Eragile geologiko eta geomorfikoak:lurraren itxura aldatzen duten fenomenoak dira

Barneko eragileak

• Indar eraikitzaileak• Lur barnean sortzen

dira

Kanpoko eragileak

• Indar berdintzaileak• Lurrazalean higadura sortu• Urak eta haizeak higatu,

garraiatu eta sedimentatzen duten materiala bata bestearen gainean pilatzen dira horizontalki sedimentu-geruza sortzen

Tolesturak-Failaktxanela

30.orrialdea- Lur barneko indarren eraginez bi plaka kontinentalen artean gertatutako talkaren ondorioz sortzen dira.

- Plakak talka egin eta mendikateak sortzen dute

– Tolesturak

• Geruzen talkaren ondorioz , lurrazala tolestu egiten da eta muinoen edo mendikateen forma hartzen dute

• Tolesturak txikiak edo erraldoiak izan daitezke

• Munduko mendirik altuenak: Himalaya…horrela sortuak dira

• Motak:– Zuzena– Inklinatua– Etzana

- Faila

• Talkan sortutako indarren eraginez , arrokak luzatu edo kurbatu egiten dira eta puntu ahuletatik hautsi edo banatu egiten dira

• Motak:– Normala– Alderantzizkoa– Urratze-faila

Sumendiak• Sumendiaren egitura :

– Goialdean : iturri termala ,geiserra , lurruna eta ur beroa , sumendi-arroka beroa , kraterra , laba , konoa , errautsak eta gasak

– Erdialdean : tximinia , ur termalak , ur irakinezko eta lurrunezko zutabea– Behealdean : arroka urtua ,mantua eta magma

• ZER DA? Lurraren barnealdetik datozen magma eta gasak kanporatzen diren lurrazaleko irekiguneari deitzen zaio baita materialen metaketaz sortutako tontor edo mendiei.

• NOIZ SORTZEN DIRA ERUPZIOAK? Mantuko magma litosferako zirrikituetatik gora igo eta kanpora irteten denean

• TXIMINIA? Lurrazaleko zirrikituari edo magmak egindako bideari deitzen zaio . Tximiniaren ahoari KRATERRA

• NOIZ ERATZEN DA SUMENDI KONOA? Pitzaduratik ateratzen diren materialak inguruan pilatuta geratzen direnean

• Magma sumendi-konotik behera labaintzen da , kanporatutako magmari LABA deritzo , hau hoztean solidotu eta harri bihurtzen da