bandas acubilladas nos castelos lles

roubasen os bois, as bestas, os cartos e todo canto se lles antollase, os sufridos habitantes

das cidades, unidos aos labregos, acordaron organizar asociacións veciñais coa fin de

establecer a a orde en toda Galicia. A estas xuntas chamáronlles irmandades e nelas

debatíase cómo acabar cos nobres e bispos.

Por un lado están os irmandiños e por outro os cuadrilleiros, xefes militares das

irmandades, mandando cada un deles cen irmandiños armados.

Parte de interacción cos nenos e nenas.

A POR TODAS, MORTE Á MONARQUÍA E A IGREXA!!!!

Pero antes da comezar a batallar, da historia tédevos que enterar!

UN POUCO DE CONTEXTO HISTÓRICO

Page 41: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

No ano 1467, miles de homes e mulleres marcharon contra os castelos berrando ¡Viva a

Santa Irmandade, morran os cabaleiros e os cregos! Foi tan enorme o exército irmandiño,

que os bispos e señores, sorprendidos e atemorizados, apenas ousaron enfrontarse a eles. O

exército popular asaltou as fortalezas, botando abaixo os muros defensivos.

Os señores como Pedro Madruga e o arcebispo Fonseca, incapaces de someter a

revolución irmandiña, tiveron que fuxir a Portugal. Vencida e fuxida pois a nobreza, as

Irmandades tomaron o goberno de Galicia, adicándose a pór orde nos camiños e a xulgar a

señores e bandoleiros. Conseguiron acabar con tódolos malfeitores e arrastráronnos ao

patíbulo, aforcándoos e apoderáronse de fortalezas consideradas inexpugnables.

Pero os nobres moi pillos eles, estaban agochados en Portugal, non se resignaban a

perder os seus antigos privilexios. Así que Pedro Álvares de Soutomaior, máis coñecido

como Pedro Madruga, falou cos seus parentes e amigos, entre os que se atopaba o rei de

Portugal, e pediulles axuda para recuperar as terras e fortalezas que deixara en Galicia.

Parte de interacción cos nenos e nenas:

A onde se dirixen estes nobres?

Queredes saber cómo continua a historia?

Se é si, berrade moi forte siiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!!!!

Por favor, iso é todo o que sodes capaces de berrar?

Cómo se nota que sodes de Friol! menudo irmandiños e irmandiñas máis malos imos

ter!

A ver, ensinádeme se tedes bos pulmóns!!! berrade con forza!!!

QUÉ PASOU DESPOIS, ENTÓN?

Page 42: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Pois que todos lle dixeron a Pedro Madruga que si, que o socorrían. De maneira que na

primavera de 1464 Pedro Madruga pasou o Miño, disposto a recobrar o que lle quitaran as

Irmandades.

Os irmandiños alertados pola presenza en Galicia do exército de Pedro Madruga,

intentaron frealo seu avance opoñendo resistencia, pero Pedro Madruga coñecía moi ben a

táctica militar. Uniuse ás tropas do arcebispo de Fonseca que tamén viñera a Galicia a

recuperalas súas propiedades, e estableceron o cerco da cidade, daquela amurallada.

Parte de xogo de rol e de interacción cos nenos e nenas:

Loitade irmandiños, defendede o que tanto caro vos custou acadar!!

Ánimo nobres e cabaleiros, recuperade as vosas pertenzas!!

Ui, ui, eu non sei a quen animar e vos? Sabédelo?

Daquela, qué lles pasou aos irmandiños?

Non lles quedou máis remedio que presentala rendición, despois de loitar nunha

encarnizada e cruenta batalla, na que mesmo o propio arcebispo Fonseca houbo de morrer

dun saetazo nunha perna.

Xa postos outra vez nos seus castelos e pazos, os vellos señores tomaron de novo o

goberno de Galicia. Moitos dos irmandiños foron executados. Os membros da irmandades

mailos labradores tiveron que erguer á súa conta os derribados muros da fortaleza e pagar

centos de marabedís pola recostrucción.

Volta á dureza da vida…

A derrota dos irmandiños supuxo que Galicia non se puidese desenrolar como o resto de

Europa, situación que aproveitaron os funcionarios e señores do reino de Castela, que

entraron en Galicia sen demasiados problemas. De maneira que o Reino de Galicia xa non

Page 43: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

estaba gobernado polas Irmandades, nin polos señores galegos, nin polo arcebispo de

Compostela, só por xente castelá de Isabel “la Católica”

Agora xa vedes o que lles pasou os irmandiños, imósvos repartilo papel que vos toca a

cada un. Se vos toca ser un irmandiño , pensades deixar que o señor vos coma a vosa terra

e vos mate de fame? e se sodes un señor, nobre, conde … Vades permitir que os labregos

se vos rebelen?

Quen será quen? Os nenos e nenas de San Paio e ensinanvos a vós, os de Tor e os de

San Ciprián, o papel que tiveron cada un deles e delas, e as regras básicas do xogo:

Haberá dous bandos, un será o do bando dos malfeitores que abrangue nobres, condes,

bispos, reis… e outro será o do bando dos benfeitores no que se acollen labregos,

zapateiros, xastres, carpinteiros, pequena burguesía. Pero claro, quen será cadaquén?.

Aquí adxúntase a relación de nenos e nenas de San Paio de Narla que participaron na

actividade, tan só habería que elaborar a correspondente lista para cada museo: o de San

Ciprián e o Pazo de Tor e animalos a que viñesen a xogar a San Paio de Narla .

Page 44: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

BANDA DOS MALFEITORES

Sara – Alfonsina de Fonseca (abadesa)

Cristina – Berta

Ana – trobadoresa

Miguel – cabaleiro

Borja – cabaleiro

Dani – Vasco das Seixas

Alba – a doncela Dulcinea

Andrea – Ana de Souza e Andrade (monxa benedictina)

Patricia – Catalina de Andrade

BANDA DOS BENFEITORES

Beatriz – a modista Xoana

Noelia – a artesana Xela

David – o carpinteiro Santiago

Santi – o gandeiro Nuno que é o cabecilla dos Irmandiños

Andrián – o ferreiro Pedro

Luis Miguel – o tecelán Manuel

Ismael – o colleitador de viño Xurxo

Rubén – o criador de carneiros Afonso

Laura – a tendeira Ximena

Page 45: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Como se comeza a xogar?

O xogo ten que comenzar do seguinte xeito:

Un campesiño, podemos dicir un tal Nuno, erixe a súa voz zaherida polo cansancio e os

múltiples abusos da nobreza que o cansan e o fatigan, por insta aos seus cónxeneres a que

collan as armas e os fouciños e se rebelen contra o poder opresivo dos nobres. O rapaz que

represente a Nuno terá que desplegar as súas mellores dotes de persuasión para conseguir

que o resto dos compañeiros o secunde, cando consiga telos ánimos enfervorizados,

deberán acercarse as portas do castelo e ameazar a Vasco das Seixas de que se non é máis

magnámino e benévolo cos seus vasallos, rebelaránse e tomarán a fortaleza.

O bando dos malfeitores, encabezada e capitaneado por Vasco das Seixas, nunha

actitude arrogante e desafiante, lonxe de amedrentarse, envalentónanse, e castigan a súa

ousadía cun incremento de tarefas no campo e co gando. Os campesiños teñen que tragarse

o seu orgullo e cumplilos mandatos, pero finxiran estar conformes, xa que pola noite,

armados de fouces, deciden asaltalo castelo. O seu ataque, por pór un exemplo, podería ser

respostado co lanzamento de aceite fervendo dende as amenas da torre que abrasa os que

trepan pola torre de homenaxe, evidentemente ambos bandos terán armas para se defender,

pero en ningún momento éstas serán punzantes, puntiagudas en exceso ou metálicas.

O groso da revolta consiste, claro ésta, no enfrentamento, así uns irán caendo na batalla

(insistirlles en que terán que aprender a xogar e aceptalas derrotas) e serán atendidos polos

menciñeiros do seu bando. O xogo rematará cando os do seu bando, véxase irmandiños,

atopen a bandeira (previamente os respectivos bandos agocharán candansúa barreira) do

seu contrincante, os malfeitores, asi térana que roubar e levala para o seu campo onde a

cravaran en sinal de victoria sobor doutro bando que quedará derrotado; obviamente o

equipo despoxado da súa insignia terá que evitar que a bandeira do seu castelo ou da súa

Page 46: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

vila caia en mans inimigas porque suporá a súa derrota e, consecuentemente, o remate do

xogo.

Unha vez que a actividade vaia para diante e collendo forma, elaborase un guión máis

polo miúdo onde se dispoñerá, máis exactamente, o que ten que dicir cada xogador, en

función de cantos haxa. De igual maneira, pensamos que se podería facer alusións á peste

negra, unha persoa vestida de negro simbolizará a peste e abrazará a soldados e

campesiños, no momento en que abrace a un combatente, quedará “morto” e non poderá

seguir xogando. Cada bando terá dous “comodíns peste negra” que serán letais, para que se

fagan unha idea, moi sui generis, do mortífera que foi a peste na sociedade medieval

galega daquel entón.

Se sobrase tempo, incluso se poderían facer torneos ou xustas a cabalo, ao máis puro

estilo medieval. Xunto a esto, queremos salientar que a actividade pódese facer dous

seguidos sen resultar repetitiva, xa no que o ano que gañen os irmandiños, ao ano seguinte

os malfeitores pediran a “revancha”.

Page 47: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Twister da diversión histórica

Para tódolas idades, se ben o axeitado e acortalos grupos en función das idades, é dicir, non é viable que nenos de 4 anos xoguen con nenos de 12 anos, porque os poden esmagar e mancar.

O xogo consistirá en dispór un taboleiro xigante, no que en vez dos míticos lunares, haberá lunares, sí, pero un tanto especiais. En cada círculo ou lunar dispoñerase un personaxe da fortaleza de San Paio de Narla: Berta, Catalina de Andrade, Vasco das Seixas, a serpe, o namorado de Berta, os vasalos, os criados, as doncelas, os personaxes da Revolta dos Irmandiños (Tomamos San Paio!)…e as pezas máis identificativas da museoloxía de San Paio, así situaranse almireces, pezas de acibechería, pezas de etnografía como a pezoeira, a sella, a lareira…

A carón do taboleiro, haberá un panel en forma de diana máis pequeño con dúas frechas, éste activase xirando e cando para de xirar, mirase onde apunta a frecha, por exemplo Alberte (nome hipotético) xira a frecha:

ALBERTE: Tocoume a frecha no amarelo onde está Catalina de Andrade, e a punta está situada no azul que é onde está un bureau de escribanía.

MONITOR/A: Moi ben Antón, tés que por o pé no amarelo (onde está un debuxo que representa a Catalina de Andrade) e a man no azul onde está a peza do bureau de escribanía. Agora van ir meténdose máis compañeiros, e terás que gardar ben o equilibrio para gañalo xogo e por iso non poderás caer ao chan ¿entendiches?

A continuación, irán entrando máis compañeiros, que xirarán tamén a frecha, e iranse dispoñendo sobor do taboleiro, até que vaian perdendo o equilibrio e só quede un. Ese será o flamante vencedor se é capaz de contar unha historia de 2 minutos con dez elementos que figuren no taboleiro, e non vale repetir, se se repite hai que voltar comezar, por exemplo:

Un día Berta estaba escribindo unha carta no seu bureau, mentres a criada na lareira, facía o xantar. Ese día había sopa de allo e a criada machacaba o allo nun morteiro que din que tamén se chama almirez.

De repente, o día escureceu e non vían nada, polo que encenderon un quinqué. Berta agardaba polo seu

mozo e tiña medo de que a súa nai Catalina de Andrade, e o seu pai, Vasco das Seixas non o aceptaran.

Se o neno ou nena que quedou de último, conta unha historia similar a ésta sen perdelo equilibrio, será quen se alce coa victoria.

Page 48: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Videorede

Obradoiro de introdución ao mundo da informática, onde os nenos

aprenden as ventaxas e inconvintes da web, como facer unha, así como

programas de radio, tv e redes sociais.

Obxectivos:

Coñecer as ferramentas necesarias para a creación de arquivos sonoros e

visuais e para a súa posterior publicación na rede.

Participar na creación de contidos para os diferentes canais abertos no

museo.

Coñecer, utilizar e transformar os diferentes tipos de formatos sonoros e

audiovisuais.

Page 49: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Obradoiro de transmisión de saberes dende a mirada da experiencia: inciación a cesteria.

Esta actividade forma parte dun programa mais amplo que ten unha

finalidade didáctica consistente nun concepto de educación integral en valores.

Do que se trata é de que os nenos aprendan a ser, a coñecer, a facer e a convivir

xuntos; desenvolvendo deste xeito as catro categorías básicas definidas no ano

1996 pola UNESCO sobre a Educación en Valores.

Estes obradoiros teñen unha duración media dunha semana ademais de

explicar a técnica falase das orixes, e das distintas tipoloxías de cestos, segundo

a zona; e as utilidades que se lle queiran dar a estes obxectos artesanais de tanta

tradición; en definitiva, trátase de coñecer a cultura e o patrimonio de cada zona a

través dos cestos.

O curso foi impatido por Pilar Yañez, invidente, mestra que hai dez anos

perdeu a vista e que se integrou no proxecto, rescatando deste xeito a súa

Page 50: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

competencia docente ao acercala de novo ao mundo da infancia, onde fixo unha

grande aportación, tanto polas súas ensinanzas no eido da artesanía cesteira,

como no que atinxe ao aspecto docente e á posta en valor das escolas unitarias,

que ela defende por considerar beneficiosa a convivencia de nenos de diferentes

idades polo que se aportan entre si, algo que se reproduce nos obradoiros.

Re-trato te retrato: obradoiro para avós e netos

A primeira parte do programa consiste nunha pequena introdución ao tema

do RETRATO: que é?, de qué se compón?, como foi a súa evolución no mundo

da arte?... e tódalas conversas e dúbidas que o retrato poida espertar tanto nos

nenos coma no seus acompañantes de viaxe, os seus avós.

Page 51: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Obxectivos:

Entender o concepto de retrato

Comprender a evolución do concepto na historia da arte

Comentar as características dos retratos expostos

Debatir sobre os posibles puntos de vista dos participantes

Reflexionar sobre o retrato no seu entorno.

Taller de autoretratos

Coa axuda dos seus avós e compañeiros cada participante fará o seu

propio autorretrato.

Obxectivos:

Imaxinar unha imaxe de sí mesmos

Exteriorizar trazos da súa personalidade

Compartir cousas íntimas cos seus compañeiros

Aprender a indagar nos seus gustos, aficións, estados de ánimo,

carácter, formas de actuar, recordos, …

Page 52: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Os xogos romanos de taboleiros

Actividade realizada polos monitores da Asociación Cultural “Caetra

Lucensium MMX”

Obxectivos:

Estimular a curiosidade pola patrimonio histórico e cultural de Lucus

Augusti e promover de modo lúdico compentencias ligadas ás áreas das

matemáticas e da historia.

Page 53: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

4.6 Obradoiros de Nadal

Neste Nadal preparamos un programa especial coa memoria como eixo temático

central, que só é un anticipo dunha amplia e variada oferta adicada a memoria

que poñeremos en marcha durante todo o ano no 2011.

Concienciar a sociedade sobre a rehabilitación da memoria cultural e lingüística

dos que nos precendenron na vida e asegurar a transmisión do nosos patrimonio

ás seguinte xeracións é o obxectivo.

Todas as actividades incluídas neste programa

potencian novas capacidades cognitivas:

- Aprender a coñecer

- Aprender a ser

- Aprender a vivir xuntos

- Aprender a facer

E sobre todo: Emoción, a importancia da

emoción e o asombro na arte de medrar.

BLOQUE 1: O MUSEO CONTA A SÚA HISTORIA… A NOSA/VOSA HISTORIA

Dedicaremos este bloque á reconstrución da memoria de cada museo de maneira

que forme parte da memoria de cada un.

OBRADOIRO DE MONICREQUES

Page 54: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

BLOQUE 2: OS OBXECTOS CONTAN A TÚA HISTORIA

¿Que información nos facilitan os obxectos? Trataremos de responder neste

bloque esta pregunta e probaremos como un pequeno fragmento cerámico nos

pode dar información fiable, veraz e a abundante para a reconstrución da historia.

OBRADOIROS DE CERÁMICA: “COCENDO A VERDADE”

Page 55: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

OBRADOIROS SOBRE A MEMORIA DOS SOPORTES: “DO PAPEL Á WEB”

Page 56: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

BLOQUE 3: EL/ELA CONTA A TÚA HISTORIAA memoria conta na tradición oral cun dos seus máis antigos aliados para perpetuarse ao longo do tempo. Neste bloque veremos diferentes formas de tradición oral que serviron e aínda serven como vehículo da memoria. Como se escribe a historia oral: os relatos , as crónicas, as pequenas historias… , que investiga a historia oral: mentalidades, cultura, cotidaniedade.

Page 57: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

BLOQUE 4: TODOS CONTAMOS  NESTA HISTORIANeste bloque traballaremos a diversidade e a inclusión. Abordaremos a inclusión desde o punto de vista da xestión pública. E gozaremos dun obradoiro de coiro que nos botará moita luz sobre a memoria.

OBRADOIRO: DENDE A LUZ DA ESCURIDADE

Page 58: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

XORNADAS SOBRE XESTIÓN PÚBLICA INCLUSIVA E ACCESIBLEPELEXAR POLO POSIBLE, LOITAR POLO INVISIBLE

(Avance do programa específico destas xornadas que precisarán inscrición

previa)

Museos, temas e datas:

Museo de San Paio de Narla, Friol

Domingo, 19 de decembro

Temas: A responsabilidade social dun museo. Actos solidarios: Sahara, memoria

e esquecemento.

Page 59: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Domingo, 9 de xaneiro

Temas: Arte como Integración. San Paio de Narla

Page 60: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Museo Provincial do Mar, San Cibrao.

Sábado, 18 de decembro

Temas: As barreiras da comunicación. Programa de Xestión Pública Inclusiva:

Presentación do proxecto de eliminación de barreiras. Comunicación e nova

montaxe do Museo Provincial do Mar.

Venres, 7 de xaneiro

Temas: Programa de Xestión Pública Inclusiva: Teatro aplicado á

responsabilidade social (Programa aberto, inscrición previa mañá e tarde).

Museo Pazo de Tor, Monforte de Lemos

Luns, 20 de decembro

Temas (Actividades prácticas): Programa Museos e Memoria 2007-2011:

Alzheimer. Reminiscencias e lembranzas. A cociña da memoria con AFAMON

(Programa pechado para afectados, familiares e coidadores AFAMÓN).

Sábado, 8 de xaneiro

Temas (Actividades prácticas): Programa Xestión Pública Inclusiva. Tratamos

capacidades e diversidades: capacitemos, recapacitemos, non discapacitemos

(Programa aberto, inscrición previa mañá e tarde).

4.7. Outras actividades

Obradoiro do Liño4º Ciclo USC

Xaneiro 2010

Page 61: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Programa de Actos de Apoio ao Labirinto ArioXaneiro 2010

Santa Eulalia de Bóveda perdia no Labirinto Ario

Page 62: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Page 63: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Page 64: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Obradoiro do Moble50 alumnos do obradoiro do moble da Deputación Provincial da Coruña,

estudiaron técnicas de traballo do moble a través das distintas pezas que nós

expoñemos durante unha xornada práctica na Fortaleza de San Paio de Narla,

técnicas como: tallado a visel, marquetería, columnas salomónicas,... levándoa á

práctica en pequenas réplicas de madeira feitas por eles.

Febreiro 2010

Silla de litera

Barroca

S. XVIII

Frente con escudo dos Montenegro e Neira Gaioso

Cadeira de man

S. XIX

Decoración vexetal- heráldica

Page 65: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Armario aparador

Madeira de cerdeira

Apliques e medallóns metálicos

Pés en forma de estipite

Neoclásico S. XIX

Armario de Sancristía

1ª mitade do S. XVII

Madeira de castiñeiro

Decoración con motivos florales

Consta en su interior de 31 caixóns

Reloxo de caixa alta

Madeira e papel estampado

Reloxo de caixa alta

Madeira e lámina de papel estampada

1820

Reloxo de caixa alta estilo inglés

S XVIII

Madeira dourada e policromada

Page 66: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Armario popular

Finais S. XVII , principios S. XVIII

Con tallas a bisel

3 corpos, con un corpo tipo bargueño

Bargueño Renacentista

Finais S. XVI

Con ferraxes e pechadura en ferro forxado e con dúas asas para o transporte.

Escano de levante

S. XVI

Madeira de castiñeiro

Lacena con corpo superior calado e dúas portas con columnas torneadas e dous corpos inferiores

S. XVIII

Page 67: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Cunqueiro

Madeira de castiñeiro

S. XVIII

Lacena

Moble popular

S. XVIII

Dous corpos

Madeira de castiñeiro

Huchas señoriais

Talla a bisel

Finais S. XVII principios S. XVIII

Capoeira

S. XVII

Page 68: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Madeira de castiñeiro

Artesa

Moble popular

Actual

Armario Barroco

S. XVIII

Pintado con motivos florais e paxaros exóticos

Columnas salomónicas e gran escudo blasonado

Bargueño

S. XVII

Ten no seu interior 6 gabetas

Cama de arte popular

Finais S. XVII principios S. XVIII

Page 69: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Cabezal cheo de motivos, rosetas e estrelas

Cofaina

Decoración andaluza

S XVIII

Cadeira fraileira

Finais S XVII principios S. XVIII

4 tallas a visel con motivo de espiral

Madeira de castiñeiro

Cadeira de madeira de castiñeiro

Finais S XVII principios S. XVIII

Balaustros torneados

Page 70: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Don Pedro ou sillón baixo

Madeira de castiñeiro pintado en verde dourada e vermello

Finais S. XVII principios S. XVIII

Rolo popular

Madeira de castiñeiro

S. XIX

Cama nobre

S. XVII

Columnas salomónicas

Incrustación de carei

Y en el remate la representación de la cruz taraceada

Berce en madeira de castiñeiro

S. XVIII

Forma tronco cónica.

Page 71: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Obradoiro de igualdade Marzo 2010

Desde o 4 ata o 15 de marzo os museos da Rede Museística da

Deputación de Lugo súmanse ás conmemoracións arredor do Día da Muller, 8 de

marzo, e do Ano Internacional do Achegamento entre Culturas, promovido pola

UNESCO, con diversos actos e actividades

A celebarción do Día da Muller cada 8 de marzo serve para visibilizar as

loitas e demandas que significaron avances na vida de millónns de mulleres

creando novas formas de pensamento.

A Área de Cultura da Deputación de Lugo, a través da Rede Museística,

programa unha serie de actos para amosar distintas experiencias, culturas,

políticas e orixes étnicas, que comparten o obxectivo común de superar a

Page 72: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

violencia e a pobreza para contribuír a que mundo que queremos sexa de paz,

xustiza , liberdade, igualdade e a solidariedade.

Club Literario do Xoán MontesAbril 2010

Doce alumnos de segundo e terceiro da ESO do instituto Xoán Montes

tiveron un encontro aquí San Paio de Narla con escritores, dentro dunha

actividade do club de letura do centro, que prestende fomentar a paixón literaria.

Page 73: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Obradoiro “Follas Novas, Novas Follas”Follas Novas. Novas Follas é un proxecto de intercomunicación dos

museos da Rede Museística da Deputación de Lugo coa sociedade no que

participan profesorado e alumnado de diversos centros escolares, xunto con pais

e nais ,avos , avoas. Un experimento comunicativo que pretende, como grande

obxectivo, o achegamento dos máis novos ao marabilloso mundo da lectura.Que

mellor forma de homenaxear a Rosalía de Castro que lendo e analizando a súa

obra para educar en valores neste ano que a Unesco adica o achegamento entre

culturas.

Fixémoslle chegar ós centros educativos das diferentes zonas onde se

enmarcan os museos da Rede, esta folla de carballo para que traballasen cos

nenos o tema da inmigración dende a obra de Rosalía.

Page 74: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

As follas seguirán a sua viaxe primeiro pola Casa-Museo Rosalía de Castro

e logo pola "Biblioteca Nacional de la República Argentina" e o "Museo de la

Inmigración Argentina.

Para ver toda a información referente ao proxecto temos as páxinas:

http://www.wix.com/redemuseistica/follas-novas

http://follasnovasnovasfollas.blogspot.com

http://facebook.es

Con este proxecto gañamos o “Premio de Experiencias Pedagóxicas”,

organizado pola Casa-Museo de Rosalía.

Page 75: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Miércoles 19 de enero del 2011

LugoCarlos Vázquez

lugo/la voz 11/6/2010

O proxecto «Follas novas, Novas follas» que desenvolve a Rede Museística de Lugo vén de acadar onte o Premio Rosalía de Castro para Experiencias Pedagóxicas. Este galardón concédeo a Fundación Rosalía e participan no mesmo a Consellería de Educación, a Dirección Xeral de Política Linguístia e o Concello de Santiago. Para optar a este recoñecemento pedíase unha unidade didáctica que empregara metodoloxía axeitada, contara con material de apoio e demostrara a labor realizada polo alumnado.

A idoneidade da selección de contidos e sentidos, a escolla de textos rosalianos, o carácter innovador, a atención a diversidade, o emprego de novas tecnoloxías e a implicación de toda a comunicade educativa, foron outros dos requisitos que se tiveron moi en conta á hora de seleccionar o proxecto gañador. O certame pedagóxico que organiza a fundación que preside a lucense Helena Villar Janeiro cumpre este ano súa sexta edición.

O premio será entregado o vindeiro 15 de xullo.

Page 78: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Page 79: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Visita do Club de moteros Lóstregos-Lucus

Visita do Club de automóviles clásicos e militares de Galicia

Page 80: Memoria 2010 Museo Fortaleza San Paio de Narla . Rede Museística Lugo 2010

Museo Fortaleza San Paio de Narla

Visita da Cruz Vermella

5. CATÁLOGO