lydia anoz urrezko urteak 1947-1956 los aÑos dorados anoz_ los años... · 2019. 2. 25. · arte...

20
ARTE ORO GARAIKIDEA DA TODO EL ARTE ES CONTEMPORÁNEO 4.2 ARETOA SALA 4.2 ERAKUSKETA 2019 URTARRILAK 31 - URRIAK 13 NAFARROAKO MUSEOA EXPOSICIÓN 31 ENERO - 13 OCTUBRE 2019 MUSEO DE NAVARRA LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS

Upload: others

Post on 14-Oct-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

ARTE ORO GARAIKIDEA DA

TODO EL ARTE ES CONTEMPORÁNEO

4.2 ARETOA

SALA 4.2

ERAKUSKETA 2019 URTARRILAK 31 - URRIAK 13 NAFARROAKO MUSEOA EXPOSICIÓN 31 ENERO - 13 OCTUBRE 2019 MUSEO DE NAVARRA

LYDIA ANOZURREZKO URTEAK 1947-1956LOS AÑOS DORADOS

Page 2: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

ANTOLAKETA ETA EKOIZPENA / ORGANIZACIÓN Y PRODUCCIÓN Nafarroako Museoa / Museo de NavarraKOMISARIOA / COMISARIA

Celia Martín LarumbeKOORDINAZIOA / COORDINACIÓN

Carmen Valdés SagüésKONTSERBAZIOA ETA MARKOAK IPINTZEA / CONSERVACIÓN Y ENMARCACIÓN

Dokuzain S. L. U.GARRAIOA ETA MUNTAKETA / TRANSPORTE Y MONTAJE Moreno Vallés, TransportaArte, S. L.ARGIZTAPENA / ILUMINACIÓN

Félix Mendía VillanuevaDISEINU / DISEÑO

KenEKOIZPEN GRAFIKOA / PRODUCCIÓN GRÁFICA

La CarteleríaARGAZKIAK / FOTOGRAFÍAS

Lydia Anoz13. ORRIALDEKO ARGAZKIA / FOTOGRAFÍA DE PÁGINA 13Pedro Ma IrurzunITZULPENA / TRADUCCIÓN

Interbabel, Itzulpen eta interpretazio zerbitzuakInterbabel, Servicios de traducción e interpretaciónIMPRIMAKETA / IMPRESIÓN

I. G. CastueraEDIZIOA / EDICIÓN

Nafarroako Gobernua. Kultu ra, Kirol eta Gazteria Departamentu aGobierno de Navarra. Departamento de Cultu ra, Deporte y Juventu d

© ARGITALPEN HONENA / DE LA PRESENTE EDICIÓN

Nafarroako Gobernua. Iruña, 2019 / Gobierno de Navarra, Pamplona, 2019© TESTUAGATIK / DEL TEXTO

egilea / la autora© ARGAZKIENGATIK / DE LAS FOTOGRAFÍAS

Nafarroako Museoa / Museo de Navarra

DL / LG NA 213-2019

ESKERRAK / AGRADECIMIENTOS

Nafarroako Museoak eskerrak eman nahi dizkio Lydia Anozen familiari, haren argazki-lan guzti en dohaintza egiteagati k 2018an.

Halaber, lankidetza eskertu nahi die Nafarroako Argazkilaritza eta Zinematografi a Elkarteari, Nafarroako Liburutegiari, San Telmo Museoari eta Nafarroako Unibertsitatearen Museoari.

El Museo de Navarra desea expresar su agradecimiento a la familia de Lydia Anoz por la donación, en 2018, del conjunto de su obra fotográfi ca.

Asimismo agradece la colaboración de la Agrupación Fotográfi ca y Cinematográfi ca de Navarra, la Biblioteca de Navarra, el Museo San Telmo y el Museo Universidad de Navarra.

AZALA / PORTADA

Papillon1948

Page 3: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

En el erial arrasado de una España, una Europa de posguerra, Lydia Anoz apostó por vivir con pasión e intensidad, revelándose como una creadora con voz propia en aquel sombrío contexto (años 1940-1950). A pesar de las adversidades materiales, morales, sociales y políti cas, fue capaz de desarrollar una propuesta estéti ca y técnica inusual en la fotografía artísti ca del momento. Pertenece a la generación de fotógrafos que tu vieron que enfrentarse al vacío: desaparición de la estructu ra fotográfi ca profesional y amateur, de la industria fotográfi ca nacional, del acceso al material fotográfi co, de los estu dios profesionales, las publicaciones específi cas, los circuitos de exhibición, etc. El aislamiento que la comunidad fotográfi ca española sufrió, como consecuencia de la posguerra civil y del desarrollo y fi nal de la Segunda Guerra Mundial, cortó de raíz el natu ral desarrollo del rico y heterogéneo panorama anterior a 1939.

Lydia Anoz personifi ca la potencia de aquellos creadores que no renunciaron a realizar una obra de calidad técnica, en su caso mediante una propuesta estéti ca y conceptu al ajena al tardopictorialismo costu mbrista, al folklorismo y al realismo tópico propiciados por el régimen franquista.

Gerraosteko Espainiaren, Europaren, lugorri birrinduan, pasioz eta bizitasunez bizitzearen alde egin zuen Lydia Anozek, testu inguru goibel hartan (1940-1950 urteak) bere ahotsa zuen sortzaile moduan agertu ta. Zorigaizto material, moral, sozial eta politi koak gorabehera, une hartako argazkigintza arti sti koan proposamen esteti ko eta tekniko ezohikoa garatzeko gai izan zen. Amildegiari aurre egin behar izan zioten argazkilarien belaunaldikoa izan zen: ez zegoen argazkilaritzako egitu ra profesional eta amateurrik, ez zegoen argazkigintzako industria nazionalik, nekeza zen argazkigintzako materiala eskuratzea, estu dio profesionalak, berariazko argitalpenak, erakusteko zirkuitu ak eta abar. 36ko gerraostearen eta Bigarren Mundu Gerraren garapenaren eta amaieraren ondorioz Espainiako argazkilaritza-komunitateak izan zuen bakartzeak erroti k atera zuen 1939 aurreti k zegoen egoera aberats eta heterogeneoaren garapena.

Kalitate teknikoko lana egiteari uko egin ez zioten sortzaileen indarra hezurmamitzen du Lydia Anozek, bere kasuan, erregimen frankistak bultzatu tako piktorialismo beranti ar kostu nbristaz, folklorismoaz eta errealismo topikoaz kanpokoa zen proposamen esteti ko eta kontzeptu al

LYDIA ANOZURREZKO URTEAK 1947-1956LOS AÑOS DORADOS

Celia Martín Larumbe

Page 4: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

Tampoco se adscribió a la corriente mayoritaria en Europa, el realismo humanista, en la que el reportaje y el retrato cobraban una dimensión catárti ca, como en el neorrealismo cinematográfi co del momento. Su originalidad estriba en haberse atrevido a desarrollar un género cuya aparente intrascendencia le permiti ó construir imágenes de una belleza incuesti onable mediante lo

baten bidez. Europan nagusi zen joerari, errealismo humanistari, ere ez zitzaion atxiki. Hartan erreportajeak eta erretratu ak dimentsio katarti koa zuten, une hartako neoerrealismo zinematografi koan bezala. Bere originaltasuna honetan datza: garatzen ausartu zen generoaren itxurazko intraszendentziak ahalbidetu zion zalantzan jarri ezin zitekeen edertasuneko irudiak eraikitzea,

Eguzkia eta elektrizitatea / Sol y electricidad1948

Page 5: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

4/5

hertsiki fotografi koa zenaren bidez. Inguruneak berezkoak zitu en funtsezko elementu ekin lan egin zuen: argitasunaren kontrola, gainaldeetan ditu en efektu desberdinekin, eta masen konposizioak enkoadraketa murritzetan. Kontzeptu hutsa. Hartara, gutxiagorekin gehiago egitea lortu zuen. Esango genuke Espainiako barrokoko natu ra hilaren tradizio horrekin lotzen dela, soilarekin, sakontasun sinbolikokoarekin, emozio trinkoa argi-itzalen kontrastean esanahi potentzial mugagabea hartzen duten moti boen gainean. Intenporalean geldiarazitako argazkiak.

1951n, bere ibilbidearen une gorenean, Gipuzkoako Argazkilari Elkartearen egoitzan, Donosti an, Pedro Ma Irurzunekin batera egin zuen lehen erakusketaren kariaz, katalogoak hitz hauek jaso zitu en: «Era berean menderatzen du, daki, bere konposizioen diseinua, gaiak maisutasunez argiztatu ta, laborategiko teknika moderno konplexuarekin, nahi ditu en efektu ak lortzeko». Sti ll life esaten zitzaienak bere genero gogokoena izan ziren. Giza gaietati k urrun, natu ra hil piktoriko klasikoaren ohiko konposizioetati k urrun, eta are gehiago XX. mendeko hogeita hamarreko hamarkadako argazkigintza-tradizio hutsean, ikerketa teknikoa etengabe gauzatzen aritzen zen Lydia lan soti l, fi n eta era berean indartsuetan. «Nire gai gogokoenak loreak izan ziren eta izaten jarraitzen dute, baina ez diot uzten beste elementu batzuk saiatzeari, arruntak badirudite ere, masen arteko oreka perfektu a lortzen bada eta argiaren

estrictamente fotográfi co. Trabajó con los elementos esenciales propios del medio: el control de la luz con sus diferentes efectos sobre las superfi cies y las composiciones de masas en encuadres reducidos. Concepto puro. Consiguió así hacer más con menos. Diríamos que enlaza con esa tradición del bodegón barroco español, sobrio, de hondura simbólica, emoción condensada en contraste de luces y sombras sobre moti vos que cobran un signifi cado potencial ilimitado. Fotografías suspendidas en lo intemporal.

En 1951, cenit de su carrera, con moti vo de su primera exposición conjunta con Pedro Ma Irurzun en la sede de la Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa, en San Sebasti án, el catálogo hace constar que «domina igualmente la línea de sus composiciones, iluminando sus asuntos con mano maestra, con la complicada técnica moderna del laboratorio, para conseguir los efectos deseados». Los denominados Sti ll life fueron su género preferido. Lejos de temas humanos, de composiciones al uso del bodegón pictórico clásico, y más en la pura tradición fotográfi ca de los años treinta del siglo XX, Lydia se adentraba en un constante ejercicio de investi gación técnica en obras suti les, delicadas y potentes a un ti empo. «Mis temas favoritos fueron y siguen siendo las fl ores, pero no dejo de ensayar otros elementos que, aunque parezcan vulgares, llegan a dar agradables resultados

Page 6: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

Zain / Esperando1951

Page 7: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

6/7

J’étais si seule1951-1956

Page 8: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

bidez interesa bideratzea zaintzen bada, emaitza atseginak ematea lortzen dutenak», adierazi zion J.L. Ollori, Arriba España egunkarirako 1951n egin zuen elkarrizketan (abenduaren 16an). Bere aukera besteak beste Steichen klasikoaren bideti k hurbilago zegoen, edo Ramón Batllés edo Cecil Beaton gertu agokoen bideti k hurbilago –gerren arteko abangoardiako argazkilaritzati k edan zuten (Art Decó, Ikuspegi Berria, Surrealismoa)–, bere garaikideak zirenen, hala nola Sabine Weiss eta Inge Morath, eta aldi horretan nagusi zirenen erreportajeetako ildo dokumental ezin pertsonalagoti k (Errealismo humanista, Argazkilaritza subjekti boa) baino.

Emakume arti stekin bereziki kontrakoa zen ingurune batean bizi izan zen Lydia. Espazio publikoti k kanporatu ak, ahots propiorik ez zuten izaki ikusezinak, garai hartako argazkilaritza arti sti koaren lehiaketa- eta erakusketa-

si se logra un perfecto equilibrio de masas y se cuida centrar el interés por medio de la luz», declaraba a J.L. Ollo en la entrevista que concedió al periódico Arriba España en 1951 (16 de diciembre). Su opción quedaba más próxima a la vía de clásicos como Steichen, o los más próximos Ramón Batllés o Cecil Beaton que habían bebido de la fotografía de vanguardia de entreguerras (Art Decó, Nueva Visión, Surrealismo), que a la línea documental personalísima (Realismo humanista, Fotografía subjeti va) de los reportajes de coetáneas como Sabine Weiss o Inge Morath dominantes en este periodo.

Lydia vivió en un medio especialmente hosti l con las mujeres arti stas. Excluidas del espacio público, seres invisibles sin voz propia, apenas encontramos un puñado de fotógrafas españolas acti vas en el reducido

Klabea / Clave 1949

(Aurrealdea eta atzealdea) / (Anverso y reverso)

Page 9: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

8/9

zirkuitu murritzean nekez aurkitzen dugu espainiar argazkilari akti boen eskukada bat. 1946an, Pedro Ma Irurzun argazkilariarekin ezkondu zenean, estu dioko eta laborategiko laguntzaile lanetan hasi zen. Berezko trebetasuna eta sortzeko nortasun ohiz kanpokoa erakutsi zuen, eta haren eskuti k sartu zen argazkigintzan. 1947an, American Annual of Photography urtekari ospetsuan agertu zen, nazioarteko salonista gisa. 1951n Gipuzkoako Argazkilari Elkarteko kidea zen. 1956an, Ignacio Barcelók berariazko aipamena egin zion Lydia erakusketen zirkuitu an ez-egote nabarmenari «La mujer en la fotografía» editorialean, AF. Arte Fotográfi co aldizkari espezializatu nazional bakarrean argitaratu an (55. zenbakia, 1956ko uztaila). Barcelók argi utzi zuen Lydiaren sormenezko enti tatea egoera arti sti koan eta «lan moderno, egungoen…» esti loa, nortasun berezi eta nahasezinarekin. «Ez dakigu gure herrialdeko beste emakumeren batek argazkilaritza arti sti koa berak adinako arrakastarekin landu duen, hala Espainian, nola atzerrian», idatzi zuen. Barcelók zabaldu zuen argazkigintzaren elkartze-ehunean emakumeak sartzea beharrezkoa zela, haren potentzialaren adibide gisa Lydia jarrita, aitzindaria Espainiako argazkilaritza arti sti koan, bere gaitasunean eta originaltasunean oinarritu ta zegoen ospea zuena. Lanbideko kideek eta, oro har, kolekti bo arti sti koak bere sortzeko nortasuna eta ibilbidea miretsi zuten, garrantzi handiko pertsonaiekin, hala nola Ignacio Barcelórekin eta Ramón

circuito de concurso y exhibición de fotografía artísti ca de la época. En 1946, cuando contrajo matrimonio con el fotógrafo Pedro Ma Irurzun, se inició como su asistente de estu dio y laboratorio. Mostró una pericia innata y una inusitada personalidad creati va y se introdujo de su mano en el medio fotográfi co. En 1947 aparecía en el presti gioso anuario American Annual of Photography como salonista internacional. Ya era socia en 1951 de la Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa. En 1956, Ignacio Barceló hacía referencia explícita a la notoria ausencia de Lydia en el circuito de exhibiciones, en el editorial «La mujer en la fotografía» publicado en la única revista especializada nacional AF. Arte Fotográfi co (núm. 55, julio de 1956). Barceló dejaba clara la enti dad creati va de Lydia en el panorama artísti co y su esti lo de «obras modernas, actu ales…» con personalidad inconfundible. Afi rmaba que «no sabemos que ninguna otra mujer de nuestro país haya culti vado la fotografía artísti ca con tanto éxito como ella, lo mismo en España como en el extranjero». Barceló sacaba a la luz la necesaria incorporación de las mujeres al tejido asociati vo fotográfi co, poniendo como ejemplo de su potencial a Lydia, pionera en la fotografía artísti ca española con una reputación cimentada en su capacidad y originalidad. La profesión y el colecti vo artísti co admiraron su personalidad creati va y su trayectoria, como muestra su amistad personal con fi guras de la relevancia de

Page 10: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

Terrakota / Terracota1951-1956

Page 11: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

10/11

fotógrafos como Ignacio Barceló o Ramón Batllés.

La selección de imágenes expuesta ahora responde al objeti vo de reivindicar la personalidad artísti ca de la fotógrafa en los años de su primer periodo creati vo.

El fenómeno del salonismo reacti vó la fotografía artísti ca de posguerra mediante el incenti vo de parti cipar en concursos y exposiciones nacionales e internacionales, único medio de exhibición e intercambio. Gracias a esta estructu ra amateur, Lydia fue reconocida como arti sta y accedió a las propuestas fotográfi cas del momento. Su voz creati va quedaba ya arti culada y defi nida a parti r de 1947. Antes había probado otras vías de trabajo (reportaje, paisaje natu ral, fotografía vanguardista de estructu ras industriales y arquitectónicas, retrato, escenas costu mbristas…) hasta hallar su género. Aquel que le permiti ría expresar su sensibilidad, conectar con su carácter. Las composiciones en estu dio abordadas desde una originalidad clásica. Su espacio propio, un delicadísimo jardín interior privado, suerte de hortu s conclusum, que nos permite contemplar.

Era de justi cia reconocer su obra y recuperar en toda su dimensión a esta extraordinaria arti sta, a la que aún no se ha valorado como corresponde.

Batllésekin izan zuen adiskidetasun pertsonalak erakusten duen moduan.

Orain erakusgai dagoen irudien hautaketak bere lehen sortze-aldiko urteetan argazkilariaren nortasun arti sti koa aldarrikatzeko helburuari erantzuten dio.

Salonismoaren fenomenoak gerraosteko argazkilaritza arti sti koa suspertu zuen, nazioko eta nazioarteko lehiaketa eta erakusketetan parte hartzeko pizgarriaren bidez, erakusteko eta trukatzeko bide bakarra baitzen. Egitu ra amateur horri esker, arti sta moduan aitortza egin zioten Lydiari eta une hartako proposamen fotografi koetan parte hartzeko modua izan zuen. Bere ahots arti sti koa antolatu ta eta zehaztu ta gelditu zen 1947ti k aurrera. Aurreti k, laneko beste bide batzuetan ibili zen (erreportajea, paisaia natu rala, industriako eta arkitektu rako egitu ren abangoardiako argazkigintza, erretratu a, eszena kostu nbristak…), bere generoa aurkitu arte. Bere sentsibilitatea adierazteko, bere izaerarekin konektatzeko, bidea emango zion generoa. Estu dioko konposizioak, originaltasun klasiko bateti k helduak. Bere espazio propioa, barneko lorategi pribatu ezin delikatu agoa, hortu s conclusum antzekoa, begiesteko aukera ematen diguna.

Bidezkoa zen bere lanari aitortza egitea eta arti sta aparta hau bere hedadura osoan berreskuratzea, oraindik ere ez baita baloratu behar den moduan.

Page 12: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

Lydia Anoz (1925-2017) nació en Pamplona. Fotógrafa autodidacta, aprendió con su marido Pedro Ma Irurzun, colaborando con él como asistente de estu dio y laboratorio desde 1946.

Fue asidua en el salonismo fotográfi co nacional e internacional durante dos periodos diferenciados: entre 1947 y 1956, y durante las décadas de 1970-1980. El primer periodo, de mayor reconocimiento, se truncó por la larga enfermedad de su compañero y pareja, que le llevó al abandono progresivo de la fotografía artísti ca, defi niti vo tras su fallecimiento en 1957. No retomó su trabajo artísti co hasta los años 70 del pasado siglo, haciéndolo desde presupuestos estéti cos, plásti cos, técnicos y temáti cos renovados.

Expuso en San Sebasti án y Pamplona, sus fotografías se exhibieron en sociedades fotográfi cas nacionales e internacionales (Madrid, Zaragoza, Bilbao, Lisboa, Londres, Bruselas, Ontario, etc.). Primera fotógrafa en exponer en Pamplona (1951), promovió e impulsó la creación de la Agrupación Fotográfi ca y Cinematográfi ca de Navarra (AFCN) junto a Pedro Ma Irurzun y Nicolás Ardanaz desde 1949. Destacó

Lydia Anoz (1925-2017) Iruñean jaio zen. Argazkilari autodidakta, Pedro Ma Irurzun senarrarekin ikasi zuen, 1946ti k aurrera estu dioko eta laborategiko laguntzaile lanetan aritu ta elkarlanean harekin.

Ohikoa izan zen nazioko eta nazioarteko argazkilaritza-erakusketetan, bi aldi bereizitan: 1947 eta 1956 artean, eta 1970eko eta 1980ko hamarkadetan. Lehen aldia, aitortza handiena izan zuena, bere lankide eta bikotekidearen gaixotasun luzeak eten zuen, argazkilaritza arti sti koa progresiboki uzten joatea ekarri baitzion eta 1957an hil eta gero guzti z utzi baitzuen. Ez zion lan arti sti koari berriz ekin aurreko mendeko 70eko hamarkada arte, eta oinarri esteti ko, plasti ko, tekniko eta temati ko berrietati k egin zuen.

Donosti an eta Iruñean egin zitu en erakusketak, eta bere argazkiak nazioko eta nazioarteko argazkilaritza-elkarteetan jarri ziren ikusgai (Madril, Zaragoza, Bilbo, Lisboa, Londres, Brusela, Ontario…). Iruñean erakusketa egiten lehen emakume argazkilaria izan zen (1951), eta Nafarroako Argazkilaritza eta Zinematografi a Elkartea (AFCN) sortzea sustatu eta bultzatu zuen, Pedro Ma Irurzun eta Nicolás Ardanazekin batera 1949ti k aurrera. Gerraosteko Espainiako

Page 13: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

12/13

argazkilaritza-giroko zati akti bo moduan nabarmendu zuen, bereziki lotu ta Kataluniako eta Gipuzkoako argazkilaritza-komunitateei. Gipuzkoako Argazkilari Elkarteko kide egitera iritsi zen. 1950eko hamarkadan, Pedro Ma Iruzunekin batera aritu zen lanean hainbat merkataritza-etxetako publizitate-kanpainetan, besteak beste, Marie Brizard eta Singer etxeenetan.

como parte acti va del ambiente fotográfi co español de posguerra, especialmente vinculada con las comunidades fotográfi cas de Cataluña y Guipúzcoa, llegando a incorporarse a la Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa (SFG). En la década de 1950 trabajó con Pedro Ma Iruzun en campañas publicitarias para casas comerciales como Marie Brizard o Singer.

Lydia, Parisen / Lydia en París1947-1949

Pedro Ma Irurzunen argazkia / Fotografía de Pedro Ma Irurzun

Page 14: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

Positi boak zilarrezko gelati nan egiten zitu en paper gainean, bromuro eta klorobromuroarekin, zelulosa eta azetatozko nitrato-negati boak abiapuntu hartu ta. 1950eko hamarkadan, koloretako Ektachrome diapositi bak egiten hasi zen.

Hiru ardatzen bidez –argiztatzea, konposizioa eta laborategiko lana– antolatu tako esti lo nahasezina izanda, hautatu zuen generoaren gaitasun iradokitzaile eta sinboliko handiena bilatu zuen: konposizioak objektu ekin eta loreekin. Bere irudiek, itxura batean soilak badira ere, aurreti k egindako lan nekeza dute atzean eta bai edertasunaren bilaketa ere, hanpatasunik gabe.

Lydiaren lanak Nafarroako Museora iritsi berri dira, 2017an hil eta gero, familiak dohaintza egin duelako.

Realizaba sus positi vos en gelati na de plata sobre papeles al bromuro y clorobromuro, a parti r de negati vos en nitrato de celulosa y acetato. En la década de 1950 se adentró en la realización de diapositi vas ektachrome a color.

De esti lo inconfundible arti culado mediante tres ejes, iluminación, composición y trabajo en laboratorio, buscó la máxima capacidad sugesti va y simbólica del género que escogió: las composiciones con objetos y fl ores. Sus imágenes, de aparente sencillez, esconden un arduo trabajo previo y la búsqueda de la belleza sin grandilocuencia.

Su obra acaba de ingresar en el Museo de Navarra tras su fallecimiento en 2017 por donación de su familia.

Page 15: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

14/15

Fantasia / Fantasía1951-1956

Page 16: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

Lydia Anoz. Fotógrafa (1925-2017)

Esposa y modelo1948-1949 Fotografía de Pedro Ma IrurzunGelati na de plata sobre papel

Reposo1946-1947 Fotografía de Pedro Ma IrurzunGelati na de plata sobre papel

Lydia en Paris1947-1949Fotografía de Pedro Ma IrurzunGelati na de plata sobre papel

Buscando un camino propio

En el puerto1948Gelati na de plata sobre papel

Sol y electricidad1948Gelati na de plata sobre papel

Lana1949Gelati na de plata sobre papel

Flores

Sin títu lo1949-1951 Gelati na de plata sobre papel

Dúo1951-1956 Gelati na de plata sobre papel

Abrazo1951-1956Gelati na de plata sobre papel

Noctu rno1951-1956Gelati na de plata sobre papel

Estu dios con cristal: refl ejos y sombras

De mi jardín1951-1956 Gelati na de plata sobre papel

Lydia Anoz. Argazkilaria (1925-2017)

Emaztea eta modeloa1948-1949 Pedro Ma Irurzunen argazkiaZilarrezko gelati na paper gainean

Atsedena1946-1947 Pedro Ma Irurzunen argazkiaZilarrezko gelati na paper gainean

Lydia, Parisen1947-1949 Pedro Ma Irurzunen argazkiaZilarrezko gelati na paper gainean

Nor bere bidea bilatzen

Portu an1948Zilarrezko gelati na paper gainean

Eguzkia eta elektrizitatea1948Zilarrezko gelati na paper gainean

Arti le1949Zilarrezko gelati na paper gainean

Loreak

Izenbururik gabea 1949-1951 Zilarrezko gelati na paper gainean

Bikoa1951-1956 Zilarrezko gelati na paper gainean

Besarkada1951-1956Zilarrezko gelati na paper gainean

Gauekoa1951-1956Zilarrezko gelati na paper gainean

Estu dioak kristalarekin: islak eta itzalak

Nire lorategikoa1951-1956 Zilarrezko gelati na paper gainean

ERAKUSKETAKO OBRAK

OBRAS EXPUESTAS

Page 17: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

16/17

Papillon1948Gelati na de plata sobre papel

Clave1949Gelati na de plata sobre papel

Sin títu lo1951-1956 Gelati na de plata sobre papel

Estu dio en cristal1951 Gelati na de plata sobre papel

Sti ll life

Capricho1951-1956Gelati na de plata sobre papel

Gladiolos1949Gelati na de plata sobre papel

Fantasía1951-1956Gelati na de plata sobre papel

Papillon1948Zilarrezko gelati na paper gainean

Klabea 1949Zilarrezko gelati na paper gainean

Izenbururik gabea1951-1956 Zilarrezko gelati na paper gainean

Estu dioa kristalean1951 Zilarrezko gelati na paper gainean

Sti ll life

Kapritxoa1951-1956Zilarrezko gelati na paper gainean

Gladioloak1949Zilarrezko gelati na paper gainean

Fantasia1951-1956Zilarrezko gelati na paper gainean

Besarkada / Abrazo

Gauekoa / Noctu rno

1951-1956

Page 18: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

Estu dioaDatarik gabeZilarrezko gelati na paper gainean

Hirukoa1951-1956 Zilarrezko gelati na paper gainean

Terrakota1951-1956Zilarrezko gelati na paper gainean

Zain1951Zilarrezko gelati na paper gainean

UdaDatarik gabeZilarrezko gelati na paper gainean

J’étais si seule1951-1956 Zilarrezko gelati na paper gainean

Kolorea

Natu ra hila (esnekiak)1956-1958Reprint positi boa, 2019. Jatorrizkoa: Ektachrome diapositi ba, 10 x 12 cm-koa

Natu ra hila (barazkiak)1956-1958Reprint positi boa, 2019. Jatorrizkoa: Ektachrome diapositi ba, 10 x 12 cm-koa

Izenbururik gabeaReprint positi boa, 2019. Jatorrizkoa: koloretako diapositi ba, 6 x 6 cm-koa

Argitalpenak

1951ko erakusketaren katalogoa, Lydia Anoz eta Pedro M.a Irurzunena, Gipuzkoako Argazkilari Elkartean. San Telmo Museoa. Donosti a-San Sebasti án

The American Annual of Photography 1951.Nafarroako Unibertsitateko Museoa

Arte Fotográfi co 55 zk., 1956ko uztailekoa.Nafarroako Museoa

Estu dioSin fechaGelati na de plata sobre papel

Trío1951-1956 Gelati na de plata sobre papel

Terracota1951-1956Gelati na de plata sobre papel

Esperando1951Gelati na de plata sobre papel

EstíoSin fechaGelati na de plata sobre papel

J’étais si seule1951-1956 Gelati na de plata sobre papel

Color

Bodegón (productos lácteos)1956-1958Positi vo reprint 2019. Original: diapositi va Ektachrome de 10x12 cm

Bodegón (verduras)1956-1958Positi vo reprint 2019. Original: diapositi va Ektachrome de 10x12 cm

Sin títu loPositi vo reprint 2019. Original: diapositi va color 6 x 6 cm

Publicaciones

Catálogo de la exposición de 1951 de Lydia Anoz y Pedro M.a Irurzun en la Sociedad Fotográfi ca de Guipuzcoa. Museo de San Telmo. Donosti a-San Sebasti án

The American Annual of Photography 1951.Museo Universidad de Navarra

Arte Fotográfi co n.o 55, julio 1956.Museo de Navarra

Page 19: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019

18/19

Espainia / EspañaI Salón Internacional de Fotografía. Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa. Donosti a-San Sebasti án, 1948

I Concurso Exposición de Moti vos Guipuzcoanos. Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa. Donosti a-San Sebasti án, 1948

XXV Salón Internacional de Fotografía. Real Sociedad Fotográfi ca de Zaragoza. Zaragoza, 1949

I Salón Nacional de Fotografía. Club Internacional de Fotografía (Secretaría General en España). Vitoria-Gasteiz, 1949

II Salón Internacional de Fotografía. Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa. Donosti a-San Sebasti án, 1949

XIV Salón Internacional de Fotografía. Real Sociedad Fotográfi ca de Madrid. Madrid, 1949

XV Salón Internacional de Fotografía. Real Sociedad Fotográfi ca de Madrid. Madrid, 1950

III Salón Internacional de Fotografía. Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa. Donosti a-San Sebasti án, 1950

Bilbao, 1950

Palma de Mallorca, 1951

IV Salón Internacional de Fotografía. Sociedad Fotográfi ca de Guipúzcoa. Donosti a-San Sebasti án, 1951

III Salón Internacional. Fotocine Club de Oviedo. Oviedo, 1951

XVI Salón Internacional de Fotografía. Real Sociedad Fotográfi ca de Madrid. Madrid, 1951

Belgika / Bélgica

Malinas, 1949

Expositi on Internati onal. Huy, 1949

Internati onaal Fotosalon. Mechelse Fotokring. Mechelen, 1949

Antwerpen, 1950

Salon Internati onal d’Art Photographique. Museés Royaux d’Art et d’Histoire. Bruxelles, 1950

Erresuma Batu a / Reino UnidoPort Talbot, 1949

The South Shields Internati onal Salon of Photography. South Shields Photographic Society . South Shields, 1949

Fift h Internati onal Exhibiti on. Blackpool and Fylde Photographic Society . Blackpool, 1949

Internati onal Exhibiti on of Pictorial Photography. Shropshire Photographic Society . Shrewsbury, 1949

Southampton Camera Club. Southampton, 1950

Internati onal Exhibiti on. Bath, 1950

1st Internati onal Exhibiti on. Chester Photographic Society . Chester, 1950

The South Shields Internati onal Salon of Photography. South Shields Photographic Society . South Shields, 1950

1st Internati onal Exhibiti on. Barrow Natu ralists’ Field Club and Photographic Society . Barrow, 1950

Internati onal Exhibiti on of Photography. Plymouth Camera Club. Plymouth, 1950

Internati onal Exhibiti on of Pictorial Photography. Shropshire Photographic Society . Shrewsbury, 1950

Blackpool, 1951

Chester Photographic Society . Chester, 1951

Internati onal Exhibiti on of Photography. Plymouth Camera Club. Plymouth, 1951

35th Salon of Photography. The Scott ish Photographic Federati on. Paisley, 1951

56th Annual Internati onal Exhibiti on. Birmingham Photographic Society . Birminghan, 1952

Ameriketako Estatu Batu ak / Estados UnidosInternati onal Salon of Photography. The Art Center. Kalamazoo, 1950

Pennsylvania, 1951

18th Salon of Photography. Pictorial Photographers of America. New York, 1952

13th Annual Photographic Exhibiti on. Fine Arts Camera Club. Evansville, 1951

Portu gal12o Salão Internacional de Arte Fotográfi ca. Sociedade Fotográfi ca de Lisboa. Lisboa, 1949

13o Salão Internacional de Arte Fotográfi ca. Sociedade Fotográfi ca de Lisboa. Lisboa, 1950

Mexiko / MéxicoSalón Internacional. Club Fotográfi co de México. Urtea ez da ezaguna. No se conoce el año.

LYDIA ANOZEK PARTE HARTU ZUEN ARGAZKIGINTZAKO ERAKUSKETAK

SALONES FOTOGRÁFICOS EN LOS QUE PARTICIPÓ LYDIA ANOZ

Page 20: LYDIA ANOZ URREZKO URTEAK 1947-1956 LOS AÑOS DORADOS Anoz_ Los años... · 2019. 2. 25. · arte oro garaikidea da todo el arte es contemporÁneo 4.2 aretoa sala 4.2 erakusketa 2019