ii.geneen adierazpena trankripzioa kode genetikoa
TRANSCRIPT
GENEEN ADIERAZPENA
Geneen adierazpena
Transkripzioa
Kode genetikoa
GENEEN ESPRESIOA. KODE GENETIKOA ETA PROTEINEN SINTESIA
1-Gene bat-entzima bat teoria:
• Garrod-ek (1901), alkaptonuria, entzima baten gabeziak eragindako gaixotasuna (kartilago eta gernuaren iluntzea) aztertu
• Familian transmititzen zenez (heredentziari loturikoa) informazio genetikoarekin zerikusia izan behar zuen.
• Garai hartan hasi ziren geneak ezagutzen eta aurrerago jakin zen geneak ADN-z osaturik daudela.
• Ondorioa: Entzimen (proteinen) sintesia ADN-ren baitan dago.
• Beadle eta Tatum (1941), onddo bat irradiatu zuten.– Irradiazioak ez dira proteinak eraldatzen– Irradiazioak ADN eraldatzen du
Onddoa irradiatzean zenbait entzima(proteina) ez zituen sintetizatzen
Ondorioa: Irradiazioak proteinak deusezten ez baitu, baina ADN eraldatzen badu, eta eraldatzean proteinak ez badira sintetizatu, ADN eta proteinen erlazioa argia da.
(gen enzima)
Beadle & Tatum - 1941Beadle & Tatum - 1941
Beadle eta Tatum
• Hasieran gene bat entzima bat printzipioa
• Gene bat proteina bat bilakatu zen entzima guztiak proteinak direlako baina proteina guztiak entzima ez. Eta azkenik
• Gene bat Katea polipeptidiko bat, proteinak hainbat katea polipeptidikoz osaturik egon daitezkeela ikusi zelako
1865 1957 - Francis Crick
Genetika molekularraren DOGMA NAGUSIA
ADN
ARN
PROTEINAK
TRANSKRIPZIOA:RNAren sintesia
RNA-primarioaren heltzea eukariotoetan
KODE GENETIKOAKODE GENETIKOA
Nukleotidoen eta aminoazidoen arteko korrespondentzia ezartzen duen kodea.
KODE KODE GENETIKOAGENETIKOA
• Bere aurkikuntzan garrantzia izan zuten aurkikuntzak :– Severo Ochoak & alg.(1955) polinukleotido
fosforilasa entzima isolatu zuten (nukleotidoak lotzen ditu harizpi molderik gabe):
– Niremberg (1961), poliU molekulak erabiliz honako saikuntza burutu zuen :
- Ondorioztatu zuena: Urazilo eta fenilalaninaren arteko lotura dago.
- Poli C-rekin saioa errepikatuz soilik prolina zegoen saiodietan elkartzen zieren aminoazidoak. Beraz, zitosina eta prolinaren arteko lotura ere bazegoen.
poliU (UUUUUUUU……) eratu zuten.
Saiodi guztietan poliU, eta aa-ak elkartzeko beharrezko osagai guztiak zeuden
20 aa-ekin…
Soilik saiodi honetan elkartu ziren aa-ak,phe hutsez osaturiko polipeptidoa hain zuzen
• Bi nukleotido balira kodearen oinarria, soilik 16 aa kodifikatzeko aukera izango zen, 42 = 16
• Klabea hiru nukleotidok osatuz (tripleteak) 43=64, nahikoa izango zen 20 aa-ak itzultzeko.
• Kode genetikoaren ezaugarriak:
– Kodonak (kode unitateak) 3 nukleotidoz osaturik daude
– 64 triplete- konbinazio /kodoi eta bakoitzari dagokion aa-k eratzen dute. Horietatik 61, aa-k kodifikatzen dituzte eta 3 amaiera-kodonak (zentzugabeak) dira: UAA, UAG eta UGA.
– Unibertsala da: izaki bizidun guztientzat balio du.
– Endekatua da: Aminoazido gehienak kodoi bai baino gehiagok kodifikatzen dute.
Nukleotido bakoitzak aminoazio bat kodifikatuko balu, soilik 4 aminoazido kodifikatzeko aukera izango zen, baina jakina da 20 aa desberdin daudela…